«Дзікія кошкі Барсума»

Дзікія кошкі Барсума (fb2) - Дзікія кошкі Барсума 890K скачать: (fb2) - (epub) - (mobi) - Геннадий Петрович Авласенко

Генадзь Аўласенка

Дзікія кошкі Барсума

Фантастычны раман

ЗМЕСТ

Глава 1

Глава 2

Глава 3

Глава 4

Глава 5

Глава 6

Глава 7

Глава 8

Глава 9

Глава 10

Глава 11

Глава 12

Глава 1

- Калісьці я жыла ў палацы! – сказала раптам рабочая жонка фермера О’Ніла.

Сам фермер О’Ніл, грузны каржакаваты мужчына гадоў сарака, з тварам, на якім нават самы праніцальны псіхааналітык наўрад бы змог адшукаць хоць нейкі след інтэлекту, у гэты час снедаў. Пачуўшы словы жонкі, ён нават не раззлаваўся ў першы момант – злосць прыйшла потым – пакуль што ён здзівіўся ды й толькі...

- Што ты сказала? – прахрыпеў О’Ніл, кідаючы лыжку ў суп і цяжка, усім тулавам, паварочваючыся ў бок жонкі. – Паўтары, што ты сказала толькі што?!

Рабочыя жонкі не размаўляюць. Ніколі, ні пры якіх абставінах. Дакладней, яны, як разумныя, у нейкай меры, істоты, могуць адказваць на пытанні, яны з паўслова разумеюць усе загады і распараджэнні свайго мужа і заўсёды стараюцца выканаць іх, гэтыя загады, хутка і дакладна. Рабочыя жонкі могуць нават інфармаваць мужа аб усім, што здарылася ў гаспадарцы за час яго адсутнасці... і гэта ўсё, здаецца, што могуць рабочыя жонкі, калі справа ідзе не аб рабочых, а толькі аб разумовых іх здольнасцях.

Тое, што сказала зараз рабочая жонка О’Ніла, было настолькі неверагодным, што, як ужо адзначалася вышэй, сам фермер нават не раззлаваўся спачатку, такім вялікім было ягонае здзіўленне.

- Што ты сказала толькі што? – паўтарыў О’Ніл, павольна ўзнімаючыся з-за стала. Яго вялізныя кулакі сугаргава сціснуліся, у голасе ўжо чуліся першыя пагрозлівыя ноткі. – Што ты сказала, паўтары яшчэ раз!

Магчыма, гэта было нейкае толькі імгненнае трызненне з таго, былога свайго жыцця і, не звярні О’Ніл на гэта ўвагі, праігнаруй ён зараз выпадковыя словы сваёй рабочай жонкі – усё пайшло б па-ранейшаму і, хутчэй за ўсё, не здарылася б таго, што здарылася потым...

Але фермер неабдуманна запатрабаваў ад сваёй рабочай жонкі зноў паўтарыць крамольныя яе словы, а рабочая жонка проста абавязана выканаць любы загад свайго ўладара.

- Калісьці я жыла ў палацы, - паслухмяна паўтарыла рабочая жонка О’Ніла. Потым штосьці яшчэ прамільгнула раптам у сцёртай яе памяці, новае штосьці, і яна дадала нейкім, ужо іншым, нечакана змяніўшымся голасам: - Я жыла ў палацы, і сотні мужчын прыслужвалі мне, і нават дыхнуць лішні раз баяліся ў адной толькі маёй прысутнасці!

Гэта было ўжо занадта.

- Ах, ты, дрэнь! – губляючы ўсялякі кантроль над сабой і кідаючыся да жонкі, зароў О’Ніл. – Сучка паганая!

Такія словы рабочай жонкі маглі вывесці з сябе нават самага рахманага і цярплівага жыхара планеты Аграполіс, а О’Ніл, і гэта добра ведалі ўсе суседзі-фермеры, ні асаблівай цярплівасцю, ні, тым больш, рахманасцю, ніколі не вызначаўся. Наадварот, хутчэй...

Ад моцнага ўдару ў сківіцу ў рабочай жонкі тарганулася галава... але, што самае дзіўнае, яна не звалілася на падлогу, як разлічваў на тое сам фермер, яна нават не пахіснулася, хоць незвычайная сіла О’Ніла таксама была добра вядома ўсім ягоным суседзям, а некаторыя з іх на сваіх уласных баках і сківіцах зведалі ўсю сакрушальную моц фермерскага кулака. Ва ўсялякім разе, мала набралася б мужчын у акрузе, якія б засталіся на нагах пасля такога вось удару... а аднойчы – гэта было гады з чатыры таму – О’Ніл схітрыўся з першага ж выпаду зламаць свайму праціўніку сківіцу, прычым, у трох месцах адразу. Добра яшчэ, што побач аказаліся сведкі, якія маглі падцвердзіць, што пацярпелы сам, першым, пачаў сварку, якая перарасла затым ва ўзаемную бойку. Тым не менш, прыйшлося нямала заплаціць і самому пацярпеламу, і сведкам, і суддзям, каб справа гэтая не аказалася ў вышэйшых інстанцыях.

А гэтая вось тоненькая, кволая з выгляду, маладая жанчына нават не пахіснулася. Больш таго...

У вялікіх блакітных вачах рабочай жонкі бліснуў раптам нейкі патаемны агеньчык, узняўшы руку, яна асцярожна дакранулася тонкімі прыгожымі пальцамі да пашкоджанага месца.

- Калі я жыла ў палацы, - павольна прагаварыла жанчына, і О’Ніл нечакана для сябе зноў пачуў у голасе рабочай жонкі нейкія новыя, зусім незнаёмыя яму ноткі, - ні адзін з мужчын нават пальцам не асмельваўся дакрануцца да мяне!

Гэта было ўжо нават больш чым занадта і О’Ніл, забыўшыся пра ўсялякую асцярожнасць, каршуком накінуўся на жонку. Удар за ўдарам, цэлы град моцных, сакрушальных нават удараў абрушыўся на няшчасную жанчыну, але толькі пасля таго, як лік іх пераваліў за другі дзесятак, яна звалілася на падлогу.

- Пальцам, кажаш! – рыкаў О’Ніл, неміласэрдна збіваючы нагамі нерухомае цела жанчыны. – У палацы, кажаш!

Вось так, у мінулым годзе, сарваўшыся з-за дробязі, О’Ніл да смерці збіў папярэднюю сваю жонку, а затым горка шкадаваў аб гэтай сваёй нястрыманасці. Каб купіць новую жонку, яму прыйшлося залезці ў даўгі, і толькі зусім нядаўна ён поўнасцю з імі разлічыўся.

Думка пра тое, што ён зноў рызыкуе застацца без жонкі, крыху ахалодзіла ваяўнічы парыў фермера, але ніколькі не зменшыла яго злосці. Перастаўшы таптаць жонку нагамі, О’Ніл сарваў са сцяны віты скураны бізун. Гэты сродак утаймавання непаслухмяных жонак быў не менш дзейсным, але куды менш рызыкоўным.

- Вось табе палац! – праз зубы цадзіў О’Ніл кожны раз, калі бізун са свістам упіваўся ў аголенае жаночае цела. – Я навучу цябе, як трэба размаўляць з мужам! Я і так вельмі доўга быў цярплівым з табой, дрэнь!

Апамятаўшыся нарэшце, О’Ніл з жалем адкінуў убок размякшы ад крыві бізун і, не дакрануўшыся больш да сняданка, выйшаў з пакою, з усяе сілы грукнуўшы за сабой дзвярыма. На сваю рабочую жонку, якая нерухома і бездапаможна ляжала ў лужыне ўласнай крыві пасярод пакоя, ён нават не зірнуў.

Апынуўшыся на двары, О’Ніл, хоць і не адразу, паступова пачаў супакойвацца. Таропка зірнуўшы па баках і не ўбачыўшы паблізу анікога з дасужых суседзяў, ён нарэшце супакоіўся ўжо канчаткова і, цяжка ступаючы, накіраваўся ў бок вялікага памяшкання з акруглым бліскучым дахам. Гэтае памяшкання было кароўнікам, побач з ім, на агароджанай пляцоўцы, стаялі і звычна паглыналі сумесь торфу, саломы і апалай лістоты, паўсядзённую сваю ежу, сорак пяць кароў. На самой справе гэтыя мясцовыя жывёлы каровамі не з’яўляліся, але фермеры Аграполіса празвалі іх так па аналогіі з зямнымі жывёламі, якія таксама давалі людзям малако. Тут, на планеце, зямных кароў амаль не было, толькі асобныя фермеры-аматары маглі дазволіць сабе падобную раскошу. О’Ніл неяк аднойчы змог пабачыць сапраўдных кароў, і нават пакаштаваў іхняга малака. Зямное малако О’Нілу не вельмі спадабалася, як, дарэчы, і самі каровы, невялікія, разы ў тры меншыя за мясцовых. Да таго ж, па словах фермера-гаспадара, гэтыя экзатычныя стварэнні былі вельмі ўжо пераборлівыя ў ежы, а малака давалі – кот наплакаў....

Нейкі час О’Ніл стаяў нерухома і заклапочана назіраў, як аўтаматызаваная лінія дастаўкі бесперапынна падае ў кармушкі ўсё новыя і новыя порцыі корма... потым ён падыйшоў да цыстэрнаў, куды, гэтак жа бесперапынна лілося малако. Тут таксама ўсё было ў поўным парадку і сапсаваны настрой фермера значна палепшыўся. Але прыкрая думка аб тым, што ён, магчыма, крыху перабаршчыў з чарговым “выхаваннем” рабочай жонкі, усё ніяк не пакідала О’Ніла. А што, калі і гэта жонка таксама памрэ ад пабояў, як і папярэдняя!

Гэтая рабочая жонка была ў яго ўжо пятай па ліку. Ці, можа, усяго толькі пятай… гэта, як паглядзець. Бо сярод знаёмых О’Ніла былі і тыя, хто дзесяткі гадоў задавальняўся адной і той жа рабочай жонкай, і тыя, што змянялі сваіх жонак па некалькі разоў на год. Сустракаліся сярод фермераў і такія арыгіналы, якія трымалі адначасова не адну, а дзве, або нават тры рабочыя жонкі , але іх было нешмат. Фермеры – людзі ў асноўным ашчадныя і кансерватыўныя, трымаць больш за адну рабочую жонку, з іх пункту гледжання – недазволеная раскоша і нічога больш. Былі, праўда, на Аграполісе людзі, якія мелі дзесяткі, і нават сотні жанчын, але не сярод фермераў. Гэта былі ўладальнікі бараў, рэстаранаў і гатэляў, і жылі яны ў адміністрацыйнай сталіцы планеты, горадзе Агра, а таксама ў гарадах і мястэчках паўночнага курортнага ўзбярэжжа. Ну а такую вялікую колькасць рабочых жонак гэтыя прадпрымальнікі трымалі, вядома ж, не толькі для сябе, а, у першую чаргу, для сваіх гасцей і наведвальнікаў. Гэта быў бізнес і нічога больш…

Першую сваю жонку О’Ніл атрымаў у падарунак ад бацькі на сваё дваццацігоддзе. Дваццаць гадоў – гэта якраз той узрост, калі юнак становіцца ўрэшце самастойным сталым мужчынам і, адначасова з гэтым, атрымлівае ўсе правы свабоднага грамадзяніна планеты Аграполіс. З гэтага ж узросту ён мае права завесці ўласную сваю фермерскую гаспадарку, што О’Ніл зрабіў амаль адразу ж...

Мясцовы фермерскі камітэт выдзеліў яму пэўную грашовую субсідыю, а таксама беспрацэнтную пазыку, бацька таксама дапамог… і ўжо праз якісьці год-паўтара О’Ніл цвёрда ўстаў на ногі, неяк непрыкметна прымусіўшы, нягледзячы на малады свой узрост, лічыцца з сабой усіх бліжэйшых суседзяў. Вось толькі з першай рабочай жонкай яму крыху не пашанцавала.

Не тое, каб яна была непрыгожай – непрыгожых жанчын ФІРМА, наогул, ніколі не прапаноўвала – але штосьці ў ёй было такое... штосьці, зусім не ў гусце О’Ніла. Ды і ўзрост! Хоць дакладны ўзрост сваіх рабочых жонак наўрад ці ведае хоць хто з жыхароў Аграполіса... хіба толькі прыблізны – але з самага першага погляду бачна было, што рабочая жонка маладога фермера значна старэйшая за свайго гаспадара і ўладальніка.

О’Ніл і зараз яшчэ памятае, як адчайна камплексаваў ён з гэтай нагоды, як зайздросціў самай чорнай зайздрасцю сваім больш сталым суседзям, рабочыя жонкі якіх, нібыта знарок, былі ўсе, як на выбор, вельмі маладымі і здаваліся тады маладому фермеру проста казачна прыгожымі. Дзіўна, але, амаль што ўзненавідзіўшы гэтую першую сваю жонку, ён нават пальцам яе не крануў ані разу. Магчыма, яна чымсьці напамінала О’Нілу яго ўласную маці, якой ён зусім не памятаў, але пра якую ён часта думаў маленькім хлопчыкам, нават плачучы, ўпотай ад сяброў і выхавацеляў, і наіўна марачы, што прыйдзе дзень і маці зноў вернецца. А, можа, мяккасць О’Ніла са сваёй першай жонкай тлумачылася проста ўласнай ягонай маладосцю?

А потым хтосьці з суседзяў падказаў маладому фермеру, што звычайна робяць у такіх выпадках. Аказваецца, ФІРМА ахвотна абменьвае такіх вось надакучыўшых альбо пастарэўшых жонак на іншых, больш маладых, з невялікай, праўда, даплатай. О’Ніл назаўтра ж адвёз сваю рабочую жонку ў мясцовае аддзяленне ФІРМЫ і вярнуўся на ферму ўжо з іншай жанчынай, маладой і вельмі прыгожай. Ён выбраў яе больш чым з дзесяці прэтэндэнтак і ніколі аб гэтым потым не шкадаваў.

З гэтай, другой па ліку рабочай сваёй жонкай, О’Ніл пражыў амаль дзесяць гадоў... і гэта былі, без усялякага перабольшвання, самыя лепшыя гады ягонага жыцця. О’Ніл і гэтую сваю жонку не крануў нават пальцам за ўсе дзесяць гадоў іх сумеснага жыцця, але прычына была ўжо зусім іншая – напэўна, ён і сапраўды кахаў яе, калі толькі само гэтае слова, “каханне”, можна аднесці да ўзаемаадносін рабочай жонкі з яе гаспадаром. Магчыма О’Ніл і далей жыў бы з гэтай сваёй жонкай, але так здарылася, што яна зацяжарыла і, згодна з законамі Аграполіса, прыйшлося паведаміць пра гэта ў аддзяленне ФІРМЫ. Жонку адразу ж ізалявалі, а калі нарадзіўся сын, О’Нілу выплацілі кампенсацыю і паведамілі адрас дзіцячага дома, у якім да дваццаці гадоў будзе выхоўвацца хлопчык. Адначасова яму паведамілі ў якія дні магчымы сустрэчы з сынам.

Аб далейшым лёсе другой сваёй рабочай жонкі, якая адначасова з’яўлялася і маці адзінага ягонага сына, О’Нілу не паведамілі, а сам ён, зразумела ж, не стаў аб гэтым распытваць. Кампенсацыя дазволіла фермеру адразу ж абзавесціся новай жонкай, праўда, замена гэтая выйшла не зусім раўнацэнная... і доўга яшчэ О’Ніл з сумам і нават пяшчотай успамінаў другую сваю жонку, асабліва ў час паездак да сына, які, чым старэйшым станавіўся, тым усё больш і больш нагадваў маці. Звычайна, вярнуўшыся з чарговай такой паездкі, О’Ніл усю сваю злосць і раздражненне спаганяў на трэцяй сваёй жонцы. Праўда, да асабліва жорсткіх экзекуцый справа ніколі не даходзіла.

Што, наогул, адбываецца з рабочымі жонкамі, якія з-за ўзросту ці па якой іншай прычыне аказваюцца незапатрабаванымі і зноў трапляюць ва ўласнасць ФІРМЫ, пра гэта О’Ніл нічога не ведаў, ды, прызнацца, асабліва гэтым і не цікавіўся ніколі. Аднойчы, праўда, ягоны сусед-фермер, знаходзячыся ў добрым падпіцці, пачаў раптам рассказваць О’Нілу аб нейкіх жудасных падземных уранавых рудніках на адной з суседніх планет і аб тым, што менавіта там і закончваецца жыццёвы лёс усіх без выключэння рабочых жонак. Яшчэ ён шэптам паведаміў пра нейкія тайныя медыцынскія цэнтры, у якіх былыя рабочыя жонкі, быццам бы, знаходзяцца ў якасці доследных жывёлін да таго, як іх перашлюць, і ўжо канчаткова, на руднікі... але ці мала якія плёткі ходзяць часам сярод фермераў! О’Ніл адразу ж перавёў размову на нешта іншае... на гэтым справа і скончылася. Калі хоць частка з усёй гэтай пьянай балбатні – праўда, ды й тады навошта яму, скажыце, ведаць тое, аб чым ведаць неабавязкова, ды і небяспечна для простага фермера!

Трэцяя жонка О’Ніла была самай звычайнай рабочай жонкай і нічога больш з сябе не ўяўляла, таму і сам фермер адпаведна да яе адносіўся. Біў ён жонку даволі рэгулярна, але заўсёды ведаў меру і ўмеў своечасова спыніцца. Гуманнасць тут была ні пры чым – проста паступова разрасталася гаспадарка фермера і любая, нават самая кароткая, часовая непрацаздольнасць рабочай жонкі балюча ўдарыла б па інтарэсам самога О’Ніла. Ды і сама жонка неяк не давала ніколі яму асаблівых падстаў для раздражнення і гневу... выключэннем, праўда, былі рэдкія паездкі да сына, дакладней, само вяртанне з гэтых паездак. Жонка спраўна вяла гаспадарку, ніколі не спазнялася са сняданкам альбо вячэрай, ды і ва ўсіх іншых адносінах яна яго задавальняла, дакладней, амаль задавальняла. Магчыма, яна б і дагэтуль вяла фермерскую гаспадарку, калі б не трагічны выпадак. У пазамінулым годзе трэцяя рабочая жонка О’Ніла загінула, неасцярожна дакрануўшыся рукой да аголенага электрычнага кантакту на пульце кіравання падачай кармоў. Смерць у выніку няшчаснага выпадку была відавочнай, страхавыя ўзносы О’Ніл выплочваў рэгулярна, таму ён адразу ж змог набыць сабе новую, чацвёртую ўжо па ліку, рабочую жонку.

Лёс яе з самага пачатку быў незайздросным.

Па-першае, якраз у гэты самы час характар самога О’Ніла сапсаваўся канчаткова, яго нават бліжэйшыя суседзі-фермеры пачалі пабойвацца.

Па-другое, гэтая новая жонка аказалася нейкай занадта ўжо няўдалай. Увесь час яна альбо спазнялася са сняданкамі і вячэрамі, альбо, наадварот, рыхтавала ежу занадта рана, і О’Нілу прыходілася есці яе падагрэтай, чаго ён вельмі не любіў. Да таго ж жанчына вечна блытала загады і распараджэнні мужа... а аднойчы па яе віне скісла ўсё малако ў цыстэрнах. Ні дня, пэўна, не праходзіла, каб О’Ніл не “вучыў” няўдалую сваю жонку ці то з дапамогай бізуна, ці проста пускаючы ў ход кулакі альбо чаравікі.

Напэўна, трэба было проста абмяняць гэтую разяваку на іншую жонку – у ФІРМЕ абавязкова б пайшлі яму насустрач і абмянялі жанчыну без усялякай нават даплаты – але О’Ніл чамусьці не спяшаўся гэта зрабіць. Хутчэй за ўсё, яму проста падабалася здзеквацца з жонкі, і прытым, менавіта з гэтай жонкі, бо яна баялася свайго гаспадара, як агня. Перад кожнай экзекуцыяй жонка цалавала О’Нілу ногі і са слязьмі маліла аб літасці. Няшчасная жанчына проста не магла ўцяміць затарможаным сваім мозгам, што ўсе яе спробы хоць неяк улагодзіць мужа, не толькі не дасягаюць мэты, але і, наадварот, прыводзяць да прама процілеглага выніку. О’Ніл нібыта пьянеў ад гэтых яе адчайных крыкаў і мольбаў, у час экзекуцыі ён паступова ўваходзіў у нездаровы нейкі экстаз, прычым з кожным разам усё мацнейшы і мацнейшы...

А потым здарылася тое, што і павінна было, рана ці позна, здарыцца. Бедная жанчына памерла ў час чарговага катавання – гэта здарылася якраз пасля таго, калі скісла малако ў цыстэрнах – і хоць О’Ніл па-ранейшаму спраўна аплочваў усе страхавыя полісы, смерць гэтай ягонай жонкі пад катэгорыю няшчасных выпадкаў ніяк не падпадала...

Прыйшлося, улазячы ў даўгі, купляць чарговую, пятую ўжо па ліку, рабочую жонку за поўны яе кошт, прычым усё гэта нечакана расцягнулася на даволі-такі працяглы тэрмін. Спачатку ў яго не было дастатковай сумы грошаў – О’Ніл ніяк не разумеў, чаму ФІРМА пастаўляе ў крэдыт амаль усё, пачынаючы з самай разнастайнай тэхнікі (і не толькі сельскагаспадарчай) і закончваючы насеннем любых раслін і разнастайнымі кармавымі дабаўкамі для жывёлы, але ніколі не афармляе крэдыты на рабочых жонак, іх можна было набыць толькі за наяўныя грошы – дык вось, спачатку былі праблемы з грашыма, а потым, калі грошы з’явіліся, аказалася, што ў мясцовым аддзяленні ФІРМЫ амаль не засталося рабочых жонак, а тыя, якія засталіся О’Нілу неяк не прыйшліся да спадобы. Прыйшлося чакаць, калі ж даставяць новую партыю, і чакаць прыйшлося не тыдзень, не два, а цэлых тры месяцы!

Увесь гэты час О’Нілу прыйшлося абыходзіцца без жонкі, і гэтага тэрміну аказалася дастаткова, каб ён зарокся біць будучую сваю жонку, ва ўсялякім разе, біць яе моцна.

Нарэшце прыйшла адразу вялікая партыя рабочых жонак і, атрымаўшы паведамленне, О’Ніл не стаў марудзіць ні хвіліны. Больш таго, ён, які заўсёды аддаваў перавагу электракару, на гэты раз упершыню за доўгі час вырашыў, для эканоміі, выкарыстаць кацер, хоць заўсёды адчуваў сябе ў паветры даволі няўтульна. Затое ўсяго праз дзесяць хвілін палёту, кацер ягоны ужо плаўна апускаўся на вялікую пасадачную пляцоўку, якая размешчалася якраз перад шасціпавярховым чырвоным будынкам з блакітнай эмблемай ФІРМЫ над уваходам.

На другім паверсе О’Ніл выканаў усе неабходныя фармальнасці і ў суправаджэнні ветлівага маладога чалавека у форме супрацоўніка ФІРМЫ, узняўся на трэці паверх, дзе і размяшчалася дэманстрацыйная зала. Служачы, па ўсяму бачна – з ніжэйшага абслугоўваючага персаналу, толькі праводзіў фермера да дзвярэй залы і адчыніў перад ім гэтыя дзверы. Пасля гэтага, пажадаўшы О’Нілу ўдалай куплі і, наогул, усяго найлепшага, малады чалавек пакінуў яго аднаго.

Звычайна, у аддзяленні ФІРМЫ адначасова знаходзілася дзве-тры, часам, да дзесяці свабодных рабочых жонак і дэманстравалі іх пакупнікам на першым паверсе, у спецыяльным пакоі. Таму О’Ніл ніколі яшчэ не быў у дэманстрацыйнай зале... а вось цяпер, увайшоўшы у вялізнае, ярка асветленнае гэтае памяшканне, ён адразу ж застыў, нібы аслупянелы. Ды і было ад чаго!

Не менш чатырох дзесяткаў маладых прывабных жанчын было размешчана на спецыяльных падстаўках па ўсёй тэрыторыі вялізнай дэманстрацыйнай залы. Жанчыны стаялі зусім нерухома, нібыта і не жанчыны гэта былі, а майстэрскі вырабленыя кімсьці пластыкавыя статуэткі. Аголеныя жаночыя целы, белыя, залаціста-смуглыя альбо нават карычневыя, былі прыгожа і з прафесійным густам асветлены з самых розных ракусаў у самыя разнастайныя светавыя гамы і адценні.

Жанчын на продаж ФІРМА заўсёды выстаўляла вось так, без адзення, і зусім не з мэтай нейкай там эканоміі, бо фермеру, які афармляў пакупку, адразу ж выдаваўся поўны і разнастайны камплект жаночага адзення, прытым, без усялякай дадатковай платы. Проста ФІРМА лічыла, і не без пастаў, што менавіта так пакупнікі ацэняць тавар найлепшым чынам і выберуць сабе рабочую жонку якраз па свайму густу.

Першым жа памкненнем О’Ніла, які больш за тры месяцы правёў, наогул, без усялякай жонкі, было выбраць адразу ж бліжэйшую да яго жанчыну, тым больш, што яна аказалася вельмі прывабнай і, да таго ж, бландынкай, а О’Нілу заўсёды больш за ўсё падабаліся менавіта бландынкі. Ён ужо зрабіў нават крок у бок служачага ФІРМЫ, які стаяў непадалёку з абыякавым выразам на шырокім твары, але, стрымаўшы сябе, вырашыў занадта не спяшацца. Ці не лепш, спачатку абыйсці ўсю выставу, тым больш, што і астатнія пакупнікі ( а іх у зале было дзесьці каля дзесятка) таксама не вельмі спяшаліся з набыццём сабе жонак.

Знаёмых фермераў сярод пакупнікоў О’Ніл, як не прыглядаўся, так не заўважыў... і тады ён проста рушыў, не спяшаючыся, наперад. Павольна праходзячы па зале, О’Ніл уважліва разглядваў жанчын. Вочы літаральна разбягаліся ад такой вялікай іх колькасці, фермер ужо амаль шкадаваў, што не выбраў адразу ж тую, першую... а раптам яе хтосьці перахопіць! О’Ніл ужо вырашыў павярнуць назад, як раптам позірк ягоны выпадкова наткнуўся на невялікую групу з пяці жанчын, чамусьці выстаўленых разам, на адной шырокай падстаўцы. Яшчэ ён заўважыў, што гэтыя жанчыны былі, не тое, каб зусім ужо аднолькавыя, але вельмі падобныя адна на адну. І ў той жа час яны чымсьці адрозніваліся ад усіх іншых жанчын, выстаўленых у гэтай зале, няўлоўным чымсьці, але, тым не менш, гэтае адрозненне выразна адчувалася. Зацікаўлены гэтым, О’Ніл вырашыў падыйсці крыху бліжэй…

Высветлілася, што не толькі О’Ніла правабіла незвычайная гэтая група з пяці жанчын. Каля іх ужо тапталася некалькі фермераў, патэнцыяльных пакупнікоў... праўда, ніводны з іх пакуль так і не рашыўся на завяршаючы крок. Фермеры толькі моўчкі разглядвалі жанчын, час ад часу ляніва перакідваючыся кароткімі фразамі. Час ішоў... на твары прадстаўніка ФІРМЫ, які знаходзіўся непадалёку, гатоўнасць услужыць і дапамагчы з выбарам паступова змянялася ветлівай абыякавасцю і нават расчараваннем.

Але фермеры, і О’Ніл у тым ліку, не звярталі аніякай увагі на прадстаўніка ФІРМЫ. Іх прагныя позіркі ўсё ніяк не маглі адарвацца ад гэтых пяці жанчын, якія нерухома, нібыта статуэткі, застылі на сваім пастаменце. Нягледзячы на тое, што пераважная большасць жанчын у зале былі прыгожымі і нават вельмі прыгожымі – а непрыгожых жанчын тут, здаецца, і, наогул, не было – гэтая пяцёрка адразу ж вылучалася незвычайнай сваёй прыгажосцю нават на агульным прывабным іх фоне. Высокія, але не занадта, з бездакорна складзенымі фігурамі і асляпляльна-прыгожымі тварамі, прыгажосць якіх яшчэ больш падкрэслівалі бліскучыя, ярка-меднага альбо залацістага колеру валасы, у прыгожым беспарадку рассыпаныя па плячах – яны здаваліся сёстрамі-блізнятамі, хоць і не былі імі...

Магчыма, менавіта гэтая асляпляльная прыгажосць жанчын і з’яўлялася асноўнай прычынай таго, што ахвотнікаў набыць іх ва ўласнасць пакуль што так і не знаходзілася. Больш таго, чухаючы патыліцы, фермеры, адзін за другім, паступова адыходзілі ад прыгажунь і пачыналі прыцэньвацца да іншых жанчын расстаўленых у зале, можа і не такіх прыгожых, як гэтая пяцёрка, але куды больш звыклых з фермерскага пункту гледжання. Некалькі разявак яшчэ працягвалі таптацца каля прыгажунь, нібыта вагаючыся, але бачна было, што ваганне іх часовае. Яшчэ крыху і яны таксама павернуць у зваротным напрамку, тым больш, што выбар у зале існаваў вялікі і разнастайны...

Хутчэй за ўсё, сам О’Ніл таксама выбраў бы кагосьці з іншых жанчын... ну, хоць тую, першую, якая адразу ж прыцягнула ягоную ўвагу яшчэ ля ўваходу. Але тут да групы разявакаў наблізіўся яшчэ адзін пакупнік, таксама зусім не знаёмы О’Нілу. Гэта быў малады хлопец, нават вельмі малады, няскладны, хударлявы, да таго ж яшчэ і ў акулярах, што сярод фермераў было, наогул, вялікай рэдкасцю. Юнаку, напэўна, толькі нядаўна стукнула дваццаць гадоў і зараз ён прыйшоў сюды выбіраць сабе першую ў сваім жыцці жонку, таму усе разявакі (О’Ніл таксама) з цікаўнасцю за ім назіралі.

Не марудзячы і хвіліны нават не раздумваючы, юнак хутка падыйшоў да прадстаўніка ФІРМЫ, падаў яму сваё пасведчанне разам з крэдыткай і паказаў рукой на самую крайнюю з пяцёркі. Адразу ж пасля гэтага ён кінуўся да дзяўчыны (жанчынай яе ніяк нельга было назваць, бо нават сярод маладых сваіх суседак яна выдзялялася занадта ўжо юным узростам), схапіў яе за руку, нібыта баючыся, што хтосьці іншы паквапіцца на будучую ягоную ўласнасць. Пасля гэтага ён сам застыў нерухома ў чаканні...

Чакаць юнаку прыйшлося нядоўга. Прадстаўнік ФІРМЫ вярнуў маладому фермеру ягонае пасведчанне, кіўнуў у знак згоды і, выцягнуўшы з кішэні пульт, навёў яго на нерухомую жаночую постаць.

Дзяўчына, да гэтага не падаваўшая нават прыметаў жыцця, адразу ж ажыла, заварушылася і хуценька саскочыла са сваёй падстаўкі. Малады фермер, так і не адпусціўшы ні на імгненне яе рукі, павёў дзяўчыну да выхаду. Але, убачыўшы вакол цікаўныя позіркі іншых пакупнікоў, ён зноў спыніўся і, сарваўшы плашч, таропка накінуў яго на аголеныя дзявочыя плечы. Дзівак нейкі, ды й годзе!

Выбар юнака нібыта паслужыў штуршком для астатніх пакупнікоў. Вось ўжо нейкі пажылы фермер забраў сабе другую жанчыну з пяцёркі... вось жанчын засталося усяго толькі дзве... і тады, не жадаючы заставацца ў дурнях, О’Ніл таропка схапіў за руку бліжэйшую да сябе жанчыну... і якраз своечасова...

Вось такім чынам і з’явілася ў гаспадарцы фермера гэтая, пятая ўжо па ліку, рабочая жонка, і аж да сённяшняга дня О’Ніл аніводнага разу не пашкадаваў аб сваім выбару. Гэтая жонка задавальняла яго ва ўсіх адносінах... больш таго, цяпер ужо амаль усе суседзі адчайна зайздросцілі О’Нілу. Тыдня не праходзіла без таго, каб, то адзін, то другі з іх не звярталіся да яго з прапановай прадаць альбо абмяняць прыгажуню з вялікай нават даплатай. І ўсякі раз О’Ніл пасылаў іх усіх куды падалей.

Ён настолькі ганарыўся пятай сваёй жонкай, што нават пачаў адчуваць да яе нейкую сімпатыю, ці штосьці, вельмі падобнае на сімпатыю. Зразумела, гэтыя пачуцці О’Ніла не йшлі ні ў якое параўнанне з тым, што адчуваў ён калісьці да другой сваёй жонкі, хоць тая і не была такой прыгожай... але тут справа была не ў жанчыне – справа была ў самім О’Ніле… у, змяніўшымся да горшага, ягоным характары. Ды і гады давалі сваё, што ні кажы...

Але, нягледзячы ні на гады, ні на характар, гэтую, апошнюю сваю жонку ён таксама амаль не чапаў. Так, зрэдку... і больш для прафілактыкі. Ды і што гэта было за біццё: пара-другая аплявух... не ідзе ні ў якое параўнанне з тым смяротным боем, які давялося калісьці вынесці чацвёртай ягонай жонцы.

І вось цяпер гэтая дрэнь заявіла, што калісьці жыла ў палацы!

О’Ніл задуменна паглядзеў у бок дома. Там, на кухні, у лужыне ўласнай крыві ляжала зараз ягоная рабочая жонка. Жывая… ён шчыра спадзяваўся на гэта...

Насупіўшы бровы, фермер незадаволена пацёр кулак правай рукі далонню левай.

Здаецца, ён і сапраўды абыйшоўся з жонкай занадта жорстка. Хіба ж яна вінаватая ў тым, што складаная сістэма блакіроўкі памяці нечакана парушылася і дала збой! У першую чаргу тут вінаватыя, зразумела ж, самі аператары ФІРМЫ, чорт бы іх пабраў! Калі-нікалі, збоі ўсё ж здараліся... знаёмы аператар неяк папярэджваў яго аб такой магчымасці, даволі рэдкай, праўда….

І вось, трэба ж было такому здарыцца, што гэта адбылося менавіта з ягонай жонкай!

Бяды тут асаблівай не было, бо адказнасць за магчымы збой блакіроўкі ФІРМА заўсёды брала на сябе, як і, дарэчы, усе, без выключэнне, расходы на яе ўзнаўленне. ФІРМА нават магла ў такім выпадку памяняць жанчыну без усялякай нават даплаты... але гэта толькі ў тым выпадку, калі ён верне ім гэтую жанчыну... жывой.

Калі ж яна зараз памерла...

“Яна жывая! – падумаў О’Ніл, усхвалявана дыхаючы. – Яна павінна быць жывой... я не так ужо і моцна яе пабіў!”

Так ці інакш, з рабочай жонкай О’Ніла узніклі раптам нечаканыя і даволі сур’ёзныя праблемы, настолькі сур’ёзныя, што займацца імі павінна была сама ФІРМА, і ніхто акрамя ФІРМЫ. Зразумеўшы гэта, фермер вырашыў сёння ж, не адкладваючы справы ў доўгую скрыню, наведацца ў бліжэйшае яе аддзяленне, якраз тое, дзе і купіў ён гэтую прыгажуню амаль год таму.

Зайшоўшы ў дом пераапрануцца і захапіць усе неабходныя паперы, О’Ніл не ўстрымаўся, каб у самы апошні момант не зазірнуць на кухню.

Рабочая жонка, уся скрываўленая, у разадраным адзенні, тым не менш, ужо не ляжала непрытомна на падлозе. Яна стаяла каля стала, абапіраючыся на яго аберуч, і ў О’Ніла адразу ж адлягло ад сэрца – жывая!

Пачуўшы за спіной цяжкія крокі мужа, жанчына павярнулася ў ягоны бок і нейкі час моўчкі глядзела О’Нілу прама ў вочы. Дзіўны быў зараз у яе позірк, зусім незнаёмы... і наогул, рабочыя жонкі не павінны так глядзець...

- Апусці вочы! – на імгненне зноў губляючы над сабой усялякі кантроль, зароў О’Ніл, рукі ягоныя міжволі сціснуліся ў кулакі. – Мала табе, дрэнь?!

Ён ужо зрабіў нават першы крок у напрамку да жонкі, але, заўважыўшы на падлозе шматлікія плямы крыві, адразу ж спыніўся, апамятаўшыся. Імгненны гнеў фермера ўжо згас, тым больш, што жонка паслухмяна апусціла галаву.

- Прыбяры тут! – буркнуў О’Ніл, стараючыся не глядзець ні на жонку, ні на крывавыя плямы на падлозе. – І сябе прывядзі ў парадак! Потым займіся гаспадаркай... я паеду па справах!

Праз некалькі хвілін электракар фермера ўжо накіроўваўся да масіўных металічных варотаў, якія адразу ж бязгучна рассунуліся, прапускаючы машыну, і зноў, гэтак жа бязгучна, сыйшліся за спіной фермера. Увёўшы ў блок кіравання ўсе неабходныя маршрутныя дадзеныя, О’Ніл адкінуўся на сядзенні і стомлена заплюшчыў вочы.

Ну і раніца ж выпала яму сёння!

Глава 2

Скін Скрайф заўсёды лічыў сябе няўдачнікам. Ды ён і быў няўдачнікам, калі казаць шчыра, усё жыццё яму неяк не шанцавала...

К прыкладу, усе тыя, каго разам з ім яшчэ ў навігатарскай школе запрыкмеціла і ўзяла да сябе на службу ФІРМА, на здзіўленне хутка і паспяхова пераадольвалі адну за другой хісткія прыступкі службовай лесвіцы і паспелі зрабіць ужо даволі паспяховую кар’еру. Той-сёй з іх працаваў зараз у цэнтральным апараце ФІРМЫ, другія змаглі выбіцца ў рэзідэнты на той ці іншай планеце. Зразумела ж, на адной з тых планет, якія, альбо належылі ФІРМЕ, альбо цалком і поўнасцю ад яе залежылі, і рэзідэнт ФІРМЫ быў там, без усялякага перабольшвання, другой па значнасці асобай пасля УСЯВЫШНЯГА.

Аграполіс быў адной з такіх планет, але цяперашняя пасада Скрайфа была далёка не рэзідэнскай. Ён быў усяго толькі загадчыкам аднаго з аддзяленняў ФІРМЫ на Аграполісе, а іх, такіх аддзяленняў, было тут, на планеце, аж трыццаць восем...

Вядома ж, для мясцовых фермераў – а планета Аграполіс была населена ў пераважнай сваёй большасці менавіта фермерамі – загадчык аддзялення быў значнай фігурай. Як, дарэчы, і для сваіх уласных падначаленых: дваццаці пяці супрацоўнікаў ФІРМЫ самых розных рангаў плюс дваццаці ахоўнікаў, якія, праўда, мелі свайго ўласнага начальніка, а ён, начальнік гэты, непасрэдна загадчыку аддзялення не падпарадкоўваўся. Так што, пасада Скрайфа была, з аднаго боку, даволі значная, з другога ж – такіх загадчыкаў, як і ён, было на планеце яшчэ трыццаць сем, і ўсе яны ў аднолькавай ступені залежылі ад рэзідэнта.

Па злой іроніі лёсу рэзідэнтам Аграполіса быў былы аднакурснік Скіна па навігацыйнай школе, Том Ліўскі. Гэта ён, выпадкова сустрэўшы тры гады таму Скрайфа, прапанаваў яму гэтую пасаду на Аграполісе. Скрайф, які ўжо амаль страціў усялякую надзею хоць чаго-небудзь дабіцца ў жыцці, ухапіўся за гэтую прапанову, як за апошнюю выратавальную саломіну. Ён быў вельмі ўдзячны тады былому свайму сябру... зрэшты, вельмі блізкімі сябрамі яны ніколі не былі. Так, знаёмымі...

У той далёкі час кадэт Том Ліўскі адчайна зайздосціў кадэту Скіну Скрайфу, як і пераважная большасць іх аднакурснікаў, дарэчы. Скіну прадказвалі вялікую будучыню... ды ён і сам амаль што паверыў у гэта тады …

Скін уздыхнуў і, адарваўшыся, нарэшце, і ад справаздачаў, і ад горкіх сваіх успамінаў, узняў галаву. Ён паглядзеў на фермера, які гарой узвышаўся перад ім. Фермер усё яшчэ азіраўся вакол, у марных пошуках крэсла.

“Пастаіш! – з нейкай амаль непрытоеннай зласлівасцю падумалася Скіну. – Не разумею, чаму з кожнай дробяззю трэба абавязкова перціся да мяне?! Як быццам няма намесніка... дзяжурных няма, урэшце рэшт!”

- Дык вы кажаце, пачала ўспамінаць... – Скін зноў кінуў касы позірк на шматлікія дакументы, якія ў поўным беспарадку ляжалі зараз перад ім і загруджвалі сабой значную частку стала. Дакументаў было шмат, вельмі нават шмат... трэба будзе неяк сабрацца з духам і прывесці іх усё ж у належны парадак... – І што ж такога яна ўспомніла, містэр... містэр...

Ён зноў забыўся прозвішча наведвальніка.

Фермер даволі няўклюдна пераступіў з нагі на нагу.

- Яна заявіла, што жыла калісьці ў палацы! – буркнуў ён, не зусім ахвотна.

- У палацы?! – рыжаватыя бровы Скрайфа ўзляцелі высока ўверх. – Цікава, цікава! У палацы, кажаце?

Нічога не адказваючы, фермер толькі моўчкі паціснуў шырокімі плячамі. Бачна было, што ўсё гэта яму зусім не цікава. Як яго там... О’Ніл, здаецца?

- Скажыце, містэр О’Ніл... – Скрайф змоўк, у які раз ужо акінуў незадаволеным позіркам папяровы вэрхал на стале, - спадзяюся, вы не вельмі жорстка абыйшліся са сваёй жонкай за гэты... – ён зноў змоўк, падбіраючы патрэбныя словы, - за гэтыя, скажам так, абставіны, якія ад яе зусім нават не залежылі... дакладней, залежылі, але…

Канчаткова заблытаўшыся ў сваіх разважаннях, Скрайф заўважыў здзіўлена-недаўменны выраз твару О’Ніла і паспяшаўся дадаць:

- Справа ў тым, што любое пакаранне... любы фізічны боль, я маю на ўвазе, толькі пагаршае сітуацыю ў такі момант...

Фермер крыху сумеўся, нерашуча пераступіў з нагі на нагу.

- Магчыма, я ўсё ж... – ён змоўк, далонню, якая была, пэўна, разы з два шырэй за далонь Скрайфа, палез у патыліцу. – Магчыма, крыху я...

“Крыху! – Скін вылаяўся ў думках. – Ды ты збіў яе на горкі яблык, дубалом!”

Дадаўшы – таксама ў думках, зразумела – яшчэ дзве-тры кароткія фразы, яскрава характэрызуючыя фермера, Скрайф націснуў крайнюю правую клавішу селектарнай сувязі. Адразу ж успыхнуў экран аднаго з манітораў, асвяціўшы заспаную фізіяномію дзяжурнага дыспетчара. Дзяжурны быў з новенькіх і таму, пэўна, не адразу скеміў, хто глядзіць на яго зараз з экрана. Некалькі імгненняў дыспетчар толькі недаўменна лыпаў вачыма, затым да яго, нарэшце, дайшло...

- Дзяжурны па тэрыторыі, малодшы супрацоўнік Залеўскі! – адрапартаваў ён, імгненна ўскочыўшы з месца і выцягнуўшыся так, што, здаецца, дакраніся і ён адразу ж зазвініць нібыта тая струна. – За час майго дзяжурства...

- Вольна, Залеўскі! – сказаў Скін, адкідваючыся ў крэсле і з задавальненнем разглядваючы спалоханы твар дыспетчара. – Скажы, якая з рамотных брыгад зараз на месцы? Хоць адна з іх ёсць на месцы?

- Ніяк не! – дзяжурны ўсё яшчэ стаяў навыцяжку. – Усе тры на тэрміновых выкліках! Будуць не раней, чым праз гадзіну-дзве! А што здарылася? – у голасе дзяжурнага прагучалі адначасова ўстрывожаныя і цікаўныя ноткі. – Што-небудзь сур’ёзнае, містэр Скрайф?

- Сур’ёзнае? – Скін пабарабаніў пальцамі па стале, скоса зірнуў на нерухомую фігуру О’Ніла. – Ды не, не думаю, каб гэта было занадта ўжо сур’ёзна... Зараз да цябе падыйдзе адзін наш пакупнік, містэр О’Ніл... – ён зноў кінуў хуткі погляд на фермера. – Возьмеш у яго ўсе дадзеныя, запішаш каардынаты, і як толькі якая-небудзь з брыгад вызваліцца – накіруеш яе туды. Усё зразумела?

- Усё зразумела! – дзяжурны яшчэ больш выцягнуўся, хоць больш, здавалася б, ужо немагчыма фізічна. – Будзе выканана!

Скрайф шчоўкнуў клавішай і манітор патух. Фермер яшчэ нейкі час таптаўся на месцы, як бы жадаючы і далей працягнуць размову, але Скрайф быў ужо сыты ім па горла. Ветліва ўсміхаючыся, ён узняўся з-за стала, паказваючы гэтым, што аўдыенцыя закончана.

- Ідзіце да дзяжурнага, - сказаў ён, махнуўшы рукой у напрамку да дзвярэй. – Там вам усё растлумачаць.

Дачакаўшыся, калі за фермерам зачыніліся нарэшце дзверы, Скін зноў апусціўся на ранейшае месца, аж знемагаючы ад нецярпення. Левая ягоная рука ўжо звычна нырнула пад стол, навобмацак адшукала там маленькую, ледзь прыкметную кнопку, націснула яе. Высунулася патаемная шуфлядка і Скін прагна выхапіў адтуль плоскую шкляную бутэльку больш чым напалову запоўненую нейкай залаціста-празрыстай вадкасцю. Падазронна зірнуўшы на дзверы, Скін паднёс плоскую бутэльку да засмяглых вуснаў, зрабіў першы працяглы глыток...

Калі Скін зноў схаваў бутэльку ў шуфлядку стала, вадкасці там засталося не больш чвэрці. Ён пасядзеў крыху, прыслухоўваючыся да ўнутраных сваіх адчуванняў, потым уздыхнуў, устаў і выйшаў у прыёмную. Сакратар, малады хлопец, апрануты ў зусім новенькую і крыху нават велікаватую яму ўніформу, ускочыў з-за стала і вінавата паглядзеў на шэфа.

- Яшчэ раз пусціш да мяне аднаго з гэтых... – Скрайф змоўк, стараючыся падабраць найбольш падыходзячыя словы, але так і не падабраў аніводнага. – Карацей, пусціш яшчэ – лічы сябе звольненым! Зразумеў?

Сакратар вінавата кіўнуў і пачырванеў.

- Пасылай іх да Холіна, калі ўжо дзяжурны дыспетчар ім, чамусьці, не падыходзіць!

- Я паслаў яго да Холіна, - сказаў сакратар. – Я нават праводзіў яго туды...

- І што? – Скрайф адчуў раптам, як напруглася ўсё знутры. – Што сказаў Холін?

Ён сам добра ведаў ужо, што сказаў Холін... не трэба было пытацца аб гэтым у сакратара...

- Холін сказаў... – голас сакратара гучаў па-ранейшаму вінавата, - ён сказаў, што ў яго зараз вельмі шмат спраў...

- Вось як? – Скрайф адчуў раптам, што шчокі ягоныя таксама пачынаюць чырванець. (гэтага яшчэ не хапала!). – Вось як? – паўтарыў ён, стараючыся не глядзець на сакратара – Калі хто мяне будзе пытацца – я ў намесніка!

Сакратар зноў кіўнуў вінавата, але Скрайф ужо, не глядзячы на яго, выходзіў з прыёмнай. У калідоры ён спыніўся і нейкі час стаяў так, моўчкі і нерухома, не зводзячы цяжкага позірку з дзвярэй насупраць.

Гэтыя дзверы куды больш падыходзілі для кабінета загадчыка аддзяленнем, чым ягоныя ўласныя. І таблічка золатам, дзе слова “намеснік” амаль гублялася дзесьці зверху, а цэнтральнае слова “загадчыка”, наадварот, было занадта вялікім і адразу ж выдзялялася на суцэльна-чорным фоне дзвярэй. “Нядзіўна, што ўсе яны бягуць, у першую чаргу, у мой кабінет! – мільганула ў галаве Скрайфа. – Холін – вось хто сапраўдны загадчык аддзялення! Холін, а не я!”...

Ён націснуў цяжкую бронзавую ручку дзвярэй і ўвайшоў у прыёмную.

У прыёмнай Холіна сядзела ягоная сакратарка… яна ж - рабочая жонка Холіна. Убачыўшы Скрайфа, жанчына штосьці хуценька і амаль неразборліва прагаварыла ў селектр, але нават не падумала ўстаць. Так было заўсёды, і Скін даўно ўжо махнуў на гэта рукой. Урэшце рэшт, жанчына гэтая – не супрацоўніца ФІРМЫ, заробка яна тут не атрымлівае, непасрэдна Скрайфу не падпарадкоўваецца. Яна была ўласнасцю Холіна... ну а тое, што Холін сам адмовіўся ад сакратара – ягоная асабістая справа! Сама ж ФІРМА толькі выйграла фінансава ад такой замены...

- Прывітанне! – сказаў Скрайф, уваходзячы ў вялізны, шыкоўны кабінет свайго намесніка і апускаючыся ў крэсла для наведвальнікаў. – Чым займаешся?

- Ды так... – Холін адсунуў убок нейкія паперы, ляніва паглядзеў на Скіна паверх акуляраў. – Нічога сур’ёзнага. А ў цябе?

Холін заўсёды называў свайго непасрэднага начальніка на “ты”, і Скіну нічога не заставалася, як толькі адказваць яму тым жа. Праўда, рабілі яны гэта толькі пры асабістых зносінах, без пабочных асоб.

- Памятаеш апошнюю буйную партыю жанчын? – спытаў Скін. – Колькі іх тады нам даслалі? Больш за пяцьдзесят, здаецца...

- Пяцьдзесят сем, - сказаў Холін без затрымкі. – І ўсе былі рэалізаваны за першыя тры дні, акрамя адной, на якую, чамусьці, так і не знайшлося пакупніка...

“І якую ты ўзяў сабе, лічы, што бясплатна! – міжволі падумалася Скрайфу. – Трэба ж так апусціцца! Хоць... невядома, як буду выглядаць я, калі пратырчу тут хоць палову таго тэрміна, што Холін...”

Ён успомніў раптам, якой кіслай была фізіяномія Холіна, калі яны сустрэліся ўпершыню. Мабыць, ягоны цяперашні намеснік спаў і бачыў ужо менавіта сябе загадчыкам аддзялення. І, будзем шчырымі, паставы для гэтага спадзявання ў яго меліся, і былі яны куды больш важкімі, чым у Скіна, але...

Усю справу вырашыла тое, што Скін вучыўся калісьці разам з Томам Ліўскі і нават крыху сябраваў з ім у тыя далёкія часы.

- А чаму раптам ты зацікавіўся менавіта гэтай партыяй? – спытаў Холін, вяртаючы думкі Скіна з нябёсаў, дзе яны толькі што луналі, зноў на грэшную зямлю. – Здарылася што?

Скрайф паціснуў плячамі.

- Ды не, нічога звышасаблівага! Проста сёння раніцай да адной з жанчын гэтай партыі пачала вяртацца памяць...

- Гэта бывае! – Холін глядзеў на загадчыка спакойна і нават добразычліва, але і ў поглядзе ягоным, і ў тоне, якім ён размаўляў са Скінам, адчуваліся, як і заўсёды, дрэнна прыхаваныя ноткі ўласнай сваёй перавагі, пагарды нават... – Я думаю, не трэба вельмі ўжо хвалявацца з-за гэткай дробязі. Проста паведаміць дзяжурным… яны ведаюць, што рабіць у падобных выпадках...

“Чаму я прыпёрся да яго зараз? – стомлена падумалася Скіну. – Што я, наогул, хачу высветліць, чаму мяне так закранула гэтая гісторыя? Ну, пачала ўспамінаць... не яна першая, не яна апошняя! Дзяжурная брыгада за паўгадзіны прывядзе яе ў парадак, калі гэта можна назваць парадкам! А Холін... вось ён глядзіць на мяне зараз і пэўна ўжо ягоны доўгі, звышадчувальны нос, якім ён так ганарыцца, пачуў пах... ён, вядома ж, нічога не скажа мне, тым больш, нічога не скажа падначаленым... ён, наогул, ніколі не апускаецца да пустых размоў з імі, у адрозненні ад мяне. Але ён так рады любому выпадку хоць у чымсьці прынізіць мяне, выявіць маю поўную, як кажуць, прафесійную некампетэнтнасць. Што ж, магчыма, ён і мае рацыю!

- Гэта ўсё? – падкрэслена ветліва спытаў Холін, зноў падсоўваючы да сябе паперы. – Прабач, але я планаваў сёння праверыць наш месячны баланс, бо хутка канец квартала...

- Я памятаю! – буркнуў Скрайф, устаючы. – Я зараз пайду! Проста... справа ў тым, што гэтая жанчына... яна заявіла раптам мужу, што калісьці жыла ў палацы...

Ён чамусьці падумаў, што гэтае ягонае паведамленне зацікавіць Холіна... і сапраўды, Холін, на хвілінку адарваўшыся ад сваіх папер, зноў узняў галаву.

- Вось нават як? – прагаварыў ён абыякава. – Магчыма і жыла! Што з гэтага?

І, нават не чакаючы адказу, ягоны доўгі чырванаваты нос зноў уткнуўся ў паперы.

- Пачакай! – павольна прагаварыў Скрайф, зноў апускаючыся ў крэсла. – Тады мне не зусім зразумела адна рэч! Хіба сярод жанчын, якіх нам пастаўляюць... – запнуўшыся, ён змоўк на імгненне. – Я хацеў сказаць, што заўсёды думаў, што наш “тавар” набываецца на адсталых, бедных планетах, сярод сацыяльных нізоў грамадства...

- У асноўным,. так яно і ёсць! – і зноў слых Скрайфа разанула кепска прыхаваная нотка паблажлівасці, пагарды нават у роўным, размераным тоне субяседніка. – ФІРМА мае ўстойлівыя кантакты са сваімі агентамі на такіх планетах і цалком легальна набывае там пераважную большасць жанчын. Але... – Холін ледзь чутна хмыкнуў, - бізнес ёсць бізнес...

- Не зразумеў!

Холін уважліва паглядзеў на Скрайфа. Уважліва і некалькі недаўменна.

- А што тут разумець! – сказаў ён. – Частку “тавара” нам пастаўляюць піраты, і, прытым, вельмі танна... – Холін паціснуў плячыма. – Згадзіся, сярод такога “грузу” можна сустрэць каго заўгодна!

- Нават прынцэсу? – спытаў Скін.

Холін зноўку паціснуў плячамі.

- Прычым тут прынцэса? У палацах жывуць не толькі прынцэсы! Прыслугі там, згадзіся, куды больш, чым непасрэдна саміх прынцэс!

Ён змоўк, паказваючы ўсім сваім выглядам, што размова скончана. Але Скрайф усё яшчэ заставаўся сядзець.

Нельга сказаць, што ён упершыню пачуў аб цесных сувязях ФІРМЫ з піратамі... гэта, прынамсі, не было сакрэтам ні для каго з супрацоўнікаў ФІРМЫ, пачынаючы з вышэйшых кіраўнікоў і закончваючы самым ніжэйшым клеркам. Але адна справа – чуць пра гэта проста краем вуха ў сяброўскіх размовах з калегамі на вечарынцы альбо карпаратыўнай гулянцы ... і зусім іншая – калі ўявіць, як яно бывае на самой справе…

Холін зноў адклаў свае паперы і ўздыхнуў.

- Ва ўсялякім разе, калі ты так жадаеш, я магу праглядзець поўную дакументацыю той партыі. Ты памятаеш нумар гэтай жанчыны.

Скрайф машынальна назваў нумар, які, у сваю чаргу, пачуў ад фермера. Потым ён устаў, зноў вярнуўся ў свой кабінет і, зачыніўшы дзверы на дыстанцыйны замок, нецярпліва выцягнуў з патаемнай шуфлядкі поўную бутэльку з такім неабходным яму зараз напоем.

- Што мы робім?! – з горыччу шаптаў ён у рэдкіх прамежках паміж глыткамі. – Як можам мы рабіць такое?! Усе мы злачынцы... усе: і я, і Холін, і Том... і ўся наша занюханая ФІРМА! Усе мы злачынцы і няма нам даравання... нікому з нас... няма даравання… ніколі... ніколі…

Глава 3

Калі О’Ніл аддаваў апошнія загады сваёй збітай да крыві рабочай жонцы, у яго нават ценю сумнення не ўзнікала ў тым, што жанчына адразу ж пачне спраўна выконваць гэтыя загады мужа. Як жа інакш! Будзе выконваць старанна і добрасумленна, і выканае ўсё, што ад яе патрабуецца! Так было заўжды... для гэтага, урэшце рэшт, і прызначаліся рабочыя жонкі на Аграполісе!

Але на гэты раз фермер памыліўся.

Рабочая жонка О’Ніла не стала нічога прыбіраць на кухні... тым больш, не пайшла яна займацца гаспадаркай. Перазмагаючы боль, збітая, амаль знявечаная жанчына, хістаючыся,падыйшла да вялізнага белага крэсла ля сцяны, апусцілася ў гэтае крэсла ды так і застыла ў поўнай нерухомасці, абхапіўшы галаву рукамі.

Сядзець у белым крэсле было забаронена ўсім, акрамя гаспадара. Тым больш, забарона тычылася ягонай рабочай жонкі, і да сённяшняга дня жанчына ніколі не парушала гэтуюзабарону(як і многія іншыя забароны, дарэчы). Зараз жа яна, нібыта спецыяльна, апусцілася менавіта ў гэтае крэсла, зусім не думаючы аб тым, што заляпанае яе ўласнай крывёю накідка не прыбавіць рахманасці і памяркоўнасці і без таго надта ўжо раз’юшанаму гаспадару.

Імгненні складваліся ў хвіліны... хвіліны цяклі адна за адной, адлічваючыгадзіну... за ўвесь гэты час жанчына ў крэсле нават не паварушылася. Збоку магло падацца, што яна, ці то заснула, ці то страціла ўсё ж прытомнасць ад моцнага, нясцерпнага болю... але гэта было не зусім так. Жанчына не страціла прытомнасці, яна і не спала зараз – жанчына пакрысе ЎСПАМІНАЛА СВАЁМІНУЛАЕ...

Гэта было нялёгкім заняткам... нялёгкім і амаль безнадзейным. Мінулага ў жанчыны не існавала...мінулае пачыналася менавіта з той самайдэманстрацыйнай залы, дзе купіў яе калісьці муж... Усё, што было раней, калі яно і было, акутваў туман, шчыльны, непраніцальны... і разгледзіць хоць штосьці ў суцэльным гэтым тумане было амаль немагчыма...

Нічога, акрамя адной толькіфразы:

КАЛІСЬЦІ Я ЖЫЛА Ў ПАЛАЦЫ!

У думках жанчына зноў і зноў паўтарала выратавальную гэтую фразу... яна так баялася страціць яе, страціць і ніколі ўжо больш не знайсці. Бо гэта была не проста фраза – там, за ёй, за простым, будзёным яе гучаннем штосьці існавала... казачна-чароўнае штосьці, і жанчыне так трэба было, так неабходна было ўспомніць гэтае “штосьці”! Хоць часткова ўспомніць...

КАЛІСЬЦІ Я ЖЫЛА Ў ПАЛАЦЫ!

Невыразныя, цьмяныя вобразы ўсплывалі адзін за адным аднекуль з самых патаемных глыбінь падсвядомасці... сотні, тысячы нават вобразаў... і хоць большасць з іх не асацыіравалі літаральна ні з чым - некаторыя з вобразаў былі неяк дзіўна знаёмыя... але жанчына ніяк не паспявала хоць крыху, хоць з чымсьці асэнсаваць гэтую падманлівую іх знаёмасць. Вобразы знікалі гэтак жа нечакана, як і з’яўляліся... знікалі, каб саступіць месца наступным... і сярод гэтых новых вобразаў таксама праглядваліся нейкія дзіўна знаёмыя рысы... і зноў жанчына ўсё ніяк не паспявала з іх асэнсаваннем...

- Калісьці я жыла ў палацы! – з адчаем шапталі скрываўленыя вусны жанчыны. – Я жыла ў палацы! У палацы...

І раптам сярод хаатычнага перапляцення невядомых і незнаёмых ёй мудрагелістых вобразаў узнік... палац!

Той самы, у якім яна жыла калісьці...

Жанчына адразу ж пазнала яго, гэты палац. Вось вялізная пазалочаная зала на першым паверсе... а вось ужо яна ідзе па шырокай аметыставай лесвіцы... яна ўзнімаецца па ёй на другі паверх. Яна ідзе адна... а за ёй, пачціва як таго і патрабуе этыкет, адстаўшы на некалькі прыступак,ідзе яе світа. І самымі першымі ў свіце снаходзяцца яе баявыя сяброўкі, адданыя ёй душой і целам…бо ўсе яны, і яна ў тым ліку, усе яны…

Усе яны – ДЗІКІЯ КОШКІ БАРСУМА!

Фермер О’Ніл, неміласердна і без усялякай літасці збіўшы рабочую сваю жонку, сам таго не жадаючы, аказаў ёй вялікую паслугу.

Боль, нясцерпны, невыносны амаль боль гэты рэзка паскорыў працэс успаміну, здымаючы слой за слоем складаную сістэму гіпнаблакіроўкі. Яшчэ імгненне – і ён прабіў у ёй першую адтуліну...

Нібы няспраўны шлюз пад націскам шалёнай вясновай паводкі, разляцелася ўшчэнт мудрагелістая і, здавалася б, такая бездакорная сістэма гіпнаблакіроўкі, і цяжкі вадаспад успамінуў абрынуўся на жанчыну. Пад націскам неўтаймаванага гэтага вадаспаду жанчына звалілася на падлогу, цела яезабілася ў сударагах, на якія страшна было нават глядзець. То выгінаючыся дугой, так, што патыліца яе амаль што ўваходзіла ў судакрананне з пяткамі босых ног, то скручваючыся ў нейкі неверагодны вузел, жанчына бездапаможна і беспрытомна білася на падлозе, галава яе раз-пораз балюча стукалася аб масіўную металічную ножку крэсла, шырока разведзеныя пальцы адчайна скрэблі гладкую паверхню падлогі ў марнай спробе хоць за што-небудзь ухапіцца...

Гэта працягвалася даволі доўга і скончылася гэтак жа нечакана, як і пачалося. Нейкі час нерухомае цела жанчыны яшчэ ляжала на падлозе, потым яна слаба паварушылася і села. Вочы жанчыны былі заплюшчаны, тонкія прыгожыя пальцы яе з сілай прыціскаліся да скроняў. Прайшло яшчэ некалькі часу і жанчына, расплюшчыўшы вочы, абвяла недаўменным позіркам невялікае памяшканне кухні. Паступова недаўменне ў вачах жанчыны знікала, саступаючы месца гідлівасці і гневу.

Цяпер жанчына памятала і ведала ўсё. Дакладней, амаль ўсё.

Яна ведала, хто яна такая, і ведала, што ж ёй рабіць далей...

Да вушэй жанчыны данёсся раптам такі знаёмы гул электракара. Гул хутка набліжаўся... вось ён ужо побач з домам, потым гул неяк няўлоўна змяніўся і праз нейкі час сціх зусім. І адразу ж там, знадворку, пачулася гучная, раз’юшаная лаянка.

Фермер О’Ніл, яе ўладар, нічым не абмежаваны гаспадар яе жыцця і смерці, вярнуўся дадому.

На нейкае кароткае імгненне ў абуджанай душы жанчыны трывожна варухнуліся апошнія, знікаючыя ноткі былога страху, але гэта працягвалася ўсяго толькі адно імгненне. Цяпер душу жанчыны перапаўнялі зусім іншыя пачуцці... засмяглыя вусны яе скрывіла раптам нейкая дзіўная, злавесная нават усмешка. Потым жанчына павольна ўстала з падлогі і застыла ў чаканні...

* * *

Настрой О’Ніла, калі ён вылазіў з электракара, быў далёка не з лепшых. Ранішні інцыдэнт з жонкай, потым гэты зняважальны (іншага слова тут не падбярэш нават) прыём у загадчыка аддзялення. О’Ніл зарокся болей нават блізка падыходзіць да дзвярэй кабінета гэтага фанабэрыстага індыка, лепш ужо ён будзе вырашаць справы з ягоным першым намеснікам, Холіным, з якім даўно знаёмы. Ды і дзяжурны вёў сябе даволі нахабна... так што аддзяленне ФІРМЫ О’Ніл пакінуў у яшчэ больш кепскім настроі, чым туды ўвайшоў.

І вось цяпер, вярнуўшыся дадому, ён убачыў раптам такое, ад чаго ажно у вачах пацямнела ад злосці.

Рабочая жонка пасля ягонага ад’езду нават палец аб палец не ўдарыла! Хутчэй за ўсё, яна нават з дому не вылезла ані разу, лянівая дрэнь!

Галодныя ад самай раніцы каровы з глухім вантробным рыканнем грызлі ўласныя стойлы, ды так, што толькі трэск стаяў навокал. Але гэта было яшчэ не самае горшае – куды горш было тое, што прыёмная цыстэрна для малака была перапоўнена і перапоўнена ўжо даўно. Малако збягала праз яе край не струменьчыкамі, а цэлымі раўчукамі, знізу, пад цыстэрнай расплылася вялізная белая лужына, якая ўсё павялічвалася і павялічвалася ў памерах...

- Ты дзе там, дрэнь?! – перакрываючы рыканне галоднай жывёлы, зароў О’Ніл, увесь чырвоны ад шаленства і гневу. – Ідзі, паглядзі, што ты нарабіла, паскуда!

Рабочая жонка проста не можа не выканаць загад мужа... але хвіліна ішла за хвілінай, а рабочая жонка так і не з’яўлялася. Гэта магло азначаць толькі адно...

“Няўжо яна ўсё ж памерла? – занепакоена падумалася фермеру. – Гэтага яшчэ не хапала на маю галаву! Ды што ж сёння за дзень такі няўдалы – усё адно да аднаго! А можа... можа яна толькі страціла прытомнасць?”

Забыўшыся і аб каровах, і аб малацэ – гары яно гарам! – О’Ніл нібыта шалёны кінуўся да дзвярэй дома, убег у пярэднюю... ліхаманкава, рыхтуючы сябе да самага горшага, расхінуў дзверы на кухню...

І ажно аслупянеў ад нечаканасці.

Пасярод кухні стаяла ягоная рабочая жонка. Жывая і, здаецца, нават не вельмі пакалечаная. Яна стаяла моўчкі і нерухома, нібыта статуя... галава жанчыны была высока ўзнята, і нават калі недаўменна-суровы позірк фермера сутыкнуўся на імгненне з яе немігаючым позіркам, нават тады рабочая жонка не апусціла звыкла галаву, яна нават позірка ўбок не адвяла...

Кароткае пачуццё палёгкі з прычыны таго, што жонка ўсё ж засталася жывой, зноў змянілася ў О’Ніла новым прыступам гневу. Тым больш, што акінуўшы беглым позіркам кухню, ён убачыў, што гэтая лянівая дрэнь не пачала прыбіраць нават тут!

Ну, гэта ёй дарма не пройдзе!

Нейкі папераджальны ўнутраны голас нібыта шапнуў фермеру, што лепш бы яму зараз устрымацца ад крайніх мер, пачакаць рамонтную брыгаду – няхай спярша прывядуць жанчыну ў парадак. Тым больш, што ў ягоным цяперашнім раз’юшаным стане не так проста ўтрымаць сябе ў рамках дазволенага. А што, калі ён і на гэты раз не зможа стрымацца і зноў заб’е жонку да смерці! Забойства двух рабочых жонак на працягу такога кароткага тэрміну ФІРМА можа і не зразумець...

Магчыма, О’Ніл усё ж прыслухаўся б да пераканаўчых довадаў унутранага свайго голасу і, сцішыўшы гнеў, адклаў расправу на будучыню, але тут ягоны позірк нечакана спыніўся на крэсле, любімым ягоным крэсле з бялюткай палатнянай накідкай зверху. Накідка крэсла не выглядала зараз бялюткай: на яе пакамячанай паверхні бачны былі шматлікія крывавыя плямы, і гэта магло азначаць толькі адно...

- Ты сядзела ў маім крэсле?! – павольна, нібыта не верачы ўласным сваім вачам, прагаварыў О’Ніл, вялізныя кулакі фермера сціснуліся так, што пазногці глыбока ўпіліся ў далоні, чаго О’Ніл, здаецца, нават не заўважыў, настолькі ён быў раз’юшаны. – Як жа ты пасмела туды сесці, дрэнь?!

Калі адкінуць у бок інтанацыі, гэта ўсё ж было пытанне, а на любое з пытанняў рабочая жонка павінна хоць штосьці ды адказаць. У крайнім выпадку – упасці на калені і прасіць аб літасці. Але рабочая жонка О’Ніла і на гэты раз нічога не адказала мужу, яна нават не варухнулася... больш таго, жанчына ўсё працягвала і працягвала глядзець на О’Ніла сваім новым, дзіўна-незнаёмымнемігаючым позіркам.

Гэты яе позірк быў бадай што самай апошняй кропляй, якая ўсё ж перапоўніла чашу цярпення фермера. Люты гнеў, які ахапіў яго зараз, не даваў магчымасці ўжо ні думаць, ні цвяроза разлічваць наступствы сваіх учынкаў. Чорт з імі, з гэтымі цяльпухамі-рамонтнікамі, якія ўсё ніяк не могуць своечасова прыбыць... чорт з ёй, з іх занюханай ФІРМАЙ! Няхай гэтая паршывая кантора наложыць на яго буйны штраф за паўторнае забойства жонкі, няхай прымусіць купляць наступную жонку за яе поўны і нават завышаны кошт... няхай будзе, як будзе, але зараз ён прымецца збіваць гэтую лянівую дрэнь да таго часу, пакуль яна, енчучы ад болю і жаху, не запросіць аб літасьці! Толькі ў такім выпадку будзе ў яе шанц застацца жывой... ва ўсялякім жа іншым выпадку...

Што ж, тым горш для яе!

Цяжка ступаючы, О’Ніл падыйшоў да жонкі ўшчыльную.

- Ну, трымайся, паскуда! – прахрыпеў ён прама ў твар жанчыны, марна стараючыся адшукаць зараз на прыгожым гэтым твары хоць нейкі цень спалоху. – Зараз табе будзе вельмі кепска!

Пудовы кулак фермера са свістам прарэзаў паветра. О’Ніл кіраваў удар у сківіцу жанчыны, мяркуючы гэтым, першым жа ўдарам, зваліць яе з ног... ну а ўжо потым пусціць у справу цяжкія свае чаравікі. Удар амаль дасягнуў сваёй мэты, як раптам здарылася неспадзяванае.

Левая рука жанчыны імгненна ўзляцела ўверх, кулак фермера быў спынены ў нейкім міліметры ад яе твару. Больш таго: тонкія жаночыя пальцы з такой сілай сціснулі раптам запясце О’Ніла, быццам гэта былі сталёвыя абцугі, а ніяк не чалавечыя пальцы. У запясці нешта гучна хруснула, рука фермера імгненна анямела аж да самага пляча... тонка ўскрыкнуўшы ад нясцерпнага болю, ён нават прысеў. Затым жанчына зрабіла нейкіняўлоўны рух правай рукой, і О’Ніл, адарваўшыся ад падлогі і праляцеўшы амаль праз усё памяшканне, з грукатам урэзаўся спіной і патыліцай ў цвёрдую, мураваную кладку сцяну. Потым ён з яшчэ большым грукатам абрушыўся на падлогу. Праўда, амаль адразу ж зноў ускочыў на ногі.

Ногі дрыжэлі і падкошваліся, вельмі балела спіна, кружылася галава, перад вачыма ўсё плыло і раздвойвалася... правая, пашкоджаная рука амаль не слухалася О’Ніла. Затым яго рэзка павяло ўбок, ды й так, што, каб не ўпасці, фермер вымушаны быў абаперціся аб сцяну здаровай левай рукой. Гэтая дрэнь асмелілася падняць руку на свайго гаспадара... яна кінула яго праз увесь пакой... як яна магла зрабіць такое?! Гэта немагчыма... ніхто з мужчын не здольны на такое, нават асілак Том Каркозі, ягоны сусед-фермер, нават Каратышка Джон, знаёмы пілот ФІРМЫ! Дык што, выходзіць ягоная рабочая жонка мацнейшаяі за Каркозі, і за самога Каратышку Джона?!

