«Планета людзей»

Антуан дэ Сэнт-Экзюпэры

Планета людзей

Пераклала Нiна Мацяш

Вялiкая прэмiя Французскай Акадэмii за лепшы раман

Анры Гiёмэ, таварыш мой, табе прысвячаю я гэтую кнiгу

Зямля памагае нам разумець самiх сябе, як не памогуць нiякiя кнiгi. Бо зямля не паддаецца нам. Чалавек спазнае сябе толькi ў змаганнi з перашкодамi. Але для гэтага змагання яму патрэбны прылады. Яму патрэбны гэблiк цi плуг. Селянiн сваёй нялёгкай працай паступова вырывае ў прыроды яе таямнiцы, i iсцiна, якую ён здабывае, - усеагульная iсцiна. Гэтак i самалёт - прылада для пракладвання паветраных лiнiй - сутыкае чалавека з усiмi адвечнымi праблемамi.

Нiколi не забуду майго першага начнога палёту ў Аргенцiне, той апраметнай цемрадзi, у якой, быццам рассыпаныя па раўнiне зоркi, мiгцелi рэдкiя агеньчыкi.

Кожны з iх азначаў у гэтым акiяне цемрыва цуд чалавечага духу. Пры святле вось гэтай лямпы нехта чытае, цi летуценiць, цi спавядаецца. А тут, магчыма, нехта марыць пра касмiчныя палёты, нехта карпее над вылiчэннем туманнасцi Андрамеды. А там - кахаюцца. Яны нястомна пераклiкаюцца, гэтыя агнi ўнiзе, i кожнаму патрэбна сiлкаванне. Усiм без выключэння, нават сама сцiплым - агням паэта, настаўнiка, цеслi. Але мiж гэтых жывых зор - колькi зачыненых аканiц, колькi пагаслых зорак, колькi заснулых людзей...

Далучыцца б да iх. Пагаманiць бы з вамi, зiхоткiя агеньчыкi, раскiданыя ў палях.

I. ПАВЕТРАНАЯ ЛIНIЯ

Гэта было ў 1926 годзе. Я паступiў тады пiлотам на авiялiнiю кампанii "Латэкаэр", якая яшчэ да "Аэрапасталi" i "Эр-Франс" наладзiла сувязь памiж Тулузай i Дакарам. Там я асвойваў сваё рамяство. Разам з iншымi таварышамi я праходзiў падрыхтоўчы курс, абавязковы для ўсiх навiчкоў, перш чым мець гонар вадзiць паштовы самалёт. Пробныя палёты, перагоны Тулуза - Пэрпiньян, нудлiвыя ўрокi навiгацыi ў кутку ледзянога ангара. Мы жылi ў боязi прад невядомымi нам гарамi Гiшпанii i ў глыбокай павазе да "старых".