«Пакаранне золатам (на белорусском языке)»

Андрэ Маруа

ПАКАРАННЕ ЗОЛАТАМ

Я ўгледзеў, увайшоўшы ў ню-ёркскi рэстаран "Залатая змяя", дзе звычайна абедаў, за першым сталом невялiчкага дзядка, якi еў вялiзны крывавы бiфштэкс. Я звярнуў увагу на свежае мяса, вельмi рэдкае ў той час, i тонкi засмучаны твар старога. Напэўна, я яго калiсьцi ведаў, у Парыжы цi ў iншым месцы. Уладкаваўшыся, я паклiкаў гаспадара, бойкага i спрытнага перыгорца, якi здолеў з гэтага цеснага падвальчыка зрабiць прытулак для гурманаў:

- Скажыце мне, пан Рабер, клiент, што направа ад дзвярэй, француз, я не памылiўся?

- Каторы? Той, што адзiн сядзiць?.. Гэта пан Бурдак. Ён тут бывае кожны дзень.

- Бурдак? Прамысловец? Ну так, я цяпер пазнаю. Я нiколi не бачыў яго ў вас.

- Бо ён прыходзiць, як правiла, раней за ўсiх. Чалавек гэты не любiць кампанii.

Гаспадар нахiлiўся да мяне i цiха прамовiў:

- Дзiвакi яны, ведаеце, гэты пан i яго жонка... Нейкiя не такiя, як людзi. Ён заўсёды снедае адзiн. Ну, добра! Прыходзьце ўвечары а сёмай гадзiне i за абедам вы застанеце яго жонку, таксама адну. Можна падумаць, што яны пазбягаюць адно аднаго. Тым часам адносiны ў iх найлепшыя, жывуць яны разам у гатэлi "Дэльмонiка"... Для мяне гэта сям'я - загадка.

- Шэф, рахунак на пятнаццаты, - далажыў афiцыянт.

Пан Рабер адышоў ад мяне, але з галавы маёй усё яшчэ не выходзiла гэта дзiўная пара.

Бурдак... Ну, ясна, я яго сустракаў у Парыжы. Памiж першай i другой вайной яго часта можна было бачыць у драматурга Фабера, якi чамусьцi сябраваў з iм. Мабыць, таму, што ў абодвух была аднолькавая цяга - надзейна хаваць капiталы, i аднолькавы страх - вылецець з капiталамi ў трубу... Бурдак... Напэўна, яму ўжо каля васьмiдзесяцi год. Я прыпамiнаю, што ў 1923 годзе ён кiнуў справы, нажыўшы немалую колькасць мiльёнаў.

Тады яго турбавала знiжэнне курсу франка.

- Гэта чорт ведае што! - лямантаваў ён. - Я працаваў сорак год, каб апынуцца голым на вулiцы. Не толькi мая рэнта i мае аблiгацыi зараз нiчога не варты, нават мае лепшыя акцыi не падымаюцца. Нашы грошы цякуць як вада. Як мы будзем жыць на старасцi год?

- Рабiце, як я, - параiў яму Фабер. -Я перавёў усё, што маю, у фунты стэрлiнгаў... Самая цвёрдая валюта.