«Воля на крыжы»

Воля на крыжы (fb2) - Воля на крыжы 311K скачать: (fb2) - (epub) - (mobi) - Александр Леонтьевич ПетрашкевичАлесь ПетрашкевічВоля на крыжы Гістарычная драма Дзейныя асобы

Янка Купала.

Бянігна Іванаўна — яго маці.

Уладзіслава Францаўна — яго жонка.

Ганна — яго сястра.

Якуб Колас.

Усевалад Ігнатоўскі.

Сталін.

Гей.

Панамарэнка.

Рапапорт.

Бэндэ.

Стэнаграфістка.

Кузняцоў, Каваль — следчыя.

Ксёндз.

Жанчына.

Замест пралога

На фоне заслоны асвятляецца постаць Янкі Купалы. Яна нечым нагадвае помнік яму, што стаіць побач з месцам, дзе некалі стаяла яго хата.

Купала (да залы, вельмі задушэўна, з болем).

Я вам не здрадзіў,Не змяніў,Бо славіў наш савецкі будзень.Свой верш сардэчнай чысцініАхвяраваў я родным людзям.Я не чакаў і не гадаў,Бо жыў з адкрытаю душою.Што стрэне лютая бяда,Падружыць з допытам,З турмою.Прадажных здрайцаў ліхвярыМяне заціснулі за краты.Я прысягаю вам, сябры,Мае палі,Мае бары, —Кажу вам: я не вінаваты!

(Пасля паўзы.) То не мой верш. То «Прысяга» Міхася Чарота. Ён выкалупаў яе нечым вострым перад смерцю на сцяне камеры-адзіночкі. Напаткаў і запомніў словы паэта другі паэт-вязень Мікола Хведаровіч…

Каб не сцёрліся з памяці імёны бязвінных пакутнікаў, варта было б устаць усёй грамадою, пералічыць усіх пайменна, ушанаваць хоць хвілінаю смутку. Толькі як пералічыць, калі іх тысячы тысячаў?..

Святло паволі згасае.

Дзея першая I

Заслона адкрываецца.

Кабінет Сталіна. Пасярэдзіне пакоя стаяць Гей і Рапапорт. Сталін моўчкі і доўга ходзіць па пакоі. Разы два нават абыходзіць вакол наведвальнікаў. А тыя, бы марыянеткі, паварочваюцца менавіта ў той бок, дзе ў пэўны момант знаходзіцца Сталін.