Туман у вачах фермера паступова рассейваўся, ногі перасталі дрыжаць і падкошвацца, і О’Ніл, узняўшы галаву, паглядзеў у бок жонкі.

Жанчына стаяла, здаецца, на тым жа самым месцы, што і раней... яна не варушылася, і ўсё глядзела і глядзела на мужа дзіўным, незнаёмым сваім позіркам. Позірк гэты нічога не выражаў, зусім нічога: ні страху, ні гневу, ні, нават, цікаўнасці. Можа толькі было ў ім крыху гідлівасці – так глядзяць людзі на раструшчанага чарвяка пад сваімі нагамі...

Ад зневажальнага гэтага позірку сваёй рабочай жонкі О’Ніла на імгненне зноў ахапіў люты гнеў... але ахапіў на адно толькі кароткае імгненне, адразу ж саступіўшы месца нейкаму падсвядомаму, амаль жывёльнаму страху, тым больш, што ногі фермера ўсё яшчэ былі нібыта з ваты, запясце правай рукі, хутчэй за ўсё, было моцна пашкоджаным, так што О’Ніл, у выпадку чаго, мог бараніцца адной толькі левай рукой.

Гэта было штосьці неверагоднае:фермер думаў зараз не аб тым, як пакараць непаслухмяную сваю жонку – ён шукаў спосаб абараніцца ад новага яе нападу! Без усялякіх нават намаганняў шпульнула яна яго праз увесь пакой... шпульнула адной толькі рукой...

Але як жа яна магла такое зрабіць?!

“Яна ўспомніла сваё мінулае! – пранеслася ў галаве О’Ніла раптоўная здагадка, і ён нават пахаладзеў увесь ад ахапіўшага яго жаху. – Кім жа яна была ў мінулым сваім жыцці, гэтая жанчына?!”

О’Ніл зноў кінуў у бок жонкі хуткі позірк, і амаль адразу ж таропка адвёў вочы. Не трэба правакаваць яе на далейшыя дзеянні, пакуль сама яна не праяўляе ніякай агрэсіўнасці, застаючыся поўнасцю нерухомай. Магчыма, калі яе не чапаць першаму...

Гэтая думка крыху падбадзёрыла фермера. Зноў непрыкметна зірнуўшы на жонку, ён перавёў погляд на дзверы збоку ад яе.

Там быў уваход ва ўнутранныя пакоі. Туды неабходна было трапіць, жыццёва неабходна... бо менавіта там захоўваецца ягоная зброя. Божа, з якім задавальненнем узніме ён цяжкі своё пісталет і выпусціць у гэтую пачвару ўсю абойму! Гэта неабходна зрабіць, бо рабочая жонка стала небяспечнай і яе трэба спыніць! ФІРМА... яна ўсё зразумее, яна кампенсуе О’Нілу страты, а, можа, нават узнагародзіць яго за праяўленыя мужнасць і рашучасць, бо сітуацыя яўна выйшла з-пад кантролю...

Засталося толькі вырашыць, як лепш дабрацца да гэтых самых дзвярэй.

Першым памкненнем О’Ніла было зрабіць нечаканы моцны рывок наперад і, апярэдзіўшы жанчыну, зачыніць зверы знутры. Няхай нават яна выламае потым гэтыя дзверы... нічога страшнага, у ягонай руцэ ўжо будзе пісталет, і тады...

А што, калі ён не паспее дабрацца да дзвярэй першым?!

Такое было магчыма, і тады О’Ніл вырашыў пайсці на хітрасць. Фізічная моц ягонай рабочай жонкі несумненная, але, магчыма, розум яе ўсё яшчэ не абудзіўся цалком? Нездарма ж яна застыла зараз у нейкім здранцвенні, нездарма ж яна ўвесь час маўчыць...

- Схадзі, пакармі кароў! – нібыта ні ў чым ні бывала прагаварыў О’Ніл, стараючыся, каб голас ягоны гучаў цвёрда і пераканаўча. – І малако трэба пераліць з цыстэрны... яно там ужо праз край перацякае...

Ён не асабліва разлічваў, што гэта спрацуе, і таму не асабліва засмуціўся, калі яно і сапраўды не спрацавала. Рабочая жонка нават не зрушылася з месца... больш таго, невядома было - пачула яна загад мужа ці не...

Што ж, можа яно і да лепшага?

- Не хочаш – не трэба! – як мага больш лагодна прагаварыў О’Ніл і нават усміхнуўся, што каштавала яму нямалых намаганняў. – Ідзі, адпачні. Або ідзі, пагуляй на свежым паветры, калі хочаш...

І зноў аніякай рэакцыі. Жанчына стаяла нерухома, нібыта статуя, яна нават не мігала, здаецца, што яшчэ больш збліжала яе са статуяй.

- Ну... тады рабі, што пажадаеш! – прагаварыў О’Ніл, зноў, як мага больш лагодным і абыякавым голасам. – А я пайду да сябе, адпачну крыху. Нешта галава разбалелася…

І ён зрабіў крок у напрамку да жаданых дзвярэй. Сэрца моцна грукала ў грудзях... падсвядома фермер чакаў з боку жонкі нейкіх варожых дзеянняў у адказ, але яна нават не паварушылася. Падбадзёраны гэтай яе нерухомасцю, ён зрабіў другі крок... затым трэці, чацвёрты... Здаецца, О’Ніл усё ж меў рацыю наконт затарможанасці разумовых здольнасцяў жанчыны. Ужо спакойна, не спяшаючыся, фермерішоў да дзвярэй, а рабочая жонка ўсё яшчэ заставалася ў затарможаным сваім стане. Вось да дзвярэй засталося ўсяго нейкіх тры крокі... вось засталося толькі два...

І тут здарылася неверагоднае. Толькі што рабочая жонка фермера стаяла нерухома на ранейшым сваім месцы... і раптам яна апынулася якраз перадО’Нілам, перагароджваючы яму далейшы шлях.

Ашаломлены О’Ніл спыніўся, не верачы ўласным вачам. Ён не мог зразумець, якім чынам змагла жанчына перамясціцца з месца на месца так хутка, амаль імгненна. Такога быць не магло, ніяк не магло... і, тым не менш, зараз небяспечная гэтая жанчына стаяла паміж ім і такімі жаданымі дзвярыма. Яна зноў застыла ў поўнай нерухомасці, але шлях да зброі для фермера быў надзейнаперакрыты.

Ці ўсё ж паспрабаваць?

- Адыйдзі ўбок! – прагаварыў О’Ніл, зноў стараючыся гаварыць як мага больш цвёрда і пераканаўча. – Я загадваю табе зараз жа адыйсці ўбок! Адыйдзі і дай мне прайсці!

Моцны штуршок у грудзі прымусіў О’Ніла зноў праляцець праз усё памяшканне і балюча трэснуцца спіной аб процілеглую сцяну. І зноў ён нават не заўважыў, калі ж яна паспела нанесці ўдар, гэтая жанчына!

“Кепская справа!” – змагаючыся з нарастаючай панікай, О’Ніл ускочыў на ногі і, хістаючыся, кінуўся да ўваходных дзвярэй. Ён зашчэпіць іх знадворку, паспее ўскочыць у электракар... а там суседзі... яны абароняць яго... не дадуць у крыўду...

І зноў жанчына гэтая нейкім чынам паспела аказацца каля дзвярэй значна раней за яго. Яна нібыта гуляла з былым сваім мужам у кошкі-мышкі...

Пакуль што толькі гуляла…

- Што табе трэба?! – спалохана прахрыпеў О’Ніл, павольна адыходзячы да стала. – Пакінь мяне ў спакоі, чуеш! Рабі што хочаш, ідзі куды хочаш - але толькі пакінь мяне ў спакоі!

Блукаючы погляд фермера ўпаў раптам на стол. Там ляжаў нож, доўгі і даволі востры хлебны нож...

Ухапіўшы левай, працаздольнай яшчэ рукой, гэты нож і ўскінуўшы яго высока над галавой, О’Ніл зноў з адчаем асуджанага кінуўся да жанчыны.

- Прэч з дарогі! – што ёсць моцы закрычаў ён, размахваючы нажом ва усе бакі. – Прэч, а не тое – заб’ю!

І зноў О’Ніл не заўважыў самога моманту ўдару, ён не зразумеў нават, рукой ці нагой нанесла жанчына свой удар (здаецца, усё ж нагой). Адчуванне было такое, нібыта па левай руцэ ягонай ніжэй локця ўдарылі з усяго размаху вялізнай жалезнай кувалдай. Пачуўся кароткі сухі трэск зломаных касцей, па ўсёй руцэ, пачынаючы з пляча і закончваючы самымі кончыкамі пальцаў, палыхнуў раптам востры, несцярпіма-пякучы боль. Нож, адляцеўшы ўбок, жаласна дзінькнуўшы аб падлогу...

- Ты зламала мне руку?! – недаўменна, нібыта яшчэ не да канца паверыўшы ў гэта, прахрыпеў О’Ніл, ліхаманкава абмацваючы пашкоджаную сваю левую руку пашкоджанай правай. – Ты мне яе зламала! – закрычаў ён што ёсць моцы. – Як жа ты пасмела зрабіць гэта, паскуда!

Прыгожыя вусны жанчыны варухнула раптам злавесная нейкая ўсмешка.

- Ты – нябожчык! – прагаварыла яна... і голас жанчыны таксама падаўся фермеру нейкім іншым, зусім незнаёмым нават. – Ты што, яшчэ не зразумеў гэтага?!

Момант наступнага ўдару О’Ніл усё ж паспеў заўважыць. У жанчыны ледзь тарганулася левая нага і амаль адразу ж востры, пякучы боль палыхнуў ужо па правай руцэ фермера. Сухі трэск касцей. Адчайны ўскрык... і перабітая правая рука О’Ніла павісла такая ж нерухомая і бездапаможная, як і левая...

“Яна ж і сапраўды хоча забіць мяне! – маланкай пранеслася ў галаве фермера запозненая панічная думка. – Яна хоча забіць мяне і я нічым не магу перашкодзіць ёй у гэтым намеры!”

Пашкоджаныя рукі не дзейнічалі зусім, фермер не мог паварушыць нават кончыкамі пальцаў. Да таго ж ад нясцерпнага болю кружылася галава, яна толькі што не расколвалася на часткі. Павольна, ледзь стрымліваючыся, каб не залемантаваць благім голасам ад ахапіўшага яго жаху, О’Ніл павольна адыходзіў ад выратавальных дзвярэй усё далей і далей... а жанчына проста ішла следам і ўсё не зводзіла і не зводзіла з былога свайго гаспадара халоднага загадкавага позірку. Потым плечы фермера адчулі за сабой халодную шурпатасць сцяны. Ён вымушаны быў спыніцца... жанчына таксама спынілася, вялікія блакітна-зеленаватыя вочы яе нібыта пацямнелі разам, зрэнкі звузіліся.

- Не трэба! – прасіпеў О’Ніл, лязгаючы зубамі ад жаху. – Не забівай!

Востры, нясцерпна-пякучы агонь паласнуў на гэты раз па нагах фермера, адразу па абедзьвюх... Адчайна-звярыны роў О’Ніла зліўся ў адзінае цэлае з трэскам ягоных галёначных касцей і цалком заглушыў злавесны гэты трэск. Цяжкая туша фермера звалілася на падлогу, балюча тыцнуўшыся ў яе тварам. О’Ніл не адчуваў больш ні рук, ні ног... смерць стаяла побач з ім... хуткая, немінучая, бязлітасная смерць стаяла побач у выглядзе двух босых, прыгожых жаночых ног. Яшчэ ўчора вытанчаная бездакорнасць аголеных гэтых ног прыводзіла О’Ніла ў захапленне, узбуджала і нават ап’яняла яго... зараз жа ногі гэтыя неслі яму смерць, і толькі смерць, і нічога акрамя смерці...

Адным ударам босай ступні жанчына змагла перабіць яму косці абедзьвух ног адразу. Каб прабіць чэрап, ёй таксама дастаткова будзе адзінага толькі ўдару! Усяго толькі адзін удар... і ён...

Правая нага жанчыны раптам ледзь варухнулася.

- Не трэба! – губляючы ўжо апошнія рэшткі самавалодання, завішчэў фермер, заплюшчваючы вочы ад жаху. – Злітуйся, не забівай!

Тонкія бязлітасныя пальцы ўхапілі раптам О’Ніла за валасы сталёвай хваткай, ягоную галаву балюча тарганулі ўверх. ледзь не ламаючы шыйныя пазванкі.

- Паглядзі на мяне! – прамовіў каля самага вуха фермера ўсё той жа чужы, незнаёмы яму голас: - Паглядзі мне ў вочы!

Тонка енчачы ад болю, але баючыся пярэчыць, О’Ніл расплюшчыў вочы і дзіка ўтаропіўся ў прыгожы жаночы твар, такі знаёмы яму і, адначасова, такі незнаёмы зараз. На гэтым твары не засталося нават слядоў ад ранішніх ягоных пабояў... як магло стацца такое?

- Ведаеш, як мне хочацца забіць цябе зараз?! – прашаптала раптам жанчына, уважліва ўглядваючыся ў спалоханы і амаль што фіялетавы ад напругі твар мужа. – За ўсё тое, што ты рабіў са мной... пасмеў рабіць...І я б забіла цябе не задумваючыся, проста забіла б... але... – тут вусны жанчыны ўсміхнуліся амаль ласкава, і гэта было для О’Ніла жахлівей за ўсё, - але ты патрэбны мне для ачышчальнага абраду! Гэта не доўга... нейкія паўгадзіны, не болей... толькі яны, гэтыя паўгадзіны... – жанчына змоўкла на імгненне, зноў усміхнулася ласкава, - гэтыя паўгадзіны, самыя апошнія твае паўгадзіны жыцця, будуць адначасова і самымі пакутнымі для цябе! Гэтыя паўгадзіны ты сам будзеш жадаць смерці, і будзеш адчайна маліць аб ёй, як аб вялікай літасці... дарэмна маліць...– жанчына ўсміхнулася зноў, у трэці ўжо раз, але цяпер усмешка была злавеснай. – Ты ўсё зразумеў, мой былы гаспадар?!

- Забі! – асэнсаваўшы нарэшце ўсё пачутае, тонкім, пранізлівым голасам заверашчаў О’Ніл, адчаянна і бездапаможна торгаючыся ў бакі ўсім сваім знявечаным целам. – Забі лепш зараз! Забі, я прашу цябе... куды... куды ты мяне пацягнула?! Адпусці мае валасы, адпусці зараз жа! О, як мне балюча! Людзі! Хто-небудзь! Сюды! На дапамогу!

Не звяртаючы аніякай увагі на гэтыя дзікія і амаль што вар’яцкія крыкі былога свайго мужа, жанчына проста ішла па калідору, які вёў ва ўнутраныя пакоі дома. Левай рукой яна трымала мужа за валасы, і ён бездапаможна валачыўся ўслед за жонкай, тонка енчучы ад болю і жаху і ўсё яшчэ працягваючы адчайна і безнадзейна клікаць на дапамогу...

Глава 4

Невялікі рамонтны катер з блакітнай эмблемай ФІРМЫ на фезюляжы вылецеў з-за пагорка і, паступова зніжаючыся, зрабіў над домам шырокі паўкруг, выбіраючы найлепшае месца для пасадкі. Нарэшце ўвагу Каратышкі Джона прыцягнуў ярка-аранжавы электракар і ён мякка пасадзіў кацер побач з ім.

- Усё, прыехалі! – павярнуўшыся, абвясціў Каратышка Джон. Затым ён адключыў рухавік і, націснуўшы клавішу, якая адчыняла задні люк, дадаў з надзеяй: - Спадзяюся, без мяне абыйдзецеся?

- Не спадзявайся! – Лэслі хуценька выбраўся з душнаватых вантробаў кацера на свежае паветра, з асалодай яго ўдыхнуў. – Нічога не здарыцца, калі ты дапаможаш нам зацягнуць усе гэтыя жалязякі ў дом!

- Нічога не здарыцца, калі ты двойчы прагуляешся ад кацера да дому! – імгненна парыраваў пілот.

Ён з надзеяй зірнуў на Свенсана, але брыгадзір ужо падцягваў да люка апаратуру, якую Лэслі адразу ж прымаў і стаўляў пакуль вакол сябе на газон. Скончыўшы з гэтай справай, Свенсан павярнуўся і паглядзеў на Джона.

- Трэба дапамагчы! – ён усміхнуўся сябру амаль вінавата і развёў рукамі. – Утрох хутчэй будзе.

- Хутчэй не будзе! – буркнуў Каратышка Джон, але ўсё ж вылез.

Ён быў амаль на цэлую галаву вышэйшы за далёка не маленькага Свенсана, не кажучы ўжо пра невысокага Лэслі. За гэты свой рост і велізарную фізічную сілу Джон і атрымаў мянушку Каратышка.

- Ну, і дзе гаспадар? – ляніва прагаварыў Лэслі, з цікаўнасцю азіраючыся па баках. – Слухайце, альбо ён заўзяты лайдак, альбо... Няўжо ён без жонкі такі бездапаможна?

- Падобна на тое! – пагадзіўся Свенсан. – Ці, можа, ён п’яны?

- Можа, і п’яны.Давесці гаспадарку да такога стану...

У гаспадарцы фермера і сапраўды панаваў самы поўны развал. Галодныя каровы, не спадзяючыся ўжо атрымаць так неабходны ім корм з рук гаспадароў, рабілі гэта цяпер самастойна. Разбіўшы ўшчэнт стойлы, усе трыццаць з лішнім кароў вырваліся на свабоду і цяпер актыўна насычаліся, пакідаючы пасля сябе толькі голую бураватую зямлю, месцаміпалітую, праўда, белымі струменьчыкамі малака. Пераважная большасць жывёлін, праламіўшы масіўнымі тушамі ажурную металічную агароджу, спусташалі цяпер ягадныя кусты і грады з ранняй гароднінай. Некалькі кароў, якім чамусьці прыйшліся не да спадобы гэтыя дэлікатэсы, абглодвалі пладовыя дрэвы каля дому, згрызаючы іх ажно да самых каранёў. Аднакарова, займаючыся гэтай справай, якраз і перагароджвала зараз рамонтнікам шлях да ўваходу.

- Слухайце, а яны, часам, мяса не ядуць? – прамармытаў Каратышка Джон, акідваючы недаверлівым позіркам цёмна-бурую грамадзіну. – А то, як бы...

- Яны ўсё ядуць! – змрочна канстатаваў Лэслі. – Асадліва з галадухі! Спадзяюся толькі, што ты падашся ёй куды больш апетытным, чым я!

- Гэта, як сказаць... – Джон узмахнуў рукой. – Гэй, як цябе там! Пайшла адсюль! Што, не разумееш?! Прэч пайшла!

- Гэй, гаспадар! – крыкнуў Свенсан. – Дзе ты там? Прымай гасцей!

Магчыма, карове надакучылі іхнія крыкі, а, можа, ёй раптам захацелася пакаштаваць чаго-небудзь больш прывабнага, чым цвёрдая горкая драўніна. Так ці інакш, але чорна-бурая грамадзіна перад імі раптам глуха рохнула і, цяжка ступаючы, рушыла ў бок гароду. Шлях быў свабодны.

- Не падабаецца мне ўсё гэта! – заклапочана прагаварыў Свенсан, не рухаючыся з месца. – Мо трэба звязацца з дзяжурным?

- І што мы яму скажам? – Леслі засмяяўся. – Што каровы нарабілі шкоды па віне п’янага гаспадара?

- З чаго ты вырашыў, што ён п’яны? – спытаў Джон. – Можа, ён яшчэ не вярнуўся дадому!

- А электракар?

Джон паглядзеў на элетракар. Было бачна, што машыну нядаўна выкарыстоўвалі...

- Тут штосьці здарылася! – прамармытаў ён. – Штосьці такое... толькі мы пакуль не ведаем, што менавіта...

- Вось зараз і даведаемся! – Лэслі ўжо старанна загружаў Каратышку апаратурай. – Вось... і гэта таксама! А гэта ты возьмеш у левую руку...

- Ды хопіць ужо! – узмаліўся, нарэшце, Каратышка Джон. – Пакінь і для сябе хоць штосьці!

* * *

Інстынкт спрацаваў ці яшчэ штосьці падсвядомае, але Скрайф усё ж паспеў ухапіць бутэльку і сунуць яе некуды пад стол у той самы момант, калі Холін, ледзь прыадчыніўшы дзверы кабінета, усунуў туды сваю сіваватую галаву разам з доўгім цікаўным носам.

- Я не вельмі перашкодзіў? – спытаў ён, уваходзячы, і ў голасе свайго намесніка Скрайфу падалася ледзь прыхаваная ўсмешка. Урэшце... магчыма гэта яму толькі падалося...

- Ды не, я нічым асаблівым тут… – Скрайф прымусіў сябе нават усміхнуцца, крыху нацягнута, праўда. – Заходзь!

Запрашэнне крыху спазнілася, бо Холін ужо быў у кабінеце, а Скрайф, вылаяўшыся ў думках, прыйшоў да высновы, што новага сакратара трэба ўсё ж звальняць. Ці, яшчэ лепш, перавесці яго на нейкі час у вахцёры, хай павучыцца там, як і каго трэба пускаць да начальства!

- Я наконт той жанчыны, якая пачала ўспамінаць... – вочы Холіна літаральна ўпіліся ў пачырванелы твар Скіна. – Я прагледзіў усю дакументацыю на яе, як вы і прасілі...

Ён не сказаў “загадалі”, ён ніколі не гаварыў так…Скрайф і з гэтым даўно ўжо змірыўся. Але тое, што Холін назваў яго на “вы” неяк насцярожыла Скрайфа. Няўжо гэты стары ліс штосьці западозрыў?! Гэта было б кепска! Яшчэ горшым было тое, што ён, Скін, здаецца, значна перавысіў сёння звычайную сваю дзённую норму…

- Ты што, дрэнна сябе адчуваеш? – спытаў Холін, зноў пераходзячы на “ты”...і зноў у ягоным голасе пачулася Скіну амаль не прыхаваная ўсмешка.

- Хвіліначку!

Узняўшыся з-за стала, Скрайф падыйшоў да акна, расчыніў яго насцеж. Адначасова з гэтым ён паспеў непрыкметна кінуць у рот два маленькіх блакітных шарыкі.

Лопнуўшы адразу ж, шарыкі ўраз напоўнілі ўсю ротавую поласць прыемным водарам мяты і прахалоды. І, амаль адразу– пранізліва-ледзяная хваля, якаядабегла да мозга, абвалакла яго на імгненне і адразу ж адкацілася назад. Калі Скрайф зноў павярнуўся да свайго намесніка, ён быў ужо цвярозым, як шкельца...

- Дык што з той жанчынай? – спытаў ён, вяртаючыся да стала і зноў апускаючыся ў крэсла. – Прабач!

Ён націснуў адну са шматлікіх кнопак і адразу ж аднекуль знізу з’явілася крэсла для наведвальнікаў. Не такое зручнае, як у Холіна, але ўсё ж...

- Дык што з жанчынай? – паўтарыў Скрайф, дачакаўшыся, калі Холін апусціцца ўсё ж ў крэсла для наведвальнікаў. – Што канкрэтна ты высветліў?

Сказаць па праўдзе, нічога з таго, што б там не высветліў ягоны намеснік, Скрайфа зараз не асабліва і цікавіла. Куды больш яго цікавіла пытанне: раскусіў ці не Холін ягоныя хітрыкі ля акна?

- Я высветліў, хто яна такая! – голас Холіна выдаваў зараз вышэйшую ступень занепакоеннасці, таму Скрайф, адкінуўшыся ў крэсле,з цікаўнасцю і нават са здзіўленнем паглядзеў на свайго намесніка... упершыню бачыў ён Холіна такім устрывожаным. – Яна з “дзікіх кошак”, уяўляеш!

- Не ўяўляю! – Скін недаўменна паціснуў плячамі. – З якіх кошак?

Цяпер ужо Холін паглядзеў на яго з недаўменнем.

- Дзікія кошкі Барсума! Ты што, ніколі не чуў пра іх?

Скрайф задумаўся. Дзікія кошкі Барсума... штосьці знаёмае... Дзесьці ён усё ж чуў пра іх, здаецца... толькі вось дзе і ад каго?

- Барсум... – ён пацёр кончыкамі пальцаў скроні, - Барсум... Гэта назва нейкай планеты, так? Незвычайнай нейкай планеты...

- Так! – Холін чамусьці ўздыхнуў. – Звычайнай яе назваць цяжка! – Ён адкінуўся ў крэсле наколькі гэта было магчыма, зноў уздыхнуў. – Справа ў тым, што пра гэтую планету амаль нічога не вядома... так, на ўзроўні чутак.ФІРМА з ёй не кантактуе... а калі ўсё ж і кантактуе, то ніяк гэтага не афішыруе...

- Пачакай, я, здаецца, штосьці ўспомніў! – прагаварыў Скрайф павольна. – Дзікія кошкі Барсума... ну, вядома ж, я пра іх чуў! Жанчыны-амазонкі?

Холін сцвярджальна кіўнуў.

- Амазонкі, ніндзя, суперагенты... як іх толькі не называюць...Самі ж яны называюць сябе – “дзікімі кошкамі”.

- Яны што, любяць драпацца? – пажартаваў Скрайф, але Холін, не прымаючы жарту, адмоўна пакачаў галавой.

- Не ведаю, як драпацца... але ў баявых адзінаборствах ім няма роўных ва ўсёй нашай Федэрацыі!

- Так ужо і няма! – Скрайф недаверліва ўсміхнуўся.

- Няма! – упарта паўтарыў Холін. – Яны з самага ранняга дзяцінства пачынаюць авалодваць гэтым майстэрствам. Адзіны іх занятак – сакрэтныя аперацыі найвышэйшай складанасці. За вялікія грошы іх наймаюць дзеля гэтага ўрады асобных планет альбо тыя ці іншыя карпарацыі. І заўсёды – стопрацэнтны вынік! Праколаў у іх практычна не бывае!

- І што ж гэта за аперацыі? – з цікавасцю спытаў Скін. – Забойствы?

- Не толькі... – Холін крыху памаўчаў. – Яны могуць, к прыкладу, выкрасці кіраўніка карпарацыі... Удвух, утрох... нягледзячы на сотню целаахоўнікаў! А могуць, наадварот, вызваліць яго з палону. Зняць копіі сакрэтнай дакументацыі... ды ці мала падобных сітуацый можа ўзнікнуць у жыцці... І заўсёды стопрацэнтны вынік, уяўляеш!

- Сур’ёзныя дамачкі! – Скоайф памаўчаў крыху, асэнсоўваючы толькі што пачутае. – І што, гэтая жанчына...

- Яна з “дзікіх кошак”!

Нейкі час абодвы маўчалі.

- Гэта сур’ёзна, Скін! – ціха прагаварыў Холін, упершыню ён назваў Скрайфа не па прозвішчу. – Трэба штосьці рабіць!

- Трэба! – згадзіўся Скрайф. – Дарэчы, дзякуй, што напомніў!

Ён націснуў сярэднюю з клавішаў і правы экран засвяціўся, на ім з’явіўся твар аднаго з дзяжурных.

- Хто-небудзь з рамонтнікаў ужо вярнуўся? – спытаў Скрайф і дзяжурны згодна кіўнуў. – Пашліце іх да таго фермера, які быў у мяне сёння. Пашліце зараз жа!

- Яны ўжо вылецелі, містэр Скрайф! – паведаміў дзяжурны. – Яны ўжо павінны быць там!

- Вось бачыш! – Скрайф паглядзеў на Холіна. – Рамонтнікі ўжо там... сітуацыя пад кантролем! Якая гэта брыгада? – зноў звярнуўся ён да дзяжурнага.

Дзяжурны на імгненне задумаўся.

- Пятая, містэр Скрайф!

- Пятая? – Скрайф усміхнуўся. – Гэта тая, дзе пілотам Каратышка Джон?

- Яна самая! – дзяжурны таксама дазволіў сабе нясмелую ўсмешку. – Брыгадзір –Алаф Свенсан, аператар – Лэслі...

- Вельмі добра!

Скрайф зноў націснуў клавішу і твар дзяжурнага знік.

- Вось бачыш – усё ў парадку! – Скрайф пазяхнуў, потым устаў, як бы паказваючы гэтым, што размова закончана. – Хутка яна зноў забудзе, што калісьці жыла ў палацы. Хутка яна зноў стане ранейшай паслухмянай рабочай жонкай...

“Напіцца б зараз! – тужліва падумалася яму. – Не так, як заўсёды, а па-сапраўднаму! Да парасячага віскату... да адключкі! Каб толькі ні аб чым гэтым не думаць... каб ні аб чым, наогул, не думаць! Ну, чаму ты яшчэ тут сядзіш, Холін?! Ідзі! Уставай і ідзі! “

Але Холін працягваў сядзець, і Скрайфу нічога іншага не заставалася, як толькі зноў апусціцца на ранейшае сваё месца.

- Што яшчэ? – суха спытаў ён.

- Ды ўсё тое ж! – Холін уздыхнуў. – А што, калі яна ўспомніла не толькі той факт, што калісьці жыла ў палацы?

- Ды што б яна там не ўспомніла – хутка яна ўсё зноў забудзе! Магчыма, гэта ўжо адбылося... – Скрайф замаўчаў, у раздражненні барабанячы пальцамі па адпаліраванай паверхні стала. – Ведаеш, Максіміліян, у мяне шмат спраў, так што...

Але Холін нават не паварушыўся.

- Гэта “дзікая кошка”, Скін! – Зноў ён назваў Скрайфа Скінам, гэта хоць штосьці ды значыла. – Ты што, не разумееш, што гэта “дзікая кошка”?! І калі яна ўспомніла хоць невялікую частку свайго былога “я”...

- Тры рамонтнікі плюс муж... – пачаў было Скрайф, але Холін толькі адмоўна трасянуў галавой.

- Рамонтнікі не справяцца з ёй, Скін!

Злосць прайшла. Скрайфу раптам стала смешна.

- Там – Алаф Свенсан, былы космадэсантнік! – сказаў ён. – Там – Каратышка Джон, урэшце рэшт! Ты ніколі не бачыў, як ён завязвае вузлы на сталёвай арматуры? А як ён робіць ланцужкі з цвікоў на хуткасць? Не бачыў?

- Бачыў! – адазваўся Холін. – Але я бачыў і другое! – у голасе Холіна зноў загучала трывога і яна, трывога гэтая, міжволі перадалася і Скрайфу. – Я бачыў “дзікую кошку” ў справе!Хочаш паслухаць?

Больш за ўсё Скрайфу хацелася выпіць. Але, разумеючы, што ад Холіна так проста не адвязацца, ён нейк неакрэслена кіўнуў галавой. Няхай расказвае і вымятаецца, колькі ўжо можна!

- Гэта было некалькі гадоў таму, - пачаў Холін. – Я вяртаўся тады... а ў рэшце рэшт, якая розніца, адкуль я вяртаўся тады і куды накіроўваўся!На адной з планет у мяне была перасадка. Лайнер спазняўся, часу ў мяне было зашмат, і я зайшоў у бар мясцовага космапорта перакусіць… ну і перакуліць пару кілішкаў. Вось там я яе і ўбачыў...

Холін змоўк і нейкі час проста сядзеў моўчкі. Нарэшце Скрайф не вытрымаў.

- І ты што, адразу зразумеў, што перад табой “дзікая кошка”? – з сарказмам спытаў ён. – А можа, вы пазнаёміліся, і яна сама паведаміла табе аб гэтым?

- Нічога я не зразумеў! – Холін ці то не заўважыў сарказму, ці то проста не звярнуў на яго аніякай увагі. – Я, наогул, не заўважаў яе спачатку... у бары было даволі шмат народу… тым больш, што яна сядзела адна, збоку, каля самай сцяны. І ў гэты час у бар увалілася нейкая кампанія падвыпітых грамілаў...

- Космадэсантнікі? – спытаў Скрайф.

Холін паціснуў плячамі.

- Магчыма! Але, хутчэй за ўсё, гэта былі піраты...

- Піраты? – здзівіўся Скрайф. – Але ж піраты... яны па-за законам! Усюды... у любой часткі Федэрацыі!

- Толькі не там, дзе гаспадарыць ФІРМА! – Холін крыва ўсміхнуўся. – На гэтых планетах піраты адчуваюць сябе ў поўнай бяспецы. У адрозненні ад мясцовых жыхароў, якія, на сваё няшчасце, з імі там вымушаны кантактаваць...

Ён змоўк. Скрайф таксама маўчаў, паглажваючы пад сталом левай рукой халоднае шкло бутэлькі. Ну, давай жа... расказвай хутчэй і вымятайся!

- І што было потым? – спытаў ён, калі агульнае маўчанне зноў пачало пагрозліва зацягвацца.

- Потым? – Холін усміхнуўся. – Потым было, як звычайна. Іх было чалавек шэсць, і яны адразу ж пачалі дэбашырыць. Зневажалі мужчын... заляцаліся да жанчыны... калі хто з мужчын ўзаступаўся за іх–адразу ж атрымліваў па фізіяноміі...

- Уяўляю! – Скін са шкадаваннем паклаў левую руку на стол. – Табе таксама перапала?

- Ды не! – Холін, чамусьці, па-ранейшаму поўнасцю ігнараваў саркастычныя падначкі свайгосубяседніка. – Дакладней, магчыма б, і перапала... але, на маё шчасце, яны заўважылі гэтую дзяўчыну – нельга было не заўважыць такую прыгажуню – і ўсім кагалам рушылі да яе століка...

- Ну і... – Скрайфу раптам стала цікава, ён нават пра бутэльку забыўся. – Што было далей?

Холін устаў, павольна падыйшоў да адчыненага акна, нейкі час глядзеў кудысьці ўніз, потым зноў павярнуўся да Скрайфа.

- Разумееш, я таксама заўважыў яе ў гэты час... можа, крыху раней... Пакуль гэтыя мардавароты здзекваліся з астатніх,дзяўчына не звяртала на ўсё, што адбывалася ў бары аніякай увагі. Яна нават не паглядзела ў той бок ані разу... проста сядзела, пацягвала праз саломіну свой кактэль... аж да таго часу, пакуль гэтыя прыдуркі не акружылі яе з усіх бакоў. Яна нават дазволіла схапіць сябе за рукі... і толькі потым пачала іх мяцеліць! Разумееш, усё адбылося вельмі хутка, амаль імгненна... здаецца, на кожнага з нападаўшых, яна не патраціла больш двух-трох удараў, і гэтыя ўдары цяжка было нават разглядзець – усё злілося ў адну суцэльную віхуру. Карацей, хвіліны не прайшло, як усе шасцёра валяліся беспрытомнымі вакол століка... а гэтая дзяўчына, яна нават не паглядзела на іх! Зноў села за свой столік і пачала, як і раней, смакаваць кактэль...

- І ўсё ж, як ты даведаўся, што гэта была менавіта “дзікая кошка”? – перабіў Холіна Скрайф. – Яна што, аб’явіла аб гэтым усяму бару?

- Мне па сакрэту расказаў сам бармэн... – Холін змоўк на імгненне, неяк крыва усміхнуўшыся пры гэтым. – Потым... калі ўсё ўжо скончылася. А спачатку з’явілася паліцыя... нарэшце, з’явілася. Медыкі таксама пад’ехалі. Яны, дарэчы, аказваючы пацярпелым бандытам першую дапамогу, канстатавалі, што ўсе яны, хоць, без сумнення, выжывуць і нават, з цягам часу, змогуць рухацца,наўрад ужо калі ў будучым змогуць зацікавіцца жанчынамі...

- Вось нават як!

- Менавіта так! Разумееш, яна магла зрабіць з гэтымі мярзотнікамі ўсё, што пажадае! Магла проста забіць іх усіх... але вырашыла, што так больш павучальна...

Холін замаўчаў.

- А што паліцыя? – спытаў Скрайф.

- Паліцыя?! – Холін хмыкнуў. – Паліцыі гэтая дзяўчына паказала нейкае сваё пасведчанне і ўсе паліцэйскія літаральна выцягнуліся перад ёй па стойцы “смірна”. Бармэн сказаў мне потым: ў пасведчанні ўказывалася, што гэтая дзяўчына запрошана на планету для выканання нейкай звышсакрэтнай місіі, і што ўся паліцыя і, наогул, усе ўзброенныя сілы планеты павінны былі аказваць ёй у гэтым максімальнае садзейнічанне і выконваць любы яе загад або патрабаванне на ўвесь час аперацыі...

Экран справа раптам засвяціўся і на ім з’явіўся ўстрывожаны твар дзяжурнага знізу.

- Містэр Скрайф, я наконт пятай брыгады... – запінаючыся, прагаварыў ён. – Здаецца, у іх нейкія праблемы...

- Праблемы?! – здзівіўся Скрайф. – І што гэта за праблемы?

У гэты час Холін ірвануўся да стала і, ледзь не збіўшы Скрайфа з ног, літаральна ўпіўся ў экран вачыма.

- Звяжы мяне з пятай брыгадай! – выкрыкнуў ён у мікрафон. – Неадкладна!

На Скрайфа Холін не звяртаў аніякай увагі, быццам таго і ў кабінеце не было! Гэта было яўным парушэннем субардынацыі, і Скрайф хацеў ужо нават абурыцца і выказаць свайму намесніку ўсё, што ён аб гэтым думае. Але ў самы апошні момант ён чамусьці стрымаў сябе, прамаўчаў. Вельмі ўжо трывожна прагучаў голас Холіна...

- Доўга мне чакаць?! – зноў выгукнуў Холін у мікрафон. – Я, здаецца. аддаў загад: звязаць мяне з пятай брыгадай!

- Я зразумеў, сэр! – перапалоханы дзяжурны вінавата лыпаў вачыма. – Мы спрабавалі, але...

- Што, але?! – зароў Холін, ды так, што нават Скрайф уздрыгнуў ад нечаканасці. – Што з імі здарылася?!

-З імі няма сувязі! – праляпятаў дзяжурны. – Не магу зразумець, чаму...

- Гэта і ўся праблема? – з уяўнай палёгкай Скрайф адкінуўся на спінку крэсла, з насмешкай паглядзеў на чырвоны ад хвалявання твар Холіна. – Магчыма, зараз у іх ідзе сеанс гіпнатэрапіі... У гэты час, як ты ведаеш, уся сувязь адключаецца...

Нейкі час Холін моўчкі глядзеў на свайго непасрэднага начальніка цяжкім немігаючым позіркам. Аб чым ён думаў – невядома, але нічога прыемнага для Скрайфа у гэтых думках, пэўна ж, не было.

- Ты думаеш? – спытаў, нарэшце, Холін не зусім упэўненым голасам.

Замест адказу Скрайф толькі паціснуў плячамі.

- А пілот? Чаму ён не адказвае?

Скрайф зноў паціснуў плячамі.

- Не ведаю! Магчыма, пілот таксама пайшоў з астатнімі... – ён змоўк, скоса глянуў у бок Холіна, той, здаецца, аб чымсьці напружана раздумваў. – Ты ж ведаеш Лэслі... ён заўсёды хоча запрагчы Каратышку хоць у якую работу!

Не адказваючы, Холін толькі няўважліва кіўнуў галавой.

- Мне адключыцца? – спытаў нясмела дзяжурны.

Скрайф даў дазвол і экран зноў патух.

- Трэба выслаць туды ахоўнікаў! – сказаў раптам Холін. – Не меншдзесяці!

- Што?! – Скрайф нават прыўстаў у крэсле. – Колькі?

- Не менш дзесяці! – паўтарыў Холін.

- І яны справяцца ўдзесяцярох? – з’едліва спытаў Скрайф, зноў апускаючыся ў крэсла. – Як лічыш?

Але Холін зноў не прыняў іроніі. А, можа, ён яе проста не разумеў?

- Не ведаю! – сказаў ён суха. – Магчыма, і не! Таму яны павінны быць са зброяй і, наогул, у поўнай баявой экіпіроўцы!

- Вось нават як?!

Скрайфу вельмі хацелася ляпнуць зараз кулаком па стале... з усяе сілы ляпнуць, а затым паказаць гэтаму нахабніку на дзверы! Няхай займаецца сваімі канцэлярскімі справамі і не лезе ў ягоную, Скрайфа, кампетэнцыю! Скрайф ужо нават узняў кулак над сталом, але штосьці ўсё ж стрымала яго. Магчыма, нічым не прыхаваная трывога Холіна нейкім чынам перадалася і самому Скрайфу, бо, зусім нечакана нават для сябе самога, ён толькі згаджальна кіўнуў галавой.

- Рабі, як лічыш патрэбным! – сказаў ён стомлена і, калі Холін, павярнуўшыся, накіраваўся ўжо да дзвярэй, дадаў: - Ведаеш... калі ў іх па нейкай прычыне проста не спрацавала сувязь – нас падымуць на смех!

- Нічога! – адказаў Холін, нават не павярнуўшыся. – Як-небудзь паспрабую гэта перажыць!

Ён выйшаў і падкрэслена-шчыльна зачыніў за сабой дзверы. А Скін, вылаяўшыся ў думках, выцягнуў, нарэшце, з-пад стала прыхаваную там бутэльку і прагна да яе прыпаў...

Глава 5

- Чорт! – Каратышка Джон сутаргава сглытнуў, стараючыся па магчымасьці не глядзець у той бок пакоя, дзе звешвалася са сцяны скрываўленае і знявечанае амаль да непазнаваемасці цела фермера. – Можа, здымем?

- Не трэба нічога тут чапаць! – рэзка абарваў Каратышку Свенсан. Ён зноў паспрабаваў звязацца з дзяжурным - і зноў безвынікова... нейкія незразумелыя перашкоды поўнасцю забівалі эфір. – Штосьці глушыць нашы перадатчыкі, толькі я ніяк не магу зразумець, што гэта такое?!

Каратышка Джон толькі недаўменна развёў рукамі і запытальна паглядзеў на Лэслі.

- Можа, нейкае электроннае абсталяванне? – выказаў меркаванне той. – Фермеры любяць стаўляць у сяберозныя такія штуковіны...

-Якія штуковіны? – спытаў Свенсан.

- Розныя! – Лэслі зірнуў у бок знявечанага трупа на сцяне і дадаў: - Гэтаму ўжо ўсё роўна...

- Небарака! – Каратышка зноў сударгава зглытнуў. – Як лічыце, ён доўга мучыўся?

Ніхто яму не адказаў, і нейкі час рамонтнікі стаялі моўчкі, як бы аддаваючы даніну павагі нябожчыку. Потым Лэслі злосна сплюнуў.

- Трапіла б яна мне зараз, гэтая сучка!

- І што б ты з ёй зрабіў? – пацікавіўся Каратышка.

Лэслі нічога не адказаў.

- Не разумею толькі, як яна змагла з ім справіцца! – задумліва прагаварыў Каратышка, ні да каго канкрэтна не звяртаючыся. – Ён жа вунь які здаравяк!

- І я не разумею! – сказаў Свенсан. – Нешта ва ўсім гэтым загадкавае... і, ведаеце, гэта мяне пачынае крыху трывожыць...

- Ды нічога загадкавага тут няма! – Лэслі зноў сплюнуў. – Схавалася за дзвярыма... нечакана ўрэзала па патыліцы чымсьці цяжкім! А з беспрытомным чалавекам можна зрабіць усё, што пажадаеш!

- Вось яна і зрабіла! – дадаў Свенсан і ўздыхнуў.

- Не разумею толькі, навошта было так здзеквацца?! – зноў прамармытаў Каратышка Джон. – Дапускаю, што ў яе маглі быць важкія прычыны, каб ненавідзець мужа... але чаму было проста не забіць...

- Ды заткніся ты! – нечакана вызверыўся на сябра Лэслі. – Прычыны... прычыны! Паслухай, начальнік, - умольна звярнуўся ён да Свенсана. – Давай самі знойдзем гэтую сучку! Яна ж дзесьці тут, я гэта адчуваю! Хаваецца, падлюка... але мы знойдзем...– ён змоўк, не зводзячы са Свенсана умольнага позірку. – Ну як, брыгадзір, згода?

Але Свенсан толькі адмоўна таргануў галавой.

- Цяпер гэта не наша ўжо справа! – падтрымаў брыгадзіра Каратышка Джон. – Для гэтага існуе ахова! Трэба іх выклікаць!

- Дык сувязі ж няма! – сказаў Лэслі. – Забыўся?

Замест адказу Каратышка толькі гучна вылаяўся.

- Усё адно да аднаго! – дадаў Лэслі і ўздыхнуў. – Як знарок!

“А, можа, і на самой справе – знарок? – працяла раптам галаву Свенсана трывожная думка, але ён адразу ж пастараўся адагнаць яе прэч. – Глупства! Проста нейкі прыбор у доме ці каля дома працуе і стварае гэтыя перашкоды... толькі і ўсяго...”

- Пайшлі да кацера! – сказаў ён, звяртаючыся да падначаленых. – Звяжамся адтуль, даложым сітуацыю... Тады і вырашым, што рабіць далей!

- А, можа, усё ж... – пачаў было Лэслі, але брыгадзір адразу ж яго абарваў.

- Гэта загад! – сказаў ён рэзка і першым выйшаў з пакоя.

Па вузкім цемным калідоры рамонтнікі зноў вярнуліся ў кухоннае памяшканне. Тут усё, і сцены, і падлога, былі заляпаны падсохлай ужо крывёю... тут яны ўпершыню адчулі, штосьці нядобрае, і таму, пакінуўшы ўсё абсталяванне, пачалі абследваць дом, пакой за пакоем, аж пакуль не наткнуліся на знявечаны труп гаспадара...

Абсталяванне і зараз ляжала на падлозе, ніхто нічога тутне чапаў. Нейкі час Свенсан моўчкі яго разглядваў, разважаючы, што лепш: пакінуць абсталяванне пакуль тут альбо аднесці яго адразу ж на кацер. Апошняе разважанне падалося яму больш слушным, тым больш, што апаратура каштавала даволі нетанна, а адказваў за яе цэласнасць менавіта ён, брыгадзір.

- Ну ўсё, разбіраем апаратуру! – загадаў Свенсан. – Зацягнем яе зноў на кацер... здаецца мне, што працаваць сёння тут нам ужо не давядзецца! – гэта быў жарт, але ніхто нават не усміхнуўся і тады Свенсан дадаў, ужо на поўным сур’ёзе: - І варушыціся, чорт бы вас пабраў!

Рамонтнікі пачалі, нарэшце, варушыцца, брыгадзір таксама...

- Ты зноў мне шмат пакідаеш! – запратэставаў Каратышка Джон. – Ды тут нават больш, чым я валок сюды!

- Ну, ну... не бурчы! – Лэслі спыніўся. – Добра, я вазьму яшчэ вось гэта!

- І гэта таксама!

- А гэта ўжо не маё!

- Ды тут усё тваё! – аж абурыўся ад такога нахабства Каратышка. – Лічы, што я проста дапамагаю табе валачы твае прычындалы! Брыгадзір, ды скажы ты яму!

- Ды хопіць вам! – прымірэнчы сказаў Свенсан. – Я сам астатняе забяру!

Ён нахіліўся, каб падабраць рэшткі апаратуры, але ў гэты самы час заягонай спіной тонка рыпнулі дзверы. Імгненна зрэагаваўшы, Свенсан павярнуўся ў бок дзвярэй. Лэслі і Джон таксама павярнуліся ў той жа бок, праўда, абсталяванне яны пакуль што не кінулі і па-ранейшаму трымалі ў руках.

- Чорт пабяры! – гучна вылаяўся Лэслі. – Гэта ж яна!

Каля дзвярэй, якія вялі ва ўнутранныя пакоі, стаяла высокая маладая жанчына ў ладна падагнаным плямістым камбінізоне і высокіх чаравіках на шнуроўцы. Густыя, колера пазалочанай медзі, валасы жанчыны ў прыгожым беспарадку рассыпаліся па плячах, вялікія блакітныя вочы без усялякага страху або хвалявання разглядвалі рамонтнікаў.

- Гэта яна? – Свенсан паглядзеў на Лэслі. – Ты не памыляешся?

Той не зусім упэўнена кіўнуў.

- Яна, здаецца...

- Нічога не разумею!

Падсвядома, Свенсан уяўляў сабе гэтую жанчыну зусім інакш: збітай, скрываўленай, няшчаснай. Яна не павінна была разгульваць зараз па дому... зараз яна павінна была, забіўшыся ў які-небудзь цёмны завулак вялікага гэтага будынку, ціхенька там затаіцца, дрыжучы ад страху і асуджана чакаючы такога непазбежнага пакаранне. А пакаранне за забойства мужа магло быць толькі адно – уранавыя руднікі! Гэта было тое ж самае смяротнае пакаранне, толькі расцягнутае ў часе на некалькі доўгіх і пакутлівых месяцаў, а, магчыма, і гадоў...

Жанчына каля дзвярэй не выглядала ні няшчаснай, ні, тым больш, спалоханай. Спакойна і з нейкай незразумелай іроніяй разглядвала яна аслупянеўшых ад некананага яе з’яўлення мужчын, разглядвала доўга і ўважліва, павольна пераводзячы позірк з аднаго на другога. Потым вусны яе раптам скрывіла нядобрая нейкая ўсмешка, і яна, усмешка гэтая, адразу ж вывела рамонтнікаў з аслупянелага стану.

- Ты, сучка! – Лэслі хутка апусціў на падлогу апаратуру, зрабіў крок наперад, сціскаючы кулакі. – Ты разумееш, што нарабіла?! Як ты пасмела ўзняць руку на свайго мужа! І хопіць ужо ўсміхацца! Зараз я сцяру гэтую нахабную ўсмешку з тваіх вуснаў, дрэнь!

Ён кінуўся было да жанчыны, але Свенсан паспеў перахапіць аператара, адным штуршком адкінуць яго назад.

- Астынь, Лэслі! – Свенсан усё глядзеў і глядзеў на дзіўную гэтую жанчыну, глядзеў і ўсё ніяк не мог адвесці погляд. – Не трэба самасуду! Мы даставім яе на станцыю, а там... там няхай вырашае начальства!

- Начальства?! – Лэслі пагардліва сплюнуў. – Што яно разумее, гэтае тваё начальства?! Што трэба яму, акрамя прыбытку! Яны сатруць з яе памяці ўсе гэтыя падзеі і зноў выставяць на продаж у якім-небудзь іншым месцы! І новы небарака, які набудзе гэтую поскудзь, не западозрыцьнават, якая небяспека яго чакае! Ты гэтага хочаш, брыгадзір?!

- Ты ж ведаеш, што гэтага не будзе! – змрочна буркнуў Свенсан, усё яшчэ не ў сілах адвесці погляд ад жанчыны. – Ты сам ведаеш, што яе чакае далей!

- Нічога я не ведаю! – закрычаў Лэслі злосна. – Я нават не ведаю, існуюць у сапраўднасці гэтыя самыя руднікі, ці гэта проста адна з чарговых баек, якімі нас частуюць зверху! А можа яно ўжо забівала кагосьці раней? – прагаварыў ён раптам зусім іншым тонам, такім, ад якога ў Свенсана нават мурашкі па скуры пабеглі. – Яна забіла – ёй сцерлі гэта... і вось яна зноўку ўзялася за сваё!

Ён змоўк і нейкі час усе маўчалі.

- А ведаеш брыгадзір, у гэтым штосьці ёсць! – прагаварыў Каратышка, таксама апускаючы на падлогу абсталяванне. – Не тое, каб я ў гэта канчаткова паверыў, але... – ён змоўк, заўзята пачухаў патыліцу левай рукой, - у ягоных разважаннях штосьці такое ёсць...

- Вось я і кажу... – узрадавана пачаў Лэслі, але Свенсан жэстам перапыніў яго.

- Што ты прапануеш? – спытаў ён, адводзячы, нарэшце, погляд ад жанчыны і паварочваючыся да аператара. – Забіць яе?

- Ды нічога я не прапаную! – крыху сумеўшыся, буркнуў Лэслі. – Я проста не хачу, каб яна забіла яшчэ кагосьці ў будучым, каб яна забівала зноў і зноў! І чаму яна ўвесь час усміхаецца?! – раптам узарваўся ён. – Няхай яна перастане ўсміхацца, гэтая сучка!

- Я памятаю цябе! – прагаварыла нечакана жанчына, і ўсе зноў павярнуліся ў яе бок. – Яшчэ калі я была там, у вас. Ты кожную ноч прыходзіў на склад і выбіраў сабе адну з нас... выбіраў, вёў да сябе, а потым, пад раніцу, прыводзіў назад...

Брыгадзір паглядзеў на Лэслі, які раптам пачырванеў і адвярнуўся.

- Дык вось чаму ты так ахвотна заступаеш на начныя дзяжурствы! – прагаварыў Каратышка. – Вось чым ты займаешся там па начах!

- Падумаеш! – агрызнуўся Лэслі. – Што тут такога!

- Гэта ж забаронена! – сказаў Свенсан. – Ты што, не ведаеш аб гэтым?

- Чужая маёмасць... і ўсё такое! – насмешліва прагаварыў Лэслі. – Ды ўсе так робяць... усе, хто дзяжурыць ноччу!

- Я так ніколі не рабіў! – сказаў Свенсан.

- Ну і хто табе перашкаджаў?! – буркнуў Лэслі, з-пад ілба зірнуўшы на брыгадзіра. – Тым больш, што там, на складзе, яны яшчэ нікому не належаць… нікому, акрамя ФІРМЫ! А ФІРМА – гэта мы!

- ФІРМА – гэта ты! – канстатаваў Каратышка. – А што, гучыць!

- Ды што вы да мяне прычапіліся! – Лэслі паціснуў плячамі. – Павінен жа я час ад часу правяраць іх рэфлексію...

- У ложку! – дадаў Каратышка. – Там яна лепш за ўсё правяраецца?

- А гэта не твая сабачая справа! – вызверыўся Лэслі на сябра. – Дзе хачу – там і правяраю! Цябе што, зайздрасць бярэ!

- Усё, хопіць! – Свенсан узняў руку і ўсе змоўклі. – Бачыце – яна ўсё чуе!

- Ну і няхай чуе! – усё яшчэ ніяк не мог супакоіцца Лэслі. – Хутка забудзе! Чуеш, сучка! – звярнуўся ён да жанчыны. – Мы з табой яшчэ сустрэнемся! У першае ж маё начное дзяжурства...

- Ды заткніся ты! – крыкнуў Свенсан і так паглядзеў на аператара, што той палічыў за лепшае сапраўды змоўкнуць і нават крыху адыйсці назад. – Значыцца, так! – ён паглядзеў на падначаленых. – Лэйлі, ты зараз жа збярэш гіпнакрэсла...

- Тут?! – недаўменна перапытаў Лэслі. – Можа, проста даставім яе туды, а ўжо там...

- У такім стане?

Лэйлі хацеў штосьці запярэчыць, але перадумаў і заняўся зборкай.

- А мне што рабіць? – спытаў Каратышка. – Дапамагаць Лэслі?

- З тваімі лапамі?! – усміхнуўся Лэслі. – Ведаеш, гэта табе не арматуру вузламі вязаць!

- Ты лепш паназірай за ёй! – Свенсан кіўнуў у бок жанчыны, якая па-ранейшаму стаяла нерухома і уважліва назірала за ўсімі дзеяннямі рамонтнікаў. – Калі што якое...

- Не будзе нічога такога! – Каратышка падыйшоў да жанчыны, спыніўся побач з ёй, чаго жанчына, здаецца, нават не заўважыла... ва ўсялякім разе яна ніяк на гэта не адрэагавала. – Што далей? Звязаць яе?!

- Проста пастой пакуль побач! – Свенсан павярнуўся да Лэслі. – Ну, як?

- Зараз скончу! – адазваўся той, не прыпыняючы работы.

Лэслі лічыўся лепшым аператарам станцыі, а, можа, і ўсяго нават Аграполіса. За гэта кіраўніцтва шмат чаго яму даравала...

- Ну, вось і ўсё! – заявіў ён нарэшце, адыходзячы ўбок. – Можна пачынаць!

- Несці яе туды? – спытаў Каратышка.

- Пачакай! – Свенсан зноў паглядзеў на жанчыну. Кагосьці яна яму няўлоўна напамінала... толькі вось каго? Гэтага ён, як не спрабаваў, так і не змог успомніць. – Паслухайце, - пачаў ён, звяртаючыся да жанчыны. – Вы мяне слухаеце?

Лэслі насмешліва фыркнуў.

- Яшчэ на “вы” яе называць, гэтую поскудзь!

Свенсан не звярнуў аніякай увагі на з’едлівую рэпліку аператара, жанчына таксама. Яна глядзела на Свенсана і маўчала.

- Вы мяне разумееце? – спытаў Свенсан, стараючыся гаварыць, як мага мякчэй. – Вы здзейснілі злачынства і павінны за яго адказаць, але гэта не наша функцыя. Мы проста даставім вас на станцыю, а там...

- Што, там? – раптам спытала жанчына. – Што там зробяць са мной?

- Я не ведаю... – прамармытаў Свенсан, адчуваючы сябе даволі няёмка пад уважлівым позіркам блакітных жаночых вачэй. – Вы ж разумееце, што за такое злачынства...

- А хіба не горшае злачынства, - перабіла Свенсана жанчына, - зрабіць мяне, свабодную жанчыну, рабочай жывёлінай і, як жывёліну, прадаць у рабства фермеру-садысту?

- Ды заткніся ты! – злосна выкрыкнуў Лэслі. – Ты і ёсць рабочая жывёліна і нічога больш! Паслухай, брыгадзір! – звярнуўся ён да Свенсана. – Давай закругляцца, а?!

Свенсан зірнуў на гадзіннік і ўздыхнуў. Як у чым, а ў гэтым Лэслі меў рацыю: трэба было і сапраўды хутчэй завязваць з гэтай справай...

- Джон! – звярнуўся ён да Каратышкі, стараючыся не сустракацца пры гэтым вачыма з настойліва-уважлівым позіркам жанчыны. – Дапамажы ёй сесці ў крэсла!

- Давай, малютка! – ажывіўся Джон, апускаючы шырокую сваю далонь на плячо жанчыны. – Топай да крэсла!

Жанчына нават не варухнулася. Яна чамусьці упарта жадала зноў сустрэцца позіркам са Свенсанам, але нічога ў яе не атрымлівалася…

- Яна не ідзе, шэф! – прагаварыў Каратышка Джон. – Дазвольце, я яе сілком...

І, не чакаючы адказу, ён абхапіў жанчыну магутнымі рукамі, лёгка, нібыта пушынку, прыўзнімаючы яенад падлогай. І раптам, дзіка ўскрыкнуўшы, зноў адпусціў і, схапіўшыся абедзьвумя рукамі за ніз жывата, сагнуўся амаль напалам. І ў гэты ж самы момант жанчына, немаведама як апынуўшаяся ўжо збоку ад Каратышкі, нанесла яму адзін кароткі, рэжучы ўдар рабром далоні па патыліцы. Усяго адзін толькі ўдар... але Каратышка Джон, вялізны, шыракаплечы асілак, жывая легенда Аграполіса, пахіснуўся і бязгучна асеў на падлогу. Магчыма, ён проста страціў прытомнасць, а магчыма...

- Сучка! – пранізліва закрычаў Лэслі, і ў голасе ягоным Свенсану пачуліся першыя ноткі панічнага страху. – Што ты робіш, сучка!

Апамятаўшыся нарэшце ад нечаканасці, Свенсан ірвануўся наперад. Ён ужо быў зусім побач з жанчынай, калі тая, раптоўна падскочыўшы ў вышыню і праляцеўшы літаральна над самай галавой Свенсана, апынулася пасярод пакоя, нібыта перагароджваючы яму гэтым сваім манёўрам шлях да магчымага адступлення, хоць аб адступленні Свенсан нават і не думаў...

Свенсан, але не Лэслі. Убачыўшы жанчыну зусім побач з сабой, ён адразу ж кінуўся да дзвярэй, праўда, дабегчы да іх не паспеў. Свенсан так і не зразумеў, як змагла гэтая жанчына апынуцца раптам зусім побач з аператарам, але гэта ўсё ж адбылося. Хуткі, амаль няўлоўны ўзмах тонкай жаночай рукі... і Лэслі, адразу ж адляцеўшы ўбок, пракаціўся крыху па падлозе ды так і застаўся ляжаць там тварам уніз...

Свенсан зразумеў, што застаўся адзін. На ўсялякі выпадак ён нахіліўся даКаратышкі, марна спрабуючы адшукаць у нерухомым ягоным целе хоць нейкія прыкметы жыцця. Каратышка быў мёртвы і забіла яго гэтая хударлявая з выгляду жанчына, забіла з аднаго толькі ўдару...

Як і Лэслі!

Свенсан выпрастаўся, павярнуўся да жанчыны. Яна па-ранейшаму стаяла каля дзвярэй, высока ўзняўшы галаву і глядзела на Свенсана, і ў уважлівым позірку яе было дзіўнае нагрувашчанне самых разнастайных пачуццяў.

- Ты – “дзікая кошка”? – спытаў Свенсан, нарэшце ўсё зразумеўшы. – Дакладней, ты – былая “дзікая кошка”?

Жанчына раптам адмоўна тарганула галавой.

- Я не былая! – працадзіла яна праз зубы. – Былых “дзікіх кошак” не бывае! Я прайшла абрад ачышчэння, і зараз я зноў “дзікая кошка”! Сапраўдная!

- Абрад ачышчэння? – Свенсан раптам усё зразумеў. – Дык вось чаму ты... – ён запнуўся на слове, - вось чаму мы знайшлі твайго мужа ў такім стане?

- Табе яго шкада? – раптам спытала жанчына і, не паспеў яшчэ Свенсан хоць штосьці сказаць, дадала: - Ты былы космадэсантнік, хіба не так?

- Былы! – Свенсан горка ўсміхнуўся. – Што ж, у адрозненні ад цябе, я і сапраўды былы...

- Я памятаю цябе! – прагаварыла жанчына павольна, нібыта і сапраўды штосьці ўспамінаючы. – Гэта было тры гады таму, і мы ўдзельнічалі з табой у адной і той жа аперацыі...

- Тры гады таму?!

Свенсан раптам успомніў гэтую самую аперацыю. Успомніў ён і жанчыну... праўда, ні тады, ні потым нават, ён так і не даведаўся, кім жа яна была на самой справе...

А вось зараз даведаўся...

Жанчына раптам весела рассмяялася, і Свенсан, уздрыгнуўшы, з недаўменнем на яе паглядзеў. Аказваецца. яна ўмее смяяцца... вось бы ніколі не падумаў!

- Я проста ўспомніла, як клапатліва ты адносіўся да мяне ў час той аперацыі, як аберагаў ад розных небяспек, сапраўдных і ўяўных.Цікава, кім ты мяне лічыў тады?

Не адказваючы, Свенсан проста глядзеў на яе. Божа, як ён шукаў яе потым, пасля таго, як усё было скончана... як спрабаваў хоць штосьці даведацца, выкарыстоўваючы дзеля гэтага ўсе магчымыя крыніцы, як афіцыйныя, так і неафіцыйныя. Але ўсё аказалася дарэмна... адзінае, што высветліў тады Свенсан:жанчыны гэтай, наогул, не існавала ў прыродзе, і ўаперацыі той яна проста не магла ўдзельнічаць ні ў якасці каго, у выніку свайго жыццёвага неіснавання...

- Ты знікла так нечакана... – прагаварыў ён нарэшце. – Куды ты знікла?

Жанчына ледзь прыкметна ўсміхнулася.

- Я не знікла! – сказала яна. – Я проста адправілася выконваць сваё асноўнае заданне. Няўжо ты не зразумеў тады, што ўсе вашыя дзеянні патрэбны былі толькі дзеля ўвядзення ў зман праціўніка? Ты што, так і не зразумеў усяго гэтага?

Свенсан толькі паціснуў плячамі. Штосьці такое ён падазраваў ужо тады, падазраваў, але так і не рашыўся спытаць потым аб гэтым хоць у каго-небудзь з кіраўніцтва. У той аперацыі загінула амаль палова ягонай каманды... ды і сам ён быў тады сур’ёзна паранены... крыўдна ведаць, што ўсе яны аказаліся простымі пешкамі ўчужой і незразумелай гульні...

- Я шукаў цябе! – сказаў нечакана нават для сябе самога Свенсан. – Доўга шукаў...

Тонкія бровы жанчыны здзіўлена прыўзняліся.

- Шукаў? – недаўменна перапытала яна. – Навошта?

Адказаць на няпростае гэтае пытанне Свенсан так і не паспеў.Гучна застагнаў Леслі і гэта ў момант вярнула Свенсана да рэчаіснасці. Ён паглядзеў на жанчыну, якая стаяла паміж ім і Лэслі і з нейкім шчымлівым болем у сэрцы зразумеў, што зараз яны ворагі! Напэўна, жанчына таксама падумала аб гэтым жа: яна неяк разам спахмурнела, вочы яе ператварыліся ў дзве вузкія шчыліны, пунцовыя прыгожыя вусны перакрывіла нядобрая нейкая ўсмешка, больш падобная на грымасу.

“Мне трэба будзе забіць яе! – у адно імгненне пранеслася ў галаве Свенсана адзіная цвярозая думка. – Забіць, бо інакш яна заб’е мяне! У мяне проста няма іншага выйсця, акрамя, як паспрабаваць забіць яе! У яе, дарэчы, таксама няма зараз іншага выйсця...”

Свенсан прыняў баявую стойку, але першым нападаць не стаў. І так не шмат было ў яго шанцаў адзін на адзін адолець “дзікую кошку”... ён не хацеў памяншаць іх безразважным сваім нападам. Таму ён проста ўважліва сачыў за кожным рухам жанчыны... дакладней, проста сачыў за жанчынай, бо яна пакуль што не рухалася…

Лэслі зноў застагнаў, паспрабаваў прыўзняцца на локці, але зноў паваліўся на падлогу, гучна ўдарыўшыся аб яе ілбом.

- Дазволь мне аглядзець яго?! – у голасе Свенсана прагучалі амаль што ўмольныя ноткі. – Яму патрэбна дапамога!

Жанчына нічога не адказала, яна нават не павярнулася ў бок Лэслі, хоць той зноў упарта паспрабаваў прыўзняцца на локці левай рукі... і зноў няўдала.

- Лэслі, ты можаш устаць?! – крыкнуў Свенсан. – Як ты сябе адчуваеш?!

- Я магу варушыць толькі левай рукой! – прахрыпеў у адказ Лэслі. – Яна штосьці пашкодзіла мне, гэтая сучка, моцна пашкодзіла! Я нават ног не адчуваю! Забі яе, Свенсан, забі!

- Ты і сапраўды хочаш забіць мяне? – раптам спытала жанчына Свенсана, па-ранейшаму не кранаючыся з месца. – Ты гэтага хочаш?

- А ты? – пытаннем на пытанне адказаў Свенсан.

Жанчына раптам усміхнулася, але ўжо не злавесна, як раней, а крыху нават сумнавата.

- Ты загінеш! – яна памаўчала з хвіліну і дадала: - Як толькі ты паспрабуеш напасці на мяне – ты загінеш!

Гэта было праўдай, і Свенсан выдатна гэта ведаў.

- Што ж мне з табой рабіць? – у нейкім задуменні прагаварыла жанчына. – Хіба толькі...

У яе руцэ немаведама адкуль з’явіўся раптам пісталет. Разумеючы, што ўсё скончана і ён прайграў, Свенсан, тым не менш, ірвануўся наперад, стараючыся выйграць тыя долі імгнення, якія былі неабходны жанчыне, каб узняць зброю і націснуць на курок...

Ён, зразумела ж,не паспеў.

Суха трэснуў стрэл, і адразу ж штосьці ледзяное і, адначасова, такое пякучае ўпілося Свенсана ў грудзі, разам адкідваючы яго назад. Свенсан упаў на падлогу, зноў ускочыў... і з новым сухім стрэлам зваліўся ўжо канчаткова. Абмяклае цела былога космадэсантніка тарганулася яшчэ некалькі разоў, хутчэй,па інерцыі, чым свядома. Потымяно безжыццёва застылаў нейкай дзіўнай, выварачанай позе... так людзі не ляжаць нават пасля смерці... не павінны ляжаць...

А жанчына ўжо паварочвалася ў бок Лэслі, які, прыўзняўшы галаву, з жахам назіраў за ўсім, што адбылося.

- Не трэба! – узмаліўся ён. – Не забівай!

Жанчына задуменна глядзела на яго і нібыта штосьці вырашала.

- Не забівай! – зноў паўтарыў Лэслі, марна стараючыся адпаўзці хоць крыху далей. – Злітуйся!

Моцная рука схапіла яго за кіршэнь, ірванула ўверх. Імгненне... і Лэслі ўжо сядзеў у тым самым крэсле, якое яшчэ зусім нядаўна старанна збіраў для жанчыны. Лязгаючы сталёва-гумавымі скобамі і зашчэпкамі, жанчына ўмела, нібыта ўсё жыццё гэтым займалася, прымацавала Лэслі да крэсла, потым апусціла яму на галаву шырокі белы шлем...

- Што ты хочаш зрабіць са мной?! – нема закрычаў Лэслі, у адчаі матляючы галавой. – Не рабі гэтага, чуеш! Лепей забі мяне!

- Заткніся!

Жанчына нахілілася, нейкі час моўчкі глядзела ў белы, нібыта абцярушаны мелам, твар аператара.

- Колькі жанчын прайшло праз гэтае тваё крэсла, Лэслі?! Маўчыш? Ці, можа, не памятаеш ужо?! Дык вось, зараз ты на сваёй уласнай шкуры адчуеш усё тое, што адчувала, праз што прайшла кожная з гэтых няшчасных жанчын! А потым... потым ты раскажаш мне ўсё тое, што мяне будзе цікавіць, усё, што ты ведаеш! І нават тое, што не ведаеш, ты мне ўсё роўна раскажаш мне потым...гэта я табе гарантую!

Яна павярнулася да Лэслі спіной і націснула нейкую кнопку. І ў той жа момант Лэслі дзіка завыўі затросся так, нібыта яго жыўцом рэзалі на дробныя кавалкі. А яшчэ праз імгненне гэтае ягонае выццё поўнасцю заглушыў высокі, роўныгул працуючай гіпнамашыны...

Глава 6

- Гэта ўсё, што я памятаю, - адкінуўшыся на падушку, сказаў Свенсан. – Астатняе вы ведаеце лепш за мяне.

- Чаму яна не забіла вас? – спытаў Холін.

Свенсан паціснуў плячамі.

- Магчыма, таму, што пазнала. Я ж казаў:мы сустракаліся з ёй раней…

- Так, вы гэта казалі…

Узняўшыся з табурэта, Холін нейкі час моўчкі хадзіў па палаце. Свенсан гэтак жа моўчкі глядзеў у белую столь.

- Як вы сябе адчуваеце? – спытаўся Холін, спыняючыся.

- Цудоўна! – сказаў Свенсан. – Проста цудоўна!

- Ну так! – Холін крыва ўсміхнуўся. – Гэтыя анастэзіруючыя кулі для кароў… там вельмі складаны састаў… Але ўсё разлічана так, каб каровы не адчувалі пасля анастэзіі аніякага дыскамфорту. Колькі, вы кажаце, раз яна ў вас стрэліла?

- Два разы.

- Яна разлічыла дозу! – Холін крыва усміхнуўся. – Пасля трох вы б ужо не ачунялі!

- Я ж кажу: яна не хацела мяне забіваць! Толькі абясшкодзіць!

Нейкі час яны абодвы маўчалі, потом Свенсан першым парушыў працяглае гэтае маўчанне.

- Што з жанчынай? – спытаў ён. – Што з ёй?

Нейкі час Холін моўчкі глядзеў на Свенсана, так, нібыта вырашаючы, гаварыць яму хоць штосьці альбо лепш гэтага не рабіць.

- Спадзяюся, што яна загінула ў час выбуху, - прагаварыў ён нарэшце. – Вельмі на гэта спадзяюся…

Ён змоўк, кінуў хуткі погляд на скамянелы твар Свенсана і дадаў:

- Я і забыўся, што вы нічога аб гэтым яшчэ не ведаеце!

- Аб чым, аб гэтым?

- Ну… - Холін зноў апусціўся на табурэт. – Калі ахоўнікі прыляцелі туды, то першай справай яны наткнуліся на вас. Вы ляжалі ў рамонтным кацеры…

- Аб гэтым мне ўжо паведамілі, - хутка прагаварыў Свенсан. – Што было далей?

- Далей… - Холін уздыхнуў. –Далей, як заўсёды.Яны паведамілі сюды аб знаходцы… дарэчы, вас палічылі загінуўшым…потым двое засталося каля кацера, а астатнія восем…

- Восем? – здзіўлена перапытаў Свенсан. – Вы паслалі туды групу з десяці ахоўнікаў?

