«Dzień Śmierci»

Przekład: Agnieszka Paschke

Gdyby ciał tam nie było, nie mogłabym ich odnaleźć.

Na zewnątrz wył wiatr. W starym kościele słychać było tylko skrobanie mojej kielni i szum przenośnego generatora i grzejnika, niesamowitym echem odbijające się w pustej, ogromnej przestrzeni. Wysoko nad nami sękate gałęzie drapały w zabite deskami okna.

Reszta grupy stała za mną; ściśnięci, z rękami wciśniętymi głęboko w kieszenie. Słyszałam, jak przestępują z nogi na nogę, podnosząc kolejno jedną stopę, potem drugą. Zmarznięta ziemia skrzypiała pod butami. Nikt nic nie mówił. Zimno odbierało nam mowę.

Patrzyłam na ziemię, która przesypywała się przez gęstą siatkę, kiedy delikatnie rozsypywałam ją za pomocą kielni. Bałam się, że na całej głębokości wykopu znajdę tylko zmarzlinę, ale wkrótce okazało się, że pod jej cienką warstwą wierzchnią znajduje się ziarniste podglebie. Dwa ostatnie tygodnie w Quebecu były wyjątkowo ciepłe; śnieg stopniał i ziemia rozmarzła. Znowu miałam szczęście. Chociaż arktyczne podmuchy szybko przepłoszyły nieśmiałe podrygi wiosny, ziemia nie zdążyła jeszcze zmarznąć i łatwo było kopać. Dopóki w nocy temperatura nie spadła do czternastu stopni poniżej zera. I choć ziemia jeszcze nie zmarzła, to powietrze było mroźne. Palcami już prawie nie mogłam ruszać.

To był nasz drugi wykop. I znowu tylko kamyki i drobne kawałki skały na siatce. Na tej głębokości trudno jest się czegokolwiek spodziewać, ale nigdy nic nie wiadomo. Nie widziałam jeszcze ekshumacji, której przebieg mógł być dokładnie zaplanowany.

Obróciłam się w stronę mężczyzny w czarnej kurtce na futrze i czapce kanadyjce na głowie. Na nogach miał wysokie, sznurowane do kolan buty ze skóry, z których wystawały dwie pary skarpet. Jego twarz miała kolor zupy pomidorowej.

– Jeszcze kilka centymetrów.

Ręką wykonałam kilka ruchów przypominających głaskanie kota. Powoli. Bez pośpiechu.

Mężczyzna skinął głową i wsunął łopatę w ziemię, mrucząc przy tym jak Monica Seles przy pierwszym serwisie.

– Par pouces! – krzyknęłam, łapiąc za łopatę.

Kilka centymetrów! Powtórzyłam ruch łopatą, który pokazywałam cały ranek.

– Chcemy wykopywać ziemię cienkimi warstwami.

Powtórzyłam to wolno, po francusku.

On najwyraźniej nie pochwalał mojego sentymentu. Może czynność wydawała mu się nudna, może myślał o wykopywaniu zmarłych. Chciał zrobić swoje i sobie pójść.