«Унук Дзмітрыя Данскога»

М. Мельнікаў

Унук Дзмітрыя Данскога

Александр Неўскі свае здольнасці выдатнага полкаводца ўпершыню праявіў, маючы 20 год ад роду, у знамянальнай Неўскай бітве 15 ліпеня 1240 года. Александр Македонскі атрымаў першую вялікую перамогу ў 22 гады. Вельмі рана праявілі свой талент полкаводцаў Пётр I, Напалеон, Карл XII.

Але ці ведае сусветная гісторыя выпадак, калі-б рашаючую ролю ў зыходзе гіганцкай бітвы, якая мае велізарнае гістарычнае значэнне, адыграў няпоўналетні полкаводзец? Такое пытанне можа ў некаторых чытачоў выклікаць здзіўленне.

— Няўжо такі факт меў месца ў гісторыі?

Так, гісторыя ведае і такі факт.

17-гадовы полкаводзец Юрый Мсціслаўскі, унук Дзмітрыя Данскога, навекі ўпісаў сваё імя ў гераічную гісторыю барацьбы народаў нашай краіны супраць іншаземных прыгнятальнікаў.

15 ліпеня 1410 года паблізу вёсак Грунвальд і Таненберг сустрэліся дзве арміі. У арміі тэўтонскага ордэна можна было сустрэць не толькі нямецкіх дваран-разбойнікаў, але і бандыцкія падонкі ры­царства Францыі, Англіі, Даніі, Нідэрландаў. Каля 85 тысяч закаваных у браню шукальнікаў лёгкага хлеба і прыгод стаяла пад сцягамі магістра тэўтонскага ордэна Ульрыха фон Юнгінгена. Амаль сто гармат выставілі крыжаносцы. А ў абозе на сотнях вазоў ляжалі нядаўна выкаваныя кайданы для ты­сяч рускіх, украінцаў, беларусаў, палякаў, літоўцаў, чэхаў, якія адважыліся выступіць супраць рыцараў.

Руская народная армія па колькасці пераўзыходзіла армію сваіх праціўнікаў. Але што датычыць узбраення, то тут не магло быць ніякага параўнання. У радах народнай арміі было мала дваран, якія мелі сваіх коней, узбраенне, браню. У цэнтры народнай арміі развяваліся сцягі трох рускіх смаленскіх палкоў і асабісты полк іх камандзіра, мсціслаўскага князя Юрыя. На флангах стаялі ўкраінскія, беларускія, літоўскія, польскія і чэшскія палкі.

Вялікі князь літоўскі Вітаўт камандаваў правым флангам, на якім стаялі ўкраінскія, беларускія і літоўскія палкі. Палякамі на левым фланзе камандаваў спрактыкаваны воін Зандрам з Машковіч. Упэрадзе чэхаў стаяў легендарны Ян Жыжка.