«У сьвятле гістарычных фактаў»

Крыніца: Паўла Урбан. У сьвятле гістарычных фактаў. Мюнхэн, Нью-Ёрк. БІНІМ, 1972.

Словы гэтыя зь вершу «Акоў паломаных жандар» (1926) Янкі Купалы як найлепш могуць пасаваць да Л.С.Абэцэдарскага[1], аўтара брашуры «У святле неабвержных фактаў». Гэтая брашура, як ведама, выйшла ў 1969 годзе[2] ды тады ж атрымала «блаславеньне» кампартыі[3]. «Рука руку мые», - кажа народная прымаўка...

Згаданае выданьне як быццам скіраваная супраць «вымыслаў беларускіх буржуазных нацыяналістаў» у абліччы сучасных «наймітаў амерыканскіх і заходнегерманскіх імперыялістаў». Між іншага, у якасьці «важкага аргумэнту» гэтая дый яшчэ больш маляўнічая тэрміналёгія ўсюды аздабляе й дапаўняе зьмест працы Абэцэдарскага. Яна - звычайны набытак гэтак званага «савецкага гуманізму», што пачатак свой бярэ ў... сівой даўнасьці. Калісьці падобная тэрміналёгія прыаздабляла ведамыя «опусы» й «пасланьні» Івана Жахлівага, пасьля асабліва маланкай біла, напрыклад, польскую палітычную эміграцыю ХІХ стагодзьдзя дый уцекачоў з самое «матушки России» - прыкладам, Герцана, Агарова, Бакуніна, Пляханава. Найбольш яна расквітнела ў вельмі цьвяцістай мове «великого» Леніна, «бацькі народаў» Сталіна ды ўсьцяж красуе ў дачыненьні да сучасных «антисоветско-антиленинских» плыняў: «маоізму», «тытаізму», чэхаславацкіх «здраднікаў» і г.д. Таму падобнай тэрміналёгіяй ня трэба праймацца.

Брашура прафэсара Абэцэдарскага мае сваё адмысловае заданьне. Яна ськіраваная ня гэтулькі супраць «здраднікаў» і «агентуры» за межамі, колькі супраць тых беларускіх «буржуазных нацыяналістаў», што, як гэта гаворыцца, «звілі гняздо» ў самой БССР. Ды наагул яна скіраваная супраць усякіх выяваў беларускага самастойнага жыцьця.