«Бiяграфiя (на белорусском языке)»

Андрэ Маруа

Бiяграфiя

Пераклад: Юрка Гаўрук

Вялiзная сталовая была слаба асветлена завешанымi лямпамi. У гэтым годзе ў Лондане ўсталяваўся звычай абедаць у паўзмроку. Эрвэ Марсена, адшукаўшы сваё месца, убачыў, што ён сядзiць каля вельмi старой жанчыны, убранай у жэмчуг, лэдзi Хемптан. Ён не выявiў нездавальнення. Пажылыя жанчыны бываюць паблажлiвыя i часам расказваюць цiкавыя гiсторыi. Ну, а гэта, калi меркаваць па яе косым насмешлiвым позiрку, не была пазбаўлена жвавасцi i гумару.

- На якой мове вы жадаецце размаўляць, пан Марсена?.. Па-французску цi па-ангельску?

- Калi вам усё роўна, лэдзi Хемптан, мне лепш па-французску.

- А пiшаце вы больш на ангельскiя тэмы. Я чытала вашу кнiгу пра Джозэфа Чэмберлена. Вельмi мяне забавiла, бо ўсiх гэтых людзей я ведала... А цяпер што вы мяркуеце рабiць?

Малады француз уздыхнуў:

- Мне б хацелася намаляваць вобраз Байрана, але аб iм ужо столькi напiсана. З навiнкамi я азнаёмiўся грунтоўна. Захавалiся пiсьмы Мэры Шэлi, паперы графiнi Гвiчыёлi, але ўсё гэта апублiкавана. Мне б што-небудзь свежае, невыдадзенае, а толькi дзе яго знойдзеш.

Старая дама ўсмiхнулася:

- А калi я вам знайду нешта свежае, прыгоду Байрана абсалютна невядомую?..

Эрвэ Марсена мiжвольна зрабiў рэзкi рух, як паляўнiчы, што раптам угледзеў у кустах аленя альбо дзiка, цi як бiржавы спекулянт, нарваўшыся на акцыi, цана якiх павiнна падскочыць.

- Прыгода Байрана абсалютна невядомая? Гэта была б сенсацыя, лэдзi Хемптан, пасля ўсiх пошукаў.

- Ну, можа, я перабольшыла, сказаўшы "абсалютна невядомая"... Iмя ўжо называлi. Я маю на ўвазе лэдзi Спенсэр-Свiфт.

Эрвэ скрывiўся:

- А! Тая самая... Ведаю... Але ж пра яе сувязь з Байранам нiчога пэўнага, нiчога дакладнага.

- Дарагi пан Марсена, а вам часта трапляе ў рукi што-небудзь пэўнае ў такiх справах?

- Вельмi часта, лэдзi Хемптан. У большасцi выпадкаў ёсць пiсьмы, ёсць сведчаннi. Безумоўна, пiсьмы могуць ашукваць, а сведчаннi выклiкаць падазрэнне, iх трэба разглядаць крытычна.

Лэдзi Хемптан, павярнуўшыся да свайго суседа, навяла на яго старамодны ларнет.

- А што вы скажаце, калi я прынясу вам дзённiк лэдзi Спенсэр-Свiфт (яе iмя Пандора) таго часу, калi яна сустракалася з Байранам? I ў дадатак яго пiсьмы да яе.

Малады француз аж пачырванеў ад радасцi.