««Сапраўды, Ленін думаў пра Беларусь!», або Са сферы ідэалогіі і эмоцый у навуковую сферу»

Анатоль СІДАРЭВІЧ

«САПРАЎДЫ, ЛЕНІН ДУМАЎ ПРА БЕЛАРУСЬ!», або СА СФЕРЫ ІДЭАЛОГІІ І ЭМОЦЫЙ У НАВУКОВУЮ СФЕРУ

Калі наступіла гарбачоўская перабудова і калі стала модна быць антыкамуністам, не адзін фацэт іранізаваў і кпіў з Генадзя Бураўкіна, аўтара паэмы “Ленін думае пра Беларусь”. І вось, на пачатку ХХІ стагоддзя доктар гістарычных навук, прафесар Гомельскага дзяржаўнага ўніверсітэта Рыгор Лазько, як бы палемізуючы з тымі, хто кпіў з паэта і з Леніна, піша: сапраўды, Ленін думаў пра Беларусь. І сказ завярашае клічнікам. І заклікае сваіх чытачоў са сферы ідэалогіі і эмоцый перайсці ў навуковую сферу і кіравацца фактамі.

АБВЕРГНУЦЬ МІФ

Нехта (не памятаю, хто) пісаў: Ленін таму і перамагаў сваіх апанентаў і праціўнікаў, што жыў палітыкай і ў палітыцы 24 гадзіны на суткі. Як пісаў паэт, “он сотней губерний в черепе ворочал». І натуральна, што не мог не зацікавіцца беларусамі і Беларуссю. Нехта з нашых даследчыкаў выявіў, што ў бібліятэцы бальшавіцкага лідэра мелася брашура Антона Луцкевіча “Белорусы” (1909). А гісторык Недасек (ён жа Антон Адамовіч) у адной сваёй публікацыі выклаў пачутае ад Вацлава Іваноўскага: увосень 1918 г. Луцкевіч ездзіў у Маскву і сустракаўся з Леніным.

Так нарадзіўся міф. І гэты міф падмацоўваўся публікацыяй у часопісе “Чырвоны Шлях”, што выходзіў у Петраградзе, гутаркі Луцкевіча з Халімонам з-пад Пушчы (Яўгенам Хлябцэвічам). Была тая гутарка змешчана ў канцы лістапада 1918 г. і пачыналася словамі “Приехавший из Вильно…».