«У чужой краiне (на белорусском языке)»

Сомэрсэт Моэм

У чужой краiне

Пераклад: Вiктар Валынскi

Па натуры я заўзяты вандроўнiк, але падарожнiчаю не дзеля помнiкаў архiтэктуры, якiя дзе-нiдзе ды наганяюць нуду, не дзеля прыгожага краявiду, якi мне хутка надакучвае; я вандрую, каб сустракацца з людзьмi. Абмiнаю, аднак, вялiкiх. Нiколi не прагнуў сустрэчы з прэзiдэнтам цi каралём. Мне даволi ведаць пiсьменнiка па яго кнiгах, а мастака - па яго карцiнах; але я прайшоў пешкi каля ста лье, каб убачыць мiсiянера, пра якога расказвалi незвычайныя гiсторыi, i згадзiўся пражыць два тыднi ў найгоршым атэлi, каб толькi блiжэй пазнаёмiцца з маркёрам. Думаю, мяне ўжо не здзiвiш нiякай новай сустрэчай, але ёсць адзiн чалавечы тып, якi заўсёды можа ўразiць сваёй нетыповасцю. Гэта - ангелька, ужо ў гадах, звычайна адзiнокая, добра забяспечаная, на якую можна натрапiць у самых нечаканых мясцiнах па ўсiм свеце. Нiчога дзiўнага, калi вы пачуеце, што жыве яна ў сваёй вiле на пагорку ў наваколлi невялiкага iталiйскага гарадка, адзiная ангелька ва ўсёй акрузе, i вы, калi бачыце асабняк дзе-небудзь у Андалузii, ужо амаль што падрыхтаваны пачуць, што тут многа гадоў жыла ангельская лэдзi. Яшчэ болей здзiвiць, што адзiны белы жыхар у вялiкiм кiтайскiм горадзе - ангельская жанчына, не мiсiянер, якая жыве тут невядома чаму; другая прыжылася на выспе недзе ў Паўднёвых морах, трэцяя збудавала бунгала ў адной з вёсак у цэнтры Явы. Яны жывуць адны, гэтыя жанчыны, без сяброў, i нават не залiшне ветлiва сустракаюць вандроўнiка. Хоць i вельмi рэдка бачаць яны земляка, звычайна пройдуць мiма, напаткаўшы вас па дарозе, быццам не заўважылi. Калi вы, карыстаючыся сваiм ангельскiм паходжаннем, зробiце вiзiт, яны вас не прымуць; а калi ўсё ж такi запросяць, нальюць вам традыцыйны кубачак чаю з сярэбранага чайнiка, а на талерцы з даўнейшага форсестэрскага шкла пададуць цудоўныя шатландскiя праснакi. Размаўляць яны будуць далiкатна, быццам вас забаўляюць у кентышскiм доме свяшчэннiка, але, калi вы будзеце адыходзiць, яны не выкажуць нiякага жадання бачыць вас зноў. Цяжка зразумець, што прымушае iх не падтрымлiваць анiякiх адносiн з сябрамi i сваякамi i не цiкавiцца тым, што адбываецца на радзiме. Цi гэта менавiта тая рамантыка, якую яны шукалi, цi свабода?