«Залатая дзіда»

Лінкан (хоць яму нядаўна і мінула трыццаць тры гады) такога спякотнага лета, як гэтае, не памятаў. Бязлітаснае сонца нерухома вісела над самымі джунглямі. Нават папугаі — гамонкія шчабетуны — схаваліся пад шырокімі лісцямі дрэў.

Лінкан моўчкі "пазіраў на шырокую, выпаленую сонцам паляну, на якой мужчыны ягонага племені мапучэ не раз гулялі ў чуэка. Падобную гульню — хакей з мячом — Лінкан бачыў у белых (тры гады пражыў ён сярод іх у чужым, няўтульным для яго горадзе). Праўда, у хакей з мячом белыя гуляюць клюшкамі і ярка-аранжавым мячом. А ў іх, у мапучэ, замест гэтага драўляны шар і доўгія кіі, закругленыя на адным канцы, якія, як і сама гульня, называюцца чуэка. Трэба мець вялікі спрыт, каб стукнуць чуэкай па маленькім шарыку і забіць яго ў вароты праціўніка. Не раз ён, Лінкан, падкідаў у паветра драўляны шар і штосілы біў па ім. Са свістам ляцеў шар, рассякаючы пругкае паветра.

Ды цяпер не да любімай гульні. Сонца спальвае кукурузу — маіс, на агародах гінуць пад спякотнымі промнямі фасоля, перац, бульба… Крадком выціраюць слёзы жанчыны.

З паселішча выйшаў Анту і накіраваўся да Лінкана. Яны разам раслі і сябравалі з дзяцінства.

— Правадыр, — прамовіў Анту, падышоўшы да яго, Лінкана.

Лінкан прамаўчаў, а Анту зноў прагаварыў:

— Ты наш правадыр.

Лінкан добра зразумеў яго. Так, ён правадыр племені. Не след правадыру апускаць рукі. Ён стаў правадыром неўзабаве пасля таго, як вярнуўся ад белых. Ці не таму, што лепей за ўсіх кідаў ласо, сама метка страляў з лука, умеў памірыць? А можа, таму, што не раз казаў: "Мы заўжды жылі па законах продкаў і цяпер павінны так жыць". Старэйшыя слухалі, казалі: "Так. Так".

Не адно лета мінула з таго часу, як белыя паляўнічыя, сустрэўшы яго ў джунглях, звязалі рукі і павялі. Сказалі тыя паляўнічыя яму: "Ты павінен жыць з намі, павінен жыць, як мы". А ён не хацеў хадзіць па асфальце. Яму хацелася ступаць па траве, якая так лашчыць ногі! Гэтая зямля і ён — адно-адзінае, як дрэва і плод, які трымаецца за сваю галінку. Ноччу ён уцёк з горада, каб дабрацца дамоў. Галодны, знясілены, вярнуўся ў сваё паселішча, у якім ні разу не быў чужы чалавек, дзе супляменнікі жылі так, як калісьці продкі. Ён вярнуўся і сказаў усяго два словы: "Я прыйшоў". Мажліва, і з-за гэтага выбралі яго правадыром.