Холін кіўнуў.

- Вы ўжо ведалі, што гэта “дзікая кошка”?

Холін зноў кіўнуў.

- Праўда, калі пасылалі вас, я яшчэ аб гэтым не ведаў, - дадаў ён. – Гэта было самагубствам: пасылаць звычайную рамонтную брыгаду супраць “дзікай кошкі”!

У словах Холіна была свая логіка, але Свенсан, чамусьці, адчуў сябе абражаным.

- Спадзяюся, ахоўнікі справіліся з гэтым лепш? – прагаварыў ён суха і з пэўнай доляй сарказму.

Холін насупіўся.

-Я б гэтага не сказаў!

- Містэр Холін! – пачуўся з наручнага камутатара голас саркатара Скрайфа. – Зайдзіце, калі ласка, да містэра Скрайфа!

- Буду праз некалькі хвілін! – абыякава, думаючы аб нечым сваім, прагаварыў Холін.

Ён устаў, па-сяброўскі, хоць і без асаблівай шчырасці, паляпаў Свенсана па плячу.

- Выздараўлівай! – кінуў Холін, ужо накіроўваючыся да дзвярэй.

-Што сталася з ахоўнікамі? – спытаў Свенсан, калі Холін ужо выходзіў. – Яны што, таксама загінулі?

Але Холін, ці то не пачуў яго, ці проста зрабіў выгляд, што не пачуў?

* * *

У кабінеце Скрайфа Холіна чакаў сюрпрыз у выглядзе насупленнага Тома Ліўскі. Ён сядзеў на месцы Скрайфа,сам жа Скрайф усталяваўся насупраць на адным з гэтых сваіх дурацкіх крэслаў для наведвальнікаў, і выгляд у непасрэднага начальніка Холіна быў далёка не з лепшых.

“Ага! –зларадна падумалася Холіну. – Нарэшце і ты атрымаў тое, што даўно ўжо заўслугоўваеш!”

Ён ветліва павітаўся з Ліўскі, але той толькі кіўнуў яму на свабоднае крэсла побач са Скрайфам. Холін паспяшаўся сесці.

Нейкі час усе трое маўчалі. Ліўскі нервова барабаніў пальцамі па краю стала, Скрайф, чырвоны і надзьмуты, глядзеў кудысьці ўніз, на свае чаравікі. Холін таксама паглядзеў на свае, і ўспомніў раптам, што сёння раніцай забыўся загадаць жонцы паваксаваць іх. Трэба будзе не забыцца сказаць аб гэтымвечарам.

- Ну, што ж, - парушыў, нарэшце, агульнаемаўчанне Ліўскі. – З меркаваннем Скіна я ўжо азнаёміўся. Хацеласяб паслухаць вашы меркаванні, Максіміліян. Толькі не трэба паўтараць тое, што я ўжо ведаю! А ведаю я шмат: і пра смерць фермера, і пра загінуўшых рамонтнікаў… і пра ахоўнікаў таксама… Скажыце лепш: вы ўпэўнены, што гэтая жанчына таксама загінула?

Холін чакаў менавіта гэтага пытання і адказ на пытанне ў яго ўжо меўся. На жаль, у гэтым адказе многае не задавальняла нават самога Холіна, і ён ведаў: начальству гэты ягоны адказ таксама будзе вельмі не даспадобы.

- Калі ахоўнікі ўвайшлі ў дом, - пачаў ён, - там раптам пачалася страляніна...

- Ахоўнікаў было восем? – нечакана перабіў Холіна Ліўскі. – Я не памыліўся?

- Ахоўнікаў было дзесяць. – Холін адкашляўся. – Але двое, згодна з інструкцыяй, засталіся каля кацера, так што вы не памыліліся: іх і сапраўды было восем…

- А потым будынак раптам узляцеў у паветра? – не спытаў, а хутчэй канстатаваў гэты факт Ліўскі. – Разам з усімі ахоўнікамі?

- І з жанчынай! – падаў голас Скрайф. – Не забывайце, яна таксама загінула разам з усімі!

Але Ліўскі нават не павярнуў галаву ў ягоны бок. Ён глядзеў на Холіна, уважліва глядзеў.

- Вы таксама лічыце, што яна загінула, Максіміліян?

- Не, я так не лічу! – сказаў Холін. – Гэта было б занадта… занадта проста!

Нейкі час усе маўчалі.

- Не зразумеў! – сказаў Ліўскі. – Занадта проста… што гэта значыць?

- Занадта проста для “дзікай кошкі”, сэр!

І зноў нейкі час у памяшканні панавала поўнае і даволі напружанае маўчанне.

- Ты хочаш сказаць, што яе ўжо не было ў доме, калі туды ўвайшлі ахоўнікі? – недаверліва спытаў Скрайф. – З кім жа тады ахоўнікі вялі бой?

Холін паціснуў плячамі.

-Аб гэтым мы ўжо ніколі не даведаемся. Магчыма…яны стралялі адзін у аднаго…

- Адзін у аднаго! – Скрайф недаверліва хмыкнуў. – Ну, трэба ж!

- Гэта жарт? – спытаў Ліўскі холадна. – Вы, Холін, любіце так жартаваць?

Замест адказу Холін толькі зноў паціснуў плячамі.

- Холін ніколі не жартуе, Том! – сказаў Скрайф. – Гэта не ў яго правілах. Але ён можа памыляцца, як і ўсе жывыя людзі. Вось і зараз ён проста ўбіў сабе ў галаву аб нейкіх амаль звышнатуральных магчымасцях гэтых самых “кошак”, і таму памылкова лічыць…

- Магчыма, я і на самой справе памыляюся! – перабіў свайго непасрэднага начальніка Холін, пры гэтым нават не зірнуўшы ў ягоны бок. – Я сам буду толькі рады, калі гэта так! Калі ж яна ўсё ж жывая…

- І што тады? – з насмешкай спытаў Скрайф. – Чым ты хочаш нас запалохаць, Холін? Адной-адзінай жанчынай, якая, калі яна нават цудам і засталася ў жывых, зараз хаваецца дзесьці ад…

- Памаўчыце, Скін! – Ліўскі узняў руку. – А вы, - звярнуўся ён да Холіна, - працягвайце! Мы вас уважліва слухаем!

Холін кінуў хуткі погляд на сцяўшага зубы Скрайфа, потым крыху памаўчаў, збіраючыся з думкамі.

- Паспрабуем зыходзіць з той, хоць і невялікай долі верагоднасці, што яна ўсё ж нейкім чынам засталася жывой, - пачаў ён. – Што тады?

- Што тады? – машынальна паўтарыў Ліўскі і, спахапіўшыся, дадаў: – Працягваеце, Максіміліян, я вас уважліва слухаю!

- Я працягваю. Са слоў Свенсана нам вядома, што яна забіла Каратышку…

- І Леслі! – напомніў Скрайф. – Каратышку і Леслі!

- Яна забіла Каратышку! – упарта паўтарыў Холін. – У той час, калі Свенсан адключыўся, Леслі быў яшчэ жывы! Знявечаны, але жывы! І гіпнакрэсла ў рабочым рэжыме побач…

- Ты хочаш сказаць… - пачаў было Скрайф, але Ліўскі жэстам загадаў яму замаўчаць.

- Навошта ёй было гіпнакрэсла? – рэзка спытаў ён.

-Ну, гэта ж проста! – Холін паціснуў плячамі. – Ёй патрэбны былі дадзеныя аб яе сяброўках, аіх было, акрамя яе, яшчэ чацвёра! – дадаў ён у адказ на нямое пытанне Ліўскі. – Пяць “дзікіх кошак”! Уяўляеце, што адбудзецца, калі да ўсіх іх вернеццапамяць!

Ён змоўк і з задавальненнем адзначыў, што Ліўскі, здаецца, цалком на яго баку. А Скрайф… што ён з сябе ўяўляе, гэты Скрайф! Пустое месца!

- І што вы прапануеце? – спытаў Ліўскі.

На гэтае пытанне ў Холіна быў адказ. Адзіны, з усіх магчымых.

- Забіць! – коратка сказаў ён. – І прытым неадкладна!

Скрайф насмешліва хмыкнуў. Ды і сам Ліўскі, напэўна, не чакаў менавіта такога адказу.

-Забіць? – перапытаў ён. – Але ж гэта ўжо не наша ўласнасць… Што мы скажам фермерам?

І на гэта пытанне ў Холіна ўжо меўся адказ.

- Праўду! – сказаў ён. – Дакладней, амаль праўду. Што іх жонкі сталі небяспечнымі. Што за іх фермеры адразу ж атрымаюць паўнацэнную замену, і, апрач таго, яшчэ невялікую грашовую кампенсацыю. Мне здаецца, з фермерамі праблем не будзе.

Скрайф нецярпліва паварушыўся на сваім крэсле.

- Праблемы будуць у ФІРМЫ! – сказаў ён. – Кошт чатырох новых жанчын, якім мы аддаем проста так, без усялякай аплаты, плюс расходы на грашовую кампенсацыю…І прытым, няма ніякіх доказаў, што гэтая “дзікая кошка” засталася ў жывых!

Засвяціўся адзін з экранаў каля сцяны і на ім узнік устрывожаны твар дзяжурнага.

- У нас праблемы, сэр! – прагаварыў ён, ні да каго з начальства канкрэтна не звяртаючыся. – Забіты яшчэ адзін фермер. Яго рабочая жонка знікла.

* * *

Жанчына білася ў істэрыцы.

- Ты забіла майго мужа! – бесперапыннапаўтарала яна. – Ты забіла майго гаспадара!

Другая жанчына моўчкі на яе глядзела. Вельмі падобная на першую і зусім на яе не падобная. Не толькі адзеннем, хоць і адзеннем таксама. На ёй быў ладна падагнаны плямісты камбінезон, на нагах высокія шнураваныя чаравікі. Першая ж жанчына была зусім босай, з адзення на ёй была адна толькі доўгая кашуля з тонкага белага палатна.

- Ты забіла майго мужа! – зноў паўтарыла яна і, нарэшце, змоўкла, нізка апусціўшы галаву.

Другая жанчына працягвала моўчкі на яе глядзець. Яна нібыта чакала чагосьці.

А вакол на многія дзесяткі кіламетраў цягнуліся палі гібрыднай кукурузы. Вялізныя мясістыя ствалы яшчэ не дасягнулі сваёй канчатковай вышыні, тым не менш яны ўзвышаліся над зямлёй метраў на дзесяць-пятнаццаць, шырока раскінуўшы ва ўсе бакі шырокае плоскае лісце. Гэта было ідэальнае сховішча і для жанчын, і для кацера, які стаяў непадалёку. Праўда, пасадзіць яго тут каштавала жанчыне ў камбінезоне нямалых намаганняў.

- Я цябе дзесьці бачыла! – сказала раптам жанчына ў белай кашулі, узняўшы галаву. Штосьці новае засвяцілася ў затуманеным яе позірку… затым яна трасянула галавой і, абхапіўшы далонямі скроні, дадала: - Вось толькі дзе я магла бачыць цябе… прынцэса?

Яна ўздрыгнула.

- Як я назвала цябе толькі што?

-Ты назвала мяне прынцэсай, Ізіда! – павольна прагаварыла жанчына ў камбінезоне, не зводзячы са сваёй субяседніцы ўважлівага свайгопозірку.

- Ізіда?!

Жанчына ў белай кашулі раптам уздрыгнула.

- Хто я?! – выкрыкнула яна, напружана азіраючыся ва ўсе бакі. – Дзе я?! Чаму я нічога не памятаю аб сваім мінулым?!

Калені яе падагнуліся і жанчына мякка ўпала на зямлю, тварам уверх. Цела яе напруглася, потым яно выгнулася амаль дугой.

- Ізіда! – амаль нечленараздзельна мармытала жанчына, скаланаючыся ўбесперапынных канвульсіях. – Барсум! Я штосьці памятаю… я памятаю штосьці! Ірума! Ірума, ты дзе?!

- Я побач з табой! – жанчына ў камбінізоне абхапіла тую, якую яна назвала Ізідай, за плечы, прыўзняла яе, упілася поглядам у яе па-ранейшаму затуманеныя вочы. – Ты мяне памятаеш, Ізіда?! Сяброўка мая, баявая мая сяброўка… “дзікая кошка” Ізіда, ты памятаеш мяне?!

- Я памятаю цябе, прынцэса! – прашаптала Ізіда, шчасліва ўсміхаючыся. – Але мне яшчэ шмат чаго неабходна ўспомніць…

- Гэта дапаможа табе! – прагаварыла Ірума, адыходзячы крыху ўбок.

За яе спіной, каля самага кацера стаяла гіпнакрэсла. Тое самае…

* * *

- Дзіўна! – ні да каго канкрэтна не звяртаючыся, сказаў Ліўскі.

- Аб чым вы, сэр? – пацікавіўся Холін.

- Калі верыць гэтаму былому космадэсантніку….як яго там?

- Свенсан, сэр.

- Дык вось, калі верыць Свенсану, цела першага забітага фермера было знявечана амаль да непазнаваемасці. Яго не проста забілі… яго катавалі… доўга катавалі…дзеля гэтага іхняга абраду ачышчэння, ці як яго там… А гэтага, другога фермера… яго проста забілі…

Ліўскі змоўк. Холін таксама маўчаў, не ведаючы што адказаць.

- А, можа, гэта простае супадзенне? Можа, яго забіў хтосьці з суседзяў?

- Сярод фермераў гэта не прынята, сэр! – дыпламатычна сказаў Холін. – Ды і навошта? Нічога ж не прапала… так што гэта не абрабаванне…

Ліўскі паціснуў плячамі.

- Прапала жонка. Магчыма, хтосьці ўпадабаў яе, ды так моцна, што пайшоў на злачынства?

- Тады гэта не фермер! – умяшаўся ў размовы начальнік аховы, які да гэтага пачціва сядзеў крыху ў аддаленні. – Магчыма, Сіндыкат…

- Сіндыкат не стаў бы забіваць фермера! – рэзка адказаў Холін. – У ганстэраў свой кодэкс гонару, асабліва на гэтай, цалком фермерскай планеце!

- Тады, магчыма, хтосьці з заезжых гастралёраў! – не здаваўся начальнік аховы. – Жанчыны зараз у цане, самі ведаеце…

- І ўсё ж гэта яна! – сказаў Холін з упэўненнасцю. – Гэта яна зрабіла! Бо прапаўшая жанчына таксама з “дзікіх кошак”. Гэта што, супадзенне? Прабачце, але я не веру ў такія супадзенні!

- Чаму ж тады другога фермера проста забілі? – спытаў Ліўскі.

Холін задумаўся на імгненне.

- Магчыма, у яе не хапала часу, - сказаў ён. – Ну, а, магчыма, абрад ачышчэння патрэбен толькі адзін раз, а ўжо потым яны маюць права самі ачышчаць адна адну…

- Вы гэта ведаеце, альбо ўсё гэта толькі ваша меркаванне? – рэзка спытаў Ліўскі.

- Гэта толькі маё меркаванне, сэр! - адказаў Холін з ранейшай пачцівай ветлівасцю ў голасе. – Але ў іншым я ўпэўнены: гэтая жанчына усё яшчэ жывая! І гэта яна забіла другога фермера!

Пілот кацера, павярнуўшыся, паведаміў:

- Аб’ект нумар адзін прама па курсу! Які будзе загад?

Ліўскі зірнуў у круглае акно справа ад сябе. Тры дэсантныя кацеры па-ранейшаму ляцелі крыху ніжэй кацера начальства,майстэрскі вытрымліваючы бездакорна роўны строй.

- Першая група на зніжэнне! – загадаў Ліўскі, узяўшы мікрафон. – Астатнім - працягваць палёт.

Ён праводзіў поглядам кацер, які пачаў зніжацца побач з сядзібай фермера, і павярнуўся да Холіна.

- Што ж, лічыце, Холін, што вы мяне пераканалі! І ўсё ж… калі вы памыляецеся…

Холін нічога не адказаў. Ён таксама сачыў за кацерам, які ўсё працягваў сваё зніжэнне. Потым кацер заклаў рэзкі віраж, адразу ж знікаючы з віду.

- Колькі там чалавек? – звярнуўся Холін да начальніка аховы.

- Пяць, - буркнуў той, нават не падняўшы галавы. – Я думаю, гэтага дастаткова, каб адправіць на той свет адну няшчасную жанчыну, уся віна якой толькі ў тым, што яна раней кімсьці там была!

* * *

Калі кацер зрабіў пасадку на спецыяльнай пляцоўцы за домам, жанчына, якая раней была “дзікай кошкай”, а зараз нічога аб гэтым не памятала, гатавала мужу вячэру. Дакладней, яна ўжо падавала на стол.

Жанчына была вельмі прыгожай і вельмі маладой. І яшчэ яна была… шчаслівай. Адной з нямногіх, а, можа, і адзінай, па-сапраўднаму шчаслівай рабочай жонкай на Аграполісе. У яе нават было імя, якое ёй даў муж, бо жанчына не проста падабалася яму. Ён кахаў яе шчырым юнацкім каханнем.

І яшчэ ён быў паэтам.

Фермерам ён стаў па волі бацькі, але сама фермерская справа ніколі не прыцягвала юнака… ды ён і не падобны быў на сапраўднага фермера. Нават знешне. Худы, цыбаты, блізарукі.

Жанчына, падаўшы на стол, застыла побач, не зводзячы любячых вачэй з мужа.

- Сядай, Мэры! – сказаў той і, узяўшы жанчыну за руку, асцярожна прыцягнуў да сябе. – Сядай побач!

Жанчына паслухмяна села.

- Смачна? – ціха спыталася яна, гладзячы мужа па руцэ.

- Вельмі! – сказаў фермер. – Ты ў мяне малайчына, Мэры!

Жанчына аж засвяцілася ад радасці. Яна хацела штосьці сказаць, але ў гэты час дзверы расчыніліся і ў пакой увайшлі пяцёра ў форме ахоўнікаў ФІРМЫ.

Жанчына адразу ж ускочыла з месца, фермер таксама ўстаў.

- Чым абавязаны? – спытаўся ён, стараючыся гаварыць як мага спакайней, але сэрца ягоная адразу ж моцна застукала ў нейкім нядобрым прадчуванні.

Адзін з ахоўнікаў, з нашыўкамі капрала, выйшаў наперад.

- Фермер Нікаля Сарджэн? – спытаўся ён даволі ветлівым тонам. – Гэта вы?

- Так, гэта я! – адказаў Сарджэн, адчуваючы, як трывога ўсё мацней і мацней ахоплівае яго. – А ў чым, уласна кажучы,справа?

- Справа ў тым, - сказаў капрал, кінуўшы хуткі погляд на спалоханную жанчыну, якая стаяла побач з фермерам, - што ваша рабочая жонка ўяўляе рэальную пагрозу, як вам асабіста, так і ўсяму нашаму грамадству ў цэлым! Вядома ж, ніякай вашай віны ў гэтым няма, больш таго, ФІРМА гарантуе паўнацэнную замену ў самы бліжэйшы час разам з даволі значнай грашовай кампенсацыяй.

Ён змоўк. Нікаля Сарджэн таксама маўчаў… і, вядома ж, маўчала жанчына, наўрад ці зразумеўшая хоць што-небудзь з такой працяглай фразы. А, можа, і зразумеўшая, хто ведае…

- Узяць яе! – скамандаваў капрал сваім падначаленым і тыя, усе ўчатырох, рушылі да жанчыны.

- Не дам!

Засланіўшы сабой жонку, Сарджэн адпіхнуў рукамі бліжэйшага ахоўніка. Дакладней, ён паспрабаваў гэта зрабіць, але ахоўнік нават не пахіснуўся. Высокі і плячысты, ён здзіўлена паглядзеў на фермера, які зусім не выглядаў фермерам, потым перавёў погляд на свайго непасрэднага начальніка.

- Паслухайце… - сказаў капрал даволі дабразычліва. – Вы ж разумны чалавек і павінны разумець, што…

- Не дам! – зноў выкрыкнуў Сарджэн, увесь трасучыся аб гневу і трывогі. – Пайшлі прэч адсюль, мярзотнікі!

Ахоўнікі нават не скрануліся з месца.

- Гэта загад ФІРМЫ! – у голасе капрала прарэзаліся першыя сталёвыя ноткі. – Калі ласка, адыйдзіце ўбок і не перашкаджайце нам рабіць сваю справу!

- Справу?! Вы называецегэта справай?!

Замест адказу капрал толькі ўздыхнуў і павярнуўся да сваіх падначаленых.

- Хто-небудзь, патрымайце яго! – загадаў ён. – Толькі акуратна, каб потым не было скаргаў!

Рослы ахоўнік працягнуў руку, каб схапіць Нікаля, але так і не паспеў гэтага зрабіць. Адскочыўшы ўбок і ўсё гэтак жа прыкрываючы сабой жонку, Сарджэн схапіў са стала востры кухонны нож.

- Паспрабуйце толькі! – прагаварыў ён, цяжка дыхаючы. – Толькі паспрабуйце!

Ахоўнікі спрабаваць не сталі. Не таму, што забаяліся нажа… яны, пэўна, куды больш баяліся незнарокнанесці гэтаму замухрышку якую-небудзь шкоду (бяды потым не абярэшся!), і таму толькі моўчкі глядзелі на капрала, чакаючы далейшых ягоных распараджэнняў.

Заместа распараджэнняў капрал паглядзеў на гадзіннік і гучна вылаяўся.

- Адбяры ў яго нож! – загадаў ён аднаму з ахоўнікаў.

-Слухаю! – казырнуў ахоўнікі пайшоў на Сарджэна… проста пайшоў, не звяртаючы аніякай увагі на нож.

- Не падыходзь! – закрычаў з адчаям Нікаля,шырока і няўмела размахваючы нажом перад сабой. – Я з табой жартаваць не збіраюся!

- Я таксама! – працадзіў праз зубы ахоўнік.

Падманным рухам ён прымусіў Сарджэна нахіліцца ўперад і, спрытна ўхапіўшы фермера за запясце, правёў балявы прыём. Нож выпаў з аслабелых пальцаў маладога фермера, ён нема закрычаў ад непераноснага болю, марна спрабуючы вызваліцца, потым падхапіў нож свабоднай левай рукой…

- Ты паасцярожней, усё ж! – крыкнуў капрал. – Руку яму не зламай!

- Усё ў парадку! – адказаў ахоўнік, паварочваючыся ў бок капрала і крыху аслабляючы захват. – Я яго трымаю!

І раптам, ускрыкнуўшы ад болю, адпусціў руку Сарджэна і адскочыў назад, схапіўшыся аберуч за жывот. Паміж пальцамі ў яго цякла кроў.

- Гэты неданосак мяне параніў!

Сціснуўшы кулакі і ўжо не разважаючы ні аб чым, капрал ірвануўся да Нікаля. Удар прыйшоўся юнаку ў сківіцу і ён, шырока ўзмахнуўшы рукамі, пакаціўся па падлозе. Імгненна апынуўшыся побач, капрал нанёс яшчэ адзін удар, нагой у жывот.

- Ну, што?! – раз’юшана рыкаў ён, наносячы ўдар за ўдарам. – Яшчэ жадаеш?!

І ў гэты ж самы час жанчына, якая да гэтага нерухома стаяла і, здавалася, не разумела нават, што тут адбываецца, нібыта ажыла. Мозг жанчыны па-ранейшаму драмаў, цалком затуманены ўмелай гіпнаблакіроўкай, але раптоўны напад чужога чалавека на яе мужа, прывёў да нечаканых вынікаў.

Рабочая жонка не можа пакінуць мужа ў бядзе, яна павінна ратаваць яго нават цаной уласнага жыцця! Любая рабочая жонка, тым больш… “дзікая кошка”…

Мозг жанчыны працягваў драмаць, але мышачныя рэфлексы яе раптоўна ажылі, нібыта “успамінаючы” былое…

Усё далейшае адбылося вельмі хутка, імгненна нават. Раптоўны, амаль непрыкметны для вока, рывок наперад, некалькі хуткіх удараў, чыйсьці прыглушаны стогн… і капрал раптам зразумеў, што застаўся адзін. Адскочыўшы ўбок, падалей ад нерухомага цела фермера, ён паспеў нават выхапіць з кабуры плазмер, але стрэліць так і не паспеў. Жанчына раптам узмахнула рукой… і востры кухонны нож па самую рукаятку ўвайшоў у шыю капрала. Яшчэ не верачы ў гэта, капрал схапіўся рукой за шурпатую гэту рукаятку… унаступнае імгненне ён памёр, і на падлогу ўпаў ужо ягоны, яшчэ цёплы труп.

Шырока расплюшчанымі вачыма Нікаля Сарджэн назіраў, як ягоная рабочая жонка ў адно імгненне вока расправілася з некалькімі здаравеннымі натрэнірованнымі мужчынамі, ахоўнікамі ФІРМЫ. Ягоная Мэры… кволая пяшчотная Мэры… як яна магла зрабіць такое?!

А жонка ўжо ішла ў бок Нікаля. Падыйшла, нахілілася… іх погляды сустрэліся.

- Мэры! – прашаптаў Нікаля, з цяжкасцю варушачы скрываўленымі, разбітымі вуснамі. – Мэры…

- Я не Мэры! – сказала жанчына, нейкім зусім іншым, не падобным на ранейшы, голасам. – Я… хто я такая?! Чаму я не ведаю, хто я?!

- Супакойся, Мэры! – прашаптаў Нікаля, з цяжкасцю ўзнімаючыся на ногі. – Ты – Мэры, мая жонка!

Але жанчына ўжо не глядзела на мужа. Поглядам, поўным агіды і жаху, глядзела яна на нерухомыя целы ахоўнікаў на падлозе, глядзела доўга… потым перавяла погляд на свае тонкія, зграбныя рукі…

- Як я магла зрабіць такое?! – недаўменна прашаптала яна. – Як, скажы?!

Але Сарджэн і сам не ведаў гэтага. Затое ён ведаў іншае...

ФІРМА такога не даруе! Больш таго, не паведаміўшы аб гэтым уладам і, тым больш, дапамагаючы зараз сваёй рабочай жонцы, Нікаля Сарджэн сам аўтаматычна ператвараецца ў злачынца…

А ўрэшце рэшт, ён і так ужо стаў злачынцам, у той самы момант, калі ўдарыў ахоўніка нажом у жывот. Ён стаў злачынцам і, чамусьці, зусім не шкадаваў аб гэтым…

А ягонаярабочая жонка раптам звалілася на падлогу і забілася ў сударагах.

- Мэры! – Сарджэн падбег да жонкі, нахіліўся, абдымаючы яе. – Усё добра, Мэры! Супакойся!

У тым, што адбылося, нічога добрага, вядома ж,не было… але Нікаля зараз нават не думаў аб гэтым, як і аб тым, што ж чакае яго далей. Мэры было кепска, вельмі кепска… яна, здаецца, памірала… і гэта было адзіным, што яго зараз турбавала.

- Не пакідай мяне, Мэры! – зноў і зноў паўтараў малады фермер. – Я не змагу без тябе, Мэры! Я так кахаю цябе!

Атрымаўшы нечакана моцны штуршок у груді,Сарджэн, праляцеў літаральна праз увесь пакой, моцна ўдарыўшыся спіной і патыліцайаб бетонную сцяну. Ад пякучага болю нават пацямнела ў вачах, у патыліцы штосьці хруснула, але прытомнасці Сарджэн не згубіў. Расплыўчата, нібытапраз моцны туман, бачыў ён, як жонка павольна ўзнімаецца на ногі… як яна ідзе сюды, да яго… як сказіўся да непазнаваемасці прыгожы яе твар…

- Мэры! – прашаптаў, а хутчэй, прахрыпеў Нікаля, з цяжкасцю прыўзнімаючы галаву. – Што з табой, Мэры?

-Я не Мэры! –халодным абыякавым тонам прагаварыла жанчына, нізка нахіляючыся над мужам. – Я – Маргана! “Дзікая кошка” Маргана! І зараз я павінна забіць цябе!

* * *

Недаўменна пазіраючы на дзверы, Свенсан міжволі спыніўся перад імі. На таблічцы, замест звыклага ўжо прозвішча “Скрайф” значылася “Холін”. Выходзіць, зараз ужо Холін узначальвае іх аддзяленне!

А дзе ж тады Скрайф? Няўжо, яго перавялі на месца Холіна?

Свенсан павярнуўся да дзвярэй намесніка і зноў адчуў пэўнае ўзрушэнне. На таблічцы пазалочанымі літарамі было выведзена ягонае прозвішча.

- Ну што, усё ў парадку, Алаф?

Свенсан азірнуўся. Перад ім стаяў Холін.

- Здзіўлены? – Холін кіўнуў на таблічку. – А між тым, гэта была мая прапанова! Прабач, што не параіўся з табой, але ж, спадзяюся, ты не супраць?

Ён змоўк, запытальна гледзячы на Свенсана.

- Ты не супраць, я спадзяюся?

- Гэта так нечакана, - сказаў Свенсан. – А дзе Скрайф?

Нечаканая думка раптам прыйшла яму ў галаву.

- Ён што, загінуў?

Вузкі аскетычны твар Холіна перакрывіла раптам нейкая незразумелая ўсмешка.

- Скрайф захварэў, - сказаў ён, не зусім, праўда,упэўнена. – Таму на нейкі час ён, наогул, адхілены ад усялякай работы. Потым, магчыма, мы знойдзем для яго што-небудзь падыходзячае…

“Ты знойдзеш! – міжволі падумалася Свенсану. – Што-небудзь такое, што яшчэ больш яго прынізіць! Не ведаю, ці можна ненавідзець мацней, чым ты ненавідзеў свайго прамога і непасрэднага начальніка! І вось такі трыумф!”

Але ўслых ён нічога гэтага, вядома ж, не сказаў.

- Ну, дык што? – зноў паўтарыў Холін, не спускаючы вачэй са свайго новага намесніка. – Я не памыліўся, прапанаваўшы тваю кандыдатуру?

- Не ведаю! – Свенсан паціснуў плячамі, паглядзеў на Холіна. – Я ўсё ж лічу сябе вінаватым у тым, што мая брыгада…

- Ніякай тваёй віны тут няма! – адразу ж перапыніў яго Холін. – Хіба ж ты мог ведаць, што будзеш мець справуз “дзікай кошкай”!

- Дарэчы, што з ёй? – спытаў Свенсан. – Яна загінула?

Холін азірнуўся ўправа, потым гэтак жа ўважліва паглядзеў у левы бок.

- Яна загінула? – паўтарыў Свенсан сваё пытанне. – Ці яшчэ жывая?

- Давай пагаворым аб гэтым у маім кабінеце! – унёс прапанову Холін. – Ці лепш у тваім…ён бліжэй…

Яны ўвайшлі ў прыёмную, і Свенсан убачыў на месцы рабочай жонкі Холіна юнака, які раней сядзеў у прыёмнай Скрайфа. Убачыўшы высокаеначальства, юнак ускочыў з месца, выцягнуўся.

- Вольна! – нечакана нават для сябе самога сказаў Свенсан. – Усё ў парадку?

Юнак усхвалявана кіўнуў. Свенсан скоса зірнуў у бок Холіна, як ён, не ўсміхаецца? Холін не ўсміхаўся.

- Ведаеш што, - сказаў ён неяк заклапочана, - спусцімся спачатку ў ізалятар. Хачу паказаць табе штосьці…

* * *

- Вось! – сказаў Холін, калі яны зайшлі ў адну з камер ізалятара. – Палюбуйся! Нікаля Сарджэн, фермер! Муж адной з “дзікіх кошак”, дакладней, былы муж…А яшчэ - злачынец, які парушыў адразу некалькі артыкулаў крымінальнага кодексу Аграполіса.

Нікаля Сарджэн быў не падобным, ні на фермера, ні, тым больш, на злачынца. Скурчыўшыся, ён сядзеў зараз у самым кутку металаплыстыкавай камеры, трымаючы ў руках акуляры з трэснутымі шкельцамі. На словы Холіна ён адрагаваў толькі тым, што на нейкую хвіліну ўскінуў галаву і, блізарука прыжмурыўшыся, паглядзеў на ўвайшоўшых. Потым ён зноў нізка апусціў галаву.

- Ягоную жонку забілі? – спытаў Свенсан Холіна.

Той адмоўна матлянуў галавой.

- Яна збегла!

- Збегла? – Свенсан уважліва паглядзеў у твар Холіну. – Як гэта адбылося?

-Ну… - Холін паціснуў плячамі. – Пасля таго, як стала вядома, што тая, першая жанчына - з “дзікіх кошак”, было вырашана забіць усіх астатніх… - не дагаварыўшы, Холін змоўк, скоса зірнуў на Свенсана. – Я і забыўся, што ты яшчэ шмат чаго не ведаеш! Усяго іх было пяць, былых “дзікіх кошак”…

- Як “дзікія кошкі” маглі стаць уласнасцю ФІРМЫ? – перабіў Холіна Свенсан.

- Не ведаю! – нечакана рэзка адказаў Холін. – І, наогул, гэта не наша справа!

Нейкі час яны моўчкі глядзелі адзін аднаму ў вочы, потым Свенсан уздыхнуў і перавёў погляд на фермера, які па-ранейшаму сядзеў нерухома, нізка апусціўшы галаву.

- Выбачайце, што перапыніў! – сказаў ён. – Дык што было далей?

Холін усміхнуўся і па-сяброўскі паляпаў Свенсана па плячы.

- Не трэба на “вы”, - сказаў ён. – Я гэтага не люблю.

- Я таксама, - сказаў Свенсан. – Дык што было далей?

-Далей? – Холін уважліва паглядзеў на нерухомага Нікаля Сарджэна ля сцяны, потым перавёў погляд на Свенсана. – Разумееш, пакуль мы вырашалі, што ж нам рабіць, першая жанчына ўжо паспела вызваліць адну са сваіх сябровак…

- Забіўшы, пры гэтым яе мужа, так? – спытаў Свенсан.

Холін моўчкі кіўнуў галавой.

- Такім чынам іх стала ўжо дзве?

Холін зноў кіўнуў сцвярджальна.

- Дзве “дзікія кошкі”, уяўляеш?

- Уяўляю, - сказаў Свенсан. – А іх і сапраўды дзве? Зараз, я маю на ўвазе.

Твар Холіна перакасіла нейкая, ці то ўсмешка, ці то грымаса.

-А ты хутка схопліваеш сітуацыю! – сказаў ён з незразумелай нейкай інтанацыяй у голасе. – Дык вось, мы паспелі ліквідаваць толькі двух. Двух з пяці…

- Значыцца, іх трое?

-Іх – дзве і адна, - паправіў Холін і, заўважыўшы недаўменне на твары свайго намесніка, растлумачыў: - Жонка гэтага недамерка пакуль яшчэ не з імі. Яна дзесьці хаваецца, асобна… а ён… - змоўкнуўшы, Холін кінуў хуткі погляд у бок фермера. – ён не жадае сказаць нам, дзе яна зараз знаходзіцца!

Свенсан паспеў заўважыць, як міжволі ўздрыгнуў малады фермер пры гэтых словах Холіна.

- Магчыма, ён сам не ведае, дзе зараз ягоная былая жонка. – сказаў ён. – Дарэчы, а ў чым, канкрэтна, яго абвінавачваюць?

Холін зноў акінуў непрыязным позіркам скурчаную фігурку фермера.

- Ён абвінавачваецца ў непадпарадкаванні прадстаўнікам ФІРМЫ пры выкананні імі службовых абавязкаў. І, не проста ў непадпарадкаванні… у аказанні ўзброеннага супраціўлення, у выніку якога ўся брыгада ў складзе пяці чалавек была знішчана.

Свенсану здалося, што ён штосьці недачуў.

- Яго абвінавачваюць у забойстве пяці чалавек? – недаверліва перапытаў ён. – Пяці ахоўнікаў ФІРМЫ?

Холін усміхнуўся, аднымі вуснамі, праўда… вочы ягоныя па-ранейшаму заставаліся недаверліва-калючымі і халоднымі, нібы лёд.

- Ён нанёс толькі адзін удар… нажом, - сказаў ён, - але гэтага аказалася дастаткова, каб блакіроўка рабочай жонкі не вытрымала, і яна сама пачала іх забіваць, аднаго за другім. Так што… - Холін змоўк на імгненне, развёў рукамі, - сам бачыш, што гэта за тып!

Свенсан зноў, на гэты раз куды больш уважліва паглядзеў на фермера. Абвінавачванне было сур’ёзным, фермеру пагражала турэмнае зняволенне на даволі працяглы тэрмін.

-Скажы, а як усё гэта стала вядома? – спытаў ён у Холіна. – Жывых сведкаў, я так разумею, не засталося… рабочая жонка знікла… Ён што, сам расказаў вам аб усім гэтым?

-Ну так, сам! – Холін сцвярджальна кіўнуў, потым памаўчаў крыху і дадаў: – З дапамогай гіпнакрэсла…

- З дапамогай гіпнакрэсла? – перапытаў Свенсан. – Але ж гэта незаконна, і ён можа…

Холін жэстам загадаў яму не працягваць, і Свенсан змоўк, не дагаварыўшы.

-Нічога ён не можа! – сказаў Холін, зняважліва гледзячы на Сарджэна. – Гэты слімак можа толькі пускаць соплі і хныкаць аб сваёй любімай жоначцы, якая яго ледзь не забіла!

- Яна хацела забіць яго? – з цікаўнасцю спытаўся Свенсан.

Холін абыякава паціснуў плячамі.

- Не ведаю! Мы знайшлі яго там ў непрытомным стане. Нельга было губляць ніводнайхвіліны, таму мы і прымянілі гіпнакрэсла, каб даведацца аб абставінах смерці ахоўнікаў. Мы і не падазравалі тады, што гэты тып…

-Не смейце называць мяне “гэтым тыпам”, а, тым больш, “слімаком”! – раптам спакойна і цвёрда сказаў фермер, ганарліва ўскінуўшы галаву. – Вы можаце падазраваць мяне, можаце абвінавачваць… але пакуль што я – свабодны і паўнапраўны грамадзянін Аграполіса і не дазволю абражаць мяне нікому, тым больш, нейкаму дробнаму чыноўнічку вашай занюханайФІРМЫ!

- Што?! – не прагаварыў, а неяк прашыпеў Холін, падскокваючы ўшчыльную да фермера, які, здаецца,нават не звярнуў на гэта аніякай увагі. – Што ты сказаў, шчанюк?!

“Атрымаў! – міжволі падумалася Свенсану, калі ён убачыў, як паступова змяняецца, наліваецца чырванню твар Холіна. – Малайчына, фермер!”

Але ўслых ён гэтага, зразумела ж, таксама не сказаў.

-Не ведаю, як доўга ты застанешся паўнапраўным грамадзянінам, - прагаварыў між тым Холін, паступова супакойваючыся і зноў адыходзячы ад Сарджэна, - але свабодным ты будзеш не хутка!Я ўжо аб гэтым паклапачуся, можаш мне паверыць!

- Я вам веру! – нечакана спакойна адказаў Сарджэн. – З чаго б мне сумнявацца ў шчырасці і сур’ёзнасці вашых намераў у адносінах да маёй сціплай персоны?

Ён змоўк і нейкі час усе трое маўчалі.

-Сарджэн? – нечакана мякка і нават добразычліва прагаварыў Свенсан. – Скажыце, чаму ваша рабочая жонка пакінула вас у жывых?

- Яшчэ на “вы” яго называць! – буркнуўХолін. – Шмат гонару!

-Як вы лічыце, чаму яна так паступіла? – паўтарыў Свенсан сваё пытанне Сарджэну, наўмысна ігнаруючы пры гэтым рэплікуХоліна. – Гэта ж зусім не характэрна для “дзікай кошкі”…

-Я не ведаю, што характэрна і што не характэрна для “дзікай кошкі”! – крыкнуўраптам Сарджэн з нечаканым болем у голасе. – Мэры не забіла мяне, таму што кахала!

-Яна не Мэры, яна – Маргана! – выкрыкнуў у адказ і Холін, і ў голасе ў яго Свенсан адчуў таксама нейкія дзіўныя інтанацыі, нейкі прыхаваны боль... – І яна не магла кахаць цябе, паўдурак… “дзікія кошкі”, наогул, не ведаюць гэтага слова – кахаць! Мужчына на іх планеце, да твайго ведаму, знаходзяцца, прыкладна,у становішчы рабочых жонак Аграполіса! І нават у горшым становішчы, бо памяць ім ніхто ніколі не сцірае, так штояны выдатна памятаюць сваё мінулае і добра ўсведамляюць сваё сапраўднае становішча! – Холін змоўк, зірнуў на Свенсана. – Прабач, што я ўмяшаўся! Працягвай допыт…

- Гэта не допыт, - сказаў Свенсан. – Я проста вяду гутарку.

-Значыць, працягвай весці гутарку, - сказаў Холін. – У цябе гэта някепска атрымліваецца.

Ён змоўк, і зноў нейкі час у камеры панавала поўнае і даволі напружанае маўчанне. Потым Сарджэн першым яго парушыў.

- Калі вы жадаеце і далей весці сваю… - ён змоўк на імгненне… - сваю, так званую,гутарку- зрабіце тут хоць нейкую мэблю. Інакш гутаркі паміж намі проста не атрымаецца.

Свенсану падалося, што Холін зараз зноў узарвецца гневам, але ён памыліўся. Холін моўкі павярнуўся і выйшаў з камеры. І амаль адразу ж аднекуль з падлогі ўняўся стол і тры круглыя табурэты.

- Прашу! – крыху з’едліва прагаварыў Холін, зноў вяртаючыся ў камеру.

Ён сеў першым, за ім астатнія.

- Хачу напомніць, што са мной ўжо праводзілі гіпнасеанс, незаконны, дарэчы, - сказаў Сарджэн. – Не разумею, што новага яшчэ вы спадзяецеся ад мяне пачуць?

- Вы не адказалі на маё пытанне, - напомніў Свенсан. – Чаму ваша жонка вас не забіла?Толькі не трэба зноў аб каханні… і усё такое…

Сарджэн паціснуў плячамі і нічога не адказаў.

- Яна хацела яго забіць, - змрочна буркнуў Холін, - але затым чамусьці перадумала.

- А, можа, не перадумала? – Свенсан паглядзеў на Холіна. – Можа, яна палічыла яго забітым?

Але ён ведаў, што гэта не так. “Дзікія кошкі” не памыляюцца. Дарэчы, яго самога таксама пакінула ў жывых “дзікая кошка”.І ён да гэтага часу не можа не думацьаб ёй…

- Вы ведаеце, дзе зараз ваша былая… - Холін наўмысна зрабіў націск на слове “былая”, - дзе зараз ваша былая жонка?

Сарджэн толькі адмоўна матлянуў галавой.

-Не ведаю! – сказаў ён, а потым дадаў з нейкім нават выклікам: - А калі б і ведаў – вам бы не сказаў!

- Чаму? – спытаў Свенсан.

Сарджэн са здзіўленнем на яго паглядзеў.

- Ды таму, што адзіная ваша мэта – забіць яе!

-Наша мэта – забяспечыць бяспеку жыхароў Аграполіса! – суха прагаварыў Холін. – А ваша былая жонка стала небяспечнай!

-А вы б маглі проста затрымаць яе? – раптам з нейкай патаемнай надзеяй запытаўся Сарджэн. – Затрымаць, сцерці ўсё, што тут адбылося, з яе памяці, а потым…

-Потым зноў вярнуць яе вам? – закончыў за яго Свенсан.

Сарджэн зноў паглядзеў на яго, але на гэты раз з удзячнасцю.

- Такое магчыма? – нясмела спытаў ён.

-Такое немагчыма! – сказаў, як адрэзаў Холін. – Па-першае, яна здзейсніла забойства пяці чалавек! Па-другое ж…

Ён змоўк, не дагаварыўшы.

-Што, па-другое? – спытаў Сарджэн, але ў голасе ягоным была зараз толькі туга і самая поўная безнадзейнасць.

-Па-другое, мы не зможам проста захапіць яе, нават калі б і вельмі жададі гэта зрабіць! “Дзікую кошку” нельга проста захапіць… Карацей! – Холін змоўк, строга паглядзеў на Сарджэна. – Вы згодны дапамагчы нам знайсці вашу былую жонку? Я яшчэ не ведаю, як вас можна выкарыстаць… але перш за ўсё мне патрэбна ваша згода! Я ж, са свайго боку, гарантую, што…

- Можаце не працягваць, - сказаў Сарджэн. – Я не буду дапамагаць вам у гэтым!

У дзвярах камеры ўзнік дзяжурны.

- Сэр! – звярнуўся ён да Холіна, задыхаючыся ад хуткага бегу. – На сувязі сам Том Ліўскі.

- Ну, што ж… - Холін устаў, Свенсан таксама ўзняўся з-за стала. – Пойдзем, паслухаем, што нам скажа высокае начальства. Вы ж… - ён звярнуўся да Сарджэна, які ледзь паспеў ускочыць са свайго табурэта да таго, як табурэт гэты знік у падлозе, - падумайце над маімі словамі… і над сваім будучым таксама падумайце! Добра падумайце!

* * *

- Вы мелі рацыю, Максіміліян, - сказаў Ліўскі, гледзячы з экрана прама на Холіна. – Яны і сапраўды паспрабавалі захапіць касмічны транспартнік.

Холін нічога не адказаў, а Свенсану раптам падумалася, што Холіну вельмі не падыходзіць ягонае імя. Можа, таму ён больш любіць, калі яго называюць проста Холінам…

-Добра, што мы аказаліся да гэтага дастаткова падрыхтаванымі, - працягваў між тым Ліўскі. – У гэтым вы, Максіміліян, аказалі ФІРМЕ вялікую паслугу, і мы ніколі не забудзем, што менавіта вы першым падалі нам гэтую думку…

- Дык вы іх знішчылі? – перабіўшы свайго непасрэднага начальніка, спытаўХолін, і ў голасе ягоным Свенсан адчуў, заместпалёгкі, недавер і нават нейкае расчараванне.... – Яны забітыя?

Том Ліўскі адмоўна матлянуў галавой.

- Яшчэ не. Але яны надзейна блакіраваныя, а вакол космадэсантнікі і больш за сотнюахоўнікаў. Магу заверыць, што там зараз нават мыш не прашмыгне…

Мышы на Аграполісе, дарэчы, вадзіліся… звычайныя зямныя мышы, якія нейкім незразумелым чынам змаглі перасяліцца сюды разам з людзьмі…

-Мыш, можа, і не прашмыгне! – зноў і даволі такі непачціва перабіў начальніка Холін. – Але ж гэта не мышы, а “дзікія кошкі”! Дарэчы, колькі іх там?

-Дзве, - прагаварыў Ліўскі з такім выглядам, быццам вырашаючы, якім чынам яму зараз рэагаваць на недаравальную рэзкасць свайго падначаленнага.- А што?

- А тое, што адна з “дзікіх кошак” яшчэ на свабодзе, і прытым - немаведама дзе!

Ліўскі адказаў не адразу. Нейкі час ён моўчкі глядзеў на Холіна, што апошняга ні кроплі нават не збянтэжыла.

-Усё ж двух з іх мы абяшкодзілі, - прагаварыў нарэшце Ліўскі. – А яшчэ двух забілі раней.Дабярэмся і да гэтай…

Холін уздыхнуў.

-Сэр, - сказаў ён, нібыта і пачціва, але з нейкім унутранным выклікам, - не забывайце, што гэта “дзікія кошкі”! Абяшкодзіць іх можна толькі адным спосабам – забіць, а яны пакуль што жывыя…

-Гэта – пытанне часу! – ужо з уяўным раздражненнем у голасе сказаў Ліўскі. – Яны блакіраваныя ў адным з ангараў, а непасрэдны штурм прывёў бы да вялікіх людскіх страт. Мы і так ужо страцілі занадта шмат людзей , ці вы са мной не згодныя?

-Так, сэр, мы страцілі недаравальна шмат людзей, – з усё той жа сумніўнай пачцівасцю ў гэласе адказаў Холін. – Але чаму абавязкова штурмаваць гэты ангар. Мы ж можам проста знішчыць яго разам з “кошкамі”, хіба не так?

І зноў Ліўскі адказаў не адразу.

- Усё не так проста, Максіміліян, - сказаў ён, вытрымаўшы даволі працяглую паўзу. – У ангары, акрамя “кошак”, яшчэ некалькі дзесяткаў заложнікаў: фермеры, супрацоўнікі касмапорта, турысты,бізнесмены з іншых планет…

Ён змоўк.

- Я так зразумеў, што сітуацыя склалася тупіковая? – асцярожна спытаў Холін. – І што вы вымушаны заразвесці з імі перамовы, гэта так?

-А што нам яшчэ застаецца рабіць?! – з раздражненнем і, адначасова, з нейкім патаемным спадзяваннем у голасе прагаварыў Ліўскі. – У вас што, ёсць канкрэтныя прапановы, Максіміліян?

-Прабачце, сэр! – Холін паціснуў плячамі. – У мяне няма канкрэтных прапаноў. Пакуль што няма, - паправіўся ён. - Можа там, на месцы…

- Вось гэта я і жадаў ад вас пачуць, Максіміліян! – сказаў з палёгкай Ліўскі. – Вылятайце зараз жа!

Экран патух, зноў зрабіўшыся аднастайна матавым, а Холін раптам вылаяўся ўслых. Свенсан здзіўлена на яго паглядзеў.

-Не звяртай увагі! – сказаў Холін, усё яшчэ не зводзячы вачэй з матавай паверхні манітора. – Няўжо і ў вышэйшым кіраўніцтве ФІРМЫ сядзяць такія ж аслы, як лічыш? Ці гэта толькі лакальнаяпраблема нашага роднага Аграполісу?

Глава 7

Надыходзіў вечар, самы звычайны вечар на Аграполісе.Сонца ўжо паспела схавацца за небакрай, а першы з трох месяцаў яшчэ толькі выпаўзаў з процілеглага боку гэтага ж самага небакраю. На Аграполісе вечаровыя прыцемкі з’яўляліся самым цёмным часам сутак, і менавіта іх цярпліва чакала Маргана ўжо некалькі гадзін, менавіта яны найлепшым чынам падыходзілі для поспеху ўсёй задуманай ёй аперацыі.

Вартаўнікі змяняліся кожныя дзве гадзіны, і апошняя іх змена адбылася зусім нядаўна. Гэта было добра, знікшых вартаўнікоў не адразу хопяцца. Маргана добра сабе ўяўляла ўсю складанасць таго, што ёй неабходна было зрабіць. Кожная затрымка, кожны памылковы крок мог стаць для яе ракавым, тым больш, што не прайшоўшы абраду ачышчэння, Маргана ніяк не магла адчуваць сябе сапраўднай “дзікай кошкай”, хоць і была ёй на самой справе…

Чаму, ну, чаму яна так і не змагла забіць мужа?!

Гэта было памылкай з яе боку, вялікай, недаравальнай нават памылкай… апраўданнем для яе мог стаць хіба што недахоп часу і неабходнасць як мага хутчэй пакінуць тое месца, але…

Яна не забіла мужа не таму, што ёй не хапіла б на гэта часу. Яна проста не змагла забіць яго…

Проста нават забіць…тым больш, выкарыстаць для абраду ачышчэння…

Чаму так адбылося?

Маргана і сама не ведала гэтага. Магчыма, на гэта пытанне магла даць адказ… Мэры, але Мэры ўжо не існавала. Яна знікла, знікла назаўсёды…

Ці ўсё ж не знікла? Як магла знікнуць яна без свяшчэннага абраду ачышчэння?!

А, можа… можа, і сама Маргана не жадала, каб адбылося гэтае знікненне? Можа… можа ёй падабалася быць Мэры?

Гэта былі дзіўныя думкі, раней такое нават не магло прыйсці ў галаву Маргане, “дзікай кошцы” Маргане, баявой сяброўцы самой прынцэсы Ірумы! Гэта былі ганебныя думкі… той чалавек, былы яе муж, ён заслугоўваў пакаранне за тое ўжо, што пасмеў карыстацца “дзікай кошкай”, як сваёй ўласнасцю! Яна не павінна была пакідаць яго ў жывых, бо ён…

Бо ён так кахаў яе?

Вакол стала ўжо зусім цёмна і надыходзіў час дзейнічаць. Маргана матлянула галавой, нібыта адганяючы гэтым міжвольным жэстам усе недарэчныя думкі, потым, крыху прыўзняўшыся на локці, уважліва аглядзелася вакол. Ахоўнікоў нідзе не было відаць, але Маргана ведала, што зараз яны знаходзяцца па другі бок будынка. Іх усяго трое, для “дзікай кошкі” гэта дробязь… галоўнае, каб ніхто з ахоўнікоў не паспеў у самае апошняе імгненне крыкнуць альбо нейкім іншым чынам узняць трывогу.Ага, вось і яны!

Ахоўнікі, гучна размаўляючы паміж сабой, ішлі насустрач Маргане, яшчэ некалькі хвілін – і яны апынуцца ўсяго ў некалькіх кроках ад яе… ідэальнае становішча для нечаканага нападу.Вось яны падыйшлі ўжо зусім блізка, у вечаровым прыцемку твары ахоўнікаў былі амаль небачнымі для звычайнага чалавека, але Маргана не была звычайным чалавекам. Яна выразна бачыла ўсіх трох, распазнавала нават выразы іх твараў… адзін з ахоўнікаў, дарэчы, быў зусім яшчэмаладым, двое другіх -куды больш сталага ўзросту. Яшчэ хвіліна – і яны памруць, усе ўтрох … гэта было неабходна для выканання яе плана, і таму ні кроплі нават жалю ці шкадавання не было зараз у сэрцы Марганы…

Яна была “дзікай кошкай”, і гэтым было ўсё сказана…

* * *

- Ну, як? – спытаўся Холін у знаёмага чыноўніка з цэнтральнага офіса ФІРМЫ. – Што небудзь змянілася?

Той неяк кісла усміхнуўся ў адказ, паціснуў плячамі.

- Вядуцца перамовы.

-Чуеш? - Холін павярнуўся да Свенсана. – Што я табе казаў? З імі ўжо вядуцца перамовы! Наступным жа этапам, пэўна, будзе поўнае наша перад імі капітуляцыя!

Свенсан нічога не адказаў. Яны знаходзіліся зараз у прыёмнай начальніка касмапорту, які Том Ліўскі зрабіў часовай сваёй рэзідэнцыяй. Якраз у гэта самае імгненне ён выходзіў з кабінета і таму не мог не пачуць самых апошніх слоў Холіна.

-Капітуляцыі не будзе! – прамовіў ён гучна, не для аднаго толькіХоліна, а для ўсіх, хто ў гэты час знаходзіўся ў прыёмнай. – Гэта я заяўляю афіцыйна!

-Прыемна такое чуць, - сказаў Холін. – Бо мы ні ў якім разе не можам дазволіць ім пакінуць планету!

- А ахвяраваць жыццём без малога сотні чалавек…мы можам сабе гэта дазволіць? –выкрыкнуў чыйсьці абураны голасза спіной Холіна.

Холін адразу ж павярнуўся ў той бок.

- Можам! – сказаў ён рэзка. – Мы можам ахвяраваць нават жыццём тысячы чалавек, калі гэта будзе адпавядаць інтарэсам ФІРМЫ!

-Ну, ведаеце! – крыкнуў усё той жа голас. – Гэтак мы далёка зойдзем!

Холін зноў хацеў штосьці адказаць, але ў гэты час Том Ліўскі паклаў яму руку на плячо.

-Мы працягнем гэтую размову ў маім кабінеце, Максіміліян! – сказаў Ліўскі, звяртаючыся да Холіна. -Вы ж пачакайце тут! – звярнуўся ён ужо да Свенсана. – Астатніх прашу разыйсціся па сваіх рабочых месцах і заняцца справай!

Яны зайшлі ў кабінет, і Холін убачыў там яшчэ траіх. Па таму, як пачціва трымаўся з імі Ліўскі, ён здагадаўся, што гэта прадстаўнікі Цэнтра. Яшчэ ён зразумеў, што яны чулі ўсё, аб чым толькі што ішла размова ў прыёмнай.

-Вы сапраўды лічыце, што для ФІРМЫ больш выгадна ахвяраваць заложнікамі? –звярнуўся да Холіна адзін з прысутных, хударлявы, аскетычнага выгляду чалавек сярэдніх гадоў. – Вы і сапраўды так лічыце?

Холін моўчкі кіўнуў.

-Але чаму? – выкрыкнуў сусед хударлявага, занадта тоўсты для свайго сярэдняга росту, з чырванаватым азызлым тварам. – Чаму б нам проста не выканаць іхнія ўмовы?!

- Прабачце, сэр! – Холін павярнуўся да таўстуна. – Перш чым адказаць, я павінен ведаць, што менавіта яны ад нас патрабуюць?

- Ім патрэбны зоркалёт, - замест таўстуна адказаў Ліўскі. – І не проста пасажырскі лайнер, тым больш, грузавік – яны патрабуюць баявы крэйсер! А ў нас, на каляпланетнай арбіце, зараз усяго толькі адзін крэйсер…

- Той, на якім мы сюды прыляцелі, - змрочна дадаў хударлявы. – Цікава, адкуль яны пра яго даведаліся?

- А мне цікава, куды падзеліся тыя два крэйсеры, якія, згодна дамоўленасці, павінны патруліраваць гэты раён космасу?! – прабурчаў таўстун. – Іх няма!

- Таму, пэўна, яго і патрабуюць гэты крэйсер, - сказаў Холін, па-ранейшаму звяртаючыся да таўстуна. – Каб мы не змаглі іх дагнаць…

Нейкі час усе маўчалі, як бы абдумваючы сітуацыю.

-Колькі каштуе крэйсер? – спытаўся раптам трэці з прысутных, маленькі чалавечак з непрыкметным і нейкім бясколерным тварам. Таўстун з хударлявым адразу ж павярнуліся ў ягоны бок.

-Вы згодны ахвяраваць крэйсерам? – рэзка, нават агрэсіўна спытаў хударлявы. – Па мне, дык ужо лепш заложнікамі! Танней выйдзе!

-Танней не выйдзе! – неяк нервова выкрыкнуў таўстун. – Там, сярод заложнікаў, некалькі нашых патэнцыяльных пакупнікоў! А крэйсер… крэйсер можна потым і перахапіць!

-Ты зможашперахапіць баявы крэйсер у гіперпрасторы? – з’едліва звярнуўся да яго хударлявы. – Маўчаў б лепш, калі нічога ў гэтым не разумееш!

- Шмат ты разумееш! – агрызнуўся таўстун.

-Панове, панове! – маленькі ўмольна прыціснуў далоні да грудзей. – Супакойцеся! А вы, - ён звярнуўся да Холіна, - выкажыце нам свой пункт меркавання. Мы з калегамі яго з задавальненнем выслухаем.

* * *

Скін Скрайф, былы загадчык аддзялення ФІРМЫ, а зараз – ужо ніхто, павольна ішоў па доўгім вузкім калідоры былога свайго аддзялення. Не варта было яму з’яўляцца сюды, тым больш у такі позні час, ды яшчэ і ў такім стане… але што ж рабіць, калі ў кватэры не засталося ані кроплі спіртнога, а тут, у патаемным месцы ў Скрайфа меўся з былых яшчэ часоў даволі значны запас. Толькі б новае кіраўніцтва не дадумалася змяніць коды на замках.

Скін Скрайф у гэты вечар быў, не тое, каб моцна п’яны, але і цвярозым назваць яго было нельга. Яго хістала крыху ў бакі, але агульны напрамак ён трымаў цвёрда. Так, зараз налева, потым уніз па прыступках… вось і першыя дзверы…

Прыклаўшы ключ-код да электроннага замка Скрайф з палёгкай уздыхнуў: коды не змяніліся. Дзверы паслухмяна разыйшліся ў бакі, перад Скрайфам цягнуўся зараз нізкі, цьмяна асвечаны калідор ізалятара.

Самая небяспечная частка шляху была пераадолена, і Скрайф уздыхнуў з палёгкай. І толькі тут заўважыў, што за сталёвай рашоткай адной з камер знаходзіцца чалавек, які ўважліва на яго пазірае…

Гэта было так нечакана, што Скрайф нават уздрыгнуў. Нейкі час ён моўчкі глядзеў на незнаёмца, хударлявага маладога чалавека ў акулярах. Аднаго шкельцаакуляры не мелі наогул, другое было надтрэснутым.

-Не трэба пачынаць усё спачатку, - сказаў раптам чалавек за рашоткай. – Адказ будзе тым жа…

-Які адказ? – нічога не разумеючы, прагаварыў Скрайф. – Я ў вас, здаецца, ні аб чым такім не пытаўся!

Потым да яго дайшло.

-Вас арыштавалі? – спытаўся ён у маладога чалавека, хоць гэта і так было зразумела. – За што?

-Маёй жонкай была “дзікая кошка”, - ціха, без усялякага выразу адказаў той. – Я – Нікаля Сарджэн. А вы, калі я не памыляюся, Скін Скрайф, загадчык гэтага аддзялення?

-Загадчык гэтага аддзялення…– машынальна паўтарыў Скрайф. – Дакладней, былы загадчык… - ён змоўк, больш уважліва паглядзеў на Сарджэна. – Дык за што ўсё ж вас арыштавалі? Не за тое, напэўна,, што вы мелі няшчасце быць мужам “дзікай кошкі”, за гэта не арыштоўваюць… А ўрэшце рэшт, мне якая справа! Давайце, я вас вызвалю адсюль! Калі вы не супраць…

-Я не супраць! – хутка прагаварыў Сарджэн. – Я і сам хацеў прасіць вас аб гэтым! Бо мая жонка зараз у небяспецы, а я…

- А вы хочаце ёй дапамагчы… абараніць, так сказаць… - Скрайф насмешліва хмыкнуў. – Цікава было б на гэта паглядзець… шкада толькі, што я так спяшаюся…

- Дык вы адчынеце мне дзверы? – с трывогай спытаўся Сарджэн.

- З задавальненнем!

Скрайф прыклаў было да замка камеры ключ-код, але ў самы апошні момант чамусьціперадумаў.

-Мне трэба зараз наведацца ў… у адно месца, - хутка прагаварыў ён. – Я вызвалю вас на зваротным шляху. Дарэчы,дапамагу заадно непрыкметна пакінуць гэты будынак… ну а вы дапаможаце мне сёе-тое паднесці…

І, павярнуўшыся, Скін Скрайф хутка пайшоў далей па вузкім, цьмяна асвечаным калідоры. Паварот, яшчэ паварот… дзе ж яны, тыя дзверы? Ага, вось!

Дрыжачымі рукамі Скін прыставіў ключ-код і ўвайшоў у вялізную, цьмяна асветленную залу, больш падобную на ангар. На самой справе гэта быў склад усялякіх патрэбных і непатрэбных рэчаў, а дзесьці сярод іх павінны знаходзіцца і дзве скрыні з віскі.Вось толькі дзе?

* * *

- Таму я лічу, - закончыў сваю прамову Холін, - што ФІРМА павінна пайсці на крайнія меры. Шкада заложнікаў, але што ж зробіш… Скандал, які гэта выклікае – нішто, у параўнанні з тым скандалам, які адбудзецца, калі на Барсуме даведаюцца, што некалькі іх грамадзянак былі рабочымі жонкамі ФІРМЫ, прычым, двух з іх мы ўжо забілі…

Ён змоўк і з задавальненнем адзначыў, што ягоны даклад аказаў ураджанне на ўсіх без выключэнняпрысутных. Ніхто яму не запярэчыў.

-Як магло здарыцца, што піраты захапілі ў палон адразу пяць “дзікіх кошак”? – спытаў раптам хударлявы. – Адну… дзве – гэта я яшчэ магу зразумець, але пяць…

-А я не разумею, як яны маглі захапіць нават адну! – грамыхнуў таўстун. – Калі толькі гэтыя жанчыны не знаходзіліся ў анабіёзе…

-Яны і на самой справе знаходзіліся ў анабіёзе, - падцвердзіў Ліўскі. – Не ведаю чаму, гэта не характэрна для “дзікіх кошак”… тым не менш, гэта так! Я навёў спраўкі.

- Тады ўсё зразумела, - сказаў хударлявы. – Мне незразумела іншае…

- Чаму Барсум не стаў іх шукаць?

- Вось, вось! Чаму гэтыя іх, так званыя, баявыя сяброўкі, не арганізавалі пошук?

-Усё проста! – Ліўскі ўсміхнуўся. – піраты правялі гэтую… назавем яе аперацыяй… дык вось, яны правялі гэтую аперацыю выключна прафесійна. Пасля таго, як маладых жанчын перамясцілі з лайнера на іх карабль, а астатніх пасажыраў проста абрабавалі -пасажырскі лайнер быў…узарваны…

Ён змоўк і нейкі час усе маўчалі.

-Вы ведалі аб гэтым, калі прымалі жанчын? – спытаў, крыху нервова, хударлявы. – Аб лёсе астатніх пасажыраў, я маю на ўвазе?

-Ну, зразумела ж, не! – Том Ліўскі зноў усміхнуўся. – Будзем лічыць, што я і зараз нічога не ведаю. І вы таксама.

-Вось, вось! – хуценька прагаварыўхударлявы. – Будзем лічыць, што вынам нічога такога не казалі.

Прагаварыўшы гэта, ён раптам падазронна ўтаропіўся на Холіна. Ліўскі перахапіў гэты погляд.

- Максіміліяну я давяраю! – супакоіў ён хударлявага.

У гэты час у кабінет убег адзін з дзяжурных сакратароў рэзідэнта.

- Прабачце, сэр! – прагаварыў ён, усхвалявана і цяжка дыхаючы. – Але гэта вельмі важна!

- Што яшчэ? – спытаў Ліўскі. – Яны выставілі новыя ўмовы?

- Справа не ў іх, сэр! – дзяжурны ўсё яшчэ ніяк не мог аддыхацца. – Напад на адно з аддзяленняў! Зараз там ідзе бой…

- Якое аддзяленне? – спытаў Ліўскі, хутка падыходзячы да стала.

- Дваццаць першае!

- Дваццаць першае?! – Ліўскі недаўменна паглядзеў на дзяжурнага, потым перавёў погляд на Холіна. – Дык гэта ж…

- Так, гэта маё аддзяленне, - сказаў Холін. – І я ўпэўнены, што напад гэты здзейсніла“дзікая кошка”!

Нейкі час усе маўчалі і толькі моўчкі глядзелі на Холіна.

-Але ж вы, Ліўскі, заверылі нас, што надзейна іх блакіравалі! – нечакана тонкім, нават пісклявым голасам выкрыкнуўтаўстун.

Ліўскі паціснуў плячамі.

-Мы блакіравалі тут абодвух “кошак”, - сказаў ён. – Але ўсяго іх засталося трое… так што, хутчэй за ўсё гэтая трэцяя і вырашыла напасці на аддзяленне…

- Але з якой мэтай? – здзіўлена спытаў хударлявы. – Адпомсціць?

- Магчыма, - згадзіўся Ліўскі. – Спадзяюся, што яе ўжо прыкончылі!

- Наўрад! – сказаў Холін.

І зноў усе паглядзелі на яго.

- Вы сумняваецеся, што вашы людзі змогуць адбіць напад усяго толькі адной жанчыны? – спытаў холадна хударлявы.

- “Дзікай кошкі”! – паправіў яго Ліўскі. – Не жанчыны, а “дзікай кошкі”!

- Якая розніца! – хударлявы ўсё глядзеў на Холіна. – Вы сумняваецеся ў сваіх людзях?

-Так, сумняваюся! – сказаў Холін. – Але я меў на ўвазе зусім іншае. Я сказаў, што наўрад яна напала на аддзяленне толькі з мэтай адпомсціць. Тут нешта іншае…

- Што, іншае? – зацікаўлена спытаў маленькі.

Замест адказу Холін толькі паціснуў плячамі.

-Мы тэрмінова паслалі туды ўзвод космадэсантнікаў, - сказаў сакратар. – Спадзяюся, яны паспеюць…

* * *

- Гэта які па ліку? – пацікавіўся ў камандзіра дэсантнікаў Холін, праводзячы поглядам чарговыя насілкі закрытыя чорнай плёнкай.

- Сямнаццаты, сэр! – адказаў той. – І, здаецца, апошні…

- Ну што ж… - Холін уздыхнуў і, павярнуўшыся да Свенсана, дадаў: - Затое зараз я атрымаў некаторае ўяўленне, на што здольная ўсяго аднатолькі “дзікая кошка”. Хоць, калі шчыра, аб усім гэтым я ведаў і раней…А ты?

Свенсан нічога не адказаў, хоць мог адказаць, што таксама меў такое ўяўленне і да гэтага. У ранейшай сваёй кар’еры космадэсантніка ён некалькі сустракаўся з “дзікімі кошкамі”. У адных выпадках яны былі саюзнікамі, у другіх - праціўнікамі… Праўда, у самай апошняй сваёй баявой аперацыі ён так і не здолеў распазнаць “дзікую кошку” ўціхай абаяльнай жанчыне, побач з якой правёў два незабыўных тыдні. А потым… потым яна так нечакана знікла… і сустрэліся яны зноў толькі тут, на Аграполісе…

З будынку выбег адзін з дэсантнікаў, наблізіўся да начальства.

- Штосьці новае? – спытаўся Холін з цікаўнасцю.

- Мы знайшлі яшчэ аднаго… - дэсантнік змоўк на імгненне, паправіўся, - яшчэ адно цела. Унізе, там дзе ізалятар…

- Гэта фермер! – міжволі вырвалася ў Свенсана. – Яна… дык вось чаму яна зрабіла напад! Гэты іх вар’яцкі абрад ачышчэння… яна ж яго так і не выканала тады…

Холін нічога не адказаў, але ўвесь ягоны выгляд паказваў, што ён сумняваецца ў правільнасці выказанай Свенсанам здагадкі.

- Ва ўсялякім разе, трэба спусціцца ўніз, - сказаў ён, і першым накіраваўся да ўваходу.

- Пачакайце! – крыкнуў яму камандзір дэсантнікаў. – Магчыма, яна яшчэ тут!

Холін нібыта і не пачуў гэтых ягоных слоў. Ён ішоў хутка, амаль бег… і Свенсан з цяжкасцю за ім паспяваў. Вось яны ўжо каля камеры… яна пустая, два тоўстыя сталёвыя пруты выгнутыя ў процілеглыябакі…

- Дзе ён? – спытаўся Холін у дэсантніка.

Той моўчкі паказаў рукой напрамак.

-Там, дзе склады… - прамармытаў Холін, зноў паскараючы крок. – Чаму яна павалакла мужа туды, як лічыш?

Замест адказу Свенсан толькі паціснуў плячамі, хоць Холін быў наперадзе і не мог бачыць гэтага ягонага жэста.

Яшчэ здалёк яны заўважылі другога дэсантніка, які стаяў побач з расчыненымі дзвярыма аднаго з вялізных гэтых складоў. Убачыўшы Холіна і Свенсана, ён адыўшоў крыху ў бок, прапускаючы іх.

- Гэта тут? – крыху засопшыся ад хуткай хады спытаў Холін, але адразу ж спыніўся і з нейкім нават недаўменнем павярнуўся да Свенсана. – Але гэта ж не ён! Гэта… гэта…

Свенсан таксама зазірнуў у вялізнае памяшканне, з доўгімі радамі стэлажоў да самай столі запоўненых нейкімі скрынкамі. На падлозе, каля самага уваходу, ляжаў тварам уверх іх былы загадчык, Скін Скрайф…

-Як ён тут апынуўся? – спытаўся Свенсан. – Калі яна забіла яго там, наверсе - навошта было цягнуць сюды цела?

Холін загадкава ўсміхнуўся.

- Ты хочаш сказаць… - Свенсануважліва паглядзеў на Холіна, - хочаш сказаць, што ён сам прыйшоў сюды?

-У яго ж засталіся кодавыя ключы, - напомніў Холін.

-Я не аб тым. Што ён тут забыўся, мне б хацелася ведаць?

І зноў Холін усміхнуўся, калі і не загадкава, дык дастаткова шматзначна.

- Што ён тут забыўся, зразумець не цяжка. Куды цяжэй адказаць на іншае пытанне: што тут шукала яна? Бо зразумела ж, яна спусцілася сюды не дзеля Скрайфа – сустрэча з імадбылася зусім выпадкова.Ёй тут штосьці трэба было адшукаць… Вось толькі што?

- Дык ты лічыш, што увесь напад, забойства сямнац… васямнаццаці чалавек… - Свенсан змоўк на імгненне. – Што ўсё гэта толькі дзеля чагосьці, што ляжала тут, у складзе?

- Ва ўсялякім разе гэта адзінае разумнае тлумачэнне, - суха прагаварыў Холін. – Версія ж наконт мужа…

- Але яго няма! – напомніў Свенсан. – Ён знік!

