«Мур»

   Нас заштурхнулi ў вялiкi белы пакой, i я адразу замiргаў ад яркага святла, якое ўдарыла ў вочы. Потым я ўбачыў стол i за iм - чатырох тыпаў у цывiльным, якiя разглядалi паперы. У дальнiм куце гуртам таўклiся iншыя вязнi, мы прайшлi праз увесь пакой i сталi побач. Многiх я ведаў, iншыя былi, напэўна, замежнiкi. Двое, што стаялi блiжэй да мяне, былi вельмi падобныя: абодва бялявыя i круглагаловыя - мусiць, французы. Меншы ўвесь час падцягваў нагавiцы: вiдаць, нерваваўся.

   Працэдура цягнулася амаль тры гадзiны; я зусiм ачмурэў, у галаве не было нiякае думкi, але ў пакоi было цёпла, i ўвогуле мне гэта падабалася: за апошнiя суткi мы добра пападрыжалi на холадзе. Наглядчыкi аднаго за адным падводзiлi арыштаваных да стала. Чацвёра ў цывiльным пыталiся ў iх iмя i прафесiю. Найчасцей яны гэтым i абмяжоўвалiся, але зрэдку сяму-таму задавалi яшчэ адно нейкае пытанне, накшталт: "Прымаў удзел у сабатажы паставак узбраенняў?" Альбо: "Дзе быў дзевятага ранiцай i чым займаўся?" Адказаў яны не слухалi, прынамсi, такi ў iх быў выгляд: пэўны час яны моўчкi глядзелi некуды перад сабой i потым пачыналi пiсаць. У Тома яны спыталi, цi праўда, што ён быў у Iнтэрнацыянальнай брыгадзе; адмаўляцца не мела сэнсу - пры арышце ў яго знайшлi дакументы ў куртцы. У Хуана яны нiчога не запыталiся, але калi ён назваў сваё iмя, доўга нешта пiсалi.

   - Гэта мой брат Хасэ - анархiст, - сказаў Хуан. - Але ж вы ведаеце, яго тут цяпер няма. А я - беспартыйны, я нiколi не займаўся палiтыкай.

   Яны не адказалi. Хуан сказаў зноў:

   - Я нiчога не зрабiў. Я не хачу плацiць за iншых.

   Вусны ў яго дрыжалi. Наглядчык загадаў яму змоўкнуць i павёў за сабой. Настала мая чарга.

   - Вас завуць Пабла Iб'ета?

   Я сказаў: "Так".

   Тып зiрнуў у свае паперы i запытаўся:

   - Дзе Рэйман Грыс?

   - Не ведаю.

   - З шостага па дзевятнаццатае вы хавалi яго ў сябе.

   - Не.

   Пэўны час яны пiсалi, i потым наглядчыкi вывелi мяне ў калiдор. Том i Хуан чакалi мяне там пад аховай двух iншых наглядчыкаў. Мы рушылi. Том запытаўся ў аднаго наглядчыка:

   - Ну i што?

   - Што? - перапытаў наглядчык.

   - Гэта быў допыт цi прысуд?

   - Прысуд, - сказаў наглядчык.

   - I што ж яны з намi зробяць?

   Наглядчык суха адказаў: