«Чужое багацце»

ГЕОРГІЙ МАРЧУК

Чужое багацце

Не стану хітраваць, ёсць у казцы святая няпраўда, але ёсць і намёк — добрым

малайцам урок, дзяўчатам навука, старым суцяшэнне.

Сірата Ганначка ранішнюю малітву заўсёды заканчвала словамі: «Святы Божа,

Святы Моцны, Святы Бессмяротны, даруй нам правіны нашы». Свята памятала яна

матчын запавет, які вельмі строга загадваў хутара не кідаць, на зямлі лён вы-

рошчваць, жыта, каноплі, калодзеж з жывой вадой людзям не аддаваць. Ды праўду

старыя кажуць: чужое багацце вочы коле.

Адразу за хутарам, дзе жыла сірата, смалярня1 пана Майданскага была. А сам

Майданскі, людзі здагадваліся, прыслужваў Кадуку — самаму галоўнаму

Балотнаму чорту. Кадука, які наганяў на ўсіх страх і жудасць, ніхто ў вочы не

бачыў. Аднак усе ведалі, што Майданскі бярэ прыклад са свайго гаспадара: носіць

чырвоны плашч, чорны шыракаполы капялюш і ніколі не здымае боты на высокіх

абцасах.

Майданскі варыў смалу і прадаваў яе для дарожных патрэб. Але гэта была толькі

хітрасць. Большую частку смалы ён перапраўляў патаемнымі сцежкамі ў Балота да

Кадука, а той перапрадаваў яшчэ далей — самому Люцыпару ў Пекла.

Для Люцыпара грэшнікаў заўсёды мала. Усе іхнія багацці — дамы, банкі, срэбра

ды золата — былі набыткам не толькі Сатаны, але і яго адданых сяброў, такіх, як

Кадук, а той зрэдку дзяліўся са сваімі памагатымі. Майданскі таксама меў побач

сваіх прыхвасняў: аднавухага Пачварніка, вартавога смалярні, і касавокую Русалку,

якія так і глядзелі, каб з чужой бяды прыбытак мець. Яны сварылі між сабой

суседзяў, разлучалі любых, распачыналі войны.

I ўсё было б як мае быць, ды вось толькі каханне ды дабро — лютыя іх ворагі.

Здаўна служкі д'ябла не набліжаліся да тых дамоў і хутароў, на якіх раслі лён,

жыта, каноплі.

Свята памятала запавет сваіх бацькоў-нябожчыкаў Ганначка: увесну, калі

рыхтавалася да сустрэчы свайго сябра Бусла, гняздо якога месцілася на ліпе, што

расла ля ганка, кідаць у зямлю насенне льну, жыта і канапель, прыгаворваць пры

гэтым: «Сею лён, сею лён, каноплі, жыта, дай, Божа, дай, Божа, каб усё ўрадзіла».

Сонейка ззяе, Жаўрук спявае, а на душы ў Ганначкі скруха-туга. Не можа яна

дачакацца свайго любага Іванку, якога забралі ў салдаты, і лістоў ад яго яна ой як