- Знік, - не стаў спрачацца Холін. – І ўсё ж не ён быў галоўнай прычынай гэтай крывавай разборкі . Яна штосьці шукала тут, і гэта мяне вельмі непакоіць…

* * *

Прытомнасць вярталася да Сарджэна няроўна, штуршкамі. Да таго ж моцна балела галава, яна літаральна разрывалася знутры ад невыноснай болі. Астатняга ж свайго цела Нікаля нават не адчуваў…

“Што са мной? – неяквяла і абыякава падумалася яму. – Я захварэў?”

З цяжкасцю расплюшчыўшы вочы, Саржэн убачыў, што знаходзіцца ў нейкім невялікім паўцёмным памяшканні, дакладней, у адным з куткоў гэтага памяшкання. Ён ляжаў прама на падлозе, праўда, штосьці даволі мяккае там было ўсё ж падаслана знізу… яшчэ ў памяшканні быў стол і, чамусьці, крэсла-качалка. А ў крэсле сядзела маладая прыгожая жанчына ў форме ахоўніка ФІРМЫ…і гэта была…

- Мэры! – прашаптаў дрыготкімі вуснамі Сарджэн, раптам успамінаючы ўсё, што з ім адбылося. – Мэры, я…

Ён паспрабаваў паварушыцца, і гэта яму ўдалося з трэцяй спробы. Потым Нікаля Сарджэн сеў, прычым галава закружылася так моцна, што ён вымушаны быў знясілена прыхіліцца спіной да халоднай бетоннай сцяны памяшкання. Увесь гэты час ён глядзеў на былую сваю жонку… яна таксама моўчкі на яго глядзела…

-Мэры, я… - паўтарыў Сарджэн і зноў змоўк, уважліва азіраючыся вакол. – Дзе мы, Мэры?

Адзін няўлоўны рух… і жанчына раптам апынулася зусім побач з ім. Не паспеўшы нават здзівіцца таму, як гэта ёй удалося, Сарджэн раптам адчуў, што шыю ягоную нібыта сціснулі сталёвымі абцугамі.Галава фермера аказалася закінутай назад так, што яшчэ крыху – і не вытрымаюць шыйныя пазванкі. Блакітныя вочы жанчыны глядзелі цяпер Сарджэну прама ў твар… чужыя бязлітасныя вочы…

-Мэры! – толькі і змог прахрыпець Сарджэн, амаль губляючы прытомнасць ад дзікай нясцерпнай болі. – Не трэба, Мэры!

-Я не Мэры! – павольна, праз зубы працэдзіла жанчына. – Я – Маргана! Лепш будзе, калі ты гэта зразумееш! Для цябе лепш, я маю на ўвазе!

І, адкінуўшы былога мужа ўбок, жанчына зноў падыйшла да стала, апусцілася ў крэсла. Крэсла пачало павольна разгойдвацца, жанчына, заплюшчыўшы вочы, аб чымсьці напружана раздумвала. Аб чым былі яе думкі, гэтага Сарджэн не ведаў… але адно ён ведаў дакладна: яго ў гэтых думках не было…

Крыўдна было усведамляць гэта, вельмі крыўдна… тым больш, што ён усё яшчэ кахаў яе, зараз нават больш, чым раней.

І, адначасова, ён яе баяўся… і ўсведамленне гэтага было куды больш крыўдным, абразлівым нават для свабоднага грамадзяніна Аграполіса. Бо, як бы моцна не быў прывязаны малады фермер да сваёй рабочай жонкі, як бы ён не кахаў яе – падсвядома Сарджэн заўсёды ведаў, што гаспадар – менавіта, ён, ну, а жанчына, яна…

Яна была рабочай жонкай… так было заўсёды, і іншых адносін паміж мужчынамі і жанчынамі на Аграполісе проста не існавала…

А вось зараз іх ролі нечакана памяняліся.

Сарджэну ўспомніліся раптам словы Холіна аб незайздосным становішчы мужчын на Барсуме. Цікава, у якой якасці ўспрымае зараз Мэры, яна ж, Маргана, свайго былога гаспадара? У якасці слугі? А можа, у якасці, так званага,“рабочага” мужа? І што гэта: своеасаблівая помства за былое, ці тут няма нічога асабістага… і “дзікія кошкі” проста не могуць успрымаць мужчын, як асобін роўных сабе?

І, як бы ў адказ на гэты невясёлы ягоны роздум, жанчына ў крэсле расплюшчыла вочы і, паглядзеўшы на Сарджэна, прагаварыла нягучна і, тым не менш, вельмі ўладарна:

- Там, на кухні, прадукты і, наогул, усё неабходнае для падрыхтоўкі вячэры. Праз некалькі гадзін я вярнуся…лічу, што гэтага часу табе павінна хапіць.

Затым яна ўстала з крэсла і, не зірнуўшы нават у бок былога мужа, выйшла з памяшкання. І адразу ж з таго боку дзвярэй пачуўся характэрны бразгат засоўкі…

Праўда, калі праз нейкі час Сарджэн падыйшоў да дзвярэй, то ўбачыў, што засоўка гэтая гэтак жа лёгка адчыняецца знутры, як і знадворку. Выходзіць, Мэры і не думала зачыняць яго тут, хутчэй за ўсё, яна проста ўпэўнена ў тым, што ён самне зробіць аніякай спробы пакінуць месца свайго зняволення.

А ўрэшце рэшт, якое ж яно тады зняволенне, хацелася б ведаць! І ці захочацца яму сапраўды яго пакінуць?

Што ж, на ўсялякі выпадак, някепска было б аглядзецца вакол…

Уздыхнуўшы, Нікаля Сарджэн адсунуў засоўку. Потым, крыху павагаўшыся, рашучарасчыніў дзверы і… застыў у невысокім іх праёме нібы аслупянелы.

Вакол быў лес. Вялізны трапічны лес, самыя сапраўдныя джунглі…

Глава 8

Планету Аграполіс адкрывалі двойчы.

Першы раз гэта было зроблена гадоў трыста таму, і атрымалася яно зусім нават выпадкова. Невялікі транспартны карабль, СМ-320, збіўшыся з курсу і спрабуючы зноў на яго выйсці,натрапіў раптам на гэтую, нікому тады не вядомую яшчэ планету, планету зямнога тыпу. Планета мела багатую і разнастайную флору і фауну, і, што галоўнае, усё неабходнае для паспяховай яе каланізацыі. Экіпаж СМ-320, трэба аддаць яму належнае, максімальна зблізіўся з планетай і нават правёў на каляпланетнай арбіце некалькі мясцовых сутак. Вядома ж, на караблях такога тыпу не бывае нінавуковых работнікаў, ні больш менш кваліфіцыраваных спецыялістаў па каланізацыі планет… але СМ-320 у гэтым сэнсе пашанцавала –груз, які вёз траспартнік, прадназначаўся менавіта для каланізацыі адной з нядаўна адкрытых планет, і груз гэты суправаджала некалькі навуковых работнікаў… мелася ў іх і належная апаратура для самых разнастайных даследванняў. Таму вучоныя з дапамогай экіпажа змаглі даволі дэталёва апісаць невядомую гэтую планету, а потым зрабіць падрабязную справаздачу аб гэтым сваім адкрыцці.

Але здарылася так, што іх справаздача не выклікала аніякай зацікаўленасці ў тых, каго на самой справе павінна была ўсур’ёз зацікавіць. Прыкладна ў гэты ж час былі зроблены куды больш значныя адкрыцці яшчэ некалькіх, таксама прыдатных для жыцця планет, і планеты тыя знаходзіліся куды бліжэй да ажыўленых трансгалактычных трас, чым гэтая занядбаная планетка, на якой, да таго ж, амаль адсутнічалі залежы тых ці іншых каштоўных выкапняў.

І толькі праз сто дваццаць гадоў пасля першага одкрыцця планету (яна яшчэ не мела тады назвы Аграполіс) адкрылі паўторна. Тут высадзілася цэлая навуковая экспедыцыя і працавала гэтая экспедыцыя на планеце каля дзесяці гадоў.

Што шукалі тут вучоныя, і чаму яны, наогул, зацікавіліся Аграполісам, гэтага Сарджэн не ведаў. У інтарнаце, дзе ён выхоўваўся да шаснаццаці гадоў, гісторыю планеты вывучалі ўсяго адзін толькі семестр, і галоўную ўвагу пры гэтым засяроджвалі на тым моманце, калі планету Аграполіс набыла ФІРМА і даволі хутка зрабіла яе цалком фермерскай планетай, галоўным пастаўшчыком харчовых прадуктаў для некалькі дзесяткаў суседніх планет, якія, альбо ў той ці іншай ступені залежылі ад ФІРМЫ, альбо проста цалклмналежылі ёй…

Веды па геаграфіі Аграполіса будучым фермерам таксама давалі самыя што ні на ёсць павярхоўныя. Сарджэн ведаў, што на планеце маецца адзіны вялізны мацярык, які размяшчаўся, у асноўным, у паўночным паўшар’і і два акіяны, паміж сабой ніяк не звязаныя, таму што паміж імі і размяшчаўся адзіны гэты мацярык, маючы форму шырокага кальца. Невялікі Паўночны акіян, які і акіянам называць неяк няёмка, быў добра вядомы фермерам. На ўсім, бадай што, ягоным узбярэжжы фермеры займаліся марскім промыслам, там жа былі размешчаны шматлікія санаторыі і дамы адпачынку. А вось пра велічэзны Паўднёвы акіян у падручніку геаграфіібыло сказана ўсяго толькі некалькі радкоў. Фермеры не асабліва цікавіліся паўднёвым паўшар’ем сваёй планеты, бо ўся без выключэння паўднёвая палова мацерыка была пакрыта непраходным трапічным лясамі і, практычна, не даследавана (калі не лічыць той навуковай экспедыцыі, але аб выніках яе тагачаснага даследвання ніхто з мясцовых жыхароў амаль нічога не ведаў). Так што, у Паўднёвы акіян можна было трапіць толькі паветраным шляхам, і шлях гэты ў некалькі тысяч кіламетраў пралягаў над дзікімі і суцэльнымі ляснымі масівамі.

Жывёл, якія заселялі стэпаваю частку мацерыка, фермеры часткова знішчылі, часткова прыручылі (тых жа кароў, к прыкладу)… а вось аб тым, хто ж водзіцца ў лясной, трапічнай ягонай частцы, яны ведалі куды горш, дакладней, амаль што не ведалі нічога . У падручніку па біялогіі было сказана толькі, што ў непраходных паўднёвых лясах жыве вялізная колькасць самых разнастайных мясцовых жывёл, многія з якіх небяспечныя для чалавека. Там жа прыводзіліся ў якасьці прыкладу некаторыя з гэтых жывёл, прычым назвы ім людзі далі па аналогіі з жывёламі далёкай планеты Зямля, былой прарадзімы цяперашніх жыхароў Аграполісу.

Тут вадзіўся, к прыкладу, шаблязубы тыгр, які тыграм, уласна кажучы, не быў, а толькі паходзіў на яго буйнымі памерамі і чорнымі палосамі на жоўтай скуры. Другога небяспечнага драпежніка джунгляў людзі празвалі чорнай гіенай, не таму толькі, што ён знешне крыху нагадваў зямную гіену (хоць і быўбуйнейшым за яе разы ў два), а і таму яшчэ, штожылі гэтыя жывёлы зграямі і любілі падбіраць за іншымі драпежнікамі рэшткі іх здабычы.

Балотны слон меў не адзін, а два хобаты, а біўняў у яго было аж чатыры. Яшчэ гэтая буйная раслінаедная жывёла мела доўгі хвост з патаўшчэннем на канцы і выкарыстоўвала яго, як грозную зброю супраць мясцовых драпежнікаў. Апрач таго, у джунглях вадзілася вялікая колькасць самых разнастайных змей, якія і сапраўды вельмі нагадвалі змей зямных, але, у адрозненні ад іх былі цеплакроўныя і пакрытыя кароткай густой поўсцю.

А вось птушак на Агрополісе не было зусім. Замест іх палёт засвоілі халоднакроўныя жывёлы розных памераў з зубастай пашчай і доўгімі кожыстымі крыламі. Іх празвалі птерыдактылямі, бо, калі верыць падручніку, калісьці на Зямлі таксама вадзіліся падобныя істоты, але гэта было вельмі даўно, яшчэ да з’яўлення там першабытнага чалавека.

Але усё гэта была толькі кропля ў моры… вядомымі людзямбылі, у асноўным, толькі тыя жывёлы, якія вадзіліся на мяжы паміж стэпам і джунглямі. Што было там, у самай глыбіні трапічнага лесу – таго не ведаў ніхто. Навуковых устаноў на Аграполісе амаль не было (акрамя сельскагаспадарчых), а самі фермеры не асабліва і цікавіліся тым, што выходзіла за рамкі іх паўсядзённага быту.

І вось цяпер Сарджэн упершыню ў жыцці назіраў трапічныя джунглі роднай сваёй планеты.

Назіраць хоць штосьці, калі ты блізарукі, адно шкельца акуляраў мае трэшчыну, а другое адсутнічае зусім – не вельмі зручна, але нават пры такіх умовах Сарджэн змог разглядзець, што вакол будынка,у якім ён толькі што знаходзіўся, буяе некранутая цывілізацыяй дзікая прырода. Тады адкуль жа тут узяўся сам гэты будынак?

Збегшы па прыступках уніз, Сарджэн міжволі азірнуўся. Будынак за спіной аказаўся куды шырэйшым і вышэйшым, чым здаваўся знутры. Напэўна, у ім было шмат пакояў і, як мінімум, два паверхі. Шэрыя бетонныясцены здаваліся на дзіва чужароднымі сярод ярка-зялёнай афарбоўкі лесу… тым не менш, бачна было, што будынак гэты пабудавалі даўно. Нават вельмі даўно…

Хто ж і калі гэта зрабіў?

Ахоплены даследчым азартам, Сарджэн нецярпліва рушыў уздоўж бетоннай сцяны і, завярнуўшы за вугал, адразу ж убачыў там кацер. Дык вось на чым Мэры яго сюды даставіла, пакуль ён валяўся без прытомнасці!

Успомніўшы пра жонку, Сарджэн устрывожана азірнуўся па баках. Мэры нідзе не было відаць… значыцца, яна дзесьці ў джунглях, у смяротна небяспечных гэтых джунглях… і яна там зусім адна!

Дзіўна, але Нікаля Сарджэну нават у галаву не прыйшла думка, што можна зараз сесці ў кацер і, назаўсёды пакінуўшы тут жонку, вярнуцца назад. Праўда, там яго чакаюцьдаволі сур’ёзныя непрыемнасці з законам… але не толькі таму Сарджэн не жадаў вяртацца...

Ён па-ранейшаму кахаў Мэры і нават не ўяўляў сабе жыцця без яе. А што, калі яна заблукае ў непралазным гэтым лесе і зусім не вернецца? Што, калі з ёй штосьці ўжоздарылася, жудаснае штосьці? Магчыма, яна ў небяспецы і ёй патрэбна дапамога?

На ўсялякі выпадак Сарджэн зазірнуў у кабіну кацера, дзеля таго толькі, каб упэўніцца: Мэры там няма. Потым ён вырашыў, на ўсялякі выпадак, абыйсці вакол будынка… магчыма, ягоная былая жонказараз знаходзіцца з таго боку вялізарнай гэтай пабудовы.

Але абыйсці вакол будынка аказалася не такой і простай справай. Па-першае, яго памеры аказаліся нават большымі, чым падалося спачатку Нікаля. Па-другое ж, зялёныя гэтыя джунглі ў многіх месцах падступалі да сцен ушчыльную… бачна было, што шляхам гэтым не карысталіся ўжо многія гады, а можа нават і дзесяцігоддзі. Прайшло няшмат часу, а Сарджэн ужо моцна прыстаў і засопся, але, з упартасцю, вартай лепшага прымянення, усё працягваў і працягваў лезці наперад…

І раптам дзесьці, зусім непадалёку ад яго, пачуўся адчайны жаночы крык. Не сумняваючыся нават, што гэта крычыць Мэры… і не проста крычыць, а кліча на дапамогу, Нікаля Сарджэн, ні хвіліны не раздумваючы, кінуўся ў той бок. З цяжкасцю прадзіраючыся праз густы калючы зараснік, пакідаючы на доўгіх ягоных галінках кавалкі кашулі і нават уласнай скуры, ён выбраўся, нарэшце, на больш-менш адкрытае месца, сапраўдную палянку сярод занадта густога гэтага лесу…спыніўся і ўважліва аглядзеўся па баках.

Крычалі менавіта адсюль, у гэтам Нікаля не сумняваўся, але на палянцы нікога не было. Не было ніякіх нават прыкмет таго, што тут хтосьці быў нядаўна…

- Мэры! – выгукнуў Сарджэн і прыслухаўся. – Мэры, ты дзе?!

І ў гэты час над самай ягонай галавой зноў прагучаў усё той жа пранізлівы жаночы крык. Уздрыгнуўшы і задраўшы галаву ўверх, Нікаля ўбачыў раптам на галінках нейкую дзіўную, падобную на птушку жывёліну, з аранжавым лускаватым тулавам і чорнымі скуранымі крыламі. Разявіўшы шырокуючырвоную пашчу, жывёлазашыпела на Сарджэна… а потым у трэці ўжо раз тонка і пранізліва закрычала….

- Цьфу ты, зараза! – у сэрцах вылаяўся Сарджэн і, нахіліўшыся, падхапіў з травы цяжкі сукаваты кіёк. Размахнуўшыся, з натугай шпульнуў яго ў птушкападобную жывёліну над галавой… і, вядома ж, не патрапіў. – Кыш, пайшла!

Жывёліна зноў пакрыўджана пракрычала штосьці пранізлівае і, сарваўшыся з галінкі, узляцела над верхавінамі дрэў. Палёт яе быў на дзіва імклівым і зусім нават бязгучным. Яшчэ хвіліна – і невядомая жывёліна знікла ўжо дзесьці ўдалечыні.

Але Нікаля Сарджэну было зараз не да жывёліны. Трывожна азіраючыся па баках, ён зразумеў раптам, што зусім страціў арыентацыю і нават не ўяўляе сабе у які бок яму рухацца, каб вярнуцца назад да будынка.

* * *

Зайшоўшы ў кватэру, Холін убачыў, што вячэра ўжо чакае яго на стале, а побач са сталом нерухома стаіць рабочая жонка.

Калі яна паспявала зрабіць вячэру, пасля цэлага дня працы ў офісе – гэтага Холін не ведаў ды і, шчыра кажучы, ніколі гэтым не цікавіўся. Проста, так было заўсёды, і заўсёды Холін успрымаў гэта, як належнае…

Вось і сёння ён толькі моўчкі сеў за стол і стаў вячэраць. Усе стравы, як і заўсёды, былі падрыхтаваны з густам і цудоўным веданнем справы, але сёння Холіну было не да кулінарнай вытанчанасці. Ён еў неяк машынальна, думаючы пры гэтым зусім аб іншым… дакладней, стараючыся не думаць ні аб чым наогул....

Але гэта не атрымлівалася, думкі самі так ілезлі ў галаву Холіна, прыкрыя, трывожныя думкі. Прычым, трывожыла Холіна не столькі вялікія ахвяры, якія панесла ФІРМА за апошнія дні, не столькі тое нават, што “дзікія кошкі” ўсё яшчэ не былі абяшкоджаны, а таму гэтых ахвяраў у бліжэйшы час абяцае стаць больш,значна больш…

Вядома ж, гэта было кепска … але Холіна зараз непакоіла зусім іншае…

Навошта “дзікай кошцы” было штурмаваць іх занядбаны офіс, нічым асаблівым не адметны сярод іншых? З якой такой мэтай яна зрабіла гэты напад?

Помсту, як асноўную мэту дыверсіі, Холін адкінуў адразу ж, яшчэ тады, пасля першага паведамлення аб нападзе. Ну, забіла яна тут сямнаццаць чалавек (з небаракам Скрайфам – нават восемнаццаць)… і што? Яна нават інфармацыйныя сістэмы не вывела са строю, не кажучы ўжо аб гіпнакамерах. А нават калі б і вывела? Для ФІРМЫ ў цэлым гэта нават не камарыны ўкус, а нешта значна меншае…

Але гэтая Мэры (ці Маргана), гэтая “дзікая кошка” ўсё ж зрабіла рызыкоўны напад, і, відавочна, нейкая мэта ў яе ўсё ж была!

Ведаць бы, што гэта за мэта?

А, можа, і праўда адзінай толькі мэтай нападу Мэры на офіс быў яе былы муж, Нікаля Сарджэн, які спатрэбіўся “дзікай кошцы” для правядзення свайго жудаснага і крывавагаабраду ачышчэння?Такое магчыма, тым больш, што псіхіка гэтых касмічных амазонак адрозніваецца ад псіхікі, скажам так, сярэднестатыстычнага чалавека ў цэлым, і, прытым, адрозніваецца значна...каму, як не Холіну ведаць гэта…

Але Холін разумеў, унутранным пачуццём нейкім адчуваў, што былы муж “дзікай кошкі” тут ні пры чым.Так, ён знік разам з жонкай, але гэта ні аб чым не гаворыць. Каб выкрасці гэтага няўклюду“дзікай кошцы” зусім не трэба было штурмаваць офіс, забіваючы направа і налева. Мэта нападу, асноўная мэта нападу была зусім іншай…

Якой?

А, можа, гэта был усяго толькі хітры манёўр,адцягненне ўвагі ад касмапорта, каб даць магчымасць двум яе сяброўкам, прарваць кальцо блакады? Калі гэта так, то манёўр не дасягнуў поспеха… тады, выходзіць, што напад гэты - яўная няўдача “дзікай кошкі”… пракол…

Але ці магчымы ў “дзікіх кошак” такія вось відавочныя праколы?

Рабочая жонка каля стала ледзь чутна ўздыхнула і паварушылася, і Холін, які, заняўшыся трывожнымі сваімі думкамі, ледзь не забыўся пра яе, павярнуўся ў бок жанчыны. Убачыўшы гэта, рабочая жонка зноў застыла нерухома.

-Можаш прыбіраць са стала, - як заўжды суха і спакойна сказаў Холін, устаючы са свайго месца. – Потым прынясеш мне каву ў кабінет.

Холін ужо выходзіў са сталовай, як раптам яму прыйшла ў галаву нечаканая думка, што ягоная рабочая жонка – адзіны жывы сведка незразумелага гэтага нападу. Бо яна ж таксама была ў офісе ў той момант…

І яна адна з усіх засталася там у жывых…

- Скажы… - Холін зноў сеў на ранейшае месца каля стала, строга і патрабавальна зірнуў на жонку. – Толькі, перш чым казаць, пастарайся ўсё ўспомніць! Усё да самай апошняй падрабязнасці! Зразумела?

Рабочая жонка паслухмяна кіўнула. Выраз яе твару па-ранейшаму нічога не выражаў, яна проста працягвала стаяць і моўчкі чакаць пытанняў мужа.

- Ты бачыла гэтую… - Холін змоўк на імгненне, падбіраючы слова, але так нічога і не змог падабраць. – Карацей, ты бачыла жанчыну, якая напала на офіс? Бачыла ці не?

- Так, мой гаспадар! – без усялякага выразу прагаварыла рабочая жонка. – Я бачыла яе, і яна нават размаўляла са мной.

- Што? – ад нечаканасці Холін нават прыўстаў, але адразу ж зноў апусціўся ў крэсла. – Яна размаўляла з табой?

- Так, мой гаспадар, - усё гэтак жа безвыразна і абыякава паўтарыла рабочая жонка. – Яна задавала мне розныя пытанні.

Рабочая жонка змоўкла, у чаканні далейшых дзеянняў мужа, але Холін таксама маўчаў. Маўчаў, і моўчкі глядзеў на сваю рабочую жонку, на яе прыгожы твар, на вялікія, блакітныя вочы…

Пустыя, без усялякага выразу,вочы рабочай жонкі…

“Цікава, кім яна была раней? – нечакана мільганула ў галаве Холіна зусім недарэчная думка. – І якім чынам трапіла сюды, на Аграполіс?”

Але пытацца аб гэтым у самой жанчыны было не толькі марнай справай… такія пытанні былі катэгарычна забаронены і парушэнне гэтай забароны каралася вельмі строга.

Але ў Холіна да рабочай жонкі былі і іншыя пытанні, якія проста неабходна быловысветліць.

-Яна задавала табе пытанні? – паўтарыў Холін і жонка сцвярджальна кіўнула. – І што ж такога яна хацела ў цябе даведацца?

-Спачатку яна спытала, ці не хачу я пайсці разам з ёй?

-Што?! – На гэты раз Холін усё ж ускочыў з крэсла, моцна ўхапіў жонку за руку . – Што ты ёй адказала?

І адразу ж зразумеў, што гарачыцца не варта. Рабочая жонка тут ні пры чым, яна проста паслухмяна адказвае на пытанні.

- Ну, дык што ж ты ёй адказала? – спытаў Холін, адпускаючы руку жонкі. – Што ты сказала ёй, калі яна прапанавала табе пайсці з ёй?

Адказ на гэтае пытанне быў відавочным, і, можа, таму рабочая жонка прамаўчала. Ды Холіну адказ на гэтае пытанне і не патрабаваўся.

-Яна яшчэ што-небудзь у цябе пыталася? – зноў звярнуўся ён да жонкі. – Акрамя гэтага пытання, яна яшчэ якія-небудзь пытанні табе задавала??

-Задавала, мой гаспадар! – усё гэтак жа спакойна і нават абыякава адказала жонка. – Яна хацела даведацца код сейфа ў кабінеце загадчыка.

-Код сейфа? – Холін задумаўся. – Але ж ты і сама яго не ведаеш, гэты код?

-Чаму не ведаю! – крыху нават здзіўлена сказала рабочая жонка. – Ведаю! Ты сам паказваў мне ўчора, як гэта робіцца…

-І што?

Рабочая жонка нічога не адказала. Можа таму, што пытанне было неканкрэтным.

- Што было далей?! – выкрыкнуў Холін, страчваючы самыя апошнія рэшткі цярпення. – Ты што, паказала ёй код?

Рабочая жонка кіўнула сцвярджальна.

-Ах ты… - Сціснуўшы кулакі, Холін зрабіў крок у бок жонкі, але адразу ж спыніўся. – Яна ведала гіпнасловы, так?

Жонка зноў кіўнула сцвярджальна.

-Адкуль?! – Пытанне было зусім не па адрасу, і таму Холін адразу ж запытаўся аб іншым. – Што ёй трэба было ў сейфе? Што яна ўзяла з яго?

Холін з нецярпеннем чакаў адказа, але адказа не было. Жанчына маўчала, нібы акамянелая.

- Ну?!

-Я не памятаю, - ціха і неяк вінавата сказала жанчына. – Прабач, мой гаспадар!

-Адказвай! – павольна і неяк асабліва ўнушальна прагаварыў Холін. – Я загадваю табе!

Было бачна, што рабочая жонка і рада была б выканаць гэты загад мужа, але штосьці ёй усё ж перашкаджае. Зразумеўшы прычыну гэтага, Холін сам назваў патрэбнае гіпнаслова.

- Што яна ўзяла з сейфа? – паўтарыў ён пасля гэтага. – Адказвай!

Рабочая жонка зноў задумалася на імгненне, як бы ўспамінаючы штосьці.

-Ёй патрэбны былі ўсе матэрыялы, якія датычацца той даўняй навуковай экспедыцыі, - нарэшце прагаварыла яна… і голас жанчыны гучаў у гэты момант неяк зусім аўтаматычна, яна як бы і не ўспрымала тое, аб чым гаварыла. – Яна іх уважліва праглядзела, тое сёе ўзяла з сабой… астатняе знішчыла…

-Матэрыялы экспедыцыі… - павольна паўтарыў Холін. – Яны што, ляжалі ў сейфе ў Скрайфа? – Холін змоўк…потым да яго дайшло яшчэ штосьці. – Дык вось што яна шукала на складзе!

Кінуўшыся ў кабінет, Холін таропка ўключыў інфарматар… пачакаў, пакуль засвеціцца экран.

-Інфарматар планеты Аграполіс гатовы да работы. -пачуўся ветлівы механічны голас. - Задавайце вашы пытанні.

-Усе матэрыялы аб вялікай навуковай экспедыцыі на Аграполісе! – таропка прагаварыў Холін, не зводзячы ўсхваляванага позірка з экрана. – Усе, што у вас маюцца.

-Інфармацыя адсутнічае, - ветліва адказаў усё той жа голас. – Мне вельмі шкада.

“Мне таксама!” – падумаў Холін, хоць падсвядома і быў гатовы менавіта да такога адказу. Амаль аўтаматычна, ён змяніў настройку. На гэты раз на экране ўзнікла сімпатычная бландынка ў форме супрацоўніка ФІРМЫ.

- Цэнтральны інфарматар ФІРМЫ гатовы адказаць на вашы пытанні, - прагаварыла бландынка, асляпляльна ўсміхнуўшыся Холіну. – Падтвердзіце, калі ласка, ваш допуск.

Холін уставіў допуск у спецыяльную шчыліну на панэлі.

-Допуск падтверджаны, - усё гэтак жа асляпляльна ўсміхаючыся, сказала бландынка. – Задавайце вашы пытанні.

-Мне патрэбна інфармацыя аб першай навуковай экспедыцыі на планету Аграполіс. – сказаў Холін, не зводзячы вачэй з экрана. -Больш падрабязна пра ўсе артефакты, якія былі знойдзены ў час гэтай экспедыцыі, а таксама аб месцах іх цяперашняга знаходжання…

* * *

Тое, што ён канчаткова страціў арыентацыю ў непраходных гэтых джунглях, Сарджэн зразумеў ужопраз некалькі хвілін пасля таго, як пачаў прадзірацца праз калючы гушчар у бок – ён так лічыў – пакінутага загадкавага будынку. І самым горшым у прыкрай гэтай сітуацыі было тое, што Сарджэн раптам зразумеў, што ўслед за ім хтосьці таксама ідзе, нейкая буйная жывёліна, хутчэй за ўсё, драпежная.Зразумеўшы гэта, Сарджэн паскорыў, наколькі гэта было магчыма, рух… але і ягопраследавацель адразу жзрабіў тое ж самае...

Звычайна, драпежнік высочвае сваю ахвяру вельмі асцярожна, застаючыся нябачным і нячутным для яе да самага апошняга, рашаючага моманту. Жывёліна, што ішла зараз услед за Нікаля Сарджэнам, наадварот, не праяўляла аніякай асцярожнасці, гучна і паспешліва ломячысяпраз гушчар уследчалавеку… і ў Сарджэна мільгнула раптам выратавальная думка, што, магчыма, жывёла гэтая не драпежная, і яна, магчыма, проста ідзе кудысьці па сваіх уласных справах. Ну а сам Нікаля зусім выпадкова аказаўся на шляху яе руху…і лепш за ўсё яму звярнуць зараз кудысьці ўбок…

Сарджэн так і зрабіў. Ён крута павярнуў ўлева… і з палёгкай адзначыў, што невядомая жывёліна, якая ўвесь гэты час ішла следам за ім, рушыла сабе далей. Але, не паспеў ён яшчэ і ўзрадвацца з гэтай нагоды, як зразумеў, што праследавацель ягоны не проста працягвае свой шлях.Ён таксама звярнуў улева і, рухаючыся па кругу, паступова абганяе Сарджэна, адначасова пераразаючы яму далейшы шлях.

Сумненняў не заставалася: жывёліна гэтая чамусьці вельмі зацікавілася Сарджэнам...і цікаўнасць гэтая, хутчэй за ўсё, мела гастранамічны характар.

-Чорт! – прамармытаў праз моцна сцятыя зубы Сарджэн, нервова папраўляючыдрыжачымі пальцамі пашкоджаныя акуляры. Акуляры, як на тую злость, упартаспаўзалі з кончыка носу і ніяк не жадалі там затрымлівацца. – Гэтага мне яшчэ не хапала!

Невядомая жывёліна ўсё набліжалася і набліжалася, і Сарджэн, зразумеўшы, што яму ад яе ніяк не ўцячы ў гэтым гушчары, спыніўся і бездапаможна аглядзеўся па баках. Непадалёку ад сябе ён убачыў высокае дрэва, вельмі зручная для таго, каб на яго ўзабрацца. Дарэчы, з вершаліны гэтага дрэва можна будзе аглядзецца вакол і вызначыць шлях да будынка.

Як жа ён адразу не падумаў аб такім варыянце!

Кінуўшыся да дрэва, Сарджэн аберуч ухапіўся за адзін з тоўстых сукоў і, падцягнуўшыся на ім, пачаў караскацца ўверх. Нягледзячы на тое, што апошні раз узбірацца на дрэвы прыходзілася яму толькі ў далёкім дзяцінстве, пад’ём прайшоў на дзіва гладка. І, калі таямнічы праследавацель апынуўся, нарэшце, пад самым дрэвам, Нікаля Сарджэн быў ужодаволі высока над зямлёй. Можна было працягваць узыходжанне, але цікаўнасць узяла верх над асцярожнасцю і Нікаля, спыніўшыся і ўладкаваўшыся пазручней паміж даволі ўжо тонкіх галінак, асцярожна зірнуў уніз. І ледзь не рассмяяўся.

Жывёла, якая ішла ўвесь гэты час па слядах Нікаля Сарджэна на небяспечнага драпежніка ніяк не паходзіла. Дакладней, яна наогул, не паходзіла на драпежніка.

Тоўстае з мноствам кароткіх крывых ножак тулава, круглая і гладкая нібыта більярдны шар галава… дакладней, дзве галавы, бо зусім аднолькавыя гэтыя “шары” змяшчаліся з абодвух бакоў тулава. А, можа, гэта і не галовы былі зусім, бо ніякіх прыкмет вачэй ці ротавай адтуліны на іх не назіралася…

“Цьфу ты, зараза! – вылаяўся ў думках Сарджэн, назіраючы зверху, як дзіўная жывёла, спыніўшыся каля самага ствала дрэва, бездапаможна пераступае кароткімі сваімі ножкамі, нібыта не ведаючы, што ж ёй рабіць далей. – Было б каго палохацца, на дрэва гэтае ўзбірацца!”

Але вырашыўшы, што няма ліха без дабра, Сарджэн вырашыў (раз ужо ўсё роўна так здарылася) прадоўжыць свой пад’ём. Яшчэ крыху - і ён акажацца вышэй нават за суседнія дрэвы, а значыцца, зможа, нарэшце, дакладна даведацца, у якім напрамку яму працягваць свой шлях...

І Нікаля палез вышэй, з асцярожнасцю выбіраючы найбольш трывалыя галінкі. Вось ужо і самыя высокія вершаліны суседніх дрэў засталіся знізу… і тады ён, у рэшце рэшт, спыніўся і ўважліва аглядзеўся вакол.

І адразу ж убачыў зусім непадалёку ад сябе шэрую пляміну будынка. І парадаваўся таму, што падсвядомавыбраў амаль правільны накірунак.Цяпер засталося толькі злезці і ісці ў той бок. Праўда, заставалася яшчэ жывёліна знізу… дарэчы, як яна там?

Зірнуўшы ўніз, Сарджэн з прыкрасцю адзначыў, што ягоны праследавацель усё яшчэ знаходзіцца пад дрэвам. Праўда, выгляд ягоны крыху змяніўся… нават, не крыху: абодвы шары-галовы кудысьці зніклі, як, дарэчы, і крывыя кароткія ножкі жывёліны. Зараз яна выглядала зусім бяскрыўднай і не больш небяспечнай, чым вялікі батон кілбасы, тым больш, што і колеру была адпаведнага.

А, можа, менавіта гэткім вось чынам жывёла і заваблівае да сябе будучыя ахвяры? Вось гэтай падманлівай сваёй бястрыўднасцю, безабароннасцю нават…

Не ведаючы, як жа яму быць далей, Сарджэн, тым не менш, працягваў рашуча спускацца ўніз. Праўда, дзесьці на ўзроўні пятнаццаці метраў ад зямлі гэтая ягоная рашучасць кудысьці знікла і Сарджэн зноў спыніўся. Уважліва ўтаропіўся зверху на дзіўную жывёліну пад дрэвам, нейкі час моўчкі і безвынікова яе разглядваў. Потым, адламаўшы ад сухой галінкі непадалёку ладны кавалак, шпульнуў яго зверху прама на жывёлу. За ім другі, трэці…

І зноў аніякага выніку. Жывёліна нават не варухнулася… вялічэзны бяскрыўдны “батон кілбасы” і нічога больш…

- Ну што ж, - ледзь чутна прамармытаў Сарджэн. – Рызыкнём!

Ён споўз яшчэ крыху ўніз, намацаў нагой тоўсты трывалы сук пад сабой, упэўнена стаў на яго абедзвюма нагамі і, ухапіўшыся рукамі за дзве суседнія галінкі, зірнуў уніз, на жывёлу. Не тое, каб ён чакаў ад яе нейкай асаблівай неспадзяванкі… проста так зірнуў, на ўсялякі выпадак…

І гэтым, здаецца, выратаваў сабе жыццё.

Змяненні ў знешнім абліччы жывёлы пад дрэвам адбыліся так хутка і так нечакана, што Сарджэн са сваімі пашкоджанымі акулярамі мала штозмог разглядзець. Але галоўнае ён усё ж паспеў убачыць: вось толькі што пад дрэвам ляжала звычайная, хоць і вялізных памераў “кілбасіна”… і раптам замест яе там аказалася самая сапраўдная пачвара з вялізным мноствам зубастых пашчаў і яшчэ большай колькасцю шчупальцаў, якія імгненна ўскінуліся сюды, да яго…

Калі б Нікаля Сарджэн не зірнуў у гэты момант уверх – усё б было скончана ў лічаныя імгненні, бо ні абараніцца ад гэтых шчупальцаў, ні хоць нейкім чынам ухіліцца ад іх у маладога фермера не было аніякай нават магчымасці. Але ён усё ж паспрабаваў гэта зрабіць…і ў выніку, згубіўшы ўсялякую раўнавагу, паляцеў уніз, балюча пералічваючы ўласнымі рэбрамі амаль кожную з галінак.

Праўда, у абарону галінак трэба сказаць, што яны гэткім, хоць і даволі балючым спосабам, выратавалі Сарджэну жыццё, запаволіўшы яго падзенне. Таму удар аб зямлю быў, хоць і даволі адчувальным, але не смяротным. Сарджэн нават не атрымаў аніякай больш-менш сур’ёзнай траўмы, не кажучы ўжо аб вывіхах альбо пераломах.Больш таго, дзякуючы гэтым самым галінкам яму пашчасцілася зваліцца не побач з лясной пачварай, а якраз на процілеглы ад яе бок дрэва,і таму, перш чым апошнія са шчупальцаў паспелі зноў уцягнуцца ў цела жывёлы, Сарджэн, ускочыўшы на ногі, кінуўся наўцёк.

Ён бег з усёй моцы, хоць ногі дрыжалі і падкошваліся ці то ад жаху, ці то ад празмернага хвалявання, акрамя таго дыхаць было цяжка і нават балюча… але ўсё гэта было дробяззю ў параўнанні з той сумнай акалічнасцю, што пачвара зараз гналася за ім, з трэскам ломячыся праз гушчар. Дзіўна было нават уявіць, што масіўнае тулава жывёлы на такіх маленькіх і крывых канечнасцях можа развіваць падобную хуткасць… а, можа, зараз і самі канечнасцідрапежнай гэтай пачвары нейкім чынам відазмяніліся, хто ведае…

А потым сілы канчаткова пакінулі Нікаля. І, зразумеўшы ўжо, што ўсё скончана і што яму не ўцячы, Сарджэн спыніўся і, ухапіўшы аберуч тоўсты сукаваты кіёк, павярнуўся ў бок пачвары. І, як гэта не дзіўна, знікла разгубленнасць… і нават страх неяк адразу ж знік, як і не было яго зусім. Застаўся адзін толькі адчай, дакладней, нейкая адчайная рашучасць, як мага даражэй прадаць сваё жыццё…

Але драпежнік, які ўжо амаль дагнаў сваю ахвяру, таксама чамусьці спыніўся. Ён уцягнуў у сябе большую частку сваіх канечнасцяў, пакінуўшы толькі некалькі з іх, самых крывых і кароткіх. Затое злавесныя пашчы на абодвух шарах-галовах засталіся, па некалькі на кожнай. Потым, рухаючыся амаль па кругу пачварнае стварэнне пачало абыходзіць Сарджэна, нібыта спрабуючы напасці на яго ззаду...тым больш, што знаходзіліся яны абодвы зараз на нейкай невялічкай і амаль ідэальна акруглай палянцы.

Гэты быў, вядома ж, марны занятак з боку пачвары, бо Нікаля ўважліва сачыўшы за кожным рухам ворага, таксама паварочваўся такім чынам, каб заўсёды заставацца да яго тварам, а не бокам і, тым больш, не спіной. Гэтае іх узаемнае манеўрыраванне працягвалася нейкі час… за гэты час Сарджэн паспеўзрабіць не адзін нават поўны абарот вакол сваёй асі, а з дзесятак, калі не больш…

А жывёліна ўсё не нападала і не нападала. Баялася яна яго, ці што?

І Нікаля вырашыў праверыць гэта.

- Ну, што?! – цяжка дыхаючы, прагаварыў ён і узмахнуў над галавой драўлянай сваёй зброяй. – Гэта ўсё, на што ты здатная?!

Жывёліна спынілася, нібыта прыслухоўваючыся.

- Прэч! Прэч пайшла!

Ён выгукнуў гэта проста так, не спадзяваючыся на станоўчы вынік… але вынік, як не дзіўна, і сапраўды аказаўся станоўчым. Пачварная жывёліна, нібыта і сапраўды паслухаўшыся Нікаля, паслухмяна падалася прэч. Прычым, ёй нават паварочвацца для гэтага не прыйшлося…

Зусім нядаўна знешняя бяскрыўднасць гэтага перавараценя ўжо падманула Сарджэна, так што ён і зараз недаверліва працягваў сачыць за хутка знікаючым у зялёным гушчарылясным монстрам. Але, здаецца, той і сапраўды вырашыў адступіцца, і Нікаля, з палёгкай уздыхнуўшы, вырашыў, было, працягваць далей свой шлях.

І тут толькі зразумеў, што зрабіць гэта будзе не такпроста.

Вакол яго, якраз па тым самым месцы, дзе ледзь раней рухалася па кругу жывёліна, вырасталі прама з зямлі нейкія бялёсыя парасткі, дакладней, не парасткі нават, а самыя сапраўдныя шчупальцы. Яны хутка раслі… занадта нават хутка… яшчэ некалькі хвілін і густая агароджа з гэтых шчупальцаў стала ўжо куды вышэйшай за самога Сарджэна. А шчупальцы ўсё павялічваліся і павялічваліся ў памерах… і варушыліся, згінаючыся сюды,да цэнтра,да месца, дзе знаходзіўся сам Нікаля. З усіх магчымых бакоў цягнуліся шчупальцы да яго… і Сарджэн з жахам заўважыў, што кожнае з гэтых шчупальцаў закончваецца невялікай ротавай адтулінай з мноствам дробных і вострых нібыта іголачкі зубоў…

Выратавання не было і, зразумеўшы гэта, Сарджэн скарыўся з непазбежным. Выпусціўшы з разам аслабелых пальцаў кіёк, ён заплюшчыў вочы і пачаў чакаць смерці, молячыся толькі аб тым, каб яна, смерць гэтая, была хуткай і не асабліва пакутлівай.

Але, здаецца, пакут (і нясцерпных) яму было ніяк не пасбегнуць. Ужо першы выпад аднаго са шпупальцаў пякучым болем адазваўся ў левай назе. Ускрыкнуўшы, Сарджэн міжволі адскочыў у процілеглы бок… і тады не менш дзесятка гэтых самых шчупальцаў гарачымі іголачкамі ўпіліся ў ягоную спіну і шыю…і, не вытрымаўшы пякельнага гэтага агню, Сарджэн закрычаў, не адчуваючы ўжо нічога, акрамя суцэльнаго і нясцерпнага болю ва ўсім целе, які ўсё нарастаў і нарастаў, хоць, здавалася, больш балюча чым зараз ужо і быць не магло…

А потым штосьці звалілася на Нікаля Сарджэна зверху, звалілася, ухапіла яго за кіршэнь… і ў наступны момант пякучы гэты боль, не тое, каб знік, ва ўсялякім разе, ён ужо не здаваўся такім пакутліва-пякучым…а сам Сарджэн адчуў раптам, што ляціць па паветру кудысьці ўверх…

- Ідыёт – пачуўся раптам зусім побач з Нікаля разгневаны і такі знаёмы яму жаночы голас. – Жыць надакучыла?!

Імгненна расплюшчыўшы вочы, Нікаля раптам убачыў побач з сабой… Мэры. Не разумеючы, як такое магло адбыцца і адкуль яна тут узялася, Сарджэн ускінуў галаву і ўбачыў нейкі тонкі дрот, які адыходзіў ад пояса жонкі і знікаў дзесьці ў вершалінах дрэў.

- Мэры! – шчасліва ўсміхаючыся, прашаптаў Сарджэн. – Нарэшце я знайшоў цябе!

- Дэбіл!

Рука Мэры моцна абхапіла Сарджэна за пояс і яны абодвы імкліва панесліся кудысьці амаль па самых вершалінах дрэў… і ў наступнае ж імгненне Нікаля страціў пратомнасць…

* * *

- Ды не, глупства! – сказаў Ліўскі. – Глупства ўсё гэта, Максіміліян.

Нічога на гэта не адказваючы, Холін уздыхнуў і абвёз прысутных цяжкім немігаючым позіркам. І тры прадстаўнікі Цэнтра, і Ліўскі… нікога з іх, здаецца, Холін так і не змог пераканаць.

- Адзіная іх мэта – як мага хутчэй вырвацца з Аграполіса! – падтрымаў рэзідэнта хударлявы прадстаўнік Цэнтра. – Прычым тут карты ды яшчэ і нейкія артэфакты?

-Але ж яна чамусьці імі зацікавілася, - няўпэўнена прагаварыў таўстун і, працягнуўшы кароткую пухлую руку ў напрамку Халіна, дадаў: - Пакажыце нам яшчэ раз гэтыя здымкі.

Здымкі паўторна пайшлі па руках і ўсе прысутныя зноў па чарзе разглядвалі незразумелыя і ні на што не падобныя металічныя прадметы, якія былі добра і ўсебакова адлюстраваны на каляровых і аб’ёмныхгэтых здымках. Метал, а дакладней, сплаў, з якога былі выраблены усе да аднаго артэфакты, па знешняму выгляду вельмі нагадваў золата, хоць золата ў ім, як паказалі аналізы, не было зусім. Калі верыць аналізам (а не верыць ім, здаецца, не было ніякіх прычын), то ўсе гэтыя прадметы былі зроблены са звычайнага сплава жалеза, хрома іванадыя, хоць вядомыя людзям сплавы гэтых трох металаў выглядалі зусім інакш…

-Навошта “дзікім кошкам” увесь гэты металалом? – нервова выкрыкнуў хударлявы,са злосцю шпурляючы здымкі на стол. – Не разумею!

-І я не разумею, - сказаў Ліўскі. – Можа, гэта проста нейкі хітры падманны ход?

-Што тут хітрага? – буркнуў таўстун. – Лепш скажыце нам, як там з перамовамі?Зрушылася што да лепшага?

-З перамовамі? – Ліўскі ўздыхнуў, неяк збянтэжана зірнуў на паперы перад сабой. – З перамовамі ўсё па ранейшаму, хоць… чакайце! Зараз даведаемся больш падрабязна.

Засвяціўся вялізны экран на сцяне і на ім з’явіўся ўстрывожаны твар дзяжурнага па касмапорту.

- Ну, што ў вас там?

- Ультыматум, сэр! - запінаючыся, прагаварыў дзяжурны. – Да яго заканчэння засталося дзсяць хвілін…

-Гэта я ведаю! Я спытаўся: што ў вас новага?

-Нічога, сэр!

Экран зноў пачарнеў, паступова ператвараючыся ў самую звычайную сцяну пакоя. Нейкі час усе прысутныя моўчкі глядзелі на гэтае павольнае ператварэнне.

- Не асмеляцца! – парушыў нарэшце агульнае маўчанне хударлявы. – Забіць дзевяноста чалавек… ні за што, ні пра што…

-Дзевяноста восем.

- Што? – хударлявы ўтаропіўся ў абыякава-нерухомы твар Холіна. – Што вы сказалі?

-Я сказаў, што заложнікаў не дзевяноста, адзевяноста восем, - прагаварыўХолін, імкнучыся быць як мага больш ветлівым.

-Тым больш! – хударлявы ўзяў са стала цыгару, пачаў яе таропка раскурваць… пальцы ў яго дрыжалі.– Яны не пасмеюць!

-Не будзь такім упэўненым! – з раздражненнем выкрыкнуў таўстун і таксама схапіў са стала цыгару. – “Дзікія кошкі” заўсёды трымаюць слова! Скажы лепш, што табе напляваць на заложнікаў, вось і ўсё!

-Як і табе! – агрызнуўся хударлявы. – Проста ты не хочаш губляць кліентаў для сваіх паршывых канкрактаў… толькі ў гэтым тваё чалавекалюбства?!

- Я не дазволю! – закрычаў таўстун, прыўзнімаючыся з месца. – У прысутнасці падначаленых…

- Панове, панове! Супакойцеся!

Самы маленькі з прадстаўнікоў Цэнтра ўмольна ўскінуў руку.

-Час ідзе і трэба штосьці вырашаць, - сказаў ён. – Я, асабіста, за рашучыя дзеянні! Прытым, неадкладныя!

Усе прысутныя моўчкі на яго паглядзелі.

-Я так зразумеў, што вы за штурм? – сказаў Ліўскі і таксама ўзняў руку. – Я падтрымліваю!

Таўстун і хударлявы пераглянуліся, потым, амаль адначасова, таксама ўзнялі рукі.

- А вы, Максімілян? – звярнуўся да Холіна Ліўскі. – Вы што, супраць?

Але адказваць Холіну не давялося, за яго адказаў таўстун.

-Ваш загадчык аддзялення проста ведае субардынацыю! – сказаў, як адрэзаў, ён, нават не гледзячы пры гэтым у бок Холіна. – І правільна робіць, між іншым! Было б дзіўна, калі б просты загадчык аддзялення галасаваў разам з намі.

Словы таўстуна (ды і сам тон, якім яны былі сказаныя) прагучалі амаль абразліва, але, тым не менш, Холін не пакрыўдзіўся.Ён і так дасягнуў многага за апошні час, нават большага, чым спадзяваўся. Крыўдна толькі, што так і не змог пераканаць прысутных у правільнасці сваёй здагадкі…

Хоць, калі шчыра, ніякай здагадкі пакуль што і не было. Толькі нейкая ўнутранная ўпэўненасць у тым, што і карты, і артефакты ва ўсёй гэтай гісторыя зусім нават не выпадковыя…

Глава 9

Штурм пачаўся за некалькі хвілін да заканчэння ультыматума, і Свенсан, які суправаджаў Холіна і зараз цярпліва чакаў яго ў дыспетчарскім пакоі, змог з вышыні дзесятага паверху назіраць за яго падрыхтоўкай і пачаткам. Космадэсантнікі (а іх было ніяк не менш за пяцьдзесят) дзейнічалі прафесійна і граматна… і ўсё роўна ў Свенсана было нейкае нядобрае прадчуванне правалу ўсёй гэтай бездакорна распрацаванай аперацыі. Адкуль яно ўзялося, гэтае прадчуванне, Свенсан і самому сабе не змог бы растлумачыць.

З таго час, як сам Свенсан выйшаў у адстаўку (не зусім дабраахвотна, праўда, але гэта ўжо тэма асобнай размовы), прайшло не так і шмат часу і экіпіроўка дэсантнікаў амаль не змянілася. Вось і зараз на іх былі такія знаёмыя Свенсану камбінізоны, дакладней - скафандры, сапраўдны цуд тэхнікі, калі казать шчыра. Мала таго, што гэты скафандр забяспечываў амаль поўную абарону свайго ўладальніка ад пераважнай большасці ручной зброі, у ім мелася і ўласнае і даволі разнастайнаеўзбраенне… і што яшчэ больш важна – чалавек у гэтым скафандры мог свабодна ўзнімацца ў паветра і нават перамяшчацца там з высокай даволі хуткасцю і манеўранасцю. Як скафандры маглі гэта рабіць, было тайнай за сямі пячаткамі. Ні Свенсан, ды і ніхто, здаецца, з дэсантнікаў аб гэтым не ведаў… проста выкарыстоўвалі іх і ўсё.

- Ну, што? – сказаў Холін (Свенсан так і не заўважыў, калі ж ягоны непасрэдны начальнік паспеў падыйсці). – Любуешся?

Свенсан нічога не адказаў.Ён толькі маўчкі назіраў за тым, як дэсантнікі, група за групай, знікалі ў заранне праробленых праломах у сцяне ангара. Бой зараз ішоў там, знутры… жорсткі бой… і Свенсан міжволі пашкадаваў заложнікаў. Шанцаў застацца ў жывых у іх, здаецца, не было аніякіх…

Холін нібыта прачытаў ягоныя думкі.

-Маглі б проста знішчыць усё памяшканне адным добрым зарадам, - крыва ўсміхаючыся, заўважыў ён. – Але ж трэба паказаць, што зроблена ўсё магчымае для выратавання заложнікаў! А што да астатняга…

Не дагаварыўшы, ён толькі гучна вылаяўся і змоўк.

Між тым шум бою у ангары раптоўна заціх, і гэтая нечаканая хуткаплыннасць боюбыло дзіўнай і даволі незразумелай для Свенсана. Неяк падсвядома ён чакаў ад “дзікіх кошак” куды больш упартага супраціўлення. Праўда, пяць дзесяткаў космадэсантнікаў гэта сіла і сіла немалая, але ўсё ж… У Свенсана мільганула наватнедарэчная думка, што менавіта дэсантнікі панеслі вялікія страты і адступілі… і якраз у гэтым адзіная прычына такой хуткаплыннасці бою ў ангары …

- Штосьці не так? – спытаў раптам Холін, уважліва ўглядваючыся ў напружаны твар свайго першаганамесніка. – Там штосьці не так пайшло?

Але адказаць Свенсан не паспеў. З ангару вылецеў адзін з дэсантнікаў, за ім яшчэ некалькі.

- Сюды! – закрычаў першы, здзіраючы з галавы шлем. – Доктара! Там…

І, не дагаварыўшы, ён паляцеў да галоўнага будынка космапорту. А з ангара ўсё выляталі альбо выходзілі космадэсантнікі. Праўда, не ўсе змаглі выбрацца адтульсамастойна. Вось дэсантнікі асцярожна вынеслі некалькі цел у скафандрах (забітых ці, можа, параненых), вось медыцынскія работнікі ў зялёных халатах наблізіліся да іх, а потым, выслухаўшы нейкія тлумачэнні, зніклі ў чорным праломе сцяны ангара. А з заложнікаў чамусьці так і не з’явіўся ніхто…

- Штосьці тут не так! – паўтарыў Холін, а Свенсан раптам рашуча накіраваўся да ліфта. – Куды ты?

- Туды! – сказаў Свенсан, не азіраючыся. – У ангар.

Ён і сам не ведаў, чаму прыняў раптам такое рашэнне. Простая цікаўнасць, ці, можа, падсвядомае жаданне яшчэ раз, самы апошні, убачыць дзіўную гэтую жанчыну, з якой ён правёў калісьці такія непаўторныя два тыдні,і якая, нібыта ў падзяку за гэта, зусім нядаўна так вялікадушна падаравала яму жыццё.

Праўда, убачыць яе Свенсан мог зараз толькі мёртвай, бо нават думка аб тым, што “дзікая кошка” магла жывой здацца ў палон… нават сама думка аб гэтым здавалася яму не толькі немагчымай, але і абсурднай…

* * *

Першае, што адчуў Сарджэн, калі крыху ачуняў, гэта прыемную цеплыню аголенага жаночага цела, якое цесна прыціскалася да ягонага цела, таксама, здаецца, поўнасцю распранутага. Расплюшчыўшы затым вочы, ён, нягледзячы на густы паўзмрок вакол, зразумеў, што знаходзіцца ў адным з памяшканняў незразумелай гэтый будыніны сяродджунгляў, і ляжыць зараз у ложку пад цёплай коўдрай. І Мэры ляжыць побач з ім… і ўсё амаль як раней, калі вось так, разам, яны заўсёды прачыналіся раніцай...

Вось толькі раней яна ніколі не абдымала яго так моцна.

-Мэры! – пяшчотна прашаптаў Сарджэн. Ён паспрабаваў паварушыцца, але так і не змог гэтага зрабіць. –Каханая!

-Заткніся!

Голас Мэры адразу ж вярнуў Нікаля да рэальнасці. Так, Мэры, ягоная былая рабочая жонка, ляжала побач з ім у ложку і нават моцна яго абдымала, але аб фізічнай блізкасці тут нават і гаворкі не йшло.

Тут было штосьці іншае, і нават моцна абдымаючы былога мужа, жанчына была ў сваіх думках вельмі і вельмі далёка ад яго зараз.

І болю зусім не было чутна…

“Яна ж мяне лечыць! – дайшло нарэшце да Сарджэна. – Якраз у гэты самы час яна нейкім незразумелым чынам загойвае мае раны… яна гэта ўмее…”

Мэры і сапраўды ўмела загойваць раны, у гэтым Сарджэн змог упэўніцца яшчэ ў тым, мінулым сваім жыцці. Аднойчы, калі ён моцна параніў руку саломарэзкай і, забегшы ў дом, загадаў Мэры хуценька накласці на рану спецыяльны калоідны пластыр, яна ўпершыню асмелілася не выканаць загад мужа. Замест гэтага Мэры проста нахілілася над знявечанай рукой Нікаля і паклала на пашкоджанае месца сваю вузкую цёплую далонь. І, о, дзіва, адразу ж знік, прапаў кудысьцімоцны пякучы боль… і Сарджэн, замест таго, каб паўтарыць больш строгім голасам папярэдні загад, толькі моўчкі і са здзіўленнем паглядзеў на сваю рабочую жонку. І здзіўленне гэтае яшчэ больш узрасло, калі праз нейкія дзесяць хвілін Мэры адняла пальцы і Сарджэн не ўбачыў на руцэ вялікага ірванага парэзу. Больш таго, там не аказалася нават шкнару... і гэта было не толькі неверагодна, алеі вельмі падобна на цуд… ды гэта і было цудам…

- Як ты гэта зрабіла? – спытаў ён тады рабочую жонку.

- Не ведаю.

Яна не маніла яму, бо рабочыя жонкі не ўмеюць маніць. Яна і сапраўды не ведала на той момант, якмагла зрабіць такое… проста зрабіла і ўсё…

Зараз яна, здаецца, усёведала, проста пытаць аб гэтым Сарджэн чамусьці не асмеліўся. Ён проста працягваў ляжаць побач з Мэры (ці, можа, з Марганай) і чакаў, што ж будзе далей. Магчыма, яна ўсё ж прыкончыць яго потым, хоць незразумела тады, навошта было перад смерцю папярэдне залечваць раны будучай сваёй ахвяры…

-Чаму ты пабег у джунглі? – спыталася раптам Мэры з нейкай нават цікаўнасцю ў голасе. – Ты што, не разумеў, што праз джунглі адсюль немагчыма ўцячы?

Напэўна яе і сапраўды цікавіла гэтае пытанне, бо, расслабіўшы, нарэшце, рукі, жанчына адпусціла Нікаля і, крыху прыўзняўшыся на локці, ўважліва на яго паглядзела. Іх позіркі сустрэліся… штосьці было не так у тым, як яна глядзела… ды вось толькі Сарджэн ніяк не мог зразумець, што, менавіта, было тут не так…

А потым зразумеў. Нягледзячы на адсутнасць акуляраў, Нікаля выразна бачыў у паўзмроку пакоя твар Мэры і яе чароўныя грудзі…

І вочы, у якіх зараз былі холад і абыякавасць. І яшчэ пагарда.

- Ты што, акрамя ўсяго іншага, яшчэ і выправіла мне зрок?

- Ты не адказаў на маё пытанне! – у роўным і таксама халодна-абыякавым голасе Мэры (а, хутчэй, Марганы) цікаўнасці было зусім крыху, а вось пагроза прысутнічала… незразумелая нейкая, і, тым не менш, даволі ўяўная пагроза. І яшчэ крыху пагарды прагучала ў абыякавым гэтым голасе, пагарды “дзікай кошкі” да баязліўца-мужчыны… – Няўжо ты так страціў розум ад страху, што бег куды вочы глядзяць?

- Калі б я хацеў уцячы, - прагаварыў Сарджэнз крыўдай, - то выбраў бы дэсантны кацер. Я бачыў яго там, каля сцяны, і ён, здаецца, у поўным парадку…

Нічога яму на гэта не адказаўшы, Мэры зноў апусцілася на падушку і нейкі час яны так і ляжалі побач. Мэры маўчала, думаючы аб нечым сваім… Нікаля таксама маўчаў, толькі думак у галаве ягонай не было аніякіх. Пустая была галава, зусім нават пустая…

-Як жа ты тады апынуўся ў джунглях? – прагаварыла Мэры нейкім ужо зусім іншым голасам. – Што ты там рабіў? Даследваў мясцовую фауну?

-Ды не, які з мяне даследчык… - Сарджэн раптам адчуў, што чырванее… добра, што ў паўзмроку пакоя гэта не так прыкметна. – Проста я… проста мне…

-Што, проста табе?

-Проста мне здалося, што з табой нешта здарылася! – адным духам выпаліў Нікаля. – Штосьці кепскае! Я пачуў жаночы крык… дакладней, крык гэты быў вельмі падобны на жаночы… і таму…

-І таму ты пабег мяне ратаваць?

У голасе жанчыны чулася зараз усмешка, уяўная такая ўсмешка, але пагарды там больш не было. Як, дарэчы, і пагрозы…

- Ты што, ідыёт?

Сарджэн нічога не адказаў, але ў думках быў цалком згодны з былой сваёй жонкай.

- Ты разумееш, што ледзь-ледзь не загінуў?

Сарджэн зноў нічога не адказаў, ды і што было адказваць…

-І калі б я не падаспела своечасова…

-Дзякуй! – шчыра і ад усяго сердца прагаварыў Сарджэн і, не стрымаўшыся, дадаў: - Скажы, а табе было б мяне шкада, калі б я загінуў?

-Што?!

Рэзка павярнуўшы галаву у бок Нікаля, Мэры нейкі час моўчкі глядзела яму ў вочы амаль ранейшым пагардлівым позіркам.

-Шкадаваць цябе?!

-Ну, хоць крыху… - прамармытаў Саржэн збянтэжана і неяк нават вінавата. – Хоць… я разумею…

-Нічога ты не разумееш!

Жанчына працягвала глядзець на свайго былога мужа, і ў поглядзе гэтым дзіўна перапляліся зараз самыя разнастайныя пачуцці.

-Што ж мне з табой рабіць? – нібыта разважаючы ўслых, прагаварыла Мэры. – Падкажы мне, што з табой рабіць?

-Забі! – прашаптаў Сарджэн, стомлена заплюшчваючы вочы. – Толькі сама. Прыняць смерць ад рукі жанчыны, якую кахаеш… ведаеш, гэта не самы горшы варыянт смерці…

-Дурань! – глуха і неяк безнадзейна прагаварыла Мэры. – Які ж ты ўсё ж дурань!

-Які ёсць…

Сарджэн раптам адчуў, як рука Мэры навобмацак адшукала пад коўдрай ягоную руку, сціснула яе. Не моцна, асцярожна і нават пяшчотна…

-Абдымі мяне! – ледзь чутна прашаптала жанчына. – Не бойся, я дазваляю…

* * *

Каля ўваходу ў ангар стаялі два дэсантніка, ужо без скафандраў. Калі Свенсан падыйшоў, адзін з іх адразу ж загарадзіў яму дарогу.

-Туды нельга! – ляніва і крыху пагардліва прагаварыў ён. – Калі ў вас няма допуску…

-У вас ёсць допуск? – спытаў другі дэсантнік.

-Няма, - прагаварыў Свенсан і хацеў было ўжо адыйсці ўбок, але ў гэты час з цёмнай дзіркі ангара выйшаў яшчэ адзін дэсантнік. У скафандры, але з празрыстым пярэднім шчытком.

-Алаф! – здзіўлена ўсклікнуў ён, хапаючы Свенсана за руку. – Вось нечаканая сустрэча!

-Сапраўды!

Свенсан паспрабаваў успомніць прозвішча космадэсантніка, які яго прызнаў, але так і не ўспомніў. Твар быў знаёмы… вось толькі дзе і калі яны сустракаліся?

– Ну, як ты? – Свенсан вымавіў гэтую нейтральную фразу дзеля таго толькі, каб працягнуць размову, каб дэсантнік не западозрыў, што Свенсан нават не памятае яго. – Як астатнія?

-Ды так… - дэсантнік паціснуў плячамі. – А ты чаму тут, на Аграполісе? Няўжо працуеш у ФІРМЕ?

-Прыйшлося, - сказаў Свенсан.

- А тут што робіш?

– Ды вось, - цяпер ужо Свенсан паціснуў плячамі, - хацеў паглядзець … не пускаюць…

-Ідзем! – рашуча прагаварыў дэсантнік (прозвішча ягонага Свенсан, на жаль, так і не ўспомніў, як і тое, дзе яны ўсё ж маглі страчацца) і дадаў, павярнуўшыся да вартавых: - Гэты са мной! Тым больш, ён наш…былы космадэсантнік.

Дэсантнікі ля ўваходу не сталі пярэчыць і Свесан, услед за сваім знаёмым, апынуўся, нарэшце, у вялізным гулкім памяшканні ангара.

Усё тут нагадвала аб нядаўнім боі. Рэзка і асвяжальна пахла азонам, як і заўсёды, пасля масавага прымянення плазменнай зброі…у правай сцяны ў некалькі радоў ляжалі нерухомыя чалавечыя целы.

На дзіва шмат цел…

- Заложнікі? – Свенсан кіўнуў у бок нябожчыкаў. – Яны іх усё ж прыкончылі?

- Не яны! – неяк неахвотна адазваўся дэсантнік. - Мы!

-Вы? – Свенсан нават спыніўся, уважліва паглядзеў на субяседніка, ці не жартуе… зразумеў, што жартам тут і не пахне. – Навошта?

-А што нам заставалася рабіць? – з прыкрасцю і нейкай нават злосцю ў голасе прагаварыў дэсантнік. – Яны ж самістралялі ў нас! Каля дзесятка нашых паклалі!

-Яны? – Свенсан ушчыльную падыйшоў да нерухомых цел каля сцяны. – Гэтыя? Ды якяны маглі страляць…ці трымаў хто з іх раней у руках плазмер?

- І тым не менш… - дэсантнік уздыхнуў, таксама падыйшоў да сцяны, стаў побач са Свенсанам. – Яны стралялі ў нас, нібы звар’яцелыя! Ды яны і былі вар’ятамі! Усе да аднаго. Узброеннымі вар’ятамі! Страшна нават падумаць, што здарылася б, калі б яны вырваліся адсюль туды…- І ён паказаў галавой у бок выхаду.

- Не разумею! – сказаў Свенсан. Ён і сапраўды не разумеў.

- Гіпнакрэсла, - сказаў дэсантнік. – Вунь яно валяецца!

Непадалёку ад іх і сапраўды ляжала гіпнакрэсла, і Свенсан адразу ж пазнаў яго.

- А зброю? – спытаў ён. – Дзе яны ўзялі столькі зброі?

Пад словам “яны” Свенсан вядома ж падразумлеваў “дзікіх кошак”, а не гэтых няшчасных, што загінулі ўсе да аднаго, нават не разумеючы, за што яны тутзмагаюцца.

- Са зброяй проста, - сказаў дэсантнік. – Яны нездарма захапілі менавіта гэты ангар. Тут было некалькі складоў з самымі рознымі відамі ўзбраення.

- Яны і аб гэтым ведалі?

Дэсантнік нічога не адказаў, ды і што было адказваць. У гэты час са змрочнай глыбіні ангара да іх падыйшло яшчэ некалькі космадэсантнікаў.

- Жывых няма, - сказаў адзін з іх. – Змагаліся да апошняга…

- Жанчыны таксама? – спытаў Свенсан.

Ён даўно хацеў задаць гэтае пытанне, але чамусьці ўсё ніяк не рашаўся зрабіць гэта. Яны, вядома ж, таксама дзесьці сярод загінуўшых… і, можа, не трэба яму зараз глядзець на яе нерухомае цела, няхай лепш у памяці захаваецца тая апошняя іх сустрэча…тая, дзе яна яшчэ была жывой і размаўляла з ім…

-Якія жанчыны? – недаўменна перапытаў дэсантнік. – Тут толькі мужчыны былі: турысты, бізнесмены… некалькі фермераў…

-Ён, напэўна, меў на ўвазе “дзікіх кошак”! – здагадаўся другі дэсантнік. – Ён пра іх пытаўся!

-Яны таксама загінулі? – Свенсан раптам адчуў, як сарваўся, задрыжэў ягоны голас. – Дзе яны?

-Нам таксама хацелася б гэта ведаць, - змрочна буркнуў хтосьці з дэсантнікаў, а ягоны суседраптам ні з таго, ні з сяго засмяяўся.

-Ніколі я яшчэ не ўдзельнічаў у такой правальнай аперацыі! – прагаварыў ён амаль весела. – Яны ж нас проста вакол пальца абвялі, гэтыя… коткі!

І ён гучна, са смакам вылаяўся.

Ніяк не ўцяміўшы, аб чым ідзе гаворка, Свенсан проста пераводзіў погляд з аднаго дэсантніка на другога.

- Яны што, засталіся жывыя? – прагаварыў ён нарэшце.– У гэтым пекле?

Дэсантнікі пераглянуліся.

-Хутчэй за ўсё, “кошак” ужо не было тут у момант бою? – сказаў адзін з іх. – Пытанне толькі, куды яны маглі падзецца? Не маглі ж яны проста прасачыцца праз усе нашыя кардоны… такое наогул немагчыма…

- Гэта ж “дзікія кошкі”! – выгукнуў хтосьці. – Для іх магчыма ўсё!

Пасля гэтых слоў дэсантнікі загаманілі ўсе разам.

- Так ужо і ўсё?

- Мы, здаецца,таксама чагосьці вартыя!

-Пачакайце! – Свенсан усё ніяк не мог прыйсці ў сябе ад толькі што атрыманай інфармацыі. –Выходзіць, яны зноў абдурылі нас?

* * *

- Яны абдурылі нас! – праз зубы цадзіў хударлявы, бегаючы па пакою з кутка ў куток. – Яны зноў абвялі нас вакол пальца, гэтыя… гэтыя…

Ён спыніўся насупраць прыгнечана маўклівага Тома Ліўскі.

- Гэта твая віна, Ліўскі! Толькі твая і нічыя больш!

І, выкрыкнуўшы абвінавачвальную гэтую фразу, хударлявы зноў пачаў бегаць уздоўж і ўпоперак па пакою.

- Ды супакойся ты! – буркнуў таўстун. – І сядзь, не матляйся перад вачыма!

- Не твая справа! – вызверыўся на яго хударлявы. – Не табе складаць справаздачу ў Цэнтр, а мне!

- Ну, ты складзеш, - усміхнуўся таўстун. – Ты на такія справы майстра!

Хударлявы нейкі час моўчкі глядзеў на яго.

-Што ты гэтым хочаш сказаць? – не прагаварыў нават, а прашыпеў ён.

-Ды тое толькі, што ў гэтай справаздачы ты перавернеш усё з ног на галаву! – прыняў выклік таўстун. – Ты зробіш адзіным вінаватым у няўдалым гэтым штурме мяне! І, зразумела ж, ні словам адзіным не ўспомніш, што сам гарой стаяў за сілавое вырашэнне праблемы!

-Не трэба! – закрычаў хударлявы, нервова махаючы перад носам таўстуна доўгім вузлаватым пальцам. – Не трэба перадзёргваць карты! Я стаяў за поўнае і неадкладнае знішчэння ангара з усімі, хто там знаходзіцца, а зусім не за гэты ідыёцкі штурм! Але ж там былі твае патэнцыяльныя пакупнікі… вось чаму ты мяне і не падтрымаў з самага пачатку! І што ў выніку?! Дзе яны зараз, гэтыя твае пакупнікі?

-Там, дзе і твае! – агрызнуўся таўстун.

-Панове, панове, супакойцеся! – прымірэнча прашаптаў маленькі. – Крыкам справе не дапаможаш!

-Гэтай справе нічым не дапаможаш! – усё ніяк не жадаў супакоіцца хударлявы. – Мы селі ў лужыну ды яшчэ якую!

