«Сапраўдная апалогiя Сакрата»

Костас Варналiс

САПРАЎДНАЯ АПАЛОГIЯ САКРАТА

Як гэта было

Пакуль гаварылi абвiнаваўцы (Мiлiт з пiсклявым голасам i бабскiмi звычкамi, нервовы, як салавей, Анiт з вялiзнымi вушамi i валоссем у носе i Лiкон з вузкiм чэрапам i каламутнымi вачыма), суддзi сядзелi на зямлi - хто падабраўшы ногi, хто на кукiшках - i лускалi зярняты, выплёўваючы шалупiнне ў патылiцу пярэднiм. Шмат хто ўладкаваўся тут жа, падсунуўшы пад галаву сандалi замест падушкi, i мерна пахропваў. А Сакрат пазiраў у высокае веснавое неба i раз-пораз цёр левае калена, якое яму балела. I праз гоман натоўпу, праз смурод ад разагрэтых целаў i сапсаваных страўнiкаў да яго з блiзкiх хвояў даляталi вясёлы шчэбет птушак, водар смалы, пахi масцiкавага дрэва i чабору, што сачылiся з некранутай зямлi.

Калi абвiнаваўцы скончылi, усталявалася такая глыбокая цiшыня, быццам усё гэтае месца разам з каменнем, дрэвамi i людзьмi правалiлася ў бездань, залiтую на два сажнi вадою. Стаiўшы дыханне, усе скiравалi позiркi на Сакрата: iм карцела ўведаць, якiмi выкрутасамi Сакрат зможа адолець закон.

3. Калi раптам сярод ночы спыняецца млын, млынар прачынаецца. Але Сакрат, нягледзячы на мёртвую ўсёабдымную цiшыню, не толькi не прачнуўся, а нават i не варухнуўся. Нехта з вучняў тузануў яго за рукаў: "Настаўнiк! Твая чарга!" Толькi тады Настаўнiк павярнуўся i збянтэжана зiрнуў на ўвесь гэты зброд. Ён з цяжкасцю прыгадаў, якiм гэта чынам ён апынуўся сярод паўтысячы раз'юшаных звяроў. Ён з'едлiва ўсмiхнуўся ў густую бараду, прыўзняўся на хвiлю i, пазiраючы на дзве пасудзiны (адна медная, другая драўляная), што стаялi на стале - абедзве суровыя i насупленыя, быццам яны былi жывыя i ненавiдзелi яго, - прамармытаў: "А я чакаў, грамадзяне афiняне, што вы будзеце апраўдвацца". I зноў сеў, i зноў пачаў церцi калена.