«Кветкi па сезону (на белорусском языке)»

Андрэ Маруа

КВЕТКI ПА СЕЗОНУ

Эцьен Карлю выйшаў з таксi перад галоўнай брамай могiльнiка Манпарнас, несучы букет хрызантэм, у якiм палалi ўсе колеры восенi - ад цёмна-аранжавага да светла-жоўтага. Калi ён мiнаў двух вартаўнiкоў, што стаялi пры ўваходзе, адзiн з iх яму пакланiўся. Заняты сваiмi кветкамi, ён ледзь кiўнуў у адказ.

- Вы яго ведаеце, шэф?

- Ведаю... трошкi... Гэта настаўнiк... Яго жонку пахавалi на сёмай дзялянцы ў канцы верасня... Ён прыходзiць у чацвер... У гэты дзень у яго няма заняткаў... Ён мне тады сам гаварыў.

- Занадта малады для ўдаўца... Доўга хадзiць не будзе.

- Хто яго ведае... Нiхто не можа ведаць... Гледзячы якiя людзi.

Каб яны пра гэта запыталi чалавека ў чорным, з коратка падстрыжанай барадой, што так нязграбна нёс хрызантэмы - то як дзiця на руках, то за спiной, - ён бы адказаў, што будзе прыходзiць сюды кожны чацвер аж да самай смерцi i жадае, каб гэта здарылася з iм як найхутчэй. Раптоўная страта Люсiлi была для яго непапраўным няшчасцем, i розум яго нiяк не мог да гэтага прывыкнуць. Яны пражылi разам толькi пяць гадоў, але ўсё ў iм змянiлася. Да жанiцьбы ён быў чалавек сур'ёзны (крыху нудны, як адзначалi жанчыны) i нiчога не прызнаваў, апроч сваёй працы. Ён любiў выкладаць свой прадмет, правiў напiсанае i рыхтаваў доктарскую дысертацыю. Па-за межамi навукi свет для яго быццам i не iснаваў.

Нечакана, у адным з горных гатэляў, дзе ён праводзiў вакацыi, ён сустрэў Люсiль, дзяўчыну такой рэдкай красы - блакiтныя вочы, залацiсты волас, грацыёзная шыя, гiбкiя плечы, - што ўсе гэтыя пяць гадоў дзiвiўся i захапляўся, не верачы ў яе рэальнасць. Нават калi ён трымаў яе раздзетую ў ложку i яна глядзела на яго знiзу, ласкавая i пакорная, ён уяўляў яе iстотай з чарадзейнай казкi. Яна нагадвала яму вобразы Шэкспiра i Мюсэ; i ён папракаў сябе за гэтыя кнiжныя аналогii, за тое, што нават i ў каханнi застаецца вучоным педантам. Не, Люсiль не паўтарала сабою выдуманых гераiнь, а была жанчынай сапраўднай - вясёлая, пяшчотная, юная целам i душой. Часам яна дражнiла мужа сваiм мiлым какецтвам i трошкi крыўдзiла, але ў яго памяцi засталася навек увасабленнем абаяльнасцi i непаўторнага хараства.

- Я страцiў сваё шчасце, - са смуткам шаптаў ён, iдучы да магiлы, для яго свяшчэннай.