Ён зноў пачаў вымяраць таропкімі крокамі пакойі раптам, нечакана змяніўшыся ў твары, застыў на месцы, нібы аслупянелы. Маленькі прадстаўнік ФІРМЫ таксама паспешліва ўзняўся з месца, за ім, не менш паспешліва, ускочылі таўстун і Том Ліўскі, пры гэтым яны сутыкнуліся, з грукатам паваліўшы на бок цяжкае крэсла. Але на гэтае крэсла ніхто не звярнуў нават увагі, усе выцягнуліся, нібы салдаты на парадзе, расправіўшы па магчымасці плечы і максімальна ўцягнуўшы жываты. У таўстуна, праўда, апошняе атрымалася не вельмі…

Холін, які ўвесь гэты час сціпла і нерухома сядзеў каля чорнай матавай сцяны(што пры жаданні магла рабіцца велізарным экранам),з цікаўнасцю ўслухоўваючыся ў лаянку высокага кіраўніцтва, спачатку не ўцяміў нават, у чым тут справа. Потым азірнуўся на дзверы і таксама таропка ўскочыў з месца.

У дзвярным праходзе стаяў яшчэ адзін прадстаўнік ФІРМЫ… і Холін не адразу нават зразумеў, што гэта РАДЖА. Зразумеў гэта ён не па адзенню таго, хто стаяў зараз каля дзвярэй, бо апрануты РАДЖА быў вельмі проста, нават сціпла… вызначыць ягоны ранг дапамагла Холіну тая пачцівасць і нават рабалепства, з якой усе прысутныя глядзелі навысокага госця.

Тытул “РАДЖА” мелі толькі найбольш значныя і ўплывовыя кіраўнікі ФІРМЫ. Калі верыць чуткам (а не верыць ім не было аніякіх пастаў), такі тытул насілі адначасова ўсяго толькі калядвух дзесяткаў чалавек, ну, можа, крыху больш… Прадстаўнік ФІРМЫ такога рангу яшчэ ніколі не наведваў Аграполіс, і Холін адчуў раптам нейкае ўнутраннае хваляванне. Хоць… яму чаго хвалявацца, дробнай сошцы? Няхай хвалюецца кіраўніцтва… ды яно і сапраўды хвалюецца, яшчэ як хвалюецца…

А РАДЖА, абвёўшы усіх прысутных халодным позіркам блакітных вачэй, павольна падыйшоў да стала, сам узняў крэсла, якое незадоўга да гэтага павалілі Ліўскі і таўстун, нетаропка ў яго апусціўся.

- Ну! – прагаварыў РАДЖА, і голас ягоны прагучаў неякляніва, абыякава нават. – Што тут у вас?

- Я… мы… - хударлявы, нібыта ў чаканні дапамогі, паглядзеў на таўстуна, але той у ягоны бок нават не глядзеў, не зводзячы адданых вачэй з РАДЖЫ. – Я зараз усё растлумачу…Справа ў тым, што я… што мы…

- Справа ў тым, што вы не справіліся з заданнем! – рэзка перабіў яго РАДЖА. – І тлумачыць вы будзеце не мне, а… - ён змоўк і, узняўшы ўверх ненатуральна доўгі палец з пазалочаным пазногцем, дадаў. – Там вы ўсё гэта будзеце тлумачыць!

Ён змоўк, не апускаючы пальца, і ўсе таксама стаялі моўчкі і нерухома, і не зводзілі трывожных позіркаў з гэтага тонкага пальца, нібыта перад імі быў сам “перст лёсу”, а не звычайны чалавечы палец…

-Там вы паспрабуеце ўсё растлумачыць! – паўтарыў РАДЖА, з нейкім нават задавальненнем пазіраючы на спалоханныя фізіяноміі сваіх падначаленых. – Калі зможаце, вядома… - Пасля гэтых слоў ён памаўчаў крыху, пазяхнуў і дадаў: - Уладай, якая дадзена мне ФІРМАЙ, я адхіляю вас ад пасад. Пакуль што, часова. Шлюбка стартуе да зоркалёта праз… - РАДЖА паглядзеў на гадзіннік, памаўчаў крыху… - праз паўгадзіны. За гэты час вы паспееце сабрацца, ці не так?

Гэта было пытанне дзеля пытання, адказу на яго нават не патрабавалася, і таму ніхто нічога не адказаў.

-Усё, я вас больш не затрымліваю! – ранейшым лянівым і абыякавым голасам прагаварыў РАДЖА, потым ён зірнуў на спахмурнелага Тома Ліўскі і дадаў рэзка: - Цябе, Ліўскі, гэта таксама датычыцца!

-Мяне? – Ліўскінедаўменна азірнуўся вакол. – А як жа Аграполіс?

-А вось гэта цябе ўжо не датычыцца!

Ён змоўк, нібыта даючы зразумець, што размова скончана. І, зразумеўшы гэта, спачатку прадстаўнікі ФІРМЫ, а за імі і Ліўскі, ціхенька выйшлі з пакою. Холін таксама рушыў было да выхаду ўслед за ўсімі, але тут здарылася нечаканае.

- Вас я папрашу затрымацца, - нечакана ветліва прагаварыў РАДЖА.

Холін азірнуўся, не адразу зразумеўшы, што гэтыя словы адносяцца менавіта да яго.

- Прашу! – шырокім жэстам РАДЖА паказаў на крэсла насуперак сябе. – Сядайце, Максіміліян… так, здаецца, ваша імя?

Холін кіўнуў галавой і, стараючыся нічым не выдаць сваё хваляванне, моўчкі апусціўся ў мяккае зручнае крэсла, чакаючы працягу размовы.

-Здзіўлены? – спытаў РАДЖА, адкідваючыся на спінку крэсла. – Можаце не адказваць, і так бачу! А між тым, я хачу прапанаваць вам пасаду рэзідэнта на Аграполісе. Што вы на гэта скажаце?

Не ведаючы, што і адказаць, Холін толькі моўчкі чакаў працягу. І не памыліўся.

- Бачу, што згодны, - РАДЖА ўсміхнуўся, паказваючы бездакорныя, асляпляльна белыя зубы, занадта белыя, каб быць сапраўднымі… - Але гэта яшчэ не ўсё з таго, што я хацеў вам сказаць…

Ён змоўк, але і Холін таксама працягваў сядзець моўчкі.

- З сённяшняга дня вы надзяляецеся надзвычайнымі паўнамоцтвамі! – неяк асабліва ўрачыста прамовіў РАДЖА, і Холін міжволі ўскочыў з месца, выцягнуўся. – Сядайце! Ды сядайце ж вы!

Пачакаўшы, калі Холін зноў апусціцца ў крэсла, РАДЖА сам устаў, павольна прайшоўся па пакою…

-Сітуацыя надзвычайная, - прагаварыў ён, спыняючыся насуперак Холіна. – Спадзяюся, вы падзяляеце гэтае маё меркаванне?

-Так, падзяляю! – Холін зноў паспрабаваў устаць, і зноў быў вернуты назад уладарным жэстам РАДЖЫ.

І зноў нейкі час РАДЖА толькі моўчкі мераў пакой таропкімі крокамі, а Холін гэтак жа моўчкі назіраў за гэтымі ягонымі перамяшчэннямі.

- Тое, што тут у вас адбылося, - зноў загаварыў РАДЖА, паварочваючыся да стала, - гэта ўжо не ёсць пытанне тольківашай планеты. Гэта пытанне ўсёй ФІРМЫ, яе будучыні… самога нават яе існавання…

Голас РАДЖЫ прагучаў так злавесна, што Холін нават уздрыгнуў, сам таго не жадаючы.

-Гэтыя жанчыны не павінны пакінуць планету! Ні ў якім выпадку!

-Тады трэба закрыць касмапорт, - прапанаваў Холін. – І вывесці на арбіту ўсе касмічныя апараты, якія тут знаходзяцца…

-Гэта ўжо зроблена, - сказаў РАДЖА з цікаўнасцю пазіраючы на Холіна. – Засталася толькі мая шлюбка пад аховай дзесяці космадэсантнікаў…

-Мала! – міжволі вырвалася ў Холіна. – Дзесяці недастаткова!

-Вы так лічыце?

Холін кіўнуў сцвярджальна.

-Шкада, што мне трэба вяртацца, - сказаў раптам РАДЖА. – Цікава было б з вамі папрацаваць… Да таго ж…

Не закончыўшы фразы, ён зноў падыйшоў да стала, сеў на ранейшае месца.

- А зараз раскажыце мне ўсё, што ведаеце!

Холін здзіўлена на яго паглядзеў.

-Не зразумеў!

-Я маю на ўвазе напад “дзікай кошкі” на атдзяленне ФІРМЫ, - растлумачыў РАДЖА. – Знікненне картаў, артэфактаў… У вас жа маецца нейкае сваё меркаванне ўсяму гэтаму, ці не так?

-Так, маецца… - Холін памаўчаў крыху і дадаў. – Не меркаванне нават, а так, гіпотеза…

-Ну вось і падзяліцеся са мной гэтай сваёй гіпотэзай… - сказаў РАДЖА, стомлена адкідваючыся на спінку крэсла і заплюшчваючы вочы. – Толькі як мага карацей, у мяне не так шмат часу…

Глава 10

Прайшло яшчэ некалькі дзён, на працягу якіх Нікаля Сарджэн на дзіва хутка змог прыстасавацца да новага свайго становішча. Кожную раніцу Мэры (яна ж, Маргана) накіроўвалася кудысьці ў непралазныя гэтыя джунглі, адкуль вярталася толькі позна вечарам, стомленая і заўсёды чымсьці незадаволеная. Дзе яна была, чым канкрэтна займалася ў небяспечным гэтым гушчары… аб гэтым Мэры (Маргана) ніколі нічога не расказвала, сам жа Нікаля таксама не рашаўся ў яе хоць штосьці выпытваць. Тым больш, не рызыкаваў ён спрабаваць яе там адшукаць… адной-адзінай спробы гэта зрабіць хапіла Сарджэну надоўга…

Увайшоўшы, Мэры адразу ж скідвала з сябе мокры, запэцканы камбінізон… услед за ім на падлогу ляцела і ўсё астатняе яе адзенне. Нават не зірнуўшы на Сарджэна, які заўсёды пры гэтым знаходзіўся побач з ёй, Мэры накіроўвалася ў ванную, дзе прымала душ. Таропка падабраўшы раскіданае гэтае адзенне, Нікаля кідаў яго ў вялікі металічны чан, заліваў чан да краёў кіпнем і спяшаўся на кухню сервіраваць стол для вячэры. Пры гэтым ён чуйна прыслухоўваўся да ўсплёскаў вады, якія прыглушана даносіліся нават сюды, каб, ні прывядзі бог, не прапусціць той адказны момант, калі Мэры пакліча ягода сябе ў ванную. З усіх “хатніх” абавязкаў Сарджэна гэты быў, бадай што, самым прыемным, калі не лічыць ночы…

Потым яны вячэрылі, і Мэры была ўжо ў добрым настроі і нават жартавала над ягонымі кулінарнымі здольнасцямі. А яшчэ потым яны разам клаліся ў ложак...

А раніцай Мэры зноў накіроўвалася немаведама куды, і Нікаля заўсёды з трывогай і нейкай шчымлівай пяшчотай глядзеў ёй услед. І зноў пачынаўся для яго чарговы дзень, доўгі і нудны, як і ўсе папярэднія...

Ніякіх асаблівых спраў, акрамя прыгатавання ежы і мыцця забруджанага адзення жонкі, у Нікаля не было. Мыццё, наогул, і справай нельга было назваць – усё рабіла пральная машына-аўтамат, якая была ўманціравана прама ў сцяну ваннай. Прыгатавання ежы займала, праўда, пэўны час, тым больш, што Сарджэн стараўся уносіць нейкую разнастайнасць у іх з Мэры харчавання. Дзічыну іўсялякія ядомыя плады з джунгляў увечары прыносіла Мэры, Сарджэну заставалася толькі правільна іх прыгатаваць. Для гэтага на кухні мелася не толькіэлектрычная пліта, але і невялікая мікрахвалёвая печка. Тут жа стаяла халадзільная ўстаноўка ўнушальных памераў… і ўсё гэта, як не дзіўна, было ў ідэальным рабочым стане…

Хто жыў тут да іх, і чаму пакінуў тут усе гэтыя так неабходныя ім рэчы, ды яшчэ і ў такім выдатным стане – аб гэтым Нікаля Сарджэн не меў ніякага нават уяўлення, як і аб тым, адкуль у памяшканнях бярэцца электрычны ток. Магчыма, аб усім гэтым ведала альбо здагадвалася Мэры, але калі аднойчы ноччу Сарджэн асмеліўся задаць ёй такое пытанне, Мэры толькі засмяялася і паклала тонкія свае пальцы на крыху засмяглыя ад працяглых пацалункаў вусны мужа.

-Не будзь такім цікаўным, - прашапталі прама ў вуха Сарджэну яе ўласныя вусны. – Хто менш ведае – даўжэй жыве!

Гэта прагучала даволі двухсэнсоўна, але амаль адразу ж услед за гэтым Мэры пяшчотна абняла мужа і вусны іх зліліся ў палкім пацалунку… а яшчэ потым ім стала ўжо зусім не да пытанняў, тым больш,не да адказаў на іх…

Але, як бы тое не было, а пытанне гэтае існавала, і Сарджэн задаваў яго штодзённа (самому сабе, праўда), і штодзённа ж, хоць і безвынікова, шукаў на яго адказ. Магчыма, адказ хаваўся ў калідорах, бясконца доўгіх, звілістых каменных калідорах… і Сарджэн, зразумела ж, пачаў даследваць гэтыя калідоры, амаль адразу ж пасля таго, як толькі даведаўся аб іх існаванні.

Але і калідоры гэтыя мала чым яму дапамаглі. Як бы доўга яны не цягнуліся, але заканчваліся заўсёды аднолькава: масіўнымі металічнымі дзвярыма, адчыніць якія ў Сарджэна не было аніякай магчымасці. А, можа, і не дзверы гэта былі, а суцэльныя металічныя перагародкі, тым больш, што ні ручак, ні хоць нейкіхшрыфт-кодаў на перагародках гэтых не было зусім… нічога, акрамя таго ці іншага малюнка, выціснутага на металічнай перагародцы... нават не малюнка, а своеасаблівага іерогліфа …

І ўсё ж, пакутваючы хутчэй ад бяздзейнасці і цікаўнасці, чым ад сапраўднага навуковага азарту, Нікаля Сарджэн старанна, дзень за днём працягваў даследваць дзіўныя гэтыя,калідоры. А яны і сапраўды былі нейкімі дзіўнымі: з мноствам бакавых атгалінаванняў, алебез адзінага нават бакавога памяшкання, вузкія (два чалавекі ледзь-ледзь размінуцца)… і, што самае дзіўнае - з зусімнезразумелым асвятленнем, бо ні свяцільнікаў, ні хоць чаго-небудзь падобнага на іх, у калідорах гэтых проста не існавала, сцены самі па сабе таксама ніяк не свяціліся, і, тым не менш, у калідорахзаўсёды было дастаткова святла…

Дарэчы, у тыхпамяшканнях, якія Мэры выбрала для іх сумеснага пражывання (кухня, ванная, спальня і той вялікі пакой, які Сарджэн пра сябе называў залай), асвятленне было самым звычайным. На сценах былі размешчаны розных памераў і формаў свяцільнікі, меліся тут таксама і пульты для уключэння і адключэння гэтых самых свяцільнікаў. І свяцільнікі, і душ, і ўсе кухонныя прылады і прыстасаванні былі зроблены рукамі чалавека, у Сарджэна нават сумнення ў гэтым не ўзнікала. А вось што датычыцца дзіўных тых калідораў…

Было ў іх штосьці чужароднае, штосьці такое, чаго Сарджэн не мог растлумачыць нават сабе самому, і гэтае “штосьці” заўсёды выклікала ў яго нейкае незразумелае пачуццё: ці то жах, ці то агіду, ці то ўсё гэта разам……І, выходзячы назадз чарговага калідора, Сарджэн заўсёды адчуваў пэўную палёгку ў душы, нейкі ўнутраны голас падказваў яму, што трэба заканчваць гэтыя дылетанскія даследванні, бо аднойчы яны скончацца для яго вельмі і вельмі кепска…

Такое і сапраўды магло стацца, бо заблукаць у бясконцых гэтых калідорах было прасцей простага. Хоць усе яны пачыналіся з аднаго вялікага і амаль ідэальна акруглага памяшкання, якое Сарджэн зусім выпадкова “адкрыў” побач са сваім“жытлом”, але затым калідоры гэтыя раптам пачыналі шматразова разгаліноўвацца і нават пераплятацца, звіваючыся, нібы сапраўдныя змеі. Больш таго,Сарджэн заўважыўнеяк, што і сама колькасць уваходаў у калідоры з боку акруглага памяшкання непастаянная. Адзін дзень Нікаля налічыў там дваццаць два уваходы, а калі прыйшоў туды на наступны дзень – іх колькасць скарацілася да пятнаццаці. А яшчэ на наступны дзень іх было ўжо аж дваццаць чатыры…

Было яшчэ адно пытанне, якое ніяк не давала спакою Нікаля: ведае ці не ведае аб гэтых калідорах Мэры? І, калі ведае – што яна аб іх думае?

Адказ на гэтае пытанне, вядома ж, магла даць толькі сама Мэры, а ёй – і Сарджэн уяўна гэта адчуваў – было зараз зусім не да гэтага. Штосьці яна рабіла (ці шукала) ў сваіх джунглях, і штосьці ў яе пакуль што не атрымлівалася так, як трэба. Дні Мэры былі напоўненымі да адказу, іх нават не хапала на ўсё… Сарджэн жа знемагаў ад тугі і адзіноты,і нават штодзённыя бадзянні па таямнічых гэтых калідорахамаль не дапамагалі іх развеяць...

Быў у Нікаля яшчэ адзін штодзённы, дакладней, штовечаровы клопат: цярплівае чаканне жонкі на каменных прыступках будыніны, бясконцая трывога за жыццё Мэры ў небяспечных джунглях… асабліва, калі чаканне гэтае раптам зацягвалася… і потым - уяўная палёгка ісалодкае прадчуванне чарговай чароўнай ночы ў яе пяшчотных абдоймах…

Дзіўна, але нават зрабіўшыся зноў “дзікай кошкай”, па начах Мэры вяла сябе амаль як раней, цалком аддаючыся палкім ласкам Сарджэна. А ён, амаль губляючы розум ад кахання, стараўся ўсялякі раз не думаць аб тым, што за ноччу зноў надыйдзе такая непазбежная раніца. І што зноў ягоная Мэры, такая пяшчотная і такая паслухмяная ноччу Мэры, ператворыцца раніцай ў “дзікую кошку” Маргану, якая, не звяртаючы аніякай увагі на Сарджэна, устане з ложка і з пахмурным выглядам пачне рыхтавацца да чарговага свайго рабочага дню…

Потым яна суха і холадна паўторыць сваё штодзённае папярэджанне, аб тым, каб ён не смеў нікуды адсюль высоўвацца (ведала б яна пра ягонае штодзённае блуканне па незразумелых гэтых калідорах!), аддасць тое ці іншае распараджэнне наконт вячэры…і зноў знікне ў жудасных сваіх джунглях, знікне да самага вечара…

А яму, Сарджэну, застанецца толькі чакаць яе вяртання і… наступнай чароўнай ночы…

* * *

Свенсан увайшоў у вялізную, багата абстаўленую прыёмную рэзідэнта і нечакана ўбачыў на месцы прэм’ер-сакратара… рабочую жонку Холіна. Хоць, чаму нечакана! Ведаючы Максіміліяна, гэтага і трэба было чакаць…

Свенсан раптам уявіў сабе, як заходзяць сюды загадчыкі аддзяленняў, бізнесменырознага калібру, проста прадстаўнікі іншых планет і міжпланетных арганізацый…салідныя, упэўненныя ў сябе людзі… заходзяць і… трапляюць у поўную залежнасць ад простай рабочай жонкі! Бо пасада прэм’ер-сакратара рэзідэнта – даволі важкая пасада, і той, хто яе займае, па праву лічыцца другім чалавекам на Аграполісе…

Дакладней, лічыўся, бо Холін, як заўсёды, усё зрабіў па свойму.

Сам Свенсан, дарэчы, ніколі не адносіўся да рабочых жонак з той доляй знявагі і абыякавасці, што з’яўлялася амаль абавязковым для мужской паловы насельніцтва на гэтай, цалкомфермерскай планеце (ды ці толькі на ёй!). Але і лічыць рабочых жонак за сапраўдных, паўнацэнных людзей ён, пражыўшы тут амаль два гады,таксама ўжо не мог… ды і не былі яны людзьмі ў прамым сэнсе гэтага слова. І хоць сваёй уласнай жанчыны Свенсан так і не займеў за час сваёй вымушанай працы на Аграполісе – карыстацца паслугамі гэтых няшчасных стварэнняў яму даводзілася і не раз. І ў Агры, неафіцыйнай сталіцы Аграполіса, дзе ён неаднаразова бываў па тых ці іншых службовых справах, і на шматлікіх курортах паўночнага ўзбярэжжа… ва ўсіх гатэлях і дамах адпачынку меўся цэлы штат жанчын, адзіным заняткам якіх была тая самая старажытная прафесія, якая да гэтага часу шырока практыкавалася ва ўсіх, нават самых далёкіх кутках той частцыСусвету, што абжылі ці толькі пачынаюць абжываць людзі. Праўда, для рабочых жонак Аграполіса прафесіяй гэты занятак назваць было цяжка. Жанчына з’яўлялася тут звычайнай прыладай працы, такой, скажам, як электракар або пральная машына. Проста, у кожнай з гэтых прылад была сваярабочая функцыя, толькі і ўсяго…

Таму і Свенсан прывык адносіцца да гэтай катэгорыі жывых“рабочых прылад” адпаведна, хоць і без усялякай жорсткасці і знявагі, чым так любілі злоўжываць мясцовыя жыхары, калі не ўсе, дык пераважная іх большасць. Але і асаблівай павагі, тым больш, нейкіх трапяткіх пачуццяў да “рабочых жанчын” Аграполіса Свенсан, вядома ж, не адчуваў, ва ўсялякім разу, да нядаўняга часу…

Сустрэча з “дзікай кошкай”, якая нечаканааказалася “рабочай жонкай” простага малаадукаванага фермера, літаральна перавярнула ўсё у душы былога космадэсантніка. Цяпер на кожную рабочую жонку ён глядзеў зусім іншымі вачыма…

Вось і зараз, утаропіўшыся ў малады прыгожы твар рабочай жонкі свайго непасрэднага начальніка, Свенсан раптам адчуў, як аднекуль знізу падкаціўся да горла тугі салёны камяк. Нават дыхаць стала цяжка…

Цікава, кім яна была раней, гэтаяжанчына? Якім чынам патрапіла сюды?

А рабочая жонка Холіна, ускінуўшы на імгненне свае цудоўныя блакітныя вочы, штосьці прагаварыла неразборліва ў селектар. Яна нават не кранулася з месца, не тое, каб устаць… але гэта, як не дзіўна, зусім нават не абразіла Свенсана. Наадварот, хутчэй…

- Як справы? – нечакана нават для самога сябе спытаўся ён у рабочай жонкі. – Усё ў парадку?

У блакітных вачах жанчыны штосьці прамільгнула… магчыма, здзіўленне, а Свенсан зразумеў раптам, што зрабіў тое, чаго рабіць ані ў якім разе нельга было. Да чужых рабочых жонак, наогул, не прынята звяртацца ў адсутнасці мужа, тым больш, з такім вось бязглуздымі пытаннямі…

- Заходзьце, - голас жанчыны быў пад стаць яе чароўным вачам, мяккі і мілагучны. – Рэзідэнтвас прыме.

Свенсан перавёў погляд на масіўныя, матава чорныя дзверы злева ад уваходу. Серабрыстая таблічка якраз на ўзроўні ягоных вачэй і надпіс на таблічцы залатымі літарамі: Максімілян Холін, паўнамоцны рэзідэнт ФІРМЫ на Аграполісе…

“Што ж, - міжволі падумалася Свенсану, - Холін нарэшце дабіўся таго, чаго жадаў… нават больш таго, чаго жадаў! Такі ўзлёт ён, пэўна, не прадбачыў нават у самых смелых сваіх марах. Ці ўсё ж прадбачыў?”

Свенсану раптам прыйшла ў галаву яшчэ адна нечаканая думка.Парадаксальна, але гэтым фантастычным сваім узлётам Холін усяцэла абавязаны менавіта… рабочым жонкам. Дакладней, “дзікім кошкам” Барсума, якія па злой іроніі лёсу былі некалі ператвораны ў “рабочых жонак”…

Так што, ненавідзець “дзікіх кошак” у Холіна не было зараз аніякіх пастаў… іншая справа, што пакінуць іх у жывых, выпусціць жывымі з планеты, ён таксама не мог ні ў якім разе. Інакш імклівы і круты ягоны ўзлёт ператворыцца ўяшчэ больш імклівае ікрутоепіке…

-Заходзьце, - паўтарыла жанчына ўсё такім жа роўным і прыемным голасам. – Рэзідэнт вас чакае.

І, зусім нечакана для Свенсана, жанчына раптам устала са свайго месца і, падыйшоўшы да масіўных гэтых дзвярэй, расчыніла іх.

- Праходзьце!

- Дзякую! – машынальна сказаў Свенсан, гадаючы пра сябе, усім наведвальнікам яна вось гэтак адчыняе дзверы, ці яму, Свенсану, аказана нейкая асаблівая ўвага.Ён увайшоў у адчыненыя дзверы і адразу ж спыніўся каля ўваходу, азіраючыся па баках.

У такім вялізным кабінеце Свенсану быць яшчэ не даводзілася. Меліся, праўда, на Аграполісе памяшканні і значна большыя (дэманстрацыйныя залы, к прыкладу), але кабінет…

Свенсан нават не адразу разглядзеў у ім Холіна, бо той чамусьці не сядзеў за вялізным паліраваным сталом з залатога дубу, аднаго, дарэчы,з самых рэдкіх і дарагіх на Аграполісе парод дрэў. Максіміліян сціпла стаяў у расчыненага акна і глядзеў кудысьці ўніз. На ўвайшоўшага ў кабінет Свенсана ён, ці то не звярнуў увагі, ці то проста зрабіў выгляд, што пакуль што не заўважае яго.

- Выклікалі? – спытаўся Свенсан афіцыйна-абыякавым тонам.

І толькі тут Холін, адарваўшыся нарэшце ад назіранняў, павярнуўся ў бок Свенсана. Худы аскетычны твар новага рэзідэнта адразу ж ажывіўся, на блёклых вузкіх вуснах яго слізганула і адразу ж зноў знікла нейкая загадкавая ўсмешка.

- Ну, вядома ж выклікаў, раз ты тут! – Хуткім крокам Холін падыўшоў да падначаленага, працягнуў яму руку. – Ну, прывітанне, прывітанне! Як справы? Усё ў парадку?

- У поўным! – сказаў Свенсан, асцярожна паціскаючы сухую, вузкую, але нечакана моцнуюдалонь Холіна.

Яму падумалася раптам, што Холін задаў яму тыя ж самыя пытанні, якое сам Свенсан крыху раней задаваў ягонай рабочай жонцы. Што гэта, простае супадзенне?

- Як працуецца ў новай пасадзе?

Вось ужо каля тыдня, як Свенсан выконваў абавязкі загадчыка аддзялення. Таго самага, дзе доўга быў спачатку брыгадзірам, а потым зусім крыху (суткі якія, не больш…)намеснікам загадчыка. Праўда, нікога са знаёмых яму людзей там не засталося, усе былі новыя, незнаёмыя. Лепш гэта для начальніка альбо горш… пытанне неадназначнае. З аднаго боку, цяжка кіраваць тымі, хто яшчэ ўчора быў табе проста калегам па рабоце і нават сябрам… з другога ж боку…

-Цяжкавата, - прызнаўся Свенсан. – Па-першае, няма неабходнага вопыту, па-другое…

- Па-другое,усё новыя людзі?

-І гэта таксама, - сказаў Свенсан пасмурна. – Тым больш, што ўсе яны з розных месцаў…

- Нічога, гэта часова, - суцешыў яго Холін. – Спрацуюцца. А што яшчэ?

- Яшчэ? – Свенсан паглядзеў на свайго начальніка з недаўменнем. – Што яшчэ?

Холін зноў усміхнуўся загадкавай сваёй усмешкай.

-Ну, ты сказаў: і гэта таксама… - патлумачыў ён. – Значыцца, ёсць яшчэ штосьці… Што менавіта?

Замест адказуСвенсануздыхнуў і неяк нерашуча паглядзеў на Холіна. Нерашуча і нават крыху збянтэжана.

- Ну давай! – сказаў Холін. – Выкладвай!

-Што выкладваць? – зноў не зразумеў Свенсан. А, можа, проста зрабіў выгляд, што не зразумеў…

-Усё! – з хударлявага твару Холіна ўсё ніяк не сходзіла незразумелая гэтая ўсмешка. – Усё, што цябе такнепакоіць!

Свенсан зноў уздыхнуў.

- Баюся, што я не падыходжу для гэтай пасады, - сказаў ён. – Тым больш, што я…

Не дагаварыўшы, ён памаўчаў крыху.Холін таксама маўчаў, працягваючы усміхацца.

- Я, наогул, хачу звольніцца.

- Што?!

Усмешка Холіна знікла. Зараз на Свенсана глядзеў зусім другі чалавек… цяжка было нават уявіць, што ён здольны ўсміхацца, гэты чалавек…

- Ты што, звар’яцеў?!

-Хутчэй, наадварот… - цяпер ужо Свенсан усміхнуўся, дакладней, амаль прымусіў сябе гэта зрабіць. – Я, наогул, хачу ў бліжэйшы час пакінуць гэтую планету.

- Вось нават як?

Холін нарэшце падыйшоў да стала, сеў у чорнае скураное крэсла рэзідэнта.

-Сядай! – ён паказаў Свенсану на адно з бакавых крэслаў. У адрозненні ад чорнага крэсла начальніка, усе яны былі цёмна-чырвонага колеру. – Ды сядай жа ты!

Свенсан асцярожна прысеў на самы акрайчык аднаго з крэслаў.

- Прычына? – спытаў Холін. – У рэшце рэшт, можаш не адказваць, я і так ведаю!

-Ведаеш? – Свенсан засмяяўся. – Цікава, як ты можаш ведаць тое, аб чым я і сам яшчэ не ведаю дакладна? Але, калі ты ведаеш: скажы! Мне і самому цікава…

-“Дзікая кошка”, - сказаў Холін. – Тая, што даравала табе жыццё тады. Уся справа ў ёй, ці не так?

-Не так! – Свенсан сцяў зубы. – Мне проста абрыдла гэтая работа! Мне абрыдла тое, чым мы ўсезаймаемся!

- Ціха, ціха! – сказаў Холін шэптам. – Не так гучна!

Свенсан абвёў пакой уважлівым позіркам.

- Баішся, што нас могуць падслухаць?

-Ведаеш, чаго я баюся больш за ўсё? – Холін памаўчаў крыху і сам жа адказаў на сваё пытанне. – Дурняў, бо яны заўсёды непрадказальныя.

- Выходзіць, я дурань? – пацікавіўся Свенсан.

- Выходзіць!

Нейкі час яны абодвы маўчалі.

-А яшчэ ты запамятваў аб адной рэчы…

- Гэта якой?

-Кантракт на пяць гадоў, які ты падпісаў два гады таму, усё яшчэ дзейнічае. Спадзяюся, ты памятаеш, што чакае парушальніка кантракта?

Ён змоўк, і нейкі час двое мужчын толькі моўчкі глядзелі адзін аднаму ў вочы.

-Таму я і прыйшоў да цябе, - прамармытаў Свенсан, першым адводзячы ўбок позірк. – Бо ў цябе, як у рэзідэнта, ёсць праваануліраваць кантракты па ўзаемнай згодзе бакоў…

- І ты вырашыў, што я гэта зраблю для цябе?! І не спадзявайся нават!

Апошнія словы Холін амаль выкрыкнуў. Свенсан са здзіўленнем на яго паглядзеў.

- Разумею!– сказаў ён. – Ну што ж… прыдзецца парушыць кантракт! А што рабіць…

Але Холін ужо ўзяў сябе ў рукі.

-Проста ты мне патрэбен, - прагаварыў ён ужо звычайным сваім тонам. – А наконт работы… мне здаецца, ты проста перапрацаваў крыху, вось і ўсё. Давай зробіў так: з сённяшняга дня лічы сябе ў адпачынку. Два месяцы табе хопіць?

Два месяцы на Аграполісе былі роўны тром з паловай зямным. Гэта было даволі шчодрым падарункам з боку Холіна, звычайны гадавы адпачынак супрацўніка ФІРМЫ гэтага рангу быў не большым за паўтары месяца…

- Як наконт трох? – сказаў Свенсан, падымаючыся.

-Трох? – заклапочана перапытаў Холін, штосьці падлічваючы ў думках. – Тры – гэта ўсё ж занадта…

- Ды гэта я так, - сказаў Свенсан. – Пажартаваў! Мне і аднаго не трэба!

Холінзасмяяўся.

- А ты маху не дасі! – сказаў ён, і хацеў, здаецца, яшчэ штосьці дадаць, але ў гэты самы час засвяціўся раптам адзін з мноства экранаў на сцяне. На экране узнік усхваляваны твар начальніка бяспекі Аграполіса Фрыдрыха Зіберта.

Зіберт, як і Свенсан, калісьці быў космадэсантнікам… яны нават ведалі адзін аднаго ў той далёкі час.Праўда, наўрад капітан Зіберт, камандзір асобай дыверсійнай групы, вылучаў тады радавога Алафа Свенсана сярод іншых курсантаў-практыкантаў сваёй групы. А потым Свенсан, пасля першага ж ранення атрымаўшы датэрмінова званне капрала, быў пераведзены зусім у іншае падраздзяленне… і зноў сустрэліся двое былых космадэсантнікаў толькі праз шмат гадоў, тут, на Аграполісе…

- Сэр! – звярнуўся Зіберт да Холіна, не звяртаючы аніякай увагі на Свенсана, які таксама з цікаўнасцю глядзеў зараз на экран. – Усё атрымалася, як вы і планавалі!

- І што? – узняўшыся з месца, Холін літаральна ўпіўся ў экран прагным позіркам. – Ну, не маўчы!

Зіберт звярнуў нарэшце ўвагу на Свенсана, коратка яму кіўнуў. Свенсан, гэтак жа коратка, кіўнуў у адказ.

-Ну, што яшчэ там?! – амаль закрычаў Холін. – Зноў штосьці сарвалася?! – Ён перахапіў недавердівы погляд, які Зіберт зноў кінуў у бок Свенсана. – Гавары, пры ім можна!

-Сэр, - хуценька прагавараў Зіберт, -яны і сапраўды зрабілі напад на адно з аддзяленняў. І менавіта на дваццаць дзевятае, як вы і прадбачылі…

- І што?!

Такім усхваляваным Холіна Свенсан яшчэ не бачыў.

- Мы блакіравалі іх там! – Зіберт памаўчаў крыху і дадаў: - Разам з супрацоўнікамі…

- Добра, вылятаю!

Экран патух, а Холін, узняўшыся з-за стала, уважліва паглядзеў на Свенсана.

- Ты ўжо ў адпачынку? – спытаўся ён. – Ці яшчэ не?

-Усё залежыць ад абставін, – ухіліўся ад прамога адказу Свенсан. – Калі ты хочаш запрасіць мяне з сабой…

-А чаму б не? – крыху павагаўшыся, сказаў Холін. – Мне здаецца, ад цябе там будзе больш карысці, чым ад усіх гэтым…

І, не закончыўшы фразы, ёнтолькі ўздыхнуў…

- У мяне тады два пытанні, - пачаў Свенсан, не спускаючы вачэй з твару свайго непасрэднага начальніка, які ў гэты самы час аддаваў па селектару нейкі, нячутны з таго месца, дзе стаяў Свенсан, загад… хутчэй за ўсё,гэта быў загад аб тым, каб ім падрыхтавалі транспарт…

Аддаўшы, нарэшце, гэты загад, Холін узняў галаву і ўважліва паглядзеў на Свенсана.

- Ты штосьці ў мяне запытаў?

- Яшчэ не, - сказаў Свенсан. – Але ў мяне да цябе і сапраўды маецца пытанне. Нават два…

- Давай свае пытанні, толькі хутка! – Холін зноў і яшчэ больш уважліва паглядзеў Свенсану ў вочы. – Дарэчы, першае з іх я ўжо ведаю загаддзя.Як я здагадаўся, што адбудзецца напад, ішто мэтай нападу будзе менавіта дваццаць дзевятае аддзяленне?

Свенсан кіўнуў, крыху здзіўлена.

- Атрэфакты! – коратка кінуў Холін.

- Артэфакты? – недаўменна перапытаў Свенсан.

-Яны былі толькі ў двух аддзяленнях: дваццаць першым, якое зараз тваё, і на якое напад ужо адбыўся, як ты памятаеш… ну, і ў дваццаць дзевятым.Праўда, іх там зараз няма, але ж згадзіся, адкуль гэтым жанчынам ведаць такія падрабязнасці…

-Артэфакты… - паўтарыў Свенсан,нібыта штосьці ўспамінаючы. – Гэта, здаецца, тыя металічныя прадметы незразумелага прызначэння, пра якія…

-Пра якія я гаварыў табе, - падхапіў Холін. – Толькі не пытайся ў мяне, што гэта за прадметы і навошта яны спатрэбіліся “дзікім кошкам”. Адказваю адразу: уяўлення нават не маю!

-І дзе яны зараз, артэфакты з дваццаць дзевятага аддзялення? – спытаўся Свенсан і адразу ж здагадаўся сам, які пачуе адказ. – Яны ў цябе, у гэтым вось кабінеце?

Холін нічога не адказаў, але маўчанне ягонае было больш красамоўным, чым любыя словы.

-Кацер на трэцяй пасадачнай пляцоўцы, – прагучаў у селектары прыемны жаночы голас і Свенсан не адразу ўцяміў нават, што гэты прыемны голас належыць ні каму іншаму, я рабочай жонцы Холіна.

-Усё, ідзем! – Холін пляснуў Свенсана па плячу. – Дарэчы, у цябе ж было і нейкае іншае пытанне!

-Было, - сказаў Свенсан, выходзячы ў прыёмную следам за Холінам. –Гэтыя людзі, супрацоўнікі дваццаць дзевятага аддзялення, якія зараз, калі я не памыляюся, сталі заложнікамі… што з імі будзе далей?

- З імі? – не азіраючыся нават, Холін неяк абыякава паціснуў плячамі. – Не ведаю. Хутчэй за ўсё, яны ўсе загінуць. А што?

- Нічога.

У гэты час Холін і Свенсан якраз спыніліся каля ліфта. Ліфцёр з пачцівасцю адчыніў пазалочаныя дзверы… і вось ужо яны павольна паплылі ўверх, на дах памяшкання, дзе і былі размешчаны галоўныя пляцоўкі для пасадкі і ўзлёту паветранага транспарту.

- Табе іх шкада? – спытаўся раптам Холін, уважліва гледзячы на Свенсана. – Іх там дарэчы, каля дваццаці… гэта, калі не ўлічваць рабочых жонак для продажу…

- Тады яшчэ пытанне, - павольна прагаварыў Свенсан, упарта не адводзячы позірку. – Калі ты загаддзя ведаў, што гэтыя жанчыны здзейсняць напад менавітана дваццаць дзевятае аддзяленне, чаму б тады было не аддаць загад, каб усе людзі пакінулі памяшканне, не чакаючы нападу? Дарэчы, замест іх у будынку можна было загаддзя размясціць тры-чатырыдэсантныя групы.Такім чынам мы б і людзей выратавалі, і…

- І сарвалі б усю аперацыю, так? – Холін задумліва пакачаў галавой. – Ведаеш, асабліва я не лічу, як некаторыя,гэтых жанчын нейкімі вышэйшымі істотамі… але ўсё ж не будзем забываць, што гэта “дзікія кошкі”…

- Не зразумеў? – сказаў Свенсан.

- А тут і разумець няма чаго! – Холін нечакана засмяяўся. – Няўжо ты лічыш, што яны б зрабілі напад на аддзяленне без супрацоўнікаў, нічога не западозрыўшы пры гэтым?

* * *

Будынак, у якім размяшчалася дваццаць дзевятае аддзяленне ФІРМЫ, значна адрозніваўся ад будынку аддзялення дваццаць першага. Гэта была прысадзістая, амаль квадратная пабудова ўсяго толькі ў тры паверхі. Але Свенсан ведаў, што шмат якія службы аддзялення і амаль усе ягоныя складскія памяшканні размешчаны не тут, на паверхні, а ў трох падземных ярусах будынка.

Непадалёку, на вышыні якіх-небудзь двух дзесяткаў метраў ад зямлі застылі ў грознай сваёй нерухомасці дзесяць баявых дэсантных шлюбак.Тут жа, вакол будынка, размяшчалася і вялікае мностварознакаляровых транспартнікаў…у любы момант яны таксама маглі ўзняцца ў паветра.. Дэсантнікі ў скафандрах стаялі асобнымі баявымі групамі і, здавалася, толькі чакалі загаду. Іх было не менш за тры ўзводы…апрач дэсантнікаў, тут жа, у шчыльным кальцы аблогі знаходзілася і каля сотні ўзброенных да зубоў ахоўнікаў ФІРМЫ…

- І ўся гэтая моц супраць усяго толькі двух жанчын! – сказаў Холін. - Ці не смешна?

-Супраць двух “дзікіх кошак”, - паправіў яго Свенсан. – Дарэчы, а пра трэцюю нічога пакульне чуваць?

Замест адказу Холін толькі насцярожана і нават некалькі недаверліва ўпіўся калючым поглядам у твар Свенсана.

-Я ведаю, дзе яна, - сказаў ён пасля нядоўгага маўчання. – Дакладней, я здагадваюся, дзе тая жанчына можа знаходзіцца ў дадзены момант. Але гэта потым… пасля таго, як мы пакончым з гэтымі…

Да іх ужо спяшаўся усхваляваны Зіберт.

- Ну што? – спытаў у яго Холін. – Яны там?

Зіберт кіўнуў галавой.

- Тады пачынайце аперацыю, - сказаў Холін. – Чаго марудзіць!

- Дык… гэта… - Зіберт усхваляваны сглытнуў. – А як жа заложнікі? Можа, перамовы?

-Ніякіх перамоў! – рэзка сказаў Холін. – Вы ўжо вялі з імі перамовы тыдзень таму! І што?

Зіберт нічога не адказаў.

- Пачынайце аперацыю!

- Ёсць!

Зіберт казырнуў, прагаварыў штосьці ў мікрафон на адвароце мундзіра…і амаль адразу ж усе дэсантныя шлюбкі апусціліся крыху ніжэй, аказаўшыся такім чынам на адным, прыкладна, узроўні з пасадачнай пляцоўкай, што знаходзілася на плоскім даху аддзялення. Адначасова з гэтым іх манеўрам шчыльнае чалавечае кальцо вакол асуджанага на смерць будынка сінхронна падалося назад.

-Можа і нам крыху адыйсці? – задумліва прагаварыў Холін. – А, урэшце рэшт,мы і так знаходзімся далекавата …

І ў гэты час не менш дзесяці плазменных установак пачалі пачаргова біць па будынку…

Гэта было жудаснае відовішча. Жудаснае і прыгожае адначасова… На месцы вялізнай трохпавярховай пабудовы бушавала цяпер адзінае, блакітна-зеленаватае полымя, падобнае на нейкую гігантскую экзатычную кветку. Выжыць у гэтым пекле было практычна немагчыма…

І тут Свенсан успомніў пра падземныя ярусы.

- Вядома ж, яны зараз там, пад зямлёй, - сказаў Холін, нібыта імгненна прачытаўшы думкі Свенсана. – Рабочых жанчын “кошкі”, без усялякага сумнення, таксама схавалі ў адным з падземных памяшканняў. А вось што датычыцца астатніх заложнікаў…

Холін не дагаварыў, але Свенсан яго і так зразумеў.

-Ты лічыш, што яны маглі пакінуць заложнікаў там? – Ён паказаў рукой на смертаносную “кветку” на месцы будынка… полымя з кожным імгненнем разгаралася ўсё мацней і мацней, нават з гэтай адлегласці адчувалася смяротнае ягонае дыханне… а плазменныя ўстаноўкі са шлюбак па-ранейшаму працягвалі пачаргова выкідваць у той бокзеленаватыя альбо блакітныя згусткі энергіі… - Што яны робяць?! Загадай ім спыніць агонь!

Холін нічога не адказаў.

- Яны трацяць энергію без усялякага сэнсу!

-Яны ведаюць, што робяць! – нечакана рэзка адазваўся Холін. - Дарэчы, вось яны і закончылі сваю справу…

І сапраўды, шлюбкі, усе як адна, павярнуліся раптам і, зрабіўшы шырокі паўкруг над рэшткамі будынка, паляцелі прэч. Далёка, праўда, яны не адляцелі… зноў спыніліся ў паветры такім жашырокім паўкругам.

А на месцы будынка працягвала бушаваць полымя. Тэмпература там дасягнула такіх памераў, што плавілася нават жалеза. Будынак не проста разбураўся, ён неяк асядаў, павольна сцякаючы ўніз…

- Праблематычна, што яны выжывуць нават у падземных ярусах, - прамармытаў Холін, ні да каго канкрэтна не звяртаючыся. – На першым з іх – дык без усялякіх сумненняў загінуць…

- Але ж там маюцца і больш глыбокія! – напомніў яму начальнік бяспекі, які стаяў побач. – Самы ніжні, дарэчы, мае сваю аўтаномную сістэму энергазабяспячэння…

- Вось нават як?

Нейкі час Холін задуменна глядзеў на Зіберта.

-Ведаеш што, Фрыдрых, - сказаў ён нарэшце. – Мне патрэбны дакладны план гэтага будынка. План усіх ягоных паверхаў і нават асобных памяшканняў. У вас такі маецца?

Зіберт моўчкі кіўнуў…і праз якую хвіліну ўсе яны, і Зіберт, і Холін, і Свенсан, сядзелі ўжо ў мяккіх крэслахаднаго з транспартнікаў побач з загадчыкам дваццаць дзевятага аддзялення, тоўстым лысаватым чалавечкам сярэдняга ўзросту і сярэдніх, здаецца, разумовых здольнасцяў. Пальцы ягоныя, чырвоныя і нязграбныя, тым не менш, даволі спрытна бегалі па клавішах, на экране адзін за адным высвечваліся нейкія чарцяжы…

-Наземныя паверхі можна прапусціць, - некалькі буркліва сказаў Холін. – Першы падземны таксама, дадаў ён, крыху прамарудзіўшы. – А вось далей… Гэта які, другі?

-Другі, - падцвердзіў загадчык нечакана тонкім для свайго целаскладу голасам . – Тут дэманстрацыйны пакой, а вось тут… тут утрымліваліся жанчыны. Далей кухня, сталовыя памяшканні, спартыўная зала з трэнажорамі…

-Не думаю, што гэта іх хоць крышачку зацікавіла, - Холін пазяхнуў. – Давай лепш адразу самы ніжні ярус. Што там?

Загадчык, хвалюючыся і збіваючыся, пачаў штосьці тлумачыць, але Свенсан яго ўжо не слухаў.Ён глядзеў на гэтага перапалоханага потнага чалавечка і думаў аб тым, што загадчыку яшчэ пашчасціла. З Холіна магло стацца і загадчыка там пакінуць, разам з астатнімі…ці, можа, ён так і планаваў?

-Што? – перапытаў раптам Холін. – Паўтары яшчэ раз самую апошнюю фразу! Што там у вас, у гэтым бакавым складзе?

-Землярыйная тэхніка, - дрыжачым голасам сказаў загадчык. – Дакладней, машына для падземных работ.

-Навошта фермерам машына для падземных работ? – нейкім ледзяным тонам пацікавіўся Холін. – І што гэта за машына?

-Быў заказ… некалькі месяцаў таму, - голас загадчыка задрыжаў яшчэ мацней. – Але аказалася… карацей, калі мы пачалі высвятляць усе падрабязнасці…

-То вы нават не знайшлі таго, хто заказваў, так?

Не адказваючы, загадчык трасянуў галавой у знак згоды.

-Цудоўна! Проста цудоўна! – голас Холіна таксама дрыжаў, але ад гневу. – Дык што гэта за машына, я вас спытаў?!

- “Крот-3” – ледзь чутна прашаптаў загадчык. – Дэсантны варыянт…

- Што?! – нейкі час Холін моўчкі глядзеў на белы, нібыта абцярушаны мелам твар загадчыка. - Чаму вы адразу ж не далажылі аб гэтым кіраўніцтву?!

-Я… мы… - спалоханна замармытаў загадчык. – Нам здалося, што па такіх дробязях…

-Гэта не дробязі! – з усяе сілы гаркнуў на яго Холін, потым, павярнуўшыся да Зіберта, загадаў, але ўжо значна цішэйшым голасам: - Забяспечце мне сувязь з дэсантнымі шлюбкамі! З усімі адразу! І з камандзірамі дэсантных груп таксама!

Зіберт, адпіхнуўшы загадчыка ўбок, ды так, што той, не ўтрымаўшыся на нагах, грымнуўся ў праход паміж крэсламі, заняў ягонае месца і пачаў паспешліва націскаць клавішы.

- Гатова! – сказаў ён праз некалькі хвілін і, сунуўшы мікрафон Холіну, дадаў таропка: - А ў чым справа? Што такого сур’ёзнага здарылася?

“Няўжо ён яшчэ не зразумеў? – здзіўлена падумалася Свенсану. – І гэта начальнік бяспекі!”

- Увага! – закрычаў Холін у мікрафон. -У праціўніка “Крот-3”! Загад шлюбкам: прасканіраваць зямную паверхню вакол будынка. Пры выяўленні любога падземнага руху дакладваць мне асабіста! Загад камандзірам груп: быць асабліва пільнымі!У любым момант і ў любым месцы праціўнік можа вырвацца на паверхню!

Ён змоўк і ў транспартніку адразу ж усталявалася мёртвая цішыня. Усе сядзелі нерухома… а няшчасны загадчык аддзялення, баючыся нават варухнуцца, застыў у вельмі ўжо нязручнай позе, ягоны лысы чэрап ледзь выглядваў з-пад локця Зіберта… і гэта прыдавала ўсёй сур’ёзнай і напружанай сітуацыі крыху камічнае адценне…

- Ёсць! – пачулася ў дынаміку. – Мы яго засеклі!

- Вывесці на экран! – скамандваў Холін. – Працягваць назіранне!

Карцінка на экране змянілася. Цяпер там высвечвалася каляровая аб’ёмная карта: будынак у цэнтры і тэрыторыя вакол.У правым верхнім кутку экрана прэч ад будынка павольна рухалася чырвоная пульсуючая кропка.

-На што яны спадзяюцца? – ужо амаль спакойна, сказаў Холін ні да каго канкрэтна не звяртаючыся. - Рана ці позна ім прыдзецца выйсці на паверхню… дарэчы, які максімальны запас ходу у апаратаў такога класу?

-Я працаваў калісьці з “Кратамі”, - сказаў Зіберт. –Праўда, гэта былі “Крот-1” і “Крот-2”.Яны маглі прайсці без дазапраўкі да сарака кіламетраў. Не думаю, што трэцяя мадэль пройдзе менш…

-Сорак кіламетраў? – заклапочана прагаварыў Холін і, падцягнуўшы да сябе мікрафон, спытаў: - На якой яны глыбіні зараз?

- Прыкладна, дзесяць метраў, - пачулася ў адказ. – Плюс-мінус метр…

- Ясна!

Адкінуўшыся на спінку крэсла Холін нейкі час моўчкі сачыў за пульсуючай кропкай на экране. Яна працягвала павольна але неўхільна паўзці прэч ад будынка, дакладней, ад тых рэшткаў, што ад яго засталіся…

-На якую максімальную глыбіню разлічаны “Краты”? – зноў ні да каго канкрэтна не звяртаючыся, спытаўся Холін.

Зіберт нічога не адказаў, і таму Холін запытальна паглядзеў на Свенсана.

-Метраў дваццаць-дваццаць пяць, не больш, - сказаў Свенсан. – Усё залежыць ад грунта. Тут, на Аграполісе, -не больш дваццаці…

-Я зразумеў, - сказаў Холін. – А цяпер такое пытанне да вас абодвух: як іх можна спыніць?

Зіберт і Свенсан пераглянуліся.

-Плазменныя ўстаноўкі шлюбак… - не зусім упэўнена прагаварыў Зіберт. – Зразумела ж, яны не праб’юць такі пласт грунту, але пасля некалькіх дакладных масіраваных залпаў па паверхні, у выніку, так званага, электрамагнітнага рэзанансу, на “Краце”пачнуць гарэць электрапрыборы…

- І што? – спытаў Холін.

- Машына спыніцца, - растлумачыў Зіберт. – Яна, можна сказаць, стане іхняй труной…

- Вось нават як?

І зноў нейкі час Холін моўчкі глядзеў на пульсуючы чырвоны агеньчык.

- Хацеў бы я ведаць, аб чым яны зараз думаюць? – прагаварыў ён нарэшце. – На што спадзяюцца? Бо на штосьці яны ўсё ж спадзяваліся, калі вырашылі выкарыстаць “Крата”?

Зіберт паціснуў плячамі.

- Яны што, не ведалі, што супраць іх будуць выкарастаны плазменныя ўстаноўкі?

- Магчыма, у іх проста не было іншага выйсця? – сказаў Зіберт. – А магчыма…

- Магчыма, што? – павярнуўся Холін да начальніка бяспекі.

- Нічога, - адказаў той. – Гэта я так…

Нейкі час Холін толькі моўчкі глядзеў на яго, потым зноў пацягнуўся да мікрафона.

- Адкрывайце агонь! – загадаў ён. – Прасачыце, каб вакол не было нашых людзей! Ці не, пачакайце хвілінку!

Ён змоўк і пачаў насцярожана прыслухоўвацца да чагосьці. Свенсан таксама прыслухаўся. Да ягонага слыху данесліся адчайныя крыкі і такія знаёмыя воплескі ручных плазмераў…

- Падобна на бой? – прагаварыў ён.

Адзін з бакавых экранаў раптам засвяціўся і на ім узнік усхваляваны твар кагосьці з ахоўнікаў.

- Што там у вас? – крыкнуў Холін. – Ды не маўчы ты!

-Яны напалі на нас, сэр! – задыхаючыся, нібыта ад хуткага бегу, прагаварыў ахоўнік. – На іх скафандры дэсантнікаў, таму іх своечасова і не заўважылі. Тым больш, што ўсе былі ўпэўнены, што абедзьве “кошкі” зараз там, на “Краце”. О, Божа!

Праз увесь экран палыхнула раптам нейкім зеленаватым святлом, і ахоўнік, ускінуўшы над галавой рукі, паваліўся кудысьці ўніз. А праз імгненне патух і сам экран. А трывожныя крыкі і воплескі плазмераў чуліся дзесьці зусім ужо побач…

-Плазмер! – зароў Холін, працягваючы руку да Зіберта. – Тут ёсць хоць адзін плазмер?!

Ён выхапіў зброю з рук Зіберта і выслізнуў з кабінкі. Зіберт адразу ж кінуўся следам…. у транспартніку зараз засталіся толькі Свенсан, ды яшчэ перапалоханы загадчык аддзялення, які па-ранейшаму сядзеў на падлозе і гучна ікаў.

Уключыўшы знешні абзор, Свенсан змог, нарэшце, хоць крыху ацаніць абстаноўку.А яна была для ўдзельнікаў аблогі незайздроснай. І гэта яшчэ мякка кажучы…

Бой зараз ішоў у паветры, дзе цёмныя фігуры ў дэсантных скафандрах імкліва праносіліся ў самых розных напрамках, спрытна спрабуючы ўхіліцца ад, яшчэ больш імклівых, блакітных плазменных разрадаў. Шанцавала далёка не ўсім… вось яшчэ адзін з дэсантнікаў каменем пайшоў уніз, напэўна, няўдала перасёкшыся ў палёце з блакітнай смерцю. Хутчэй за ўсё, дэсантнік гэты застаўся жывы (не так проста нават згусткам плазмы прабіць дэсантны скафандр), але на бліжэйшыя некалькі дзён, а то і тыдняў, ён быў надзейна выведзены са строю…

Ахоўнікі, якія ўзняцца ў паветра не маглі, па прычыне адсутнасці скафандраў, толькі разгублена пазіралі ўверх, не рашаючыся прымяніць зброю. Іх можна было зразумець - усе фігуры ў небе выглядалі зусім аднолькавымі… нават спрактыкаванае вока Свенсана не магло пакуль адрозніць “дзікіх кошак” ад астатняй масы дэсантнікаў…

-Яны заб’юць нас! – пранізліва заверашчаў загадчык аддзялення. – Яны спаляць нас разам з гэтым кацерам! Адно трапнае пападанне - і мы нябожчыкі!

Адшурхнуўшы ўбок Свенсана, загадчык дваццаць дзевятага аддзялення куляй, а дакладней, вялікім нязграбным кулём вываліўся з кабіны, пакінуўшысвайго калегу з аддзялення дваццаць першага ў поўнай адзіноце.

Але Свенсан гэтага, здаецца, наватне заўважыў. Ён зусім выпадкова зірнуў на бакавы экран…чырвоная пульсуючая кропка усё яшчэ рухалася, працягваючы паступова аддаляцца ад месца бою…

“Аўтаматыка, - падумалася Свенсану. – Яны зноў падманулі нас! Хоць, чаму “нас”? Я тут пры чым?”

Свенсан зразумеў раптам, што прыйшоў час выбіраць. З кім ён зараз: з ФІРМАЙ, служэнню якойаддаў два апошніх гады жыцця, ці з гэтай незвычайнай жанчынай, аб якой думаў амаль тры гады, і з якой так нечакана сустрэўся зноў… тут, на Аграполісе…

На планеце, дзе жанчын, наогул, не лічаць за людзей…

Чырвоная пульсуючая кропка раптам зрабіла ледзь прыкметны паварот улева, і Свенсан зразумеў адразу ж, што ніякая гэта не аўтаматыка. Там, у “Краце” хтосьці быў, жывы хтосьці…і гэты “хтосьці” кіраваў зараз машынай…

А “Крот” ужо выходзіў за межы экрана і, здаецца, ніхто на яго не звяртаў нават увагі. У цэнтры ўвагі быў паветраны бой дэсантнікаў з “дзікімі кошкамі”.

Але, калі гэтыя жанчыны тут, і вядуць бой, то хто ж тады там, у “Краце”?

“Перадаць на шлюбкі, каб па-ранейшаму не пакідалі па-за ўвагай землярыйную машыну? – гэтая думка раптоўна прыйшла ў галаву Свенсана і ён пацягнуўся нават да пульта рукой, але амаль адразу зноў адхапіў яе. – Якога дзьябла! Мне гэта навошта?!”

Чырвоная кропка пакінула межы экрана, але Свенсан ужо гэтага не бачыў. Усю ўвагу ён сканцэнтраваў на экранах знешнега абзору.

А там штосьці змянілася. Напэўна па камандзе знізу, дэсантнікі раптам разляцеліся ва ўсе бакі і Свенсан нарэшце ўбачыў тых, каго ўвесь гэты час безпаспяхова шукаў…

Дзве адзінокія фігуры ў скафандрах, якія засталіся ў паветры і па якіх ахоўнікі зараз адкрылі суцэльны шалёны агонь на паражэнне, праўда, пакуль што беспаспяхова. Жанчыны зверху адразу ж адказалі ім тым жа, і з куды большым поспехам.

Плазмеры, якімі былі ўзброены ахоўнікі, не йшлі ні ў якае параўнанне з плазмерамі космадэсантнікаў. Іхзеленаватыя зарады не маглі, не толькі прабіць скафандр, але нават больш менш сур’ёзна яго пашкодзіць…

Праўда, нават несур’ёзныя пашкоджанні такой складанай штукі, як дэсантны скафандр, могуць з цягам часу вывесці яго са строю…

Свенсан, з заміраннем сэрца глядзеў, як дзесяткі і сотні зеленаватых маланак літаральна ўпіваліся ў скафандры “дзікіх кошак”. Пераважная большасць гэтых маланак адбівалася звыштрывалым пакрыццём скафандра… але маланак было занадта ўжо шмат…

Вось адна з жанчын пачала каменем падаць уніз. Кінуўшыся следам, другая жанчына імгненна падхапіла сяброўку.Трымаючы яе левай рукой, жанчына гэтая не толькі працягвала даволі паспяхова ўхіляцца ад большасці зарадаў, але і паспявала весці трапны агонь у адказ. Праўда, доўга так працягвацца не магло…

Што ж, здаецца, славутыя “дзікія кошкі” пацярпелі ўсё ж паражэння, як гэта неверагодна гучыць.Праўда, пры такой вялізарнай перавазе праціўніка ў жывой сіле, тэхніцы і ўзбраенні, іншага і быць не магло…

Ці ўсё ж магло?

Свенсан і сам сабе не мог нават растлумачыць, што ж падштурхнула яго на гэты крок. Нечакана яму ўспомніўся той юнак-фермер, Нікаля Сарджэн, здаецца… і яго адносіны да сваёй рабочай жонкі, і нечуванае для фермераў злачынства супраць заканадаўства Аграполіса, на якое гэты самы Сарджэн свядома пайшоў дзеля каханай жанчыны...

Што ж, ён, Алаф Беджамін Свенсан,зараз паспрабуе зрабіць штосьці падобнае!

Ухапіўшыся за штурвал правай рукой і звычна паклаўшы левую на клавішы пульта кіравання, Свенсанлітаральна ўскінуў транспартнік у паветра. Ён не ведаў канкрэтна, хто ж з двух жанчын зараз беспрытомна боўтаецца у паветры, а хто самаахвярна бароніць параненую сяброўку, хоць, пакінуўшы яе на волю лёсу, у “дзікай кошкі” заставаўся яшчэ нейкі, хоць невялікі шанц на выратаванне.Выратаваць іх абодвух… такой і была мэта Свенсана …праўда, для гэтага яму патрэбна было праявіць зараз усё сваё майстэрства ў кіраванні транспартнікам.

Ну, і крыху шанцавання, вядома ж, бо інакш…

Свенсану і сапраўды пашчасціла ў тым, што знізу знаходзіліся простыя ахоўнікі, а не космадэсантнікі,і яны не адразу ўразумелі, што ж такога збіраецца ён зрабіць зараз. Здаецца, яны нават вырашылі спачатку, што гэты невялікі і нічым не ўзброенны транспартнік вырашыў разам пакончыць з“кошкамі” проста пратараніўшы іх сваёй масай. Таму ахоўнікі, усе як адзін, спынілі агонь, баючыся тым самым пашкодзіць кацер свайго патэнцыяльнага саюзніка...

Выкарыстаўшы гэтае іх кароткае замяшанне, Свенсан зрабіў рэзкі разварот… і вось ужо расчынены люк кацера аказаўся зусім побач з двума фігурамі ў скафандрах. Тая з жанчын, якая трымала за руку параненую сяброўку, навяла на Свенсана плазмер, але пакуль што не страляла.

- Сюды! – крыкнуў Свенсан, паказваючы на ўваход. – Хутчэй, пакуль яны не апамяталіся!

Жанчына працягвала моўчкі глядзець на Свенсана… яна яго бачыла выдатна, ён жа бачыў толькі чорнае шкло яе скафандра. Тая гэта была жанчына ці не тая, гэтага Свенсан пакуль што не ведаў, але выдатна разумеў, што жанчына яму не давярае.

- Я хачу дапамагчы вам! – прагаварыў ён як мага гучней. – Я сапраўды хачу вам дапамагчы!

Другая жанчына, якая ўвесь гэты час вісела нерухома на руцэ першай, раптам слаба варухнулася і, напэўна, менавіта гэты яе амаль бездапаможны жэст дапамог першай з жанчын прыняць прапанову Свенсана. Яны ірванулася ўперад… яшчэ імгненне і абедзьве жанчыны апынуліся ў кацеры.

- А цяпер ходу! – прашаптаў Свенсан, зачыняючы люк і, адначасова, даючы транспартніку самы поўны наперад.

І толькі пасля таго, як кацер, зрабіўшы круты віраж над самымі іх галовамі, пачаў імкліва аддаляцца, разгубленныя і нічога не разумеючыя ахоўнікі адкрылі ўслед яму хаатычны і бескарысны ўжо агонь…

* * *

- Навошта ён гэта зрабіў?!

Ніхто не адказаў Холіну, ды ён, здаецца, і не чакаў адказу. Пытанне было чыста рытарычным, бо ніхто з прысутных не ведаў Свенсана так, як ведаў яго сам Холін. Дакладней, калі не ўлічваць Зіберта, яны яго, наогул, не ведалі…

- Ён што, звар’яцеў?!

І зноў ніхто нічога не адказаў Холіну. Падначаленыя стаялі моўчкі і гэтак жа моўчкі (і разам з тым, аддана) глядзелі на свайго непасрэднага начальніка. А Холін раптам з нейкім недаўменнем нават адчуў, што… крыху зайздросціць Свенсану.

Гэтага яшчэ не хапала!

Да іх групы падыйшоў адзін з выратавальнікаў, мокры, увесь перапэцканы сажай і чорнай зямлёй.

- Сэр, - пачціва звярнуўся ён да Холіна, – мы дасягнулі нарэшце ніжняга ўзроўню…

- І што? – павярнуўся да яго Холін. – Ёсць жывыя?

- Усе жывыя, сэр! Акрамя… - ён змоўк на імгненне, - акрамя жанчын…

Холіну здалося, што ён недачуў.

- Яны што, забілі жанчын? – недаўменна спытаў ён. – Быць такога не можа!

- Ніяк не, сэр, не забілі! – прагаварыў выратавальнік. – Жанчыны проста зніклі.

Нейкі час Холін моўчкі глядзеў на выратавальніка.

- Зніклі? – паўтарыў ён. – Пяць жанчын проста знікла?! Куды яны маглі знікнуць?

-Ніхто не ведае гэтага, сэр! Бо ўсіх супрацоўнікаў проста замкнулі з самага пачатку у адным са складоў, і таму яны…

- Чорт! – Холін схапіў службовы тэлефон. – Шлюбкі, дзе ўсе шлюбкі?!

-Вы ж самі аддалі загад, каб яны арганізавалі пагоню за гэтым кацерам, - змрочна прагаварыў Зіберт. – Вось яны і…

-Чорт! – кінуўшы тэлефон на зямлю, Холін нечакана схапіў Зіберта за адвароты кіцеля. – Навошта было пасылаць у пагоню усе дзесяць шлюбак?! Каб збіць адзін безабаронны кацер? А можа… - апусціўшы Зіберта, Холін з нейкай надзеяй нават утаропіўся на яго, - можа, яны паспелі ўсё ж вывесці яго са строю яшчэ да таго, як пачалася ўся гэтая страляніна?!

- Каго, сэр?! – пачціва спытаўся Зіберт, адступаючы на крок.

-“Крата-3”! – гаркнуў Холін. – Яны яго вывелі са строю?! Толькі не кажы мне, што яны гэтага не зрабілі! – дадаў ён амаль умольна. – Яны яго знішчылі, так?

-Ніяк не, сэр! – гледзячы кудысьці ўбок прагаварыў Зіберт. – Мы ж вырашылі, што ён ідзе на аўтаматыцы…

-Вы! – крыкнуў Холін, губляючы самыя апошнія рэшткі самавалоднання. – Вы так вырашылі, Зіберт! Вы, а не мы!

Зіберт нічога не адказаў. Ён толькі адступіў яшчэ на адзін крок ад свайго раз’юшанага начальніка, але Холін на яго ўжо не глядзеў

- Звяжыцеся са шлюбкамі! – загадаў ён, ні да каго канкрэтна не звяртаючыся. – Магчыма, яны ўжо вяртаюцца назад!

Адразу тры супрацоўнікі схапіліся за тэлефоны. Холін моўчкі глядзеў на іх цяжкім немігаючым позіркам.

-Яны яшчэ не вяртаюцца, сэр! – нясмела прагаварыў адзін з тых, хто тэлефанаваў. – Яны ўсё яшчэ вядуць праследванне…

-Цудоўна! – усклікнуў Холін з сарказмам і нейкай незразумелай горыччу ў голасе. – Проста цудоўна! Маючы амаль двайную перавагу ў хуткасці, маючы плазменныя ўстаноўкі… дзесяць супраць аднаго, безабароннага… і яны проста вядуць праследванне! Якія малайцы!

* * *

Свенсан заўважыў пагоню яшчэ здалёк. Усе дзесяць дэсантных шлюбак ішлі за імі шырокім паўкругам, яны знаходзіліся зараз на даволі значнай адлегласці ад кацера… праўда,адлегласць гэтая хуткаскарачалася.

- Гэта ты?

Азірнуўшыся, Свенсан убачыў, што жанчына, зрабіўшы зусім празрыстым чорнае шкло скафандра, глядзіць на яго зараз халодным недаверлівым позіркам. Такая знаёмая… і, адначасова, такая незнаёмая жанчына…

І такая прыгожая…тая адзіная, аб якой ён думаў увесь гэты час… дзеля якой пайшоў на тое, што тут, на Аграполісе, ды і, наогул, на ўсіх тэрыторыях, дзе гаспадарыць ФІРМА, лічыцца найвялікшым злачынствам…

І імя гэтаму злачынству – здрада! Здрада інтарэсам ФІРМЫ.

ФІРМА такога не даруе!

І ўсё ж ён пайшоў на гэта, нават сам яшчэ не зусім разумеючы, навошта ён гэта зрабіў…

-Чаму ты вырашыў дапамагчы нам? – нібы прачытаўшы ягоныя патаемныя думкі, спыталася жанчына. - Што ты задумаў?!

Свенсан нічога не адказаў, ды і што было адказваць. Ён толькі ўсміхнуўся і некалькі няўпэўнена паціснуў плячамі, а жанчына, апусціўшы раптам руку ўніз, намацала ёй плазмер на поясе…

-Ты і сапраўды хочаш забіць мяне? – спытаў Свенсан і, адвярнуўшыся ад яе, усю сваю ўвагу засяродзіў на кіраванні кацерам. – Дарэчы, чаму ты не зрабіла гэтага тады, у доме свайго былога мужа?

Не адказваючы, жанчына ўсё працягвала і працягвала глядзець на Свенсана. А ён раптам успомніў пра пагоню, якая за гэты час яшчэ больш наблізілася…

-Між іншым, за намі пагоня, - паведаміў ён. – Дзесяць дэсантных шлюбак з гіперплазмерамі на кожным, нягледзячы на тое, што на наш занядбаны кацер хапіла б і адной…

І, не звяртаючы больш на жанчыну за спіной аніякай увагі, Свенсан усю сваю ўвагу вырашыў засяродзіць на кіраванні кацерам. Шлюбкі знаходзіліся ўжо ў даволі небяспечнай блізасці. Яшчэ крыху і яны пачнуць прыстрэлку, калі толькі няма загаду Холіна ўзяць іх жывымі…

“Такога загаду не будзе! – зразумеў раптам Свенсан. – Холін не стане рызыкаваць, ды і хто яму Свенсан, асабліва пасля таго, што ён нарабіў…”

Жанчына за спіной прагаварыла штосьці, але мова, на якой яна гаварыла, была зусім незнаёмай Свенсану.Здаецца, жанчына звярталася да сваёй сяброўкі…праўда, тая нічога ёй не адказала, і нельга было зразумець, жывая яна зараз альбо ўжо мёртвая. Потым жанчына змоўкла і…раптам апынулася зусім побач са Свенсанам, у суседнім ад яго крэсле. Як і калі яна паспела там апынуцца – гэтага Свенсан так і не зразумеў…

Але здзіўляцца гэтай акалічнасці не было часу, ды і што было здзіўляцца.“Дзікая кошка” -яна “дзікая кошка” і ёсць!

-Табе ад іх не адарвацца, – павольна, праз зубы прагаварыла жанчына. – Будзе лепш, калі я вазьму кіраванне на сябе!

Свенсан некалькі пакрыўджана зірнуў на яе.

- Я ўсё ж былы космадэсантнік, - прагаварыў ён. – Так што…

- А я – “дзікая кошка”! – перабіла яго жанчына. – І не былая! І лепш бы табе памаўчаць!

“Вось нават як! – міжволі падумалася Свенсану. – А тры гады таму яна здавалася мне такой сціплай і вытанчанай, і з такім захапленнем глядзела яна тады на мае капітанскія нашыўкі…”

У гэты час да вушэй Свенсана данёсся такі знаёмы воплеск і доўгая блакітная маланка паласнула па паветру злева ад іх.

“Пачалося! - з заміраннем сэрца падумаў Свенсан, інстыктыўна паварочваючы кацер управа. – Толькі б паспець!”

