«На Каляды»

Продкі, ратуйце нас ад неспакою ды гора,

Хай усё застанецца так, як цяпер.

Чорнаю хусткай апусцілася на зямлю калядная ноч. Дзікія слівы цягнулі ўвышкі свае каравыя лапы. На неба ўзышлі зоры-зорніцы — божыя памочніцы. Пад адзіным на дзве вёскі ліхтаром ззяў мільёнамі бітых шкельцаў снежны неруш. Белы дол стаіўся ў чаканні цуду. Паўсюднае бязлюддзе і цішыня аж да звону ў вушах зрабіліся звыклымі і даўно нікога не насцярожвалі.

На пачатку дваццаць першага стагоддзя, ідучы след у след, таптала каляіну на бальшаку, што яднаў Лужок і Засценак, калядная чарада. У Лужку засталося пяць жылых хат, у Засценку вокны свяціліся ў чатырох. А калядоўшчыкі ішлі і ішлі, парушаючы заўсёдную маўклівасць наваколля, няхай сабе ўжо і без зоркі, але ўсё яшчэ са спрадвечным спадзяваннем перакупіць у бога жывёлу, багата накалядаваць, як мае быць выпіць, пагуляць і пад’есці.

Першым, упэўнена раскідаючы снег валёнкамі, рушыў жвавы дробненькі Казачок. У параўнанні з астатнімі, асабліва здаля, ён глядзеўся падлеткам. Шырачэзныя спарціўкі з лампасамі, плюшаўка на тры памеры большая, бы на плоце матляецца, вусы падмаляваныя вугельчыкам — з-пад шапкі-кубанкі «бывай 90-я» зыркае вачыма на белы свет ссохлая ў трэску кабета гадоў пяцідзесяці, жыхарка Лужкоў Валя Чацвяртушка. А дзе ж ты будзеш поўная, дагледжаная і заўжды цвярозая, калі ўся работа на адны рукі! Такую ўжо долю пакінула ў спадчыну маці разам з мянушкаю. Як есці і піць дык усе, а як рабіць — дык толькі Валя. Яна і ў гародзе, яна і на ферме, яна і з кароваю, яна і ў ягады, яна прыбраць, наварыць і памыць. Але ж колькі не высільвайся — тваражок, смятанка і мяса ўмомант разыходзяцца, за сталом застаецца пярлоўка, смажаная на крамным тлушчы бульба ды таннае віно. Не хочаш — не пі, вып’юць іншыя, а ты так і застанешся са сваёю стомаю і слязьмі сам-насам.