- Ідзі да Ізіды!

- Куды?

Моцны штуршок адкінуў Свенсанадалёка ўглыб кацера. Ён упаў на спіну і аказаўся раптам зусім побач з той, другой жанчынай. І ў гэты ж момант кацер увайшоў у глыбокае піке…

-Што ты робіш?! – крыкнуў Свенсан, адной рукой хапаючыся за нейкі выступ. Другой рукой ён з усяе сілы ўчапіўся ў скафандр нерухомай жанчыны (Ізіды, здаецца), з цяжкасцю ўтрымліваючы яе і сябе на месцы, бо кацер падаў уніз амаль вертыкальна. – Давай на сябе! На сябе давай!

- Ты мяне будзеш вучыць?!!

Блакітныя маланкі сцябалі цяпер па паветру з усіх магчымых бакоў. Толькі цудам можна было ацалець у суцэльным гэтым плазменным ліўні…

І ўсё ж яны пакуль што заставаліся жывымі. Жанчына ў самы апошні момант змагла майстэрскі і нават віртуознавыраўняць кацер. Зараз яна вяла яго так нізка, што транспартнік амаль кранаўся яркім чырвоным сваім днішчам такіх жа чырвоных кукурузных суквеццяў. Пад імі было вялізнае поле кукурузы, а зверху, якраз над імі знаходзіліся зараз дэсантныя шлюбкі, якія чамусьці прыпынілі сваю страляніну…

Вось толькі чаму яны не страляюць зараз?

“Яны ж нас не бачаць! – дайшло, нарэшце, да Свенсана. – Дакладней, яны бачаць нас, але толькі візуальна. Для прыбораў навядзення плазменных установак мы зараз зліліся з навакольным фонам у адзінае цэлае… і радыёлакацыйныя прыборы таксама ім не могуць дапамагчы зараз… ніяк не могуць дапамагчы! Ай ды “дзікая кошка”! А я яшчэ хваліўся перад ёйсваім уменнем кіравання кацерам…”

Але, на жаль, кукурузныя палі, якімі б вялізнымі яны не былі, урэшце рэшт, маюць сваёзаканчэнне. І тады нішто ўжо не ўратуе маленькі няўзброены транспартнік ад знішчальнага ўдару зверху.

І тут, нібы прачытаўшы думку Свенсана, жанчына прагаварыла, не паварочваючыся да яго:

- Ты хочаш мне дапамагчы?

- Так, - сказаў Свенсан. – Хачу!

На імгненне азірнуўшыся, жанчына кінула кароткі позірк на Свенсана.

- Мала часу, - прагаварыла яна, зноў усю сваю ўвагу засяродзіўшы на кіраванні. – Скажы, ты памятаеш яшчэ, як карыстацца аптэчкай скафандра?

- Яшчэ памятаю! – Свенсан міжволі паглядзеў на Ізіду, якая нерухома ляжала побач з ім. – Што з ёй?

- Не ведаю! – сказала жанчына, зніжаючыся так, што чырванаватыя кукурузныя мяцёлкі пачалі стукацца аб днішча кацера, уздымаючы пры гэтым цэлыя воблакі чырванаватага пылку… ні даць, ні ўзяць – сапраўдная дымавая заслона… – Але ты павінен ёй дапамагчы! Не тут! – крыкнула раптам яна, заўважыўшы, што Свенсан пацягнуўся да аўтаматычнай сістэмы, якая дапамагала амаль імгненна вызваліцца ад скафандра. – Бо часу ўжо няма! Поле хутка скончыцца!

- Дык што рабіць? – прагаварыў Свенсан з трывогай. – Што ты прапануеш?.

-Я зараз адчыню люк, - прагаварыла жанчына, робячы рэзкі паварот ўлева. - Вось яно і скончылася амаль! Поле, я маю на ўвазе!

- І што? – крыкнуў Свенсан. – Навошта люк?

- Навошта? – Жанчына зноў павярнулася да яго на нейкае імгненне. – Я павяду кацер па самаму краю поля, а ты, як толькі адчыніцца люк,абхапі Ізіду як мага мацней і проста скачыце ўніз! І адразу ж уключай антыгравітатар!

- Што? – Свенсан не адразу нават уразумеў, аб чым ідзе гутарка… і толькі калі зусім побач з ім і сапраўды расчыніўся ніжні люк, ён, нарэшце, зразумеў, чаго ж канкрэтна ад яго чакаюць зараз. – А ты, як жа ты?

- Я паспрабую адцягнуць іх увагу!

Яна прагаварыла гэтыя словы такім спакойным, абыякавым нават тонам, што Свенсану стала не па сабе неяк. Гэтая жанчына ішла на смерць дзеля сваёй сяброўкі, і не бачыла ў гэтым сваім учынку нічога звышасаблівага...

-Хутчэй! – прагаварыла яна крыху ўжо нервова. – Інакш яны здагадаюцца, у чым справа!Скачыце, антыгравітатар двух вытрымлівае!

Свенсан міжволі зірнуў у адчынены люк. Там, знізу, праносіліся з вялізнай хуткасцю кукурузныя вершаліны, а значыцца, да зямлі было не так і далёка. Некалькі дзесяткаў метраў.Нават з працуючым антыгравітатарамяны апусцяцца ўсяго за некалькі хвілін…

І застануцца жывымі. А гэтая жанчына памрэ…

- Не! – крыкнуў ён, адмоўна матнуўшы галавой. – Я не пакіну цябе!

- Не будзь дурнем! –усё гэтак жа спакойна прагаварыла жанчына, зноў павярнуўшы галаву ў іх бок. –Скачы!

- Скачыце вы ўдвух, - унёс прапанову Свенсан. – А я павяду кацер далей!

- Я ж сказала – не будзь асталопам!

Кацер раптам рэзка заваліла на левы бок, і Свенсан, ніяк не чакаўшы гэтага, вываліўся з яго разам з нерухомай Ізідай.Ужо падаючы ўніз між таўшчэзных кукурузных ствалоў, ён абхапіў скафандр аберуч, навобмацак знайшоў і націснуў такую знаёмую кнопку на ягоным шырокім поясе.

І адразу ж іх імклівае падзенне неяк запаволілася. Яны ўжо не падалі каменем уніз, зараз яны плаўна апускаліся паміж кукурузных сцяблоў і лістоў… яшчэ крыху і Свенсан адчуў пад нагамі цвёрдую паверхню. Машынальна зірнуў уверх і, вядома ж, нічога там не разгледзіў, акрамя суцэльнага зялёнага перапляцення.

Але справа ад яго, паміж таўшчэнных ствалоў бачыўся ўяўны прасвет, і Свенсан, асцярожна апусціўшы нерухомае цела ў скафандры на тоўсты слой сухой і не вельмі яшчэ высахлай апалай лістоты, кінуўся туды, на самы край поля. Дабегшы да яго, паглядзеў уверх, у блакітную і бязвоблачную нябесную прастору.

Ён разлічваў, што жанчына, пакінуўшы іх тут, крута паверне кацер на зваротны маршрут і зноў будзе, цесна прыціснуўшыся да выратавальных кукурузных вершалін, працягваць сваю небяспечную гульню з праследавацелямі. Але гэтага не адбылося. Узняўшыся амаль да двухмільнай вышыні, маленькі чырванаваты кацер адчайна лавіраваў ва ўсе бакі, ратуючыся ад асляпляльных разрадаў, якія амаль бесперапынна выпускалі па ім шлюбкі. І тым не менш, ні адзін з гэтых разрадаў у кацер пакуль яшчэ не патрапіў… хоць доўга так працягвацца, зразумела ж, не магло…

- Дурніца! – з роспаччу прашаптаў Свенсан, кусаючы сабе вусны. – Якая ж ты дурніца! І я дурань, што звязаўся з табой!

Невядома, на што разлічвала жанчына… хутчэй за ўсё, тут проста спрацаваў прыроджаны інстынкт “дзікай кошкі” - змагацца да апошняга. Але, як бы там ні было, заканчэння гэтага няроўнага паядынку Свенсан так і не змог пабачыць. І маленькі безабаронны кацер, і велічэзныя баявыя шлюбкі, якія ўсё ніяк не маглі і не маглі ў яго патрапіць… усё гэта знікло раптам за лініяй небакраю… і толькі пасля гэтага Свенсан павярнуўся і панура накіраваўся да другой жанчыны, Ізіды, каб паспрабаваць выратаваць ёй жыццё…

Магчыма, гэтая Ізіда таксама была вельмі прыгожай жанчынай, магчыма, яна была нават прыгажэйшай за тую… ва ўсім гэтым Свенсан зможа пераканацца толькі зняўшы з яе дэсантны скафандр… але ж не дзеля яе ён гэтак рызыкаваў. Свенсан паставіў на карту, здаецца, усё, што ў яго яшчэ заставалася ў гэтым жыцці: сваю бездакорную двухгадовую службу ў ФІРМЕ, сваю даволі паспяховую кар’еру, сваё добрае імя, само жыццё сваё нават… паставіўі прайграў усё гэта ў адно кароткае імгненне…

Глава 11

Цяжка дыхаючы, Сарджэн хутка крочыў па адным з незразумелых гэтых калідораў, часам ён нават пераходзіў на бег, спадзяючыся, што вось-вось калідор закончыцца, і ён акажацца раптам у такой знаёмай акруглай зале. Але калідор і не думаў заканчвацца, ён усё працягваўся і працягваўся… а час ішоў, няўмольна ішоў час і вельмі хутка ўжо Мэры вернецца дадому і не застане там яго. А, можа, яна ўжо і вярнулася, бо ў паніцы Нікалязусім згубіў усялякае адчуванне часу. Колькі ён ужо блукае тут: гадзіну?...тры гадзіны?...дзесяць гадзін?

Самым непрыемным было тое, што Сарджэн нават не быў упэўнены, што ідзе зараз у правільным накірунку. З такім жа поспехам ён мог ісці ў накірунку прама процілеглым правільнаму…

“Добра яшчэ, што калідоры гэтыя маюць стабільнае асвятленне – міжволі падумалася Сарджэну. – Бо інакш…”

А ўрэшце рэшт, наўрад палез бы ён сюды, калі б тут было цёмна!

І тут Сарджэн убачыў перад сабой такія знаёмыя металічныя дзверы (ці перагародку) і зразумеў, што, на жаль, і сапраўды рухаўся не туды. Спыніўшыся, ён з адчаем і нават злосцю глядзеў нейкі час на дзіўны малюнак-іерогліф на самай сярэдзіне перагародкі, потым штосьці прымусіла яго перавесці погляд сабе пад ногі.

Там, знізу, ляжаў прадмет з нейкага залацістага метала… і Сарджэн не адразу нават зразумеў, што абрысы незразумелага гэтага прадмета поўнасцю супадаюць з такім жа незразумелым іерогліфам на перагародцы.

“Ключ! – усхвалявана падумалася Сарджэну. – Я нарэшце знайшоў ключ ад адных з гэтых дзвярэй”

Нахіліўшыся, ён ухапіў залацісты прадмет і адразу ж зразумеў, што гэта ніякае не золата. Прадмет быў занадта лёгкім для залатога… магчыма, ён быў проста пазалочаным, магчыма, зробленым з нейкага асаблівага сплаву… але не гэта было галоўным зараз. Галоўным было іншае…

Што адбудзецца, калі ён усё ж прыставіць гэты своеасаблівы “ключ” да малюнка на дзвярах?

Ці адчыняцца пасля гэтага загадкавыя дзверы?

І што чакае Сарджэна там, за “дзвярыма”? І ці надта гарыць ён жаданнем сустрэцца з тым, што можа яго там чакаць?

Нічога гэтага Сарджэн пакуль што не ведаў. Нейкі час ён моўчкі стаяў з “ключом” у руках і ўсё глядзеў і глядзеў на дакладную выяву гэтага “ключа” на металічнай перагародцы. Потым, рашыўшыся нарэшце, усё ж прыклаў “ключ” да выявы.

І адразу ж зразумеў, што не памыліўся – гэта і сапраўды быў ключ. Ён адразу ж літаральна зліўся са сваёй выяваў у нейкае адзінае цэлае… а потым у металічнай заслоне, якраз на месце гэтага іх зліцця, з’явілася раптам маленькая круглая адтуліна, якая пачала павольна пашырацца.

Узрушаны да самай глыбіні душы, Сарджэн бліжэй падсунуўся да адтуліны і ўбачыў за ёй… пустыню. Так, самую сапраўдную пустыню, толькі пясок там быў не жоўтым, як звычна ўяўляў сабе пясок пустыні Сарджэн, а нейкім цьмяна-фіялетавым.

У рэшце рэшт, тут, на Аграполісе, сапраўдных пустынь не існавала… дакладней, іх не існавала ў паўночнай частцы мацерыка. Тут жа, у нязведаных прасторах Поўдня ўсё было магчыма, але ж як далёка адыйшоў ён тады ад будынка?І няўжо ўсе гэтыя доўгіякалідоры заканчваюцца простымі выхадамі знадворак?

Круглая, ці, хутчэй, авальная адтуліна ўсё працягвала і працягвала пашырацца. Вось яе дыяметр стаў такім вялікім , што хударлявы чалавек мог спакойна, прыгнуўшы толькі галаву, пераступіць праз яго…

Магчыма, калі б там, знадворку, буялі такія знаёмыя джунглі, Сарджэн яшчэ б раздумваў, як яму быць, бо вельмі добра памятаў сваю адзіную экскурсію ў тое зялёнае пекла. Але пустыня, што знаходзілася зараз за адтулінай, выглядала зусім бяскрыўдна, прынамсі, нічога жывога, а тым больш, небяспечнага, не назіралася ў ёй … ды і заблукаць на адкрытай гэтай мясцовасці, страціўшы накірунак, было даволі праблематычна. Таму Нікаля, пасля нядоўгіх ваганняў, усё ж рашыўся на эксперымент і пераступіў праз тыя невялікія рэшткі, што засталіся зараз ад суцэльнай металічнай перагародкі. Пераступіў і адразу ж азірнуўся.

Перад вачыма ягонымі прадстала даволі дзіўнае відовішча: авальная адтуліна як бы “вісела” ў паветры сама па сабе. Вакол была ўсё тая ж фіялетавая пустыня: і справа, і злева, і адразу ж за адтулінай…

Але ж так не бывае… не павінна быць, ва ўсялякім разе!

Узрушаны да самай глыбіні душы Сарджэн павольна пачаў абыходзіць адтуліну, каб зірнуць на яе са зваротнага боку і…адчуў раптам яшчэ большае ўзрушэнне.

Адтуліна знікла. Перад Сарджэнам расцілалася толькі бясконцая фіялетавая пустыня і нічога больш не было бачна на шмат міль вакол...

Няўжо яна зачынілася так раптоўна?! І што ж яму рабіць у такім выпадку?!

Увесь здранцвелы ад жаху, Нікаля кінуўся назад і з невыразнай палёгкай зноў убачыў ранейшы ўваход у калідор. Уваход гэты нікуды не знік, проста ён быў бачны чамусьці толькі з аднаго гэтага боку і ніадкуль больш…

Стараючыся не выпускаць яго з поля зроку, Сарджэн пачаў павольна прасоўваццанаперад, асцярожна ступаючы па зыбучым фіялетавым пяску, але ўсяго праз некалькі дзесяткаў метраў нервы Нікаля не вытрымалі, і ёнзноў кінуўся да чорнай адтуліны ўвахода.Страціўшыяеаднойчы і ледзь не страціўшы ад гэтага розум, ён не жадаў больш рызыкаваць.

Штосьці непакоіла яго яшчэ, акрамя дзіўнага становішча ўваходу ў калідор, толькі вось што?

Можа, фіялетавы колер пяску, бо пясок такога колеру ніколі не сустракаўся там, на поўначы?

Але ж поўнач ёсць поўнач, а тут, на поўдні, без сумнення, магчыма ўсё…

Тады, можа, здзіўляючая бясконцасць гэтай пустыні, дзе да самага небакраю не назіраецца нават чагосьці падобнага на зялёную палоску лесу. Праўда, вельмі цяжка разглядзець штосьці зялёнае ў такой далечыні, асабліва калі зялёным выглядае само неба…

Стоп, а чаму яно выглядае зялёным, гэтае неба?! Бо неба, яно ж адно для ўсяго Аграполіса! Ці янопроста здаецца зялёным тут, на фоне фіялетавага пяску пад нагамі?

Сарджэн узняў галаву, спадзяючыся, што хоць там, зверху, неба будзе мець звычайнае сваё блакітнае адценне…

Але неба ўсё роўна засталося зялёным… і цэлых тры сонцы ярка свяцілі ў зялёным гэтым небе: адно зусім маленькае, чырванаватае, другое, крыху большае за першае, было асляпляльна белага колеру, і нарэшце, трэцяе, вялізнае і зялёнае, напэўна ж, і надавала небу яго незвычайны колер…

Зялёнае сонца было амаль у самым зеніце, чырвонае і белае - ці то заходзілі, ці то толькі ўзыходзілі …

Але ж на Аграполісе проста не магло быць трох сонцаў! Нідзе не магло, ні там, на поўначы, ні тут, на поўдні, а значыцца…

Значыцца, гэтае месца ніяк не магло знаходзіцца на планеце Аграполіс!

“Дзе ж я тадыапынуўся? – разгублена падумалася Сарджэну. – І як такое магло здарыцца?

Ён ужо зразумеў, што знаходзіцца зараз на нейкай іншай планеце, і планета гэтая, магчыма, знаходзіцца зусім у другой частцы Галактыкі…можа,за сотні нават светавых год ад Аграполіса.

Незразумелым заставалася толькі пытання, якім чынам ён змог патрапіць сюды? Але Сарджэну зараз было зусім не да вырашэння гэтай загадкі, бо, азірнуўшыся, ён з жахам заўважыў, што загадкаваяадтуліна не толькі пачала ўжо звужвацца, але і паспела звузіцца за гэты часда небяспечна малых памераў.

З крыкам роспачы Нікаля кінуўся да выратавальнай гэтай адтуліны. Няхай там, за ёй, чакалі яго зноў доўгія і заблытаныя калідорныя мілі, дзе ён, магчыма, зноў будзе блукаць немаведама колькі, беспаспяхова шукаючы выйсця… няхай ён нават памрэ там, у калідоры, ад голаду і смагі… але там была ягоная родная планета, між тым, як тут…

Апынуўшыся, нарэшце, зусім побач з адтулінай, Нікаля зразумеў, што яму ніякім чынам не пралезці туды, такой маленькай яна зараз зрабілася…і ўсё працягвала і працягвала звужвацца. У адчаі Сарджэн ухапіўся аберуч за яе краі, спрабуючы хоць нейкім чынам запаволіць,спыніць няўхільнае гэтае звужэнне.

І сапраўды гэта яму ўдалося. Адтуліна больш не памяншалася, але, як не намагаўся Сарджэн хоць крышачку пашырыць уваход- нічога пакуль што не выходзіла. Больш таго, як толькі ён на імгненне аслабіў націск на краі адтуліны, яна зноў нечакана прыйшла ў рух… і Нікаля, перш чым змог спыніць гэты рух,прайграў яшчэ некалькі сантыметраў…

Становішча Сарджэна станавілася адчайным. Ён не мог адпусціць рук нават на самае кароткае імгненне, але і вечна стрымліваць краі адтуліныСарджэн таксама быў не ў стане. Рукі ўжо пачыналі павольна нямець… яшчэ крыху - і яны поўнасцю адмовяцца падпарадкавацца свайму гаспадару. І тады…

Разуменне таго, што адбудзецца тады, здавалася б, прыдало Нікаля новыя сілы. Закрычаўшы ад жаху і роспачы, ён зноў прыналёг на краі адтуліны і… о, цуд!... яна пачала паддавацца пакрысе гэтаму адчайнаму ягонаму націску. А, магчыма, націск гэты быў тут ні пры чым, проста спрацаваў нейкі іншы механізм, і працэс пайшоў паступова ў зваротным напрамку. Так ці інакш, але ўваход у калідор зноў пачаў паступова пашырацца і калі ён зрабіўся шырокім настолькі, што плечы Сарджэна ў яго праходзілі, Нікаля не стаў больш чакаць. Ён кінуўся у гэты ўваход рукамі наперад, нібы ныральшчык у ваду, балюча стукнуўшыся пры гэтым аб металічны край адтуліны, затым яшчэ больш балюча прызямліўся на каменную падлогу калідора. Ад моцнага ўдару ў патыліцу ў яго нават у вачах пацямнела, праўда, прытомнасці Нікаля ўсё ж не страціў. І, лежачы на спіне, добра бачыў, як адтуліна зноў пачала хутка звужвацца. Вось ад яе застаўся толькі невялікі прасвет… вось ужо адна толькі яркая зеленаватая кропка… вось і гэтая кропка прапала зусім.

Перад Сарджэнам зноў былі суцэльныя металічныя дзверы з замыславатым іерогліфам пасярэдзіне. А потым іерогліф гэта афарбаваўся раптам у залацісты колер… яшчэ імгненне – і “ключ”, зноў раз’яднаўшыся са сваёй выявай на дзвярах, звонка зваліўся на падлогу...

* * *

- Ну што?

Адкінуўшыся ў крэсле, Холін з нейкім задавальненнем нават разглядваў збянтэжаныя твары падначаленых. Дакладней, падначаленым Холіна з прысутных з’яўляўся адзін толькі Зіберт...палкоўнік Хэнк, які камандаваў дэсантнай групай, рэзідэнту планетынепасрэдна не падпарадкоўваўся, і пры кожным зручным выпадку ўсяляк стараўся падкрэсліць гэты свой незалежны стан…

Тым не менш, выгляд у яго зараз быў не меншзбянтэжаны, чым у Зіберта

- Дык што было далей?

Пытанне адрасавалася непасрэдна Хэнку, таму і адказваць прыйшлося менавіта яму.

- Разумееце, - пачаў Хэнк, - мы даволі доўга не маглі патрапіць у гэты… гэты…

Тут палкоўнік змоўк, так і не завяршыўшы фразы.

-У няўзбоены ціхаходны транспартнік! – прыйшлося завяршаць за яго Холіну. – Скажыце, палкоўнік, а колькі ўсяго плазменных зарадаў вы выпусцілі ў Свенсана, перш, чым…

Палкоўнік нічога не адказаў, замест яго адказаў Зіберт.

-Вы ж разумееце, сэр, - пачціва і, разам з тым, крыху паблажліва сказаў ён, - што, хутчэй за ўсё, кіравала транспартнікам адна з гэтых жанчын. Калі б за пультам кіравання знаходзіўся Свенсан, мы б лёгка збілі гэты транспартнік усяго за некалькі хвілін пагоні…

-Мы! –з нейкай нават доляй ганарлівасці удакладніў Хэнк. – Мы б яго збілі ўсяго за некалькі хвілін!

-А каб збіць “дзікую кошку” вам спатрэбілася амаль паўгадзіны! – рэзка асадзіў палкоўніка Холін. – Ды вы яе нават і не збілі, шчыра кажучы, –дадаў ён яшчэ больш рэзкім тонам,памаўчаў крыху, і, не стрымаўшыся, вылаяўся ўголас: - Дэсантнікі, маць вашу!

Успыхнуўшы, Хэнк хацеў, здаецца, адказаць Холіну рэзкасцю на рэзкасць… але, чамусьці,так і не рашыўся гэтага зрабіць. Успомніў, магчыма, што зараз ён разам са сваёй групай знаходзіцца ўсё жна тэрыторыі, якая падначаленаХоліну і толькі яму аднаму…

Замест Хэнка зноўадказаў Зіберт.

- Але дэсантнікі ўсё ж перамаглі іх, сэр!

-Згубіўшы пры гэтым дзве сваіх шлюбкі? – з’едліва-лагодным тонам пацікавіўсяХолін. – Гэта значыць, што “дзікая кошка”, не маючы на борце сваёй нязграбнай пасудзінкі аніякай, больш-менш ладнай зброі, схітрылася, тым не менш, знішчыць дзве баявыя шлюбкі, якімі кіравалі дэсантнікі! Дзве баявыя дэсантныя шлюбкі, падумаць толькі! І ты называеш гэта перамогай, Фрыдрых?!

-Гэта не зусім так, сэр! – пакрыўджана сказаў Хэнк, і Холін з задавальненнем адзначыў, што збіў усё ж з гэтага пыхлівага індыка крыху ягонай невыноснай фанабэрыстасці… вось ён ужо і слова “сэр” успомніў…

- Проста адна шлюбка выпадкова патрапіла пад агонь сваіх жа… - дадаўЗіберт.

-Выпадкова патрапіла пад агонь сваіх! – паўтарыў Холін насмешліва і адначасова з нейкай горыччу. – Ды не выпадкова гэтая шлюбка аказалася раптам пад агнём сваіх жа, зусім не выпадкова! Скажыце, палкоўнік, - нечакана звярнуўся ён да Хэнка, – у вас былі выпадкі, каб дэсантнікі збівалі сваіх? Хай нават не шлюбку, а невялікі боцік ці кацер…

-Такога ніколі не было, сэр! – вымушаны быў згадзіцца з Холінам Хэнк. – За ўвесь тэрмін маёй службы, а гэта больш за дваццаць пяць гадоў…

-Вось бачыш, Фрыдрых! – сказаў Холін стомлена. – А ты кажаш – выпадкова! Ну а другая шлюбка? – зноў звярнуўся ён па Хэнка. – Другую шлюбку яна проста збіла, хіба не так?

-Не зусім так, сэр! – пачціва сказаў Хэнк. – Напэўна, зразумеўшы, што іншага выйсця ў яе няма, гэтая жанчына проста накіравала свой транспартнікна бліжэйшую шлюбку. Гэта быў элементарны жэст адчаю, сэр!

- Гэта было мэтанакіраванае, заранне пралічанае дзеянне!

Узняўшыся з-за стала, Холін нейкі час моўчкі хадзіў па кабінеце. Хэнк і Зіберт засталіся сядзець на ранейшых месцах, яны толькі шматзначна пераглянуліся. Абодвы дэсантнікі, і дзеючы, і былы, са значнай доляй пагарды адносіліся да ўсіх, хто не належыў да іх прывілегіяванай касты. Холін, хоць і з’яўляўся зараз рэзідэнтам, але дэсантнікам не быў ніколі … і гэтым было ўсё сказана…

- У стане адчаю яна б не магла так дакладна патрапіць!

З гэтым сцвярджэннем дэсантнікі не сталі спрачацца, ці таму, што яно, сцвярджэнне гэтае, з’яўлялася бясспрэчным, ці таму толькі, што выказана сцвярджэннебыло непасрэдным начальнікам.

На нейкі час у кабінеце ўсталявалася поўнае і даволі працяглае маўчанне. Холін, крыху супакоіўшыся, апусціўся на ранейшае сваё месца.

- З якой доляй верагоднасці можна сцвярджаць, што яны ўсе загінулі? – спытаўся ён, не звяртаючыся канкрэтна ні да Зіберта, ні да Хэнка. – Я нават задам пытанне крыху інакш: ці ёсць шанц, няхай і самы мінімальны, што хтосьці з гэтых трох змог застацца ў жывых?

- Шанцаў аніякіх, сэр! – ажывіўшыся, запэўніў Холіна Хэнк. – У час выбуху шлюбкі тэмпература ў эпіцэнтры дасягнула, судзячы па паказаннях прыбораў, трох з паловай тысяч градусаў. Таму мы і не здолелі знайсці аніякіх рэшткаў загінуўшых. На зямлю проста падаў дождж з кропляў расплаўленага металу…

- Больш таго, - паспешліва дадаў Зіберт, - тры бліжэйшыя шлюбкі атрымалі значныя пашкоджанні ў выніку гэтага выбуху, і з цяжкасцю змаглі дасягнуць пасадачнай пляцоўкі. Зараз яны рамантуюцца, сэр!

- Гэта мне вядома, - сказаў Холін і, уздыхнуўшы, дадаў: - Адзін маленькі транспартны кацер змог у няроўным баю знішчыць дзве нашых шлюбкі і яшчэ тры пашкодзіць.Ці не занадта вялікая плата за перамогу над адной-адзінай жанчынай, хай сабе і “дзікай кошкай”?

- Іх было дзве, сэр! – пачціва напомніў Зіберт. – І яшчэ гэты… Свенсан…

- Яна была адна! – стомлена сказаў Холін, зноў устаючы з-за стала. – Другая, хутчэй за ўсё, валялася без прытомнасці! А Свенсан… што Свенсан…

Ён падыйшоў да акна, нейкі час моўчкі глядзеў кудысьці ўніз.

- На ўсялякі выпадак аб’явіце іх ва ўсепланетны вышук, - сказаў ён, не паварочваючыся. – І прэмію назначце. Скажам… па дзесяць тысяч за кожнага…

- Вы што, не верыце ў тое, што яны загінулі? - здзівіўся Зіберт.

У гэты час з селектара данёсся мілагучны жаночы голас, пачуўшы які, і Хэнк, і Зіберт скрывіліся так, быццам абодвы сербанулі раптам па лыжцы неразбаўленага воцату.

- Сэр, - прагаварыў прыемны гэты голас. – З вамі хоча размаўляць Цэнтр. Тэрмінова.

- Злучай! - таропка сказаў Холін, паварочваючыся да манітораў на сцяне… і амаль адразу ж адзін з іх засвяціўся. На ім з’явілўся твар Раджы, таго самага, што некалькі дзён таму наведваў Аграполіс. – Добры дзень, сэр! – яшчэ больш таропка прагаварыў Холін, а Хэнк і Зіберт як па камандзе ўзняліся з-за стала і застылі па стойцы смірна.

Нейкі час Раджа моўчкі і без усялякага выразу на прадаўгаватым твары разглядваў усіх трох халодным позіркам блакітных вачэй. Потым ягоны позірк спыніўся на Холіне, і той раптам адчуў сябе даволі няёмка пад уважлівым пранізлівым гэтым позіркам.

-Як ідуць справы? – спытаўся Раджа і ў голасе ягоным нічога не прагучала: ні раздражнення, ні гневу, ні наватцікаўнасці… гэта быў роўны, лянівы голас звышчалавека, які вымушаны звяртацца зараз да нейкіх ніжэйшых істотаў… вымушаны, што ж рабіць… - Спадзяюся, зараз вы інфармуеце мяне аб сваіх несумненных поспехах…

-Поспехі ёсць, сэр! – сказаў Холін, адчуўшы раптам, як нечакана перасохла ў роце, якім чужым і непаслухмяным зрабіўся язык. – Праўда, маюцца і значныя страты з нашага боку. Па-першае, гэта…

Раджа ляніва ўзняў руку, перапыняючы Холіна.

-Не трэба аб стратах, - сказаў ён усё тым жа абыякавым тонам. – Гэта вы выкладзеце потым у справаздачы. Зараз мяне больш цікавяць вашы поспехі. Вядома ж, калі яны ў вас ёсць… - дадаў ён шматзначна і, здаецца, з нейкай нават пагрозай у голасе.

-Яны ёсць, сэр! – паспешліва сказаў Холін. – Дзве жанчыны знішчаны! У жывых засталася зараз толькі адна з “дзікіх кошак”.

-Толькі адна, - задумліва паўтарыў Раджа. – Ну, што ж, гэта абнадзейвае…. Ідзе ж яна зараз, гэтая “кошка”? – спытаўся ён нечакана рэзка. – Колькі часу вам патрабуецца, каб яе абяшкодзіць?

Халодны погляд блакітных вачэй літаральна паралізаваў Холіна, не даваў яму нават варухнуцца. У роце перасохла яшчэ больш, а да ўсяго іншага Холін адчуў раптам як па твары збягаюць уніз кроплі халоднага поту. Чаго я так расхваляваўся? – міжволі падумалася яму. – Ці я баюся яго? Напэўна, і сапраўды баюся! А, можа, не яго нават? Можа, я баюся таго, што гэтыя жанчыны… хоць адна з гэтых жанчын усё ж засталася ў жывых? Ды не, глупства! Такое немагчыма… немагчыма нават для “дзікіх кошак”! Яны ж, нягледзячы на ўсе плёткі аб іх, звычайныя людзі… самыя звычайныя людзі, і ніхто больш! І каму, як не мне, ведаць гэта…

-Што ж вы маўчыце, Максіміліян? – прагаварыў Раджа нечакана мякка і нават спагадліва… але гэтая ягоная мяккасць і спагадлівасць чамусьці ўстрывожылі Холіна куды больш, чым ранейшы халодны абыякавы тон. – Я спытаўся: як і калі вы збіраецеся пакончыць з гэтай апошняй “кошкай”?

-Я зараз усё растлумачу, сэр? – сказаў Холін, з усяе сілы, хоць і без асаблівага поспеху стараючыся трымацца ўпэўнена, асабліва ў вачах уласных падначаленых. – Зірніце сюды!

Узяўшы са стала пульт-указку, Холін падыйшоў да сцяны, процілеглай той, адкуль з шырокага экрана на яго ўважліва глядзеў Раджа.Потым ён націснуў пальцам наўказку -і на сцяне сталі паступова прыступаць нейкія цьмяныя лініі і плямы. Яшчэ імгненне – і там, дзе толькі што была суцэльная белая сцяна, з’явілася раптам вялікая каляровая карта.

Гэта была карта планеты Аграполіс…

На абодвух паўшар’ях шырокая зялёная паласа размяшчалася паміж двух блакітных: даволі вузкай зверху і вельмі шырокай знізу.На гэтай шырокай блакітнай частцы, асабліва каля самага мацерыка, было размешчана вялізная мноства астравоў самага рознага памеру і канфігурацыі, таму ніжняячастка карты мела даволі стракаты выгляд…

Карта Аграполіса была вельмі дакладнай, бо рабілася яна пры дапамозе касмічных апаратаў сувязі. Таму тут былі прадстаўлены ўсе без выключэння астравы ў абодвух акіянах, Паўночным і Паўднёвым…і абрысы ўсіх берагавых ліній таксама былі правільнавызначаны. Больш таго, мноства маленькіх чырвоных кропак на паўночнай частцы мацерыка не простаабазначалі тое ці іншае аддзяленне ФІРМЫ. Любую частку карты можна было па жаданню павялічыць да неабходных памераў… да такіх нават, калі станавіліся бачнымі асобныя фермерскія сядзібы. Гэтак жа маленькія аранжавыя кропкі на ўзбярэжжы адпавядалі найбольш буйным курортным ці санаторным цэнтрам, сінія – рыбацкім пасёлкам. І, пры адпаведным павелічэнні, там таксама можна было вызначыць нават размяшчэння асобных будынкаў ці карпусоў.

А вось паўднёвая частка мацерыка была суцэльнай белай, дакладней, зялёнай плямай, якаяажыўлялася крыху блакітнымі рысачкамі рэк. І толькі ў адным месцы назялёным суцэльным гэтым фоне мелася маленькая фіялетавая кропачка.

- Яна там, сэр! – дакранаючыся ўказкай да гэтай кропачкі, сказаў Холін. – Дакладней, я амаль упэўнены, што яна там…

- Ведаеш, Максіміліян, мне неяк не падабаецца гэтае слова, “амаль”, - сказаў Раджа, пасля нядоўгага маўчання. – Мне трэба мець больш дакладныя звесткі.

- Яна там, сэр! – паўтарыў Холін. – Я ў гэтым нават не сумняваюся!

- Цудоўна! – сказаў Раджа, уважліва ўглядаючыся ў карту. – Ну а зараз, калі гэта не цяжка, растлумач мне, што гэта за месца, і што там робіць “дзікая кошка”?Хоць, адказ на другое пытанне я ўжо і сам ведаю. Яна там хаваецца ад нас, так?

- Яна і сапраўды хаваецца там ад нас, - падцвердзіў Холін. – Але не толькі хаваецца…

- Што яшчэ?

- Яшчэ?

Холін зноў паднёс указку да фіялетавай кропачкі…і тая адразу ж нібыта выбухнула знутры.

Ураджанне чалавека, які глядзеў ў гэты самы момант на карту было такім, быццам ён падае ўніз з вышыні ці, наадварот, зямля знізу сама імкліва імчыцца яму насустрач. Вось ужо ўвесь вялізны экран стаў зялёным…вось суцэльны зялёны фон пачаў распадацца на асобныя пагоркі, даліны, балоты…можна было разглядзець нават асобныя дрэвы, дакладней, іх густыя вершаліны. А потым, калі да зямлі заставалася ўсяго нічога, нейкія два дзесяткі метраў, віртуальнае “падзенне” гэтае раптам рэзка затармазілася а затым і зусімспынілася.

Цяпер на экране бачыўся толькі невялікі ўчастак паверхні, але на ім выразна можна было разглядзець сярод зеляніны дрэў і кустоў нейкую масіўную і амаль квадратную будыніну цьмяна-шэрага колеру.

-Што гэта? – недаўменна спытаў Раджа. – Адкуль гэта ў джунглях?

-Гэта адна з баз навуковай экспедыцыі, - растлумачыў Холін. – Той самай, якая і даследвала гэтую планету амаль сто восемьдзесят гадоў таму…

* * *

Планету Аграполіс адкрывалі двойчы…

Першы раз гэта адбылося зусім выпадкова і аніякіх вынікаў для самой планеты тое першаеадкрыццё не дало. Ці амаль не дало.

Другі раз “адкрывала” планету спецыяльнаянавуковая экспедыцыя…

І планета гэтая была заселена каланістамі менавіта дзякуючы вынікам той далёкай экспедыцыі, якая працавала тут з невялікімі перапынкамі аж дзесяць гадоў.

Многа гэта ці мала: дзесяць гадоў?

Па касмічных мерках дзесяць гадоў - гэта адно толькі кароткае імгненне… нават кароткае імгненне гэтага самага кароткага імгнення…

Калі ж узяць за кропку адліку сярэдюю працягласць чалавечага жыцця,то дзесяць гадоў –гэта даволі значная ягоная частка…

Навуковая экспедыцыя на планеце была шматлікай і рознапланавай. ФІРМА, якая ў той далёкі час яшчэ не з’яўлялася той усемагутнай трансгалактычнай імперыяй, якой яна стала потым, была далёка не адзіным фінансавым спонсарам гэтага праекта. І хоць добрая чвэрць навуковых супрацоўнікаў экспедыцыі ўжо тады ўяўна альбо тайна працавала на ФІРМУ, былі і другіяарганізацыі, жадаючыя завалодаць гэтай спрыяльнай для засялення планетай, якая не называлася яшчэ Аграполісам. Кожная з гэтых арганізацый-канкурэнтаў мела ў складзе экспедыцыі сваіх тайных агентаў… а былі і такія агенты, якія ўхітраліся працаваць ажно на некалькі розных гаспадароў, спраўна атрымліваючы з кожнага з іх плату ( і не малую)за аказаныя паслугі.

Асноўная база экпедыцыі размяшчалася на тым самым месцы, дзе потым і быў заснаваны галоўны горад Аграполіса і ягоная неафіцыйная сталіца Агра (адзіны, дарэчы, больш-менш буйны горад на ўсёй планеце). Але ў экспедыцыі былі і іншыя, другарадныя базы: і на паўночным узбярэжжы, і ў самых розных месцах стэпавай і лесастэпавай зоны. Навуковыя супрацоўнікі эспедыцыі ўсебакова даследавалі стан вады, паветра і глебы, вывучалі мясцовую флору і фауну, адбіраючы з яе віды, найбольш перспектыўныя для далейшага прыручэння і выкарыстання, шукалі (без асаблівага поспеху, праўда) радовішчы тых ці іншых карысных выкапняў… але ўсё гэта адбывалася толькі ў паўночнай, найбольш спрыяльнай для каланізацыі частцы мацерыка. Паўднёвую, лясістую ягоную частку ніхто ўсур’ёз не даследваў, бо тады ўжо было вырашана, што планета стане тыповай фермерскай…

І ўсё ж адна навуковая база з’явілася і тут, сярод непралазных і небяспечных гэтых джунгляў…

І тут была пабудавана не нейкая там стандартная часовая стаянка, а дыхтоўная пастаянная база для працы і адпачынку…

І некалькі мясцовых гадоў каля двух дзесяткаў навуковых супрацоўнікаў вялі тут нейкія свае ці то пошукі, ці то даследванні …

Вось толькі вынікаў гэтых пошукаў і даследванняў, на жаль, не захавалася аніякіх. Толькі некалькі металічных прадметаў невядомага паходжання і незразумелага прызначэння засталіся ад усёй гэтай шматгадовай працы. Засталіся, каб без малога дзве сотні гадоў правесці потым у цёмных запасніках … і за ўвесь гэты час імі ніхто так і не зацікавіўся па-сапраўднаму, нікому яны так і не спатрэбіліся за ўвесь гэты час…

А вось цяпер раптам спатрэбіліся.

І спатрэбіліся не каму іншаму, як “дзікім кошкам”…

І адна з гэтых “кошак” хаваецца зараз там,на пакінутай, занядбанай гэтай базе…

Што гэта, простае супадзенне?

Устаўшы з канапы, Холін падыйшоў да сейфа, набраў на ім патрэбны код доступу і, адчыніўшы масіўную стальную дзверку, нейкі час проста глядзеў на некалькі дзіўных прадметаў з метала, так падобнага на золата. Потым ён дастаў гэтыя прадметы з сейфа, расклаў шырокім паўкругам на нізкім мармуравым століку, што стаяў каля канапы. Расклаў, сеў сам, зноў нейкі час моўчкі і ўважліва разглядваў незразумелыя гэтыя прадметы…

Ён не ведаў пакуль анічога ні аб паходжанні, ні аб прызначэнні дзіўных гэтых прадметаў, але, здаецца, самі “дзікія кошкі” штосьці аб гэтым ведалі. А, магчыма, яны ведалі аб гэтым усё.

І залацістыя гэтыя артэфакты былі ім патрэбныя настолькі, што дзеля гэтага пяць “дзікіх кошак” згадзіліся правесці больш года ў якасці рабочых жонак, прычым, дзве з іх так ізагінулі ў ганебнай гэтай якасці, асабліва ганебнай менавіта для “дзікіх кошак”…

Ды не, такога проста не магло быць! Такога проста быць не магло!

Ці ўсё ж магло?

Уздыхнуўшы, Холін узяў адзін з артэфактаў у руку.Потым, крыху павагаўшыся, узяў у другую руку яшчэ адзін з артефактаў. Нейкі час так і трымаў іх у далонях, як бы параўноўваючы паміж сабой.

Адзінае, што яднала абодвы гэтыя прадметы – метал (дакладней, сплаў), з якога яны былі выраблены. У астатнім жа – анічога агульнага…

Паклаўшы артэфакты зноў у сейф, Холін паглядзеў на гадзіннік. Надыходзіў час вячэры, рабочая жонка напэўна зараз накрывала на стол.

І сапраўды, калі Холін увайшоў у сталовы пакой, вячэра ўжо чакала яго. Як заўсёды, усё было не толькі смачна прыгатавана, але і прыгожа аформлена. І хоць Холін піў мала і амаль ніколі не піў за вячэрай, бутэлька ягонага любімага віна стаяла, як заўсёды, на звычайным сваім месцы. Побач з ёй знаходзіўся высокі келіх з ружовага паўпразрыстага крышталю…

“Нап’юся сёння!” – нечакана нават для сябе самога падумаў Холін, і яму раптам стала лёгка івесела.

Напіцца, каб забыцца аб усім гэтым! Аб здрадніку Свенсану, якога ён пачаў нават лічыць сваім сябрам, аб незразумелых залацістых прадметах у сейфе, аб “дзікіх кошках”, што немаведама чаму палююць заразза гэтымі прадметамі.Праўда, у жывых засталася на дадзены момант толькі адна з “кошак”, так што ліквідаваць яе будзе зусім не цяжка, калі толькі…

Калі толькі яна і сапраўды засталася адна…

Набухаўшы сабе поўны келіх, Холін выпіў віно адным залпам…зноў напоўніў келіх да самых краёў.

Упэўніваючы Раджу ў тым, што дзве “дзікія кошкі” загінулі, Холін адначасова спрабаваў упэўніць у гэтым і сябе самога…

На жаль, безвынікова…

Бо гэта было б неяк занадта проста для “дзікіх кошак”…

Выпіўшы яшчэ віна, Холін прыняўся нарэшце за ежу. Ён еў машынальна, не адчуваючы нават смаку, а рабочая жонка моўчкі стаяла побач і аддана глядзела на свайго гаспадара.

Адчуўшы гэты яе позірк, Холін раптам кінуў відэлец і таксама паглядзеў на жанчыну. Дзіўна неяк паглядзеў, не так, як заўсёды…

- Штосьці не так? – нясмела спыталася яна. – Нясмачна?

- Усё смачна!

Холін усё працягваў і працягваў глядзець на сваю рабочую жонку, так, нібыта ўпершыню яе бачыў… і жанчына таксама моўчкі глядзела на яго ў чаканні чарговага загаду.

І, вядома ж, яна атрымала гэты загад..

- Прынясі яшчэ бутэльку віна, - сказаў Холін і, калі ўжо рабочая жонка таропка накіравалася ў бок кухні, дадаў: - І яшчэ адзін келіх. Для сябе.

* * *

Да бліжэйшай фермерскай сядзібы аказалася даволі далёка… ва ўсялякім разе, куды далей, чым здавалася адтуль, з самай ускраіны кукурузнага поля. Магчыма, уся справа тут была ў няпростым рэльефе мясцовасці…

Тым не менш, зараз Свенсан стаяў ужо каля самага ўваходу ў дом, і, націснуўшы кнопку званка, з нецярпеннем чакаў адказу. Форма работніка ФІРМЫ, якая была на ім зараз, павінна была дапамагчы, як і пасведчанне…

Дзверы, нарэшце, шырока расчыніліся, і Свенсан убачыў жанчыну. Худая, змораная… цяжка нават сказаць, колькі ж ёй гадоў… гэта і была,па ўсяму бачна, рабочая жонка тутэйшага фермера.

-Я з ФІРМЫ, - Свенсан выцягнуў з кішэні сваё пасведчанне, паказаў яго жанчыне. – Гаспадар дома?

Не адказваючы, яна толькі моўчкі кіўнула.

- Мне трэба яго бачыць.

І на гэты раз нічога не адказаўшы, жанчына павярнулася і гэтак жа моўчкі знікла за дзвярыма. Свенсан застаўся чакаць, з цікаўнасцю азіраючыся вакол.

Гэта была тыповая сядзіба фермера сярэдняй рукі. Дыхтоўны двухпавярховы жылы будынак, стойлы для некалькіх дзесяткаў кароў злева… там жа цыстэрны для малака, іншыя падсобныя памяшканні. Справа быў сад, дакладней, ён толькі пачынаўся справа ад будынка, а потым цягнуўся кудысьці ў далячынь...

На бліжэйшых дынных дрэвах заманліва звісалі ўніз жоўтыя араматныя плады, і, гледзячы на іх, Свенсан раптам адчуў, як рот напаўняецца сліной. І не дзіўна: апошнія некалькі дзён ён харчаваўся адным толькі недаспелым кукурузным зернем…

Дзверы зноў расчыніліся і насустрач Свенсану з дому выйшаў мужчына сярэдніх гадоў.

- Ну! – прамычэў ён, неяк з-пад ілба разглядваючы Свенсана. – Што?!

- Добры дзень! – ветліва сказаў Свенсан. – Вы – гаспадар?

- І што?

Фермер раптам пахіснуўся, і Свенсан зразумеў, што ягоны субяседнік моцна п’яны. Не тое, каб зусім у адключцы, але даволі грунтоўна набраўшыся…

-І што? – паўтарыў фермер і раптам, шырока ўсміхнуўшыся, схапіў Свенсана за руку. – Слухай, ідзем!

- Куды? – не зразумеў Свенсан.

-Туды, туды! – фермер неяк неакрэслена махнуў свабоднай рукой кудысьці ўглыб жытла. – У мяне сёння вялікае свята! Сказаць якое?

- Якое? – спытаўся Свенсан.

- Не скажу! Спачатку вып’еш са мной?

Не адказваючы, Свенсан толькі паціснуў плячамі і таксама ўсміхнуўся ў адказ. Выпіць, як выпіць… а паесці Свенсану зусім нават не пашкодзіла б пасля такой працяглай кукурузнай дыеты…

-Ідзем! – п’яна мармытаў фермер, абняўшы Свенсана за плечы і падпіхваючы яго да ўваходу. – За маё здароўе… з намі, з усімі… тут усе свае…табе спадабаецца!

Значэнне перадапошняй фразы Свенсан змог у поўнай меры ацаніць, толькі калі ўслед за гаспадаром увайшоў у пакой, дакладней, у невялікую залу, дзе і адбывалася гулянка.

За доўгім сталом з самымі разнастайнымі стравамі і напоямі сядзела каля дзесятка мужчын. Усе прысутныя былі ў добрым ужо падпітку і п’яна гаманілі аб чымсьці паміж сабой. Убачыўшы Свенсана, усе раптам змоўклі і павярнуліся ў ягоны бок.

- Добры дзень! – павітаўся Свенсан. – Смачна есці!

Мужчыны за сталом працягвалі моўчкі яго разглядваць, а Свенсан пачуў раптам тое, чаго раней не было чуваць з-за п’янай гамонкі. Гэта быламузыка, ціхая, пяшчотная і, адначасова, такая шчымлівая…

Музыка даносілася аднекуль злева і, зірнуўшы ў той бок, Свенсан убачыў жанчын з арфамі. Ён адразу ж зразумеў, што гэта за жанчыны і што яны тут робяць.

Гэта былі жанчыны з, так званага, “вясёлага дому”. Любы жадаючы мог заказаць сабе на дом такіх жанчын, адну альбо некалькі, на той ці іншы тэрмін…граць для клінтаў на арфе было толькі адным, і, прытым, далёка не галоўным з іх абавязкаў…

Вось і зараз Свенсан заўважыў, што два месцы сярод арфістак часова пустуюць, там сіратліва ляжалі пакінутыя арфы. Тым не менш, астатнія восем жанчын працягвалі стараннавыконваць сваю шчымлівую мелодыю…

Усе жанчыны былі маладымі і вельмі прыгожымі. З адзення на іх былі толькі нейкія белыя паўпразрыстыя хітоны, якія зашпільваліся на левым плячы. На галаве ў кожнай з жанчын меўся яшчэ і невялікі вяночак з пунцовых альбо белых кветак.

Пакуль госці з цікаўнасцю разглядвалі Свенсана, а сам Свенсан з не меншай цікаўнасцю разглядваў жанчын з арфамі, у залу з адной з бакавых дзвярэй, не ўвайшоў, а, літаральна, ўваліўся мужчына, хутчэй за ўсё, таксама хтосьці з гасцей. Ён з цяжкасцю трымаўся на нагах, жанчыне, якая йшла ўслед за ім, прыходзілася з усяе сілы падтрымліваць свайго кавалера ў вертыкальным становішчы.

Іх прыход астатнія сустрэлі п’яным смехам, нясціплымі жартамі, нават кпінамі, на якія мужчына, тым не менш, зусім не пакрыўдзіўся.Ён п’яна зарагатаў у адказ і, дайшоўшы, нарэшце, да свайго месца за сталом, з яўнай палёгкай на яго апусціўся. Жанчына ж, паправіўшы хітон, падыйшла да сваіх сябровак і, узяўшы арфу, таксама пачала задумліва перабіраць тонкімі пальцамі струны. Дзіўна, але ніякіх нот перад арфісткамі не ляжала, не было перад імі і ніякага дырыжора…тым не менш, чароўная мелодыя арфаў працягвала гучаць роўна і зладжана, без адзінага нават збою…

На Свенсана ніхто не звяртаў больш аніякай увагі, акрамя гаспадара, які моўчкі паказаў яму на свабоднае месца за сталом насупраць сябе. Свенсан сеў, і адразу ж сусед злева набухаў яму поўны келіх віна, а сусед справа падсунуў бліжэй аж тры талеркі з рознымі мяснымі стравамі. Прыгубіўшы крыху віна, Свенсан з прагнасцю накінуўся на ежу. Толькі зараз, сярод гэтага гастранамічнага багацця, ён зразумеў, якое гэта нясмачнае блюда – пражанае зерне кукурузы, якая ледзь дасягнула яшчэмалочнай спеласці…

. А госці за сталом зноў п’яна і шумна гаманілі, даказваючы штосьці адзін аднаму… і чароўная шчымлівая музыка арфаў амаль згубілася, растварыўшыся ў п’янай гэтай гамонцы. І, тым не менш, Свенсан працягваў яе чуць, калі не слыхам, дык, пэўна ж, душой…ён слухаў гэтую музыку, і цешыўся ёю… і разумеў усю недарэчнасць цудоўнай гэтай музыкі ў закарузлым п’яным пакоі…

Нечакана Свенсан адчуў на сябе ўважлівы позірк аднаго з прысутных. Стараючыся нічым не выдаць сваей занепакоеннасці, ён, тым не менш, непрыкметна зірнуў у той бок…

Чалавек, які толькі што разглядваў Свенсана, абдымаўся ўжо з п’яным суседам і штосьці нават шаптаў яму на вуха, літаральна давячыся пры гэтым ад несупыннага смеху. Ён выглядаў зараз не менш п’яным за астатніх, але Свенсан ведаў, упэўнены быў нават у тым, што яшчэ хвіліну назад чалавек гэты ўважліваразглядваў яго халодным цвярозым позіркам.

Ды і не паходзіў ён на астатніх мужчын за сталом, ні адзеннем, ні сваіміпаводзінамі. Тут, на гулянку, хутчэй за ўсё, сабраліся фермеры-суседзі… а гэты мужчына, ён быў, пэўна,наглядчыкам ад “вясёлага дому”… на Аграполісе такіх называлі чамусьці “канферансье”…

У абавязкі канферансье уваходзіла дастаўкада месца прызначэння жанчын-арфістак і назіранне потым за імі ўвесь той час, пакуль жанчыны будуць знаходзіцца ў гэтым месцы. Канферансье, вядома ж, нёс за жанчын поўную адказнасць…ён жа павінен быў потымдаставіць іх зноў у “вясёлы дом”….

Усе - людзі… так што, выпіць з гаспадарамі наглядчыку-канферансьедазвалялася, але ў меру. Напівацца ўчас службовай камандыроўкі ні адзін з канферансье не мог сабе дазволіць, за гэта можна было і вылецець з работы. Нават калі жанчын гэтых заказалі не на адзін дзень, а на больш працяглы тэрмін… і тады страта кантролю над сваімі паводзінамі хоць на нейкі час з’яўлялася для наглядчыка даволі рызыкоўнай справай…

Чаму ж тады гэты малойчык стараецца паказаць прысутным, а, хутчэй за ўсё, менавіта Свенсану, тое, чаго на самой справе няма?

Пакуль Свенсан раздумваў над няпростым гэтым пытаннем, у пакоі з’явіўся яшчэ адзін мужчына з жанчынай. На нагах гэты мужчына, у адрозненні ад свайго папярэдніка, трымаўся даволі ўпэўнена… больш таго, жанчыну ён літаральна валачыў за сабой, моцна трымаючы яе за валасы. Мужчына выглядаў раз’юшаным да немагчымасці, жанчына – вельмі спалоханай. На ёй быў толькі пакамячаны вяночак з кветак… хітон жанчыны мужчына трымаў у руцэ нібы якуюанучу…

І адразу ж канферансье, забыўшыся на сваю роль п’янага да бяспамяцтва, ускочыў з-за стала і кінуўся да мужчыны з жанчынай.

- Што здарылася? – заклапочана спытаў ён мужчыну. – У чым праблемы?

- Гэтая дрэнь нічога не можа! – зароў мужчына прама ў твар наглядчыку. – Чаму вы іх там вучыце, хацелася б мне ведаць, калі яна нічога не можа?!

- А, можа, гэты ты нічога не можаш, Кардзі? – насмешліва крыкнуў з-за стала адзін з гасцей, самы, дарэчы, малады з усіх прысутных. – Я чуў, што ты кожны вечар збіваеш уласную жонку менавіта з-за гэтага… хоць, прычым тут яна?!

- Ах ты, шчанюк!

Выпусціўшы, нарэшце, валасы жанчыны, Кардзі кінуўся да крыўдзіцеля. Але ўжо некалькі фермераў, ускочыўшы з месца, павіслі на ім, пачалі супакойваць.

- Я яго кончу! – роў нібы бык Кардзі, марна спрабуючы вырвацца. – Пусціце мяне!

Хітон жанчыны ён упарта сціскаў у руцэ, размахваючы ім, нібы сцягам. Сама ж жанчына засталася на ранейшым месцы, побач з канферансье, які штосьці злосна ёй выгаварваў. Жанчына стаяла, нізка апусціўшы галаву і, здавалася, зусім не заўважала сваёй аголенасці. Астатнія арфісткі, нават не павярнуўшыся ў той бок, з абыякавым выглядам працягвалі перабіраць струны сваіх інструментаў, хоць з-за агульгага шуму і лаянкі іх музыкі стала не зусім чуваць…

-Пусціце мяне! – працягваў раўсці Кардзі. – Гэта ён з-за маёй жонкі! Ён сам хацеў яе набыць, а я апярэдзіў!

Кардзі, нарэшце, крыху супакоілі і паспешліва вывелі на свежае паветра, прычым, скамячаны хітон жанчыны ён схітрыўся захапіць з сабой у якасьці баявога трафея. Астатнія госці таксама пакрысе супакоіліся, селі на ранейшыя месцы і глядзелі цяпер на жанчыну, якая па-ранейшаму стаяла перад імі, нізка апусціўшы галаву. І зноў стала чуваць у пакоі цудоўная пяшчотная музыка арфаў…

-Танцуй! – прашыпеў канферансье, ушчыльную падыйшоўшы да жанчыны. – Ці ты і гэтага ўжо не можаш, жывёліна?!

Жанчына пачала танцаваць, закінуўшы за галаву рукі і плаўна выгінаючы тонкі стан. Гэта было прыгожае відовішча, прыгожае і прыцягальнае… і ўсе прысутныя, і Свенсан ў тым ліку, застылі ў маўчанні, любуючыся аголеным жаночым целам. Жанчына не рухалася нават, яна нібыта плыла па пакою, ледзь кранаючыся пальцамі босых ног халоднай мармуравай падлогі… яна поўнасцю аддалася танцу, яна не проста танцавала зараз у такт ціхай шчымлівай мелодыі арфістак - танцавала асобна кожная частка яе цела. Плаўна перамяшчаліся па пакою стройныя загарэлыя ногі, гэтак жа плаўна працягваў выгінацца ва ўсе бакі яе тонкі стан… сваю асобную партыю танцавалі плечы жанчыны, яе грудзі, жывот…Вось толькі рукі жанчына па-ранейшаму працягвала трымаць сашчэпленымі за галавой, і твар яе, сумны і нерухомы, як і раней анічога не выражаў, акрамя рэшткаў былога спалоху...

- Прадай, а?!

Той малады, які незадоўга перад гэтым кпіў з Карді, ускочыў з-за стала і, падбегшы да жанчыны, ліхаманкава схапіў яе за руку.

- Колькі яна каштуе?

Наглядчык задаволена ўсміхнуўся, а некалькі гасцей, наадварот, незадаволена забурчалі.

-Адыйдзі ўбок, Адам, і не перашкаджай глядзець! – крыкнуў адзін з іх. – Няхай далей танцуе!

-Але я хачу яе набыць! – патлумачыў Адам і, павярнуўшыся да канферансье, спытаў: - Дык колькі з мяне?

-Ніколькі, - сказаў наглядчык і, заўважыўшы недаўменны погляд маладога фермера, паспешліва патлумачыў: - Зараз ты можаш рабіць з ёй усё, што пажадаеш, у разумных межах, зразумела…А купіць яе назусім ты не можаш, на вялікі мой жаль!

-Чаму? – спытаўся Адам з нейкай юнацкай гарачнасцю. – Чаму я не магу купіць гэтую жанчыну для сябе?

-У цябе што, няма жанчыны? – пытаннем на пытанне адказаў наглядчык. – Ты абыходзішся без жанчыны?

Адам неяк раптоўна пачырванеў і нічога на гэта не адказаў. Замест яго адказаў гаспадар памяшкання.

-Наш Адам ніяк не можа выбраць сабе жонку па сваім гусце, - прабурчэў ён, крыва ўсміхнуўшыся. – Адну знайшоў, было…ды й тую…перахапілі…

Той сёй з гасцей п’яна зарагатаў, але Адам, здавалася, нават не пачуў здзеклівага гэтага рогату. Ён працягваў глядзець на жанчыну, не выпускаючы са сваіх далоняў яе тонкіх пальцаў.

-Прадай мне яе! - амаль умольна прагаварыў ён, зноў паварочваючыся да канферансье. – Хай нават за падвойную плату!

-Ды не магу я! – ужо з нейкім нават раздражненнем у голасе адказаў той. – Гэта, наогул, не ў маёй кампетэнцыі!

- А ў чыей, тады? Скажы, да каго мне звярнуцца з гэтым пытаннем?

“Трэба зматвацца, - вырашыў Свенсан. – Дзелавыя пытанні з гаспадаром я сёння ўсё роўна не вырашу, а тое, як глядзеў на мяне зусім нядаўна гэты наглядчык, мне вельмі і вельмі не падабаецца. І, пакуль ён зараз вырашае свае прафесійныя справы, паспрабую я непрыкметна знікнуць…”

Але непрыкметна знікнуць Свенсану не ўдалося. Устаўшы ціхенечка з-за стала і рушыўшы, было, да дзвярэй, ён каля самага ўваходу сутыкнуўся з Кардзі.

Свенсані вокам не паспеў мігнуць, як аказаўся ў ягоных потных абдымках.

-Я цябе паважаю! – п’яна мармытаў Кардзі ў самае вуха Свенсану. – Я цябе пацалую нават, вось! А ты ўчора мне адмовіў у такой дробязі! Хіба ж гэта па-суседскі?! Не, ты скажы мне, гэта па-суседскі, га?! Ты што, думаеш я сапсую тваю драбілку? Ты паверыў гэтаму Габэйду? Знайшоў каму верыць! Не, ты пачакай, не спяшайся! Я яшчэ не ўсё сказаў! Хочаш, я цябе яшчэ пацалую, га?! Па-суседскі!

Хутчэй за ўсё, Кардзі пераблытаў Свенсана з кімсьці іншам, але высветліць усе падрабязнасці гэтай заблытанай справы Свенсану так і не давялося.Іх валтузня ўжо прыцягнула ўвагу астатніх, і Свенсан, з нейкім нядобрым прадчуваннем, заўважыў што юнак Адам са сваёй жанчынай некуды ўжо зніклі, а канферансье, усміхаючыся ва ўвесь рот,спяшаецца сюды, да дзвярэй.

-Ну, куды ж вы? – з залішняй нават ветлівасцю звярнуўся ён да Свенсана, які змог, нарэшце, адпіхнуць ад сябе Кардзі і цяпер паспешліва выціраў нейкім пакамечаным кавалкам тканіны з твару сляды ягоных п’яных пацалункаў. Не адразу Свенсан прызнаў у гэтым кавалку тканіны мізэрныя рэшткі былога жаночага хітону…

-Мне трэба ўжо, - прагаварыў ён, стараючыся пры гэтым не сустракацца поглядам з канферансье. – Давай, іншым разам!

- Што, іншым разам?

Цяпер канферансье стаяў ўжо зусім побач са Свенсанам, уважліва за ім назіраючы. Наглядчык быў амаль на галаву ніжэйшым за былога дэсантніка… можна было паспрабаваць збіць яго з ног і пабегчы…але выхад з памяшкання пакуль што загароджваў аб’ёмістай сваёй тушай Кардзі.Па ўсяму бачна, ён не лічыў яшчэ размову са Свенсанам скончанай…

-Хадземце, вып’ем! – п’яна зашаптаў Свенсану на самае вуха канферансье. – Ведаеце, як прыемна сустрэць тут, сярод усёй гэтай набрыдзі па-сапраўднаму інтэлегентнага чалавека, ды яшчэ супрацоўніка ФІРМЫ! Мы ж з вамі калегі, ці не так?

На фірменным кіцелі Свенсана не было аніякіх знакаў адрознення, і, тым не менш, сам гэты кіцель яскрава сведчыў аб тым, што ягоны ўладальнік мае даволі высокае службовае становішча ў ФІРМЕ. І як смее гэты дробны служачы, просты наглядчык бардэля,так, запанібрацкі звяртацца да загадчыка аддзялення!

Тут Свенсан успомніў, што зараз ён ужо не загадчык аддзялення, а здраднік і нават крымінальны злачынец, які хаваецца ад пакарання. І тое, што канферансье так нахабна з ім размаўляе, яшчэ раз падцвярджае той несумненны факт, што гэты тып штосьці такое падазрае...

А, магчыма, і не падазрае, а дакладна ўжо ведае, хто ж такі Свенсан на самой справе?

І, гэтак жа магчыма, што назіральніку і сапраўды проста захацелася выпіць з ім…

Свенсан кінуў непрыкметны погляд у бок уваходных дзвярэй. Там, акрамя Кардзі, таўкліся яшчэ некалькі фермераў, якія зноў спрабавалі вывесці яго на свежае паветра. Пакуль без асаблівага поспеху...

-Дарэчы, а па якой справе вы да гаспадара? – спытаўся раптам канферансье яшчэ больш п’яным голасам, па-змоўніцку падмігваючы пры гэтым Свенсану. – Ці, можа, вы проста ягоны сябар?

- Сябар, - сказаў Свенсан. – І па справе.

- Па якой?

У гэты час да іх, хістаючыся, наблізіўся сам гаспадар,і сэрца Свенсана адразуж трывожна застукала. Якую прыдумаць прычыну свайго прыходу сюды… такую,каб не выклікаць новых падазрэнняў?

Але нічога прыдумляць не прыйшлося. Пакуль, ва ўсялякім разе…

- За стол! – загадаў гаспадар. –Усе! Давайце, давайце!

Фермеры, якія стаялі каля дзвярэй, паслухмяна рушылі да стала. Свенсану нічога не заставалася, як пайсці ўслед за імі.

Цяпер арфісткі выконвалі нейкую вясёлую музычную кампазіцыю. Праўда, як і раней, на гэтую іх музыку ніхто не звяртаў аніякай увагі… дзвеарфы зноў сіратліва ляжалі без справы ў чаканні сваіх гаспадынь.

-Давайце, давайце! – кіраваў застоллем гаспадар. – Налівайце, у каго яшчэ не наліта! Па поўнай!

Свенсан выпіў поўны келіх моцнага, прыемнага на смак віна і зноў паглядзеў на арфістак. Нечаканая думка прыйшла раптам яму ў галаву.

- Налівайце, налівайце! - зноў кіраваў гаспадар. – А то вы ўсе нейкія занадта цвярозыя!

Свенсан узняўшыся і , прытворна хістаючыся, падыйшоў да жанчын. Ні адна з іх нават не паглядзела ў ягоны бок, але Свенсан разумеў, што той сёй з мужчын уважліва назірае за ім зараз. Таму трэба весці сябе, як мага больш натуральна. П’яны… што з яго ўзяць…

- Ідзі да мяне, прыгажунька!

Ухапіўшы за руку адну з жанчын, Свенсан пацягнуў яе да сябе. Адклаўшы арфу ўбок, жанчына паслухмяна ўстала.

- Куды б гэта пайсці, каб нам ніхто не перашкодзіў?

Свенсан гаварыў знарок гучна, гучней, чым патрабавалася. Пакуль што спрацоўвала… зараз яны выйдуць у суседні пакой, а там абавязкова павінна быць акно, і яно, акно гэтае, проста абавязана адчыняцца. У крайнім выпадку можна выбіць шкло… Ну а жанчыне ён загадае пачакаць крыху ў ложку, пакуль ён вернецца…

-Прама трымай! – пачуўся за спіной п’яны голас гаспадара. – Там пяць пакояў… выбірай любы…

- Які незаняты! – дадаў хтосьці з гасцей, і ўсе весела зарагаталі.

Абхапіўшы левай рукой гнуткі стан жанчыны, Свенсан павёў, дакладней, пацягнуў яе да дзвярэй.

- Стой!

Голас за спіной без сумнення належыў канферансье, і звяртаўся той зараз менавіта да яго…але Свенсан зрабіў выгляд, што нічога такога не пачуў. Ён толькі яшчэ шчыльней прыхінуўся да арфісткі.

- Стой, Свенсан! Буду страляць!

На гэты раз прыйшлося азірнуцца… і, азірнуўшыся, Свенсан убачыў у руцэ наглядчыка зброю. Невялікі кішэнны плазмер… такім нават борт кацера не праб’еш, але цела чалавека ён прабівае выдатна…

- Адпусці яе!

Канферансье, пэўна, вырашыў, што арфістка патрэбна зараз Свенсану для элементарнага прыкрыцця, хоць у таго і ў думках нават не было прыкрывацца жанчынай. Ён адразу ж адпусціў арфістку, але тая засталася стаяць побач, як бы чакаючы далейшых распараджэнняў…

-Адыйдзі ад яго! – загадаў наглядчык жанчыне, і толькі пасля гэтага арфісткапаслухмяна вярнулася на ранейшае месца. – А ты… - гэта адносілася ўжо да Свенсана, - узнімі ручкі! Ну!

Фермеры за сталом пакуль што нічога не разумелі, але, тым не менш, сітуацыя ім вельмі не спадабалася.

-Чаму гэта ён выцягнуў плазмер?! – абурана выкрыкнуў хтосьці з іх. – Скажы яму, Рык!

Гаспадар узняўся з-за стала і рушыў да канферансье.

- Ціха! – сказаў той, не зводзячы вачэй са Свенсана. – Не набліжайся!

Спыніўшыся, гаспадар нейкі час недаўменна пераводзіў погляд з наглядчыка на Свенсана і наадварот.

-Я нічога не разумею, - сказаў ён нечакана цвярозым голасам. – Мы заплацілі за гэтых жанчын, хіба не так?

-Так! – падцвердзіў канферансье, па-ранейшаму трымаючы Свенсана на прыцэле. – Вы заплацілі і можаце цяпер выкарыстоўваць іхаж да трэцяй гадзіны ночы.

-Дык чаму ж тады ты не даеш аднаму з маіх гасцей узяць сабе тую жанчыну, якая яму спадабалася! – пакрыўджана зароў гаспадар. – Я напішу на цябе скаргу!

- Пішы! – сказаў канферансье, нават не азірнуўшыся на гаспадара. – Але не перашкаджай мне зараз!

- Што?!

Госці зноў дружна загудзелі. Ясна, што зараз яны былі цалком на баку Свенсана.Праўда, падтрымка гэтая пакуль што абмяжоўвалася толькі п’янымі абуранымі выклікамі… але хтоведае, як будуць развівацца падзеі далей. Асабліва, калі гэтым абураным людзям крыху падыграць…

-Я нічога не разумею! – крыкнуў Свенсан, таксама прыкідваючыся абураным. – Нейкі дробны служка дазваляе сабе размахваць плазмерам у доме паважанага чалавека! Ён што, п’яны?

-Вядома ж п’яны! – падтрымаў Свенсана хтосьці з гасцей. – Гэй ты, там! – Апошнія словы адносіліся, вядома ж, ужо да наглядчыка. – Апусці сваю пукалку! Ты што, не чуеш?!

- Вось я яму зараз! – зароў Кардзі, марна спрабуючы выбрацца з-за стала. – Ён на майго сябра руку падняў!

- На твайго сябра?

Адсунуўшыся крыху назад, але так, каб не губляць з поля зроку Свенсана, канферансье кінуў хуткі погляд на нездаволеныятвары фермераў.

-Дык чый ён сябар? – запытаўся ён у іх гучным і нават вясёлым голасам. – Чый канкрэтна?

Ніхто яму нічога не адказаў. Фермеры моўчкі паглядвалі адзін на аднаго, чухалі ў патыліцах, саплі…потым усе як па камандзе, яны павярнуліся да гаспадара.

-Хто гэта, Рык? – няўпэўнена спытаўся хтосьці з гасцей. – Навошта ты яго сюдыпрывёў?

-Я? Прывёў? – здзіўлены гаспадар паглядзеў на Свенсана, так, нібыта штосьці ўспамінаючы, дакладней, спрабуючы штосьці ўспомніць. – Я нікога не прыводзіў! Гэта, пэўна, вы… хтосьці з вас…

-Вось бачыце! – канферансье пераможна ўсміхнуўся. – А цяпер я скажу, хто ён такі! Гэта Алаф Свенсан, былы супрацоўнік ФІРМЫ. Толькі зараз ён – крымінальны злачынец і вось ужо некалькі дзён знаходзіцца ва ўсепланетным вышуку!

Навіна гэтая не аказала таго ўздзеяння, на які, пэўна ж, разлічваў наглядчык, выдаючы выкрывальную сваю фразу. Магчыма, гэта адбылося таму, што ўсе прысутныя, акрамя канферансье і самога Свенсана, былі ўшчэнт п’янымі… а, хутчэй за ўсё, простым фермерам было глыбока напляваць на ўсе гэтыя вышукі, мясцовыя альбо ўсепланетныя. Зразумеўшы гэта, наглядчык паспешліва дадаў:

- Да вашага ведаму, за яго злаўленне абяцана ўзнагарода. І немалая.

- Колькі? – адразу ж, ажывіўшыся, спытаў гаспадар.

- Дзесяць тысяч аграталераў!

- Колькі, колькі?

Гаспадар зірнуў на гасцей, тыя ўжо ўзнімаліся з-за стала.

- Дзесяць тысяч! – паўтарыў наглядчык. – І я абяцаю вам палову гэтай сумы!

Свенсан абвёў поглядам гасцей і зразумеў, што зараз яны ўжо ні на яго баку, як гэта не прыкра. Нават Кардзі, які так заўзята абдымаў яго зусім нядаўна, бачыў перад сабой не канкрэтнага чалавека, не злачынца нават, а толькіпэўную суму грошаў…

-Не верце яму, - сказаў Свенсан, робячы непрыкметны крок у бок унутраных дзвярэй. – Па-першае, ніякі я не злачынец… ён мяне з кімсьці зблытаў! Па-другое… - кажучы гэта, Свенсан змог зрабіць яшчэ адзін крок у патрэбным накірунку. – Па-другое, калі б гэта было і так, ён вам усё роўна ні агрыка не даў бы! Так што…

- Адыйдзі ад дзвярэй! – нервова крыкнуў наглядчык, ускідваючы плазмер. – Ну!

Прыйшлося падпарадкавацца.

-Далей! – крыкнуў наглядчык, сам займаючы месца Свенсана якраз насупраць дзвярэй. – Вось так! А цяпер хлопцы, звяжыце яго!

- А вось і я!

За спіной наглядчыка шырока расчыніліся дзверы і адтуль, не выйшаў нават, а, хутчэй, выскачыў з п’яным рогатам адзін з гасцей. Наглядчыка штурханула дзвярыма наперад, ды й так, што ён з цяжкасцю ўтрымаўся на нагах… а Свенсан, выкарыстаўшы гэтую ўяўнуюпрамашку галоўнага свайго праціўніка, кінуўся прама на яго.

Ад моцнага ўдару ў сківіцу, канферансье пахіснуўся. Наступны ўдар Свенсана прыйшоўся яму ў жывот. Войкнуўшы, наглядчык зваліўся на падлогу, а Свенсан з плазмерам у руцэ пачаў павольна адыходзіць да бліжэйшай сцяны. Праўда, наблізіцца да самай сцяны яму так і не ўдалося…перашкаджалі жанчыны-арфісткі, якія, нягледзячы на ўвесь гэты гармідар, працягвалі спраўна граць мелодыю за мелодыяй…

-Што вы спыніліся?! – закрычаў канферансье, спрытна адпаўзаючы як мага далей ад Свенсана. Аказаўшыся за спінамі фермераў, ён, нарэшце, змог узняцца на ногі, асцярожна пакратаў пальцамі сківіцу, потым са злосцювыплюнуў штосьці на падлогу. – Ты мне зуб выбіў, гад!

- Наступны раз я іх табе ўсе выб’ю! – паабяцаў Свенсан.

Нічога на гэта не адказаўшы, канферансьезноў звярнуўся да фермераў.

- Хапайце яго! Я вам абяцаю семьдзесят пяць працэнтаў ад усёй сумы!

- Ага, хапайце! – нервова агрызнуўся хтосьці з фермераў. – Калі ў яго плазмер…

-Дурні! – Наглядчыка аж калаціла ад злосці. – Гэта ж імянны плазмер! Чулі пра такі? Ён рэагуе толькі на мае адбіткі пальцаў!

- І што?

- А тое, што ніхто іншы з яго стрэліць не можа!

Невядома, як фермеры… але сам Свенсан пра такія плазмеры чуў. Канферансье мог блефаваць, а мог і казаць праўду. У апошнім выпадку становішча Свенсана было не з зайздросных…

Але фермеры пакуль што нападаць не збіраліся. Магчыма таму, што не ведалі пра імянныя плазмеры.

-Ідзі тады сам першым! – прабурчаў Рык. – Адбяры ў яго плазмер, калі ён усё роўна не стрэліць!

-Ага! – агрызнуўся канферансье, у які ўжо раз кратаючы рукой сківіцу. – Адбяры, як жа…

Хтосьці з фермераў, ухапіўшы са стала парожні бутэль, шпульнуўяго праз увесь пакой у Свенсана. Ён цэліўся таму ў галаву, але не патрапіў. Бразнуўшыся аб сцяну, бутэль адскочыў і рыкашэтам ударыў у патыліцу адной з жанчын.

Напэўна, ёй было даволі балюча пры гэтым, але жанчына толькі тарганула галавой, не перастаўшы граць. Яе суседкі таксама вялі сябе так, нібыта нічога асаблівага вакол іх не адбываецца, нават калі другі бутэль са свістам прарэзаў паветра і таксама ўрэзаўся ў сцяну, нікога пры гэтым, праўда, не зачапіўшы…

-Не кідаць! – адчайна залемантаваў канферансье, размахваючы рукамі. – Вы ж мне ўвесь тавар сапсуеце!

Ён змоўк, паглядзеў на жанчын, на Свенсана, які стаяў з плазмерам перад імі… нейкая новая думка прыйшла раптам ў галаву наглядчыку...ён нават усміхнуўся гэтай сваёй думцы…

-Хапайце яго! – скіраваў ён, звяртаючыся не да фермераў ужо, а да жанчын за спіной Свенсана. – Ну!

Свенсан занадта позна зразумеў сваю памылку.

Дзінькнулі жалобна арфы, падаючы на падлогу. Жанчыны, выконваючы загад непасрэднага свайгогаспадара, кінуліся ўсе разам на былога космадэсантніка…

Магчыма, прымяніўшы супраць арфістак некаторыя, вядомыя яму прыёмы рукапашнага бою, Свенсанзмог бы ў адно кароткае імгненне вызваліўся з учэпістых іх рук.. Але некалькі жанчын пры гэтым сур’ёзна пацярпелі б ці нават загінулі…таму Свенсан паспрабаваў проста адштурхнуць іх ад сябе, што яму, вядома ж, зрабіць хутка не ўдалося. У гэты момант падаспелі фермеры і ўсёй масай сваёй наваліліся на Свенсана, заваліўшы яго на падлогу…

Свенсан адчуў раптам, як з рук ягоных вырываюць плазмер. Потымяго зноў паставілі на ногі, прычым за кожную руку трымалася не менш трох чалавек. Канферансье, размахваючы плазмерам, задаволена ўсміхаўся шчарбатым ротам.

-Патрымайце яго так, хлопцы! – папрасіў ён фермераў, падыходзячы бліжэй і перакладаючы плазмер у левую руку. – Гэта табе за мой зуб, зараза!

Ён размахнуўся і ўдарыў Свенсана кулаком у сківіцу. І хоць удар гэты аказаўся даволі слабым і няўдалы…і, напэўна, кулаку наглядчыка было пры гэтым куды больш балюча, чым сківіцы Свенсана, але фермеры раптам абурана загудзелі, тым больш, што канферансье, зноў вярнуўшы плазмер у правую руку, замахнуўся ўжо ім…

Кардзі схапіў канферансье за каўнер і адпіхнуў яго ўбок, перш чым той змог ударыць Свенсана рукаяткай плазмера. Наглядчык, раззлаваны такімі зневажальнымі адносінамі да сваёй уласнай асобы, наставіў, было, плазмер на фермера, але адразу ж, апамятаўшыся, зноў апусціў зброю.

-Нічога! - сказаў ён, крыва ўсміхаючыся. – Мы з ім потым паразмаўляем! А зараз проста звяжыце яго!

- Гэта можна! – сказаў прыміральна Рык і чамусьці свіснуў.

У пакой убегла жанчына, якая першай сустрэла Свенсана каля ўваходу. Адразу ж спыніўшыся, яна са спалохам паглядзела на свайго гаспадара.

- Прынясі ліпучак, - загадаў той. – Цісетку! І хутчэй паварочвайся, а не тое я цябе…

Жанчына выбегла, а Свенсан зразумеў, што калі ён жадае вызваліцца, то зрабіць гэта трэба неадкладна. Бо з ліпучак не вызвалішся самастойна, іх можна толькі перарэзаць, а сетку нават перарэзаць няпроста…

Тое, што Свенсан пакуль што стаяў спакойна і нават не спрабаваў вырвацца, крыхусупакоіла разгарачаных ягоных вартаўнікоў і, што самае галоўнае, аслабіла іх пільнасць. Таму зараз яны трымалі свайго палонніка не так моцна, як спачатку… і, выкарыстаўшы гэта, Свенсан нечакана напружыўся, ірвануўся… яшчэ імгненне – і вось ён ужо зноў на свабодзе!

Праўда, без плазмера…

- Хапайце яго! – завіскатаў канферансье, спалохана махаючы перад сабой плазмерам…але фермеры і без гэтага ягонага загаду кінуліся на Свенсана. Кінуліся ўсе разам, піхаючыся і перашкаджаючы адзін аднаму…

Першага і другога з нападаючых Свенсан проста збіў з ног трапнымі ўдарамі кулака. Яшчэ адного ўдарыў нагой у жывот, і той, склаўшыся амаль удвая, ціха асеў на падлогу…

Хтосьці з фермераў, скокнуўшы на Свенсана ззаду, паспрабаваў абхапіць яго аберуч за шыю, але зрабіў гэта так няўдала, што былому космадэсантніку не склала вялікай цяжкасці правесці контрпрыём. Цяжка бразнуўшыся на падлогу, фермер пакаціўся прама пад ногі сваім сабутэльнікам, збіўшы пры гэтым яшчэ двух з іх…

Пасля гэтага наступіла штосьці накшталт перадышкі. Фермеры, цяжка дыхаючы, абступілі Свенсана з усіх магчымых бакоў…праўда, зноў нападаць на яго пакуль што ніхто не спяшаўся. Дзесьці за іх спінамі бегаў і хваляваўся нізкарослы канферансье, але наперад і ён яўна не імкнуўся. Потым у пакоі зноў з’явілася рабочая жонка Рыка, і ў руках у яе былі…

Тое, што прынесла зараз жанчына, не было простай ліпучай лентай. Гэта была лоўчая паляўнічая сетка, якую час ад часу прымянялі фермеры, як для палявання, так і для аховы садоў і агародаў ад розных шкодных жывёл. Хутка і спрактыкавана фермеры пачалі разварочваць сетку вакол Свенсана…і тады ён, разумеючы, што ўсё скончана, сам кінуўся наперад…

І зноў нейкі час у пакоі кіпеў жорсткі, напружаны бой. Свенсан біў, сам атрымліваў удары ў адказ, зноў біў… і хоць наносіў ён удараў у шмат разоў больш, чым атрымліваў сам, гэта нічога ўжо не вырашала. Усё вырашала колькасная перавага праціўнікаў, а яна тут была шматразовай…

Вось нейчы вялізны кулак вылецеў, здавалася, ніадкуль і з хрустам ударыў Свенсана прама ў пераноссе. Кроў не пацякла нават… яна, літаральна, лінула з носа… а ў гэты самы момант Свенсан атрымаў яшчэ і мацнейшы ўдар чымсьці цяжкім у патыліцу.

Ён упаў і адразу ж зверху на яго накінулі сетку, закруцілі яе як мага мацней і, абступіўшы Свенсана, пачалі біць яго нагамі.

Нейкі час фермеры, змяняючы адзін аднаго, білі Свенсана, білі са злосцю і нават нейкай своеасаблівай асалодай…і, хутчэй за ўсё, разгарачаныя спіртным і гарачкай бойкі, яны б забілі яго да смерці, але нечакана ўмяшаўся канферансье. Міласэрднасць, хутчэй за ўсё, тут была ні пры чым…проста ў наглядчыка меліся сваематывы захаваць палонніку жыццё …

-Стойце, хопіць! – закрычаў ён, марна спрабуючы адцягнуць увайшоўшых у раж фермераў ад нерухомага цела былога космадэсантніка. – Лепш звяжыце яго яшчэ мацней!

Свенсана скруцілі так, што ён не мог нават варухнуцца. Было балюча нават зараз, а што будзе потым, калі лоўчая сетка пачне паступова сціскацца. Яна проста задушыць сваю ахвяру… што ж, магчыма, гэта і будзе найлепшым варыянтам у дадзеным канкрэтным выпадку…

Усё гэта так, толькі вось што стане тады з Ізідай, якая засталася адна на самым ускрайку кукурузнага поля ў даволі ненадзейным сховішчы. І зараз яна зусім бездапаможная… да таго ж у любы момант яе могуць выявіць там…

-Нясіце яго ў кацер! – радасна кіраваў канферансье. – А вы… - гэта ўжо датычыла жанчын… -таксама збірайцеся! Зараз адпраўляемся! Чакайце, ды вы ж не ўсе! Дзе яшчэ адна?

-Яна там,з Адамам, - падаў голас хтосьці з фермераў. – А што гэта вы збіраецеся рабіць?

-Мы ад’язжаем, - патлумачыў канферансье. – Хто-небудзь паклічце сюды гэтага вашага Адама…

- Э, не!

Рык, распіхваючы гасцей, рашуча выбраўся наперад.

-Мы заказалі гэтых жанчын на дванаццаць гадзін, хіба не так?! – спытаўся ён у канферансье. – А пакуль і шасці гадзін яшчэ не прайшло!

Астатнія фермеры дружна загулі ў знак згоды.

-Ану, расхоплівай жанчын! – скіраваў Рык. – Каму якая больш падабаецца! І за стол усе разам!

- Чакайце, гэтага нельга!

Але яго ўжо ніхто не слухаў.

- Жонка, віна! – роў Рык, грукаючы кулаком па стале. – І як мага больш!

- Вы ж ім толькі шмат не налівайце! – марна надрываўся наглядчык. – Ім нельга шмат!

-Можна! Сёння ўсё можна! – Рык усё стукаў і стукаў па стале пудовым кулаком, ды так, што нават талеркі падскоквалі. – Мы яго затрымалі, так?

- Так, затрымалі! Крымінальны злачынец… а мы яго…

- За гэта трэба выпіць?

- Чакайце, а ўзнагарода? – успомніў раптам хтосьці. – Нам семьдзесят пяць працэнтаў!

- Пяцьдзесят! – піскнуў наглядчык, але яго па-ранейшаму ніхто не слухаў.

- Семьдзесят пяць працэнтаў ад дзесяці тысяч – гэта… колькі ж гэта будзе?

- Многа будзе! На ўсіх хопіць!

- А чаму семьдзесят пяць! Хіба гэты недамерак нам хоць чымсьцідапамог?

-Правільна, мы самі яго схапілі! Значыцца, нам - усе сто! Мы самі яго адвязем куды трэба!

-Чакайце, мы ж не так дамаўляліся! – спрабаваў засяродзіць на сябе ўвагу наглядчык, і зноў без усялякага выніку.

- Жанчыны… дзе жанчыны! Давай іх да нас!

– І сцягніце з іх гэтыя хламіды, яны толькі выгляд псуюць! Жанчына павінна быць без нічога, правільна?!

-Не трэба, вы параздзіраеце на іх адзенне!- адчайна закрычаў наглядчык. – Адзенне… яно ж грошы каштуе!

- Адзенне? Ды хіба ж гэта адзенне!

- І што нам грошы? У нас дзесяць тысяч, правільна?!

- Не дзесяць, а пяць! Мы ж з вамі дамовіліся!

- Ды пайшоў бы ты са сваёй дамовай!

- А ў мяне ідэя! Няхай жанчыны самі распранаюцца!

- Правільна, няхай самі! І пад музыку каб… Чаму не грае музыка?

- Дык вы ж самі пажадалі, каб яны з вамі… за сталы…

- Хай граюць! Распранаюцца і граюць! А мы пакуль будзем піць…

- І ім нальем! Так?

- Нальем, не шкада! Хай толькі хутчэй распранаюцца!

- А вось і наш Адам! Адам, як ты?

- Ідзі да стала, Адам! Выпі са мной!

- Адам, выпі з Кардзі! Ён жадае з табой памірыцца!

- Адам, у што гэта ты апрануў сваю жанчыну? Навошта?

- Сапраўды, Адам… Мы тут іх распранаем, а ты – наадварот? Чаму яна - не як усе?

- Правільна! Няхай зноў распранаецца!

- І танцуе! Яна ж так прыгожа танцуе!

- Ды не налівайце ж вы ім так шмат, прашу вас!

І тут Свенсан згубіў прытомнасць. Неяк рэзка і адразу… так, нібыта паляцеў раптам кудысці ўніз, у чорную халодную бездань…

* * *

Ачуняў Свенсан ад болю. Боль быў ва ўсім целе, пякучы, невыносны, і, успомніўшы ўсё, што адбылося перад гэтым, Свенсан зразумеў, што боль гэты прычыняе яму лоўчая сетка. Якраз зараз яна і пачала паступова сціскацца…

Расплюшчыўшы вочы, Свенсан не адразу і ўцяміў, дзе ж ён зараз знаходзіцца. Вакол было цёмна, але збоку, праз вузкую шчыліну ў дзвярах прасочвалася крыху святла. Таму тое сёе вакол можна было разглядзець.

Ён ляжыў на падлозе, ля самай сцяны, а насупраць, ля другой сцяны стаяла невысокаяканапа, на якой хтосьці зараз п’яна соп і варочаўся. Наогул, пакойчык і сам па сабе быў даволі невялікім.Апрач канапы, у ім не мелася больш аніякай мэблі…калі не лічыць за мэблю маленькую тумбу з нейкім цёмным скруткам зверху. Хутчэй за ўсё, гэта было адзенне таго, хто так грузна і п’яна варочаўся зараз на канапе.

Вочы Свенсана крыху прызвычаіліся да цемры, ды і боль як быццам часова адступіў кудысьці, стаўшы зараз не такім моцным і пякучым …таму Свенсан змог разглядзець, што на канапе ляжаць і валтузяцца двое. Хтосьці з гасцей Рыка (у цемры Свенсан так і не змог яго распазнаць) спрабаваў там авалодаць жанчынай-арфісткай, але пакуль што анічога, здаецца, у яго не атрымлівалася. Потым Свенсану стала не да гэтых двух, боль зноў вярнуўся, ды й такі моцны, што Свенсан, як не стрымліваўся, усё ж не змог утрымацца ад стогну…

-Хто тут? – уздымаючы галаву ад ложка, трывожным шэптам спытаў фермер, цяжка, з прысвістам дыхаючы. Потым ён змог разглядзець Свенсана на падлозе і дадаў, ужо больш спакойным тонам: . – А, гэта ты?!

-Паслухай! - праз сціснутыя зубы прагаварыў Свенсан, марна спрабуючы ўстрымацца, каб не застагнаць зноў. – Дапамажы, а?!

- Нельга! – буркнуў фермер , і Свенсан яго, нарэшце, пазнаў. Гэта быў ні хто іншы, як Кардзі. – Каб ты зноў мне кулаком па вуху!

- Прабач!

Боль стаў ужо такім нясцерпным, што Свенсан, не вытрымаўшы, зноў застагнаў.

- Слухай, Кардзі!

- Ну,што табе яшчэ?

–Скажы, каб крыху аслабілі сетку! Здохну… кукіш вам тады будзе, а не ўзнагарода!

Нейкі час Кардзі маўчаў, нібыта абдумваючы сітуацыю. Жанчына пад ім слаба заварушылася.

-Ляжы! – рыкнуў на яефермер, потым, зноў павярнуўшы галаву ў бок Свенсана, прабурчэў праз зубы: – Мне твая ўзнагарода да аднаго месца! Зразумеў?

Ён зноў наваліўся на жанчыну… але раптам брудна вылаяўся і з усяго размаху ўдарыў яе па шчацэ.

- Ляжыць, як бервяно! А ну, пайшла адсюль, дрэнь!

Тонкая жаночая фігурка нячутна выслізнула ў дзверы, Кардзі, згробшы сваё адзенне, панура падаўся следам за ёй.

-Што, зноў не атрымалася? – з нейкім помслівым зларадствам кінуў яму ў спіну Свенсан.

Але Кардзі, ці то не пачуў яго, ці то зрабіў выгляд, што не пачуў. Ва ўсялякім разе ён нават не азірнуўся. Проста выйшаў з пакоя і шчыльны прычыніў за сабой дзверы, так шчыльна, што нават вузкая палоска святла знікла…

А лоўчая сетка ўсё сціскала і сціскала Свенсана ў смяротных сваіх абдоймах. Ён ужо не адчуваў ні рук, ні ног… галаву ягоную завярнула ўбок так, што, здавалася, яшчэ крыху і не вытрымаюць шыйныя пазванкі. Свенсан зноў застагнаў, спачатку ціха, а потым і ў поўны голас.Ён разумеў, што можа памерці… і ён жадаў зараз памерці ці хаця бстраціць прытомнасць… толькі б пазбавіцца ад жудаснага гэтага болю. Свенсан разумеў цяпер, чаму ад моцнага болю людзі вар’яцеюць… ён сам быў зараз на мяжы вар’яцтва… і, то правальваючыся ў нейкае выратавальнаепаўзабыццё, то зноў вяртаючыся ў жудасную рэчаіснасць, Свенсан адчуваў, што паступова страчвае розум, што яшчэ крыху і ён страціць яго канчаткова…

А потым боль некуды знік, саступіўшы месца прыемнай прахалодзе ва ўсім целе. І Свенсан зноў адчуў рукі і нават змог крыху паварушыць пальцамі.

Можа, сетку з яго ўсё ж знялі?

Свенсан паспрабаваў прыўзняцца і зразумеў, што лоўчая сетка па-ранейшаму моцна трымае яго. Але чаму тады няма болю?

- Ну, як ты?

Расплюшчыўшы вочы. Свенсан нейкі час моўчкі глядзеў на чалавека, які над ім схіліўся.

-Ты – Адам? – ціха, аднымі вуснамі прашаптаў ён, пазнаўшы, нарэшце, маладога фермера. – Што ты тут робіш?

- Табе дапамагаю.

-Дапамагаеш? – Свенсан зноў заплюшчыў вочы, паляжаў так крыху, чакаючы нязбежнага вяртання болю, аде боль так і не вярнуўся. – Ты можаш зняць сетку?

-Я спрабаваў, - неяк вінавата адазваўся малады фермер. – Але ж для гэтага патрэбна спецыяльнае прыстасаванне, а я яго нідзе пакуль не знайшоў…

Пачуліся яшчэ нечыя асцярожныя крокі. Свенсан зноў расплюшчыў вочы і ўбачыў побач з Адамам жанчыну. На ёй была чамусьці не белая хламіда арфісткі, а нейкая доўгая і шырокая мужчынская кашуля… у руцэ жанчына трымала вядро. Потым яна крыху нахіліла вядро і Свенсан раптам адчуў, як на ягонае змучанае цела тонкім прыемным струменьчыкам ліецца вада…

-Не ўсю адразу, Ева, - сказаў Адам ціха. – Вось так, паступова… І каб на ўсяго хапіла…

Толькі цяпер Свенсан зразумеў, чаму знік боль. Сетка сцягваецца, калі высыхае, а зараз яна больш чым вільготная. Праўда, вызваліцца нават з вільготнай сеткі ўсё роўна немагчыма без спецыяльнага прыстасавання…

-Прынясі яшчэ вады, Ева, - сказаў Адам. – Толькі асцярожна… глядзі, каб цябе не заўважылі.

Жанчына ўзяла парожняе вядро і моўчкі накіравалася да дзвярэй.

- Калі ўсё ж заўважаць, скажы, што гэта для мяне! – крыкнуў ёй услед малады фермер. – Каб астыць адлюбоўных баталій!

- Чаму ты называеш яе Евай? – спытаў Свенсан. – Хіба гэта яе імя?

- Не ведаю! – фермер паціснуў плячамі. – Я – Адам… ну а яна… няхай яна тады будзе Евай.А што, гучыць? Слухай, -прашаптаў ён, амаль ушчыльную прысунуўшыся да твару Свенсана, - яны дазволяць мне ўзяць яе сабе? За грошы, зразумела… Як лічыш, яны мне яе прададуць?

Свенсан нічога не адказаў.

-Сапраўды, што гэта я… - прамовіў Адам амаль вінавата. – У цябе столькі сваіхпраблем, а я…Ты выбачай, што нічым не змог пакуль табе дапамагчы. Толькі зрабіць так, каб не балела…

- Гэта не так і мала, - сказаў Свенсан. – Дзякуй!

-Няма за што! Я потым яшчэ схажу, пашукаю… Павінна ж яно быць у доме, гэтае прыстасаваннее!

Свенсан нічога не адказаў, і нейкі час яны абодвы маўчалі. Потым вярнулася Ева з вадой, і таксама далучылася да агульнага маўчання. І маўчанне гэтае доўжылася даволі працяглы тэрмін… толькі часам даносіліся праз няшчыльна зачыненыя дзверы п’яныя выкрыкі і рогат.

- Колькі часу? – спытаўся Свенсан у Адама.

-Каля дванаццаці ўжо… - машынальна прагаварыў той. – Што, зноў пачынае балець?

-Ды не, пакуль… - Свенсан уважліва паглядзеў у твар свайго субяседніка… дакладней, паспрабаваў паглядзець, бо цемра навокал была занадта густой. – Скажы, а навошта ты мне, наогул,дапамагаеш?

Адам адказаў не адразу, дакладней, зусім нават не адказаў. Замест гэтага ён падыйшоў да той сцяны, дзе па ўсёй логіцы павінна было мецца акно, штосьці пачаў рабіць там. І вось ужо штора, з-за наяўнасці якой у пакоі і панавала ўвесь гэты час амаль поўная цемра, павольна папаўзла ўверх.

І адразу ж увесь пакой заліло начным святлом месяцаў: блакітнага і двухчырвоных. Блакітны месяц быў самым вялікім, ягонае святло ў начным небе відавочнапераважала. А яшчэ ўсе тры месяцы ў начным небе нібыта міргалі… не самі па сабе, зразумела, проста такі эфект давалі нейкія спецыфічныя асаблівасці мясцовай атмасферы. Таму цесны і тёмны пакойчык гэты адразу ж чароўна ператварыўся, па сценах павольна папаўзлі знізу ўверх прыгожыя рознакаляровыя гамы: блакітныя, зялёныя, чырванаватыя…

Свенсану заўжды падабалася мясцовая ноч. Часта ён спецыяльна выходзіў у паўночны час з дому, садзіўся на лаўку каля ўваходу і доўгімі гадзінамі глядзеў у гэтае рознакаляровае начное неба, у якім ніколі не бачна было зорак. Ён сядзеў, закінуўшы галаву, і моўчкі любаваўся цудоўнымі каляровымі пералівамі на небасхіле… яны нагадвалі яму паўночнае ззянне, да якога Свенсан так прывыку дзяцінстве, на сваёй роднай планеце, Амега-3. Яшчэ яму ў гэты час заўсёды прыходзіла ў галаву прыкрая і даволі недарэчная думка аб тым, што гэтую планету ні ў якім разе нельга было рабіць тыпова фермерскай. Куды лепш, каб яна стала планетай-курортам, планетай для турызму для ўсіх жадаючых… адно гэтае неба чаго вартае. І, моўчкі ўглядваючыся ў начное неба Аграполіса, так непадобнае на неба аніводнай з іншых планет, якія ён хоць калі пабачыў, Свенсан пачынаў моўчкі фантазіраваць… і не апошняе месца ў гэтых ягоных фантазіях адводзілася той незвычайнай жанчыне, з якой Свенсан, яшчэ ў бытнасць сваю космадэсантнікам, правёў непаўторныя два тыдні…

Але зараз Свенсану было зусім не да гэтых сваіх фантазій, і не да начной прыгажосці таксама. Ён ляжаў на падлозе, не маючы магчымасці нават паварушыцца… ляжаў і цешыўся часовай адсутнасцю болю ва ўсім целе, і стараўся не думаць аб тым, што ж яго чакае ў недалёкім будучым. Адначасова з гэтым, Свенсанмоўчкі назіраў, як гэты юнак Адам падыйшоў да канапы, моўчкі на яе апусціўся. Жанчына, якую ён так самаўпэўнена назваў Евай, адразу ж падыйшла і села побач з ім, нясмела прытуліўшыся да мужчынскагапляча.

Абняўшы яе адной рукой Адам адразу ж пацалаваў Еву ў вусны, жанчына таксама адказала яму доўгім трапяткім пацалункам. Адчуваючы сябе даволі няёмка, Свенсан паспрабаваю адвярнуцца ад гэтых двух, што яму, вядома ж, так і не ўдалося…

- Я ведаю тваю гісторыю, - нечакана прагаварыўАдам. – Па навінах учора пра цябе зноўперадавалі…

-І што з гэтага? – спытаўся Свенсан. – Па ўсіх законах Аграполісая – злачынец і здраднік, хіба не так?

-Не так! – з гарачнасцю прагаварыў малады фермер. – Ніякі ты не здраднік!

- А як наконт злачынца? – спытаўся Мвенсан.

- І не злачынец! Гэта яны ўсе злачынцы, калі дазваляюць сабе такое!

Адам змоўк, з нейкім унутраным болем паглядзеў на жанчыну побач з сабой, зноў пяшчотна пацалаваў яе ў вусны.

-Табе б было са мной добра, Ева! –прашаптаў ён. – Вельмі добра! Шкада толькі, што…

Не дагаварыўшы, Адам змоўк.

- Што гэта? – прагаварыў ён, прыслухоўваючыся. – Зноў бойка?

Свенсан таксама прыслухаўся. Сапраўды, замест рогату і п’яных выкрыкаў, да іх данёсся раптам нейкі металічны бразгат, звон разбітага посуду, устрывожаныя мужчынскія ўскрыкі і лаянка … потым чуйнае вуха Свенсана ўлавіла характэрны воплеск плазмера…

-З глузду яны там з’ехалі, ці што? –Адам ускочыў з ложка і накіраваўся да дзвярэй. – Я зараз высветлю, што там такое. А ты, Ева, пабудзь пакуль тут. Магчыма, трэба будзе зноў вадой паліваць, так што...

У гэты час дзверы пакойчыка самі шырока расчыніліся і нейчая цёмная, непраўдападобнашырокая чалавечая фігура з’явілася раптам у асветленай дзвярной выемцы. Кароткі, амаль няўлоўны для вока ўзмах рукі… і Адам нібы падкошаны ўпаў на падлогу. Шырокая фігура зрабіла яшчэ адзін крок… потым у пакоі асляпляльна ўспыхнула святло… і Свенсан зразумеў, што перад ім жанчына ў дэсантным скафандры, але без шлема…

У першае імгненне яму здалося, што гэта Ізіда. Але ж яна ў коме… няўжо за гэтыя некалькі гадзін яе стан паспеў так палепшыцца?

І тут Свенсан зразумеў, што перад ім не Ізіда. Гэта была…

- Ты?! – не верачы сваім вачам, прашаптаў Свенсан. – Жывая?!

Нічога яму не адказаўшы, жанчына падыйшла да Свенсана ўшчыльную, нахілілася… і праз адно кароткае імгненне той зразумеў, што лоўчай сеткі на ім ужо няма…

Цудоўная рэч, гэты дэсантны скафандр! Якое мноства самых разнастайных прыстасаванняў у яго ўманціраванае!

- Як ты? – спыталася жанчына, дапамагаючы Свенсану ўстаць на ногі. – Ісці можаш?

Не адказваючы, Свенсан толькі моўчкі кіўнуў галавой, уважліва азіраючыся па баках.

Фермер Адам нерухома ляжаў на падлозе каля ўваходу. Арфістка з “вясёлага дому”, якую ён назваў Евай, спалохана забілася ў куток і з жахам глядзела цяпер адтуль на жанчыну ў дэсантным скафандры.

-Усё ў парадку! – нечакана мяккім голасам прагаварыла жанчына, падыходзячы да Евы і нахіляючыся над ёй. – Я – Ірума, прынцэса “дзікіх кошак”. Спадзяюся, мы станем сяброўкамі!

“Ірума! – падумалася Свенсану. – Дык вось якое яе сапраўднае імя! Ірума! Прынцэса “дзікіх кошак”… “

-Я дам табе новае імя, замест згубленага!

- У мяне ўжо ёсць новае імя! – сказала арфістка ціха. - Я – Ева!

- Ева?

Уважліва і з нейкім нават здзіўленнем Ірума паглядзела на сваю субяседніцу.

-Ты хочаш стаць “дзікай кошкай”, Ева?

- Не ведаю!

Ева павольна ўзнялася з падлогі, падыйшла да нерухомага Адама, павольна апусцілася каля яго на калені.

- Адам! Ты жывы, Адам?

Нейкі час яна прагна ўглядвалася ў твар маладога фермеры, нібыта спрабуючы адшукаць там хоць якія прыкметы жыцця, потым з адчаем павярнулася да “дзікай кошкі”, якая стаяла побач і з халоднай абыякавасцю за ўсім назірала.

- Ты забіла яго, Ірума!

Яна так спакойна прагаварыла гэтае імя, якое пачула ўпершыню ў жыцці… а Свенсан, з нейкім недаўменнем нават, уцяміў, што яму вельмі не хочацца называць гэтую жанчыну Ірумай. Лепш ужо тады– прынцэсай…

-Называй мяне лепш прынцэсай, Ева, - сказала Ірума. –Ва ўсялякім разе, пакуль мы не пазнаёмімся бліжэй… Дамовіліся?

- Дамовіліся, - прашаптала Ева. – Навошта ты забіла яго, прынцэса?!

“І ўсё ж я буду называць яе проста Ірумай! – нечакана змяніў свой пункт гледжання Свенсан. – Прынцэса… яшчэ чаго не хапала!”

-Табе яго шкада? – абыякава, без усялякай нават цікаўнасці спыталася Ірума. – Шкадамужчыну?

Ева нічога не адказала, замест яе адказаў Свенсан.

-Гэты мужчына адносіўся да яе з вялікай пяшчотай і разуменнем… а яшчэ ён так жадаў дапамагчы мне…

- Я гэтага не ведала!

З той жа абыякавасцю Ірума паглядзела на нерухомае цела маладога фермера ля сваіх ног.

- Ён хутка ачуняе.А нам час рухацца. Ідзем!

Яна выйшла першай, і Свенсан паслухмяна рушыў следам.

У зале, дзе зусім нядаўна ішла вясёлая гулянка, зараз было пуста. Толькі жанчыны-арфісткі спалохана ціснуліся каля сцяны, спрабуючы хоць неяк нацягнуць на сябе тыя запэцканыя лахманы, якія засталіся зараз ад іх, некалі беласнежных хітонаў. Стол быў павалены набок, рэшткі розных страў валяліся па ўсёй падлозе. А ў адным месцы на падлозе мелася яшчэ івялікая чырвоная пляма, падазронна нагадваючая кроў…

- Дзе яны ўсе? – спытаўся Свенсан, адчуваючы раптам, як раптам перасохла ў роце, як нейкі цягучы непрыемны халадок паступова запаўняе грудзі. – Можа, табе не было неабходнасці забіваць іх усіх… яны ж ні ў чым асаблівым не вінаватыя…звычайныя фермеры…

У гэты час у пакоі з’явілася яшчэ адна жанчына, у якой Свенсан з цяжкасцю пазнаў рабочуюжонку Рыка. Яна нібыта стала маладзейшай гадоў на пятнаццаць… што ж так магло змяніць яе знешнасць усяго за некалькі гадзін?

Можа, тое, што яна ішла зараз, высока ўзняўшы галаву? Ці адсутнасць хоць нейкіх прыкмет страху і прыгнечанасці, якія раней ніколі не пакідалі яе твару?

У руках жонкі Рыка(былой жонкі Рыка?) меўся зараз вялікі скрутак разнастайнагамужчынскага адзення, які яна і вываліла на падлогу прама каля ног спалоханных арфістак.

- Адкідайце ўбок сваё рыззё! – зараз жа скіравала Ірума, падыходзячы да жанчын. – Апранайце пакуль што вось гэта! Яно будзе вам крыху велікаватым… але нічога, сыйдзе на першы час.

Узрадаваныя тым, што зноў ёсць хтосьці, хто будзе аддаваць ім загады і каму можна зноў падпарадкоўвацца, арфісткі пачалі хуценька разбіраць мужчынскае адзенне. А Свенсан зноў падыйшоў да Ірумы.

-Не ведаю, магчыма, у цябе і былі важкія прычыны, каб забіць іх усіх… - сказаў ён суха. – Але распранаць забітых… гэта ўжо…

Не паварочваючы нават галавы , жанчына проста зірнула на яго праз плячо. Спакойна і крыху насмешліва.

-Супакойся, я іх не забівала!

- Не забівала? – Свенсан перавёў недаўменны погляд на аголеных жанчын у кутку. – Ты хочаш сказаць, што гэта зрабілі яны?! Па твайму загаду?

- І яны нічога не рабілі!

Ірума нарэшце павярнулася да Свенсана. Нейкі час моўчкі глядзела на яго.

-Язачыніла іх у склепе. Там шмат віна, так што яны хутка суцешацца… – Яна памаўчала крыху і дадала, усё з той жа насмешкай у голасе: - Супраць таго, што я прымусіла іх крыху распрануцца, ты, спадзяюся, не будзеш пярэчыць?

-Не буду, - сказаў Свенсан, адчуваючы сябе чамусьці поўным ідыётам. – Тым больш, што гэта яны самі параздзіралі адзенне на жанчынах…

Потым погляд Свенсан нечакана ўпаў на крывавае пляма на падлозе, і ён зноў спахмурнеў.

Ірума, здаецца, перахапіла гэты ягоны позірк.

-Ну, так, аднаго з іх мне ўсё ж прыйшлося забіць! – паспешліва і з нейкай нават прыкрасцю ў голасе сказала яна. – Па-першае, ён першым пачаў страляць у мяне з плазмера, па-другое…

-Па-другое, ты хацела паказаць усім астатнім, што ні кропелькі не жартуеш? – закончыў за яе Свенсан.

-А што мне заставалася рабіць? – Ірума абыякава паціснула плячамі. – Спадзяюся, супраць аднаго забітага ты нічога не маеш супраць?

-Супраць аднаго не маю, - нечакана нават для сябе самога сказаў Свенсан. – Асабліва супраць гэтага!

-Вось бачыш! – Ірума раптам весела рассмяялася. – Тым больш, што распранаць гэтага недамерка мы не сталі, хоць ягонае адзенне ідэальна падыйшло б адной з гэтых няшчасных жанчын …

- Яны і сапраўды былі няшчасныя, - згадзіўся Свенсан. – А зараз ты хочаш зрабіць іх шчаслівымі, ці не так?

- Магчыма!

Ірума зноў павярнулася да арфістак, якія паспелі ўжо пераапрануцца ў занадта вялікае для іх мужчынскае адзенне, і, вядома ж, павінны былі выглядаць у гэтым адзенні крыху нават смешнавата…

Толькі смешнавата Свенсану не было… хутчэй,страшнавата... Бо ён зразумеў раптам, што перад ім знаходзяцца дзесяць новых “дзікіх кошак”.Патэнцыяльных, праўда… пакуль што гэтыя жанчыны і самі аб гэтым яшчэ не здагадваюцца…

Нават не дзесяць, а адзінаццаць, калі прылічыць сюды яшчэ і Еву…

Дарэчы, дзе ж яна?

Напэўна, Ірума падумала аб тым жа самым…

- Ева! – паклікала яна, адначасова ласкава і ўладарна. – Ты дзе, дзяўчынка?

- Я тут, прынцэса!

Еваз’явілася ў зале не адна. Яна падтрымлівала пад руку Адама, праўда, убачыўшы Іруму, неяк міжволі адсунулася ад яго.

-Ты куды, Ева? – спытаўся Адам устрывожана… тут ён заўважыў Іруму і адразу ж прыняў баксёрскую стойку. – Не падыходзь, папярэджваю!

Папярэджанне было залішнім, бо Ірума пакуль і не думала да яго падыходзіць. Праўда, яна з нейкай нават цікаўнасцю глядзела зараз на маладога фермера… але гэта была, хутчэй, цікаўнасць дзіцяці, якое ўбачыла перад сабой незнаёмую мошку…

-У склеп! – сказала раптам Ірума халодным уладарным тонам. – Да астатніх. Ці не, спачатку здыміадзенне! Верхняе…

-Што?! – не адразу зразумеў Адам. Потым усё ж зразумеў і аж пачырванеў, ці то ад злосці, ці то ад сораму. – Адзенне?! Як бы не так!

Не ўступаючы з маладым фермерам у палеміку, Ірума зрабіла крок наперад. У Свенсана неяк нядобра заныла ў грудзях, ён нават адвярнуўся… але ў гэты час жонка Рыка, сама таго не ведаючы, выратавала небараку Адама.

- Тут яшчэ засталося шмат адзення! – паспешліва прагаварыла яна. – Вось!

-Ну што ж… - Ірума паглядзела на Еву. – Ідзі, пераапраніся! А ты… - апошнія словы зноў прызначаліся Адаму, - марш у склеп! Ці табе дапамагчы?

- Папярэджваю! – малады фермер зноў выставіў перад сабой кулакі. – Я тры гады займаўся боксам! Я нават быў калісьці чэмпіёнам Аграполіса па боксу сярод юніораў у сваёйвагавой катэгорыі!

- Ты – ідыёт! І чэмпіён па ідыятызму Аграполіса ва ўсіх вагавых катэгорыях! – сказаў яму Свенсан стомлена. – Супраць “дзікай кошкі” ты і хвіліны не пратрымаешся!

- Яна – “дзікая кошка”?

Цяпер Адам глядзеў на Іруму са страхам і нейкай своеасаблівай павагай. Адчуўшы гэта, Ірума ледзь прыкметна ўсміхнулася. У гэты час Ева, якая паспела ўжо пераапрануцца ў мужчынскае адзенне, зноў падыйшла да Адама, спынілася побач з ім.

-Дазвольце яму застацца са мной, прынцэса? – ледзь чутна прагаварыла яна. – Хоць на нейкі час… - Яна змоўкла, павярнулася да Адама. – Што ж ты маўчыш, Адам?! Папрасі яе, чуеш!

- Дазвольце, прынцэса! – пачаў, было, Адам, але збіўся і таксама змоўк…

Нейкі час Ірума толькі моўчкі глядзела на іх. Потым павярнулася да Свенсана.

-Мы зараз пойдзем да транспартніка. Тут ёсць адзін вялікі… той, на якім сюды даставілі жанчын. Ты з намі?

- А што, у мяне ёсць нейкі выбар? – пытаннем на пытанне адказаў Свенсан.

-Выбар ёсць заўсёды! - сказала Ірума, не зводзячы вачэй са Свенсана. – Таму яшчэ раз пытаюся: ты з намі?

- Я з вамі, - сказаў Свенсан і чамусьці ўздыхнуў.

- Тады пайшлі!

Усе разам, яны выйшлі з дому ў двор…у чароўную рознакаляровую ноч Аграполіса. На пасадачнай пляцоўцы стаяла не менш дзесятка рознакаліберных транспарнікаў, але вялікім з іх быў толькі адзін… да яго і накіравалася зараз Ірума. Спыніўшыся каля кацера, пачала чакаць астатніх.

Былая рабочая жонка фермера Рыка падыйшла да транспартніка апошняй. Спынілася, з нейкай асаблівай увагай аглядзелася вакол. З-за дому да іх нечакана данеслася громападобнае рыканне галодных кароў…

-Хай цябе гэта зараз не хвалюе! – сказала жанчыне Ірума, абдымаючы яе за плечы. – Гэта ўжо не тваё жыццё!

- Яшчэ маё! – з нейкай тугой нават адазвалася жанчына і першай палезла ў кацер.

Упэўніўшыся, што ўсе занялі свае месцы, Ірума села на месца пілота, Свенсану паказала на крэсла побач.Яшчэ імгненне і кацер мякка ўзняўся ў паветра.

- Там Ізіда! – успомніў раптам Свенсан. – Я пакажу шлях!

- Я ведаю шлях, - сказала Ірума. – Я было там перад тым, як… як наведацца сюды…

-Яна ў коме, - Свенсан вінавата ўздыхнуў. – Разумееш, я некалькі разоў спрабаваў вывесці яе з гэтага стану, але…

-Ты ўсё зрабіў правільна! – Ірума ледзь прыкметна ўсміхнулася, плаўна павялічваючы скорасць кацера. – Ты зрабіў для яе ўсё, што мог… менавіта дзякуючы табе яна змагла застацца ў жывых! Дарэчы… вывесці яе з комы самастойна ты б усё роўна не змог, дапамогі табе чакаць не было адкуль…так што…

Яна змоўкла, не закончыўшы фразы.

- Што? – спытаў Свенсан.

- Ты б мог проста пакінуць яе і пайсці. Тым больш, што лічыў мяне загінуўшай…

-Як ты сама змагла застацца ў жывых? – Свенсан паспяшаўся змяніць тэму. – Я думаў, што ты… што цябе…

- Табе было б мяне шкада? – нечакана спыталася Ірума. – Толькі шчыра!

Свенсан нічога не адказаў. Ён працягваў маўчаць нават тады, калі кацер плаўна апусціўся каля кукурузнага поля.

-Пачакай нас тут, - сказала Ірума і, павярнуўшыся да жанчын, дадала: - Мне патрэбна дапамога. Ева… і яшчэ хто-небудзь…

- Можна мне? – нечакана сказаў Адам. – Я не падвяду, праўда!

- Не сумняваюся нават у гэтым!

Калі ў словах Ірумы і была нейкая доля іроніі, Свенсан яе так і не змог адчуць…

Пасля таго, як Адам з Евай прынеслі нерухомую Ізіду і ўладкавалі яе ў хваставой частцы кацера, Ірума зноў ўзняла машыну ў паветра.

- Куды мы зараз? – крыху запознена пацікавіўся Свенсан.

- На поўдзень!

Ірума ўзнімала кацер усё вышэй і вышэй, павялічыўшы пры гэтым скорасць да амальмаксімальнай. Яны несліся над начной планетай, а знізу, пад імі, павольна праплывалі такія знаёмыя Свенсану аграрныя пейзажы: маленькія, нібыта цацачныя, домікі фермераў, вялізныя, да самага небакраю, кукурузныя альбо баваўняныя палі, яблыневыя сады з вінаграднікамі… Адзін раз спрактыкаванае вока былога космадэсантніка заўважыла ўнізе, злева ад іх курса шматпавярховы будынак аднаго з аддзяленняў ФІРМЫ…

- На поўдзень, гэта значыцца – у джунглі? – спытаўся Свенсан.

Замест адказу Ірума толькі кіўнула галавой у знак згоды.

- І што мы будзем рабіць у джунглях?

- Паляваць!

Ірума раптам весела рассмяялася.

- А калі сур’ёзна!

-А калі сур’ёзна… - І сапраўды, стаўшы нечакана сур’ёзнай, Ірума павярнулася ў бок Свенсана. – Скажы, чаму ты пайшоў на гэтую ферму? Што табе там было трэба?

Свенсан адказаў не адразу. Нейкі час ён толькі пацягваў моўчкі разглядваць начную паверхню планеты...

- Разумееш, у фермераў часам бывае самае разнастайнае і самае нечаканае медыцынскае абсталяванне, - прагаварыў ён нарэшце. – Вось я і падумаў: а раптам там знойдзеццаапарат для вывядзення з каматознага стану! Цяпер я разумею ўсю недарэчнасць гэтых маіх спадзяванняў… тым больш, што я ўжо ведаў пра ўсепланетны вышук…

-Яны аб’явілі цябе ва ўсепланетны вышук? – здзівілася Ірума.

- Не мяне! – сказаў Свенсан. – Нас! Нас усіх!

–Я аб гэтым не ведала!

Ірумапамаўчала крыху і дадала:

-Выходзіць, яны так і не паверылі ў тое, што мы загінулі?

- Гэта Холін…

Казаць пра Холіна Свенсану было чамусьці вельмі няпроста… чаму – ён і сам не могзразумець...

-Холін – сур’ёзны праціўнік! – без цені нават іроніі сказала Ірума. – А сур’ёзных праціўнікаў мы паважаем!

-Вось нават як? – Свенсану раптам успомніліся артэфакты… і жахлівае разбурэнне дваццаць дзевятага аддзялення… - Скажы, калі вы захапілі тое аддзяленне, вы ведалі, што артэфактаў там ужо не было?

Ірума зноў усміхнулася. Але не весела, а сумнавата, хутчэй…

-Артэфакты былі ў Холіна, - сказала яна. – Яны і зараз у яго. У тым аддзяленні нампатрэбен быў менавіта “Крот”.

- Я аб гэтым здагадаўся тады, - сказаў Холін. – Крыху запознена, праўда…

- Але ж ты нікому не сказаў аб гэтай сваёй здагадцы, - сказала Ірума. – Чаму?

-Што ж ты не пытаешся аб тым, чаму я крыху пазней дапамог вам выратавацца? – сказаў Свенсан. – А навошта вам быў “Крот”? Што вы шукаеце пад зямлёй?

- Што шукаем? – Ірума паглядзела на Свенсана. – Ну вядома ж, скарб!

- Скарб – гэта артэфакты? –спытаўся Свенсан. – Так?

Ірума нічога не адказала.

- Ты ведаеш, навошта яны патрэбны? – не адставаў Свенсан.

Нічога зноў яму не адказаўшы, Ірума толькі ў чарговы разусміхнулася, ці то Свенсану, ці то нейкім сваім патаемным думкам.

-Не жадаеш казаць – не трэба! – буркнуў Свенсан крыху пакрыўджана. – Скажы тады: тыя артэфакты, што зараз у Холіна… яны вам што, не патрэбны?

- Яшчэ як патрэбны!

Уважліва паглядзеўшы на Іруму, Свенсан заўважыў, што яна ўсё працягвае ўсміхацца…

- Мы зараз ляцім да яго?

- Мы ляцім на поўдзень, - напомніла Ірума. – У джунглі.

-Мы ляцім у джунглі, ведаючы, што Холін і ягоныя артэфакты дзесьці зусім непадалёку? – прагаварыў Свенсан праз зубы. – Калі ў вас… калі ў нас яшчэ, - адразу ж паправіўся ён, -будзе такі выдатны шанц завалодаць імі!

Ірума адказала не адразу. Нейкі час яна толькі моўчкі вяла кацер, і загаварыла толькі тады, калі Свенсан ужо і чакаць перастаў адказу…

-Артэфакты Холіна будуць у нас, - сказала яна. – Ужо сённяшняй ноччу яны будуць у нас…

* * *

Холін прачнуўся нечакана, нібыта ад штуршка. Ён сам не мог зразумець, штояго ўсё ж разбудзіла, бо вакол працягвала панаваць яшчэ глыбокая ноч, і паўзлі, набягаючы адзін на адзін, па белай столі жоўтыя, зялёныя, блакітныя цені і адценні.

Нейкі час Холін моўчкі і ўважліва назіраў за гэтай беспарадкавай зменай колераў над сваёй галавой, потым ён пазяхнуў і раптам успомніў учарашні вечар.

Ён напіўся ўчора… упершыню за шмат гадоў напіўся! І гэта яшчэ не ўсё!

Ён напіўся учора разам са сваёй рабочай жонкай, што катэгарычна забаранялася Правіламі эксплуатацыі рабочых жонак. А потым… потым яны правялі разам цудоўную ноч… у Холіна ніколі яшчэ не было такой ночы з жанчынай… і чамусьці яму здалосяўчора, што побач з ім ляжыць не рабочая жонка са сваім убогім,абмежаваным гіпнакадыроўкай інтэлектам, а самая звычайная жанчына… дакладней, незвычайная жанчына: абаяльная, загадкавая… і, таму пэўна, яшчэ больш жаданая…

“Гэта, пэўна, ад віна? – падумалася Холіну. – Не трэба было так шмат піць… тым больш, паіць жонку… Дарэчы, а дзе ж яна зараз?”

У ложку, побач з Холінам нікога не было, але, памацаўшы рукой тое месца, дзе павінна была ляжаць рабочая жонка, Холін адчуў пад рукой праемную цеплыню. Значыцца, жонка ягоная ўстала з ложка ўсяго некалькі хвілін таму, і, пэўна, якраз гэта і разбудзіла Холіна сярод ночы. Што ж, мала куды магла пайсці ноччу жанчына, асабліва пасля такой вечаровай дозы спіртнога…

Холін адчуў раптам, што і самому яму няблага было б наведаць тое ж самае месца. Ён устаў, накінуў сабе на плечы халат, засунуў босыя ногі ў пантофлі і спешным парадкам рушыў у калідор. І раптам спыніўся, нібыта аслупянелы.

У ягоным кабінеце чамусьці гарэла святло.

Нікога чужога ў кватэры быць не магло, бо ўваходныя дзверы запіраліся ноччу на кодавы замок і ніхто, акрамя самога Холіна, не змог бы іх адчыніць. Праз вокны ў кватэру таксама ніхто не здолеў бы патрапіць: па-першае, таму што знаходзілася гэтая самая кватэра аж на дзесятым паверсе, па-другое, усе вокны ў ёй практычна не адчыняліся, а выбіць звыштрывалае аконнае шкло было магчыма толькі тэарэтычна…

І ўсё ж у кабінеце Холіна хтосьці знаходзіўся зараз, і гэтым “хтосьці” магла быць толькі ягоная рабочая жонка…

Холін адчуў раптам нейкую незразумелую трывогу. Не страх, а, менавіта, трывогу…. і, менавіта, незразумелую…

Сваёй рабочай жонцы Холін давяраў многае, але заходзіць у кабінет адной, без яго, і, тым больш, ноччу… Што ёй рабіць там у такі позні час?

Холін раздумваў, а ногі ўжо самі неслі яго па напрамку да кабінета. Дзверы туды былі крыху прыадчыненыя, але, калі Холін, заходзячы ў кабінет, вымушаны быў расчыніць іх яшчэ шырэй, дзверы раптам цягуча зарыпелі. Не надта гучна, але дастаткова для таго, каб іх пачулі знутры.

Рабочая жонка і сапраўды пачула, пэўна, гэтае рыпенне, таму што адразу ж азірнулася. Яна ў гэты момант стаяла каля стала, на якім былі разложаны артэфакты. Сейф у кутку пакоя быў, вядома ж, шырока расчынены…

Нейкі час Холін моўчкі глядзеў на жанчыну ля стала, яна гэтак жа моўчкі глядзела на яго. Дзіўна, але ў вачах сваёй рабочай жонкі Холін так і не змог разглядзець ні ценю наватспалоху, хоць яна не магла не разумець, што парушыла зараз адзін з асноўных законаўАграполіса.

-Што ты тут робіш? – строга прагаварыў Холін… потым ён зірнуў на расчынены сейф, на артэфакты на стале, і зразумеў, што задаў зусім не тое пытанне. – Навошта ты іх узяла? – яшчэ больш строга спытаўся ён, падыходзячы бліжэй да стала.

Рабочая жонка нічога яму не адказала, і гэта таксама было дзіўна і незразумела, бо адказваць на кожнае пытанне мужа жонка павінна абавязкова, і казаць, пры гэтым, яна магла праўду і толькі праўду, і нічога акрамя праўды…

Падыйшоўшы да стала ўшчыльную, Холін паглядзеў на артэфакты, якія былі раскладзены там у нейкім пэўным парадку... прычым, аднаго з іх там чамусьці не хапала.Дзіўна, але аніякай злосці ці нават раздражнення супраць самавольных дзеянняў сваёй рабочай жонкі Холін чамусьці не адчуваў. Павінен быў адчуваць, але не адчуваў. Магчыма, прычынай гэтага была непаўторная ноч, якую ён толькі што правёў з гэтай жанчынай…

Але навошта ёй артэфакты?

- Табе загадалі дастаць іх з сейфа? – здагадаўся, нарэшце, Холін. – Хто?

-Я! – пачуўся раптам за спіной Холіна чыйсьці жаночы голас. – І не загадала нават, а папрасіла…

Рэзка азірнуўшыся, Холін убачыў непадалёку ад сябе маладую, занадта маладую нават жанчыну… дзяўчыну, хутчэй…вельмі прыгожую, залатавалосую, апранутую ў нейкае чорнае, бліскучае адзенне. Адзенне шчыльна прылягала да цела дзяўчыны, яшчэ больш падкрэсліваючы яе бездакорныя формы.

-Ты – Маргана! – сказаў Холін без усялякага нават здзіўлення. – Яна ж – Мэры, былая рабочая жонка фермера Нікаля Сарджэна. Я не вельмі памыліўся?

-Не вельмі, - сказала дзяўчына. – Ты, наогул, занадта здагадлівы для…мужчыны,і аднойчы гэта для цябе кепска скончыцца…

-Аднойчы, гэта значыцца, не зараз! – Холін паціснуў плячамі і, крыва ўсміхнуўшыся, дадаў: - Што ж, прыемна чуць! Але бачыць цябе тут, у маім кабінеце, тым больш, у дзве гадзіны ночы – не вельмі прыемна. Дарэчы, а як ты, наогул, змагла апынуцца ў маёй кватэры?

- Пры дапамозе вось гэтага!

Маргана ўзняла руку з артэфактам. Спачатку Холіну здалося, што гэта той самы прадмет, якога не хапае на стале, але ён адразу ж зразумеў, што памыліўся. Гэта быў артэфакт з дваццаць першага аддзялення...

-Ну, што ж, - спакойна прагаварыў Холін, апускаючыся ў крэсла, - я, чамусьці, так і падазраваў. Прынцып работы гэтага прадмета ты мне ўсё роўна не растлумачыш. Ці ўсё ж растлумачыш?

-Прынцып работы ты ўбачыш і сам, - паабяцала Маргана, таксама падыходзячы да стала. – Крыху пазней. А зараз я забяру ўсё гэта. Ты, спадзяюся, не будзеш супраць?

-Я буду супраць! – сказаў Холін. – Але ж табе глыбока напляваць на маё меркаванне, хіба не так?

Маргана нічога на гэта яму не адказала. Замест гэтага яна падыйшла да рабочай жонкі Холіна, якая працягвала стаяць на ранейшым сваім месцы і толькі пераводзіла позірк з Марганы на Холіна і наадварот.

- Яе я таксама забяру з сабой!

-А вось супраць гэтага я буду пратэставаць і самым рашучым чынам! – сказаў Холін, устаючы з крэсла. Потым ён паглядзеў на свой доўгі халат, мяккія пантофлі на нагах, і дадаў: – Ты дазволіш мне пераапрануцца?

Зноў нічога яму не адказаўшы, Маргана ў нейкім задуменні прайшлася па пакою. Стараючыся не выпускаць яе з поля зроку, Холін павярнуўся да жонкі.

-Ты і сапраўды хочаш пакінуць мяне? – спытаўся ён нечакана мякка і нават спагадліва. – Я што, кепска да цябе адносіўся?

- Справа не ў гэтым…

Не адразу нават дайшла да Холіна уся незвычайнасць гэтых самых звычайных слоў рабочай жонкі.

-Ты што? –Холін забыўся пра ўсё, нават пра “дзікую кошку” за спіной… зараз ён глядзеў на жонку і толькі на яе. – Ты што… усё разумееш? Я маю на ўвазе, у цябе ўжо няма гіпнаблакіроўкі?

-Няма! – сказала жонка… яна таксама глядзела зараз на свайго мужа… ці, хутчэй, на былога свайго мужа… - Марганазняла мне яе! І не зараз, як ты, магчыма, думаеш. Яна зняла мне блакіроўку яшчэ тады, у час свайго нападу на аддзяленне…

-Пачакай, дык ты… - ашаломлены і разгублены, Холін зноў апусціўся ў крэсла, - дык ты, значыцца, увесь гэты час прыкідвалася?А гэтай ноччу… а я падумаў, было, што мне гэта падалося…

Замест адказу жанчына толькі ўсміхнулася… і ўсмешка яе была такой прыцягальнай, такой чароўнай, што Холіна нават у пот кінула. Ён зразумеў раптам, што кахае гэтую жанчыну, даўно кахае… нават тады кахаў ужо, калі яна была яшчэ звычайнай рабочай жонкай… і тады, калі яна так артыстычна прыкідвалася рабочай жонкай… а яшчэ больш ён кахае яе зараз, пасля гэтай непаўторнай ночы… калі зразумеў нарэшце, што ж яна для яго значыць…

-Гэтай ноччу табе, пэўна, было вельмі непрыемна прыкідвацца рабочай жонкай? – сказаў ён без усялякай злосці, але з горыччу. – Прабач!

-Нічога ты не разумееш! – ледзь чутна прагаварыла жонка, і нечакана дадала: – Гэта ты мяне прабач!

-Ну ўсё, хопіць! – Маргана неяк нечакана хутка апынулася каля стала. – У нас мала часу. – Яна зірнула на Холіна, і ў гэтым яе халодным, бязлітасным позірку Холін прачытаў раптам сваю будучыню… дакладней, адзін з яе магчымых варыянтаў…- Гэтамужчына, ніжэйшая істота…і не трэба прасіць у яго прабачэння!

- Ну, зразумела ж! – Холін уздыхнуў. – Скажы, Маргана, свайго былога мужа ты захапіла з сабой пасля нападу на аддзялення дзеля чаго? Куды прасцей было б проста забіць яго на месцы. Як астатніх. Але ж ён быў патрэбны табе для абраду ачышчэння! Спадзяюся, ён не вельмі доўга пакутваў?

Нейкі час Маргана моўчкі глядзела на Холіна ўсё тым жа халодным бязлітасным позіркам

-Калі б ты ведаў, як мне хочацца забіць цябе зараз! – прагаварыла, а, дакладней, працадзіла яна, нарэшце, праз зубы. – Вось цябе б я сапраўды забівала доўга і пакутліва!

-Я ў гэтым нават не сумняваюся! – сказаў Холін падкрэслена спакойна. – Але ж ты не заб’еш мяне, як бы гэтага табе не хацелася. Пытанне – чаму?

- Не таму, што твая былая жонка прасіла мяне аб гэтым!

-А яна прасіла? – Холін павярнуўся да сваёй жонкі. – Ты што, і сапраўды прасіла яе не забіваць мяне?

Жонка нічога не адказала, але Холін раптам разглядзеў, як дрыжаць яе вусны…

Вусны, якія з такой асалодай ён цалаваў сённяшняй ноччу…

-Я акажу табе сёння літасць таму толькі, - працягвала між тым Маргана, - што прынцэса чамусьці катэгарычна забараніла мне забіваць цябе! Перад тым, як адправіць мяне сюды, яна некалькі разоў паўтарыла гэтую забарону. Чаму – не ведаю! Магчыма, ты сам ведаеш прычыну…

-Не больш, чым ты, - сказаў Холін. – Але, тым не менш, гэта прыемна чуць! Прынцэса… і клапоціцца пра мяне… гэта вельмі прыемна…

-Яшчэ б не прыемна! – фыркнула Маргана. - А тое, што прынцэса Ірума ўсё ж засталася жывая, хоць ты так жадаў яе смерці…гэта табе таксама прыемна чуць?

- Ірума? – паўтарыў Холін і голас ягоны раптам задрыжаў. – Яе завуць Ірума?

-Ірума! – Маргана неяк здзіўлена паглядзела на Холіна. – Ты так прагнуў забіць яе ды не змог…Яна жывая, хоць табе гэта, пэўна ж, вельмі непрыемна!

-Ты не паверыш, - павольна, усё яшчэ думаючы аб нечым сваім, прагаварыў Холін, - але мне вельмі прыемна, што прынцэса Ірума засталася ў жывых!

-Ну яшчэ б! – Маргана зноў фыркнула. – Каб не яе загад, ты б ужо даўно быў нябожчыкам!

Выцягнушы з шуфлядкі тонкую баваўняную сумку, Маргана пачала зграбаць туды артэфакты. Холін з даволі абыякавым выглядам назіраў за гэтымі яе дзеяннямі, але, калі Маргана, загрузіўшы ўсе артэфакты ў сумку, на імгненне паклала яе на стол, Холін нечакана схапіў сумку і кінуў яе ў адчынены сейф, адначасова з гэтым звонка пляснуўшы ў далоні. Сейф з металічным лязгатам зачыніўся.

- І што цяпер?– спытаўся Холін, падыходзячы да сейфа і засланяючы яго сабой.

-Не чапай яго! Я сама ведаю, як адчыніць сейф… я адчыню яго зараз! – амаль умольна прагаварыла жонка Холіна, звяртаючыся да Марганы. Потым яна падыйшла да мужа… на нейкае кароткае імгненне іх погляды сустрэліся –Адыйдзі!Я цябе вельмі прашу!

- Навошта? – сказаў Холін. – Забіць мяне яна не можа, так што…

-Яна можа цябе пакалечыць! І моцна! На гэта забароны не было! Толькі на забойства…

- Гэта праўда, - сказала Маргана. – На гэта забароны не было!

-Адыйдзі! – паўтарыла жонка, але ў голасе яе ўяўна прагучала ўжо безнадзейнасць. – Вельмі цябе прашу, адыйдзі ад сейфа!

- Адыйдзі сама! – крыкнула ёй Маргана. – Калі ён гэтага так жадае…

-І праўда, адыйдзі лепш! – сказаў Холін жонцы, чамусьці скідваючы пры гэтым з ног пантофлі і як мага мацней завязваючы пояс халата. – Лічы, што ты зрабіла ўсё магчымае для майго выратавання…

-Не трэба было табе прачынацца?! – прашаптала раптам жонка. – Гэта я цябе разбудзіла, сама таго не жадаючы…

Яна адыйшла ўбок, а Марганапавольна, не спяшаючыся, заняла яе месца.

- Ну што ж… - прагаварыла яна холадна. – Калі ты гэтага сам жадаеш…

Атака “дзікай кошкі” была настолькі імклівай, што чалавечае вока яе б проста не здолела заўважыць. І, тым не менш, Холін, не толькі застаўся на нагах, але і здолеў неяк супрацьстаяць імгненнаму гэтаму нападу. Праз нейкі час ён нават перайшоў у наступ, і цяпер ужо самой Маргане прыйшлося крыху адступіць і нават аказацца ў такой нязвычнай для “дзікай кошкі” ролі абараняючагася. Праўда, заўважыць усе гэтыя нюансы бою мог далёка не кожны… перад вачыма ашаломленай жонкі Холіна, напрыклад, усё, што адбывалася зараз у кабінеце, прадставала толькі нейкай суцэльнай шалёнай віхурай з чатырох рук і чатырох ног, прычым, разабраць хто ёсць хто, і дзе чые рукі і ногі, было даволі складана…

А потым усё скончылася гэтак жа нечакана, як і пачалося. Маргана раптам апынулася зусім побач з жонкай Холіна… сам жа Холін па-ранейшаму загароджваў сабой шлях да сейфа. Праўда, зараз ён цяжка, з прысвістам дыхаў, у той час, як Маргана выглядала так, нібыта і не было толькі што ўсёй гэтай суцэльнай віхуры ўдараў, контрудараў, блакіровак…

- Дыхалка ні к чорту! – амаль задыхаючыся, прагаварыў Холін, ні да каго канкрэтна не звяртаючыся. – Рэфлексы засталіся амаль ранейшымі, а вось дыхалка…

- Рэфлексы? Якія рэфлексы?!

У голасе Марганы, замест звычайнай пагарды або абыякавасці, чуліся зараз нейкія дзіўныя ноткі… магчыма, павагі, магчыма, яшчэчагосьці, вельмі на яе падобнага…

– Як ты мог рабіць такое, ды яшчэ такі працяглы час?! Хто ты?!

- Я што, не прадставіўся? – сказаў Холін, паступова праходзячы ў сябе. – Я – Максіміліян Холін, паўнамочны і надзвычайны рэзідэнт ФІРМЫ на гэтай планеце!

- Я не аб тым! – Маргана ўсё глядзела і глядзела на Холіна, так, быццам упершыню яго ўбачыла. – Між іншым, я тры разы магла нанесці табе смяротны ўдар…

- Ты не магла мне яго нанесці! Ні тры разы, ні нават адзін…– сказаў Холін, робячы асаблівы націск на словах “не магла”! – Магчыма, таму я і не стаў парыраваць менавіта гэтыя ўдары…

- А, можа, ты б і не змог іх парыраваць?

- Можа, і не змог бы… - Холін паціснуў плячамі. – І што з гэтага?

Нічога на гэта не адказаўшы, Маргана паглядзела на гадзіннік, які стаяў на стале. Было ўжо каля трох гадзін, ноч за вокнамі паступова страчвала рознакаляровую сваю чароўнасць, цямнела…

- Што з гэтага? – паўтарыў Холін.

Маргана нечакана ўсміхнулася.

- А ведаеш, у адрозненні ад мяне, Ірума штосьці такое пра цябе ведала, - сказала яна.

- Вось нават як? – Холін таксама ўсміхнуўся ў адказ. – І што?

- Таму яна і дала мне вось гэта!

У руцэ Марганы немаведама адкуль з’явілася раптам невялікі чорны прадмет, па форме вельмі падобны на пісталет

- Паралізатар? – здагадаўся Холін.

- Паралізатар! – падцвердзіла Маргана, націскаючы на курок. – Я не магла тады зразумець, навошта ён мне…

- А цяпер ты гэта зразумела? – прашаптаў Холін, з цяжкасцю варушачы вуснамі. Ногі ягоныя самі сабой падкасіліся, ён ужо нават не адчуваў іх … дакладней, амаль не адчуваў…

- Цяпер я гэта зразумела!

Маргана падыйшла да Холіна, падхапіла яго за плечы, адцягнула крыху далей ад сейфа, уладкаваўшы каля сцяны ў нейкім паўсядзячым-паўляжачым становішчы. Жонка Холіна, адразу ж падыйшоўшы да сейфа, занялася ім.

-Нічога! – нечакана мякка прамовіла Маргана, звяртаючыся зноў да Холіна. – Гэта пройдзе!

- Я ведаю!

Словы даваліся Холіну цяжка, ён нібыта выплёўваў іх з роту, павольна, па адным. Маргана магла пацэліць крыху вышэй – нечакана падумалася яму – але яна стрэліла мне менавіта ў ногі. Чаму?

-Я проста хачу яшчэ крыху пагаварыць з табой, - нібыта прачытаўшы думкі Холіна, прагаварыла Маргана. - І былая твая жонка… яна ж таксама захоча сказаць табе што-небудзь на развітанне. Хіба не так?

Жонка Холіна нічога на гэта не адказала. Яна паспела ўжо расчыніць сейф і цяпер стаяла побач з ім з баваўнянай сумкай у руцэ. Стаяла і глядзела на Холіна. І Маргана таксама глядзела на яго зараз… уважліва глядзела…

-Ну што ж, - павольна прагаварыў Холін, з цяжкасцю варочаючы ў роце такі непаслухмяны зараз язык. – Цікава будзе паглядзець, як вы збіраецеся зараз непрыкметна выбрацца з кватэры…

-Паглядзі, паглядзі! – згадзілася Маргана. – Нам гэта ўжо не пашкодзіць, а табе… - яна змоўкла на імгненне, паціснула плячамі і дадала: - Што ж, ты, напэўна, заслужыў права такое ўбачыць! Першым, сярод усіх жыхароў гэтай планеты, калі не лічыць вось яе…

Яна паказала на жонку Холіна, потым павольна ўзняла рукі, у якіх былі заціснуты артэфакт: адзін – ранейшы, другі – з сейфа Холіна, той, якога і не хапала на стале… яшчэ імгненнеі Маргана правяла менавіта гэтым артэфактам па паветры: спачатку злева направа, потым зверху ўніз…

- Глядзі! Толькі ўважліва глядзі! Бачыш?

Прма на вачах ўсё яшчэ нічога не разумеючыга Холіна ў паветры ўзнікала штосьці… дзіўнае, незразумелае штосьці… Яно, гэтае “штосьці”, усё павялічвалася і павялічвалася ў памерах, і нарэшце Холін зразумеў, што перад ім… нейкае своеасаблівае акно. Праўда, з такім жа поспехам гэтае акно можна было назваць і дзвярыма…

Немаведама адкуль, немаведама як… але прама ў паветры размяшчалася зараз вялікая адтуліна, у якую можна было кудысьці пралезці…

Толькі вось куды?

-Партал, – ледзь чутна прашаптаў Холін. – І вядзе, напэўна, у джунглі? На базу той даўняй экспедыцыі?

-Ты і аб гэтым здагадаўся? – без усялякага нават здзіўлення прагаварыла Маргана. – Ну правільна, інакш чаму б табе было зараз планаваць вайсковую аперацыю супраць закінутай базы…- Яна змоўкла, паглядзела на Холіна і дадала: - Толькі яна вам нічога не дасць, гэтая вайсковая аперацыя…

- Ты так лічыш?

Адтуліна ў паветры дасягнула ўжо такіх памераў, што ў яе не трэба было наватлезці. Можна было проста ўвайсці туды… ну, можа, крыху нахіліўшы толькі галаву…

- Ды ты і сам гэта ведаеш…

Маргана падыйшла да парталаўшчыльную, спынілася каля яго.

-Ведаеш, у чым твая асноўная бяда? – зноў павярнулася яна да Холіна. – У тым, што ты гуляеш чорнымі! Гэта шахматная аналогія… ты чуў што-небудзь пра шахматы?

Замест адказу Холін толькі ледзь прыкметна кіўнуў. Сіл на размовы ў яго ўжо не было аніякіх.

-Ты няблага гуляеш, - працягвала між тым Маргана, але ўся бяда ў тым, што ў цябе зараз чорныя фігуры. І таму ты вымушаны абараняцца, а не нападаць. І ўсе твае хады, магчыма, самі па сабе і не благія,і нават адзіна правільныя… гэта ўсё ж толькі хады ў адказ. І адзінтвой памылковы ход здольны сапсаваць усю партыю…

-А вы, значыцца, гуляеце зараз белымі? – прашаптаў Холін, крыху прыўзнімаючы галаву. – І не робіце памылковых хадоў?

Здаецца, параліч паступова пачынае праходзіць. Але ж хіба ў гэтым зараз справа.

-Мы заўсёды гуляем белымі! – сказала Маргана. - І памылковых хадоў у нас проста не бывае! Ніколі не бывае!

Яна ўзяла ў жонкі Холіна сумку з артэфактамі і, пераступіла праз адтуліну, апынулася раптам далёка адсюль, вельмі далёка…

І ў той жа час яна была пакуль зусім побач. Яна стаяла з таго боку партала, і глядзела праз яго сюды, у кватэру Холіна. Яна нібыта чакала кагосці… і Холін добра разумеў, каго яна так цярпліва чакае…

Рабочая жонка Холіна… дакладней, былая рабочая жонка Холіна падыйшла да свайго былога мужа, нахілілася над ім.

-Бывай, мой гаспадар! – прагаварыла яна з нейкай нават пяшчотай. – Успамінай мяне хоць зрэдку…

Яна пацалавала Холіна ў вусны, і той палка адказаў ёй на гэты пацалунак, шкадуючы аб тым толькі, што не можа зараз узняць анямелых рук і абняць жонку. Абняць, прытуліць да сябе… і не адпускаць больш… нікуды больш не адпускаць…

А жанчына ўжо ішла прэч ад яго, ішла ў новае сваё жыццё… і ў гэтым новым яе жыцці месца для Холіну не было аніякага… і ён сам выдатна разумеў гэта …

- Пачакай! – хацеў крыкнуць, але на самой справе толькі прашаптаў ён непаслухмянымі вуснамі. – Скажы хоць сваё імя! Ранейшаесваё імя… ты ж памятаеш яго зараз…

Жонка азірнулася, але нічога не сказала. Замест яе адказала Маргана.

- У яе хутка будзе новае імя! Яна сама яго сабе выбярэ. Пажадана – на літару “эм”…

-Тады лічы, што я яго ўжо выбрала, - нечакана прагаварыла былая жонка Холіна. – Маё імя будзе -Максіміліяна.

Глава 12

Сарджэн убачыў перад сабой такую знаёмую акруглую залу ў той самы момант, калі ўжо страціў усялякую надзею яе адшукаць.

З палёгкай уздыхнуўшы, ёнвыбраўся з калідора і… адразу ж спыніўся, нібыта аслупянелы.

Непадалёку ад яго стаяла Мэры. Стаяла і глядзела на Сарджэна… дзіўна неяк глядзела, не так, як заўсёды. Да таго ж, яна была тут не адна. Побач з Мэры стаяла яшчэ адна жанчына, чымсьці няўлоўна падобная на яе… і не толькі адзеннем, хоць апранутыя абедзьве жанчыны былі зусім аднолькава: у нейкія чорныя пераліўчатыя камбінезоны.А крыху збоку ад іх стаяў яшчэ нейкі высокі мужчына ў пакамячаным кіцелі адказнага работніка ФІРМЫ… знаёмы такі мужчына, толькі вось дзе і калі Сарджэну давялося з ім страчацца?

- Ты?! – нібыта не веручы сваім вачам прагаварыла Мэры, не рухаючыся з месца. – Жывы?!

Супраць гэтага сцвярджэння цяжка было пярэчыць, і таму Сарджэн толькі моўчкі і неяквінавата паціснуў плячамі. Але і гэтага кароткага жэста ягонага было дастаткова для таго, каб Мэры прыйшла, нарэшце, у сябе. Нечакана яна апынулася зусім побач з Сарджэнам… той, шчасліва ўсміхнуўшыся, працягнуў да яе рукі і… атрымаў аплявуху. Не з усяе сілы, вядома ж… так, хутчэй для прафілактыкі…

- Мэры! – умольна прашаптаў Сарджэн і адразу ж атрымаў другую аплявуху.

- Я – Маргана! – працэдзіла жанчына праз зубы. – А ты… я думала, што ты пайшоў у джунглі… шукала цябе там…чатыры дні шукала!

- Якія чатыры дні, Мэры?! – нясмела запярэчыў Сарджэн. – Тут і некалькіх гадзін яшчэ не прайшло…

- Ты яшчэ і здзекуешся!

І галава Сарджэна зноў тарганулася ад трэцяй па ліку аплявухі.

- Чакай, Маргана! – сказала раптам другая жанчына, падыходзячы крыху бліжэй і не зводзячы пры гэтым з Сарджэна свайго ўважлівага позірку. –Дык гэтаі ёсць твойбылы муж?

Мэры нічога не адказала, а Сарджэн раптам са здзіўленнем адзначыў, што яна крыху пачырванела…

- Ты ж завярала мяне, што ён загінуў некалькі дзён таму?

- Я сама так лічыла, - прагаварыла,нарэшце,Мэры. - Шэсць дзён таму ён нечакана знік, і я вырашыла, што гэты дурань зноў пацягнуўся ў лес!

- У лес? – спыталася другая жанчына здзіўлена. – Ён што, такі дурань? Праз лес адсюль нельга ўцячы…

- Ды ён і не ўцякаў! – Дзіўна, але Сарджэну здалося раптам, што Мэры яшчэ больш пачырванела. – Ён ужо аднойчы спрабаваў там бараніць мяне ад небяспекі, якую сам жа і прыдумаў. Праўда, тады я паспела своечасова яго ўратаваць. А шэсць дзён таму…

- Якіх шэсць дзён, Мэры?! – не вытрымаўшы, зноў запярэчыў Нікаля. – І некалькіх гадзін не прайшло…

Нейкі час абодвы жанчыны моўчкі глядзелі на Сарджэна. Мужчына таксама… і толькі зараз Сарджэн, нарэшце, пазнаў яго. Гэта быў адзін з двух супрацоўнікаў ФІРМЫ, якія праводзілі допыт… праўда, гэты трымаў сябе тады даволі стрымана і нават карэктна…

І вось дзе прыйшлося стрэцца зноў!

- Ён не хлусіць, - сказала раптам незнаёмая жанчына. – Ён і сапраўды ўпэўнены, што з часу яго знікнення прыйло ўсяго некалькі гадзін…

- Магчыма і так, прынцэса, - сказала Мэры. Яна ўжо крыху супакоілася. – У тэмпаральных тунелях усё магчыма…

- Якіх тунелях? – спытаўся Сарджэн.

Ніхто яму нічога не адказаў, але ён і сам зразумеў, што гутарка ідзе зараз пра гэтыя незразумелыя калідоры. Што ж, магчыма, слова “тунель” падыходзіць да іх сутнасці куды больш…

-Спытай яго, як ён, наогул, змог сюды трапіць? – сказала жанчына, якую Мэры толькі што назвала прынцэсай. – Хіба толькі праз наш ход?

-Як ён мог трапіць сюды праз наш ход, калі знік шэсць дзён таму, а ход мы прабілі не далей, як учора? – слушна запярэчыла Мэры.

Толькі зараз Сарджэн разгледзіў у акруглай сцяне залы незвычайную адтуліну, якая значна адрознівалася ад усіх астатніх уваходаў у калідоры. Бачна было, што яе, гэтую свежую адтуліну, і сапраўды прабілі і прабілі зусім нядаўна.. вакол былі раскіданы свежыя камякі зямлі і кавалкі бетона…

- Навошта гэта? – спытаўся Сарджэн, падыходзячы да адтуліны і кратаючы рукой яе край. – Адкуль гэта?

- З паверхні, адкуль жа яшчэ! – рэзка, але ўжо без усялякай злосці адказала Мэры. – Каб прабіцца сюды! А вось як ты сюды патрапіў, цікава было б даведацца?!

Не зусім яе разумеючы, Сарджэн паглядзеў на ўваход, якім ён звычайна карыстаўся. Жартуюць яны з яго, ці што?

Але, прыглядзеўшыся больш уважліва да Мэры, Сарджэн зразумеў раптам, што яна не жартуе. Яна не ведае пра ўваход… і гэта тым больш дзіўна, што вось жа ён, зусім побач!

- Ну, што ж ты маўчыш?! – Жанчына, якую Мэры чамусьці назвала прынцэсай, стаяла, наогул, каля самага гэтага ўваходу і, здаецца, таксама нават не падазравала аб самім факце ягонага існавання– Як ты трапіў сюды?!

- Праз уваход, - сказаў Сарджэн. – Вось праз гэты ўваход!

Ён паказаў рукой на цёмную выемку ўвахода ў сцене і ўсе прысутныя дружна павярнуліся ў той бок.

- Праз гэты вось!

- Там нічога няма! – сказала Мэры. Потым яна моцна схапіла Сарджэна за руку, пацягнула за сабой у бок увахода. – Пакажы нам яго! Дзе ён?!

- Ды вось жа!

Сарджэн зрабіў крок, другі… і толькі калі ён прайшоў праз гэты невялікі праход у суцэльнай сцяне залы,усе астатнія змаглі разглядзець яго. І не толькі разглядзець, але і прайсці праз яго ўслед за Сарджэнам. І трапіцьпрама ў жылыя памяшканні будынка …

* * *

Таямнічыя незразумелыя збудаванні сярод непралазных джунгляў былі выпадкова адкрыты навуковай экспедыцыяй на другі год яе знаходжання на планеце. Адкрыццё гэтае, як не дзіўна, не выклікала вялікага ажыятажу, магчыма, таму, што асноўныя мэты экспедыцыі былі зусім іншымі… ды і састаў яе быў адпаведным. І нават калі спецыяльныя аналізы паказалі, што прыблізны ўзрост гэтых збудаванняў – не менш за сто мільёнаў гадоў (а, магчыма, і значна большы)… нават тады павышанай цікавасці да адкрыцця не адбылося. Праўда, тут працягвала работу пэўная група спецыялістаў… частку памяшканняў яны пераабсталявалі для ўласнага жытла, астатнія былі самым старанным чынам даследаваныя… але нічога такога звышасаблівага там знойдзена не было, акрамя некалькіх незразумелых прадметаў, якія крыху пазней і празвалі артэфактамі. Вучоныя прыйшлі да высновы, што і памяшканні, і самі артэфакты – рэшткі нейкай даўняй гуманоіднай цывілізацыі… але і гэтае іх адкрыццё не асабліва зацікавіла фінансавых спонсараў экспедыцыі. Надыходзіў рашаючы момант у бітве за планету, дакладней, за тое, каму яна дастанецца… і каму якая справа была да нейкіх там незразумелых пабудоў сярод джунгляў…

Дзіўна, але старанна вывучаючы ўсе запар памяшканні, ніхто з вучоных так і не “адкрыў” тых калідораў, якія з такім дылетанскімнадхненнем даследваў потым Сарджэн. Уваход туды быў для іх чамусьці зачынены… ніхто з іх проста не бачыў гэты ўваход…

І толькі ў самы апошні, здаецца, год іх работы на планеце аднаму з вучоных пашчасцілася, не толькі ўбачыць ўваход, але і прайсці праз яго. Праўда, слова “пашчасціла” тут не зусім падыходзіць, бо больш ніхто гэтага вучонага так і не бачыў. Прынамсі, на планеце Аграполіс. Яго смерць спісалі на джунглі, дзе і сапраўды небяспека падпільноўвала неасцярожных на кожным кроку…

А сам вучоны аказаўся раптам…на Барсуме. І, зразумела ж, адразу ж быў затрыманы там па падазрэнню ў шпіёнскай дзейнасці.

Небараку-вучонага дапытвалі доўга і ўсебакова. Ягоным няскладным тлумачэнням, зразумела ж, ніхто не верыў… дакладней, амаль ніхто…

Бо знайшліся сярод “дзікіх кошак” і тыя, хто паверыў. І, не толькі паверыў,а супаставіў гэты дзіўны факт з некаторымі іншымі паўлегендарнымі фактамі…хутчэй нават, не фактамі, а легендамі. Тады ўпершыню на Барсуме і зацікавіліся далёкай планеткай, якая не называлася яшчэ Аграполісам. Праўда, цікаўнасць гэта была ў той далёкі час цалкомабстрактнай…

Далейшы лёс вучонага застаўся невядомым. Вядома толькі, што з Барсума яго так і не выпусцілі… ну а лёс мужчын на гэтай “жаночай” планеце, як правіла, не з зайздросных. Што ж датычыцца самой навуковай экспедыцыі, то ёй у хуткім часе прыйшлосяпоўнасцю згарнуць свае даследванні, і планета была аб’яўлена прыгоднай для масавага засялення.ФІРМА, якая, у жорсткай барацьбе з канкурэнтамі і здолела набыць гэтую планету, вырашыла зрабіць яе менавіта аграрнай. Пра таямнічыя збудаванні сярод джунгляў хутка забыліся… ад іх даследвання засталіся толькі каля двух дзесяткаўнезразумелых залацістых прадметаў, так званых, артэфактаў…

І толькі “дзікія кошкі” ўсе гэтыя доўгія гады і дзесяцігоддзі працягвалі сваё ўласнаедасследванне, якое прывяло нарэшце да ашаламляльнага адкрыцця.

Аказалася, што міжпланетныя і міжзорныя падарожжы можна было ажыццяўляць не толькі трансгалактычнымі рэйсамі крэйсераў альбо лайнераў. Невядомая цывілізацыя, якая па нейкіх прычынах альбо знікла сама па сабе альбо перасялілася кудысьці ў іншае месца яшчэ сто мільёнаў гадоў таму, вынайшла куды больш хуткі і дасканалы спосаб перамяшчэння: тэмпаральныя каналы, якія мелі выхады (парталы) на тую ці іншую планету Галактыкі. У асноўным, гэта былі планеты на якіх развівалася альбо патэнцыяльна магчыма было жыццё, хоць меліся і выключэнні з гэтага правіла…

Асноўная складанасць была ў тым, што самое месца тэмпаральнага выхаду заўважыць візуальна альбо хаця б адчуць яго фізічначалавеку немагчыма. Патрабаваліся нейкія асаблівыя прыборы, для выяўлення дакладных месцаў гэтых выхадаў на кожнай з планет… і доўгім шляхам спроб і памылак прыборы такія былі створаны на Барсуме. Але павінна было прайсці яшчэ шмат гадоў і нават дзесяцігоддзяў, перш чым была складзена першая прыблізная галактычная карта тэмпаральных парталаў.

І вось тады “дзікія кошкі” зноў звярнулі асаблівую увагу на Аграполіс. Аказалася, што менавіта тут знаходзіцца нейкая своеасаблівая “перасадачная галактычная станцыя”.І, вядома ж, для паўнацэннага свайго функцыяніравання “станцыі” гэтай тэрмінова патрабаваўся сапраўдны гаспадар…

* * *

Апынуўшыся, нарэшце, у жылых памяшканнях, Сарджэн са здзіўленнем і з задавальненнем нават заўважыў там не менш двух дзесяткаў маладых прыгожых жанчын. Праўда, па іх паводзінах бачна было, што ніякія гэта не “дзікія кошкі”. Так, звычайныя рабочыя жонкі, прытым палова з іх была чамусьці апранутае ў мужчынскае адзенне, занадта для іх прасторнае…

Апрач жанчын, тут знаходзіўся і малады чалавек, знешнасць якога раптам падалася Сарджэну даволі знаёмай. Ён прыгледзіўся…малады чалавек таксама ўважліва на яго пазіраў…

- Нікаля? – спытаўся ён не зусім упэўнена. – Сарджэн?

- Адам?

Толькі цяпер Нікаля пазнаў, нарэшце, былога свайго аднакласніка. Узрадаваны, ён рушыў да Адама, каб пагаманіць…ды толькіМэры яго крыху апярэдзіла.

-Усім выйсці ў суседні пакой! – тонам, які не цярпеў аніякага пярэчання, загадала яна, але, калі і сам Нікаля паслухмяна рушыў услед за іншымі, Мэры адразу ж схапіла яго за руку. –А ты куды!

Акрамя Саржэна і Мэры у пакоі, вядома ж, засталася прынцэса, а з ёй і той прадстаўнік ФІРМЫ (альбо былы прадстаўнік ФІРМЫ), які некалі вёў допыт . Праўда, зараз ён палічыў за лепшае моўчкі назіраць з канапы за ўсім, што адбывалася. Допыт Сарджэна вялі “дзікія кошкі”, а, можа, і не допыт гэта быў зусім, а так… сяброўская размова…

-Колькі разоў ты праходзіў праз гэта… праз гэты праход? – спыталася раптам Мэры падманліва мяккім голасам. – Толькі не ўздумай мне маніць!

-А я і не збіраўся, - крыху пакрыўджана сказаў Сарджэн… потым ён задумаўся на імгненне. – Разоўпяць ці шэсць, здаецца…

-І маўчаў?! – схапіўшы Нікаля за адвароты кашулі, Мэры так трасянула яго, што ў небаракіСарджэна нават зубы лязгнулі і, вядома ж, прыкусілі яму язык. – Чаму ты не сказаў мне адразу ж?!

Не ведаючы, што ёй і адказаць на гэта, Сарджэн толькі моўчкі разяўляў і зноў закрываў рот…

-Чаму ты не сказаў мне, ідыёт?! – ужо амаль крычала Мэры, з усяе сілы трасучы Сарджэна. – Чаму?! Ты ведаеш, колькічасу я б змагла сэканоміць?!

- Хопіць!

На дапамогу Нікаля, як гэта не дзіўна, прыйшла раптам жанчына, якую Мэры назвала прынцэсай. Вырваўшы Сарджэна з рук Мэры (ці, хутчэй, Марганы), яна адшпульнула яго кудысьці ўбок… абняла сяброўку за плечы.

- Супакойся, Маргана!

-Ідыёт! – усё ніяк не магла супакоіцца Мэры. – Трэба ж быць такім ідыётам! Што гэта?

Нахіліўшыся, яна ўзняла з падлогі залацісты прадмет.

- Адкуль гэта?

-Гэта ў мяне… здаецца… выпала… - седзячы на падлозе прагаварыў Сарджэн дрыжачым ад перажытага хвалявання голасам. Потым ён павольна ўзняўся на ногі і дадаў:. – Я там сёння… ну, можа, і не сёння… змог адчыніць адны дзверы гэтым ключом…

Не дагаварыўшы, ён змоўк, заўважыўшы раптам, як пераглянуліся паміж сабой “дзікія кошкі”.

- І што? – спыталіся яны раптам у адзін голас.

Пасля аповеду Сарджэна аб сваіх нядаўніх прыгодах, жанчыны зноў пераглянуліся.

-Тры сонцы і адно з іх зялёнае… - задумліва прагаварыла Мэры. – Фіялетавая пустыня… Хутчэй за ўсё, гэта Саргон-3?

-Але ж яго няма на нашай карце, - запярэчыла прынцэса. – І да яго не менш чым дзесяцькілапарсек, так што…- Яна змоўкла, не дагаварыўшы, уважліва паглядзелана Нікаля. – Ідзем!

- Куды? – не зразумеў Сарджэн, але прынцэса ўжо схапіла яго за руку і пацягнула за сабой да праходу, які выводзіў у круглую залу.

- Дай яму адпачыць, Ірума! – сказала Мэры занепакоена. – Навошта ён табе зараз?

Прынцэса (яна ж, Ірума) нічога не адказала.

Апынуўшыся зноў у акруглай зале, Сарджэн заўважыў, што тут шмат чаго змянілася. Дакладней, змянілася амаль усё…

Шэрая бетонная сцяна залы паспела ўжо афарбавацца ўсімі колерамі вясёлкі, і яны, гэтыя колеры, увесь час змяняючыся, напаўзалі адзін на адзін.Сарджэну іх светлавая гама нечакана нагадала начное неба Аграполіса. І як любілі яны з Мэры сядзець вечаровым часам на прыступках уласнага дома і любавацца чароўным гэтым небам, і Мэры заўсёды трымала Нікаля за руку, і даверліва да яго прытулялася… а потым яна пачынала драмаць пад гэтыя каляровыя пералівы… і Нікаля асцярожна падхопліваў паўсонную Мэры на рукіі нёс яе на руках у ложак… і яна была такая кранальна безабаронная тады… а ён быў для яе не столькі ўладаром, колькіадзіным абаронцам на жорсткай, бязлітаснай гэтай планеце… абаронцам ад усіх няўзгод і няшчасцяў…

- Ідзі сюды!

Апрытомніўшы ад сваіх раптоўных успамінаў, Сарджэн з нейкім спалохам нават паглядзеў на прынцэсу.

- Не бойся, не ўкушу! – сказала яна.

Сарджэн падыйшоў, спыніўся побач. Прынцэса ў гэты час ўважліва разглядвала невялікую частку сцяны, якая чамусьці заставалася па-ранейшаму шэрай…

- Ты бачыш тут штосьці асаблівае? – спыталася яна ў Сарджэна, нават не гледзячы ў ягоны бок. – Калі бачыш – то што?

Сарджэн уважліва прыглядзеўся да неафарбаванага кавалка сцяны перад сабой.

- Тут нейкая выемка, - прашаптаў ён. – І яна… яна нібыта зацягнута шэрым туманам… вельмі шчыльным…

- Працягні руку і дакраніся да гэтага тумана! – працягвала кіраваць прынцэса. – Проста дакраніся!

-Пачакай! – крыкнула раптам Мэры (Сарджэн і не заўважыў, калі яна паспела падыйсці). – Пачакай!

Яна падыйшла яшчэбліжэй і, спыніўшыся побач з Нікаля, нечакана ўзяла яго за руку.

- Цяпер можна, - сказала яна. –Можаш пачынаць!

Але Нікаля спачатку паспрабаваў вызваліць руку.Безпаспяхова.

- Я не буду нават спрабаваць, пакуль ты не адыйдзеш, - сказаў ён. – Адпусці руку.

- І не падумаю! – сказала Мэры і яшчэ мацней сціснула руку Сарджэна.

-Не рабі глупстваў, Маргана!- сказала прынцэса. – Гэта можа быць небяспечна для цябе!

- А для яго?! – спыталася Мэры з нейкім нават выклікам.

- Для яго таксама!

- Тады навошта ты прымушаеш яго рабіць гэта?

-Я прымушаю яго рабіць тое, што патрэбна зараз Барсуму! – сказала, як адрэзала прынцэса. – А ты мне перашкаджаеш … не магу зразумець, чаму!

-А чаму ты вырашыла, што лепш за ўсіх ведаеш, што патрэбна і што непатрэбна Барсуму? – спыталася раптам Мэры такім тонам, што ў Сарджэна нават мурашкі па спіне пабеглі. – Толькі таму, што ты прынцэса, так?!

Прынцэса на гэта нічога не адказала, і нейкі час абедзьве жанчыны толькі моўчкі глядзелі адна на адну. Сарджэну, які стаяў якраз паміж імі, было даволі няўтульна, але што ж рабіць… Мэры па-ранейшаму моцна трымала яго за руку і адпускаць яе, па ўсяму бачна, нават не збіралася…

-Я бачу, Маргана, што твае адносіны з гэтым фермерамзайшлі даволі далёка! - сказала прынцэса холадна. – Ты не знаходзіш?

-Не знаходжу! - Мэры падкрэслена пяшчотна правяла далонню па даўно няголенай шчацэ мужа. – Мае адносіны з гэтым фермерам - гэта мая асабістая справа, Ірума! І толькі мая!

- Вось нават як?!

- Менавіта так! Ты што робіш, крэтын?!

Апошнія словы, вядома ж, прызначаліся для Сарджэна, бо ён, выкарыстаўшы гэтую кароткую перапалку “дзікіх кошак”, паспеў выхапіць руку і хуценька тыцнуў ёю ўшэры туман перад сабой… ірука ягоная лёгка прайшла праз падманную гэтую шэрасць… і адразу ж шэрая завеса знікла, як быццам яе і не было, а на тым месцы заблішчэла, заміргала мноства рознакаляровых агеньчыкаў…

- Пульт! – крыху расчараванапрагаварыла прынцэса ( яна ж – Ірума). – Зноўпульт! Ты бачыш яго, Маргана?

Мэры нічога не адказала.

- Толькі ён нейкі дзіўны. Не такі, як астатнія…

Мэры зноў нічога не адказала. Яна глядзела на Сарджэна… дзіўна неяк глялзела….

- Усё ў парадку, Мэры! – хуценька прагаварыўСарджэн. – Я жывы! Калі жадаеш – можаш даць мне яшчэ адну аплявуху!

- А ведаеш, Маргана… - як ні ў чым не бывала сказалаІрума, - з гэтага пульту нам будзе куды зручней кіраваць!

Мэры і на гэты раз прамаўчала… за яе нечакана адказаў Сарджэн.

-Гэта не зусім пульт… - Ён памаўчаў крыху і дадаў: - Дакладней, гэта і не пульт зусім…

- Не пульт? – здзіўлена прагаварыла Мэры. – А што ж гэта тады?

-Стоп! – Ірума ўзняла руку. – Пытанне першае: адкуль ты, наогул, ведаеш пра пульты? Пытанне другое: з чаго ты ўзяў, што гэта не пульт? Ну а тваё пытанне, Маргана… - яна кінула хуткі позірк на Мэры, - яно ўжо будзе трэцім па ліку…

Чакаючы адказаў на свае пытанні, Ірума глядзела на Сарджэна ўважліва і з нейкім нават падазрэннем. Мэры таксама ўважліва глядзела на былога мужа і таксама, здаецца, чакала ягоных тлумачэнняў…

-Я не ведаю, - сказаў Сарджэн ціха і неяк нават вінавата. – Дакладней, не ведаў нічога, пакуль не зрабіў вось гэтага…

Ён зноў працягнуў руку ў бок рознакаляровых агеньчыкаў у выемцы сцяны… асцярожна да іх дакрануўся.

-Гэта нейкая інфармацыйная база… - прагаварыў ён пасля нядоўгага маўчання. – І яна дае інфармацыю. Зараз я ведаю ўжо, як адчыняць парталы пры дапамозе…

- Хопіць! - нечакана закрычала на Сарджэна Ірума. – Адыйдзі адтуль!

Адразу ж адхапіўшы руку, Нікаля з нейкім нават недаўменнем паглядзеў на Іруму. Ён проста хацеў растлумачыць гэтай прынцэсе, тое, што зразумеў сам… проста адказаць на яе пытанні…

-Усё ў парадку! – прашаптала Мэры на вуха Нікаля. Потым яна асцярожна правяла пальцамі па ягонай руцэ і дадала гэтак жа ціха: - Пакуль я побач – нічога не бойся!

“А я і не баюся!” – хацеў, было, запярэчыць ёй Сарджэн, але зразумеў раптам, што ён…і сапраўды не баіцца. Нікога і нічога!Тым больш – у гэтай зале! Таму ённічога не адказаў і толькі моўчкі пачаў назіраць за тым, як Ірума сама асцярожна працягнула руку да сцяны....

Яна спрабавала паўтарыць тое, што толькі што зрабіў Сарджэн… ды толькі нічога ў яе не выйшла. Больш таго – у сцяне суха і непрыемна штосьці трэснула… і Іруму імгненна адкінула назад,ды так, што яна ледзьве на нагах утрымалася……

- Чорт! І як гэта ў яго… - Не дагаварыўшы, Ірума змоўкла, кінула на Сарджэна хуткі позірк.. – Ты мела рацыю, Маргана, калі пакінула яго ў жывых! Ён нам спатрэбіцца, гэты фермер!

- Мяне завуць Нікаля! – нечакана нават для сябе самога сказаў Сарджэн. – Нікаля Сарджэн! Вось і называйцемяне так, калі жадаеце супрацоўнічаць!

- Супрацоўнічаць?!З табой?!

Вочы Ірумы неяк нядобра звузіліся… яна зрабіла крок па напрамку ла Сарджэна.

- Ірума! – перасцерагальна прагаварыла Мэры, засланяючы сабой мужа. – Не ўздумай яго чапаць!

- І не збіралася!– прагаварыла Ірума з халодным шаленствам ў голасе. – Я проста хацела напомніць яму, што ні аб якім супрацоўніцтве рэч не ідзе! Рэч ідзе толькі аб падпарадкаванні!

- Вось як? – Сарджэн нечакана ўсміхнуўся. – І хто ж каму будзе падпарадкоўвацца?

- Ты ўсё ж не пераходзь мяжу! – сказалаМэры. – Ведай усё ж сваё месца!

- Я ведаю сваё месца! – сказаў Сарджэн. - Маё месца тут!

І ён правёў рукой па паветру.

І адразу ж рознакаляровыя сцены залы зноў набылі свой шэры бетонны колер…

-Дакладней, зараз я сам буду вызначаць сваё месца! Вось так!

Яшчэ адзін кароткі ўзмах рукі – і зноў каляровая гама вярнулася на сцены…

- Магу ітак!

Каляровая гама на сцяне зараз афарбавалася ў адзіны крывава-чырвоны колер…

- Ці вось так!

Чырвоны колер сцен раптам зрабіўся зялёным, потымсінім… жоўтым… аранжавым…

- Хопіць ці яшчэ?!

- Хопіць! – прагаварыла Мэры… неяк дзіўна прагаварыла… і тон яе голаса быў так не падобны на ранейшы яе халодны і пагардлівы тон. Потым яна нечакана ўсміхнулася і, абняўшы аберуч Нікаля за шыю, прыпала да ягоных вуснаў доўгім шматабяцальным пацалункам. – Гэта будзе пачаткам нашага плённага супрацоўніцтва, хіба не так?

- Працягам! – прашаптаў Сарджэн. – Працягам, а не пачаткам! Хай будзе, як ты жадаеш… я на ўсё згодны,толькі…не пакідай мяне!

- Ты яшчэ паспрабуй ад мяне пазбавіцца! – ці то жартам, ці то ўсур’ёз прыгразілаМэры. – Тая хвіліна, калі ты паспрабуеш пакінуць мяне, будзе самай апошняй хвілінай твайго жыцця!

- А я згодны! – сказаў Сарджэн, адчуваючы, як шчаслівая і, адначасова, дурнаватая нейкая ўсмешка сама сабой з’яўляецца на ягоным твары. – Я на ўсё згодны… толькі б з табой…

- Ну вось і дамовіліся!

Крыху адхіліўшыся ад Сарджэна, Мэры запытальна і крыху трывожна нават паглядзела на Іруму. На прынцэсу Іруму.

- Ну што ж! – нечакана спакойна і нават добразычліва прагаварыла Ірума. – Няхай будзе так! – Яна змоўкла, уважліва паглядзела на Нікаля. - Я буду называць цябе Сарджэнам. Ці нават Нікаля Сарджэнам, калі табе так больш падабаецца! А цябе? – яна змоўкла, уважліва паглядзела на Мэры. – Як мне называць цябе зараз? Ты хто? Мэры?Маргана?

- Для цябе я – Маргана! – сказала Мэры ціха. – Лічы, што ў нашых адносінах нічога не змянілася!

- Змянілася! – уздыхнула Ірума. – І шмат чаго! Але… можа,гэта і да лепшага…

- Сігнал трывогі! – прагаварыў Сарджэн заклапочана. – Вы не чуеце?

Абедзьве “дзікія кошкі” паглядзелі на яго недаўменна, і ён зразумеў, што нічога яны так і не пачулі. Тады ён працягнуў ім рукі, абедзьве адразу.

- Каб адчуць тое, што адчуваю я – дастаткова проста дакрануццца да маёй рукі…

- І мы будзем адчуваць тое, што адчуваеш ты? – недаверліва спытала Ірума.

-Не толькі адчуваць, - сказаў Сарджэн. – Вы зможаце кіраваць усёй гэтай сістэмай без дапамогі пультаў…

* * *

-Да аб’екта атакі не больш за сто міль! – паведаміў Зіберт і, нахіліўшыся да мікрафона, дадаў: - Увага! Усім шлюбкам! Гатоўнасць нумар адзін!

Адкінуўшыся зноў у крэсле, начальнік бяспекі Аграполіса кінуў хуткі позірк у бок Холіна.

- Прабачце, што я пачаў кіраваць без узгаднення з вамі, сэр!

-Усё правільна! – сказаў Холін і сам нават здзівіўся свайму голасу, так вяла і нават безжыццёва ён прагучаў зараз. – Вайсковыя аперацыі – ваш непасрэдны абавязак! Дарэчы, чаму генерал Хэнк не з намі?

- Не ведаю! – Зіберт паціснуў плячамі. – Перадаў праз ад’ютанта, што адпраўляецца ў тэрміновую камандыроўку ў Цэнтр…

- Ясна! – прагаварыў Холін, а пра сябе падумаў, што Хэнк адправіў сябе ў камандыроўкунездарма. Адчуў, пэўна, што лаўры пераможцаў ў гэтым паходзе ім не асабліва свецяць, вось і вырашыў застацца ў баку…

“Я таксама мог бы застацца ў баку, - падумалася раптам Холіну. – І ніхто б мяне за гэта асабліва не папракаў, бо рэзідэнту зусім не абавязкова самому ўзначальваць дэсантную аперацыю. А і сапраўда, чаму я тут? Што я тут забыўся?”

-Шлюбка нумар адзін да бою гатова! – пачулася ў дынаміку. – Шлюбка нумар два да бою гатова! Шлюбка нумар тры…

“І ўсё ж мы зноў прайграем! – падумалася раптам Холіну і, не слухаючы болей бадзёрыя гэтыя рапарты, ён як мага зручней уладкаваўся ў крэсле і стомлена заплюшчыў вочы. – Не ведаю, як гэта адбудзецца зараз, але мы зноў пацерпім фіяска! Толькі вось чаму так адбываецца? Чаму мы ўвесь час прайграём? Таму, што гуляем чорнымі? А, можа, мы не ведаем нават, што ж гэта такое – гульня белымі фігурамі…”

-Аб’ект у зоне візуальнага назірання! – перарваў ягоныя думкі голас Зіберта. –Падрыхтаваць плазменныя пушкі!

“Там, знізу, зараз знаходзіцца і Максіміляна! – прыйшла раптам Холіну ў галаву новая нечаканая думка. – Адзін залп… і яе ўжо не стане! Калі толькі… калі толькі белыя не падрыхтавалі на наш, такі прадказальны ход, свой эфектыўны ход у адказ? Хоць… які эфектыўны ход дапаможа абараніцца ад плазменных залпаў? Хіба што, схавацца ў лесе? Магчыма, яны так і зрабілі… ці не, такое проста немагчыма! “Дзікія кошкі” ніколі не пойдуць на такое! Тады што? Максіміліяна загіне? Чаму я так спакойна аб гэтым разважаю? Бо я ж магу яшчэ ўзяць кіраванне аперацыяй у свае рукі, магу нават павярнуць шлюбкі назад… Магу? Ці гэта ўжо не ў маіх сілах, зрабіць такое?”

- Аб’ект у зоне паражэння! – голас Зіберта гучаў амаль весела. – Атака!

Зладжана, нібыта на манёўрах, дэсантныя шлюбкі пачалі разварочвацца ў лінію. І амаль адразу ж сцебанулі па паветру дзесяткі доўгіх блакітных маланак… потым яшчэ і яшчэ. Успомніўшы, што зрабілі калісьцігэтыя маланкі з будынкам дваццаць дзевятага аддзялення, Холін міжволі заплюшчыў вочы, каб не бачыць самайапошняй агоніі старажытнай гэтай пабудовы…

Аленічога так і не адбылося. Зусім нават нічога. Дзесьці, на вышыні некалькіх дзесяткаў метраў над будынкам маланкі нібыта натыкаліся на нейкую нябачную, але,тым не менш, незвычайна трывалую перашкоду… натыкаліся і адразу ж бясследна знікалі…

- Што гэта значыць? – закрычаў Зіберт, паварочваючыся да Холіна. – Нічога не разумею!

Холін толькі моўчкі паціснуў плячамі. Ён і сам нічога не разумеў.

А шлюбкіўсё працягвалі і працягвалі сваю бескарысную страляніну…

- Спыніць агонь! – загадаў Зіберт і, крыху памаўчаўшы, дадаў: – Падрыхтаваць ракеты класа “паветра-зямля”з ядзернымі боегалоўкамі!

Нейкі час на шлюбках маўчалі, усведамляючы новы загад.

-Тады нам самім трэба адыйсці крыху падалей, - падаў слушную парадухтосьці з пілотаў. – Ядзерныя зарады, яны…

- Не разважаць! – голас Зіберта зноў сарваўся на крык. – Выконваць загад!

Холін ужо спакойна і з пэўнай доляй іроніі глядзеў, як пайшлі ўніз ракеты. Яны не спрацуюць, - чамусьці ўжо ведаў ён, - не павінны спрацаваць…

І ракеты сапраўды не спрацавалі, хоць і прйшлі безперашкодна нябачны гэты бар’ер над будынкам. Яны проста стукаліся аб ягоныя сцены і ламаліся, нібыта запалкі. Альбо не ламаліся, а проста адскоквалі ад сцен…

- Што зараз? – спытаўся Холін у Зіберта.

Нічога на гэта не адказваючы, Зіберт глядзеў на экраны. Глядзеў так, нібыта не верыў таму, што толькі што адбылося…

- Што зараз будзем рабіць? – паўтарыў Холін. – Атака дэсантнікаў?

Зіберт перавёў позірк з экрана на свайго непасрэднага начальніка.

- Дэсантнікі, - паўтарыў ён павольна і неяк нерашуча… - Вы так лічыце, сэр?

-А вы? – у тон яму казаў Холін і, нахіліўшыся да пульта, дадаў: - Гэта Холін! Усім кіраўнікам дэсантных груп! Падрыхтавацца да высадкі!

-Першага група да выдадкі гатова! – зноў пачуліся з дынамікабадзёрыя адказы. – Другая група да высадкі гатова! Трэцяя група…

Холін дачакаўся заканчэння рапартаў гатоўнасці, зірнуў на Зіберта.

- Гэта наш апошні козыр, - сказаў Зіберт ледзь чутна. – Калі мы і яго страцім…

-Атака на ферзевым флангу! – Холін змоўк, паглядзеў на Зіберта і дадаў: - Мы ў цэйтноце, зразумеў?

Здаецца, Зіберт так нічога і не зразумеў: ні сэнсу гэтых слоў Холіна, ні, нават, агульнага сэнсу фразы.

-Шахматная тэрміналогія, - патлумачыў Холін. – Была калісьці такая цікавая гульня. На Барсуме, дарэчы, яна і зараз шырока распаўсюджана…

-На Барсуме? – перапытаў Зіберт, па ранейшаму нічога, здаецца, не разумеючы. – Дык што з дэсантнікамі?

- Атака! – загадаў Холін, зноў нахіляючыся да пульта. – Масіраваная атака!

Атака дэсантнікаў – гэта заўсёды захапляючае відовішча, асабліва масіраваная атака. Вось і зараз на абзорных экранах было відаць, як спрытна выслізгваюць з люкаў кожнай са шлюбак дэсантнікі ў скафандрах, адзін за адным…Як яны прама ў паветры групуюцца ў баявыя падраздзяленні… як гэтыя падраздзяленні потым пачынаюць хуткае зніжэнне… усё бліжэй і бліжэй да нябачнай гэтай перашкоды…

Зарады плазмераў гэтая перашкода затрымала, ракеты прайшлі праз яе, нават не заўважыўшы, але чамусьці ні адна з іх потым не спрацавала. А што будзе з дэсантнікамі?

“А раптам гэты нябачны бар’ер неяк затрымае і іх? – запознена падумалася Холіну. – Ці проста заб’е іх усіх у самы момант пераходу! Чаму я аб гэтым не падумаў загаддзя?”

Ён ужо хацеў аддаць дэсантнікам загад спыніць атаку, але яны і самі прыпыніліся ў паветры, на самай мяжы з бар’ерам. Дарэчы, прыглядзеўшыся паўважлівей, бар’ер гэты можна было заўважыць нават няўзброенным вокам: у тым месцы, дзе ён праходзіў, іскрылася і пералівалася штосьці, вельмі нагадваючае вялізны мыльны пухір.

Дэсантнікам, пэўна, прыйшла ў галаву тая ж думка, што і Холіну, таму яны і не спяшаліся рызыкаваць. Але вось хтосьці з дэсантнікаў, па ўласнай ініцыятыве альбо па загаду, усё ж вырашыў рызыкнуць. Імкліва зніжаючыся, ён прайшоў праз бар’ер, зноў прыпыніўся ў паветры і зрабіў астатнім нейкі знак рукой.

Здаецца, гэты незразумелы бар’ер на людзей усё ж ніякне дзейнічаў… і, зразумеўшы гэта, дэсантнікі кінуліся ўніз. Вось яны ўжо па той бок бар’ера, вось да зямлі засталося ўсяго толькі каля двух дзесяткаў метраў…

І ў гэты час, насустрач ім, з зямлі ірванулі ў неба, не дзесяткі нават, сотні жанчын у чорных бліскучых камбінізонах…

“Дзікія кошкі” Барсума сустрэліся нарэшце з элітай космадэсантных войск ФІРМЫ ў смяротнай бітве…

-Гэтага не можа быць! – пранізліва ўскрыкнуў прама над вухам Холіна Зіберт. – Адкуль яны маглі ўзяцца тут, ды яшчэ ў такой колькасці? Ні адзін чужы зоркалёт нават не набліжаўся да планеты за апошнія некалькі месяцаў!

У Холіна мелася сваё меркаванне на гэты кошт, але тлумачыць яго Зіберту не хацелася. І, наогул, надзвычайным і паўнамоцным рэзідэнтам ФІРМЫ на Аграполісе авалодала раптам нейкая незразумелая апатыя. Ён ужо разумеў, што поўнасцю прайграў гэтыю партыю, што, нягледзячы на прыблізна роўныя суадносіны сіл у паветры, перамога будзе не за дэсантнікамі…

Гэта і сапраўды было так. Хуткасць руху “дзікіх кошак” была амаль удвая вышэйшай, чым мог развіць дэсантны скафандр… а пра манеўранасць і казаць не было чаго. За кошт чаго трымаліся ў паветры гэтыя жанчыны ў тонкіх сваіх камбінезонах… гэтага Холін так і не змог зразумець. Магчыма, уся справа была ў шырокіх паясах… а ўрэшце рэшт, у “кошак” заўсёды меліся свае баявыя сакрэты…

Цяпер гэта ўжо быў не бой, а бойня. Нерухомыя целы космадэсантнікаў валіліся ўніз раз за разам… але, колькі Холін не ўглядваўся, ён так і не змог заўважыць, ці звалілася ўніз хоць адна з чорных і бліскучых жаночых фігурак.

Яны выглядалі так прывабна на адлегласці, гэтыя зграбныя бліскучыя фігуркі…

-Чаму яныне выкарыстоўваюць плазмеры?! – закрычаў Зіберт, зноў нахіляючыся над мікрафонам, і ў голасе свайго начальніка бяспекі і былога космадэсантніка Холін адчуў не трывогу нават, а самую сапраўдную паніку. – Выкарыстоўвайце плазмеры, чорт бы вас пабраў! Што? Не працуюць?! А, чорт!

У гэты час шлюбка нечакана задрыжала і пачала раптам зніжацца сама па сабе.

- Куды ты?! – зароў Зіберт, звяртаючыся да пілота. – Утрымлівай шлюбку ты, ідыёт!

- Я не магу! – закрычаў у адказ пілот. – Яна… яна мне не падпарадкоўваецца!

- Што?!

Адштурхнуўшы пілота ўбок, Зіберт заняў ягонае месца.

-Адыходзім! – аддаў ён загад на ўсе шлюбкі. – Зараз жа адыходзім! Разварочвайце шлюбкі!

-А яны? – разгублена прагаварыў пілот, не зводзячы вачэй з экрана. – Яны ж усе загінуць!

- А ты хочаш, каб і мы загінулі разам з імі!Ды што гэта з ёй?!

Нягледзячы на ўсе ягоныя намаганні, шлюбка працягвала зніжацца. Астатнія шлюбкі таксама хутка гублялі вышыню. А дэсантнікі ўсё працягвалі і працягвалі сваё безнадзейнае супраціўленне, хоць засталося іх зараз ужо менш нават за палову ад першапачатковай колькасці. Але ні адзін з тых, што засталіся, не спыніў супраціўленне, не кінуўся наўцёк, не здаўся ў палон…

А можа “дзікія кошкі” проста не жадалі браць палонных у гэтым смяротным баі?

А шлюбка ўсё працягвала і працягвала зніжацца, ніяк не реагуючы на адчайныя спробы Зіберта ўзяць кіраванне на сябе. Машына яго не слухалася, яна зараз слухалася кагосьці іншага і толькі гэтаму іншамузараз падпарадкоўвалася…

- Вось і ўсё! – прагаварыў Холін стомлена, ні да каго канкрэтна не звяртаючыся. – Як кажуць, шах і мат!

- Прапаную нічыю! – пачуўся раптам за ягонай спіной мяккі і мілагучны жаночы голас. – Але гэта толькі табе аднаму!

Холін азірнуўся.

Непадалёку ад яго стаялі дзве жанчыны ў чорных камбінізонах. Адна з іх была Маргана, другую ж Свенсан бачыў упершыню ў жыцці…

Зіберт таксама павярнуўся на голас, і таксама ўбачыў жанчын. І адразу ж прыняў рашэнне.

- Не трэба, Зіберт! – крыху запознена крыкнуў Свенсан.

У Зіберта была выдатная рэакцыя. Але рэакцыя Марганы аказалася лепшай. Зіберт толькі ускідваў яшчэ плазмер, як тонкая блакітная маланка ўдарыла яго прама ў лоб.

- Ну вось і ўсё! – сказала Маргана спакойна. Потым яна перавяла погляд на пілота і той ад жаху нават заплюшчыў вочы.

- Не трэба! – прашаптаў ён ледзь чутна. – Не забівай!

Схаваўшы плазмер гэтак жа імгненна, як і выхапіўшы яго перад гэтым,Маргана зрабіла хуткі, амаль няўлоўны для вока крок напераді, схапіўшы пілота за кіршэнь, проста выкінула яго ў адкрыты ніжні .люк шлюбкі. Да зямлі заставаліся ўжо нейкія тры-чатыры метры, так што нічога сур’ёзнага пры прызямленні небараку-пілоту не пагражала…

А Холін усё глядзеў і глядзеў на незнаёмую жанчыну, якая стаяла зараз перад ім. Яна таксама не зводзіла з яго ўважлівага свайго позірка.

- Ты – Ірума, прынцэса Барсума! – прагаварыў нарэшце Холін. – Дачка Ірыдыі… адзіная яе дачка… - Ён устаў з крэсла, зрабіў крок насустрач Іруме, зноў спыніўся. – Ну, прывітанне, сястра!

- Прывітанне, брат! – сказала Ірума.

Яна змоўкла… і зноў нейкі час абодвы яны, і брат, і сястра, працягвалі моўчкі стаяць і моўчкі разглядваць адзін аднаго. І Маргана стаяла побач з імі, і таксама моўчкі глядзела па чарзе то на Холіна, то на ІрумуГлядзела спачатку з недаверам,потым са здзіўленнем… і, нарэшце, з нейкім нават спалохам …

* * *

На планеце Барсум хлопчыкі нараджаліся рэдка.

Дзесьці, адзін да ста, а, можа, і яшчэ радзей…

І нараджэнне хлопчыка, калі і не ганьба, тым не менш – даволі вялікае няшчасце для кожнай“дзікай кошкі”.

Вядома ж, можна было на самай ранняй стадыі перарываць такую непажаданую цяжарнасць, але па даўняй і непарушнай традыцыі Барсума гэта катэгарычна забаранялася. І хлопчыкі ўсё ж нараджаліся зрэдку ў “дзікіх кошак”…

Лёс іх з самага пачатку быў незайздросным.

Не, іх не кідалі ў прорву адразу ж пасля нараджэння… яны не станавіліся з узростам мужчынамі-слугамі…У месячным, прыкладна, узросце гэтых хлопчыкаў тайна перапраўлялі на якую-небудзь з іншых планет, дзе яны і ўсынаўляліся потым. Пры гэтым, на імя кожнага з немаўлятак у мясцовым банку адразу ж адкладвалася пэўная, і даволі немалая сума мясцовых грашовых сродкаў… і роўна палову гэтай сумы прыёмныя бацькі хлопчыка маглі выкарыстоўваць па свайму разуменню да дасягнення ім паўналецця. Перад прыёмнымі бацькамі ставіліся толькі дзве неабходныя ўмовы: па-першае, хлопчыку павінна быць камфортна ў ягонай новай сям’і, па-другое, ён ніколі не павінен быў даведацца аб сапраўдным сваім паходжанні. І абодвы гэтыя ўмовы заўсёды выконваліся прыёмнымі бацькамі бездакорна, бо ставілі ўмовы, не хто іншы, як “дзікія кошкі”, а на прамы канфлікт з “кошкамі” мог рашыцца хіба толькі вар’ят ці патэнцыяльны самагубца…

Але адна з “дзікіх кошак” чамусьці так і не знайшла ў сябе сілы развітацца з маленькім сынам. Гэта было яе першае і адзінае на той час дзіця, прытым, дзіця доўгачаканае… і Ірыдыя, так звалі жанчыну, пайшла на адчайны крок. Яна зрабіла сына… дачкой, дакладней, пачала выдаваць яго за дачку… і маленькі Максіміліян, у якога тады было зусім іншае імя, аж да дзесяці гадоў выхоўваўся, як дзяўчынка. З яго рыхтавалі будучую “дзікую кошку”… і ні ў садку, ні потым, у пачатковай школе, ніхто нават не западозрыў у ім не дзяўчынку, а хлопчыка…

Але сам Холін заўсёды ведаў, што ён не такі, як іншыя. І адчайна камплексаваў з-за гэтага… і ніякія штовячэрнія суцяшэнні маці не дапамагалі. Яна любіла яго, няўдалае сваё дзіця, вельмі нават любіла… але нават мацярынская любоў не можа рабіць цуды…

Можна, вядома ж, было пайсці на аперацыю па змене полу… калі не на Барсуме, дзе такія аперацыі ніколі не рабіліся, дык на адной з іншых планет, але маці і на гэта не йшла чамусьці, за што Холін зараз быў ёй так удзячны. Тады ж ён амаль узненавідзеў яе за гэта…

І такое становішча не магло працягвацца бясконца. У дзесяць год у дзяўчынак пачынаюцца ўжопершыя вайсковыя зборы, і там, на гэтых зборах, Холін ніяк не мог разлічваць і далей захоўваць сваю тайну. Да таго ж Ірыдыя да гэтага часу зноў змаглазацяжарыць… і лёс яе дзесяцігадовага сына быў вырашаны…

Хлопчыка вывезлі на Медэю-2, куды часцей за ўсё і адпраўлялі хлопчыкаў з Барсума. Прыёмных бацькоў яму знайшлі даволі хутка, гэта была забяспечаная пажылая сямейная пара Холінаў… і ў хлопчыка пачалося новае жыццё на Медэі, так не падобнае на ягонае жыццё ранейшае.

Дзяўчынкі на Барсуме атрымоўваюць больш поўныя і грунтоўныя веды,чым іх равеснікі на іншых планетах, таму Максіміліяна (так яго цяпер пачалі называць) накіравалі адразу ж у восьмы клас мясцовай гімназіі, дзе ў асноўным вучыліся падлеткі старэйшыя за яго гады на тры-чатыры.

Норавы на Медэі-2 заўсёды былі крыху крымінальныя, і школы не былі выключэннем з гэтага агульнага правіла… і таму ў першы ж дзень заняткаў, на першым жа перапынку да Холіна падыйшлі чатыры ягоных аднакласнікі і запатрабавалі грошаў. Не шмат, так, больш для знаёмства… А пасля катэгарычнай адмовы Максіміліяна гэта зрабіць, малалетнія рэкеціры адразу ж паспрабавалі яго адлупцаваць…

Праўда, спроба гэтая аказалася няўдалай для нападаючых.Удзельнічаць у дзіцячых бойках Холін проста не ўмеў… і злашчасная чацвёрка адразу ж апынулася на бальнічных ложках са шматлікімі і даволі сур’ёзнымі ўнутраннымі пашкоджаннямі. Але для самога Максіміліяна гэты непрыемны інцындэнт меў яшчэ больш сур’ёзныя вынікі. Нягледзячы на ўсе намаганні прыёмных бацькоў, хлопчыка накіравалі ў выпраўленчую калонію тэрмінам на адзін год… дзе таксама яму адразу ж прыйшлося адстойваць сваё права ні ад каго не залежыць і нікому са старэйшых падлеткаў не падпарадкоўвацца…

Гэтае сваё права ён паспяхова адстаяў, а праз некалькі месяцаў проста ўцёк з калоніі і, не вярнуўшыся ўжо да прыёмных бацькоў, пачаў самастойнае жыццё, уладкаваўшыся юнгай на адзін з трансгалактычных лайнераў…

І толькі праз шмат гадоў выпадкова даведаўся, што падпісаў гэтым смяротны прыгавор сваім прыёмным бацькам, бо “дзікія кошкі” не ўмеюць дараваць, і слова “міласэрднасць” ім таксама амаль невядомае…

- Ты ведаеш, маці часта ўспамінала пра цябе, - прагаварыла раптам Ірума, адрываючы гэтым Холіна ад ягоных невясёлых успамінаў. – Яна шукала цябе… яна, а потым і я…

- Навошта? – ціха, без усялякага выразу спытаўся Холін. – Навошта вы шукалі мяне?

Ірума нічога не адказала . Замест гэтага, яна прайшлася па вузкаму праходу шлюбкі, якая даўно ўжо апусцілася на зямлю… прайшлася, спынілася каля пульта кіравання… нейкі час моўчкі яго разглядвала…

- Прымітыў, - прагаварыла яна, націскаючы адну з кнопак. – Які ўсё ж прымітыў! Але на першы час сойдзе, ці не так, Маргана?

- Я пайду, - сказала Маргана, нахіляючыся над люкам. – Пагутарце без мяне!

Яна спрытна слізганула ў люк, адразу ж знікаючы з вачэй. А Ірума, праводзячы яе поглядам, зноў павярнулася да Холіна.

-Калі б ты нарадзіўся дзяўчынкай, - сказала яна ціха і з нейкім нават болем у голасе, - то ў мяне б была старэйшая сястра… І мы б маглі сябраваць… ведаеш, як гэта важна на Барсуме– мець старэйшую сястру?!

- Ведаю, - сказаў Холін. – Але б ты не была тады прынцэсай! Прынцэсай быў бы я!

- Ішто?

Ірума раптам усміхнулася.

- Пайшлі! – сказала яна, паказваючы на люк. – Ты першы!

- Куды? – Холін павольна падыйшоў да люка, зазірнуў у яго. – У палон?

- Пакуль у госці! – Ірума зноў усміхнулася. – А потым… будзе бачна…

* * *

Напэўна, у кожнага здзіўлення ёсць свая мяжа, і Свенсан гэтую мяжу даўно ўжо пераступіў. Таму зараз ён без усялякага інтарэсу наватглядзеў, як, літаральна ніадкуль, з пустэчы, працягвалі ўзнікаць у цэнтры ярка-чырвонага круга ўсё новыя і новыя фігуры ў чорных камбінізонах і з плазмерамі ў руках. Тыя, першыя “дзікія кошкі”, якія з’явіліся тут крыху раней і вялі затым жорсткі паветраны бой з космадэсантнікамі, даўно ўжо адбылі кудысьці на захопленых шлюбках. Зараз жа жанчыны-воіны Барсума накіроўваліся да таго ці іншага круга, якія былі размешчаны па перыферыі акруглай гэтай залы і таксама свяціліся зараз яркім чырвоным святлом. Жанчыны пачаргова ступалі ў гэтыя кругі і зноў знікалі, як быццам іх і не было тут…

Свенсан ведаў – Ірума яму растлумачыла – што вялікі круг у цэнтры звязаны зараз з Барсумам, а гэтыя малыя кругі вакол яго маюць “выхады” ў самых розных месцах Аграполіса, дакладней, у розных месцах стэпавай ягонай часткі. Захоп планеты працягваўся… дакладней, ён быў амаль ужо завершаны… і прайшла чарговая баявая аперацыя Барсума проста бліскуча…

Космадэсантнікі знішчаны, іх баявыя шлюбкі захопленыя усе да адной… так што ніякага арганізаванага супраціўлення “дзікія кошкі” тут не сустрэнуць. Ды і неарганізаванага таксама, бо фермеры, разрозненныя і распешчаныя празмернай апекай ФІРМЫ, наўрад ці возьмуцца за зброю. Хіба толькі ахоўнікі… ды колькі іх, тых ахоўнікаў. І чаго яны вартыя супраць “дзікіх кошак”, гэтыя ахоўнікі…

А “дзікія кошкі” ўсё ішлі і ішлі праз адчынены партал, дзе адлегласць у многія і многія кілапарсекі скарачалася раптам да аднаго-адзінага кроку. І Свенсан успомніў раптам, як крыху раней праз партал гэты прайшлі ў зваротным напрамку, на Барсум, жанчыны-арфісткі, рабочая жонка фермера Рыка і яшчэ некалькі жанчын, якіх Свенсан раней не бачыў. Праўда, адна з жанчын, Ева, усё ж адмовілася ад Барсума. Моцна трымаючыся за руку Адама, яна на ўсе прапановы зрабіць гэта, толькі адмоўна матляла галавой. І “дзікія кошкі”, як не дзіўна, пайшлі ёй насустрач. Еву разам з Адамам перакінулі праз іншы партал якраз на яе родную планету, назву якой Свенсан так і не змогутрымаць у памяці…

“Імгненны пераход, - нечакана падумалася яму. – Спрадвечная мара чалавецтва… і вось яна здзейсненая. І не патрэбны зараз вялізныя і дарагія лайнеры… і іх экіпажы… столькі прафесій адразу ж становіцца непатрэбнымі… А яшчэ гэта канец ФІРМЕ, бо менавіта даходы адгалактычных перавозак састаўляюць заразільвіную долю яе бюджэту…”

Побач са Свенсанам нечакана з’явілася Ірума. Ён нават не заўважыў, калі ж яна паспела падыйсці.

- Ну як? – спыталася Ірума. – Уражвае?

-Не тое слова! – Свенсан памаўчаў крыху і дадаў: - Ты думаеш, ФІРМА з гэтым змірыцца?

-З чым? – ці то не зразумела, ці то зрабіла выгляд, што не зразумела Ірума. – З чым яна не змірыцца, твая ФІРМА?

-З усім! – сказаў Свенсан. – З крахам галактычных перавозак… са стратай Аграполіса…

Ірума адказала не адразу. Нейкі час яна глядзела на круг у цэнтры залы, які ўжо пуставаў нейкі час і змяняў пры гэтым сваю чырвоную афарбоўку на звычайную чорную.

-Аграполіса больш няма! – прагаварыла яна жорстка. –Ёсць Барсум-2, і тваёй ФІРМЕ прыдзецца з гэтым змірыцца!

- Яна - не мая! – сказаў Свенсан.

-А наконт перавозак… - Ірума зноў памаўчала крыху. – Ты, пэўна, лічыш, што мы вырашылі стаць нейкімі касмічнымі рамізнікамі? – Яна яшчэ крыху памаўчала. – На гэтыя парталы ў нас свае планы і да касмічных перавозак яны не маюць аніякага дачынення…

У гэты час да іх наблізілася Маргана са сваім нязменным Нікаля, а таксама Холін, які кінуў хуткі погляд на Свенсана і адвярнуўся.

Свенсан яго выдатна разумеў. Яму, з самага пачатку іх вымушанай сустрэчы ў гэтай зале, было неяк няёмка ў прысутнасці Холіна… зараз жа, калі ён даведаўся ад Ірумы пра тое, што Холін яе брат…

- Мы – на Барсум! – сказала Маргана. – Ты з намі, прынцэса?

-Не, я пакуль што застануся тут, - сказала Ірума. Яна змоўкла, паглядзела чамусьці на Свенсана і дадала: - На нейкі час.

- Ну што ж, тады да сустрэчы!

Маргана ўвайшла ў круг, Сарджэн, вядома ж, за ёй… яшчэ імгненне – і яны зніклі, а Свенсану, які назіраў за імі ўвесь гэты час, прыйшла раптам у галаву нечаканая думка, што гэты малады фермер, сам таго не падазраваючы, зрабіў за “дзікіх кошак” значную частку іх работу. І хто ведае, ці прайшоў бы захоп планеты так хутка і паспяхова, не акажыся тут у самы адказны момантгэтага Сарджэна?Нікаля, так, здаецца, ягонае імя…

Свенсана так і карціла запытаць аб гэтым Іруму, але, па-першае, побач з ёй усё яшчэтырчэў насуплены Холін, па-другое – і гэта галоўнае – Свенсан чамусьці падазраваў, што шчырага адказу на сваё пытанне ён так і не атрымае…

А Ірума раптам узяла Холіна за руку.

- Не жадаеш наведацца на Барсум, брат? – спыталася яна нечакана мяккім і нават спагадлівым нейкім голасам. – Не бойся, там цябе не чакаюць ніякія непрыемнасці.

- Нягледзячы на тое нават, што я ўвесь гэты час процідзейнічаў, як мог, вашай аперацыі па захопу Аграполіса? – спытаўся Холін у Ірумы, па-ранейшаму поўнасцю ігнаруючы Свенсана. – А ці ведаеш ты, што гэта менавіта я настаяў на тым, каб вас знішчылі ў самым пачатку. І дзве “дзікія кошкі” сапраўды былі знішчаны па непасрэднаму майму загаду!

Свенсану здалося, што пры гэтых словах Холіна Ірума крыху ўздрыгнула… а, можа, яму гэта толькі здалося…

-Гэта не мае значэнне, - прагаварыла Ірума, мякка, як і раней. – На вайне толькі перамога мае значэнне!

-Ірыдыя… - прагаварыў раптам Холін нечакана змяніўшымся голасам, - як даўно яна загінула?

-Адкуль ты ведаеш, што яна загінула? – здзіўлена запыталася Ірума, і адразу ж адказала сама сабе: - Ну, вядома ж… раз я – прынцэса, то маёй маці ўжо не павінна быць у жывых! Нашай маці… - адразу ж паправілася яна.

- Як даўно яна загінула? – перапытаў Холін. – І дзе?

-Ужо восем гадоў прайшло, - сказала Ірума спакойна, як аб чымсьці будзённым. – Дзе – не ведаю…

-Ну што ж… - Холін уздыхнуў, памаўчаў крыху і дадаў: - “Дзікія кошкі” не павінны паміраць сваёй смерцю, хіба не так?

- Яны і не паміраюць!

Ірума ўзняла раптам руку, чыста жаночым жэстам паправіла прычоску.

- Яны гінуць!

Яна павольна прайшлася па зале, спынілася каля чорнага круга ў цэнтры.

- Па-ранейшаму не жадаеш наведаць Барсум, брат?

- Не жадаю, сястра, - сказаў Холін. – Гэта цяпер не маё!

- А Максіміліяна?

Свенсан, спадцішка назіраўшы за Холінам, заўважыў, як таргануўся раптам ягоны твар. Нібыта ад удару.

-Гэта забаронены прыём, сястра! – прагаварыў Холін ціха, ледзь чутна. Потым ён таксама падыйшоў да чорнага круга, узыйшоў на яго. – Калі хочаш дапамагчы мне, адпраў мяне зараз на Медэю-2. Хачу наведаць могілкі сваіх прыёмных бацькоў…

Цяпер ужо здрыганулася сама Ірума… хоць Свенсан так нічога і не зразумеў з кароткай іх слоўнай дуэлі...

-Гэта таксама забаронены прыём, брат! – ціха прагаварыла, прашаптала нават Ірума. –Мама тут ні пры чым! Я таксама! А ў рэшце рэшт, твая справа…

Імгненнае змяненне колеру круга з чорнага на чырвоны… і Холін таксама знік. У дзіўнай гэтай зале засталіся толькі сам Свенсан і Ірума…

Прынцэса Ірума…

Жанчына ягонай мары…

- Цікава, якімі яны былі? – раптам прагаварыла Ірума. – Такімі, як мы?

-Хто? – не адразу зразумеў Свенсан… потым да яго дайшло, што Ірума мае на ўвазе старажытных будаўнікоў усіх гэтых праходаў і парталаў. – Наўрад яны былі такімі, як мы… Скажы лепш, як вы ўсім гэтым кіруеце? І як яно дзейнічае?

Ірума адказала не адразу. Нейкі час яна проста глядзела на Свенсана доўгім уважлівым поглядам.

-Як кіруем – не скажу! Як дзейнічае – не ведаю! – прагаварыла яна нарэшце. – І ніхто з нас пакуль гэтага не ведае. Ніхто, акрамя…

Не дагаварыўшы, яна змоўкла.

- Акрамя Сарджэна, - закончыў за яе Свенсан. – Акрамя Нікаля Сарджэна. Ён для вас зараз – знакавая фігура, ці не так?

Ірума нічога на гэта не адказала.

- Цікава, калі ён захоча пакінуць вас – гэта яму ўдасца? Ці жывым яму з Барсума не вырвацца?

-Яны хутка вернуцца, - сказала Ірума, думаючы аб нечым сваім. – Сюды, на гэту планету. І будуць жыць тут разам… ён і Маргана…

- Мэры! – паправіў яе Свенсан. – Ён і Мэры…

-Ці ты чакаў чагосьці іншага?

-Ды не, чагосьці падобнага я і чакаў! – сказаў Свенсан. – Скажы тады хоць, што будзе з астатнімі жыхарамі Аграполіса? Бо іх, як ніяк, трыццаць мільёнаў!

-З жыхарамі Барсума-2, ты хацеў сказаць? – паправіла Свенсана Ірума. – І іх, да твайго ведаму,не трыццаць мільёнаў, а ўсе шэсцьдзесят! Ты што, таксама не лічыш гэтых жанчын за людзей?

Свенсан адчуў раптам, што чырванее. Сапраўды, як ён мог ляпнуць такое?! Ці гэта служба ў ФІРМЕ так на яго падзейнічала, што ён і на самой справе пачаў лічыць мясцовых жанчын звычайнымі рабочымі жывёлінамі…

-Я проста меў на ўвазе мужчын, - прмармытаў Свенсан вінавата. – Бо я нават упэўнены, што з жанчынамі тут усё будзе добра! Яны стануць “дзікімі кошкамі”…

-Не ўсе! – сказала Ірума. – Працэнтаў пяць, не больш… Астатнія ж… яны проста застануцца свабоднымі грамадзянкамі Барсума-2…

-А мужчыны? – спытаўся Свенсан. – Яны таксама застануцца свабоднымі грамадзянамі Барсума-2?

Замест адказу Ірума толькі ціха засмяялася.

-Чаму ты смяешся? – недаўменна спытаўся Свенсан. – Я што, сказаў штосьці смешнае?

-Ты сам вельмі смешны зараз! – прагаварыла Ірума. – Ты робіш выгляд, што цябе вельмі хвалюе лёс усіх гэтых мужчын, у той час, як сам…

Не дагаварыўшы, яна змоўкла.

- У той час, як сам… - машынальна паўтарыў Свенсан. – Што, сам?

-У той час, як сам толькі і марыш аб тым, як бы зацягнуць мяне ўложак… - Ірума раптам ушчыльную падыйшла да Свенсана і, узяўшы яго за руку, паклала яе сабе на грудзі… і Свенсан адразу ж адчуў праз тонкую тканіну камбінізона тугія гэтыя грудзі.- Ці, можа, я памыляюся?

-Не памыляешся! – прашаптаў Свенсан, нейкім, раптоўна асіплым голасам. – Я і сапраўды толькі аб гэтым і думаю ў апошні час…

- Ну і чаму тады маўчыш?

Адступіўшы на крок, Ірумаўважліва і з нейкай наватцікаўнасцю паглядзела на Свенсана.

- Абдымі мяне! – раптам сказала яна. – Вось так! Ці не,пачакай крыху!Скажы лепш, я табе вельмі падабаюся?

- Вельмі! – Не думаючы ні аб чым больш, Свенсан абдымаў яе,ліхаманкава шукаючы засмяглымі сваімі вуснамі вусны гэтай дзіўнай жанчыны. – З таго далёкага часу, як мы ўпершыню сустрэліся… з таго моманту я ні на хвіліну не пераставаў думаць пра цябе! Мне здаецца, што я кахаю цябе, Ірума! Ды што я такое кажу! Я і сапраўды кахаю цябе!

- Кахаеш?

Жанчына ціхенька рассмяялася і асцярожна вызвалілася з гарачых абдоймаў Свенсана.

- Ідзем! – прашаптала яна яму ў самае вуха.

- Куды?

- Туды!

Ірума паказала рукой у бок жылых памяшканняў.

-Там маецца даволі неблагіспальны пакой. І цудоўны ложак у ім. І мы будзем там зусім адны зараз…

Яна зрабіла хуткі, амаль няўлоўны ўзмах рукой… і чорны камбінізон гэты раптам знік, быццам яго і не было зусім. Ірума стаяла зараз перад Свенсанам зусім аголеная… а каля ног яе ляжаў маленькі чорны цыліндрык…

-Мне патрэбна дачка! – сказала Ірума спакойна і нават разважліва. – І ты мне для гэтай мэты аптымальна падыходзіш…

Яна ўзняла руку і чорны цыліндрык сам скокнуў у яе раскрытую далонь. Потым Ірума павярнулася і рушыла да ўваходу. Спынілася каля яго, зноў зірнула на нерухомага Свенсана.

- Чаго ты чакаеш?

-Я… - Свенсан правёў кончыкам языка па раптоўна перасмяглых вуснах. – Я думаў, што ты таксама кахаеш мяне!Што я табе таксама падабаюся!Хоць крышачку… А я табе проста… проста аптымальна падыхожу?

-А ў чым розніца? – Ірума паціснула плячамі. – Я выбрала цябе для сваёй будучай дачкі… што ў гэтым кепскага?

Свенсан нічога не адказаў. Ён стаяў, маўчаў і моўчкі глядзеў на Іруму. І адчуваў, як штосьці павольна застывае ў грудзях…

-Ну што ж… - Ірума ўздыхнула з нейкім нават сумам, але, калі яна загаварыла далей, голас яе быў роўным і спакойным, як заўсёды. – Я зараз хачу прыняць душ… ён тут таксама неблагі. Потым буду чакаць цябе. Не вельмі доўга.А ты вырашай! Хочаш застацца ў маім жыцці на нейкі час – заставайся! Не хочаш – раю пакінуць гэтую планетуяк мага хутчэй! Там… - яна паказала аголенай рукой у напрамку чорнага круга, - трэба стаць у цэнтр, проста стаць і падумаць, на якую ж з планет ты жадаеш трапіць. Проста падумаць… Але ведай, што зваротнага шляху для цябе ўжо не будзе!

Яна знікла ў чорным праёме ўвахода, а Свенсан застаўся на месцы. Ён стаяў і моўчкі глядзеў у той бок, дзе толькі што знікла жанчына ягонай мары, ягонае першае і адзінае ў жыцці каханне. Яна не знікла - ліхаманкава паўтараў ён у думках – яна чакае мяне там зараз, і ў любы момант я магу пайсці да яе… І быць з ёй там… і якая ж гэта асалода – быць з ёй, і толькі з ёй… і ці не аб гэтым я марыў увесь гэты час, доўгімі бяссоннымі начамі марыў…

Але ён ведаў ужо, што не пойдзе да яе…проста не зможа пайсці. Але падыйсці да чорнага круга, узыйсці на яго і апынуцца раптам за сотні парсек ад любімай жанчыны… на гэта ён таксама пакуль што ніяк не мог рашыцца… і таму толькі моўчкі стаяў у акруглай гэтай зале, і моўчкі глядзеў на чорны кругу яе цэнтры…

І чорны круг гэты, здавалася, таксама глядзеў на яго зараз…і нібыта таксама чакаў канчатковага ягонага рашэння…

Канец

Оглавление

ЗМЕСТ

Глава 1

Глава 2

Глава 3

Глава 4

Глава 5

Глава 6

Глава 7

Глава 8

Глава 9

Глава 10

Глава 11

Глава 12 Fueled by Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg