«Tam, gdzie spadają anioły»

Dorota Terakowska Tam, gdzie spadają anioły

Mojemu Aniołowi Stróżowi,

niezależnie od tego, gdzie przebywa,

jak wygląda

i co jest jego Światłem

– Mamo! Mamusiu! Anioły fruną po niebie! – krzyczała Ewa, wbiegając do pracowni matki. Kolebała się zabawnie na swych krótkich, niepewnych nóżkach i Anna pomyślała z rozbawieniem, że mała ma kaczy chód. Oczywiście, wyrośnie z tego, skończyła dopiero pięć lat… Zerknęła na córeczkę, uśmiechnęła się z pobłażliwą czułością i wróciła do pracy.

– Mamo! Mamusiu! Chodź! Szybko! Anioły fruną po niebie! Anioły! – wołała niecierpliwie Ewa. Szarpała matkę za spódnicę, usiłowała schwycić ją za rękę, lecz ta zajęta była swoją pracą. W skupieniu modelowała bryłę szybko schnącej gliny. Robiła to już drugi miesiąc i wciąż była niezadowolona. Rzeźba mało przypominała wymarzoną Pietę. Ta Pieta – Pieta Anny – miała być inna niż klasyczne: matka nie będzie rozpaczać po utracie dziecka, ale z powodu prześladującego je złego losu. Jej dziecko nie umarło – wciąż żyje, lecz cierpi. Matka musi zatem mieć tragiczny wyraz ust, czujące i nieszczęśliwe spojrzenie, przejmujący ból widoczny w rysach. Tymczasem rysy rzeźby są martwe; czegoś im brakuje. Czego, u diabła?!

Anna znów zanurzyła ręce w mokrej, kleistej glinie i przyłożyła je do wklęsłych policzków wielkiej, obcej głowy. Przecież miała to być twarz znajoma i bliska. Zmrużyła oczy i jeszcze raz przyjrzała się swemu dziełu. “Obrzydliwy gniot”, pomyślała z urazą do siebie i świata.

– Mamo! Mamusiu! Anioły fruną po niebie! Są właśnie nad naszym domem! Chodź, zobacz! Już! Teraz! – krzyczała mała Ewa, szarpiąc matkę za skraj sukni. Tak bardzo chciała, żeby matka wzięła ją za rękę i wyszła przed dom zobaczyć niesamowity widok, który zwrócił jej uwagę, gdy bawiła się w ogrodzie. Lecz matka nadal nie reagowała, skupiona na pracy.

…jeszcze przed chwilą Ewa polewała wodą ziemię, ugniatała ją jak ciasto i, naśladując matkę, usiłowała wyrzeźbić kota. Ale kot wciąż nie był koci. Zniszczyła go więc jednym ruchem, by zacząć wszystko od nowa – i właśnie wtedy usłyszała nad sobą zrazu delikatny i odległy, a potem rosnący, i wreszcie niezwykle potężny łopot skrzydeł. Podniosła głowę – i ujrzała… Anioły. Mnóstwo Aniołów. Frunęły na tyle wysoko, że nie można było rozróżnić pojedynczych sylwetek, a zarazem, na tyle nisko, że nie miało się wątpliwości, kim są unoszące się pomiędzy Niebem a Ziemią skrzydlate Istoty. Nie ptaki i nie motyle. Anioły.

Mama musi się śpieszyć, jeśli chce je ujrzeć. Anioły za chwilę mogą się skryć za chmurą lub lasem, czy wręcz rozpłynąć w powietrzu. Na pewno nie latają codziennie, skoro Ewa widzi je pierwszy raz w całym swoim, niby krótkim, lecz dla niej bardzo długim życiu. Jeśli mama natychmiast nie przerwie pracy i nie zejdzie, Anioły odfruną. A wówczas nikt nie uwierzy, że naprawdę tu były. Nawet babcia.

– Mamusiu! Mamo! Anioły! Słyszysz skrzydła?! Chodź!

Lecz Anna tylko podeszła do okna, uchyliła je, nawet nie wyglądając, i znowu wpatrzyła się w rzeźbę. Wraz z rześkim, wilgotnym zapachem powietrza do pracowni wpadł charakterystyczny, głośny szum, jaki wydają setki potężnych skrzydeł.

Wędrowne ptaki. Więc to już wiosna, pomyślała z przelotnym zdziwieniem, gdyż pracując, zapominała o porze roku, a nawet dnia.

Odeszła od okna i znów zbliżyła się do swej nieudanej Piety. Wsadziła ręce w lepką, żółtawą glinę, czując jej obcy chłód. Zły znak. Gdy rzeźbiła w zgodzie z sobą, glina wydawała się ciepła. Lecz Anna rzadko powodowała się uczuciami, częściej rozumem. Nie wierzyła w intuicję, o której tyle rozprawiali jej koledzy artyści, lecz w uporządkowaną, logiczną pracę mózgu. Dzieło należało najpierw zaplanować, następnie rozrysować w szkicowniku i w końcu wykonać. Praca jak inne. Artyści wierzący w natchnienie budzili w Annie podejrzliwość.

– Anioły… – powtórzyła w zamyśleniu. – Ładnie nazwałaś ptaki, córeczko. Muszą być duże, skoro ich skrzydła tak głośno łopocą. To żurawie, łabędzie czy dzikie kaczki?

– To nie ptaki, mamusiu. Anioły. Przecież mówiłam… – powiedziała Ewa z wyrzutem.

Czy mama nie rozumie? Przecież od dłuższej chwili Ewa z naciskiem powtarza, że nad ich domem, pomiędzy Niebem a Ziemią fruną Anioły! Nie mówi o ptakach! Zresztą żadnych ptaków na niebie nie widać, tak jakby wystraszyły się większych od nich fruwających stworzeń.

– Tak, tak, Anioły… – powtórzyła z roztargnieniem Anna, nie odrywając oczu od rzeźby. – Idź je obejrzeć, bo to rzadki widok. Przylatują tylko raz w roku, na wiosnę, wracając z ciepłych krajów. Tam mieszkają zimą. Wkrótce będziesz się o tym uczyć. No, idź, idź, bo ci uciekną – dodała niecierpliwie, chcąc pozbyć się małej.

Miłość do dziecka nie zmienia faktu, że ono bardziej utrudnia, niż ułatwia pracę, pomyślała z krótkotrwałą, choć mocną irytacją. Jan miał pilnować, żeby nikt nie wchodził do pracowni, gdy ona rzeźbi – lecz Jan pewnie siedzi przy komputerze i poza Internetem nie widzi bożego świata. Dla niego właśnie ten świat – sztuczny, stworzony w całości przez świadomy ludzki geniusz, a nie przez siły przyrody czy przypadku, był ciekawszy niż rzeczywisty, stworzony przez… przez kogo?

Religijność Anny była chwiejna. Uciekała się do Boga jak wszyscy, gdy miała kłopoty lub cierpiała. Ale cierpiała rzadko lub wcale. Życie oszczędzało jej większych kłopotów. Na co dzień była zatem daleko od Boga, często nawet w niego wątpiła. Najbardziej liczył się dla niej świat jej twórczych wyobrażeń. I nie było w nim miejsca ani dla Boga, ani dla natury. Nie sądziła, by sztuka miała obowiązek czcić bóstwa lub odwzorowywać przyrodę. Jej zdaniem, świat sztuki był światem całkowicie odrębnym, rządzonym ustalonymi, lecz własnymi regułami, bardziej przejrzystymi niż ziemskie czy niebiańskie.

Dla małej Ewy zapewne najważniejsza była prawdziwa i bliska Matka Ziemia: wiosenne rozkwitanie traw i kwiatów, chmury śmigające po niebie i łopot ptasich skrzydeł – pomyślała przelotnie Anna i dając córeczce żartobliwego klapsa, wypchnęła ją za drzwi. To dziecko było kochane i niepowtarzalne, jej własne, lecz teraz przeszkadzało.

– Idź, idź… – powtórzyła i starannie zamknęła za Ewą drzwi.

Łopot skrzydeł wciąż dobiegał zza okna, lecz Anna, zajęta swymi myślami, nie zwracała na niego uwagi, mimo że przybrał na sile; zdawał się płynąć zewsząd, z każdej strony nieboskłonu – i brzmiał jak muzyka. Wydawało się, że ktoś zasiadł do potężnych organów i uderzał w klawiaturę, wydobywając dźwięki przypominające dziką i porywającą pieśń. Ale natrętna muzyka ptasich skrzydeł przeszkadzała Annie, więc zatrzasnęła okno, nawet nie wyglądając. Cóż mogła tam zobaczyć? Ten sam co zawsze ogród, łąkę za płotem i ciemniejący na widnokręgu las? I ptaki, których tu nie brakuje.

Dolepiła teraz malutką grudkę gliny do ust Piety, uformowała ją palcami i – zdumiona, stwierdziła, że uzyskała dokładnie ten efekt, o którym marzyła od dwóch miesięcy: usta rzeźby wyrażały rozpacz i bezgłośnie, przejmująco wołały o ratunek. “Wspaniale” – szepnęła do siebie i zamknęła drugie okno. Szum, który dobiegał z zewnątrz, denerwował ją. Przypomniała sobie, że Gustawowi Mahlerowi podczas komponowania przeszkadzał właśnie śpiew ptaków, toteż jego żona przeganiała je z okolic domu. Tak, ona też, tworząc swoje niepowtarzalne rzeźby, lubiła odciąć się od wszystkich światów, które ją otaczały: świata Ziemi i natury, miasta i cywilizacji, a nawet rodziny.

Mała Ewa, rozżalona obojętnością matki, zbiegła z tupotem po schodach, a duża Anna wróciła do swojej chwilami mało wdzięcznej, to znowu porywającej ją pracy. Wspaniały jest moment, w którym się dostrzeże, że wymarzone dzieło jest bliskie ideału. Straszny – gdy ideał oddala się, a jego miejsce zajmuje toporny, obcy gniot; coś, co miało być wyrafinowaną rzeźba, jest tylko wielką, bez wyrazu bryłą gliny. W takich chwilach Anna wolałaby być urzędniczką na poczcie lub gospodynią domową. Przynajmniej miałaby spokojną pracę. Źle nadany przekaz czy zakalec w cieście nie kłułyby tak boleśnie jak nieudana Pieta.

– Anioły… – powtórzyła z rozbawieniem i skrytą irytacją. – Mnie też by się przydał Anioł, dzięki któremu spłynęłoby na mnie to rzekome natchnienie!

A przecież natchnienie, w które nie wierzyła, spłynęło na nią na jedną króciutką chwilkę – i umknęło. Znów stała bezsilna przed obojętną na jej zmagania glinianą postacią.

Mała Ewa wyszła przed dom i stanęła w ogródku z zadartą wysoko głową. Po niebie wciąż frunęły Anioły. Było ich setki. Całe stado. Stado…? O Aniołach chyba nie wypada mówić, że są stadem? Więc czym? Dziewczynka nie wiedziała. Anioły tymczasem kłębiły się, frunęły to wyżej, to znowu niżej, płynęły, tańczyły w przestworzach, ich białe skrzydła zaś mieniły się złociście w promieniach słońca.

…nie. Nieprawda. Wśród biało-złotych były też Anioły Czarne. Ewa początkowo ich nie dostrzegła, biorąc je za ciemne, burzowe chmury, lecz teraz wyraźnie odróżniła Białe od Czarnych i nawet wydało się jej, że tych drugich jest więcej. Czerń miała w sobie połysk, gdyż pochłaniała promienie słońca, kradnąc jego blask. W urzekającym pięknie tego widoku było coś złowieszczego – nie tylko harmonia i wdzięk. Czarne wydawały się zagrażać Białym. Dziewczynka wyczuła to instynktem, gdyż Anioły znajdowały się na tyle wysoko, że trudno było stwierdzić, co właściwie tam robią. Czy tylko fruną? Czy też walczą ze sobą, tak jak jastrzębie ze stadem synogarlic? Niemożliwe, przecież – jak mówiła babcia – Anioły są dobre i łagodne!

Anioły tymczasem przemieściły się znad ich domu i frunęły teraz wzdłuż łąki. Mała Ewa stała przy płocie i patrzyła. Przez łąkę, która ciągnęła się pagórkowato, tuż za ich ogrodem, biegła wąska ścieżka, wiodąca wprost do ciemnozielonego, nieodległego lasu. Anioły leciały w tamtą stronę.

“Nigdy nie idź sama do lasu, bo się zgubisz”, przypomniały jej się słowa ojca.

Ojciec rzadko chodził do lasu. W ogóle wychodził z domu tylko po to, by pojechać na uniwersytet, do swojej ukochanej sieci skomplikowanych komputerów, i by stamtąd wrócić do komputera domowego, połączonego jednak z innymi czymś, co nazywał modemem. I to był jego cały świat. Przez świat miasta czy ogrodu ojciec przebiegał pośpiesznie, niewiele dostrzegając. Jedynie nieskończony świat Internetu wydawał mu się bliski i godny zaufania. Niepojęty świat lasu jawił mu się jako przestrzeń groźna i pełna niebezpieczeństw. A własne lęki i niechęci starał się przekazać Ewie. W lesie jego mała córeczka mogła trafić na żmiję ukrytą wśród kamieni, na wściekłego lisa lub na wielki kopiec czerwonych mrówek. W Internecie zaś można było trafić najwyżej na wariata, który do poważnych, naukowych dyskusji wtrącał schizofreniczne dywagacje. Na przykład wczoraj, na stronach gdzie poważni ludzie z całego świata dyskutowali o fraktalach, jakiś szaleniec dopisał wielkimi literami pytanie:

GDZIE JEST BÓG W INTERNECIE I JAK SIĘ PRZEJAWIA? CZY TO ON NADAJE KSZTAŁTY FRAKTALOM?

Fraktale to, na przykład, płatki śniegu w czasie ich powstawania. Owszem, przybierają bardzo tajemnicze formy; największy artysta czegoś takiego by nie wymyślił. Ale co ma do tego Bóg? – denerwował się Jan, gdyż dyskusja o fraktalach rozwijała się bardzo ciekawie, anonimowy szaleniec zaś zepsuł jej powagę. A w ogóle to fraktale i badanie ich było o wiele ciekawsze niż zwyczajny śnieg; tak jak biologia jako nauka była bardziej fascynująca i na pewno bezpieczniejsza niż las prawdziwy.

Mała Ewa na ogół słuchała zakazów ojca. Nie bała się lasu, lecz tatuś chyba wiedział, co mówi. Początkowo nie zamierzała opuszczać ogrodu, lecz przecież mama pozwoliła jej obejrzeć Anioły, gdyż przylatują tylko raz w roku, wiosną, wracając z ciepłych krajów. Ewa słyszała jej słowa: Idź, idź.

Dziewczynka była podwójnie zdumiona: tym, że Anioły frunęły nad ich domem, i tym, że przyleciały z ciepłych krajów. Dotąd myślała, że Anioły mieszkają w Niebie. Chyba że Niebo to właśnie “ciepłe kraje”? Ale najbardziej dziwiła się, że ani mama, ani tato nie chcą zobaczyć Aniołów. Można zrozumieć, że nie chcą oglądać domku z klocków lego, który udało się Ewie zbudować, albo pierwszego przebiśniegu, który pojawił się w ich ogrodzie – ale Aniołów…?! Prawdziwych najprawdziwszych Aniołów?! Dziwni są dorośli. No, nie wszyscy. Babcia na pewno by z nią poszła, ale babci nie było w pobliżu. Mieszkała dwie uliczki dalej.

Ewa stała z zadartą głową i patrząc na frunące skrzydlate Istoty, intensywnie myślała: “Wystarczy, gdy popatrzę na nie z ogrodu, czy też powinnam przejść przez furtkę? Lepiej je obejrzeć, bo czego tu się bać? Przecież, jak mówi babcia Anioły są dobre i nie tylko nikomu nie robią krzywdy, lecz jeszcze chronią!”

Nad łóżeczkiem małej Ewy wisiał kolorowy obrazek, podarowany przez babcię (na przekór mamie protestującej, że to “kicz”): wąską kładką nad przepaścią szła para dzieci, dziewczynka podobna do Ewy i niewiele większy chłopczyk. Za nimi postępował ogromny biały Anioł, otulając ich skrzydłami. Było pewne, że dzieci bezpiecznie przejdą przez tę okropną kładkę. U dołu obrazka zaś, otoczony girlandą z błękitnych kwiatków, widniał wierszyk, złożony ze złoconych literek. Mała Ewa znała go na pamięć i lubiła:

Aniele Boży, Stróżu mój, Ty zawsze przy mnie stój. Rano, wieczór, we dnie, w nocy bądź mi zawsze ku pomocy.

Ten wierszyk napełniał ją ufnością i wiarą, że jej Anioł Stróż zawsze ją ochroni. Gdyż Anioł miał Moc i było to widoczne nawet na tym niewielkim, płaskim obrazku.

…tymczasem prawdziwe Anioły wciąż frunęły w stronę lasu. Nad rozległą łąką zniżyły lot i mała Ewa mogła im się przyjrzeć. Biało-złote figurki urzekały urodą i wydawało się, że przenika przez nie światło; chwilami były przejrzyste jak kryształ. Mała Ewa próbowała kiedyś patrzeć przez babciną kryształową tacę i świat wyglądał wtedy o wiele ciekawiej. Światło w krysztale załamywało się tęczowo i granatowa suknia babci rozbłysła nagle mnóstwem odcieni, poczynając od błękitu, a kończąc na czerwieni. Biało-złote Anioły wyglądały właśnie tak, jakby patrzyło się na nie przez kryształowe szkiełko. Były nadzwyczaj piękne, wzbudzały dreszcz zachwytu i nieokreślonej tęsknoty. Ich skrzydła puszyły się jak śnieg, a dziwaczne, długie szaty przypominały podświetloną słońcem pajęczynę; anielskie włosy – połyskiwały tęczowo-złociście i w niczym nie były podobne do tych, które mała Ewa wraz z babcią rozwieszały co roku na choince, w wigilię Bożego Narodzenia.

Mimo całej niezwykłości w złocistobiałych Aniołach była jakaś prostota, która wywoływała odruch serdeczności i zaufania. Mała Ewa poczuła Miłość, którą skierowała ku nim, a ta wracała stokroć większa. Miała uczucie, że łączy ją z nimi nić, niewidoczna, cieniutka i równie ulotna, jak nici babiego lata.

Czarne Anioły były jeszcze piękniejsze w swej groźnej urodzie. Ich grozę mała Ewa odbierała całą sobą, a wpatrywanie się w nie wywoływało gęsią skórkę. Widziała, że w głębokiej czerni ich skrzydeł i powiewających szat mienią się jak w kalejdoskopie ciemne wyraziste barwy; wyglądało to tak, jakby czerń schwytała kolory i uwięziła w sobie. Migotanie wielu barw sprawiało, że od Czarnych Aniołów nie można było oderwać oczu. Przyciągały jak magnes.

Mała Ewa nie zdawała sobie sprawy, że boi się ich, a zarazem coś ją w nich urzeka. Nie pomyślała nawet, że nie wolno wychodzić za furtkę ogrodu.

Złamała zakaz rodziców i podreptała zauroczona przez ogromną łąkę, z głową zadartą do góry, potykając się, przewracając, znowu się podnosząc, nie odrywając ani na chwilę oczu od płynących w górze Aniołów.

Teraz już była pewna, że one między sobą walczą, a raczej, że Czarne atakują Białe, które próbują uciec.

– Uciekajcie, uciekajcie! – krzyknęła wystraszona, machając ku nim rączkami.

Instynktownie czuła, po czyjej powinna stanąć stronie jako świadek tej podniebnej bitwy. Chciała pomóc Białym, lecz nie wiedziała jak.

– Uciekajcie! Szybciej! Szybciej! – krzyczała jak mogła najgłośniej, wiedząc, że nic więcej nie może zrobić.

Jednak skrzydlate Istoty, zajęte sobą, nie widziały małej Ewy i dziewczynka odczuła z tego powodu ulgę. Mimo wszystko trochę się ich bała. Odkryła, że walczące Anioły mają niewiele wspólnego ze skrzydlatą postacią o łagodnym obliczu, widoczną na obrazku znad jej łóżka. Odczuła strach, a jakiś wewnętrzny głos nakłaniał ją, by zawróciła; zarazem coś ciągnęło ją dalej i dalej, w ślad za przepływającą po nieboskłonie chmurą złocistobiałych i czarnoskrzydłych postaci. Kolorowe motyle czy ptaki wydawały się przy nich bezbarwne i szare, więc jak mogła zawrócić do domu i pozostawić ten niepowtarzalny widok?

A zresztą, czy można tego nie oglądać, skoro mama mówiła, że można je zobaczyć tylko raz w roku? Ciekawe, że babcia nigdy nie wspominała o corocznym przylocie mieszkańców Nieba, choć na pewno wiedziała o nich prawie wszystko.

“Dlaczego babcia nie pokazała mi ich wcześniej na niebie, tylko na obrazku?”, myślała z urazą, stale oddalając się od domu.

Las był coraz bliżej: ciemnozielona i nie wiedzieć czemu nagle groźna ściana na horyzoncie. Jeszcze wczoraj ten las wydawał się małej Ewie bezpieczny, a każda wyprawa do niego była czymś wspaniałym. Teraz narastał łopot anielskich skrzydeł, ich muzyka stawała się coraz bardziej złowieszcza.

Większość Aniołów już znikała za linią lasu. Białe wydawały się słabsze, lecz szybsze i z wyjątkiem kilku skutecznie umykały pogoni Czarnych. Lecz tych kilka, które wciąż zmagały się z atakiem Czarnych, miało jaskrawe plamy krwi na pajęczynowych szatach. Uciekały wolniej, szarpane i atakowane przez wrogów. Mała Ewa ujrzała, że Czarne wysuwają lśniące, podobne do orlich szpony i to one zadają rany słabnącym Białym Aniołom.

…nagle jedna z Białych postaci gwałtownie zniżyła lot, kierując się ku dziewczynce. Mała Ewa znieruchomiała, ogarnięta panicznym lękiem, że Anioł upadnie do jej stóp jak zestrzelona dzika kaczka lub spadnie wprost na nią. Jednak złocista istota spojrzała tylko w jej twarz szeroko rozwartymi oczami i małej dziewczynce wydało się, że słyszy łagodny, słabnący głos:

– UCIEKAJ…

…ale już w ślad za Białym, jak jastrząb za gołębiem, zapikował Czarny Anioł i schwycił go w swoje szpony. Starcie odbyło się tak blisko, że mogła dojrzeć ich oblicza: białe, zmęczone Białego i triumfujące, nienasycone oblicze jego prześladowcy. Czarny, trzymając Białego Anioła niedbale, choć mocno, jak rozszarpanego ptaka, spojrzał na Ewę przenikliwymi oczami i dziewczynka doznała uczucia bólu. Ten ból miał także kolor czerni.

– TO TY…! – zaśmiał się bezgłośnie, trochę zdziwiony, a mała Ewa po raz wtóry pomyślała, że jest tak piękny, iż jego uroda przyciąga i nie pozwala oderwać oczu. Potrząsnął Białym Aniołem, z którego skrzydeł oderwało się kilka śnieżnobiałych piór i pofrunął dalej, dzierżąc niedbale swą ofiarę.

– Puść go! – krzyknęła rozpaczliwym głosem. Czarny obejrzał się z szyderczym, ale pięknym uśmiechem i przyśpieszył lot.

Wkrótce Anioły zniknęły z zasięgu wzroku małej Ewy, widziała już tylko spokojną ścianę lasu, ale spoglądając w niebo nie zauważyła wielkiej, głębokiej, przykrytej gałęziami sosny pułapki na leśną zwierzynę, wykopanej przez miejscowych kłusowników. Potężny wilczy dół, najeżony w środku drewnianymi palami, w który miał wpaść jeleń lub dzik – za kilka minut znalazła się w nim przerażona Ewa. Przed jej oczami rozwarła się wówczas czeluść tak czarna i bolesna jak oczy Czarnego Anioła.

…ale nim to się stało, dziewczynka szła z głową zadartą do góry, daremnie wypatrując na niebie frunących Aniołów. Zniknęły. Wszystkie. Niebo było teraz błękitne, czyste i puste – i tylko wiatr, wzbudzony przez anielskie skrzydła, wciąż złowieszczo przyginał konary drzew. Mimo to szła wciąż dalej i dalej, zbliżając się krok za krokiem do kłusowniczej pułapki przysłoniętej gałęziami choiny.

Czarny Anioł trzymał Avego zakrzywionymi szponami i uśmiechał się, błyskając diamentowymi zębami. Drugą ręką wyrywał puszyste, złotobiałe pióra. To bolało. Bardzo. Z ran na plecach Avego sączyła się krew, a pióra wirowały nad lasem, opadając powoli ku ziemi.

Czarny dmuchnął – i powiał magiczny wiatr. Wzbił pióra wysoko i porwał ze sobą. Żadne z nich nie miało prawa znaleźć się na Ziemi, planecie Ludzi. To co anielskie, przynależało do Nieba. Także Ave, choć nie miał już sił, musiał pomóc swemu wrogowi i nie dopuścić, by pióro, nawet najmniejsze, trafiło w ręce człowieka. Prawa Niebios obowiązywały także przegranych. Ave dmuchnął więc resztką swej Mocy i pióra frunęły w górę, w wir magicznego wichru.

…lecz jedno z nich, nie zauważone przez żadną z szybujących istot, opadło niżej i teraz płynęło tuż nad lasem, to wzbijając się, to opadając, jak puch z mlecza. Nieuchronnie zmierzało ku Ziemi, choć jeszcze wciąż unosiło się ponad drzewami. Tego uciekającego pióra nie widział nawet jego właściciel, Ave, jeszcze przed chwilą posiadacz dumnej pary anielskich skrzydeł, a teraz kaleki pół anioł i pół człowiek, z ziejącą na plecach krwawą raną.

Czarny zaśmiał się i puścił to zmaltretowane ciało, by opadło gdzieś w lesie, bezwładne jak szmaciana lalka, skazane na Nicość. Nikt nigdy nie rozpozna Anioła w tej pokaleczonej istocie, więc nie miało znaczenia, gdzie Ave dotknie Ziemi.

Ave spadł na Ziemię w głębi lasu dokładnie w tej samej sekundzie, w której mała Ewa wpadła do głębokiego kłusowniczego dołu. I w tej samej sekundzie przed oczami obojga rozwarła się czarna bolesna czeluść. Czarny zaś poszybował wyżej, wysoko, bardzo wysoko, ku sobie tylko wiadomemu miejscu – tam, gdzie lądują Czarne Anioły.

Jeszcze jedna ludzka Istota, tracąc Anioła Stróża, została skazana na kaprysy losu. Czarny zaś śmiał się, ukazując diamentowe zęby i patrzył triumfująco prosto w Słońce. Nie spostrzegł, że jedno anielskie pióro opadło na Ziemię, tuż za lasem, w głębokim, wilczym dole, koło bezwładnej rączki nieprzytomnego dziecka.

– Gdzie Ewunia? – spytała babcia, wchodząc wieczorem do domu córki. Babcia nie miała za grosz zaufania do sposobu, w jaki nowocześni rodzice wychowywali swoje dzieci. Toteż nie wierzyła, że córka lub zięć w porę oderwą się od zajęć, by Ewie podać kolację, umyć ją i położyć do łóżka. Babcia mierzyła mijający czas zegarkiem, a jej córka i zięć pracą, której rytm bardzo często nie miał nic wspólnego z rytmem dnia i nocy.

“Dobrze, że mieszkam tak blisko”, pomyślała starsza pani, przypominając sobie noc, gdy przebudziła się koło drugiej, a w oknach stojącego na wzgórzu domu córki wciąż widać było światło. Wystraszona, że stało się coś złego, przebiegła przez drogę w nocnej koszuli i szlafroku. Anna tkwiła w pracowni, ugniatając brudnymi dłońmi glinę, a jej mąż siedział zgarbiony przed komputerem, wpatrując się w ogromne, odległe światy. Mała Ewa zaś bawiła się, siedząc na podłodze w salonie wśród rozrzuconych kosmetyków matki. Od tego czasu babcia zjawiała się w ich domu zawsze między szóstą a siódmą wieczorem, a wychodziła, gdy wnuczka zasypiała.

– Gdzie Ewunia? – powtórzyła teraz cierpliwie, patrząc, jak córka modeluje jakąś potworną, wielką głowę z ustami otwartymi do krzyku. Otrząsnęła się na widok wyrazu tych glinianych warg. “Obrzydliwe. Ale jakie prawdziwe. One naprawdę krzyczą”, pomyślała z mieszaniną uznania i niechęci. Lubiła sztukę jasną, pogodną, taką, która dawała nadzieję i zapas radości na następny dzień.

– Ewa bawi się w ogródku – odparła zdawkowo Anna, nie odrywając wzroku od modelowanej postaci.

– Nie widziałam jej. Jest już zmrok – powiedziała babcia. Córka milczała, najwyraźniej nie słysząc.

Zagryzając wargi, babcia poszła do gabinetu zięcia. Jan siedział z nosem utkwionym w komputerze.

“TO powinni leczyć”, pomyślała babcia. – Gdzie mała Ewa? – powtórzyła pytanie.

– W swoim pokoju – odparł odruchowo Jan i dalej manewrował myszką; ekran zamigotał i Jan przemieścił się z Nowego Jorku w USA do Melbourne w Australii.

– Nie ma jej w pokoju – powtórzyła cierpliwie babcia – a jest już siódma. O tej porze mała powinna być w domu. Ma dopiero pięć lat. Nie pomyślałeś, że pięcioletnie dziecko powinno być pod opieką? Gdzie ona jest?

– Właściwie to mogę ci pomóc szukać – powiedział ku jej zdumieniu zięć i wstał, przeciągając się gwałtownie. – Jedenaście godzin przed komputerem to za dużo dla kręgosłupa – dorzucił, wyjaśniając tym samym nienormalną chęć zainteresowania się córką w porze zazwyczaj rezerwowanej na pracę.

Gdy kręgosłup nie wytrzymywał już tortur przed monitorem, Jan zrywał się i robił kilka zwisów na zawieszonym pod sufitem drążku. Zmęczone kręgi prostowały się i po kilkunastu minutach znów był gotowy do powrotu w swój internetowy idealny świat. Ale tym razem przerwa będzie dłuższa. Małej Ewie należała się ojcowska uwaga, zwłaszcza że Jan obiecał Annie, iż to ona będzie mogła w dzisiejszy wieczór spokojnie popracować. Poszedł więc razem ze starszą panią do pokoju Ewy: ona przodem, a on, długi i garbiący się, tuż za nią.

Był to typowy dziecinny pokój z mnóstwem pluszowych przytulanek. Brak czasu rodzice wynagradzali dziewczynce częstymi prezentami: pokój wypełniały coraz to nowe zwierzaki, kolejne serie klocków lego, książki z kolorowymi obrazkami.

Od pozostałych pokoi ten odróżniało także to, że małej Ewie wolno było malować na jednej ze ścian – pokrywały ją więc historyczne już, niezrozumiałe bohomazy półtorarocznego bobasa, kolorowe plamy napaćkane przez dwuletniego brzdąca i wreszcie całkiem udane rysunki pięciolatki. Kot był kotem, a mama miała wszystkie części ciała na swoim miejscu, mimo że w odległych od rzeczywistości proporcjach. Ale małej Ewy tu nie było.

Jan odruchowo zaczął otwierać drzwi szafy, jakby szukał zagubionej części ubrania, a babcia spytała ze złością:

– Dlaczego miałaby się przed nami chować? Zbroiła coś?

– Ona nigdy nie broi – bronił córki zięć.

– To źle – odparowała babcia. – Dziecko w tym wieku powinno absorbować, być hałaśliwe i nieznośne, bałaganić, niszczyć zabawki, kaleczyć kolana, zawracać głowę pytaniami. Jeśli tego nie robi, jest nienormalnym dzieckiem.

– Ewa jest w pełni normalna! – obruszył się Jan. – Ma wskaźnik I.Q. prawie 160, to bardzo dużo. Tyle ma tylko jedna kobieta w Nowym Jorku, czarnoskóra prawniczka.

– Co to jest “aj ku”? – zdziwiła się babcia.

– Wskaźnik inteligencji mierzony specjalnymi testami. Gdy masz około 70-80 punktów, jesteś debilem, pomiędzy 100 a 120 mieści się przeciętna inteligencja, a powyżej 140 zaczyna się nadzwyczajna – tłumaczył Jan z entuzjazmem, a babcia po raz setny pomyślała, że jej zięć jest zapalonym naukowcem, wybitnym pedagogiem i okropnym, roztargnionym ojcem. Potrafi zapomnieć nawet o tym, że ma córkę, stwierdziła z żalem. Biedne dziecko zasługiwało na dobrych rodziców. Ci nie byli źli, tylko zbyt oddani własnym pasjom.

Za czasów babci nie było żadnego “aj ku”, a mimo to wszyscy wiedzieli, kto jest inteligentny, kto udaje, a kto jest głupi. “Dałabym ci aj ku…”, myślała babcia ze złością, choć w zasadzie lubiła zięcia. Lubiła ludzi inteligentnych.

Jan zaczął właśnie wchodzić pod łóżko, nawołując córeczkę jak psa, gdy wzrok babci padł na ścianę:

– Gdzie Anioł Stróż? – spytała.

– Tutaj? W tym pokoju?! Anioł?! – zdziwił się Jan, wypełzając z pajęczyną we włosach.

– Stróż. Anioł Stróż. Obrazek. Wisiał nad łóżeczkiem. Widzisz? Została po nim jaśniejsza plama. Jeszcze wczoraj był, na pewno go widziałam.

– Wiesz, nie zwróciłem uwagi – zmartwił się zięć.

– Rozmawiasz, mamo, o Aniele Stróżu? I to z kim? Z Janem?! On wierzy tylko w atomy, neutrony, protony, neutrina, kwarki, czarne dziury i inne takie, niemożliwe do zobaczenia stwory. To zresztą łączy je z Aniołami, których też nie można ujrzeć – stwierdziła Anna, wchodząc nagle do pokoiku Ewy.

– Anioł Stróż zniknął ze ściany – powiedziała surowo babcia. Podejrzewała córkę o usunięcie obrazka, gdyż pamiętała, że go nie lubiła.

– Pytasz o ten kicz? O ten okropny oleodruk sprzed pierwszej wojny, którym obdarowałaś Ewę na jej ostatnie urodziny? Skąd go w ogóle wzięłaś? – dociekała Anna bez złości i ze szczerym zainteresowaniem. Oleodruk był jakąś formą sztuki, zapewne jarmarcznej i prymitywnej, ale jednak sztuki.

– Wyrzuciłaś go, tak? – zapytała spokojnie babcia.

– Nawet nie tknęłam! Powiesiłaś, to wisiał. Może to Ewa… – zaczęła Anna, lecz w tym momencie jej wzrok padł w kąt pokoju. Pomiędzy łóżkiem Ewy a nocnym stolikiem leżał na podłodze obrazek, podarty i zniszczony, jakby ktoś przejechał po jego błyszczącej powierzchni ostrymi pazurami.

– Wiatr zrzucił? – spytała niepewnie Anna, patrząc na uchylone okno. Jej uwagę przykuł na chwilę ciemny kształt za szybą: na gołym, pozbawionym liści konarze wiśniowego drzewa, którego ukwiecone różowo gałęzie zaglądały co roku wiosną do pokoju jej córki, siedział potężny, Czarny Ptak. “Kruk”, pomyślała Anna i zaraz się zreflektowała: “Za duży na kruka”. Ptak siedział bokiem i patrzył wypukłym koralikiem jednego oka, gdyż drugie, z przeciwnej strony głowy, zapewne zerkało teraz na łąkę. Jego pióra mieniły się tęczowo, jakby w głębokiej czerni żyły własnym życiem tajemnicze barwy. Anna zapatrzyła się w ich migotanie, lecz ptak nagle zerwał się z gałęzi i odfrunął.

– Nie podarłabym tego obrazka, mamo, naprawdę. Obojętne, co o nim sądzę, bezmyślne niszczenie nie należy do moich obyczajów – powtórzyła Anna, podnosząc z podłogi oleodruk. Głębokie zadrapania zburzyły równą, połyskliwą powierzchnię obrazka i wydawało się, że wąska kładka, na którą zaraz wstąpi para dzieci, jest złamana i zwisa nad przepaścią. Anioł Stróż wyglądał jak okaleczony. Anna machinalnie próbowała wyprostować papier, lecz rozdarcia tylko się pogłębiły.

– Wyrzuć to – powiedziała babcia krótko, choć z żalem. Doskonale wiedziała, że w księgarni lub salonie plastycznym może kupić Ewie artystyczne reprodukcje aniołów, pędzla Rafaela lub Leonarda da Vinci, a jednak przywiązana była najbardziej do tej taniej, realistyczno-słodkiej i rzeczywiście kiczowatej wizji marnego artysty: tej pary dzieci, chronionej skrzydłami wielkiego Białego Anioła. Może dlatego, że przed półwieczem właśnie ten obrazek zawiesiła jej nad łóżeczkiem matka, prababcia małej Ewy.

– Małej w każdym razie tu nie ma – stwierdziła Anna to, co od dawna było już wiadome, i cała trójka rozeszła się teraz po domu, by przeszukać kolejne pokoje, a nawet strych i piwnicę.

Spotkali się po kwadransie w ogródku, tym razem, zaglądając pod każdy krzak i za pień każdego z drzew, zanim ponownie wrócili do domu.

– Chwileczkę… – powiedziała nagle Anna. – Ewa jakąś godzinę temu czegoś ode mnie chciała, lecz nie pamiętam, czego.

– Godzinę temu? – powtórzyła babcia, Anna zaś zmieszała się.

– Może dwie? – dodała niepewnie.

– A może trzy. Naprawdę nie wiesz, kiedy to było? – spytała babcia surowo.

– Pracowałam – dodała usprawiedliwiająco Anna, usiłując nie widzieć pełnego wyrzutu wzroku babci.

– Przypomnij sobie – powiedziała cierpliwie starsza pani.

– Musimy iść w to samo miejsce, do mojej pracowni – stwierdziła Anna po namyśle.

To właśnie matka ją nauczyła, że gdy czegoś się zapomni, należy wrócić w to samo miejsce i pamięć też powróci jakby była zaczarowana. Anna śmiała się z tego, jak z wielu innych przesądów, ale o dziwo, ten sprawdzał się w praktyce.

Wyszli więc wszyscy na strych, gdzie znajdowała się przeszklona pracownia. Teraz wpadało do niej niewiele światła, gdyż za oknami panował już wczesny zmrok przedwiośnia.

– Już wiem – stwierdziła, wpatrując się w okno. – Ewa powiedziała, że… chwileczkę… to było coś zabawnego… Ona mówiła, że po niebie leci ogromne stado ptaków i żebym szła je zobaczyć.

– Wrony? – spytała babcia.

– Nie. Wprawdzie nie wyjrzałam przez okno, lecz to na pewno nie były wrony. Nie krakały. Przeciwnie. Leciały w ciszy, a wrony kraczą. Za to niezwykle głośny był łopot ich skrzydeł.

– Bzdura – powiedziała babcia. – Wyobrażasz sobie, jak wielkie musiałyby być te ptaszyska, gdybyś z pracowni usłyszała łopot ich skrzydeł? Na bociany czy łabędzie jest jeszcze za wcześnie.

– Słyszałam! – upierała się Anna. – Nawet pomyślałam, że ten szum skrzydeł brzmi jak muzyka. I leciały w stronę lasu.

– Skąd niby wiesz, dokąd leciały, jeśli nie patrzyłaś?

– Nie patrzyłam, lecz uchyliłam okno i wiem, że ten dziwny szum rozlegał się nad naszym domem, a potem zniknął nad lasem.

– Do diabła z tym! – zniecierpliwił się Jan. – Mówmy o dziecku, a nie o jakichś łopoczących skrzydłach!

– Mówimy o dziecku. Odtwarzamy sytuację – upomniała go Anna. – Ewa koniecznie chciała, żebym szła z nią spojrzeć na te ptaki. Powiedziałam, żeby sama się im przyjrzała, bo pracuję. Być może zeszła do ogrodu i…

– …i z niego wyszła – stwierdził Jan z niepokojem.

Babcia westchnęła i zbliżyła się do okna. Anna stanęła obok i uchyliła je. Zapadała noc, ale wciąż można było odróżnić ciemną ścianę lasu od jasnoszarej łąki. I właśnie tuż za tylną furtką ogrodu coś przykuło ich wzrok: niewielka, jasna plama. Rzucili się w tym kierunku. Długi promień światła lampy trzymanej przez Jana oświetlił przedmiot leżący na burej, jeszcze gołej ziemi. Była to żółta czapeczka Ewy.

– …więc naprawdę wyszła za furtkę. A tyle razy jej mówiłem, że nie wolno! – powiedział Jan z niepokojem.

– To jeszcze nic strasznego – dodała sobie otuchy babcia.

– Las jest straszny – odezwał się w Janie wielbiciel wirtualnego, bezpiecznego świata. – Żmije… wściekłe lisy… trujące rośliny… No i można się zgubić.

– Tylko to ostatnie jest prawdziwe w przypadku pięcioletniego dziecka. To dobry, spokojny las, bez żmij i wściekłych lisów – uspokoiła babcia, tłumiąc w sobie niepokój.

Wszyscy troje wybiegli pośpiesznie z ogrodu i poszli przez łąkę, przyświecając sobie latarkami. Nikt nie próbował żartować czy pocieszać się nawzajem.

Ewę obudziło ostre światło, przebijające się przez zamknięte powieki, a gdy ostrożnie je uchyliła, oślepiło ją bardziej niż słońce, w które kiedyś próbowała patrzeć.

– Żyje! Żyje… – usłyszała jakiś obcy głos mamy. Obcy, gdyż były w nim strach, radość i łzy. A mama nigdy nie płakała. Ani się nie bała. Więc to było nowe. Lecz nie sprawdziła, czy twarz mamy też była nowa, gdyż błysk światła poraził ją i ponownie zamknęła oczy.

– Ma szczęście, że prawdopodobnie skończyło się tylko na pęknięciu trzech żeber i powierzchownych obrażeniach – powiedział jakiś gruby, obcy głos, a Ewa domyśliła się, że to lekarz. Nie miała do tej pory z lekarzami do czynienia. Była wyjątkowo zdrowym dzieckiem.

– Prawdopodobnie? – usłyszała teraz też nowy, bo niezwykle napięty głos taty. Tata mówił na ogół z nonszalanckim luzem, który dawał dziewczynce poczucie bezpieczeństwa. – Co to znaczy “prawdopodobnie”? Proszę sprecyzować.

– Na przykład wstrząs mózgu może się objawić dopiero jutro czy pojutrze, bólami głowy, wymiotami… – odparł niechętnie lekarz.

– Co jeszcze? – spytała tym razem babcia i Ewa pomyślała, że ona jedna miała taki sam głos jak zwykle: ciepły i pełen uczucia.

– No… obrażenia wewnętrzne. W zasadzie je wykluczyliśmy. Ale na wszelki wypadek dziecko musi zostać w szpitalu. Na obserwacji. Przynajmniej trzy dni – oznajmił ostrożnie gruby głos.

A potem mała Ewa poczuła, że czyjeś ręce przenoszą ją ze stołu operacyjnego na wózek i przesuwają spod tego oślepiającego światła. Otwarła szeroko oczy.

– Moje kochanie… – powiedziała mama, wciąż ze łzami, które słychać było w jej głosie, a teraz także widać było na policzkach. – Już nigdy żadna rzeźba nie będzie ważniejsza niż ty. Nigdy!

Ewa pomyślała, że słowa mamy brzmią ładnie, lecz nieprawdziwie. Rzeźby muszą być ważniejsze od niej, zwłaszcza wtedy, gdy się je rzeźbi, gdyż ona, Ewa, jest już skończona cała, od stóp do głów, a rzeźby dopiero się rodzą.

Najmniejsza nieuwaga mamy może spowodować, że rzeźba się nie uda. Mała odrobina gliny zmieni wyraz ust ze smutnych w uśmiechnięte, a jeden nieuważny ruch ręki przeobrazi twarz wbrew zamierzeniu. Ewa nie miała mamie za złe, że w czasie rzeźbienia ważniejsza jest bryła gliny, ale to miłe, że akurat teraz mama myśli inaczej.

– Każde twoje słowo, moja malutka, też będzie ważniejsze niż wszystkie uczone wypowiedzi moich uniwersyteckich kolegów z Harwardu czy Oksfordu – przyrzekł tata, a mała Ewa uśmiechnęła się wyrozumiale, gdyż wiedziała, że w czasie internetowej rozmowy dwóch profesorów nie ma nic ważniejszego niż omawiany temat: ani przepalający się czajnik na kuchence, ani powódź, która wezbrała w przepływającym obok strumieniu, ani prośba Ewy o odgrzanie obiadu, I słusznie: to bardzo trudno, aby dwaj profesorowie z dwóch różnych kontynentów, gdzie pory dnia też są różne, akurat w tej samej chwili mieli wolny czas na dłuższą pogawędkę.

Tylko babcia milczała, patrząc na wnuczkę ze zwykłą sobie, pełną uczucia uwagą. W babci nie było nic nowego, wszystko po staremu: bezpiecznie i dobrze.

– Będzie trochę boleć – powiedziała teraz babcia. – W tym miejscu, gdzie masz elastyczne bandaże. Ale nie martw się. To minie. Nie martw się też o to piękne, śnieżnobiałe pióro. Wzięłam je do domu i schowałam. Tak je ukryłam, że ani się nie zabrudzi, ani go nikt nie znajdzie. Schowek jest bezpieczny, gdyż swoje przyszło do swego. Oddam ci je, jak wyjdziesz ze szpitala.

Babcia, w przeciwieństwie do mamy, wiedziała, że zarówno dziewczynki, jak i chłopcy muszą mieć swoje sekretne skarby: pióro ptaka, magiczną kulkę bez dziurki, kamyczek ze srebrzystym błyskiem miki, muszelkę znad morza, kawałek sznurka, obrazek wydarty z kolorowego magazynu, kłębek włóczki. Każdy taki przedmiot, nawet gdyby dorosłym wydawał się bezużytecznym śmieciem, dla małego właściciela był niezwykle cenny. Lecz tym razem słowa babci nie wywarły na Ewie wrażenia. Nie była ani wdzięczna, ani uradowana, tylko zdziwiona.

– Pióro? – powtórzyła obojętnie. – Jakie pióro?

– Pióro. Białe. Długie. Puszyste. Leżało koło ciebie w tym okropnym dole. Swoją drogą, to jest bardzo ciekawe: o tej porze naprawdę nie przylatują tu żadne ptaki. A już na pewno nie tak duże, bo to pióro należy co najmniej do łabędzia.

– Nie pamiętam ptaków, babciu. Ani żadnego dołu – odparła sennie mała Ewa.

– To skąd wzięłaś się na łące pod lasem? – zdziwiła się mama. – Przecież mówiłaś mi, że po niebie fruną te… no, ptaki.

– Nie pamiętam, mamusiu, ani nieba, ani ptaków – powtórzyła z uporem Ewa. – I nie wiem, że byłam pod lasem.

– …w wilczym dole – uzupełnił tato.

– A koło ciebie leżało pióro – zakończyła babcia.

– Nic nie pamiętam – powtórzyła zdenerwowana dziewczynka.

Tam, gdzie zdaniem rodziców i babci powinien być w jej życiorysie jakiś dół i białe pióro, w pamięci była jedynie czarna dziura, w której słabo połyskiwały dziwne, mieniące się barwy, jakby ta czerń zjadła wszystkie kolory. Migocząca czerń niepokoiła Ewę. Wolała od niej nawet ostre światła lamp.

– To się zdarza – oświadczył lekarz, którego gruby głos nie pasował do okrąglutkiej postaci. – To tylko chwilowa amnezja, pod wpływem strachu, szoku, bólu. Dziewczynka powoli wszystko sobie przypomni, albo też na zawsze pozostanie jej taka mała, nieszkodliwa luka w pamięci.

– Nigdy nie można być pewnym, co w naszej pamięci jest ważne – szepnęła babcia.

– Chcę spać – powiedziała nagle Ewa i zamknęła oczy. Nie wiedziała, czemu pragnęła uciec od myśli o tym, co wiązało się z jakimś dołem, białym piórem i tym krótkim okresem, którego nie pamiętała. I nie chciała pamiętać.

Babcia wzięła ją za rękę i już po chwili dziewczynka zanurzyła się w spokojną szarość snu, w którym z wolna zjawiły się pogodne, jasne kolory, swobodne, nie uwięzione w żadnej czerni.

Ave ocknął się w ciemnościach i – w przeciwieństwie do ludzi, którzy po utracie przytomności i nagłym jej odzyskaniu najpierw sprawdzali, czy wszystko jest w porządku z ich cielesną powłoką – zaczął szukać swej tożsamości. Nie było jej. Ogarnął go lęk. Oto nie miał już skrzydeł, w których skupiała się jego Moc; w ich miejscu ziała ogromna rana, a on nie wiedział, kim teraz jest. Nie widział i nie wyczuwał Światła, które zawsze go prowadziło, nawet w największych ciemnościach. Zniknęło? Niemożliwe. Ono jest przecież wszędzie, więc czemu Ave go nie widzi?

Wyciągnął przed siebie rękę: nie była, jak niegdyś, przejrzysta i bezcielesna. To była ręka ludzka, choć pozbawiona sprawności i siły. Rozejrzał się wokół, lecz jego wzrok nie sięgał dalej niż do drzew, które go otaczały, zwieszając nad nim swe bezlistne konary, jakby i one chciały zamknąć przed nim Niebo. Wcześniej Ave zawsze widział Niebo, niezależnie od tego, gdzie się znajdował i czy miał otwarte, czy zamknięte oczy. Niebo było w nim i wokół niego; on sam był cząstką Nieba. Lecz Niebo zniknęło. To, co znajdowało się wysoko, ponad koronami drzew, i raz miało kolor szafiru, innym razem szarego błękitu lub szarej chmurności, a teraz było granatowoołowiane, nie było przecież TYM Niebem.

Na tle tego mroczniejącego granatu wyraźnie odcinał się gruby konar najbliższego drzewa, a na nim nieruchomo tkwił duży Czarny Ptak.

“Gdybym miał skrzydła choćby takie jak on…”, pomyślał Ave, a w tej samej chwili ptak przeobraził się w zmurszałą, promieniującą zimnym blaskiem hubę, wysysającą soki z bezsilnego konaru.

“To nie jest ptak ani huba. To Czarny. Chce się upewnić, że już nie wzbiję się ku Światłu”, zrozumiał Ave.

Trzy dni spędzone w szpitalu były dla Ewy trochę męczące, gdyż po raz pierwszy znalazła się w centrum uwagi obojga rodziców, do czego nie przywykła. Tato siadał na brzegu jej łóżka i usiłował opowiadać bajki, mimo że nie umiał. W jego bajkach neutrony walczyły z protonami, atomy wzbijały się w Niebo, uczeni niestrudzenie gonili neutrina i kwarki.

– Opowiedz mi lepiej o Księżycu. Kto na nim żyje? – prosiła dziewczynka.

– Na Księżycu uczeni odkryli lód. Jeśli jest lód, to znaczy, że mogła być tam niegdyś woda, a woda… – i tata płynnie przechodził do wykładu o warunkach niezbędnych dla powstania mikroorganizmów, mała Ewa zaś zasypiała.

Z kolei mama wzdychała i wpatrywała się w córeczkę z taką troską, że dziewczynka niepokoiła się, czy przypadkiem lekarze oprócz trzech złamanych żeber nie znaleźli u niej jakiejś innej, groźniejszej choroby. Jedynie babcia zachowywała się w miarę zwyczajnie, przynosiła słodkie kompoty, gęste od owoców, i to ona pamiętała, żeby na szpitalnej poduszce położyć jedną z domowych przytulanek, by obcy pokój stał się bardziej swojski. To babcia opowiadała prawdziwe baśnie o mądrych czarownicach, ślicznych, lecz głupiutkich królewnach i odważnych sierotach, które umiały zdobyć szczęście.

Wkrótce Ewa miała opuścić szpital.

Ave nie wiedział, jak długo leżał w lesie. Może trwało to długo, a może bardzo krótko, a on utracił poczucie czasu. Czas inaczej płynie dla ludzi, inaczej dla Aniołów, Ave zaś nie wiedział, kim teraz jest. Wiedział tylko, że nie powinien zostać tu, gdzie spadł.

Nie próbował frunąć, gdyż bez skrzydeł było to niemożliwe. Chciał wstać, tak jak wstają ludzie, i ruszyć przed siebie. Czuł bowiem, że dziwnym zrządzeniem losu jest blisko małej ludzkiej Istoty, którą miał chronić. Chciał się w tym upewnić i znaleźć się jeszcze bliżej niej. Lecz był ranny, nie miał też ludzkiej siły. Udało mu się jedynie pełznąć na zgiętych łokciach i kolanach wśród wilgotnego mchu, zeschłych liści z zeszłego lata i wystających korzeni drzew.

W ślad za czołgającym się Avem biegła zgniłozielona jaszczurka, szczerząc drobne ząbki i obserwując go uważnie wypukłymi koralikami nieruchomych czarnych oczu. W tej czerni mieniły się głęboko skryte, jakby uwięzione barwy. Ave nie widział jaszczurki, lecz czuł jej obecność. Nieważne, w co by się przemieniła, w ptaka, hubę czy w zeschły liść, zawsze będzie czuł jej obecność.

Nagle pojął, że nie tylko nie jest Aniołem. Pojął także, że nie jest człowiekiem. I że nie będzie mu dane nim zostać.

– Nie, nie jesteś człowiekiem – zaszeleściła za nim jaszczurka, pełznąc wśród przegniłych zeszłorocznych liści. – Jesteś pół aniołem i pół człowiekiem. Kalekim, ułomnym tworem. I nikt nie będzie cię żałował poza mną, gdyż nikt nie wie, gdzie jesteś. A jesteś równie daleko od Nieba, jak i od Ziemi, czyli jesteś Nigdzie.

Ave pojął, że Czarny ma rację. Z pozoru wydawało mu się, że pełznie, że dotyka ciałem chłodnej i burej powierzchni planety, po której zazwyczaj stąpają ludzie, ale szybko pojął, że to pełzła tylko jego kaleka powłoka. Czarny stale mu towarzyszył, wciąż się przeobrażając, gdyż szybkość, z jaką Czarni mogli zmieniać postać, zawsze przewyższała zdolności Aniołów.

Avemu pozostała tylko bezradność. Mógł też płakać. Więc zapłakał. Ale nie były to ludzkie łzy, które przynoszą ulgę w cierpieniu. Pół anioł, pół człowiek płakał nie nad sobą, lecz nad małym ludzkim stworzeniem, które nie wiedziało, co utraciło – i nigdy się tego nie dowie, nawet w godzinie śmierci. Płakał i czołgał się wytrwale.

Jaszczurka przeobraziła się w dżdżownicę i nadal pełzła za nim. Bura, wilgotna gleba, którą dżdżownica wchłaniała, ryjąc podziemne korytarze, była jej bliska. Wszak Ziemia była raczej planetą Czarnych niźli Aniołów.

Ewa tęskniła do domu i gdy wreszcie wróciła ze szpitala odetchnęła głęboko, choć to właśnie najbardziej bolało: głęboki oddech lub kaszel, które szarpały żebrami. Od razu też odkryła nad swoim łóżeczkiem jasną plamę – ślad po ulubionym obrazku z Aniołem Stróżem.

– Zdobędę dla ciebie nowy – powiedziała babcia, nie wyjaśniając okoliczności zniszczenia obrazka. Mała Ewa, nie wiedząc czemu, wolała o to nie pytać.

Ku swemu zadowoleniu dziewczynka stwierdziła, że tylko przez pierwszych kilka dni mama i tato poświęcali jej całą swoją uwagę, co było męczące. Przywykła bawić się sama. Mówiła głośno do siebie lub do przyjaciół: przytulanek, z których każda miała własne imię i które czasem odzywały się do niej bezgłośnie, gdy miały dobry humor; do drzewka szczęścia, które stało na parapecie okna i chyba lubiło małą Ewę; do drzewa wiśni za oknem. Ale na wiśniowym drzewie od paru dni przesiadywał obcy, wielki, Czarny Ptak, którego dziewczynka nie lubiła – i którego chyba nie lubiło drzewo, gdyż w miejscu, na którym ptaszysko zwykło czuwać, nie wypuściło pąków. Ten jeden, jedyny konar pozostał tej wiosny bezlistny i pozbawiony kwiatów.

Zanim żebra Ewy zrosły się i przestały boleć, zaczęło się prawdziwe lato. Ale na razie wciąż była wiosna. W czasie krótkiej nieobecności dziewczynki na jej osiedle, które tworzyło kilkadziesiąt niedużych, jednorodzinnych domów z ogrodami, położonych kilkanaście kilometrów od miasta, przybył nowy lokator. Odkryto go przypadkiem.

Siedmioletnia córka dentysty zapędziła się z psem do opuszczonych ruin. Ruiny – resztki jakiegoś domostwa, tkwiły na skraju osiedla: ślad, że przed budową tych czystych i ładnych domów nie było tu samych łąk, jak sądzili niektórzy, lecz nędzne przedmieście. Dziewczynka z wilczurem, któremu rzucała patyki do zabawy, podeszła pod starą ruderę i pies wytropił Bezdomnego. Na widok śpiącego obdartusa córka dentysty podniosła taki krzyk, że z najbliższych domków wybiegli mieszkańcy. Był to zły znak dla włóczęgi: krzycząca dziewczynka kojarzyła się wszystkim z nieokreśloną krzywdą. Jeśli płakała, musiało stać się coś złego. I gdyby obok rudery nie przechodziła akurat babcia, wszystko mogłoby skończyć się tragicznie. Dentysta, lekarz, biznesmen i polityk, mieszkańcy czterech najbliższych domów, choć na co dzień sprawiali wrażenie ludzi sympatycznych i dobrze wychowanych, teraz szarpali Bezdomnego tak dotkliwie, że na jego podartym ubraniu pokazały się plamy krwi. A Bezdomny wcale się nie bronił, i to było najgorsze. Obok, jak zwykle w pewnym oddaleniu, stała Pani Sama i choć cała jej sylwetka wyrażała sprzeciw, milczała. Babcia natomiast nie wahała się.

– Chcecie zabić człowieka? Za co?! – krzyknęła i czterech panów najpierw z oszołomieniem spojrzało po sobie, a potem puściło włóczęgę, który upadł u ich stóp jak szmaciana lalka.

– Czy coś ci zrobił? – spytała babcia krzyczącą dziewczynkę. Córka dentysty pokręciła głową.

– To czemu tak wrzeszczysz? – spytała znów babcia.

– Bo go nie znam – powiedziała dziewczynka.

– Każdy obcy to wróg? I tylko dlatego chcecie go zatłuc jak psa?

Babcia zażądała, by lekarz obejrzał rany Bezdomnego. Jednak włóczęga, który prócz nieartykułowanych jęków nie wydał z siebie ani jednego zrozumiałego słowa, nie pozwolił się dotknąć. Nikomu. Nawet babci. A widząc, że już nikt nie zamierza go bić, wczołgał się z powrotem do rudery.

– Czy on ma tam… zostać? – spytał niepewnie polityk.

– Mnie tam wszystko jedno, byle nie właził pod oczy porządnym ludziom – odrzekł dentysta.

– Niech siedzi. Pewnie i tak za kilka dni gdzieś polezie, jak to włóczęga – zakończył lekarz.

Babcia podeszła bliżej, ale na widok jej cienia Bezdomny, skryty w kącie, zakwilił jak ranny ptak, więc szybko się wycofała.

Odeszły obie z Panią Samą. Sama szła, jak zwykle drobiąc małymi kroczkami i nic nie mówiąc, ale rzucając ku babci spojrzenie, mówiące: “Też bym tak zrobiła, ale nie umiem”.

Pani Sama miała zapewne imię i nazwisko, lecz nikt się tym nigdy nie interesował. Była osobą mało ciekawą dla sąsiadów, a poza tym trzymała się od wszystkich z daleka. To Ewa wymyśliła dla niej określenie “Pani Sama” – i tak już zostało, choć nie do końca odpowiadało to prawdzie. Pani Sama miała w końcu psa, a raz na miesiąc, lub rzadziej, odwiedzał ją wysoki, chudy pan, którego mała Ewa szybko przezwała Panem Samym.

Babcia wróciła do domu, zostawiając w pół drogi przypadkową milczącą towarzyszkę.

Niemiłe zdarzenie szybko uleciało z pamięci mieszkańców, ale niechcący obróciło się na korzyść Bezdomnego: czując mimowolny niesmak do samych siebie, żaden z poważanych obywateli nie zażądał, aby policja przepędziła obcego z osiedla. Wszyscy zdawali sobie sprawę, że Bezdomny wyjątkowo tu nie pasował, a jednak jego akurat pozostawiono w spokoju. Zapewne dlatego, że ów obszarpany, nielegalny lokator nie czynił niczego, co wzbudzałoby sprzeciw mieszkańców osiedla. Był także inny powód – wstyd, który czaił się gdzieś na dnie ich podświadomości. Bezdomny był jak wyrzut sumienia, które można było uciszyć drobnymi aktami miłosierdzia. Prawie niczego bowiem od nich nie oczekiwał i niewiele przyjmował.

W dniu, w którym został odkryty, Bezdomny zgodził się wziąć tylko wodę i trochę chleba. Później pozostawiał nietknięte przynoszone mu kanapki z wędliną i naczynia z zupą; przyjął jedynie stare dżinsy dentysty i sweter lekarza oraz koc od Pani Samej. Gdy nie zabrał kołdry i poduszki, daru od biznesmena, wszyscy pojęli, że potrzeby tego dziwaka są niezwykle małe i że należy to uszanować. Bezdomny nie pozwolił też dotknąć swoich ran; widocznie sam obmył je wodą, którą tego pierwszego dnia przyniosła mu babcia, i nazajutrz nie krwawił.

Nieproszony gość został, a wszyscy tak się przyzwyczaili do jego niewidocznej, milczącej obecności, że uwierzyli, iż był tu zawsze.

Niewielu mieszkańców osiedla zauważyło, że niemal w tym samym czasie w dachu rudery, w zapadlinie utworzonej przez przegniłe gonty, uwił sobie gniazdo wielki Czarny Ptak. A już z pewnością nikt nie dostrzegł, że Czarny Ptak umiał być niewidoczny, zmieniać postać lub przebywać w wielu miejscach naraz.

Ave jako Anioł żywił się Światłem i był w pewnym sensie samowystarczalny. W pewnym sensie, gdyż to nie on stwarzał Światło. Z niepokojem stwierdził, że jako półczłowiek musi się też żywić czymś innym. Odkrył tym samym, że jest zależny od ludzi.

Nie będąc już Aniołem obdarzonym Mocą, Ave bał się ludzkich Istot. Początkowo bał się ich nawet bardziej niż Czarnego. O Czarnych, jak sądził, wiedział wszystko, o ludziach bardzo niewiele. Lecz przeczuwał to, jak bardzo są różni, jak zdumiewająco rozpięci pomiędzy Dobrem a Złem. W dodatku tam, gdzie Ave przebywał jako Anioł, Dobro i Zło były formami czystymi i rozłącznymi. Nie mogły się ze sobą mieszać, tworząc jakąś niepojętą trzecią siłę. Anioł był Aniołem, a Czarny Czarnym. Tu, na Ziemi, było wręcz przeciwnie. W jednej i tej samej ludzkiej Istocie tkwiły zarówno Dobro, jak i Zło; strona Światłości i strona Mroku. Każda z ludzkich Istot posiadała co najmniej trzy oblicza; trzecie powstało z przemieszania. Ave, choć był młodym i ufnym Aniołem, domyślał się, jak wiele złego mogą zrobić ludzie. Także jemu.

A jednak ludzie, przynajmniej na razie, zostawili go w spokoju. Ba, nawet usiłowali mu pomóc. Na szczęście potrzebował niewiele.

Był tylko półczłowiekiem, lecz nawet w tym nie miał wprawy. Początkowo w ogóle nie umiał chodzić. Gdy się już jako tako nauczył, każdy krok przecinał ciało ostrym bólem, promieniującym od nienawykłych do stąpania stóp ku plecom. Głęboka, poszarpana rana, ślad po rozłożystych, potężnych skrzydłach, już nie krwawiła, ale bolała przy każdym ruchu. Ave wiedział, że nigdy nie miała się zagoić, gdyż nie była zwykłą raną.

Aby uniknąć bólu, Ave najchętniej leżałby, zwinięty w kłębek, na chłodnej, wilgotnej trawie lub w głębokim cieniu pod dachem opuszczonego domostwa, ale wyczuł, że ludzie w swojej skomplikowanej, kłopotliwej dobroci mogliby mu wtedy zaszkodzić. Uznaliby, że jest chory, chcieliby mu pomóc; lecząc, zrobiliby z niego kogoś takiego jak oni sami i przyśpieszyliby jego Nicość. Dlatego niekiedy pokazywał się ludziom, żeby widzieli, iż nie dzieje się z nim nic złego.

A przecież działo się tylko złe. Ave umierał, choć inaczej, niż umierają ludzie. I nawet nie wiedział, jak umrze, gdyż na Drabinie wierzono, że Anioły są nieśmiertelne. Za to wiedział, kiedy to nastąpi: Ave umrze razem z małą ludzką Istotą, którą miał chronić.

Czarny był w pobliżu i żywił się Mrokiem. Mrok wciąż gęstniał. A Czarny milczał, jakby wystarczał mu widok strąconego Anioła. Więc obaj milczeli.

Ewa po raz pierwszy zobaczyła Bezdomnego, gdy wyszła z babcią na spacer, w miesiąc po powrocie ze szpitala. Jeszcze bolały ją żebra, ale już mogła chodzić, zaciskając zęby przy głębszym oddechu.

Najpierw ujrzała Bezdomnego siedzącego na progu rudery, a potem Czarnego Ptaka w jego gnieździe, skrytym pod zapadniętymi gontami.

– To kruk? – spytała.

– Gdzie? – rozejrzała się babcia.

– Tam, na dachu.

– Nie widzę – odparła zdziwiona starsza pani.

Bezdomny miał długie, skudlone jasne włosy, zakrywające pół twarzy, ale i tak było widać, że jego twarz jest blada, chuda i smutna. Dżinsy dentysty i sweter doktora były na niego zbyt duże i wisiały jak na strachu na wróble. W ogóle, zdaniem Ewy, wyglądał jak strach na wróble. Ewie wydało się także, że Bezdomny siedzi w cieniu skrzydeł Czarnego Ptaka, choć drewniany próg oblany był słońcem, a gniazdo Czarnego Ptaka znajdowało się kilka metrów dalej, skryte pod gontami.

Usiłowała spojrzeć w oczy obcego, ale zasłaniały je strąki włosów. Mimo to dziewczynka miała wrażenie, że on na nią patrzy. Czuła na sobie jego wzrok, inny niż spojrzenie ludzi. Przypomniała sobie, jak pewnego wieczoru w ciemnym ogrodzie tato schwycił ją w promień halogenowej lampy. Oblał ją wówczas krąg mocnego światła, wokół którego rozciągała się ciemność – i mała Ewa poczuła się zarazem bezpieczna i uwięziona. Wzrok Bezdomnego był jak halogenowa lampa w ciemnościach. I dziewczynka, zamiast się wystraszyć, poczuła chęć rozmowy z obcym.

– Jak masz na imię? – spytała.

– Zgubiłem imię – odparł, a prawie równocześnie z tą odpowiedzią Ewa usłyszała głos babci:

– Nie porozmawiasz z nim, to niemowa. Widzisz? Milczy.

Ewę przepełniło zdumienie: babcia nie widzi gniazda Czarnego Ptaka i nie słyszy, że Bezdomny mówi. A przecież gniazdo tu jest, włóczęga zaś odpowiedział na jej pytanie. Jednak zamiast wyrazić zdumienie, sama zamilkła, myśląc: “Widocznie on nie chce, żeby babcia wiedziała. Może życzy sobie, żeby to było Tajemnicą?”

I wtedy obcy wyciągnął nieśmiało rękę. Babcia i Ewa bezwiednie cofnęły się, lecz bezdomny powtórzył gest.

– Nie bój się – powiedziała po chwili babcia, trochę wbrew własnej woli, i leciutko pchnęła dziewczynkę w stronę wyciągniętej dłoni. – Zobaczmy, czego on chce.

Bezdomny dotknął delikatnie sznurka drewnianych, kolorowych paciorków, które Ewa nosiła na szyi.

– Podobają mu się – powiedziała w zadumie babcia. – Może on nie tylko nie słyszy i nie mówi, ale jest też niedorozwinięty? Zatrzymał się w rozwoju na etapie dziecka? I jest jak dziecko: niewinny i dobry? Lubi jasne, kolorowe przedmioty.

– Dam mu te paciorki – powiedziała spontanicznie Ewa, zdejmując z szyi ulubione koraliki. Włożyła je ostrożnie w białą, rozwartą dłoń obcego. Delikatnie podniósł rękę z darem i przyłożył do policzka.

– Co za dziwna ręka… – zamyśliła się babcia. – Taka gładka, jakby on nigdy nie pracował. I nie ma na niej śladu linii papilarnych.

– Co to są “linie papilarne”? – spytała Ewa, gdy szły do domu.

– Spójrz na swoje dłonie. Jest na nich cała sieć drobnych zmarszczek. To właśnie linie papilarne. Niektórzy twierdzą, że mówią one o przeszłości i przyszłości. Ręka tego włóczęgi wygląda tak, jakby nie miał ani tej pierwszej, ani drugiej – zakończyła babcia.

– To chyba smutne, gdy nie ma się tego, co było, i tego, co będzie – powiedziała przemądrzale mała Ewa. Przebywając głównie z dorosłymi, dziewczynka mówiła i myślała jak oni, ale przyszłość wciąż jawiła się jej jako szeroka, jasna droga, wiodąca ku słońcu.

Wracając do domu, spotkały Panią Samą, która niosła Bezdomnemu garnek z zupą.

– Biedaczka, nie wie, że on nie jada zup. Żywi się wyłącznie chlebem i wodą – powiedziała babcia z pewną wyższością, typową dla ludzi, którzy lepiej wiedzą, a Ewie zrobiło się żal Pani Samej.

– Nie martw się – dodała babcia, jakby zgadując myśli dziewczynki. – Tu przecież nie chodzi o zupę, ale o to, że ona wreszcie czuje się komuś potrzebna.

– Jest potrzebna swemu psu – obruszyła się Ewa.

– Jest w niej więcej miłości niż dla jednego małego kundla, i wydaje mi się, że ona nie wie, co z nią zrobić – odparła babcia, a Ewa zamilkła, gdyż nie potrafiła tego zrozumieć. Jak może istnieć nadmiar miłości i jak on wygląda?

Gdy Ave był Aniołem, nie tylko żywił się Światłem, ale i grzał się w jego blasku. Ziemia, zapewne kolorowa i ciepła dla jej mieszkańców, wydawała mu się szara i chłodna. Jako półczłowiek marzł, mimo ubrania, które otrzymał od ludzi. Ale teraz posiadał coś, co należało do małej Istoty, którą wcześniej chronił. To coś, ponieważ pochodziło od Niej, było ciepłe. Ta odrobina ciepła musiała mu na razie wystarczyć. Wiedział, że na krótko.

– To już niedługo. Potem będzie już tylko Zło. Kraina Mroku – oznajmił w pustą przestrzeń, a Czarny Ptak zaskrzeczał i przeobraził się w pleśń, pokrywającą drewniany próg.

– Natura to harmonia, a harmonia to właściwe proporcje Zła i Dobra. Może zaburzałeś te proporcje? Może właśnie o ciebie było za dużo – powiedziała pleśń wilgotnym głosem.

– Harmonia to jedynie Dobro. Samo Dobro – zaprotestował Ave, a pleśń zaśmiała się i przemieniła w czarnego pająka, który wędrował teraz po ramieniu Avego. Ave wzdrygnął się i chciał go strącić, ale zrobiło mu się żal stworzenia.

– Anioły uczą się wszystkiego długo i powoli, gdyż sądzą, że mają nieskończoną ilość czasu. Ale ty jesteś bardzo młody i nie zdążyłeś się jeszcze niczego nauczyć. Niewiele wiesz, niewiele rozumiesz. Jesteś bezradny, gdyż Dobro, nie wsparte mądrością Zła, jest właśnie takie: dziecięco bezsilne – odparł pająk i wysnuł długą, cienką nić, po której zaczął się przemieszczać.

– Jak masz na imię? – spytał Ave, choć wydawało mu się to bez znaczenia. Czarni zapewne nie mają imion. Skąd mogliby je mieć? Kto by im je nadał?

– Moje imię to Vea – odparł pająk.

– Vea? Więc to ja dałem ci imię? – zdziwił się półanioł.

– …albo ja tobie. Jesteśmy dwiema połówkami całości i trudno orzec, która z nich była pierwsza – zaśmiał się pająk i powędrował po swojej nici w górę, ku dachowi.

– Nie, nie! To kłamstwo! Jesteśmy sobie obcy i całkowicie odrębni – zaprotestował bezradnie Ave, lecz Vea już się nie odezwał. Rozsnuwał swą mroczną pajęczynę, o którą zaczepiały się bezradne myśli kalekiego półanioła.

Strach na wróble skojarzył się Ewie z Bezdomnym dlatego, że mama zrobiła właśnie stracha z kija od miotły, ubrała go w stare ciuchy taty i posadziła na drzewie wiśni.

– Boisz się, że ptaki objedzą latem owoce? – zdziwiła się babcia, gdyż była to dzika wiśnia rodząca małe kwaśne kulki. Anna pokręciła głową.

– Nie znoszę Czarnego Ptaka, który przesiaduje na tym drzewie – powiedziała.

Ptak był wielki, większy od kruka, choć trochę kruka przypominał. Anna lubiła kruki, lecz tego ptaka nienawidziła. Siadał na konarze drzewa, zawsze tym samym, położonym najbliżej okna Ewy. Postawiony tam strach na wróble, duży, czarny i wyrazisty, w ogóle go nie przerażał. Ptak pojawiał się w porze zmierzchu i jego nieruchoma sylwetka na tle zachodzącego słońca wydawała się jeszcze większa i czarniejsza niż w rzeczywistości. Zarazem w czerni tej grały, głęboko skryte, jakby uwięzione, soczyste, mocne barwy, rozmazane jak na malarskiej palecie.

Mała Ewa też nie lubiła Czarnego Ptaka i tajemniczej, z pozoru pięknej gry barw na jego skrzydłach, ale nigdy w życiu nie przyznałaby się przed rodzicami do lęku. Dlatego nie powiedziała matce, że strach na wróble, ubrany w stary kapelusz i czarny, nadgryziony przez mole sweter taty, wygląda o zmierzchu równie okropnie jak ptak. Dziewczynce wydawało się nieraz, że na bezlistnym konarze wiśni tkwią dwa, nie jeden, groźne i złowieszcze stwory.

Nie wspomniała też nikomu o swym odkryciu – że ptak ma gniazdo w siedzibie Bezdomnego. Nie wiedziała dlaczego, ale czuła, że i Bezdomny, i Czarny Ptak nie powinni być tematami do rozmów z bliskimi. Istnieli obok w sposób dziwnie znaczący: różni, a jednak w jakiś sposób do siebie podobni.

Ptak, ku uldze Anny, pojawiał się rzadko. Ostatni raz przysiadł na drzewie wówczas, gdy Ewa wylała na siebie gotujące się mleko; usiłowała zrobić sobie kakao. Jan, który w tym czasie pracował na parterze w swoim gabinecie i właśnie znajdował się na internetowej Alasce, usłyszał krzyk, lecz Anna, tkwiąca w pracowni na strychu, nie słyszała nic, zwłaszcza że wpatrywała się w ohydnego czarnego przybysza, który znowu siedział na gałęzi wiśniowego drzewa i łypał jednym okiem w okno Ewy. Ale to Anna pobiegła po babcię, gdyż nikt w domu nie wiedział, co robi się z oparzeniami: smaruje się maścią? jaką? okłada zimną wodą? dzwoni po lekarza? Babcia wybrała trzecie wyjście, gdyż oparzona skóra na piersiach i brzuchu miała sinoczerwoną barwę i szybko pojawiły się wielkie wodniste bąble.

Mała Ewa rzadko płakała, ale tym razem nie umiała się powstrzymać, gdyż ból był wyjątkowo okropny. Gdy lekarz już zrobił, co do niego należało, i wyszedł, babcia po raz pierwszy zrugała Annę i Jana za brak opieki nad Ewą.

– Trzeba było nie mieć dziecka, jeśli nie macie czasu, żeby mu podać kolację! – krzyczała.

– Babciu, oni nie są winni, ja umiem robić kakao. To przez przypadek… – powtarzała mała Ewa, lecz babcia wiedziała swoje.

Jednak babcia przekonała się, że to dziewczynka miała rację. Gdy oparzenie zdążyło się podgoić, w każdym razie już nie bolało, choć jeszcze nie można było spać na brzuchu, Ewa w obecności babci przebiła sobie rękę drutem. Babcia siedziała w tym czasie na krześle obok jej łóżka i opowiadała bajkę. Drut tkwił w jednej z miękkich, pozornie bezpiecznych przytulanek: łączył rękę pluszowego misia z jego korpusem, a babcia nie zwróciła uwagi, że dziewczynka, słuchając opowieści, kręci odruchowo ramieniem zabawki. Gdyby nawet widziała, nie dostrzegłaby w tym nic groźnego. A jednak ramię misia nagle oderwało się, drut zaś wbił się w dłoń Ewy, przechodząc na wylot.

– To straszne ptaszysko znowu siedziało wtedy na drzewie – powiedziała potem Anna, ale Jan spojrzał na nią z niedowierzaniem. To, że jakiś ptak siedzi sobie na konarze wiśni, ma mieć związek z tym, że pięcioletnia dziewczynka przebija sobie dłoń zardzewiałym drutem!

Babcia od tej pory nie robiła już wyrzutów ani córce, ani zięciowi, że poświęcają za mało uwagi jedynemu dziecku. Zaczęła wierzyć, że i tak nic nie uchroni wnuczki przed podobnymi nieszczęściami; ba, że ta nieduża dziewczynka wręcz je przyciąga.

– Powinniście mieć drugie dziecko, może TO by się wtedy jakoś rozłożyło i nie prześladowało Ewy – powiedziała babcia, chcąc w ten sposób sprawić, by pech rozkładał się równo wśród ludzi, co przecież nie jest możliwe. To mała Ewa przyciągała nieszczęścia, jak magnes przyciąga żelazo.

Wypadek z drutem miał swoją szczęśliwa stronę: drut nie przebił i nie uszkodził żadnego ze ścięgien i ręka Ewy była sprawna. “Przeszedł dosłownie o włos”, powiedział chirurg, oglądając zdjęcie rentgenowskie, “milimetr dalej i do końca życia nie poruszałaby palcami”.

To był trzeci pobyt Ewy w szpitalu w ostatnim czasie.

Ave tkwił POMIĘDZY. Pomiędzy Aniołem a człowiekiem; pozbawiony był anielskiej Mocy – i człowieczej siły. Pomiędzy Niebem a Ziemią. Niebo było złotoniebieskie (choć całkowicie inne, niż wyobrażali je sobie ludzie), a Ziemia kolorowa jak tęcza. Lecz tylko wtedy, gdy oglądało się ją z góry, z nieboskłonu, lub gdy się było ludzką Istotą. Tu, gdzie tkwił Ave, panowała wszechobecna szarość. Jedyne światełko, które docierało do niego i napełniało go miłością – a bez miłości Ave nie umiał żyć – emanowało z Istoty powierzonej mu pod opiekę. Ave wiedział, co to za płomyczek: to była odbita jak w lustrze pozostałość po ciepłym i bezpiecznym Świetle. Ave promieniował nim, gdy był Aniołem. Cząstka tego Światła spłynęła wówczas na chronioną przez niego Istotę; dziś pełgała już tylko jak nikły płomyk świecy. Wkrótce zgaśnie, a wtedy Ave także umrze.

– Anioły nie umierają – podszepnął Vea suchym głosem szeleszczącego w kącie liścia. – Anioły rozpraszają się w Mroku.

– Anioły rozpraszają się w Mroku? – zdziwił się Ave. Więc taka będzie jego śmierć? Czy to boli?

Ave zacisnął dłoń na ciepłych drewnianych paciorkach i przytulił je do serca. Biło nierówno i słabo. Serca Aniołów nie biją w rytm skurczów mięśni, lecz pulsują harmonijnie wraz z pulsowaniem Światła. A Światła nie było. Był za to Czarny, który mówił mu takie rzeczy, jakich Ave nie chciał słuchać. Lecz je słyszał.

– Moje i twoje imię pochodzą z jednej Istoty. Moja i twoja Moc poczęły się w jednym i tym samym źródle. Ty i ja jesteśmy jak dwie połówki tego samego jabłka, Ave-Vea. Skórka jabłka jest złotomalinowa, lecz w środku, w miąższu, tkwi robak. Wbrew pozorom to robak, a nie skórka jabłka stanowi dowód, że owoc dojrzał. Złota skórka kryje niekiedy kwaśny owoc, robak zaś ciągnie tylko do słodyczy. Nie myśl, że robaczywe jabłko jest niezdatne do jedzenia. Robak je tylko napoczął, właśnie dlatego że jest soczyste i słodkie. Robak żyje dzięki temu. Nikt go nie lubi, dla niektórych jest obrzydliwy. Ale on też chce żyć. Przecież nie zniszczył owocu, a do życia wystarcza mu mała cząstka. Jednak go zabiją. Nie żal ci go, Ave? Sądzisz, że Zło jest pewne siebie i wszechmocne, a ono najczęściej jest samotne i nieszczęśliwe. Dopiero nagromadzenie Zła jest groźne. Nawet Mrok tego nie lubi, podobnie jak Światłość boi się nadmiaru Miłości…

Głos Vei był soczysty jak jabłko, to znowu ptasio skrzekliwy, lecz bywał też melodyjny jak zaśpiew wiosennej trawy poruszanej wiatrem. Vea był Mrokiem, więc miał moc przybierać wszystkie postacie i udawać każdy głos.

– …albowiem Dobro rozpoznajemy natychmiast, żeby zaś rozpoznać Zło, musimy uruchomić rozum. I w tym sensie Zło jest niezbędne – kończył wywód Vea.

– A czy może być inaczej? – spytał Ave.

– Tak, ale gdy to się dzieje, nawet nas, Czarnych, ogarnia lęk. Zło bowiem też może być dwiema połówkami i samo utworzyć całość. Dobro bez Zła jest mdłe i słabe, lecz Zło bez Dobra jest zwyrodniałe i nieobliczalne – powiedział Vea.

Ave nie pojmował, o czym Czarny mówi.

Nadeszło lato. Ewa spacerowała po osiedlu z powagą i ostrożnością, wciąż opasana elastycznym bandażem; drugi opatrunek nosiła na lewej ręce. Sukienkę miała luźną, by nie urażać wrażliwych po oparzeniu blizn. Spacerując tak, spotykała niekiedy Panią Samą, która również lubiła spacerować. Zdaniem Ewy, Pani Sama była już bardzo stara.

– Ależ skąd! – obruszyła się babcia, która liczyła pięćdziesiąt siedem lat. – Ona ma zaledwie trzydzieści trzy lata!

– A dlaczego jest Panią Samą? – wypytywała Ewa. – I czemu nazywają ją “starą panną”?

– Bo ludzie bywają okrutni, choć najczęściej bezwiednie – odparła babcia. – A może ona po prostu nie chciała wyjść za mąż?

– A Pan Sam? – spytała Ewa, lecz babcia nie umiała odpowiedzieć na to pytanie.

Gdy mała Ewa wychodziła z domu, nogi zawsze niosły ją w stronę rudery, gdzie nadal mieszkał Bezdomny. Siedział teraz w słońcu, grzejąc się w jego promieniach, w tych samych starych dżinsach dentysty, ale tym razem był bez swetra, lecz w białej koszuli. Ewie wydało się, że ta koszula podobna jest do koszuli dziadka z ich starej szafy, i dałaby głowę, że to dar od babci. Wyciągnęła do włóczęgi rękę z jabłkiem. Wziął je i w milczeniu oglądał. Potem nadgryzł kawałek i z uwagą wpatrzył się w białe, soczyste wnętrze owocu.

– Nie bój się, nie ma robaka – zachęciła go dziewczynka.

Jednak był i uciekał teraz cieniutkim, żółtym jak słomka tunelem.

– Wyrzuć go, reszta jabłka jest dobra – powiedziała Ewa.

Bezdomny jeszcze raz przyjrzał się robaczywej cząstce, ostrożnie położył ją obok, a potem zjadł resztę owocu. Robak wypełzł z porzuconej cząstki i ruszył przed siebie. Bezdomny przyglądał mu się, znieruchomiały. Dziewczynka wzruszyła ramionami.

– Dlaczego tak robisz? Zabij go – powiedziała.

Nie odezwał się. Choć tyle czasu spędzał na progu rudery, w pełnym słońcu, jego skóra wciąż była nienaturalnie jasna. Długie włosy opadały mu na twarz i Ewa nie mogła dojrzeć jego oczu, choć czuła na sobie jego spojrzenie.

– Powiedz coś – nalegała zaniepokojona. Od czasu, gdy wyznał jej, iż zgubił imię, nigdy nie słyszała jego głosu. – Przecież mówiłeś! Na pewno mówiłeś! A może mi się tylko zdawało? – spytała bardziej siebie niż jego.

– Nie – odparł Bezdomny i znowu zamilkł, odwracając głowę w ślad za wędrującym po ziemi robakiem.

– Ewa, nie tkwij tu – usłyszała babcię za plecami. – Na łące jest ciekawiej. Z tym niemową nie pogadasz.

– Babciu… – powiedziała z wyrzutem Ewa.

– Dziecinko, on nie tylko nie mówi, ale i nie słyszy. W dodatku nie rozumie.

– Mówi i słyszy. I rozumie. Wszystko rozumie i jeszcze więcej – odparła wnuczka, lecz babcia wzruszyła ramionami. Co dziecko mogło o tym wiedzieć? “Oczywiście, że Bezdomny był głuchy i niemy, jak pień. Może to nawet lepiej? Zarówno dla niego, jak i dla mieszkańców osiedla. Może gdyby otwarł usta, zacząłby przeklinać lub złorzeczyć, jak często robią to bezdomni w dużych miastach? Dzięki temu, że milczał, sprawiał wrażenie osoby delikatnej i wrażliwej”, myślała babcia.

– On woli być sam. Chodź, pójdziemy do lasu – powtórzyła babcia niecierpliwie.

Babcia często przynosiła Bezdomnemu jedzenie, ale nie lubiła, gdy wnuczka przychodziła do niego sama. Wprawdzie nie żywiła podejrzeń wobec obcego, lecz przecież nie musiała mu ufać. Wolała, gdy Ewa trzymała się od niego z daleka. Mógł być chory, zawszony, niezrównoważony psychicznie. Należało mu dyskretnie pomagać, ale nie trzeba było się z nim przyjaźnić. A zresztą, czy możliwa jest przyjaźń z kimś, kto wydaje tylko nieartykułowane dźwięki i sprawia wrażenie niedorozwiniętego? To byłoby trochę tak, jakby człowiek chciał się zaprzyjaźnić z Panią Samą, która zawsze milczy, bo dla odmiany nie chce mówić.

Vea, przybrawszy postać smukłej czarnej żmii, wylegiwał się w słońcu na leśnej polanie. Myślał o Avem. Myślał o tym, że zanim ten łagodny, bezbronny pół anioł, pół człowiek rozproszy się w Mroku, on, Vea, musi torturować go wiedzą, którą posiadł, żyjąc na Ziemi, planecie ludzi, gdyż właśnie tu strącono niegdyś Czarnych. A stało się to, jeszcze zanim zrodziło się życie. Były tu wówczas tylko kamienie, woda, lodowce i Mrok… oraz Czarni, oczekujący chwili, gdy rozlegnie się grzmiący Głos:

– Niech się stanie Światłość.

I rozległ się Głos, a od tamtej pory Czarni służyli Złu, Anioły zaś Dobru. Lecz Anioły jedynie unosiły się ponad Ziemią, Czarni natomiast żyli na niej wraz z ludźmi. I dlatego Vea więcej wiedział o Ziemi i o życiu niż Ave.

Żmija zsunęła się z głazu i popełzła w głąb lasu.

W lesie było pięknie, tajemniczo, nawet jeśli był to niewielki las. Wokół czerwieniły się jagody i maliny, i naprawdę nie było winą babci, że zbierając maliny, Ewa nadepnęła na żmiję. Żmii w ogóle nie powinno tu być; to nie był las ze żmijami; nikt w okolicy nigdy nie widział żmii. A jednak była – drobna, czarna, ze złocistym zygzakiem na grzbiecie, w gruncie rzeczy piękna – i ukąsiła Ewę. Tylko szczęśliwy przypadek sprawił, że na okrzyk bólu, który dziewczynka wydała, babcia uważnie obejrzała jej nogę i dostrzegła dwie malutkie ranki. Równie dobrze starsza pani mogła pomyśleć, że wnuczka ukłuła się kolcem leśnego krzaka. I dopóki jad żmii nie zatrułby śmiertelnie Ewy, nie byłoby wiadomo, co się właściwie stało. Ale babcia wiedziała już, że to dziecko prześladuje wyjątkowy pech lub bardzo zły los i że w przypadku wnuczki niemożliwe staje się możliwym.

Oczywiście, jak można się było spodziewać, doktor na osiedlu nie miał surowicy. “Po co! Tu przecież nie ma żmij!”, tłumaczył speszony, i znów trzeba było jechać do szpitala. – Na litość boską, dziecinko, może byś tu z nami zamieszkała? – zażartował lekarz na widok Ewy, lecz babcia spiorunowała go wzrokiem. Nie chciała, żeby wnuczka nabawiła się kompleksu; żeby Ewa sądziła, że jest inna niż dzieci w jej wieku. A jednak czwarty pobyt w szpitalu w ciągu niespełna półrocza był doprawdy zastanawiający w przypadku pięcioipółletniej dziewczynki. W dodatku dziewczynki wyjątkowo spokojnej i grzecznej. Na przykład Ula, córka dentysty, wciąż spadała z drzew, niczego sobie jednak nie łamiąc, pływała pośrodku rwącego nurtu rzeki bez żadnych konsekwencji lub szalała na rowerze, nie rozbijając sobie nawet kolana.

Po pewnym czasie wszyscy jakby przywykli do tego, że Ewie wciąż coś się przydarza, i bardziej byli zdziwieni, gdy przez kilka dni panował spokój, na przykład dziewczynka nie spadła ze schodów i nie wywichnęła sobie barku lub nie rozbiła głowy w trakcie zabawy. Ewa znosiła swoje większe i mniejsze bóle z podziwu godną cierpliwością i spokojem. Nie narzekała, nie płakała dłużej, niż było trzeba, kuśtykała bez skargi z gipsem na nodze lub opatrunkiem na ręce, ze szwami na głowie lub z przepaską na oku. Gdy tato rąbał drzewo do kominka, oczywiście szczapa poleciała na tyle daleko, że uderzyła w oko stojącą obok jego córkę. Gdyby Ewa płakała i skarżyła się, zapewne jej rodzice traktowaliby ją jak ofiarę losu, której stale trzeba poświęcać wyjątkowo wiele uwagi. Ale Ewa nie lubiła okazywanego współczucia czy głośnego pocieszania, chciała być traktowana bez nadmiernej troskliwości.

Anna i Jan bezwiednie zaakceptowali jej zachowanie, gdyż w pewnym sensie było ono wygodne. Nie burzyło ich ulubionego trybu życia, nie odciągało od pracy. Po krótkim okresie wzmożonej troskliwości o jedynaczkę oboje wrócili do swych pasjonujących zainteresowań: Anna przesiadywała w pracowni na strychu, w której gliniana Pięta wciąż była nieczuła na los swego dziecka, Jan zaś znikał w gabinecie na parterze, gdzie tkwił przed komputerem, obecny ciałem, ale duchem i umysłem przeniesiony w światy wirtualne. Zwłaszcza że teraz pochłaniały go nowe problemy zawodowe, które roztrząsał z autorytetami z Oksfordu, Harvardu, Canberry czy Sorbony. Nową obsesją Jana stały się śmieci w cyberprzestrzeni. On, człowiek o umyśle przenikliwym, uporządkowanym i pełnym wewnętrznej dyscypliny – irytował się “cyberśmieciami”. Nazywał tak teksty, które do bezkresnego, sztucznego świata wprowadzali różni szaleńcy, idioci lub groźni psychopaci. Ten wspaniały, wręcz nieskończony w swym ogromie świat, stworzony w całości przez człowieka (co dla Jana stanowiło kolejny dowód, że można doskonale obywać się bez Boga), stale nawiedzany był przez nieproszonych awanturników. Właśnie trwała poważna dyskusja, czy Internet nie powinien być cenzurowany i “czyszczony” z cywilizacyjnych odpadów umysłu niezrównoważonych osobników. Sam prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki uważał, że Internet należy cenzurować, aby nieodpowiedzialni szaleńcy nie zanieczyszczali go plugastwem, pochwałą przemocy czy pornografią. Jan włączył się w tę dyskusję i pracowicie słał w cyberprzestrzeń swoje opinie.

“W realnym świecie obok Dobra występuje Zło, a obok ludzi wartościowych egzystują szaleńcy. Jeśli ich wyeliminujemy, świat stanie się światem sztucznie izolowanym i przestanie się rozwijać. O postępie i rozwoju decydują nie tylko ludzie normalni, moralni i dobrzy. Także niemoralni, nienormalni, inni niż wszyscy, niestety, również osobnicy budzący sprzeciw i obrzydzenie. Jednak zło odkryte i zdefiniowane jest mniej niebezpieczne” – pisał Jan w swym przesłaniu, które pilnie studiowano w USA, Wielkiej Brytanii, Australii czy Francji.

Oczywiście, że nie miał czasu, by zwracać baczniejszą uwagę na ukochaną córeczkę. Była ona zresztą tak wspaniale “zaprogramowana” – według określenia ojca, że znakomicie dawała sobie radę. Jak superkomputer.

– …jak inteligentne dziecko inteligentnych rodziców! – prostowała Anna ze śmiechem.

Czarne ptaszysko, przesiadujące coraz dłużej na konarze wiśniowego drzewa, przestało niepokoić Annę; w dziwny sposób przywykła do niego, a nawet uhonorowała go, umieszczając w szkicowniku.

– Pokaż no… – powiedział raz zaprzyjaźniony ornitolog. – Nie wiedziałem, że rysujesz ptaki.

– To tylko kruk, który przesiaduje na naszej wiśni – odparła Anna.

– Jaki kruk! Jaka wiśnia! – obruszył się mąż przyjaciółki. – Myślałem, że rysujesz z natury, a nie z głowy! Drzewo jest łyse, więc trudno rozpoznać gatunek. To wcale nie jest kruk, zapewniam cię! W każdym razie nie taki jak w naszej strefie klimatycznej. Jak na kruka ma za dużą głowę, zbyt wielkie skrzydła, no i te szpony… Nie są krucze, ale orle.

– Może to orzeł? – podpowiedziała Anna.

– Orzeł! – prychnął ze złością ornitolog. – Widziałaś kiedyś w tych stronach orła? Poza tym żaden orzeł nie ma tak czarnego upierzenia i takiego dzioba!

– Więc co to jest? – zainteresowała się autorka szkicu.

– Taki ptak w ogóle nie istnieje – uciął ornitolog. Anna w odpowiedzi wzruszyła ramionami. Nie lubiła się kłócić, zwłaszcza gdy ptak, “który w ogóle nie istniał”, spędzał wiele godzin na drzewie w jej ogrodzie. Widocznie polubił akurat to drzewo i ten ogród – choć Anna za każdym razem, gdy przylatywał, czuła ukłucie niepokoju. Postanowiła jednak, że nie będzie się przejmować czy ulegać niejasnym przeczuciom. Nie znosiła stanów “niepojętych” i zjawisk “niepokojących”. Lubiła to, co dawało się wytłumaczyć w sposób przystępny i zrozumiały. W tym byli podobni z Janem.

Anna wiedziała, że lokatora wiśniowego drzewa odrysowała tak starannie i dokładnie, jak tylko umiała. Była dobra w rysowaniu z natury. Tam, gdzie w grę wchodziła wyobraźnia, gubiła się i była bezradna. Ptaka wyrysowała solidnie i w pełnej zgodzie z tym, co widziała za oknem. Był znakomitym, nieruchomym modelem. Więc ornitolog się mylił. Widocznie przyjaciółka przeceniła jego zdolności, twierdząc, że należy do wybitnych przedstawicieli tej rzadkiej profesji. Na tym Anna zakończyła chwilowo kwestię ciemnego stwora z wiśniowego drzewa. Nawet przestała wyglądać oknem, by sprawdzać, kiedy tkwi na gałęzi, nieruchomy, czarny, ale mieniący się uwięzionymi w tej czerni barwami.

Za to problem Piety, rzeźbionej przez Annę tak mozolnie od wielu miesięcy, nie był rozwiązany. W teorii wiedziała, jak powinna wyglądać twarz cierpiącej matki, jaki powinien być wyraz jej oczu, pochylenie głowy, gest ramion obejmujących dziecko, w praktyce glina wciąż była oporna na działania artystki. Anna wreszcie poddała się, porzuciła nie dokończoną pracę i zabrała się do wykonania rzeźby na zamówienie osiedlowej szkoły. Było to popiersie polskiej uczonej, Marii Skłodowskiej-Curie. Żaden problem. Zwykła głowa. Rzeźbiła, studiując zdjęcia i portrety sławnej odkrywczyni radu; niepotrzebna tu była fantazja, wystarczało dobre oko i pewna dłoń. W mieście stało już kilka rzeźb Anny, na placach i w parkach. Kopernik z ziemskim globem w dłoni, Chopin z rozwianą czupryną, pewien uznany po śmierci polityk. Pomniki te nie miały wzbudzać uczuć. Ot, pomniki, ślady niewdzięcznej ludzkiej pamięci.

Tak więc do zamartwiania się o małą Ewę pozostawała babcia. Nie okazywała tego nikomu, wiedząc, że nadopiekuńczość lub współczucie źle wpłyną na dziewczynkę, przestraszą i rozkleją tę zdumiewającą twardość, z jaką znosiła swoje przypadłości. Babcia doszła do wniosku, że dziewczynka nie narzeka i nie skarży się tylko dlatego, ponieważ sądzi, że to, co się jej przytrafia, jest w jej wieku normalne.

“To dobrze”, uznała w duchu. “Nie nabawi się kompleksów”.

Po wakacjach Ewa miała iść do zerówki. Babcia przeczuwała, że jej wnuczka przykro odczuje tam swoją inność. Jeśli bowiem fatalne przypadki nadal będą ją prześladować, zostanie uznana za uczennicę chorowitą czy nie w pełni sprawną. Babcia obawiała się też, że częste opuszczanie lekcji nie będzie dobrze widziane przez nauczycieli. I rzeczywiście…

– Czy ja jestem chorowita, mamo? – spytała dziewczynka mniej więcej po dwóch miesiącach chodzenia do szkoły. Na 44 dni nauki opuściła ponad dwa tygodnie.

– Ty? Chorowita? – zdziwiła się szczerze Anna. – Masz wspaniałe wyniki wszystkich badań: rentgen, OB, morfologia, waga, wzrost! Jesteś okazem zdrowia! Czemu pytasz?

– Pani powiedziała, że muszę być chorowita, skoro tyle lekcji opuszczam, i żebyś dała mnie do szpitala na badania. A przecież ja byłam w szpitalu dopiero cztery dni temu, gdy robili mi prześwietlenie zwichniętego palca! – powiedziała dziewczynka, jakby po raz pierwszy zdając sobie sprawę z tego, że do szpitala na ogół nie trafia się aż tak często.

Ewa bardzo cieszyła się na pójście po raz pierwszy do szkoły. Szykowała się do tego wydarzenia długo i starannie, już od czerwca, a potem przez całe wakacje, gromadząc ołówki, flamastry, zeszyty, dobierając naklejki na plecak. Myśl, że zasiądzie pierwszy raz w klasie, pozna nowe koleżanki i kolegów, nauczycieli, wydawała się jej równie atrakcyjna jak wiadomość o pójściu pierwszy raz w życiu do cyrku czy teatru.

Ewa umiała trochę czytać i pisać, a nawet “wklepać” w komputer kilka zdań. Tato otworzył jej plik pod nazwą “Sekrety Ewy”, do którego nigdy nie zaglądał (Jan i Anna nie należeli do wścibskich rodziców), i dziewczynka umieszczała tam swoje pierwsze próby pisarskie lub graficzne. Z czasem plik zapełnił się też krótkimi zdaniami, które oddawały jej kłopoty i były rodzajem pamiętnika. Na przykład pisała: “Ptak. Czarny. Znowu przyleciał. Pewnie jutro coś mi się stanie. Ale jest piękny. To mnie myli. Chyba nie tylko mnie. 12 maja”. Albo: “Bezdomny. Znowu udaje, że nie słyszy i nie mówi. Babcia w to wierzy. Wszyscy w to wierzą. Nie zdradzę jego tajemnicy. Może on tego nie chce. Tajemnica to tajemnica. 17 sierpnia”.

Wydawało się, że skoro pójście do szkoły było marzeniem dziewczynki, to szkoła odwdzięczy się jej sympatią. Ale szkoła była bardziej skomplikowana, niż Ewie się zdawało, i Ewa szybko odczuła, że jest inna.

Na tę inność składało się wiele przyczyn. Wszyscy wiedzieli, że ma pecha i często choruje. Widzieli też, że nie reagowała płaczem czy histerią, lecz zadziwiającym spokojem. Nie narzekała, co byłoby przyjęte ze zrozumieniem; nie skarżyła się i nie szukała pocieszenia – a to zastanawiało innych. Ewa nie lubiła litości, miała też odrębne zdanie w sprawach, w których obowiązywała jednomyślność. Szkoła była miejscem przyjaznym dla rozkrzyczanych, narzekających i jednomyślnych. Ewa odzywała się wtedy, gdy powinna milczeć, i w dodatku nie tak, jak tego oczekiwano; dla odmiany milczała, gdy wszyscy mówili. Spędzając czas z dorosłymi lub sama, nie umiała paplać byle co i z byle powodu. Dlatego szkoła przyjęła ją z bolesnym dla niej chłodem.

Po kilku tygodniach nowego roku szkolnego dziewczynka zapisała w pliku “Sekrety Ewy”: “Oni mnie nie lubią. Nie szkodzi. Kiedyś spotkam kogoś, kto będzie mnie lubił, nawet gdy nie będę się o to starać. Gdy ktoś cię lubi, bo się starasz, to nie lubi cię takiej, jaką jesteś. Lubi nieprawdę o tobie. 14 października”.

Ewie nie przeszkadzało to, że w szkole jej nie lubią, ale zaczęło przeszkadzać coś innego: nadal prześladował ją pech. Gdy na lekcji wuefu grano w piłkę, pomknęła ona z ogromną siłą wprost w jej stronę, rozkrwawiając nos. Jej szkolne książki zawsze były zalane jakimiś płynami, miały podarte kartki lub ginęły. Pod koniec jesieni, gdy robiło się coraz zimniej, z szatni zniknęły nawet jej buty, to znów płaszcz. Nikt z nauczycieli nie zastanawiał się nad przyczynami kłopotów dziewczynki. Uznali, że jest mało zaradna.

Najdziwniejsze było to, że choć wymarzona szkoła ją odrzucała, dziewczynka wciąż ją lubiła. Nie miała przyjaciół, ale to jej nie przeszkadzało. Nie skarżyła się ani w szkole, ani w domu.

Tylko babcia coś zauważała i patrzyła na wnuczkę z troską i z lękiem; myślała też o tym, co złego może ją jeszcze spotkać. I kiedy? Wprawdzie Anna uspokajała wszystkich, wciąż powtarzając: “Ona z tego wyrośnie, zobaczycie…”, lecz babcia, przewrażliwiona, zastanawiała się, czy przypadkiem to, co najgorsze, nie jest dopiero przed nimi.

Właśnie dlatego babcia dokonała niemal cudu, żeby zdobyć drugi obrazek Anioła Stróża, taki sam jak tamten, który uległ zniszczeniu w tajemniczych okolicznościach. Starsza pani najpierw obdzwoniła swoje przyjaciółki, potem obeszła znajomych – i wszystko bez skutku. Ktoś jej poradził, by udała się na targi staroci. Ale tam – wśród spatynowanych szabel, rodowych sreber, prujących się starych koronek, zetlałych kordonkowych firanek, balowych sukien sprzed pierwszej wojny, wachlarzy ze strusich piór i szylkretu – nie było miejsca dla małego, kiczowatego obrazka.

Obrazek – dokładnie taki sam jak ten odziedziczony po mamie babci, czyli prababci Ewy – miała Pani Sama. Nawet wierszyk, wydrukowany złoconymi literkami, otoczony był identyczną girlandką z błękitnych kwiatków. Babcia spotkała Panią Samą na targu staroci i nie oczekując odpowiedzi, zwierzyła się jej ze swego kłopotu.

– Mam taki obrazek – odparła cichutko Pani Sama. – Dała mi go kiedyś moja mama, lecz jakoś go nie polubiłam.

W ten sposób babcia znalazła się w domku Pani Samej, jako jedyna osoba z całego osiedla. Zobaczyła, że jest tam czysto i pusto, i gdyby nie pies, mały hałaśliwy kundelek, byłoby w dodatku cicho nie do wytrzymania. Obrazek Anioła Stróża leżał schowany w jednej z szuflad komody, zapełnionej fotografiami w ramkach. Pani Sama jako mała dziewczynka ze swoimi rodzicami. Pani Sama na kolanach matki? babci? Pani Sama w parku, obok psa bernardyna, najwyraźniej własności fotografa, gdyż i pies, i kilkuletnia panna wyraźnie unikali zbliżenia. Pani Sama jako studentka, obok niej zaś, obejmujący ją ramieniem… niemożliwe? młody Pan Sam? Przyjaźń od tylu lat? A może po prostu są tylko krewnymi?

Babcia już, już zamierzała o to spytać, lecz Pani Sama właśnie znalazła obrazek, wręczyła go sąsiadce i milcząco dała do zrozumienia, że pora wyjść. Najwyraźniej goście ją peszyli.

– Co to? – spytała Ewa, gdy wróciła szczęśliwie ze szkoły (zdarzały się takie dobre dni) i ujrzała nad swym łóżkiem znajomą skrzydlatą postać chroniącą parę dzieci wchodzących na wąską kładkę nad przepaścią.

– Przecież znasz ten obrazek! Powiesiłam go nad twoim łóżeczkiem, gdy miałaś trzy latka! – odparła zdziwiona babcia.

– To nie ten – powiedziała Ewa.

– Jest dokładnie taki sam! – stwierdziła babcia urażona, gdyż na zdobycie obrazka poświęciła mnóstwo wysiłku.

– Ależ, babciu, ten Anioł jest inny! – zawołała z wyrzutem Ewa.

– Jak to inny? – zdziwiła się starsza pani i wpatrzyła uważnie w Anioła. Był taki sam jak na zniszczonym obrazku. Ba, tamten, obrazek od niej, miał bardziej wypłowiałe barwy, gdyż długo wisiał do światła, ten, wręcz przeciwnie, cieszył oczy soczystością kolorów. Zapewne długo leżał w szufladzie, a może wyprodukowano go później. No cóż, Pani Sama była jednak o wiele młodsza od babci. Ale obrazek był autentyczny. Mimo to Ewa się uparła:

– Jest inny. Nie widzisz? Jak możesz tego nie widzieć?

– Nie. Nie widzę. Co jest w nim innego? – spytała wreszcie pojednawczo babcia po długim wpatrywaniu się w oleodruk.

– To nie jest prawdziwy Anioł. A tamten był troszeczkę prawdziwy. Nie całkiem, odrobinkę, ale prawdziwy. A ten… ten jest sztuczny. I martwy. Gdyby te dzieci naprawdę szły tą kładką, wpadłyby do przepaści. On by ich nie uchronił – stwierdziła stanowczo wnuczka.

– Ja tego nie widzę. Co według ciebie różni tego i tamtego Anioła? – drążyła problem trochę zirytowana, a trochę zaciekawiona babcia.

– Tamten miał w sobie coś… coś anielskiego. A ten jest tylko malunkiem. Brzydkim malunkiem – powiedziała dziewczynka z uporem.

– Skąd ci to przyszło do głowy?

– Nie wiem skąd. Ale wiem.

– A jak wygląda prawdziwy Anioł? – wypytywała dalej babcia.

Ewa pokręciła głową na znak, że nie ma o czym mówić, bo tak naprawdę nie wie, jak wygląda prawdziwy Anioł. I nie wie, dlaczego stary i nowy obrazek różni aż tak wiele.

Babcia i tak tego nie zrozumie, Ewa zaś tego nie wypowie, bo nie umie. Nie zna właściwych słów. A może takich słów nie ma.

Ave tkwił skulony w swej półludzkiej skorupie. Bał się i cierpiał. Wiedział, że nikt mu nie pomoże i że nikt nie może mu pomóc. Przywykł już do myśli, że rozproszy się w Mroku, który wciąż wokół niego gęstniał. Niekiedy wydawało mu się, że w tym Mroku widzi wypukłe, błyszczące oczy Vei i że dostrzega w nich litość, lecz nie umiał, a może nie chciał uwierzyć, że Czarni są zdolni do takich uczuć.

Poddawał się bez walki, gdyż nie było już o co walczyć. Wraz z utratą skrzydeł nie pozostał mu nawet cień nadziei… Nie, nie cień: blask nadziei! W świecie, do którego Ave przynależał jako Anioł, każdy cień wróżył coś złego; wszystko, co dobre, było spowite Światłem.

A teraz Ave chciał już tylko jednego: umrzeć w pobliżu ludzkiej Istoty, którą przestał chronić wyłącznie z własnej winy. Może, umierając, ofiaruje jej to jedno jedyne, co mu zostało: zdolność do pogodzenia się z cierpieniem. To niewiele. I dużo. Dlatego dotykając drewnianych paciorków, które zachowywały odrobinę ciepła ich właścicielki, Ave cały czas starał się przekazać jej tę najważniejszą myśl: “Cierpienie należy do życia. Jeśli cierpisz, wciąż żyjesz. Pogódź się z tym, mała dziewczynko…” Wierzył, że myśl mknie między Ziemią a Niebem i dociera do miejsca przeznaczenia. Czuł to.

“Cierpienie jest Złem i przynależy do Krainy Mroku”, Vea wtargnął w jego myśli szelestem suchych liści, zalegających kąt rudery. “A nagromadzenie cierpienia może być groźne. Niektórzy myślą, że cierpiąc, człowiek staje się lepszy, ale najczęściej bywa odwrotnie. Zdarza się wprawdzie, że cierpiąc, dochodzi się do rozumu, lecz rozum, Ave, nie należy do kategorii moralnych. Nie jest nierozłącznie związany z Dobrem. Przeciwnie, zdarza się, że Dobro urąga rozumowi, Zło zaś o wiele częściej bywa rozumne. Niekiedy trzeba wybierać między Dobrem a rozumem. Światłość strąciła nas z Drabiny, abyśmy stanowili przeciwwagę dla bezrozumnego Dobra i nierozumnej Miłości. To dzięki nam ludzkie Istoty uczą się trudnej sztuki wyboru. I Dobro, i Zło potrafią bowiem zniewolić człowieka, dopiero wybór pomiędzy nimi prowadzi do wolności. Jeśli zatem nie ma wyboru bez Zła, to czy nie mógłbyś mnie polubić, Ave?”

Ave słuchał szelestu liści i wycierał długimi włosami łzy, które ciekły mu po twarzy. Anioły nie płaczą. To, co anielskie w Avem, godziło się z losem. Nie był to w końcu, jak Ave zaczynał się domyślać, los pierwszego ani ostatniego Anioła. Lecz półludzkie ciało, które zyskał, gdy zetknął się z Ziemią, umiało płakać, więc korzystał z tego daru.

Ave do tej pory nie wiedział, że ludzkie łzy to z jednej strony wyraz ogromu cierpienia, lecz z drugiej także ulga. Razem z łzami wypływa cierpienie, by zrobić miejsce na nową, kolejną falę bólu. Inaczej ból przestałby się w nim mieścić. Zwłaszcza że ból napływał do Avego z każdym słowem Vei. Ave, nim spadł na Ziemię, wierzył, że każde istnienie powinno trwać w harmonii, tymczasem dowiadywał się, że bywa też przypadkową, bezrozumną szamotaniną pomiędzy Dobrem a Złem lub rozumnym wyborem, nie mającym nic wspólnego z jednym i drugim.

Czarno-biały świat Avego rozpadał się razem z nim na kawałki. Biały Anioł wierzył, że wszechświat zawdzięcza swoje piękno wyłącznie Dobru. Tymczasem głos Vei nieprzerwanie rozbrzmiewał w skrzypieniu desek i gontów starego domu, w pękaniu podłogi, w podmuchach wiatru, w szeleście liści, w stukocie owadzich nóżek lub brzęczeniu ich skrzydełek czy w skrzeczeniu gawronów:

– HARMONIA TO UKŁAD POMIĘDZY DOBREM A ZŁEM.

– Dobro nie wchodzi w żadne układy, zwłaszcza ze Złem! – obruszał się Ave.

– Biedny anielski pisklaku… Dobro rodzi się w opozycji do Zła, więc gdyby go nie było, nie byłoby też Dobra. Pomyśl o tym.

Ave rozmyślał nad jego słowami, ale nie mógł tego pojąć. Na Drabinie nikt nie mówił, że Dobro i Zło to dwie połowy całości. Nikt nie ośmieliłby się powiedzieć tego w miejscu, gdzie Światłość jaśniała najmocniej. Chyba że ta gorzka wiedza przychodziła powoli, że posiadały ją wyłącznie najstarsze Anioły? Może znali ją Archaniołowie Michał czy Gabriel – i właśnie dlatego byli Archaniołami – natomiast tacy jak Ave rzeczywiście byli tylko anielskimi pisklętami niegodnymi zdumiewającej i nadto skomplikowanej prawdy o bliźniaczej naturze Dobra i Zła?

Ave otrząsnął się i doszedł do wniosku, że to niemożliwe; to tylko bliskość szaroburej Ziemi, samotność i poczucie klęski osłabiały mu wolę; to one powodują, że nastawia ucha na nieprawdopodobne i świętokradcze podszepty Mroku.

– Dlaczego mnie nie lubisz? – zaszeleścił cicho Vea.

Ewa rosła, z pięciolatki stała się ośmiolatką, dziesięciolatką, a potem, nawet nie wiedzieć kiedy, dwunastolatką. Chodziła już do szóstej klasy i dotąd nie znalazła w szkole przyjaciółki. Wszystkie jej koleżanki trzymały się razem, tworzyły pary czy trójki lub grupy, tylko ona była wciąż sama. Ale dzięki temu Ewa inaczej ceniła czas. Nie chciała go “zabijać”, tracić na zabawę, bo każdą minutę, w której czuła się sprawna, zdrowa i nie przydarzało się jej nic złego, chciała dobrze wykorzystać. Niecierpliwiły ją rozmowy o niczym, męczyło wysiadywanie w McDonaldach czy cukierniach. Nie ciekawiły prywatki i szeptanie po kątach o sekretach płci. Jej mama rzeźbiła, nagie postacie i Ewa od dziecka znała tajemnice ciała skryte pod ubraniem. Wiedziała, że to nie bociany przynoszą dzieci.

Ani Anny, ani Jana nie dziwiło to, że ich córka jest ciągle sama. Może dlatego, że to im odpowiadało, cenili sobie bowiem ciszę. Obecność innych dzieci, odwiedziny koleżanek i kolegów, głośne okrzyki, rozmowy i śmiechy wytrącałyby ich z doskonałej koncentracji. Zamknięci w swoich światach, nie dostrzegali, że ich córce brak towarzystwa rówieśników.

– Ona jest fantastyczna. Zwróć uwagę, jak znakomicie sama organizuje sobie czas! – mówiła Anna do Jana, nie dostrzegając w zachowaniu córki niczego, co mogłoby niepokoić.

– Nie marnuje go na głupoty – odpowiadał krótko ojciec Ewy, który uważał, że czas jest czymś najcenniejszym na świecie. Jan nigdy nie wpadłby na pomysł, żeby, na przykład, położyć się w trawie i patrząc w niebo, zmarnować godzinkę. “Niebo gwiaździste nade mną, a prawo moralne we mnie”, twierdził wprawdzie Immanuel Kant, i Jan cenił tę myśl filozofa, lecz nigdy nie oglądał gwiaździstego nieba. Anna zaś nie szukała sprzymierzeńców dla swej sztuki w harmonii z przyrodą, lecz w podręczniku anatomii i w zasadach perspektywy.

Tylko babcię więc niepokoiła cisza panująca w tym domu. Taka cisza krzyczy w domach ludzi bardzo samotnych, taka cisza panuje teraz w domu Pani Samej, której jedyny domownik, mały kundelek, wpadł pod auto.

Babcia, która mieszkała dwie uliczki dalej, nie tylko miała swoich przyjaciół, z którymi spotykała się w małych kawiarenkach i na spacerze, a czasem toczyła długie telefoniczne rozmowy. Miała też starego kota, Ancymona, i gdy przebywała w domu, rozmawiała z nim, informując go, co właśnie robi. Rozbijała ciszę głosem.

– A teraz zrobimy sobie herbatki – obwieszczała babcia i kot Ancymon szedł za nią do kuchni, ocierając się przyjaźnie o jej nogi, głos zaś czynił mieszkanie przytulnym i swojskim. Jest bowiem kilka odmian ciszy; najlepsza jest ta, która zapada z wyboru człowieka, a nie przeciw niemu. Babcia o tym wiedziała.

Dlatego ucieszyła się, gdy zobaczyła przez okno, że Pani Sama spaceruje z Panem Samym, który zapewne przyjechał na wieść o śmierci psa. Czy można jednak pocieszyć kogoś bez słów i na tak dużą odległość? Pani Sama szła wolno ulicą, jak zwykle ze spuszczoną głową, a Pan Sam, co równie normalne, półtora metra za nią drobił niewielkimi krokami, odwrócony w przeciwną stronę. Babcia, widząc to, słyszała, jak ich samotność dzwoni donośnie, jak wielki dzwon w osiedlowym kościele.

Babcia umiała wyczuć takie rzeczy, dlatego też jedyna w rodzinie usłyszała samotność wnuczki.

Mała Ewa – no, już nie taka mała, wchodziła przecież w trzynasty rok życia – czuła jednak potrzebę rozmawiania z kimś, kto chciałby jej słuchać. Nie pisała pamiętnika (trudno było nim nazwać krótkie notatki spisywane nadal w komputerowym pliku), nie wymieniała z nikim opinii na żaden temat, musiała w końcu dać upust potrzebie rozmowy. Przywykła wprawdzie do milczenia panującego w domu, sama też była małomówna, lecz nawet małomówność ma swoje granice.

To Bezdomny okazał się jej przyjacielem i słuchaczem. Odwiedzając go, mijała niekiedy Panią Samą lub widziała z daleka, jak Pani Sama stoi koło rudery. “Szuka czyjegoś towarzystwa i też woli jego niż sąsiadów”, pomyślała dziewczynka, obejmując tym słowem mieszkańców osiedla. Ale w przeciwieństwie do Pani Samej, mała Ewa rozmawiała z Bezdomnym.

– Nie lubią mnie w szkole, wiesz? Trudno mi zrozumieć, dlaczego. Wydaje mi się, że nie robię nic wbrew reszcie – zwierzyła mu się pewnego razu. Zdawała już sobie sprawę ze swej odrębności.

Obcy patrzył na nią przez mierzwę skłębionych włosów. Czuła jego spojrzenie, choć wciąż nie widziała oczu. Milczał. Przywykła, że prawie zawsze milczy. I bardzo rzadko się odzywa. Ale na pewno słyszy, wbrew temu, co twierdzi babcia. Niekiedy miała uczucie, że słyszy jego głos w sobie. Przywykła, że był blisko, że od kilku lat zawsze mogła go tu znaleźć.

Rzecz dziwna: Czarny Ptak wciąż miał nad progiem swoje gniazdo i nie odlatywał. A przecież Ewa dałaby głowę, że ten, który odwiedza ich wiśniowe drzewo, jest taki sam. Identyczny. I miała uczucie, że im bardziej Bezdomny słabnie, tym ponure ptaszysko robi się silniejsze. Większe. Intensywniej czarne. Nigdy jednak nie odważyła się porozmawiać z Bezdomnym o jego współlokatorze, wyczuwając, że on tego nie chce.

Zwierzała mu się za to ze swoich wątpliwości, opowiadała o szkole i o domu. Słuchał uważnie i z ciekawością. Raz wyznała swemu dziwnemu przyjacielowi:

– Boję się, że mama nie jest wielką artystką. Zauważyłam, że nic jej nie boli nawet wtedy, gdy rzeźbi ból. Dlatego jej to nie wychodzi.

Bezdomny siedział nieruchomo. A Ewa wypowiadała się z powagą:

– Van Gogh cierpiał, gdy malował. Obciął sobie ucho, wiesz? Beethoven, gdy komponował, płakał. Bo był głuchy. Nie tak jak ty, tylko naprawdę. Goya, wielki artysta, całe życie był przerażony, że inkwizycja spali go na stosie. A Boschowi śniły się potwory, które malował, bał się spać. Gustaw Mahler, taki kompozytor, cierpiał na depresje, a Czajkowski prawie zwariował. – Dziewczynka opowiadała mu o wszystkim, czego dowiedziała się o artystach z grubych książek leżących na półce mamy. Każdy z tych niezwykłych twórców, co ją od razu uderzyło, coś przeżywał, czegoś się bał, za coś cierpiał. A jej mama miała życie poukładane – los oszczędzał jej mocnych przeżyć. Ewa nie była pewna, czy to dobrze.

Bezdomny słuchał i wciąż milczał, a jego milczenie zachęcało, by dziewczynka bez skrępowania mówiła dalej.

– Czy mam powiedzieć mamie, że powinno ją coś boleć, gdy rzeźbi? – spytała i spojrzała czujnie na swego dziwnego towarzysza. Wydawało się jej, że słyszy odpowiedź.

– …mam się nie wtrącać. TO do niej przyjdzie.

– Ale co? Cierpienie? – spytała głośno, a on skinął głową:

– Cierpienie to życie, Dobro to życie i Zło to życie. Cierpienia nie wybierasz, ono na ciebie spada. Ale za jego sprawą możesz wybrać. Do wyboru potrzebujesz rozumu. Zrób tak, aby twój rozum nie był ponad Dobrem i Złem. Spróbuj, choć to chyba trudne – powiedział nagle i obrócił głowę tam, gdzie Czarny Ptak miał swoje gniazdo, jakby chciał, by i on go słyszał.

Ptak zaskrzeczał chrypliwie.

Ewa nie pojęła w pełni słów swego przyjaciela, ale wyczuwała, o co może mu chodzić. Prawo Einsteina, o którym opowiadał jej tata, jest wynikiem pracy czystego rozumu, lecz można je zastosować do złych lub dobrych celów. Ludzie postarali się i o jedno, i o drugie. Internet jest tworem czystego rozumu, lecz wraz z mądrymi internautami do tego sztucznego świata zaczęły napływać gigabajty Dobra i Zła, wśród których wciąż trzeba wybierać. Nauka biologii rozwija się dzięki pracy czystego rozumu, lecz roślinom, zwierzętom i bliźnim można wyrządzać krzywdę lub pomagać im w potrzebie.

– Tak. Właśnie tak – pokiwał głową Bezdomny.

Ewę dziwiło, że ktoś tak mało jej znany o wiele lepiej wyczuwa jej kłopoty, zmartwienia i myśli niż najbliżsi. Jakby on był w niej, co było przecież niemożliwe. “Dlatego pewnie Pani Sama też do niego przychodzi. Pan Sam jest osobno i Pani Sama osobno. Poza obcym pojmuje to tylko babcia”, myślała dziewczynka.

…a babcia właśnie stała w pobliżu, nie dostrzeżona ani przez Bezdomnego, ani przez Ewę, i myślała ze strachem: “Ogłuchłam…” Widziała wyraźnie, że rozmawiają i gestykulują, a jednak nie słyszała żadnego dźwięku! żadnego!

“Ogłuchłam!”, pomyślała ze zgrozą. W końcu taka przypadłość jak tracenie słuchu często dotyka starsze osoby. Lecz chyba nie z godziny na godzinę! Ba, z minuty na minutę! Kwadrans temu babcia rozmawiała w osiedlowym sklepie ze sprzedawcą, doskonale słysząc każde jego słowo!

“Zaraz… chwileczkę… przecież słyszę świst wiatru, choć nie jest to huragan, lecz zefirek!”, uprzytomniła sobie, nie odrywając wzroku od wnuczki i obcego. Nadal rozmawiali, gdyż widziała, że oboje poruszają ustami. Do uszu starszej pani dobiegł teraz odległy warkot auta, a za moment nawoływanie synka przez żonę doktora.

“Nie ogłuchłam. Dobiegają mnie wszystkie inne dźwięki! Nie słyszę tylko rozmowy Ewy z Bezdomnym! Ooo, zaświergotał ptak na drzewie!”, zdziwiła się babcia, podchodząc coraz bliżej do wnuczki i obcego.

Bezdomny spojrzał na starszą panią spomiędzy gęstwiny włosów. Wyczuła jego spojrzenie, choć nie widziała oczu. Chyba jeszcze nikt nie zaglądał w jego oczy.

– Umiesz mówić? – spytała babcia, a on wydał z siebie ten dziwny, kwiląco ptasi dźwięk. Babcia westchnęła.

– Czemu jesteś zdenerwowana, babciu? – spytała dziewczynka.

– Jestem zdenerwowana – przyznała starsza pani. – Miałam atak głuchoty. Wydawało mi się, że rozmawiacie, a nie słyszałam waszych głosów.

Ewa wzruszyła ramionami. Skoro babcia już słyszy, to znaczy, że wszystko w porządku.

– Może dzwoniło ci w uchu? Wtedy wydaje się, że człowiek ogłuchł – podpowiedziała. Bezdomny kiwał się na piętach, poruszając głową, jakby jej przytakiwał.

– Słyszałam żonę doktora i głos ptaka. Nie słyszałam tylko ciebie i jego – zirytowała się babcia.

– Zdawało ci się – lekko powiedziała wnuczka.

– Może mi się zdawało – przytaknęła babcia, patrząc jednak podejrzliwie na obcego. “Nic mi się nie zdawało”, pomyślała ze strachem, “albo ja mam zwidy, albo ten włóczęga uprawia jakieś cyrkowe sztuczki”.

Obcy przebywał już na osiedlu od siedmiu lat i mieszkał niezmiennie w tej samej ruderze, którą od całkowitego zawalenia uchroniło tylko to, że doktor z dentystą i biznesmenem w wolny weekend przeprowadzili tu prowizoryczny remont. Połatali drewniane gonty w części domu, gdzie mieszkał włóczęga, zabili okna dyktą, uszczelnili rozlatujące się drzwi, wstawili stary węglowy piecyk. Wszystko dlatego, że babcia powiedziała kiedyś, niby mimochodem:

– Nasze osiedle jest nietypowe, bo nie tylko ma swego Bezdomnego, lecz o niego dba. My jesteśmy potrzebni jemu, on nam, bo uspokaja nasze sumienia…

– Ha, możliwe. Ale co będzie zimą? Gdyby była ostra, to on może zamarznąć na śmierć. Coś trzeba by z nim zrobić – odparł lekarz, lecz na razie ograniczył się do tego, że przyniósł stary śpiwór.

Od tej pory prawie wszyscy na osiedlu zaglądali do rudery, by sprawdzić, czy jej lokator czegoś nie potrzebuje. Nikt natomiast nie zauważył gniazda Czarnego Ptaka.

To sąsiedzi musieli decydować, czego chce “ich” Bezdomny, gdyż on sam do nikogo nie wypowiedział jeszcze ani słowa. Do nikogo poza Ewą, której i tak nikt by nie uwierzył, że on mówi.

Dziewczynka odwiedzała go teraz rzadziej niż na początku. Miała coraz mniej czasu, coraz więcej nauki. I często była zmęczona. Niekiedy bez powodu. Ogarniała ją nagle niezrozumiała ociężałość nóg, przed oczami migotały złotoszare plamki, a w głowie kręciło się jak na karuzeli. Nie mówiła o tym rodzicom, by ich nie niepokoić. Przywykła zwracać się do nich tylko z najważniejszymi sprawami. Ale przychodziła do Bezdomnego choćby raz w tygodniu. Czuła, że gdyby nie przyszła, w jakiś sposób by go zawiodła.

“A może to ja go potrzebuję, nie on mnie?”, pomyślała kiedyś przelotnie, lecz ta dziwaczna myśl szybko zniknęła.

– Czy rozmawiasz też z Panią Samą? – zapytała go raz z ciekawością, ale on potrząsnął głową. – Więc czego ona od ciebie chce? Czego tu szuka?

– Miłość – odparł krótko, a mała Ewa bezwiednie parsknęła śmiechem. Przecież Pani Sama nie mogła zakochać się w Bezdomnym! Z Bezdomnym można rozmawiać, ale nie można go kochać. Jest niechlujny, chorobliwie chudy, bez wieku i w ogóle dziwaczny…

– Nie, nie – odparł jej myślom. – Ona ma w sobie nadmiar miłości i myśli, że można zamienić ją w litość.

Ewa instynktownie wyczuła, że litość pomoże Pani Samej na krótko lub wcale.

– Pan Sam byłby lepszy – szepnęła odruchowo, zdradzając doświadczenie zdobyte podczas oglądania telewizyjnych seriali.

Nic dziwnego, że czując bliskie porozumienie z tym obcym, właśnie jemu Ewa zwierzyła się z tego, że dzieje się z nią coś niepokojącego; opowiedziała mu o złotych plamkach przed oczami, zawrotach głowy, bólu nóg, fioletowych sińcach, które pojawiały się na jej ciele bez żadnego powodu. Bała się mówić o tym rodzicom; bała się ich lęku i kolejnych wizyt w szpitalu.

Bezdomny słuchał, nerwowymi ruchami splatając i rozplatając długie włosy, zakrywające mu twarz. Czasem cicho kwilił, jak ptak wyrzucony z gniazda, to znowu, milcząc, przekazywał jej swe myśli. Ewa nie dociekała, jak to robi, i nie próbowała dociekać. Wydawało się jej normalne, że wyczuwa myśli osoby, którą lubi. Przecież Bezdomny stał się jej przyjacielem właśnie dlatego, że słuchał i milczał, więc nie był w stanie jej rozczarować. Za to mowa ich myśli przypominała Ewie muzykę. Lewa ręka organisty-wirtuoza wygrywała jakąś muzyczną frazę, druga grała w tym czasie inną, równoległą melodię. Dopiero razem tworzyły całość.

“Co za dziwne skojarzenie” – pomyślała, wcale nie zdziwiona. Ewie, która obcowała głównie z dorosłymi, zawsze chodziły po głowie poważne myśli.

Vea przybrał kształt grzyba na wilgotnej ścianie rudery.

– Dobra muzyka nie jest kanonem dwóch głosów – powiedział mlaszcząco grzyb. – Muzyka to cała orkiestra i jest w niej miejsce także na ciemne, mroczne tony. Niekiedy to one decydują o jej wielkości, o tym, że muzykę przeżywa się i pamięta, że się ją czuje.

“Nie będę cię słuchał”, powtarzał sobie Ave w myślach, lecz głos Vei dręczył go nawet wtedy, gdy ptak był nieobecny i przesiadywał daleko stąd, na wiśniowym drzewie.

– Infantylizm Aniołów częściej irytuje, niż wzrusza. Wiesz, jak was przedstawiają ludzie? Jako słodkie istotki o blond włosach, w kobiecych sukniach i z gęsimi skrzydłami. Czy pojmujesz, dlaczego ludzie nas chętniej słuchają, a głusi są na wasz słodki i piskliwy głosik? Traktują was niepoważnie, mój złoty. Gdybym pozostał na Drabinie, byłbym podobny do ciebie. A tak znalazłem się bliżej Ziemi i wiem o człowieku więcej niż ty, i więcej dla niego czynię – oznajmił Vea głosem skrzypiącej, przegniłej deski, która z hukiem oderwała się od sufitu i spadła na podłogę. – Albowiem Dobro osiąga siłę tylko wtedy, gdy świadomie walczy ze Złem. Dobro nie wystawiane na pokusy traci na wartości, jest jak fałszywe złoto. Światłość strąciła nas z Drabiny po to, abyśmy na wieczność wystawiali Dobro na próbę.

– To kłamstwo! – zaprzeczył Ave. – Zwalczacie Dobro, pomagając zwyciężyć Złu.

– Ale zwyciężamy tylko wówczas, gdy Dobro jest niewiele warte; gdy nie ma w nim Miłości, za to jest pycha. W istocie rzeczy wzmacniamy Dobro, jeśli wyjdzie zwycięsko ze starcia z nami. Światłość to wie i docenia – zaszemrał Vea głosem karalucha, w którego nagle się przeobraził, by móc skryć się w jednej ze szpar.

Ave wzdrygnął się z bezradnością i lękiem. Jako pół-człowiek brzydził się karaluchów, jako półanioł bał się myśli, które sączył mu w ucho Vea. Nim się tu znalazł, osaczony przez gęstniejący Mrok, głęboko wierzył, że Światłość, strącając Czarnych z Drabiny, odwróciła się plecami do Zła. Teraz dowiadywał się, że to nieprawda. Zła nie wolno spuszczać z oczu nawet na chwilę, wtedy być może pozostanie niegroźne. Gdy je zlekceważysz, nabierze odcieni szarości i będzie trudno rozpoznawalne. Lub zgęstnieje w czerń tak intensywną, że pochłonie wszystko wokół siebie.

– Właśnie tak – zaszeleścił Vea ze swego ukrycia. – Czy mógłbyś mnie trochę polubić?

Ave potrząsnął głową. Jakże on, Biały Anioł, mógłby polubić Czarnego? Jest mu przecież całkiem obcy, a nawet wrogi.

Vea tymczasem, wciąż w postaci karalucha, wypełzł ze szpary i wtulił się, niewidoczny, w fałdy płaszcza Avego (był to płaszcz dziadka Ewy). Grzejąc się w jego bliskości, rozmyślał o swoim nieszczęsnym bliźniaczym bracie, który nie wiedział i nie chciał nic wiedzieć o ich pokrewieństwie.

Według Vei, jedynie kilka najstarszych Aniołów, z najwyższych szczebli Drabiny, znało Prawdę, lecz ujawniało ją niechętnie, przemilczając zwłaszcza przed najmłodszymi. A przecież to było tak oczywiste: i Białe, i Czarne zrodziły się ze Światłości. Jeśli Światłość strąciła ich z Drabiny, to nie tylko za karę, lecz także z potrzeby. Po to, by stworzyli Krainę Mroku, gdyż w Mroku każde Światło jaśnieje. Ta Prawda była na Drabinie niepopularna. Na Drabinie w ogóle sądzono, że jest tylko jedna Prawda, a tymczasem jest ich wiele. “I każda z nich jest naj-naj-najprawdziwsza” – westchnął Vea.

– Ave, mój bracie, gdyby Ziemia nadal była Rajem i żyły na niej wyłącznie Anioły pospołu z ludźmi, gdyby nie było nas, Czarnych, wkrótce wszyscy przestaliby mieć świadomość Dobra, gdyż rozpłynęłoby się ono w wiecznym Blasku. Dobro musi być świadomym wyborem, a nie jedyną możliwością – skrzypiał stary dach rudery, w której krył się Bezdomny-Anioł.

Vea, gdy chciał, umiał mówić wieloma głosami naraz.

Ewa zauważyła od pewnego czasu, że coraz rzadziej odwiedza Bezdomnego, za to on przychodzi w pobliże jej domu. Zdarzyło się to po raz pierwszy mniej więcej wtedy, gdy zaczęła odczuwać mocne zawroty głowy; raz prawie upadła w swoim pokoju, ale w ostatniej chwili chwyciła się framugi okna. Postała tak chwilę i ujrzała, jak Bezdomny wyłonił się zza zakrętu drogi i szedł wolno, jakby skradając się, ścieżką wzdłuż ulicy. Jego chód był niezgrabny, mało wprawny, wyglądało, jakby kulał.

“Jakby nie umiał chodzić. Tak pewnie chodzi strach na wróble”, pomyślała przelotnie.

Śledziła go zza firanki, patrząc, jak zbliża się do ich ogrodzenia i kuląc się, przystaje za nim. Wyczuła, że jej wypatruje, więc odchyliła zasłonę i pomachała mu ręką.

“Nie byłam u niego parę dni i widocznie przyszedł sprawdzić, czy mi się coś nie stało. A tymczasem gdyby nie framuga, leżałabym teraz na podłodze. Mam uczucie, że w środku mojej głowy fruwają motyle. Czarne motyle”, pomyślała. Gdyby to nie trwało już od pewnego czasu, Ewa wierzyłaby, że ma grypę. Lecz grypa nie objawia się takim szumem w głowie. Grypa to łamanie kości, bóle głowy, niemiły katar. “To jest coś innego”, niepokoiła się dziewczynka.

Bezdomny jakby wyczuł, że dzieje się z nią coś złego, gdyż odtąd codziennie przychodził w pobliże jej domu. Omijał główne uliczki osiedla i szedł przez łąki ścieżką, wiodącą wzdłuż zadbanych ogrodów przylegających do domków. Wlókł się jak kaleka lub człowiek, który od nowa uczył się chodzić.

“Jest bardzo chory”, pomyślała Ewa, czując, że mimo to nie ma prawa wzywać lekarza czy zmuszać obcego, by zgodził się iść do szpitala. “On by tego nie chciał, tak jak ja”, pomyślała.

Bezdomny przychodził, przywierał twarzą do ich drewnianego płotu i patrzył w okna pokoju małej Ewy. Próbował robić to jak najdyskretniej. Ale Ewa codziennie dostrzegała jego skudloną głowę i najpierw dziwiło ją to, potem przejściowo irytowało. Lecz później uświadomiła sobie, że przecież to jej w ogóle nie przeszkadza. Za to może on potrzebuje bliskości ludzi?

Tato z początku też się denerwował:

– Czemu jakiś obcy ma mi zaglądać w okna?

– On nie zagląda. I niczego nie widzi. Mamy przecież firanki. A ty wciąż siedzisz przy komputerze i też niczego nie widzisz. Nie przeszkadzacie sobie – uspokoiła go córka.

Babcia usiłowała stanąć po stronie ojca, a nawet chciała zabronić Bezdomnemu wystawania pod ich domem; uważała, że w ten sposób obcy przekracza ustalone reguły współistnienia: miał prawo pozostawać na osiedlu, ale nie wolno mu było się narzucać. Lecz on nie rozumiał, czego od niego chcą, i uparcie trwał przy swoim. A ponieważ nie robił niczego złego i o nic nie prosił, wszyscy przywykli do jego dziwactw i pogodzili się z nieproszonymi odwiedzinami.

Gdy tak patrzył zza płotu w okna pokoju Ewy, wiedziała, że cierpliwie czeka, aż ona uspokajająco kiwnie dłonią, da mu znak, że wszystko w porządku albo że mogło być gorzej. Na przykład, że wprawdzie ma sześć szwów na głowie, gdyż spadła ze schodów, lecz przecież mogła mieć wstrząs mózgu; albo że wpadła pod auto, lecz uszkodzony ma tylko bark. Lub że w ogóle nic się nie dzieje; jest tylko słaba, czarne motyle szamocą się w jej głowie, jakby pragnęły odzyskać wolność.

Gdy Ewa dawała mu z okna znaki, widziała, jak westchnienie ulgi wznosiło jego chudą klatkę piersiową i poruszało garbem na plecach.

– Bez domu, bez rodziny, bez pracy, kulawy, niemowa, niedorozwinięty i na dodatek garbaty. Dlaczego tyle zła naraz spadło na jednego człowieka? Za co? – babcia zadawała sobie retoryczne pytania, kręcąc głową.

Ten garb dostrzegli dopiero niedawno, gdy Bezdomny zaczął przychodzić pod ich dom. I gdy zamienił obszerny sweter dentysty na letnią koszulę po dziadku Ewy.

Jednak nikt nie był na tyle spostrzegawczy, by zauważyć, że gdy na suchej gałęzi wiśni przysiadał Czarny Ptak, Bezdomny nigdy nie przychodził. Widząc z daleka mroczny kształt, tkwiący nieruchomo na konarze, obcy zatrzymywał się na ścieżce, którą zmierzał w stronę domu Ewy, a potem zawracał.

Czarny Ptak pojawiał się teraz rzadko, ale zawsze, jak z uporem twierdziła Anna, zapowiadał nieszczęście. Anna nadal go nie znosiła, ale od czasu gdy wyrysowała go w szkicowniku, jakby “odczarowała” jego wpływ na własne samopoczucie. Już go się nie bała, choć nadal wierzyła, że przysiadał na gałęzi wiśni na dzień lub dwa przed kolejnym wypadkiem Ewy. Jan w to oczywiście nie wierzył i w pojawieniu się ptaka nie widział żadnej złej wróżby.

Na prośbę żony Jan ściął suchy konar, Anna zaś, z nieznanym sobie uczuciem gniewnego triumfu, spaliła go w kominku. Ptak jednak pojawił się nazajutrz i wybrał sobie inną gałąź. Zaczęła usychać tego samego dnia. Już pod wieczór różowe kwiaty zwiędły, a zielone liście zszarzały. Drzewo najwyraźniej też nie lubiło jego obecności.

Wiosna gwałtownie i bez ostrzeżenia przeszła w kolejne lato. Różowe kwiaty opadły, ustępując miejsca małym, twardym owocom, które wysychały, nim zdołały dojrzeć.

Natrętna bliskość ptaka już od dłuższego czasu niepokoiła Annę bardziej niż zwykle. Pewnego ranka rozchyliła firanki, by zobaczyć, jaki dzień wschodzi za oknem – i zamiast błękitu, przesianego zielonością liści, na pierwszym planie ujrzała złowieszczą, nieruchomą sylwetkę. Miała nadzieję, że ptaszysko wkrótce odfrunie. Lecz tkwiło na gałęzi aż do nocy. Gdy nazajutrz się obudziła, wciąż tam było. Minęły kolejne trzy dni – było nadal.

– Przecież on musi coś jeść, pić… Dlaczego nie odlatuje? – irytowała się, ale Jan uśmiechał się pobłażliwie. I dziwił się, że jego rozsądna żona tak podatna stała się na zabobony.

Babcia też nie lubiła ptaka. Ewa udawała, że go nie widzi, lecz nie cierpiała go z całego serca. Dziwiła się tylko, że babcia dostrzega ptaszysko tylko na ich wiśni, że nie zauważa go nigdy w ruderze obok Bezdomnego. Ewa zaczęła podejrzewać, że ptak zna jakieś sztuczki, że umie być niewidzialny, a może nawet przebywać w paru miejscach naraz. To, że teraz był tu, na ich drzewie, nie oznaczało, że zniknął z dachu rudery.

Jan, widząc, jak bardzo ów czarny stwór irytuje żonę, zaofiarował się odrąbać kolejny konar wiśni, ale tym razem zaprotestowała sama Anna: przecież wiśniowe drzewo nie jest winne tej ponurej i złej obecności! A zresztą, co by to pomogło.

– Nawet gdybyś je całe ściął, to ptak usiadłby na kominie – stwierdziła z bezsilną złością.

Ptak tkwił na drzewie od parunastu dni. Anna próbowała go płoszyć, uderzając drągiem o pień; po raz pierwszy ucieszyła się silną burzą, jaka przeszła nad osiedlem, lecz ulewny deszcz, który jej towarzyszył, tylko nieznacznie zmoczył lśniące czarne pióra nienawistnego stworzenia.

– A najgorsze jest to, że nic złego się nie dzieje – zwierzyła się Janowi.

– Czemu najgorsze? – dziwił się Jan logice żony.

– Bo ten ptak zapowiada nieszczęście, a to oznacza, że tym razem będzie ono wyjątkowo duże – wyszeptała Anna.

Po raz pierwszy od dłuższego czasu nie umiała skoncentrować się na pracy. Tym razem pod jej dłońmi powstawało coś tak beznadziejnego, że czuła wstręt do swego dzieła. Siadała więc coraz częściej w pokoju Ewy i milcząco wpatrywała się w córkę. W czasie jej nieobecności brała do ręki dziecięce przytulanki (wszystkie wciąż tu były, choć Ewa przestała być “małą Ewą”), jakby szukając w nich odpowiedzi na niepokojące pytania. Widok pluszowych misiów, różowych panter, kudłatych piesków uspokajał ją, gdyż ukazywał bezpieczny upływ czasu. Mała Ewa dostała tego misia, gdy miała roczek, a pieska rok później; dziś miała już prawie trzynaście lat i jakoś – mimo ciągłych wypadków – miała się dobrze. “To przejdzie z wiekiem…” – powtórzyła jak zaklęcie swoje wielekroć powtarzane już zdanie. Zaczynała wierzyć w przesądy, w dobre i złe życzenia, jakby to one miały przynieść ratunek.

Także babcia przyzwyczaiła się z okazji codziennej, wieczornej wizyty spoglądać najpierw na drzewo wiśni, z niepokojem wypatrując ciemnego, ponurego kształtu. Był. Nieruchomy. Czarny, a zarazem opalizujący mnogością głębokich, soczystych barw.

“Wygląda tak, jakby kradł barwy świata, by mu dodać smutku i szarości”, mruczała babcia do siebie i w deszczowe dni groziła ptaszysku swoją parasolką. Ale ptak patrzył na nią koralikami swych nieruchomych, wypukłych oczu – i ani drgnął.

Powoli przemijało lato, a on wciąż był.

Ave już wiedział, że TO nadchodzi. W gęstniejącym Mroku malutki płomyczek pełgał coraz słabiej, a drewniane koraliki traciły ciepło. Czarny przybrał, tym razem na dłużej, wygodną dla siebie ptasią postać, pod którą był nierozpoznawalny przez większość ludzkich Istot, i zadomowił się na drzewie w ogrodzie jego małej podopiecznej. Dlaczego ludzie go nie widzieli? Może nie umieli rozpoznać Zła, a w takim razie mieli też kłopoty z wyborem?

“Jak to możliwe?”, przeraził się Ave. “Czemu Światłość nie umie temu zaradzić? A może nie chce? Może pozostawia wybór ludziom, a oni dokonują go właśnie tak, nie inaczej? Gdyż Czarni są wszędzie, w tysiącach postaci i w mnogości głosów, które szepczą do nich dniem i nocą?”

Ave, gdy jeszcze był Aniołem, też umiał zmieniać postaci. Ale nie robił tego tak często jak Czarny, a przemiana następowała wolniej. Czarny mógł zmieniać się błyskawicznie, przeobrażać we wszelkie możliwe formy, żywe i martwe, a niekiedy nawet stawać się tłem. Jako tło był najgroźniejszy. Wtedy na pewno pozostawał niezauważony.

Anioły miały o wiele mniejsze możliwości przeobrażania się. Ave najbardziej lubił być Blaskiem, który lśnił wśród przestworzy, lub człekokształtną skrzydlatą istotą. Ta postać była najbliższa wyobrażeniom ludzi o Aniołach. Lecz właśnie w niej niebezpiecznie było przebywać i w niej najłatwiej było go unicestwić. Doświadczył tego. Wówczas, gdy sfruwał z Nieba ku Ziemi, nie miał o tym pojęcia. A tymczasem wystarczyło pozbawić go skrzydeł. Mimo tego zagrożenia wszystkie Anioły lubiły przybierać skrzydlatą postać, gdyż radość, jaką sprawiały ludzkim Istotom, była dla nich stokroć ważniejsza niż niebezpieczeństwo.

Gabriel powiedział kiedyś, że gdy pokazał się człowiekowi jako Blask, ten w ogóle go nie dostrzegł. Ale gdy wcielił się w półludzką postać z gigantycznymi skrzydłami, człowiek wyszeptał w zachwycie:

– Jesteś taki, jak myślałem…

Asmodel twierdził, że jeśli chce się pozostać nie zauważonym przez ludzi, wystarczy przybrać ludzkie kształty, rezygnując ze skrzydeł. Jednak większość Aniołów, choć kryła to starannie przed współbraćmi, nie chciała zmieniać wyglądu po to, aby pozostać niezauważonymi; wręcz przeciwnie – Anioły chciały ludzi zadziwić, zachwycić, a nawet rzucić na kolana.

– Anielskość powinna być czczona – przyznawał Gabriel, Ave zaś pomyślał, że on osobiście wolałby być kochany niż czczony. Zaciekawił się jednak, dlaczego ludzie nie rozpoznają Aniołów przebywających w ludzkiej postaci?

– …żaden człowiek nie dostrzega w drugim wielkości, doszukuje się raczej czegoś odwrotnego, a w każdym razie widzi kogoś gorszego od siebie – westchnął Rafael ze smutkiem. Ludzki punkt widzenia jest sprzeczny z naturą anielskości. Anioły przyglądają się sobie w altruistycznym poczuciu, że każdy z nich jest gorszy od drugiego, i dlatego odczuwają potrzebę stałego wspinania się po szczeblach Drabiny.

Hamaliel zwierzył się, że choć osobiście najbardziej pociąga go postać Płomienia, ludzka Istota wystraszyła się, oglądając go w tym wcieleniu; ludzie boją się ognia, że ich poparzy lub spali, i zamiast ku niemu się garnąć, uciekają. Przed łagodną skrzydlatą postacią ludzkie Istoty nigdy nie uciekały. Może dlatego Hamaliel nie dość wyraźnie przestrzegł młodsze Anioły przed jej nadużywaniem?

Anioły z najwyższego szczebla Drabiny, z pozoru wszystkowiedzące, nie tylko były powściągliwe w udzielaniu przestróg młodym, lecz wręcz wychwalały zalety posiadania skrzydeł.

– Ludzie nawet nie podejrzewają, że możemy wyglądać inaczej – podkreślał Uriel. – Oni lubią niespodzianki, ale nie takie, lecz takie, które potrafią sobie wyobrazić. Niektórzy z nich, w dowód miłości, malują lub rzeźbią, nasze skrzydlate wizerunki.

Czarni to wykorzystali. Jako Blask lub Płomienie biało-złote Anioły były nietykalne. Czarny mógł najwyżej przez nie przeniknąć, na krótko rozbijając ich Moc na drobne cząsteczki, które i tak zaraz się scalały; niekiedy Czarny oślepł na chwilę, gdy zbyt długo wpatrywał się w Blask, lub nawet utracił w gorącym Płomieniu cząstkę Ciemnej Mocy. Ale świetlista, na pół ludzka postać z wielkimi skrzydłami łatwo stawała się ich łupem. Wystarczyło tylko pozbawić ją piór… Młode Anioły nie wiedziały o tym, a i starsze często nie miały pojęcia o tej groźbie.

Jeden Rafael, zajmujący miejsce na najwyższych szczeblach Drabiny, przestrzegał współbraci, by uważali; zakazywał wręcz przyjmowania skrzydlatej postaci. Według Rafaela, w ten sposób zginęły już niezliczone zastępy Aniołów.

– …i niezliczone zastępy ludzkich Istot straciły swego opiekuna, zostały skazane na przedwczesną śmierć lub wpadły w sidła Mocy Ciemności – tłumaczył.

Jednak Gabriel protestował:

– Nigdy o tym nie słyszałem! Jeśli przestaniemy pokazywać się ludzkim Istotom, przestaną w nas wierzyć. Bez ich wiary nie mamy po co istnieć, Rafaelu.

A Asmodel był w ogóle sceptyczny:

– Nasze Światło jest i tak mniej świetliste, niż było niegdyś, nasz Blask już nie jest tak mocny, a Płomień tak gorący. Zużywamy się.

Młodsze Anioły nie rozumiały, jak można się zużywać. Wszak wszystko, co je otaczało, nie miało ani Początku, ani Końca – także anielska Moc. To tylko ludzkie Istoty były kruche, a ich żywot zawsze miał Początek i Koniec, i był tak krótki!

– Niczego nie pojmujecie – powiedział z wyrzutem Barbiel: – Dawno, dawno temu, gdy ludzkie Istoty bały się Wody, Ognia, Słońca, Księżyca i siebie nawzajem, gdy dopiero uczyły się chodzić po Ziemi, wytwarzać proste narzędzia, walczyć o pożywienie i przetrwanie, wtedy to, ze strachu, siła ich wiary była ogromna. Dlatego ogromna też była nasza Moc. Gdy strach w ludziach maleje, maleje też ich wiara. Tak było, jest i będzie.

– A jednak choć ludzkie Istoty czciły i czczą wiele bóstw, my istnieliśmy zawsze. Przed ludźmi, a nawet przed niektórymi z ich Bogów. Nadawano nam różne imiona, jak peri, daikiri, sukalli, el-karrubiyan, ale według mniemania ludzi, zawsze mieliśmy skrzydła. Dlatego nie wolno nam z nich rezygnować – wtrącił Ambriel, Barbiel zaś gorąco mu przytaknął i zaczął tłumaczyć braciom, gdzie tkwi przyczyna wygasania ich Mocy. Gdyby wiedział, jak opaczne wnioski młode Anioły wyciągną z jego opowieści, zapewne urwałby w pół zdania. Ale nie wiedział tego.

– Staliśmy zawsze między Bogami a ludźmi, były nas niezliczone zastępy. Nazywano nas posłańcami Bogów. Ale od pewnego czasu ludzie zaczęli wynajdywać sobie inne bóstwa, takie, które nie potrzebują już naszego pośrednictwa. Pojawił się, na przykład, obcy nam Bóg Cywilizacji, który ludzkim Istotom ułatwia życie. Lub Bóg Kosmosu, ku któremu ślą przedziwne latające pojazdy, chcąc go dosięgnąć i okiełznać. Słyszałem też o Bogu Władzy, który pomaga ludziom panować nad współbraćmi i wywyższa jednych nad drugich. Żaden z tych nowych Bogów nie chce nas używać jako swoich posłańców. Porozumiewają się z ludźmi bez naszego pośrednictwa. A gdy przestaliśmy być potrzebni nowym Bogom, niektórzy ludzie zaczęli rozpowiadać, że w ogóle nas nie ma. Tymczasem nasze Światło żywi się ich wiarą…

Barbiel, Gabriel, Uriel i reszta anielskich hierarchów długo i zaciekle dyskutowali o tym, czy wraz ze słabnięciem wiary ludzkich Istot Światło może całkowicie przygasnąć. Trochę się nawet przy tym kłócili, gdyż wybuchowy temperament nie jest też obcy naturze anielskiej. Ba, bardziej krewkie spośród nich potrafiły szarpać się za anielskie włosy, wyrywając je sobie pełnymi garściami. Anioły najwidoczniej nie zawsze miały anielskie charaktery.

Gdy spory na Drabinie ucichały, anielscy hierarchowie mknęli ku najwyższym jej szczeblom, gdzie było ich miejsce. Podobno właśnie tam było najpiękniej, najbardziej świetliście i wciąż rozlegała się Muzyka Sfer. Przynajmniej tak twierdziły Anioły średnie, mozolnie pnąc się ku górze.

Anioły wznosiły się na coraz wyższe szczeble Drabiny, gdy dowiodły, że umieją przeprowadzić przez życie więcej niż jedną ludzką Istotę. Roztropny Anioł zawsze wiedział, kiedy człowieka ma strzec, a kiedy wystawiać na cierpienie. A gdy w dodatku strzeżona Istota, z pomocą swego niebiańskiego opiekuna, zasłużyła na pamięć nie tylko swego pokolenia, Anioł dostępował zaszczytu mianowania go Archaniołem i przechodził na najwyższe szczeble Drabiny, skąd było najbliżej do Światła. Archaniołami stawali się też ci Aniołowie, których podopieczni wzbogacili Ziemię o nowe zapasy Dobra.

Jednak niełatwo było zostać anielskim hierarchą. Opieka nad ludźmi sprawiała wiele niemiłych niespodzianek i nie od razu pojmowało się jej sens. Młode Anioły, gorliwie wykonujące swą pracę i zarazem niedoświadczone, chroniły powierzone ich opiece Istoty przed wszelkim cierpieniem i złem – bezwiednie osłabiając je w ten sposób. Bywały też Anioły lekkomyślne, które traciły z oczu podopiecznych, by spędzać nieograniczony czas na radosnej zabawie z anielską gromadą. Gdy szkody, jakie wyrządziły swą płochością, stawały się nadto widoczne – anielscy hierarchowie strącali je na niższe szczeble Drabiny, dając im nową szansę nauki. Wiele Aniołów całe swe nieskończone istnienie spędzało właśnie tu, nie mając nadziei – a może nawet chęci? – na wędrówkę ku Światłu. Doskonałość była godna szacunku, lecz nie tak ciekawa, zwłaszcza gdy Anioła opanowała żądza przygód lub wyżej cenił sobie swobodną anielską egzystencję niż misję.

Ave należał do bardzo młodych Aniołów i jeszcze wciąż zamieszkiwał najniższe szczeble Drabiny. Zapewne nie było tu tak pięknie jak na szczycie, za to panował wesoły i entuzjastyczny nastrój. Młode Anioły chętnie ćwiczyły grę “Świeć i gaś”, usiłując wzmocnić lub przytłumić swój Blask. Uprawiały gonitwy albo tworzyły rozśpiewane anielskie chóry. Ave zdawał sobie sprawę, że niektórym ludzkim Istotom zdarzało się czasem słyszeć ich głośne pienia, lecz na szczęście ludzie mieli skłonność zaliczać to przeżycie do słuchowych omamów, tylko nieliczni wierzyli w wizje.

Młody Anioł, który niewłaściwie opiekował się wybraną przez siebie ludzką Istotą i opóźniał swój anielski awans, nie zawsze wiedział, co traci. Ale Ave, z natury wesoły i skłonny do swawoli, miał głębokie poczucie anielskiej odpowiedzialności. Nie spuszczał oka ze swojej małej Istoty; dbał o nią aż nadto, co też nie było dobre. Ave jednak wiedział, że dojrzewając, nauczy się pełnić swą rolę idealnie, tak jak Gabriel, Rafael czy Barbiel. I nie wątpił, że kiedyś usłyszy Muzykę Sfer z najwyższych szczebli Drabiny, że poczuje na sobie blask wiecznego Światła. Ave pragnął być Aniołem doskonałym. I zapewne miał szansę nim zostać.

…tymczasem właśnie wtedy, po zakończonych rozważaniach o związku między anielską Mocą a ludzką wiarą, gdy anielska starszyzna pomknęła ku najwyższym szczeblom Drabiny, młode i niedoświadczone Anioły postanowiły się wykazać.

– Zróbmy coś, aby znów wzmocnić wiarę ludzi w naszą Moc. Pokażmy się im dużą gromadą. Zadziwmy ich. Oblećmy Ziemię parokrotnie, wzdłuż i wszerz, aby prawie wszyscy Ziemianie nas ujrzeli i odwrócili się od nowych bóstw – zaproponował jeden z młodych.

– Zróbmy tak! Natychmiast! Teraz! – wołały inne młode Anioły.

– Pofruńmy całą gromadą między Niebem a Ziemią, przybierając miłą ludziom postać!

– Pokażmy się ludziom jako skrzydlate istoty, a ich wiara wzmocni Światłość! – przekrzykiwali się nawzajem.

Radosny gwar w najniższych szczeblach Drabiny uszedł uwagi Archaniołów. Niefortunny młodzieńczy pomysł został przyjęty z zapałem, nie ostudzonym ostrzeżeniem czy zakazem. Młode Anioły były wręcz zdziwione, dlaczego nikt wcześniej nie wymyślił czegoś tak prostego, aby wzmocnić przygasające Światło. Wystarczy przecież objawić się wielkiej liczbie ludzkich Istot, a to wzmocni ich wiarę! Koniecznie trzeba przybrać skrzydlatą ludzką postać.

Ave z entuzjazmem ruszył na ziemską wyprawę. Czuł, że podbije Ziemię i zyska przy okazji uwielbienie małej ludzkiej Istoty, którą chronił, a która go jeszcze nigdy nie widziała.

I oto pokutował za młodzieńczy grzech pychy. Takich jak on, którzy nieodwołalnie utracili anielską Moc w starciu z Czarnymi, było zapewne więcej. W dodatku ich ofiara na nic się nie zdała, gdyż niewielu ludzi, o czym Ave nie wiedział, wznosi głowę ku Niebu.

W ten sposób Ave dowiedział się, że triumf Czarnych dopełnia się wówczas, gdy Biały Anioł rozprasza się w Mroku. Anioły w zetknięciu z ziemią umierały. A spadały na ziemię wtedy, gdy w skrzydlatej postaci dopadli je Czarni. Niestety, nawet Archanioły zbyt słabo zdawały sobie sprawę z niebezpieczeństwa, które czyha na skrzydlatych braci. Ave zrozumiał, że nie było komu przynieść na Drabinę tej strasznej wiedzy, nie było zatem komu ich ostrzec – pokonany Anioł, który stracił skrzydła, już nie mógł wrócić.

Czarne istniały równie długo jak Anioły Białe, i zawsze na nie polowały. Gabriel wspomniał o tym raz, lecz nader niechętnie. Paru młodszych Aniołów szeptało, że wśród Czarnych znajduje się ukochany niegdyś brat Gabriela.

– Brat? – zdziwił się Ave. – To niemożliwe! Nie brat…! A jednak właśnie Gabriel potwierdził, że kiedyś, dawno, dawno temu, nie było podziału na Anioły Białe i Czarne; wszyscy stanowili jedną, potężną gromadę i wszyscy byli Świetliści. Ale część z nich nie chciała pełnić roli posłańców od Bogów do ludzi.

– Uważali, że dorównują Mocą Najwyższej Światłości, człowiek zaś jest zbyt marnym stworzeniem, by poświęcać mu uwagę – wyjaśnił ze smutkiem Gabriel.

– Niektórzy twierdzą, że to było inaczej – wtrącił Archanioł Michał, ale gdy młode Anioły zaczęły go wypytywać, umilkł zasępiony.

W każdym razie to Światłość strąciła część Aniołów z Drabiny i przemieniła w Czarnych. Dla Światłości nie było to trudne. Od tej pory Czerń stała się symbolem Zła, znakiem Ciemnych Mocy. Jednak Czarne, w odwecie za wyrządzoną im – w ich mniemaniu – krzywdę, pałały żądzą zemsty i atakowały każdego napotkanego Anioła.

Ave kulił się teraz w postaci pół człowieka i pół anioła, okaleczony i słaby, Czarny zaś czekał. Coraz dłużej przesiadywał też na drzewie, rosnącym w ogrodzie obok domu małej Istoty. Ave wiedział, na co Czarne czekają. Popełnił tak straszny błąd. Zamierzał swoim lotem przydać Mocy Światłu, a przydał jej Czarnym. Już nigdy nie dowie się, jak brzmi Muzyka Sfer, a mała ludzka Istota nie zazna, smaku dojrzałego życia; nawet różowe kwiaty wiśni umierają, gdy na gałęzi usiądzie Czarny.

Czarny więc czekał – i triumfował.

– Jesteś tego pewien, mój bracie? – zaszemrał głos Vei. – A może twój koniec będzie także moim końcem, gdyż zostanę wówczas sam, bez drugiej połowy? Gdy cię zabraknie i zniknie nasz układ, wówczas mój Mrok zgęstnieje i nie da się w nim oddychać. Wy tam, na Drabinie, nie czując naszego istnienia, oddawalibyście się bez przeszkód głoszeniu chwały Światłości. A my bez was ulegamy zwyrodnieniu, a zwyrodniałe Zło, nieograniczone walką z Dobrem, jest groźne i obrzydliwe. Tak, ja czekam, Ave, lecz czekam dlatego, że twój kres będzie także zmianą dla mnie. Lękam się jej.

– Więc czemu mnie okaleczyłeś? – zdziwił się Ave.

– Takie jest nasze przeznaczenie, taka jest moja rola w układzie Dobra i Zła. Światłość nie po to strąciła nas z Drabiny, abyśmy wspierali Dobro. Uczyniła to, abyśmy stworzyli mu przeciwwagę, inaczej Dobro, nie wystawiane wciąż na próbę, nie miałoby żadnej wartości. Ale może ja, braciszku, nie lubię swojej roli? – zaskrzeczał Vea ciemną, ptasią nutą.

Zatem Czarny czekał, aż mała ludzka Istota zgaśnie, a wraz z nią rozproszy się w Mroku jego bliźniaczy brat. Mrok wówczas tak zgęstnieje, że odbierze Czarnemu wolną wolę czynienia Zła, zamieniając ją w przymus.

I Ave czekał, patrząc bezradnie, jak słabnie płomyczek Światła, i czując, jak stygną drewniane koraliki. Dziwił się tylko, że Zło, które jawiło mu się wcześniej jako prymitywna, niszczycielska i zarazem triumfująca siła, zawiera też w sobie smutek, osamotnienie i poczucie klęski.

TO się zbliżało. Koniec był bliski. Może i lepiej? Ave miał już dość męczarni na obcej Ziemi, którą wcześniej widywał jedynie z wysokości Niebieskich Pastwisk; miał dość nieustającej bliskości Czarnego i jego zaskakujących wypowiedzi. Na Drabinie nie było takich niespodzianek; Drabina była ostoją – Ave wolał umrzeć, niż słuchać głosu Vei, który sprawiał ból. Ale ta mała ludzka Istota powinna jeszcze żyć długie lata, doświadczając, oprócz cierpienia, także szczęścia i miłości. I to jeszcze bardziej bolało, utrudniając rozproszenie.

Mijały dni, Ewa chodziła regularnie do szkoły – i nic się nie wydarzało.

– Rekord! – powiedział z dumą Jan. – Jutro minie trzy tygodnie od czasu, gdy bosą stopą stanęłaś na szkło. Miałaś rację, Anno, gdy mówiłaś, że ona z tego wyrośnie – dodał z zadowoleniem.

Lecz Anna nie do końca wierzyła w swoje magiczne życzenie. Miała świadomość, że wypowiadając często to zdanie, usiłowała odsunąć od siebie problem, który od kilku lat zatruwał jej życie. Może uwierzyłaby, że wreszcie nadszedł czas spokoju, gdyby nie ptak. Jego uporczywa obecność drażniła ją podwójnie: coraz bardziej niepokoiła się o swoje dziecko, a zarazem coraz bardziej była na siebie zła, że daje wiarę przeczuciom.

Ewa też była czujna i niespokojna.

– Dziwne, lecz czuję się tym gorzej, im dłużej nic się nie dzieje. Powinnam być szczęśliwa, a nie umiem. Ciągle jestem taka zmęczona. Śpię całą noc, a budzę się niewyspana. Słońce wydaje mi się szare, trawa i niebo bure, wszystko wokół jakby traciło kolory – powiedziała Bezdomnemu, przykucając obok niego i kołysząc się na piętach. – Mam uczucie, że jakieś zło, rozłożone na raty, wzbiera, aby uderzyć z tym większą siłą.

Bezdomny zakwilił jak ptak i zaczął splatać i rozplatać swoje długie włosy. Ewie wydało się, że przez ułamek chwili dostrzegła po raz pierwszy jedno z jego oczu: wielkie i błękitne jak niebo. Lubiła kłaść się czasem na łące i spoglądać w nieskończoną przestrzeń ponad ziemią. Miała wtedy uczucie, że błękit nawarstwia się, to znowu rozrzedza, granatowieje lub ucieka gdzieś w szaroniebieski przestwór. To właśnie przypominało jej odsłonięte na moment jedno oko Bezdomnego. Moment był tak krótki, że zaraz doszła do wniosku, iż to jej się tylko zdawało. Wszak nikt z ludzi nie miał takich oczu. Takie oczy nie istniały. Oczy, jak by powiedział tato, to precyzyjny mechanizm optyczny, nie zmieniają kolorów i wbrew pozorom, a także poetom, nie mają głębi.

– Skąd tym razem przyjdzie to COŚ, co mnie prześladuje? I jak mam się zachować? Co zrobić z bólem, jeśli jest większy, niż można znieść? Co zrobić ze Złem, które gdzieś blisko się czai? – pytała go, ale bardziej samej siebie.

– Musisz je oswoić. Spróbuj, to nie powinno być trudne, gdyż Zło bywa samotne i nieszczęśliwe – powiedział Bezdomny.

– Znowu mówisz! – ucieszyła się. – Nie rozumiem, co znaczy “oswoić Zło”. Wytłumacz… – Ale on milczał i nie powiedział więcej ani słowa.

Czarny Ptak odleciał w dniu, w którym Ewa straciła przytomność. Przed jej oczami rozwarła się taka sama bolesna czerń jak wówczas, gdy osiem lat temu wpadła do wilczego dołu. I stało się to równie nagle. Stała przy oknie, zastanawiając się, dlaczego świat wokół niej, wcześniej tak kolorowy, nabiera szaroburych barw, gdy nagle ta szarość zgęstniała, ściemniała i rozlała się przed jej oczami.

Anna była w tym czasie w swojej pracowni i pierwsza ujrzała, że Czarne Ptaszysko podrywa się do lotu i ciężko uderzając wielkimi skrzydłami, znika na horyzoncie. Odprowadzała je wzrokiem, póki nie stało się małym, czarnym punkcikiem, a potem, szczęśliwa i pełna ulgi, pobiegła do pokoju Ewy. Przebiegając przez korytarz, dostrzegła przez okno Bezdomnego. Biegł spocony, bardziej brudny niż zwykle, z włosami zmierzwionymi jak ptasie gniazdo; mocno kulejąc, dobiegał do ich płotu. Na prośbę córki nigdy go nie przepędzała, choć nieraz miała na to ochotę. Także Jan, widząc wspartą o płot brudną, skudloną głowę, już tylko się krzywił i wzdychając, szedł do komputera, by skryć się w sterylnie czystym bezkresie internetowego świata.

– Dlaczego on tak biegnie? – pomyślała z nagłym lękiem Anna, po czym otwarła drzwi do pokoju córki, chcąc podzielić się z nią dobrą wiadomością: “Ptak odleciał! Wszystko w porządku! Odleciał!” I nagle ujrzała, że jej córeczka leży bezwładnie na podłodze tuż koło okna. Jakby, upadając, chciała jeszcze dać jakiś znak Bezdomnemu.

W szpitalu nikt się już nie dziwił, gdy karetka pogotowia przywoziła tę znajomą dziewczynkę. Dotąd lekarze zawsze żartowali, że “do wesela się zagoi”, a żartowali tak, gdy zszywali Ewie rozbitą głowę, wkładali do gipsu nogę, robili rentgen złamanej ręki. Tym razem, po wstępnych badaniach, lekarz nic nie powiedział. W milczeniu przeglądał wyniki analizy krwi, oglądał jakieś wykresy, wpatrywał się w rządki cyfr i znaków na monitorze komputera.

– Do wesela się zagoi, prawda? – usiłowała dodać sobie odwagi Anna, choć nie cierpiała tego banalnego żarciku. Była sama w gabinecie lekarza, gdyż jej matka z Janem siedzieli przy Ewie, która odzyskała już przytomność i ze zdziwieniem mówiła:

– …ależ nic mi nie jest! Tym razem naprawdę nic mi nie jest! W każdym razie nie czuję żadnego bólu, ani nie widać, żeby mi coś było. Puśćcie mnie!

Babcia modliła się w głębi duszy, żeby jednak to COŚ było widać. To, co widać, łatwo jest leczyć. To, czego nie widać, jest stokroć gorsze, gdyż skryte głęboko wewnątrz organizmu, może czaić się podstępne, złe, triumfujące.

– Do wesela się zagoi, panie doktorze – znów błagalnie zażartowała Anna w gabinecie lekarza.

– Zrobimy jeszcze jedną serię badań. Nigdy nic nie wiadomo. Teraz wyszło tak, jutro wyjdzie inaczej. Może lepiej. Organizm ludzki jest pełen niespodzianek – odparł doktor wymijająco.

– Co to znaczy, że “wyszło tak”? – dociekała Anna, bojąc się usłyszeć odpowiedź.

– Być może… ale podkreślam, że nie ma żadnej pewności – zaznaczył lekarz, nabierając oddechu. – Otóż niewykluczone, ale tylko niewykluczone…

– Niechże pan to z siebie wyrzuci! – krzyknęła Anna, zaciskając dłonie.

– Niewykluczone, że to może być białaczka – powiedział szybko, jakby chciał pozbyć się tych słów jak najprędzej. W gabinecie zapadło przeraźliwe milczenie.

– Co mamy robić? – spytała szeptem Anna, gdy milczenie trwało i zdawało się krzyczeć.

– Nic. Na razie nic. A potem być może też nic. Bo jeśli to białaczka, a nie jakieś… jakieś chwilowe zawirowanie organizmu… Otóż jeśli to jest TA białaczka, ta jej odmiana, o której myślę, no to… no to ona w zasadzie nie poddaje się leczeniu.

– Co pan chce przez to powiedzieć? – wyszeptała Anna.

– Chcę powiedzieć, że wszelkie próby leczenia przemieniłyby ostatnie miesiące życia, dziewczynki w straszliwą, nie kończącą się torturę, która i tak by jej nie uratowała. Takie jest moje zdanie. Być może specjalista powie coś innego, ja jestem tylko lekarzem ogólnym. I mówię to, co myślę i co sam zrobiłbym, gdyby szło o moje dziecko – powiedział lekarz z udawanym spokojem.

– Co by pan zrobił? – powtórzyła Anna, jakby nie rozumiejąc słów, które przed chwilą padły. Bo nie rozumiała ich. Jej umysł nie dopuszczał do siebie ich sensu.

– Pozwoliłbym jej umrzeć – wyszeptał człowiek w białym fartuchu.

– Pozwoliłby jej pan… – Anna urwała. Nieuchronność tego zdania zaczęła do niej powoli docierać. Jej nogi stały się ciężkie jak dwa młyńskie kamienie, brzuch i serce przeszywały ostre fale bólu, odbierając powietrze płucom, w gardle stanęła jakaś obca, wielka, dławiąca kula. Gdy ta kula już miała ją udławić, Anna spazmatycznie nabrała powietrza – i zrozumiała, co powiedział lekarz. Wydał wyrok śmierci na Ewę. Mało tego, odebrał wszelką nadzieję. Nie można było zrobić NIC, aby temu przeciwdziałać. Ta świadomość kładła się na Annę ciężarem winy.

“Gdybym umiała się modlić…”, pomyślała, “gdybym umiała, ale nie umiem, choć chyba tylko to mi zostało”.

– Pozwolimy jej umrzeć bez niepotrzebnych cierpień – powiedziała Anna do Jana i matki, gdy znaleźli się w domu. – I nie powiemy, co jej grozi.

Ewa leżała w swoim pokoju na górze, zmęczona badaniami. Chciała spać, choć jeszcze nie zapadł wieczór. Rodzina rozmawiała już ponad godzinę, tłumiąc łzy i ściszając głosy, w strachu, by jakiś dźwięk czy niespokojne słowa nie dotarły do pokoju córeczki.

Było ciepłe, jesienne popołudnie i włączony wentylator szumiał cicho, mieszając powietrze skrzydłami. Skrzydłami…? Skąd skojarzenie ze skrzydłami? Z wielkimi, śnieżnymi, puszystymi skrzydłami, które otulają dziecko, chroniąc przed wszelkim złem? I nagle babcia, wsłuchana w dźwięk wentylatora, szepnęła cicho:

– …bo to jest tak, jakby ona w ogóle nie miała swojego Anioła Stróża.

– Och, przynajmniej dziś nie mów tych bredni! – zaczął ostrym, agresywnym tonem Jan, lecz zaraz urwał i dodał cicho: – Przepraszam cię, mamo, jestem taki zdenerwowany. Ale zrozum, przecież to nie średniowiecze… za rok wchodzimy w dwudziesty pierwszy wiek! Nie chodzi o jakieś idiotyczne Anioły, ale po prostu o medycynę. Żaden Anioł jej nie uratuje! Za to pewnego dnia naukowcy niewątpliwie odkryją lekarstwo na ten rodzaj białaczki. Tyle że wtedy… wtedy… dla naszej Ewy może być za późno.

Jan skrył łzy gdzieś głęboko, tkwiły tam i gryzły jak drobinki szkła. Anna zdusiła je w gardle. Tylko po twarzy babci łzy płynęły i płynęły, nie tamowane, zatrzymując się w każdej zmarszczce.

I wtedy usłyszeli nagle tupot bosych stóp na drewnianych schodach i głos dziewczynki:

– Co powiedziałaś, babciu? Powtórz to…

Wszyscy troje podskoczyli nerwowo ku schodom i przybrali nienaturalnie pogodny wyraz twarzy. Babcia zaczęła udawać, że kicha, i stąd w jej ręce znalazła się chusteczka, którą przyłożyła do oczu.

– Babcia żartowała! – zaśmiała się sztucznie Anna. – I co ty tu robisz? Miałaś spać. A w ogóle to… wiesz… Wszystko w porządku. Lekarz powiedział, że w zasadzie jesteś zdrowa. To tylko drobne osłabienie. Wkrótce minie.

– W każdym razie nic ci nie jest. Nic poważnego – dodał Jan sztucznie spokojnym głosem.

Ewa stała w białej koszulce na ostatnim stopniu, prowadzącym do pokoju z kominkiem, w którym zebrali się dorośli. Patrzyła na nich uważnie i bez lęku. Widziała wszystko: ból przycupnięty w spojrzeniu taty, obcą kulę dławiącą gardło mamy i wciąż widoczne łzy w zmarszczkach babci.

– Wiem, że tym razem muszę umrzeć. Wiedziałam o tym, zanim zawieźliście mnie do szpitala – powiedziała spokojnie, a w pokoju zapadło ciężkie i przygnębiające milczenie. Nikt nie chciał kłamać, ale też nikt nie wiedział, co powiedzieć.

– Babciu, powtórz to, co powiedziałaś – nalegała tymczasem Ewa tak energicznie, jakby przygniatający smutek dorosłych w ogóle do niej nie docierał.

– Ale co? – spytała słabo babcia. – Co mówiłam, Ewuniu?

– Mówiłaś coś o Aniołach.

– To bzdura – odparła babcia z tłumionym płaczem. – Tak naprawdę tata ma rację. To średniowieczny przesąd. A to, że ja akurat wierzę w Anioły, to inna sprawa… bo w ogóle to wiesz… Przecież nikt ich nigdy nie widział! No i… I dajmy sobie z tym spokój.

– Ale powtórz to, co powiedziałaś! Powtórz! Może to ważne! – zawołała Ewa.

– O Boże! Po prostu tak mi się powiedziało!

– Musisz mi powiedzieć – naciskała dziewczynka.

– …no, że to wygląda tak, jakbyś w ogóle nie miała swego Anioła Stróża! – wypowiedziała babcia i rozpłakała się, tym razem głośno.

Babcia płakała i wycierała łzy, a dziewczynka wpatrywała się w nią intensywnie, próbując coś sobie przypomnieć. Wsłuchiwała się w rytmiczny szum skrzydeł wielkiego wentylatora.

– Nie płacz, babciu – powiedziała machinalnie, błądząc myślami gdzieś bardzo daleko.

– Ja nie płaczę, dziecino. Przecież wszystko będzie dobrze – powiedziała starsza pani, szlochając coraz głośniej.

Wtedy właśnie Anna, nie wytrzymując dłużej napięcia, rozpłakała się również, a zaraz po niej i Jan zaczął pociągać nosem. Drobna trzynastolatka stała boso na środku pokoju, patrząc bezradnie na troje szlochających dorosłych.

– Przestańcie! – powiedziała. – Nie możecie tracić czasu. Musicie mi pomóc.

– Jak możemy ci pomóc? – spytał Jan rozedrganym głosem. – Powiedz tylko, a zrobimy, co chcesz. Wszystko, czego zapragniesz.

– Babciu, czy każdy człowiek ma swojego Anioła Stróża? – pytała dziewczynka.

– Nie wiem… chyba tak… podobno. Skąd mam wiedzieć?

– Nie pytam, skąd to wiesz, ale czy w to wierzysz? Babcia, wciąż płacząc, zastanawiała się nad słowami wnuczki. “Wiem o istnieniu Aniołów Stróżów, bo mówiła mi o nich moja matka, mówił mi ksiądz na religii, ale czy wierzę w nie? Jak to właściwie jest? Wierzę, czy też…”

– Wierzę – powiedziała nagle mocnym głosem, a Jan wpatrzył się w nią ze zdziwieniem. Wiedział, że jego teściowa jest osobą starej daty, ale nie sądził, że do tego stopnia kieruje się w życiu przesądami.

– W takim razie chcę, żeby babcia odnalazła tamto pióro – powiedziała dziewczynka.

– Jakie pióro? – zdziwiła się babcia w pierwszej chwili.

– Osiem lat temu, gdy wpadłam do wilczego dołu, leżało koło mnie pióro. Podniosłaś je i schowałaś, pamiętasz? Tak przynajmniej potem mówiłaś. I miałaś mi je dać, ale obie o tym zapomniałyśmy.

– Pióro? – zdziwiła się starsza pani. – Poczekaj… Niech sobie przypomnę… Taaaak, pióro!

– Było pióro – przytaknęła nerwowo Anna. Nie wiedziała, ku czemu zmierza ta rozmowa, lecz każda rozmowa, nawet bezsensowna, była ratunkiem przed myślami o stanie zdrowia Ewy. – Staliśmy we trójkę nad tym okropnym dołem, Ewa leżała w nim, nieprzytomna, a obok niej jaśniało ptasie pióro. Nawet zalśniło w świetle latarki.

– Tak, pamiętam, jak rozbłysło w świetle latarki. Ptasie pióra wydzielają specjalny tłuszcz, dzięki czemu ptaki nie mokną nawet podczas dużego deszczu. Taka odrobina tłuszczu daje połysk – przytaknął gorliwie Jan. – Babcia się wówczas uparła, że to pióro pewnie należy do Ewy, i…

– …i prosiłam, żebyś mi je podał, gdy już wlazłeś do tego dołu – zakończyła babcia. – Pamiętam. Teraz już pamiętam. I ty mi je dałeś, Janie. A nazajutrz w szpitalu powiedziałam Ewuni, że je schowałam i że jej oddam, gdy wróci do domu…

– …ale ja nic nie pamiętałam. Żadnego pióra, żadnego dołu, tylko ciemność – uzupełniła dziewczynka. – Lecz teraz sobie przypomniałam. Gdy powiedziałaś to zdanie o moim Aniele Stróżu, już wszystko wiem. Wszystko. Więc gdzie to pióro, babciu?

– Czy ty myślisz, że znajdę je po ośmiu latach? Zwykłe białe ptasie pióro? – spytała zdumiona starsza pani. – Na pewno je wyrzuciłam!

– Babciu, ty niczego nie wyrzucasz! – odparła Ewa z przekonaniem.

To była prawda. Strych w babcinym domku był gigantyczną graciarnią, pełną “bardzo potrzebnych rzeczy”, takich jak stare słoiki i zakrętki, buty sprzed trzydziestu lat, niemodne czapki i płaszcze, zniszczone zabawki Ewy, przedpotopowe suknie, rozlatujące się meble. Babcia nie pozwalała niczego wyrzucić, twierdząc, że na pewno “kiedyś się przyda”. I czasem rzeczywiście coś się przydawało. Ewa pokładała teraz całą nadzieję w przekonaniu, że także pióro zostało schowane przez babcię i leży sobie gdzieś spokojnie od ośmiu długich lat. Gdyby miało się okazać, że to pióro… A właściwie czemu nie?! Czemu nie miałoby to być takie pióro! Skoro babcia wierzy w istnienie Aniołów Stróżów, to ona, Ewa, może wierzyć, że pióro, które leżało koło niej w wykopanym przez kłusowników dole… że to PIÓRO… no więc, że ono…

Ewę bardziej niż badania w szpitalu zmęczył strach, który narastał od dnia, gdy Czarny Ptak zasiadł na konarze wiśniowego drzewa. Do tego strachu dziewczynka nikomu nie chciała się przyznać. Ten strach, po kilkunastu dniach oglądania stale tej samej, nieruchomej, złowieszczej sylwetki, powoli przerodził się w pełną lęku pewność: “UMRĘ. Wiem, że wkrótce umrę…”

To nie był strach przed umieraniem, gdyż Ewa nie wiedziała, co ono znaczy, jakie jest, w jaki sposób się je odczuwa. Czuła natomiast lęk przed dniem, w którym już nie ujrzy zachodu słońca, nie ujrzy świtu i rozkwitających barw świata, nie przeżyje wieczoru, kiedy brała do ręki kolejną ciekawą książkę. I był także strach o rodziców. “Co oni beze mnie zrobią? Niby wciąż są zajęci, nie mają dla mnie czasu, ale wiem, że mnie kochają…”

Ten strach obudził ją przed chwilą i wtedy usłyszała ostatnie słowa rozmowy dorosłych. Ale i bez tego wiedziała, że wszystkie większe i mniejsze przypadłości, jakich nie szczędził jej los, prowadziły w gruncie rzeczy właśnie do tego: do śmiertelnej choroby, która miała przedwcześnie skrócić jej życie.

Dziwne słowa babci o Aniele Stróżu, wypowiedziane na tle szumu skrzydeł wentylatora, w rozbłysku wydobyły z jej pamięci wydarzenia sprzed ośmiu lat. I nagle stanęły jej przed oczami jak żywe: Anioły frunące po niebie. Na moment ogarnął ją tamten dziecięcy zachwyt, który usiłowała wtedy przekazać mamie. Wzruszenie nad pięknem dźwięku, jaki wydawały ich ogromne, puszyste, złotobiałe skrzydła w starciu z powietrzem. Ten dźwięk brzmiał jak muzyka, jak gigantyczne niebieskie organy. Jasny, świetlisty wizerunek złotobiałej Istoty, która zajrzała jej w oczy… Czarne Anioły walczące z Białymi… Czarny, który pochwycił Białego w swoje szpony i zaczął wyrywać mu pióra ze skrzydeł. Anielskie pióra spływające z wiatrem ku ziemi… Czy jedno z nich nie mogło w naturalny sposób upaść koło niej? Mogło?! Nie mogło?! Mogło.

– Znaleźliście mnie wtedy w tym wilczym dole i nie wiecie, skąd się w nim wzięłam. A tymczasem ja… – zaczęła wolno i z namysłem, a troje dorosłych przyglądało się jej z napięciem. Ewa czuła w sobie to samo napięcie, przypuszczała, że jej nie uwierzą. Jeśli nie uwierzą, to nie pomogą. Miała tę jedną, jedyną szansę, choć nie wiedziała, co z tego wyniknie.

– Przypomnij sobie, jak wpadłaś do tego dołu? Co cię wówczas pognało na łąkę? – spytała ponaglająco Anna.

– …pobiegłam na łąkę, bo po niebie leciały Anioły! – wyrzuciła z siebie Ewa jednym tchem, gdyż chciała to zdanie mieć już za sobą. Wyobrażała sobie, co teraz myśli jej mądry tato i jej rozsądna mama. Tak jak się spodziewała – wszyscy zamilkli i patrzyli na nią tak, jakby byli pewni, że straszna choroba zaatakowała jej mózg. Tata nie wiedział, co na to powiedzieć, dla niego Anioły frunące po niebie podobne były do dinozaurów, które wyginęły sześćdziesiąt pięć milionów lat temu. Ludzie i dinozaury wyminęli się w wielusetmilionowej historii Ziemi. Anioły zaś i ludzie…

– Ewuniu… – zaczął tato, westchnął głęboko i urwał. Babcia, która deklarowała przed chwilą wiarę w Anioły, słysząc teraz słowa swojej wnuczki, patrzyła na dziewczynkę, popłakując, jakby dawała do zrozumienia, że wnuczka majaczy.

A mama?… Ewa wpatrzyła się w mamę i wstąpił w nią cień nadziei: rozsądna, chłodna intelektualistka, która do oceny swej sztuki używała centymetra i wagi zamiast uczuć – stała na środku pokoju z nieprzeniknionym wyrazem twarzy. W jej oczach odbijało się jakieś wspomnienie, tak szokujące, że nie dowierzając samej sobie i swojej pamięci, schwyciła się rękami za głowę.

– Boże drogi… – zaczęła nerwowym szeptem, spacerując szybkim krokiem po pokoju. – Przecież wtedy gdy Ewa wbiegła do mojej pracowni… pamiętacie? Gdy zastanawialiśmy się, gdzie ona jest, próbowałam odtworzyć rozmowę z nią! Powiedziałam wam wówczas, że ona prosiła, abym wyszła obejrzeć ptaki, które fruną po niebie…

– …od łąki w stronę lasu – przytaknął Jan.

– Wędrowne ptaki. A ja mówiłam, że na nie za wcześnie – wtrąciła babcia.

– Bo było za wcześnie! Jeszcze nie przyleciały! – krzyknęła Anna w gwałtownym pomieszaniu. – Teraz, gdy odtwarzam to w pamięci, słyszę wyraźny głos Ewy. Ona wtedy krzyczała: “MAMO! MAMUSIU! ANIOŁY FRUNĄ PO NIEBIE!”

– Tak! Tak, właśnie tak krzyczałam! – zawołała Ewa, szczęśliwa, że wreszcie znalazła wiarygodnego świadka.

– I co z tego? – spytał ponuro Jan, a w pokoju znowu zapadła cisza.

Pytanie Jana, choć nie wypowiedziane do końca, miało znaczyć: “Co z tego, że małej dziewczynce roiły się osiem lat temu Anioły? Co z tego, że babcia przechowała jakieś pióro? Co ta cała historia ma wspólnego z chorobą naszej córki?”

Milczenie, które zapanowało teraz w pokoju, dowodziło, że wszyscy troje myśleli podobnie. Bezsensowna rozmowa o Aniołach była pretekstem, by uniknąć rozmowy o wiele trudniejszej.

– Tatusiu, ty nic nie rozumiesz – zaczęła dziewczynka czystym, dźwięcznym głosem. – Babcia ma rację. Ja naprawdę straciłam mojego Anioła Stróża. Pokonał go Czarny Anioł. Może nawet zabił. A może nie zabił? Może on gdzieś jest, błąka się i wystarczy go odnaleźć, a ja wtedy wyzdrowieje?

Wśród milczenia, które kolejny raz zapadło w pokoju, rozległo się nagle gwałtowne, niepohamowane łkanie babci. Babcia nie mogła się powstrzymać, widząc beznadziejność całej sytuacji. Płakała nad złudną nadzieją, jaką ma ta mała, śmiertelnie chora dziewczynka. Wiara wiarą, ale Anioły, frunące po niebie? Jakiś czarny, który zabija białego? Co za bajki! Wspaniała wyobraźnia, lecz, niestety, to kolejny dowód na to, że chore dzieci cechuje wyjątkowo bujna fantazja. Tak, to babcia powiesiła obrazek z Aniołem Stróżem nad łóżeczkiem Ewy, lecz przecież wszystko ma swoje granice: Anioły bywają na obrazkach, ale nikt nigdy nie oglądał Aniołów na Niebie!

– Ewa… Ewuniu… – zaczął bezradnie Jan i spojrzał z wyrzutem na Annę. Po co ciągnęła ten anielski wątek?! Oczekiwał od niej wsparcia, lecz Anna stała zamyślona tak głęboko, że nie docierało do niej nic, nawet pochlipywanie jej matki. Jan westchnął i doszedł do wniosku, że zatem na nim, jako na ojcu, spocznie obowiązek ściągnięcia wszystkich na ziemię. Podszedł do komputera, którego ekran drzemał, migocząc usianą gwiazdami czernią.

– Ewuniu, to jest komputer, prawda? A pudełko obok to modem. Dzięki niemu łączę się z całym światem, tak? – mówił do córki, a zarazem do wszystkich w pokoju. – Spójrz, Ewuniu… W każdej chwili mam dostęp do zasobów ludzkiej wiedzy, prawda? Mogę się połączyć z największą biblioteką świata i dotrzeć do najwybitniejszego specjalisty z każdej dziedziny. Spójrz… łączę się… O, teraz jesteśmy w jednej z lepiej wyposażonych bibliotek, w Waszyngtonie. Wystukujemy hasło Anioł i zobaczymy, co pojawi się nam… hm… na przykład “Michał Anioł, malarz i rzeźbiarz” albo “Anioły w malarstwie i literaturze”… oo, widzisz? Są… A tu jest dział zwany angelologią, czyli nauką o Aniołach… Angel to Anioł, logos to nauka. Angelologią rozwijała się głównie w średniowieczu, najmodniejsza była w trzynastym i czternastym wieku, Ewuniu, ale dziś mamy prawie dwudziesty pierwszy wiek! Co jeszcze mamy tu o Aniołach… Szukajmy dalej… Zaraz… chwileczkę… Znowu jakieś cyberśmieci! W tym przeklętym Internecie różni szaleńcy… no nie, to niemożliwe… niemożliwe! co jest? chyba ktoś mi robi głupi kawał?!!! Tu są megabajty… nie, gigabajty informacji o Aniołach, poświęconych głównie Aniołom Stróżom!!! Na litość boską, nie wiedziałem, że Anioły zajmują w Internecie tak dużo miejsca!

– Widzisz, tatusiu – powiedziała Ewa, podczas gdy rodzina stała milcząco, skupiona za plecami Jana. – Tylko ty nie wierzysz w Anioły. A one są. I, jak widzisz, nie tylko ja w nie wierzę, nie tylko ja je widziałam.

Jan, pokonany, obejrzał się bezradnie na Annę, szukając w niej oparcia. Lecz go nie znalazł.

– Twój Bóg, Janie, komputer, powiedział ci teraz, że Anioły istniały, istnieją i będą istnieć, a niektórzy nawet je widzieli. Nie masz wyboru, musisz uwierzyć swemu Bogu, inaczej twoje życie straci wszelki sens. Wcześniej trzymałam twoją stronę. Teraz wierzę Ewie. Ona widziała Anioły. Ona zgubiła swojego Anioła lub on zgubił ją. Wierzę w to i chcę w to wierzyć, choć po tylu latach wyznawania chłodnego racjonalizmu nie przyjdzie mi to łatwo – powiedziała cicho Anna.

– Chcecie powiedzieć, że… – wyszeptał Jan, wpatrzony w monitor, na którym, drżąc i migocząc, rodziły się coraz dalsze gigabajty starej i nowej wiedzy o Aniołach. – Chcecie powiedzieć…

– …że Anioł Stróż i jego opieka są ostatnią szansą dla naszej Ewy. A skoro tak, to musimy go odnaleźć – szepnęła skonsternowana babcia.

– Anioła? – spytał niedowierzająco Jan.

– Tak, Anioła – przytaknęła zdecydowanie Anna.

– A niby gdzie mamy go szukać? – zapytał niepewnie Jan. Wszyscy spojrzeli po sobie pytająco.

Szukanie Anioła nie jest zajęciem powszechnym. Trudno znaleźć wzór skutecznego postępowania lub sprawdzoną receptę. Nie sposób też otrzymać poradę, bo kto miałby jej udzielić?

Babcia, jako osoba doświadczona, zaproponowała, by zaparzyć świeżej herbaty, a dopiero po jej wypiciu, gdy emocje opadną, zasiąść do rodzinnej narady.

Pierwsza zabrała głos Ewa.

– Ty, tato, będziesz szukał Anioła w Internecie. Skopiuj wszystko, co o nim napisano. Może znajdziesz coś, co nam pomoże? My z babcią musimy znaleźć pióro.

– Wyjdę na zakupy, a gdy wrócę, też go będę szukać – powiedziała Anna. Każda czynność, odwracająca uwagę od myśli o chorobie Ewy, była wybawieniem.

– Ale właściwie po co wam to jakieś pióro? – wypytywał Jan.

– Nie wiem po co, ale czuję, że to jest ważne. Może to tylko zwykłe pióro ptaka, a może… Muszę je mieć, babciu! – zakończyła błagalnie Ewa.

– Boże, żeby się tylko odnalazło… – wyszeptała nabożnie babcia, odmawiając w duchu modlitwę do świętego Antoniego:

Święty Antoni Padewski,

obywatelu niebieski,

niech się spełni wola twoja,

niech się znajdzie zguba moja…

– Ono musi być u ciebie w domu, babciu, ty nigdy niczego nie wyrzucasz – powtórzyła z uporem Ewa.

Jan usiadł już przy komputerze – dodając:

– Dobrze. Przejrzę zasoby Internetu i to, co uznam za naprawdę ważne, skopiuję i dam wam do przeczytania. Teoria zawsze jest pomocna – stwierdził z energią. Powrót do ulubionego zajęcia dodał mu pewności siebie.

“Angel i logos… Angelologia. W końcu to też jakaś nauka, nawet jeśli dziwaczna”, pomyślał. Zapewne nie tak precyzyjna jak matematyka, fizyka czy chemia, lecz jednak nauka! Jan zdecydowanie wolał szperać w Internecie, niż szukać ptasiego pióra, które nie mogło mieć żadnego znaczenia dla choroby jego córki. Niechże jednak go szukają, skoro ma to odwrócić uwagę od budzących grozę faktów.

– Znajdźmy je tylko, a zaniosę je do ornitologa. Znam jednego – powiedziała Anna.

– Ornitologa? – zdziwiła się Ewa. – Czy to znawca anielskich piór?

– Nie, znawca ptaków – odparła speszona Anna. – Lecz jeśli on uzna, że nie jest to ptasie pióro, no to… wtedy istnieje możliwość, że… Rozumiecie?

Rozumiały i niemal równocześnie kiwnęły głowami. Jasne, że najpierw trzeba sprawdzić, czy nie jest to najzwyklejsze ptasie pióro.

– Mamo, a czy istnieje choć cień szansy, że przypomnisz sobie, gdzie ono jest? Po tylu latach? – niepokoiła się Anna.

– Cień szansy? Chyba tak. Gdy już zaczniemy go szukać, to może mi się coś przypomni – powiedziała ostrożnie babcia. Rzeczywiście, nigdy niczego nie wyrzucała, więc możliwe, że zapomniane pióro leży sobie gdzieś w domu. Tylko co komu z ptasiego pióra? Wprawdzie cuda się zdarzają, babcia o tym wiedziała – ale nie takie. Nie takie.

Najdziwniejsze było to, że pierwszą osobą, która niemal natychmiast i bez zastrzeżeń uwierzyła w istnienie anielskiego pióra, była chłodna, racjonalna Anna. Babcia pomyślała, że jest to ucieczka zrozpaczonej matki od straszliwej prawdy o chorobie córki. Ucieczka w marzenie o Aniele Stróżu, który wszystko może. A tymczasem Anioły – myślała starsza pani – nawet jeśli istnieją, chyba nie są aż tak wszechmogące. Gdyby były, to przecież ten świat byłby lepszy, a ludzkie życie łatwiejsze.

Światełko, malutkie i wątłe, promieniujące od ludzkiej Istoty, wciąż słabło. Ave pogrążał się w ciemności. Jego ciało traciło wewnętrzny blask. Ale to przynajmniej nie bolało. “Bolesne jest tylko to, że tam nie ma Miłości. Tam nie ma nic”, myślał.

Ave wiedział, że Światłość poczęła się z Miłości i nie wiedząc, co uczynić z jej ogromem, zaczęła szukać, kogo by nią obdarzyć. Szukała rozpaczliwie, bluzgając gigantyczną energią, a z tego ognia, ciepła i energii powstał Wszechświat. Jednak puste i zimne planety trudno było obdarzyć Miłością, gorące gwiazdy zaś nie potrzebowały jej, gdyż kochały same siebie i to im wystarczało. Wówczas zrozpaczona Światłość stworzyła Anioły, dzieląc się z nimi częścią swego Blasku.

Anioły były więc do niej podobne. Lecz mijał czas i Światłość pojęła, że ukochanie istot podobnych sobie jest jałowe i grozi wyczerpaniem się uczucia. Wtedy powołała do życia człowieka, osadzając go na błękitnozielonej planecie, Ziemi. I człowiek stał się jej bliższy niż wszystko. Światłość ofiarowała mu całą Miłość, choć nie potrafiła uchronić go przed Złem. A Zło zalęgło się na Ziemi za sprawą lekkomyślnie strąconych z Drabiny Aniołów, które zbuntowały się przeciw Światłości, zazdrosne o jej uczucie do człowieka…

– …to nie tak, mój braciszku, to nie tak – zaświdrował głos Vei, który przemienił się w zardzewiały gwóźdź, podtrzymujący więźbę dachu. – Wy tam, na Drabinie, znacie upiększoną wersję Prawdy. Nasza Prawda brzmi inaczej. Otóż człowiek, mój braciszku, okazał się tak słaby i uległy, że Światłość po pewnym czasie zaczęła zastanawiać się, jak go wzbogacić. I wymyśliła. Strąciła na Ziemię część anielskich zastępów, by towarzysząc człowiekowi, wystawiały go na wieczne pokusy i zmuszały do nieustającej walki z sobą. Wówczas człowiek stał się słaby, a zarazem silny, gotowy do kochania, ale i nienawiści, uległy, a równocześnie zbuntowany, brzydki, ale w tej brzydocie piękny, zły i zarazem dobry. Jego muzyka rozbrzmiała wszystkimi tonami. Miłość Światła do ludzi nabrała nowych barw i Mocy.

– Moja Prawda nie wyklucza twojej – odciął się Ave, broniąc prawdy rządzącej Drabiną.

– Zaczyna docierać do ciebie względność Prawdy – zaśmiał się bezlitośnie Vea, lecz zaraz mówił dalej. – To nie wszystko, braciszku. Światłość strącała na Ziemię po jednym bliźniaku z każdej anielskiej pary, a jej wybór był przypadkowy. Nie była to bowiem kara za naszą pychę, jak sądzicie tam na Drabinie i co wmówiliście ludziom. My nie zbuntowaliśmy się przeciw Światłości. Wszystkie bliźniacze anielskie pary kochały Ją jednakowo mocno i wiernie. Ona jednak potrzebowała, by połowa z nas znalazła się wśród ludzi, i, jak to Ona, dokładnie zrealizowała swój plan. Światłość jest bowiem, jak wiesz, a może nie wiesz? nieskończona w swej dobroci i miłości, ale też bezwzględna. Człowiek stał się jej bliższy niż wszyscy Aniołowie razem wzięci, niż wszystkie planety, gwiazdy i cały kosmos. Postanowiła zatem z każdej bliźniaczej pary posłać na ziemię jedną połowę. Baliśmy się, braciszku, baliśmy się potwornie i właśnie z tego strachu zalęgło się w nas Zło. Strach potęguje Zło, i to jest najgorsze – zazgrzytał Vea, a półanioł wzdrygnął się. – Niektórzy z nas do tego stopnia bali się chłodu i obcości tej planety, do której nie przywykli po bytowaniu w doskonałości na Drabinie, że łączyli się w gromady, by dodać sobie odwagi. W ten sposób sumowali swój potencjał Zła. Inni, podobni do mnie, wybierali samotność, a cienka jak pajęczyna pępowina wciąż łączyła nas z naszymi braćmi bliźniakami. Nie czułeś jej, Ave, i nie czujesz nadal, lecz ona była i jest. Czy mógłbyś mnie polubić, braciszku?

Ave, wstrząśnięty tą wiedzą, słuchał z niedowierzaniem. Mimo kalectwa wciąż jeszcze czuł w sobie nieskończoność i doskonałość anielskiego istnienia. Wiedział, że Anioły, obdarzone miłością Światła, poniosły ją niegdyś dalej i niżej: ku chronionemu przez siebie życiu w każdej postaci, niezależnie od tego, czy była to roślina, zwierzę, czy też człowiek. Miłość była największym, najważniejszym darem Światłości, i wydawało się, że wszystkie Anioły wiedzą, do czego służy: do dawania, do dzielenia się nią z innymi; nie wolno jej było zatrzymać tylko dla siebie. To było nie tylko złe, lecz nawet niebezpieczne.

Ave wierzył w to, że Czarne były niegdyś Aniołami, lecz takimi, które kochały siebie bardziej niż ludzkie Istoty. Najcenniejszy dar, jaki otrzymały od Światłości, pozostawiły dla siebie. I właśnie dlatego Światłość je ukarała i zepchnęła z Drabiny. A gdy z niej spadały – przyjął je Mrok. Zanim Czarne Anioły spadły w objęcia Mroku, był on tak słaby, że wystarczał jeden drobny gest Światłości, by zaczął obumierać, rozpraszając się w świetle. Rozproszenie się w Świetle nie było Śmiercią, lecz Życiem. Rozproszenie się w Mroku było Nicością. To Czarne dodały Mrokowi Mocy, on zaś, w podzięce, przydał im własnej. Od tej pory Mroczne Moce unicestwiały Światło; potrafiły je nawet pochłonąć, gdy występowało w pojedynczej słabej formie, jak teraz Ave.

Taką Prawdę znał Ave. Gdy usłyszał Prawdę Vei, doszedł do wniosku, że przeczyły sobie wzajem. Czy jest możliwe, żeby były dwie Prawdy? obie prawdziwe? A może żadna z nich nie jest prawdziwa. Może tylko Światłość zna Prawdę i nie zamierza dzielić się nią z nikim, ani z Aniołami, ani z człowiekiem? A może Światłość ma wiele twarzy, ukazuje wiele prawd i wiele natur, i właśnie dlatego stworzony przez nią człowiek jest istotą tak dziwną i niepojętą? podobną swemu nieobliczalnemu, skomplikowanemu Stwórcy?

Prawda Vei potwierdzała ciche, nieśmiałe szepty młodych Aniołów o skrywanej tęsknocie Archanioła Gabriela za bratem bliźniakiem strąconym z Drabiny. Może Gabriel, jeden z najstarszych hierarchów, jeszcze pamiętał ów straszliwy moment, gdy Światłość rozdzielała braci, nie zważając na ich rozpacz, gdyż wówczas już człowiek, nie Aniołowie, był jej miłością? A może owe krótkie i niepojęte chwile smutku, jaki Ave odczuwał niekiedy wśród najweselszych anielskich zabaw, były nieuświadomioną tęsknotą za bratem bliźniakiem, o którego istnieniu nie wiedział, lecz je przeczuwał?

“…i wreszcie spotkaliśmy się, lecz tylko po to, by on mnie pokonał”, pomyślał z bólem Ave. “Widocznie chciał, bym i ja zaznał cierpienia i strachu, jakiego on doświadczył wówczas, gdy odrywano go ode mnie i zrzucano w otchłań Ziemi? Może rzeczywiście mnie kochał, a Drabina wydawała mu się jedyną bezpieczną przystanią? Może wiele wycierpiał i dlatego mówi, że Zło bywa samotne i nieszczęśliwe?”

Mrok gęstniał, półczłowiek w Avem płakał, półanioł zaś czuł ból dwóch Prawd.

Jan tkwił przed komputerem. Gigabajty informacji o Aniołach przeraziły go, ale starannie ukrył to przed rodziną. Kto bowiem aż tak serio traktuje te baśniowe Istoty, aby poświęcać im tyle miejsca w światowej sieci?! Szaleńcy? Mitomani? Żartownisie? I od czego zacząć przeszukiwanie internetowych zasobów dotyczących angelologii?

Zaczął pracowicie kopiować po kolei wszystkie pliki – artykuły, dokumenty i opinie na temat Aniołów. Jednak po dwóch godzinach doszedł do wniosku, że nawet gdyby miał na to poświęcić cały swój czas, to i tak nie zdąży. Musi dokonać wyboru. Jako naukowiec, najpierw zajmie się anielska historią. Bo, ku jego zdumieniu, było i coś takiego jak anielska historia.

“Anielska historia… Ktoś tu zwariował. Oni, autorzy tych tekstów, czy ja? Nigdy nie traktowałem serio niczego, czego nie da się zważyć, zmierzyć, rozłożyć na atomy i precyzyjnie opisać. A może jednak istnieją zjawiska i rzeczy, których nie da się zbadać naukowymi metodami? I skoro świat jest pełen niezbadanych tajemnic, to jest w nim miejsce także na Anioły?”, rozmyślał Jan, patrząc, jak pracuje drukarka, wypluwając kolejne zdumiewające, dziwaczne teksty.

Anioły – twierdzili z powagą angelolodzy wszystkich epok – istnieją tak długo, jak długo istnieje ludzkość. A może nawet dłużej. Nie jest wykluczone, że pierwszą skrzydlatą istotę na Niebie dostrzegł już neandertalczyk siedzący przed swą jaskinią i krzeszący ogień. W każdym razie wśród rozlicznych naskalnych rysunków i malowideł, pozostawionych przez pierwotne plemiona, znajdowały się, obok figur zwierząt i ludzkich postaci, także tajemnicze skrzydlate istoty. I choć różni maniacy upierali się, że to kosmici, angelolodzy twierdzili, że to Anioły.

“Kilkadziesiąt tysięcy lat temu!”, pomyślał Jan…4000 lat przed narodzinami Chrystusa w jednym z najstarszych miast świata, w babilońskim Ur, nieznany starożytny artysta ulepił z wypalonej gliny dziwną postać ze skrzydłami. Współcześni archeologowie, którzy ją odkopali, uznali ją za Anioła. Religioznawcy odkrywali Anioły w wierzeniach niemal wszystkich starożytnych ludów.

“Wszystkich starożytnych ludów…?!” zadziwił się Jan. Był przekonany, że Anioły to katolicki wymysł. Przypuszczał też, że wymyślono je po to, by ułatwić dzieciom przyswojenie kanonów wiary. Dzieciom, a także niektórym dorosłym. Tymczasem Internet objawiał mu zaskakującą prawdę, że w Anioły wierzono od prawieków, i w dodatku wierzyli w nie ludzie bez względu na wiek, płeć czy wyznawanego Boga.

Swoich Aniołów miał zatem nie tylko Bóg chrześcijan, ale i Allach, Jahwe i Budda. Aniołów islamu zwano malaika, czyli posłańcy. Nosili imiona “Izrafel”, czyli Anioł Ognisty, “Mika’il” – zarządzający deszczem, “Djibril” – wstępujący w oceany, aby potem strząsać z siebie tysiące kropel, z których powstawały nowe Anioły. Jednak nie wszystkie islamskie Anioły były posłuszne Bogu, który je uczynił pośrednikami między sobą a ludźmi. Allach rozgniewał się więc na niektóre z nich, za ich pychę i próżność, i strącił do Piekła, aby tam strzegły porządku. Anioły piekielne to Harut, Marut i Malik.

Bóg starożytnych Persów także posiadał zastępy Aniołów i żądał od nich uwielbienia, które chętnie mu okazywały. Ale potem, gdy ów Bóg stworzył kobietę z mężczyzną i dla nich również zażądał anielskiej czci, Iblis oznajmił: “Ja jestem lepszy od Adama. Ty stworzyłeś mnie z ognia, jego stworzyłeś z gliny”. Bóg zawołał wówczas: “Zejdź, Iblisie, z moich oczu!”, i Iblis zstąpił do Piekła.

Także Bóg chrześcijan strącił z Niebios zastęp nieposłusznych skrzydlatych sług, a upadłe Anioły stały się mieszkańcami Piekieł. Święty Jan snuje w Apokalipsie opowieść o wielkiej bitwie w Niebiosach, której przewodził Anioł o imieniu Michał.

Mimo ogromnej różnorodności Aniołów, występujących w różnych religiach i służących odmiennym Bogom, jest jednak coś, co je łączy: otóż wszystkie Anioły uformowane są ze Światła. Skoro tak, to być może znajdują się ponad religiami i bóstwami; są starsze niż imiona, które ludzie nadawali Bogom. A może starsze niż Bogowie? Może to Anioły utkały Boga ze swych świetlistych myśli?

“Są ze Światła…”, zamyślił się Jan, “zatem gdyby znajdowały się gdzieś w pobliżu, nie można byłoby ich zobaczyć; może są podobne do płomienia, promieni słońca lub poświaty księżyca. Być może astronomowie oglądają je przez teleskopy, nic o tym nie wiedząc?”

Potem Jana uderzyła inna myśl: jeśli istnienie Aniołów potwierdzano od tysięcy lat, to niemożliwe, by wszystkie wyginęły równie nagle jak na przykład dinozaury! Porównanie Aniołów z dinozaurami wydało mu się odrobinę niedorzeczne, a nawet bluźniercze. Mimo że nadal nie umiał i nie chciał w nie uwierzyć, równocześnie nabierał wobec nich szacunku.

Westchnął, kliknął myszą i znalazł się w Oksfordzie, w tamtejszej sędziwej i szacownej bibliotece. Czy tu znajdzie coś o Aniołach? Naukowcy z najbardziej renomowanej uczelni świata nie będą się chyba nimi zajmować?

I znowu spotkała go niespodzianka: oksfordzki słownik powszechny oczywiście podawał definicję skrzydlatej istoty. Jan się wzburzył, a nawet poczuł urażony. Skopiował zdanie: “Anioł – duch pośredniczący albo boski posłaniec; należy do szeregu duchowych istot, przewyższających człowieka swą mocą oraz inteligencją, a będących orszakiem i posłannikami Boga”. Definicja brzmiała nader poważnie, bez ironicznego tonu czy typowych dla naukowego żargonu słówek podających coś w wątpliwość: “podobno”, “jakoby”, “prawdopodobnie”, “według przekonania”… Oksfordzka definicja brzmiała tak serio, jakby jej autor widział Anioła na własne oczy.

Jan westchnął ciężko i szperał dalej, wciąż natrafiając na kolejne anielskie ślady. Były wszędzie: w dziale historii, historiozofii i historii sztuki; w religioznawstwie, archeologii i etyce; w filozofii, etnografii i literaturoznawstwie. Aniołami zajmowali się szaleńcy i mistycy, ale także bardzo poważni naukowcy. Plon ich dociekań i przemyśleń dostępny był teraz w Internecie.

Oksfordczycy ze szczególnym upodobaniem rozwijali anielskie wątki. Jak się okazało, Anioły widywali też starodawni wikingowie (ci wytrwali morscy rozbójnicy zawędrowali także na Wyspy Brytyjskie) i zwali je walkiriami. Właśnie stąd, z nordyckich mitów, walkirie przeszły do starogermańskich legend. Z kolei Grecy określali je mianem hora, a Persowie fereshta lub peri. Hindusi mieli dla nich wiele imion, między innymi apsaras lub daikiri. W Anioły wierzyli wyznawcy zoroastryzmu, buddyzmu, taoizmu, konfucjanizmu, a także wyznawcy starożytnego chińskiego mędrca Lao Tsy. Uwielbiali je starożytni Grecy, Rzymianie i – jeszcze wcześniej – mieszkańcy Asyrii i Mezopotamii. Odkrywcy obu Ameryk odnaleźli ich wizerunki zarówno u Majów, Inków, Azteków, którzy stworzyli potężne, osiadłe cywilizacje, jak i u Indian północnych, którzy byli koczownikami. Nomadami były też plemiona semickie, zanim trafiły do Ziemi Obiecanej i założyły państwo. A właśnie w judaizmie Anioł odgrywał, i wciąż odgrywa, ogromną rolę, może nawet większą niż w chrześcijaństwie…

– …wszystko, dosłownie wszystko przekopałyśmy i nic! Nie ma żadnego pióra! – dobiegł go głos zziajanej teściowej.

Jan aż podskoczył. Z niechęcią odwrócił głowę od monitora i szeroko otworzył oczy ze zdumienia: zazwyczaj zadbana starsza pani tym razem była zlana potem, zakurzona, a w jej rozwichrzonym koku powiewały pajęczyny. Obok niej, równie utrudzona i brudna, stała Ewa.

– Babciu, to dopiero początek – powiedziała z nadzieją. – Przejrzałyśmy tylko kilka twoich skrytek i piwnicę. Przed nami cały strych.

– Wiesz, że nie lubię schodów. Zawsze się boję, że z nich spadnę. Myślisz, że wchodziłabym specjalnie na strych schować ptasie pióro? – spytała z powątpiewaniem babcia.

– To nie jest zwykłe ptasie pióro – powiedziała Ewa.

– To na pewno nie jest zwykłe pióro – przytaknęła zdecydowanie Anna, która właśnie wróciła z miasta.

– Ale ja wówczas myślałam, że ptasie. Nie wiem, co mogłam z nim zrobić! To przecież było osiem lat temu! – zdenerwowała się babcia, a potem energicznie zwróciła się do Jana: – No? Co znalazłeś w tym swoim komputerze?

– …że Anioły istnieją od kilkudziesięciu tysięcy lat lub nawet dłużej, że wierzyli w nie starożytni Sumerowie, Babilończycy, Asyryjczycy, Grecy, Rzymianie. Że prawdopodobnie istniały jeszcze przed dinozaurami, lecz w przeciwieństwie do nich, nie wyginęły. Że zawsze wyobrażano je sobie jako skrzydlate istoty i uważano za posłańców Boga… – zaczął wyliczać Jan, babcia zaś, zszarzała od kurzu i spowita w pajęczyny, nagle spurpurowiała i zaczęła krzyczeć:

– To kłamstwo! Twój komputer łże! Anioły są nasze! nasze!

– …jak to nasze? – zdziwił się Jan.

– Nasze, czyli katolickie! – zawołała babcia, odruchowo chwytając za srebrny krzyżyk zawieszony na szyi. – Idź do jakiegokolwiek kościoła, to zobaczysz!

– Idź do jakiejkolwiek pradawnej groty, odkrytej przez archeologów, lub obejrzyj starożytne wykopaliska w dawnej Babilonii i też zobaczysz. Anioły fruwają tam sobie całymi chmarami, na skalnych rysunkach, na ocalałych ścianach miast, na murach obronnych, na prapraprapradawnych malowidłach – odparł Jan.

– Nie musisz jechać aż tak daleko, mamo. Idź do cerkwi, do meczetu lub synagogi – uśmiechnęła się Anna.

– Więc nie są tylko katolickie? i tylko nasze? – sapnęła babcia nerwowo i rozejrzała się bezradnie wokół, jakby zastanawiając się, gdzie szukać pomocy w odzyskaniu praw do Aniołów. Jej spojrzenie z nadzieją padło na wnuczkę.

– Babciu… – szepnęła ze współczuciem Ewa. – Anioły są zbyt potrzebne, niezwykłe i wspaniałe, żeby mogły stanowić własność tylko części ludzi.

– One nie należą do nikogo i zarazem należą do wszystkich – przytaknęła Anna, zdumiona, skąd bierze się w niej ta pewność.

Babcia milczała chwilę, przetrawiając w sobie te niemiłe dla niej rewelacje. Przywykła uważać Anioły za dobre duchy katolickiego Boga; gotowa była, od biedy, podzielić się nimi z innymi chrześcijanami, lecz niezwykle trudno jej było dzielić je z kimś tak obcym, jak buddyści, wyznawcy Allacha czy starożytni Babilończycy. Wreszcie powiedziała ostrożnie:

– No dobrze. Zgadzam się. Może to nawet oznacza, że one są o wiele silniejsze, niż myślałam; że ich Moc jest większa i naprawdę mogą pomóc naszej Ewie, jeśli tylko zechcą. Więc szukaj, Janie, może znajdziesz w tym komputerze coś naprawdę ważnego. Nie myślałam, że będzie w nim odrobina miejsca dla Aniołów.

– Jaka odrobina… – mruknął do siebie Jan, nurkując znowu w Internet.

– Szukaj Anioła Stróża – szepnęła Anna.

– Mojego Anioła Stróża – uzupełniła Ewa.

– Twojego – przytaknęła babcia i dodała: – Trochę odpoczniemy i my też będziemy szukać.

– Idę z wami – oznajmiła Anna, chowając odebrane ze szpitala wyniki badań.

– Nie wolisz trochę porzeźbić? – spytała ze zdziwieniem Ewa.

Anna wolała jednak, podobnie jak babcia, pooddychać kurzem strychu, zanurzyć się w welonach pajęczyn, potrudzić się przekopywaniem sterty sprzętów w poszukiwaniu niewielkiego białego pióra. Wolała coś robić, niż zastanawiać się nad straszną pułapką, kryjącą się w cyfrach i procentach komputerowych wyników badań córki.

– Chyba że… – doktor nadal dawał nikłą nadzieję – “to tylko jakieś przejściowe zawirowanie organizmu i za miesiąc będzie lepiej. Może to tylko osłabienie wiosenne? burzliwy zespół dojrzewania płciowego? tajemniczy zbieg okoliczności, który zaowocował takimi wynikami analizy krwi? Może te fioletowe sińce na nogach są wynikiem nieostrożnej jazdy na rowerze? Omdlenia zaś i ciągłe zmęczenie to nadmiar dziewczęcej wrażliwości? Może stan zapalny węzłów chłonnych, który tak nagle się pojawił, równie nagle zniknie? Więc na razie… na razie nie róbmy nic. Czekajmy”.

Anna jednak wiedziała, co naprawdę mogą znaczyć te słowa. Medycyna musi pozostawiać miejsce na nadzieję, bo bez niej człowiek nie mógłby żyć. “Mała Ewa jest chora, lecz póki żyje, miejcie nadzieję” – tak mówią lekarze nawet w beznadziejnych dla medycyny przypadkach.

I Anna miała nadzieję. Pokładała ją w Aniele Stróżu. I tylko w Nim, bo cóż innego jej pozostało? Nigdy wcześniej nie wierzyła w Anioły, lecz skoro tak mocno wierzyło w nie jej dziecko? Czy siła takiej wiary nie jest w stanie go uleczyć? Jeśli tak, to ona, chłodna i rozsądna racjonalistka, skłonna jest szukać razem ze swoją córeczką zagubionego Anioła. I znajdzie go! Choćby się zapadł pod ziemię!

– Zjemy podwieczorek i wracamy do domku babci – potwierdziła zdecydowanie.

– Tym razem pójdziemy na strych – postanowiła Ewa.

– Na strych – przytaknęła babcia, myśląc ze zgrozą o gigantycznej ilości rzeczy, zalegających to pomieszczenie od kilkudziesięciu lat. Jak w takim bałaganie odnaleźć nieduże białe pióro? I czy te poszukiwania w ogóle mają sens? Czy wyniknie coś z tego, że je znajdą?

Za oknem z piskiem opon przemknął jaguar sąsiada, dentysty. Dentysta jedną ręką prowadził swój elegancki czerwony wóz, a drugą trzymał przy uchu telefon komórkowy. Babcia pokręciła głową. Gdzie w świecie komputerów, Internetu, faxu, poczty elektronicznej i telefonów komórkowych jest miejsce dla Anioła?

Po chwili ulicą wolno przeszli Pani Sama z Panem Samym. Widocznie był to dzień jego odwiedzin. Jak zwykle, Pani Sama wydawała się iść osobno, a Pan Sam o dwa metry od niej, zgarbiony, chudy, i niby z nią, lecz też osobny.

“Im by się przydał Anioł Stróż, żeby się chociaż wzięli za ręce”, pomyślała odruchowo babcia. “Lecz gdzie on jest?”

W domu zapadła cisza, więc Jan ponownie przepadł w Internecie. Miał problem: historia historią, ale jemu potrzebne były Anioły współczesne, a nie te sprzed dziesiątków tysięcy lat. Gdzie ich szukać?!

I nagle, wędrując anielskimi tropami na drugi kontynent, natrafił na zdumiewające hasło: Sieć na rzecz obserwacji Aniołów!

– Ha! – powiedział głośno i nerwowo kliknął myszką. Obawiał się, że trafił na internetowego wariata. A jednak coś znalazł. Amerykanka, Eileen E. Freeman, z zawodu pisarka, w 1992 roku założyła tę niepojętą Sieć. Najpierw poprzez prasę i radio, a potem przez Internet, przesłała apel, prosząc o kontakt ludzi, którzy spotkali swego Anioła Stróża. W odpowiedzi otrzymała odzew od tysięcy ludzi z całego świata! Mieszkańcy obu Ameryk, Europy, Australii i Azji zaczęli z nią współpracować, nadsyłając na jej adres domowy, do Mountainside w New Jersey, opisy tych spotkań. Na ich podstawie Eileen Freeman napisała książkę pt. Dotknięci przez Anioła, która została przetłumaczona na kilkadziesiąt języków. Książka ta, jak się okazało, nie była ani pierwszą, ani ostatnią na ten temat. Na całym świecie organizowano seminaria i zjazdy ludzi gotowych opowiedzieć publicznie, jak wyglądał “ich” Anioł i w jakich okolicznościach go spotkali. W 1993 roku powstało pismo “Obserwator Aniołów”, które nadal rejestruje spotkania ludzi z Aniołami, choć “anielska moda” już nieco przygasła.

“…Rok 1992 był przełomowy dla powszechnej wiary w istnienie Aniołów, choć przez prawie dwieście ostatnich lat działalność Aniołów stawała się coraz bardziej zauważalna” – pisała pani Freeman. – “Moja książka Dotknięci przez Anioła opowiada o osobach, które rzeczywiście go spotkały i których życie, wskutek tego wydarzenia, uległo kompletnej odmianie. Ludzie, których historie opisano w książce, istnieją naprawdę…”

Eileen Freeman podjęła się niewdzięcznej roli przekonywania o istnieniu Aniołów, narażając się nawet na śmieszność, gdyż sama osobiście niejeden raz odczuła obecność Anioła Stróża w krytycznych sytuacjach swojego życia. Po raz pierwszy objawił się jej w dziecinnym pokoju, gdy miała pięć lat. Była dzieckiem nerwowym i myślała zbyt często o śmierci. Umarł właśnie jej ulubiony żółw, a wkrótce potem zginęła w wypadku jej wychowawczyni z przedszkola. A zaraz potem zmarła jej ukochana babcia. Eileen wpadła w stany lękowe: bała się zasypiać, przerażały ją ciemności i przebywanie samej w pokoju. Właśnie wtedy objawił się jej Anioł Stróż: wysoka, smukła i świetlista postać, stojąca w dziecinnym pokoju, szepnęła kojąco, że nie ma się czego bać.

– Co za wspaniały sen, kochanie! – powiedziała starsza pani Freeman, gdy mała Eileen opowiedziała o spotkaniu zjawy. Od tej pory wszystkie stany lękowe dziewczynki, nad którymi biedzili się psychiatrzy i terapeuci, minęły. Mimo to nikt nie chciał uwierzyć Eileen, że ujrzała Anioła i że to on wyzwolił ją z lęku.

“My także nie wierzymy Ewie, że widziała Anioły frunące nad naszym domem”, pomyślał Jan.

Pani Freeman opisała kilkadziesiąt historii ludzi, którzy odpowiedzieli na jej apel, zwierzając się, jak spotkali Anioła Stróża.

Na przykład Chantal Lakey z Kalifornii wybrała się wraz z narzeczonym na wycieczkę w góry. Zaskoczyła ich gwałtowna zmiana pogody, mgła, deszcz, silny wiatr. Zgubili szlak, a widoczność stała się bliska zera. Narzeczony obsunął się w przepaść i zginął na miejscu, a rozhisteryzowana Chantal zaczęła się modlić o ratunek. “Wykrzykiwałam ze strachu w kierunku nieczułego nieba i twardych skał. Nagle poczułam, że brama między niebem a ziemią otwiera się. Moje słowa odbijały się, natrafiając na coś gęstszego niż powietrze. Wtedy ujrzałam wokół mnie Anioły…”

Jan prychnął nerwowo: “Mogłaby poprzestać na jednym”.

Andy, malarz z Kalifornu, spotkał swojego Anioła, ale nie widział go. “Pamiętam, że byłem malutki i bawiłem się z ojcem koło domu, pod drzewem na trawniku. Nagle wstałem, bez żadnego powodu, i pobiegłem w stronę domu. Mój tata, który myślał, że to część zabawy, zaczął mnie gonić na czworakach, udając psa. Ledwie oddalił się o kilkanaście metrów od drzewa, usłyszeliśmy gwałtowny pisk opon i samochód z pijanymi wyrostkami rozbił się o drzewo, pod którym przed chwilą byliśmy z tatą. Ja widzę w tym opiekę mojego Anioła. Bo cóż innego nakazało mi odejść z tamtego miejsca akurat w tym momencie…?”

Jan, nieuleczalny sceptyk i racjonalista, westchnął, lecz mimo to szukał kolejnej opowieści, spisanej przez panią Freeman.

Tym razem snuła ją Margaret Guttierez z Wirginii w USA. Pewnego razu, gdy była dzieckiem, rozpętała się potworna burza z piorunami. Mała Margaret znajdowała się daleko od domu, a w drodze powrotnej musiała przejść koło dużego basenu. Wiedziała, że pioruny lubią wodę. I rzeczywiście, gdy tylko znalazła się przy basenie, zaczęły uderzać o kilkanaście metrów od niej. Ogarnął ją paraliżujący lęk i stała blisko wody, nie mogąc się ruszyć. Gdy kolejne uderzenie pioruna, połączone z oślepiającym błyskiem, miało trafić dokładnie w miejsce, w którym dziewczynka się znajdowała, nagle obok pojawiła się świetlista postać. Margaret od razu wiedziała, że to jej Anioł Stróż…

– Jasne – skomentował zgryźliwie Jan – Jakżeby inaczej!

Anioł przemówił do Margaret, ale dziewczynka, dziś dorosła kobieta, nie umiałaby powtórzyć jego słów. Była tylko pewna, że nakazał, by się nie bała, i przekonał ją, że może spokojnie odejść od wody. Margaret biegła więc do domu, Anioł zaś dotrzymywał jej kroku. Zniknął dopiero, gdy weszła do bramy.

– A co miał zrobić? Podać rękę ojcu? – spytał głośno Jan i czytał dalej: “Wpadłam do domu, wołając: Tato! Tato! Wiośnie widziałam swojego Anioła Stróża! Tato razem z wujkiem grał w szachy. Spojrzał na mnie i powiedział: Lepiej przebierz się w coś suchego”.

Jan pomyślał, że przypuszczalnie swojej córeczce udzieliłby dokładnie takiej samej odpowiedzi, jak ojciec małej Margaret.

A przecież i tamto dziecko, i Ewa pragnęły przekazać rodzicom niezwykle ważną informację: że widziały swojego Anioła Stróża. Widziały. Dlaczego ojciec Margaret i on, Jan, wraz z Anną, zlekceważyli słowa swoich dzieci? Może to jednak one miały rację? Może naprawdę ujrzały coś niezwykłego?

Jan zerknął na inne strony “anielskich dokumentów” pani Freeman i wpadło mu w oczy pytanie: Dlaczego dzieci widują Anioły częściej niż dorośli? Właśnie! Dlaczego? Już przed szaloną Amerykanką z Mountainside w New Jersey angelolodzy usiłowali rozwiązać ten wcale nie urojony problem: dlaczego dzieci widywały swoje Anioły o wiele częściej niż dorośli? Czy mają inny rodzaj wrażliwości? Umieją widzieć i słyszeć to, czego dorośli nie widzą? Czy też częściej potrzebują pomocy?

A może… może dzieci łatwiej i lepiej kłamią niż dorośli? Często nie odróżniają prawdy od kłamstwa, a Anioły Stróże to jedynie wynik ich bujnej fantazji? Przecież mała Ewa bawiąca się lalką też udawała, że toczy z nią długie rozmowy. Lecz z drugiej strony…

– Co bym zrobił, gdybym nagle zobaczył na łące Anioła Stróża? – Jan głośno postawił pytanie i zaraz udzielił sobie odpowiedzi: – Być może poszedłbym do okulisty lub do psychiatry. A co zrobiła mała Ewa, gdy stwierdziła, że widzi Anioły nad łąką za naszym domem? Przybiegła najpierw do mnie, potem pobiegła do mamy, krzycząc: “Mamo! Mamusiu! Anioły fruną po niebie!”, a gdy nikt jej nie wysłuchał, sama poszła w stronę lecących Aniołów.

Jan niestrudzenie klikał myszką, stukał w klawisze i przemieszczał się na kolejne internetowe stronice gigantycznego działu angelologii. Jak się okazało, identyczną działalność jak pani Freeman podjęła wcześniej Sophy Burnham w Nowym Jorku; uwieńczeniem jej było dzieło zatytułowane Księga Aniołów, też przetłumaczone na kilkadziesiąt języków.

Jan postukał w klawiaturę i dotarł do Księgi. Już na wstępie pani Burnham stawiała pytania, które go mocno zafrapowały: jak wyglądają Anioły? Dlaczego każdy widzi je inaczej: jedni ze skrzydłami, inni jako zwykłą ludzką postać, jeszcze inni jako Światło? Czy to oznacza, że mogą mieć tak wiele postaci? A może ich prawdziwa postać jest niepojęta dla człowieka, więc przybierają takie, w których jest on zdolny je rozpoznać? Czy rozstrzygnięto odwieczny, toczący się od prawieków spór o anielską płeć? Czy Anioły są mężczyznami? kobietami? nie mają płci? są obojnacze? A może nie ma to żadnego znaczenia? Dlaczego Anioły pokazują się we wszystkich kulturach i we wszystkich religiach świata? Czy nie jest to właśnie dowodem na ich istnienie?

Pani Burnham cytowała kolejne przypadki dowodzące istnienia Aniołów. A co najbardziej nieprawdopodobne – spotykali je także… ludzie niewierzący! Ba, zdeklarowani ateiści!

“Radzieccy kosmonauci w jednej z kosmicznych wypraw ujrzeli w przestrzeni pozaziemskiej grupę Aniołów o skrzydłach wielkości skrzydeł jumbo-jeta” – pani Burnham powoływała się na relację rosyjskiego uczonego, który w 1985 roku uciekł z ZSRR do USA. Jan zaśmiał się schrypniętym, histerycznym śmiechem, ale czytał dalej: “Może to były halucynacje, a może prawda? Był to sto pięćdziesiąty piąty dzień orbitowania stacji kosmicznej Sojuz 7 i załoga, znajdując się w stanie nieważkości, mogła doznać halucynacji. Kosmonauci jednakże zgodnie przekazali ten sam obraz, który mieli ujrzeć: oślepiła ich mocna, pomarańczowa poświata, a później dostrzegli siedem ogromnych postaci o kształtach zbliżonych do ludzkich, z gigantycznymi skrzydłami, których rozpiętość była tak wielka jak szerokość skrzydeł pasażerskiego odrzutowca. Wokół bardzo długo płonęło intensywne pomarańczowe światło”.

Również pani Burnham stawiała pytanie:

– Dlaczego właśnie dzieci najczęściej widują Anioły? Jeśli wierzyć, że każdy ma swego Anioła Stróża, to dar spotkania z nim mają tylko nieliczni: najczęściej są to właśnie dzieci…

Jan wstał od komputera i po raz pierwszy od dłuższego czasu połknął tabletkę przeciw bólowi głowy. Gdyby w tym momencie dowiedział się, że astronomowie i fizycy wspólnymi siłami właśnie odkryli w naszej Galaktyce planetę zamieszkaną przez człekopodobne istoty o wysokim poziomie rozwoju – jego stan byłby bardziej normalny. Jan święcie wierzył, że gdzieś w kosmosie istnieje rozumne życie i że jeśli pewnego dnia usłyszy o tym odkryciu, wcale się nie zdziwi. Za to w ogóle nie był przygotowany na informację, iż Anioły istnieją nie tylko w religiach, baśniach czy mitach, lecz naprawdę, i że krążą sobie gdzieś po świecie, może nawet są tuż obok.

Jan połykał kolejne tabletki przeciw bólowi głowy, a tymczasem jego chora córka, wraz z żoną, buszowały na strychu babcinego domu. Było to zadanie karkołomne. Jak w tym bałaganie znaleźć niewielkie białe pióro?!

– Nie przekopiemy się przez to nawet przez rok – westchnęła Anna. Widząc jednak, że babcia i Ewa z energią rzucają się na szuflady w starych meblach, sama ruszyła w drugi kąt, aby otwierać stare kosze i walizy.

– Ono gdzieś tu jest – powiedziała nagle Ewa dziwnym, stłumionym przez kurz głosem. – Czuję, że jest. Bo ono świeci.

– Świeci? – zdziwiła się babcia. – W takim razie znalezienie go powinno być proste.

– Nie rozumiesz, babciu. Ono świeci we mnie, w środku – odparła dziewczynka, a babcia bezradnie zamilkła.

– No to szukajmy – powiedziała, nie wypowiadając głośno swojej następnej myśli: “A jeśli nawet je znajdziemy, to co? Co z tego, że będziemy mieć jakieś białe pióro…? Jaki ono ma związek ze straszliwą chorobą naszej małej Ewy?”

Słaby płomyk wciąż był widoczny. Mrok jednak gęstniał i Ave zastanawiał się, czy rozproszenie będzie bolesne, czy nic się nie poczuje. Niczego na ten temat nie wiedział – tak jak ludzkie Istoty nic nie wiedzą o umieraniu, póki to nie nastąpi. Półanioł czuł się jak ptak, który fruwał swobodnie między Niebem a Ziemią, a wpadł nagle w kłusownicze sidła i został zamknięty w klatce. Nigdy nie mógł pojąć, czemu ludzkie Istoty zamykają ptaki w klatkach, zamiast cieszyć się ich widokiem wśród przestworzy. Ale ludzkie Istoty miały wiele dziwnych obyczajów. Na przykład brutalnie zrywały kwiaty, kwitnące na łąkach i w ogrodach, a potem więziły je w wysmukłych naczyniach, gdzie kwiaty chorowały i umierały. Więdnięcie kwiatu na łące było naturalnym kresem jego życia, śmierć w wazonie – przyśpieszoną starością. Żywy kwiat, schnąc powoli, sypał wkoło nasionami lub użyczał swego pyłku pszczołom. I odżywał w kolejnym wcieleniu. Okaleczony kwiat umierał bezużytecznie. Tak jak z kwiatami, ludzie potrafili obchodzić się też ze swymi współbraćmi.

Aniołom nie podobało się wiele ludzkich obyczajów, ale nie były od tego, by osądzać i karać człowieka; nie miały takiego prawa. Obowiązane były tylko chronić ludzką Istotę przed kalectwem lub śmiercią, gdy był jej pisany zdrowy i długi żywot, oraz strzec jej Kamieni Życia. Kamienie Życia to momenty, wydarzenia, fakty, które w danej chwili wydawały się niewiele znaczyć, lecz wywierały ogromny wpływ na przyszłe losy ludzi. Każdy człowiek miał wiele Kamieni Życia i tylko od niego, i od jego Anioła Stróża, zależało, czy je spożytkuje z korzyścią dla siebie, czy też zmarnuje. Kamień Życia wyznaczał los człowieka, decydował o jego powodzeniu lub klęsce, choć jemu samemu najczęściej wydawał się błahym wydarzeniem.

Ave już nigdy się nie dowiedział, jak trudne i mozolne jest strzeżenie ludzkich Istot. Jego mała podopieczna nie sprawiała mu żadnych kłopotów; nie zdążyła. To on ją zawiódł. Lecz Gabriel, Uriel czy Barbiel wiele razy opowiadali o bolesnych doznaniach Aniołów Stróżów dostarczanych im przez Istoty, które strzegli, o szczególnej ślepocie tych Istot na Kamienie Życia.

– Potykają się o przeszkodę, od której pokonania zależy ich los, niekiedy się wycofają, czasem ją ominą, nie czują, że właśnie wyminęli swoje przyszłe powodzenie lub szczęście – mówił smętnie Hamaliel.

– Próbujesz je odwieść od wybrania się w podróż, bo czeka je śmierć, a one są jakby głuche – dopowiedział Barbiel.

– Potrafią w ogóle nie słyszeć twojego głosu. Ty im powtarzasz nie zabijaj, a one zabijają – mówił Uriel, a słuchające go młode Anioły aż przygasiły z wrażenia swój Blask.

– “Strzeż je od złego” – przypomniał Gabriel pierwszą anielską zasadę. – To jednak oznacza, że macie chronić ludzkie Istoty nie tylko przed złem, które może je spotkać, lecz także przed tym, które one pragną popełnić. Ludzie wciąż popełniają uczynki straszne i głupie, mimo że od dnia narodzin przekazujemy im mnóstwo ostrzeżeń. Przemawiamy do nich na różne sposoby, a jednak większość z nich jest głucha i ślepa. I dlatego wciąż skazują na nieszczęścia siebie lub swoich bliskich, kradną, oszukują, zabijają. Omijają Kamień Życia, który ma im przynieść sukces, a znajdują ten, który wróży klęskę. Jednak pamiętajcie, że gdyby ludzie zawsze dawali nam posłuch, byliby prawie idealni, a może nawet nieśmiertelni. Światłość nie dała im jednak prawa ani do bycia doskonałymi, ani do życia na wieczność – przypomniał Gabriel, kończąc ostrzegawczo: – Więc wprawdzie nas zawodzą, ale nam nie wolno ich zawieść, gdyż po to jesteśmy, by ich strzec.

Przypominając sobie te słowa, Ave opuścił głowę: on zawiódł, udając się wraz z gromadą młodych Aniołów na szaleńczy podniebny lot. Postąpił lekkomyślnie i teraz mała ludzka Istota gaśnie, on zaś…

Pół anioł, pół człowiek nie dokończył myśli. Znieruchomiał z wrażenia i wpatrzył się w przestrzeń: w Mroku pojawiło się nagle nowe, dziwne Światełko. Nie był to słaby, gasnący płomyczek wątłej dziewczynki, lecz wyraźny Blask prawdziwego, nie odbitego Światła. Nawet Mrok, który je wyczuł, zafalował niespokojnie i choć się nie cofnął, nagle przestał gęstnieć.

“Coś się dzieje! Coś niepojętego! Nie powinno tu być żadnego, nawet najmniejszego Światełka!”, myślał pośpiesznie Ave. “Gdybym miał jakiekolwiek doświadczenie, wiedziałbym, czy to tylko zwidy przed ostatecznym rozproszeniem… Może gasnący Anioł ma prawo ujrzeć po raz ostatni Blask prawdziwego Światła? Czemuż nie mogę usłyszeć głosu Gabriela! On by mi to wyjaśnił!”

– A może masz omamy wzrokowe – podpowiedział zirytowany Vea, lecz w jego głosie też zabrzmiał niepokój. Czarny widocznie również dostrzegł ten rozmigotany słabiutki Blask gdzieś daleko, daleko, na skraju Mroku.

Ave nie odezwał się. “Pójdę do małej Istoty i zbadam, czy Blask nie ma źródła gdzieś w niej”, postanowił, mając nadzieję, że jego myśli są nieprzeniknione dla brata.

Półanioł, kulejąc, ruszył przed siebie. Ludzkie stopy z trudem go niosły, a każdy krok sprawiał ból. Wokół płonęły już wszystkie barwy jesieni, lecz on tkwił w szarym, niewidocznym dla ludzkiego oka, kokonie Mroku, który spowijał go nawet pośród najbujniejszych barw ziemskiej przyrody. Od tego Mroku nie można było uciec nawet w najbardziej słoneczny dzień. Ale coś go teraz rozświetla. Co łamie jego gęstą materię? Co rozbija tę ponurą, gęstą ciemność…?

– Oby twoja nadzieja nie obróciła się przeciw Niebu – zaszemrał Vea głosem liścia frunącego z wiatrem tuż obok niego.

Anna, babcia i Ewa, zmęczone i zakurzone, usiadły na starej kanapie, która zajmowała chyba pół strychu. Pióra, oczywiście, wciąż nie znalazły.

– Jak wciągnęłaś tu tę kanapę, mamo? – zdziwiła się Anna, dotykając zniszczonego złocistego pluszu.

– To już tak dawno temu… – odparła babcia, strzepując okrągłą, staroświecką poduszkę z falbankami, jakie zdobiły niegdyś łoża w starych, przedwojennych mieszkaniach.

– O rany, co robisz… – westchnęła Anna, a Ewa parsknęła śmiechem. Poruszona przez babcię poduszka wzbiła niebotyczną masę gęstego kurzu. Kurz unosił się teraz na całym strychu, osiadając na włosach, twarzy, wchodził do nosów, oczu, i wszystkie trzy kichały jak najęte. Babcia odłożyła poduszkę i wyjaśniła:

– Tę kanapę wniósł tu świętej pamięci dziadek, gdy był jeszcze zdrowy. Rozkładało się ją na części, nie pamiętasz? a pomogli sąsiedzi i krewni. Tę poduszkę dostałam razem z kanapą w posagu od mojej babci. Kiedyś była piękna, złota, przykuwała wzrok gości, ale dziś jest pełna kurzu i zjadają ją mole.

– Więc czemu jej nie wyrzucisz? – spytała Anna.

– Na pewno nie! – obruszyła się babcia. – To pamiątka! I dobrze, że sobie o niej przypomniałam! Zniosę ją na dół, wytrzepię, spróbuję odświeżyć i położę na tapczanie. Zobaczysz, że będzie jeszcze pięknie wyglądać. Dziadek ją bardzo lubił!

– Szkoda, że nie zdążyłam poznać dziadka – westchnęła Ewa.

– Był przystojnym, pogodnym, silnym mężczyzną. Mógłby grywać w westernach – uśmiechnęła się babcia.

– Był wysokim brunetem o niebieskich oczach, kochał babcię i mnie. Miałabyś z niego pociechę, gdyby nie umarł tak wcześnie – dorzuciła Anna z ciepłym błyskiem w oczach.

Anna z babcią z przyjemnością zanurzały się we wspomnieniach. Wyciągały z szuflad stare rupiecie i opowiadały historie z nimi związane. Narzekały na wszędobylskie mole, wydobywając z kosza przeżarte, niemodne płaszcze i marynarki. Na widok sterty słojów przypominały sobie czasy robienia przetworów w wekach.

“Usiłujemy zagadać swój strach i rozpacz, udajemy, że nic się nie dzieje. Zabijamy czas, który nas dzieli od dnia, gdy choroba zrobi dalsze postępy”, myślała Anna, zachwycając się kordonkową, podartą firanką, która niegdyś wisiała w oknie domowego salonu.

– Ty płaczesz, mamusiu? – spytała dziewczynka.

– Nieee… kurz drażni mi oczy – odparła Anna.

Ewa przyjrzała się jej uważnie. Też chciała zapomnieć o własnym lęku.

– A jak wyglądało to pióro, babciu? – spytała.

– Hm… pióro… – zamyśliła się starsza pani. Na strychu gęstniała ciemność, i w napływającym mroku dało się zauważyć słaby, ciepły blask, który rozjaśniał ciemny kąt ze starą pluszową kanapą. Może w dachu była szpara, przez którą wpadał promień zachodzącego słońca?

– To pióro wyglądało jak… jak pióro. Białe, długie, wysmukłe.

– Przypominało pióro gęsie? Łabędzie? Czy jakieś inne? – dopytywała.

– Myślałam wtedy o tobie, nie o piórze. Leżałaś w szpitalu i… – starsza pani urwała.

Szpital przypominał jej o strasznej chorobie wnuczki, jeszcze niewidocznej, lecz wkrótce…

Ból głowy nie ustępował i Jan otworzył szeroko okno. Podparł brodę dłońmi i zapatrzył się przed siebie. Obok niego leżały zadrukowane kartki papieru, a drukarka produkowała wciąż nowe i nowe. Skopiował już mnóstwo dokumentów, przeczytał kilkadziesiąt dziwacznych, przekonujących lub wątpliwych opowieści o ludziach, którzy odczuli opiekę Anioła Stróża – i ciągle nie wiedział, czy ta sterta papierzysk pomoże mu trafić na jego trop.

– Dowód… – pomyślał. – Wciąż nie mam dowodu na jego istnienie.

I nagle przypomniały mu się ostatnie święta Bożego Narodzenia. Jan uwielbiał te święta, ale traktował je wyłącznie jako potrzebę podtrzymania tradycji; ot, swoisty rodzinny rytuał. Leśny zapach choinki, wyjątkowy smak wigilijnych potraw, podniosły nastrój, gdy składali sobie życzenia, łamiąc się opłatkiem. I doroczne droczenie się z babcią, dla której te święta były czymś więcej: obchodzeniem rocznicy narodzin małego Jezusa.

– Wierzysz w narodzenie w Betlejem? – pytał, zajadając ze smakiem smażonego karpia, Anna znacząco kopała Jana pod stołem, ale on, jak zwykle, nie umiał odmówić sobie żartów z babcinych przesądów.

– Więc wierzysz w stajenkę? w Trzech Króli? w Anioła, który zwiastował Dobrą Nowinę?

– Wierzę – odpowiadała z powagą starsza pani,

– Daj mi jakiś dowód, że to jest prawda – mądrzył się z uśmiechem Jan.

Babcia na początku próbowała dyskutować, ale z czasem zmieniła podejście, mówiła o czym innym lub wychodziła do kuchni, by przynieść nowe danie. Ale zeszłego roku zachowała się inaczej:

– Zabawny jesteś, Janie – odparła łagodnie. – Wierzysz w istnienie drzew szpilkowych?

– Oczywiście. Jedno z nich właśnie tu stoi, ozdobione srebrnymi bombkami, mogę go dotknąć – zaśmiał się Jan.

– A wierzysz w duchy?

– Nie, bo nie mogę ich dotknąć.

– I to jest różnica między wiedzą a wiarą, której ty, naukowiec, nie umiesz pojąć – stwierdziła z powagą starsza pani. – Wiedza jest wtedy, gdy o czymś nie tylko wiesz, lecz możesz to zobaczyć, opisać, zdefiniować, a nawet dotknąć. A wiara, gdy nie widzisz, nie zobaczysz, nie dotkniesz, a mimo to jesteś pewien, że to jest.

– Na przykład czarne dziury w kosmosie – powiedział Jan. – Nigdy żadnej nie widziałem i nie zobaczę, a przecież istnieją.

– No widzisz – uśmiechnęła się babcia.

– …ale astronomowie wyliczyli matematycznie istnienie czarnych dziur! – wykrzyknął Jan.

– Sensem wiary jest bezgraniczna ufność, a sensem wiedzy są dowody. Wiara jest tam, gdzie nie ma dowodów, Janie – odparła babcia.

Bezgraniczna ufność… Wiara… “Czy ufam bezgranicznie w istnienie Aniołów, skoro już tyle przeczytałem o ich pojawianiu się od tysięcy lat?”, zapytał siebie Jan. “Nie. Jeszcze nie. Ale chciałbym ufać, gdyby to miało pomóc mojej córeczce”.

Głowa nadal mu pękała, a w obliczu gigabajtów informacji o Aniołach jego rozterki rosły, zamiast maleć. W końcu zarówno Eileen Freeman, jak i Sophy Burnham mogły być rozhisteryzowanymi, szukającymi taniej sensacji amerykańskimi damami. Amerykanie kochają sensacje i na Aniołach można tam po prostu nieźle zarobić: narobić dużo szumu wokół siebie, wydać kilka książek, odbyć kilkadziesiąt dobrze płatnych spotkań w radiu i telewizji, objechać świat z odczytami. Lecz przecież to nie panie Freeman czy Burnham wymyśliły, że Anioły towarzyszą ludzkości od zarania dziejów. Nie. To było faktem. I na to są dowody: naskalne malowidła, starożytne wykopaliska, religijne przekazy i księgi. Ale dlaczego ludzie żyjący w tak różnych czasach i odmiennych kulturach wciąż wyobrażali sobie tak samo skrzydlatą Istotę?! Posłaniec Bogów mógłby przybierać w różnych religiach całkowicie odmienne kształty! Mógłby, a nawet powinien!

W swym rozgorączkowaniu Jan nie zauważył, że od pewnego czasu, wsparty skudloną głową o płot, w ich okna wpatruje się Bezdomny. Teraz go dostrzegł i zmarszczył brwi. Córka i babcia wprawdzie przekonały go, że Bezdomny w niczym nie przeszkadza. Niczego nie chce, nie odzywa się, o nic nie prosi. Ale akurat w tym momencie Jana zirytowała ta nachalna, niechciana obecność. Właściwie jakim prawem podejrzany włóczęga wciąż ich prześladuje?! Dlaczego nachodzi właśnie jego rodzinę?!

Tak jak Anna całe Zło upatrywała w Czarnym Ptaku, który upodobał sobie ich wiśniowe drzewo, tak nagle Janowi wpadło do głowy, że wszystkie kłopoty jego córeczki zaczęły się wraz z przybyciem zarośniętego brudasa na ich osiedle. Ależ tak! Tak właśnie było! Bezdomny objawił się na osiedlu mniej więcej w tym samym czasie, gdy Ewa wpadła do wilczego dołu!

Jan, który wcześniej nie widział powodu, by nad tym się zastanawiać, Jan, który nigdy nie występował przeciw obcym, nie dzielił ludzi na lepszych i gorszych według ich wyglądu i majątku, nie ulegał przesądom – nagle wybiegł do ogrodu, zdecydowany schwycić Bezdomnego i raz na zawsze usunąć go z pola swego widzenia. To właśnie on, ten podejrzany, brudny obcy, winien jest całemu złu, jakie na nich spadło – tłumaczył sobie gorączkowo i biegł, pełen rosnącej złości, w stronę bezbronnej sylwetki.

– Obrzydliwy brudny włóczęga! Won! Uciekaj stąd! I to już! – krzyczał, dobiegając do płotu. Po drodze potknął się na ogrodowej ścieżce i jego agresja jeszcze wzrosła.

Bezdomny najpierw się skulił, a potem próbował uciekać. Lecz słabe, kalekie nogi nie niosły go wystarczająco szybko. Więc zatrzymał się, zasłonił rękami twarz i czekał. Jego prześladowca skoczył i szarpnął za długie, rozczochrane włosy. Pod gęstą grzywą ukazała się nagle chuda, blada twarz o ogromnych, świetlistych oczach, ale rozjuszony ojciec Ewy nie był w stanie zastanawiać się nad wyglądem obcego. “Widzę dwa Nieba, pełne skłębionych chmur, za którymi, gdzieś bardzo, bardzo daleko, kryje się oślepiający i świetlisty błękit” – przemknęło mu przez głowę, lecz fala gniewu przerwała tę myśl.

– Ty ohydny, brudny, nachalny gnojku! Ty… ty…! Ja ci pokażę! – i Jan zakrztusił się własną, niekontrolowaną złością. Stracił oddech, zaczął kaszleć – i wraz z tym kaszlem, szarpiącym płuca, powoli uchodziła z niego ślepa i bezmyślna furia. Nagle poczuł, że pragnie objąć tego obcego człowieka i zapłakać nad jego i swoim nieszczęściem. Chciał płakać nad samotnym i chorym, nad sobą, bezradnym i cierpiącym, nad swoją małą, skazaną na śmierć córeczką. Ale Bezdomny już oddalał się ścieżką, kuśtykając, a jakoś głupio byłoby za nim biec. Jan stał więc nieruchomo, patrząc w ślad za nim.

“Jutro… jutro go odnajdę i przeproszę. Nie, nie przeproszę, jest głuchy i niemy. Ale dam mu coś, co go ucieszy. Czekoladę? Książkę z obrazkami?… Nie, nic nie naprawi tego, co zrobiłem. Jestem głupi i podły, a miałem siebie za rozumnego człowieka”, rozmyślał wstrząśnięty, wracając powoli do domu. Wstydził się teraz samego siebie i nie wiedział, co zrobić z tym nie znanym mu wcześniej uczuciem. Może jednak dogonić obcego? Zaprosić do domu? Nakarmić?

Stanął na progu i rozejrzał się. Ścieżka przecinająca łąkę była pusta. Wyszedł na piętro i z wysokości balkonu przepatrzył okolicę. Ale po Bezdomnym nie było śladu.

Anna z Ewą wróciły do domu zmęczone i zniechęcone. Od jutra trzeba znowu przeszukiwać dom babci, lecz pozostawało coraz mniej zakamarków i nabierały coraz większej pewności, że starsza pani wyrzuciła pióro.

Na progu domu powitał je Jan. On też był przygaszony i smutny.

– I co? – spytał niepewnie.

– Na razie nic – odparła Anna. – A u ciebie?

Jan miał ochotę zwierzyć się im ze swego okrutnego postępku, lecz wstrzymał go wstyd. Nie chciał też sprawić przykrości Ewie; wiedział, że dziewczynka lubiła obcego. Bezdomny pewnie tkwi teraz w swojej ruderze, a będąc samotnym, nikomu się nie poskarży. “Może to i lepiej?” – pomyślał odruchowo Jan, zażenowany na wspomnienie swego zachowania.

– W jednej chwili mam pewność, że Aniołów nie ma, a w drugiej, że one istnieją – odparł wymijająco.

– Pewnie, że istnieją, tatusiu – wtrąciła córka.

– A może jest z nimi właśnie tak, jak mówisz: raz są, to znowu ich nie ma, i to właśnie wtedy, gdy najbardziej ich potrzebujesz? Mam uczucie, że są takie chwile, gdy one o nas zapominają. Ale nie pytaj komputera o to, czy istnieją tylko gdzie mamy ich szukać – westchnęła Anna.

Annę szokowała zmiana, jaka w niej zaszła raptem w ciągu doby: ona, chłodna racjonalistka, szukała wraz z córką pióra, które być może należało do Anioła. Nikt z jej przyjaciół nigdy by w to nie uwierzył.

Dziewczynka poszła spać, a jej rodzice zostali sami.

– Wiesz, ja całkiem serio myślę, że Anioły być może istnieją – zwierzył się Jan swojej żonie.

– Oczywiście, że istnieją! – krzyknęła nieco za głośno. Mąż spojrzał na nią uważnie.

– Nie rozumiesz. Ty czepiasz się tej myśli, bo chcesz mieć nadzieję. A ja ci to mówię jako naukowiec: nie wykluczam, że one są. Są, tak jak ty, ja, jak Ewa, tyle tylko że nie każdy może je widzieć.

– Ależ muszą być! – zawołała Anna.

– Wcale nie muszą, i tak twierdziłem jeszcze wczoraj. Dziś wiem już bardzo dużo o Aniołach. Lecz nie doszedłem jeszcze do tego, jakie formy mogą przybierać, objawiając się ludziom, poza tą najczęstszą postacią Istoty ze skrzydłami. Wyobraź sobie, jedna Amerykanka twierdzi, że ujrzała Anioła jako Japończyka, co oznacza, że może on przybierać każdą ludzką postać – zamyślił się Jan. – Jednak wszystkie informacje z Internetu mówią o Świetle. Światło jest punktem wyjścia do powstania Aniołów, a także do ustalenia postaci, w jakiej egzystują i w jakiej się objawiają.

– Ależ one mogą się objawiać na różne sposoby – szepnęła nagle Anna, tak jakby powtarzała czyjeś płynące ku niej myśli: – Możesz je słyszeć jako wewnętrzny głos, który ci szepcze, żebyś nie jechał autem, tylko autobusem. Mogą być cieniem, który cię powstrzyma przed wejściem na jezdnię, gdzie grozi ci wypadek. Mogą być szelestem liści, który tak cię zaniepokoi, że podejmiesz decyzję inną, niż zamierzałeś, bo ta pierwotna doprowadziłaby cię do zguby. Mogą być nawet czarnym kotem, który przebiegnie ci drogę i zmienisz plany na korzystniejsze. Mogą być nieznajomą na ulicy lub Japończykiem. Czemu nie? Ale mogą też być przepiękną postacią z wielkimi, ba, ogromnymi skrzydłami, wieczorem ujrzysz w kącie pokoju lub wysoko na Niebie…

– Z wielkimi skrzydłami… Z ogromnymi skrzydłami – zamruczał nagle Jan i znowu zasiadł do komputera. Kliknął myszą i odpłynął w inne rejony, nie słysząc, jak Anna kończy:

– …mogą też siedzieć sobie w komputerze i podglądać, co na ich temat wypisują ludzkie Istoty.

Jan długo milczał. Potem odwrócił się i zamyślony powiedział:

– Naprowadziłaś mnie na nowy trop, przypominając o wielkich skrzydłach. Teraz zdobyłem dowód, że jednak Aniołów nie ma i nie mają prawa istnieć. W każdym razie nie jako skrzydlate Istoty. Obliczyłem to. Porównałem budowę ptaka, stosunek rozpiętości jego skrzydeł do reszty ciała i stwierdzam, że istnienie skrzydlatego, fruwającego Anioła jest fizycznie niemożliwe. Musiałby mieć całkiem inne proporcje niż te na rysunkach czy w opowieściach ludzi, którzy rzekomo go widzieli. Żeby unieść tak potężne skrzydła i pofrunąć, Anioł musiałby być wyposażony w potężne mięśnie, a wtedy wyglądałby zupełnie inaczej. Chyba że, tak jak kura, miałby skrzydła jedynie dla pozoru, a nie do latania. Jednak Ewa twierdzi, że ONE frunęły nad naszym domem! A przecież nie mogły frunąć! Matematyka i fizyka absolutnie to wykluczają, rozumiesz?

– Myślę, że istnienie Aniołów wykluczają też zoologia, biologia, chemia, astronomia – uśmiechnęła się Anna. – Wszystkie nauki je wykluczają, a tymczasem one są i fruwają.

– Dlaczego więc Anioł naszej Ewy miałby o niej zapomnieć? – szepnął Jan.

– A może coś mu się stało? Może to on czeka na naszą pomoc? – spytała równie cicho Anna.

– Jak to? Moim zdaniem Anioły, jeśli już istnieją, to są wszechmocne! – zdziwił się Jan.

– Wszechmocny jest chyba tylko Bóg, jeśli jest – odparła niepewnie Anna. Nie czuła się biegła w boskich sprawach i rozmowa o religii krępowała ją.

– A może każde z nich ma jakieś swoje słabości, i Anioły, i Bogowie? Może zarazili się tą słabością od nas ludzi? Może gdyby nie mieli żadnych wad i byli doskonali nie umieliby nas pojąć? Może Anioły też wpadają w kłopoty tak jak ludzie? – zamyślił się Jan.

W pokoju zapadło długie milczenie, słychać było tylko szum pracującego komputera oraz drukarki, która wciąż produkowała kopie internetowych dokumentów o Aniołach. Sterty zadrukowanych kartek zaścielały już biurko, podłogę i wciąż ich przybywało, bo gdzieś tam, w rozległym świecie, tysiące ludzi nurtował problem istnienia Aniołów i form ich objawiania się.

Kto był aż tak szalony, by poszukiwać jednego, konkretnego Anioła Stróża, opiekuna trzynastoletniej dziewczynki z niewielkiego, podmiejskiego osiedla?

Uciekając od domu małej Istoty, Ave zgubił ów słaby Blask, który dojrzał wcześniej w gęstym Mroku. Widocznie oddalił się od jego źródła. Chciałby być bliżej, gdyż jego widok dodawał mu otuchy. Ale wygnanie było wygnaniem. Ave pamiętał opowieści Gabriela o wygnaniu człowieka z Raju czy strąceniu Czarnych ze szczebli Niebiańskiej Drabiny. Skoro prawdziwy Anioł lub pierwszy człowiek musieli słuchać Światłości, to kogo ma słuchać kaleki pół anioł, pół człowiek? Chyba każdego, kto zechce wydać mu rozkaz? Ave dostał rozkaz, wydany kipiącym od gniewu głosem, i musiał odejść.

Nie wiedział, gdzie iść, a zresztą, było mu to obojętne. Gdziekolwiek się udał, Mrok szedł wraz z nim. Pomyślał, że wróci w miejsce, gdzie strącił go Czarny – i tam się rozproszy, gdy nadejdzie czas. A czas nadchodził. Rana na plecach bolała bardziej niż kiedykolwiek, półludzkie nogi już ledwie go niosły, a Mrok znowu gęstniał.

Pragnąc zapomnieć o dotkliwym bólu, jaki sprawiał mu każdy krok, i dotrzeć mimo wszystko w głąb lasu, Ave zaczął myśleć o anielskich skrzydłach, które bezpowrotnie utracił.

Dlaczego ludzkie Istoty tak bardzo lubią nasze skrzydlate wyobrażenie? Może dlatego, że od tysiącleci marzą o lataniu, jak twierdzi Barbiel?”, zastanawiał się.

Barbiel był niegdyś Aniołem Stróżem Istoty, która pracowicie, mimo szyderstw bliźnich, konstruowała sobie skrzydła z wosku i pierza. A potem, gdy już były gotowe, z pomocą specjalnej uprzęży przypięła je do pleców.

– I co? Co było dalej? – wypytywały niecierpliwie młode Anioły.

– Człowiek ze skrzydłami wszedł na bardzo wysoką górę i wzbił się w powietrze. Jak ptak. Przez pewien czas rzeczywiście frunął. Jednak słońce stopiło wosk i nieszczęśnik runął z powrotem na Ziemię. Zginął – powiedział ze smutkiem Barbiel. – Nie byłem zdolny uchronić go przed upadkiem, gdyż jego marzenie o lataniu było silniejsze niż siła życia. Za to jego imię stało się sławne – Ikar.

– Ikar… – zaszemrały wstrząśnięte i zarazem zachwycone Anioły. Wszystkie, a wraz z nimi Ave doskonale rozumiały Ikara: fruwanie w przestworzach było czymś porywającym.

Ave wciąż pamiętał upajające poczucie wolności, swobody i Mocy, jakie ogarnęło go wówczas, gdy z gromadą młodych Aniołów frunął ponad Ziemią. Wciąż słyszał niesamowitą muzykę anielskich skrzydeł, nadal czuł pęd wichru, który go niósł, i choć wiedział, że nie ma nic radośniejszego niż przebywanie na szczeblach Drabiny, w bliskości Światła, to jednak lot był czymś urzekająco niepowtarzalnym; stanowił przeżycie tak czyste i wszechpotężne, że nawet późniejszy ból, upadek i cierpienie nie byłyby wygórowaną ceną za te doznania, gdyby nie krzywda, jaką wyrządził ludzkiej Istocie.

“A może sens anielskiego bytu polega właśnie na tym, że trzeba się wyrzec swobody i wolności i związać z ludźmi? Nawet gdyby te więzy były niewygodne?”, pomyślał nagle, wstrząśnięty swoim odkryciem. “Może Gabriel, Uriel, Barbiel i inni Aniołowie z najwyższych szczebli Drabiny też woleliby fruwać po Niebiańskich Przestworzach, niż strzec nieprzerwanie ludzkich Istot, ale wyrzekli się tego, przedkładając obowiązek nad radość wolnego, anielskiego bytu? I dlatego są Archaniołami?

W ten sposób Ave odkrył, że anielską Moc można roztrwonić na samolubną radość z własnego istnienia lub dzielić się nią ze słabymi ludźmi.

Dotarł właśnie do chłodnego, ciemnozielonego miejsca ziemskiego upadku. Wkraczając w kojący cień, zrozumiał, że nieprzemyślana próba dodania Mocy współbraciom była pokazem anielskiej pychy i próżności oraz samolubnej żądzy radości. Wierzył, iż Anioł jest stworzeniem doskonałym; okazał się być ułomnym, słabym i niewiele mądrzejszym niż ludzie.

“…bo Moc rodzi się właśnie przez związek Aniołów z ludźmi, poprzez wyrzeczenie się przez nich tego, co jest wyłącznie samolubnym zaspokojeniem próżności. Michał i Gabriel to wiedzą” – pomyślał wstrząśnięty Ave.

– Moja Moc także rodzi się ze związków z ludźmi – zaskrzeczał Vea; frunąc, prowadził swego bliźniaczego brata tam, gdzie Ave upadł osiem lat temu.

Przybyli na miejsce. Ave wpełznął w gęstwę kłujących jałowców, pośrodku której znajdowała się głęboka nora. Otoczył go łagodny mrok Ziemi, tak różny od Mroku Ciemnej Mocy. To tu utracił swoje pióra, które powróciły tam, gdzie przynależały: do Nieba. Tu z triumfującego Anioła przeobraził się w ułomnego półczłowieka.

– Zasłużyłem na taki koniec – wyszeptał, tuląc się do ciepłej, piaszczystej Ziemi. Gdy Mrok zgęstnieje, piaszczysta nora też się oziębi, tak jak drewniane koraliki. Ave przyłożył je teraz do twarzy i próbował ogrzać swym oddechem. Póki je ma, póki zachowują resztkę ciepła, mała Istota może w nagłym i niespodziewanym przebłysku pamięci przypomnieć sobie, że kiedyś miała swojego Anioła Stróża. Nie da jej to ani pociechy, ani nadziei, jedynie gorzką świadomość straty. Ale przynajmniej będą razem. Właściwie już byli razem. Gdyż od drewnianych koralików wiodła wątła, niewidzialna nić mocnych uczuć pół anioła, pół człowieka do małej dziewczynki.

– Śpij – zaszemrał Vea – t o nie będzie bolało. Po prostu uśniesz i się rozproszysz. A ja dołączę do gromady.

– Do gromady? – spytał sennie Ave.

– Nie wiesz tego, że żaden z nas nie może być sam? Ani ani ja? Miałeś swoją gromadę na Drabinie, teraz masz mnie. Ale ja też mogę mieć swoją gromadę, choć jeszcze do niej nie przystałem, jeszcze chodzę własnymi drogami, dobro wzmacniało się dzięki Twojej walce ze mną, inaczej byłoby słabe, mdłe, niemądre, byłoby Dobrem z przypadku, a nie z wyboru. Dzięki tobie Zło nie przekroczyło granic, ustalonych kiedyś przez Światłość. Ale Światłość nie przewidziała, że samotne, nieszczęśliwe Zło łączyć się będzie w gromady i ze strachu stanie się Złem nieobliczalnym, nad którym Ona już nie zapanuje. Nikt nad nim nie zapanuje, gdyż rządzi nim Chaos.

– Chcesz się przyłączyć do Chaosu? Dlaczego? – spytał niepewnie Ave.

– Ciągnie mnie do Chaosu, zawsze mnie ciągnęło, lecz cienka, choć mocna pępowina, która łączyła mnie z tobą, uniemożliwiała mi to. Teraz już nic nie będzie mnie powstrzymywać, choć pewnie nieraz za tobą zatęsknię, braciszku. A teraz śpij. Śpij… – wyszeptał Vea i zmęczony Ave zamknął oczy, układając się do długiego snu.

“To będzie mój ostatni sen” – pomyślał. – Niech ci się przyśni złotobiała, świetlista Drabina – mruczy Vea, tak jakby śpiewał mu kołysankę. I Ave powoli zasypia.

Vea, w postaci Czarnego Ptaka, tkwi nieruchomo na konarze drzewa nad piaszczystą jamą w głębi lasu. Patrzy na swego brata. Mógłby już odlecieć i przyłączyć się do gromady. Gromada to siła, władza, Moc. Lecz Ave jeszcze oddycha, jeszcze wciąż tu jest, choć Mrok rozprzestrzenia się szybko w jego świetlistym ciele. Póki jest – Vea będzie z nim. Do końca. Jak brat z bratem.

Ewa śpi, rzucając się w pościeli, która jest coraz bardziej mokra od potu. Dziewczynce śnią się Białe i Czarne Anioły toczące okrutną bitwę na Niebieskich Pastwiskach.

Anna także rzuca się we śnie: szuka Anioła Stróża swojej córki, lecz Anioł wciąż przed nią ucieka. Anna dobiega do ciemnego zaułka, w którym mignęła jej przed chwilą złocistobiała sylwetka – lecz Anioł zniknął, a w mrocznym zaułku stoi tylko obszarpany i brudny Bezdomny. Na dachu zniszczonego domu tkwi nieruchomo Czarny Ptak i patrzy na nich oboje koralikami wypukłych oczu. Anna krzyczy przez sen.

Jan miota się we śnie, próbując przebrnąć przez gigabajty informacji o Aniołach, które tłoczą się w Internecie. Nie umie znaleźć wśród nich tej właściwej, która odpowie na pytanie: gdzie jest Anioł Stróż małej Ewy?!

Babcia w swoim domu, oddalonym o dwie ulice, przez całą noc, we śnie, poszukuje złocistobiałego pióra. Ono gdzieś tu jest, gdzieś blisko, starsza pani czuje tę bliskość; przez chwilę nawet widzi łagodny Blask sączący się z jednego z kątów jej mieszkania i czuje bijące od niego promienne ciepło, lecz gdy wyciąga dłoń, by sięgnąć po pióro, ono błyskawicznie wymyka się, jakby frunęło na wietrze, jest nie do złapania.

Czarny Ptak nie śpi. Czarne nigdy nie śpią, gdyż wchodzą w sny ludzkich Istot i wypełniają je koszmarami. Ale ten Czarny spełnił już swe zadanie i nie musi ani wchodzić w sny mieszkańców tego domu, ani przesiadywać na ich wiśniowym drzewie. Nikt ani nic nie zmieni już biegu wypadków. Porzuca więc to niepotrzebne mu miejsce i frunie z powrotem do lasu.

W tym momencie Czarny niechcący zawadza skrzydłem o Przeszłość, ale nic o tym nie wie. Ktoś budzi się w tej Przeszłości i przez chwilę karmi się gigabajtami skłębionych uczuć najbliższych mu Istot.

Komputer w pokoju Jana cichutko szumi, a drukarka nagle, z impetem, łapie elektroniczny impuls i po chwili wolno wysuwa się z niej biała kartka z jednym tylko słowem, wydrukowanym wieloma stylami pisma:

[rysunku brak]

Informatyk doszedłby do wniosku, że Jan pozostawił włączony komputer i drukarkę, włączony modem i połączenie z Internetem. Ktoś “wszedł” do jego komputera i dał polecenie druku.

Ktoś inny, z większą wyobraźnią, mógłby uznać, że stara drukarka Jana, znudzona nocną bezczynnością, zaczęła się bawić sama z sobą. Któż w końcu wie, co naprawdę tkwi w komputerach?! Może coś więcej niż tylko te elektroniczne kostki poganiane do pracy przez logiczny umysł człowieka? Może komputery też mają “duszę”, której użyczyli im ich twórcy?

Zwolennik magii rzekłby krótko: “To były czary”. I nic więcej, gdyż o czarach im mniej się mówi, tym dla nich lepiej.

Drukarka milknie i sama się wyłącza. Na ekranie monitora przez ułamek sekundy miga ozdobny, jakby wykaligrafowany napis: “O niebie i piekle…” I zaraz znika, jakby go nigdy nie było.

Ewę budzi promień słońca, który przebija się przez firanki i łaskocze ją po twarzy.

– Nie mogę teraz umrzeć – powtarza sobie dziewczynka. – Muszę jeszcze zobaczyć wiele wschodów i zachodów słońca, mam też do przeczytania ogromną ilość nie napisanych jeszcze książek, chcę objechać różne kraje i zobaczyć wiosnę w Afryce, wiosnę na Alasce; chcę poznać chłopca, który kiedyś będzie moim mężem, i muszę się przekonać, czy w przyszłości będę artystką, jak mama, czy naukowcem, jak tatuś, czy też kimś całkiem innym. Mój Anioł Stróż musi mi pomóc, nie ma prawa mnie zostawić! Tylko gdzie go szukać? Muszę znaleźć to pióro, ono wskaże mi drogę do niego. Nie mogę teraz umrzeć. Nie mam na to czasu.

– Kto w nocy używał komputera!!!! – krzyczy tata na cały dom. – Co to za zabawy z drukarką?! Co to jest Swedenborg?!

– Swedenborg? – powtarza Anna, wchodząc zaspana do pokoju.

– Swedenborg? – Ewa przechyla się przez poręcz na piętrze i zagląda w dół, do salonu. – Nazwa rzeki? Miasto? Państwo? Czemu pytasz, tatusiu?

Jan wyrywa z drukarki kartkę i podsuwa domownikom pod oczy.

– Ach… – szuka w pamięci Anna.

– Jeśli to nie jest państwo, miasto, rzeka czy góra, to przypomina jakieś dziwaczne nazwisko… – zgaduje Ewa.

– Nazwisko?! – Jan ściąga z półki wielką encyklopedię. Zaczyna nerwowo przewracać kartki. – Jest! – krzyczy triumfalnie i czyta głośno:

“Emanuel Swedenborg urodził się w Sztokholmie 29 stycznia 1688 roku jako trzecie dziecko luterańskiego biskupa. Już od czwartego roku życia namiętnie interesował się wiarą i religią, później, jako młodzieniec, pisywał wiersze po łacinie. Gdy podrósł do wieku młodzieńczego, grał na wielu instrumentach, uczył się introligatorstwa, zegarmistrzostwa, stolarstwa, przez dwa lata studiował astronomię i matematykę w Anglii. Miał wybitne zdolności techniczne. Po zwiedzeniu Holandii, Francji i Niemiec zatrzymał się na Pomorzu Meklemburskim. Tam planował wcielić w życie kilka swych niezwykłych wynalazków, na przykład “okręt, który wraz z załogą może zanurzać się pod powierzchnię wody i stamtąd szerzyć zniszczenie wśród floty nieprzyjaciela” – albo strzelbę z magazynkiem na kilkadziesiąt naboi. Miał liczne wizjonerskie pomysły, jak Leonardo da Vinci, wyprzedzające jego epokę. Po pięciu latach podróży wrócił do Szwecji, gdzie napotkał opór konserwatystów wobec swoich śmiałych zamierzeń…”

– Po co nam to czytasz? – przerywa niecierpliwie Anna.

– To ciekawe, niech tatuś czyta. Mnie się podoba ten jakiś Swedenborg… – zaoponowała Ewa.

– Na razie nic nie wiem, co on ma do nas i do naszych problemów? – zniecierpliwiła się Anna.

– Sam chciałbym wiedzieć – odparł równie nerwowo Jan. – Gdy spaliśmy, drukarka wydrukowała to słowo. Patrz: SWEDENBORG…

– Swedenborg… Swedenborg… I znowu Swedenborg… Raz, dwa… osiem… szesnaście… siedemnaście razy Swedenborg. Ale co to znaczy, że drukarka sama się włączyła? – zdziwiła się Anna.

– Nie wiem! – zawołał podniecony Jan.

– Czytaj dalej, tatusiu…

“Swedenborg zaczął wydawać pismo naukowo-techniczne, a w 1716 roku otrzymał posadę asesora w Ministerstwie Górnictwa. Przeżył zawód miłosny, a także kolejne rozczarowania związane ze swymi naukowymi pasjami. Poniósł klęskę, gdy chciał przekonać Szwedów do wyższości systemu dziesiętnego w miarach i wagach, nie zdobył też środków na budowę wielkiego obserwatorium astronomicznego. Europejską sławę przyniosły mu jednak rozprawy na temat wytopu stali i żelaza…”

– Chodź, Ewuniu, zjemy śniadanie i idziemy do babci szukać pióra. Mam dość słuchania o maniaku nauk technicznych z siedemnastego wieku!

– Poczekajcie jeszcze chwilę. Przecież to słowo nie pojawiło się przypadkowo na tej kartce papieru!

– Jaki związek z naszymi poszukiwaniami ma wytop stali i żelaza w osiemnastym wieku! Miałeś się zająć angelologią w Internecie, a nie hutnictwem! – zawołała Anna.

Ale Jana, gdy się rozpędził, nic nie było w stanie powstrzymać. Osobowość tajemniczego Swedenborga zaczęła go frapować:

“Pisał też dzieła przyrodnicze i religijne, fascynowały go zwłaszcza tajemnice duszy. Napisał dzieło “Królestwo Zwierząt”, w którym próbował dociec, w jakim organie cielesnym człowieka lub zwierzęcia znajduje się miejsce na duszę”.

– Ojej… – zaciekawiła się Ewa, Anna zaś zastygła z grzanką w ręce.

“W 1747 roku Swedenborg porzuca wszystkie swoje rozpoczęte prace, a także intratną posadę w Ministerstwie Górnictwa. Zaczyna zajmować się tylko i wyłącznie sprawami duchowymi. Twierdzi, że otrzymał takie posłannictwo od Boga. Znana jest relacja przyjaciela Swedenborga, Karla Robsahma. Według niego, w kwietniu 1745 roku Swedenborgowi ukazał się Bóg i powiedział, że wybrał go do objaśniania ludziom duchowego sensu Pisma. «Otworzył przede mną świat duchów. Niebo i Piekło – zwierzył mu się Swedenborg i od tej pory całe swoje życie poświęcił pisaniu religijnych dzieł, w których precyzyjnie objaśniał, jak wygląda Niebo i Piekło. Był, według opinii znajomych, w pełni przytomny, miał jasny umysł i doskonale wiedział, co robi i co mówi. Do jego przyjaciół należał sławny filozof, Immanuel Kant…” – Niebo gwiaździste nade mną, prawo moralne we mnie – wymamrotał odruchowo Jan i dalej czytał z opasłej encyklopedii:

“Immanuel Kant napisał w liście do swej przyjaciółki, Karoliny von Knobloch: “Następujące zdarzenie wydaje mi się być najpewniejszym dowodem daru Swedenborga. W 1759 roku, w sobotę, pod koniec września, o godzinie czwartej po południu, Swedenborg przybył z Anglii do Göteborga, gdzie został zaproszony wraz z innymi gośćmi do domu niejakiego Williama Castela. Około godziny szóstej Swedenborg wyszedł na krótko, wrócił i oświadczył, blady i zdenerwowany, że w oddalonym o trzysta mil Sztokholmie wybuchł właśnie niebezpieczny pożar, w dzielnicy Sodermalm, i że rozszerza się bardzo gwałtownie. Swedenborg w dalszym ciągu okazywał wielkie zaniepokojenie, wyszedł, a gdy wrócił, oznajmił tym razem, że dom jednego z jego przyjaciół znajduje się w poważnym niebezpieczeństwie. O godzinie ósmej, powróciwszy do towarzystwa po ponownym oddaleniu się na chwilę, zawołał z radością: Dzięki Bogu, ogień zatrzymano w odległości trzech domów od mojego! Wiadomość ta wywołała wielkie poruszenie w całym mieście. Doniesiono o tym samemu burmistrzowi, który wezwał do siebie Swedenborga i wypytał o szczegóły katastrofy. Swedenborg dał bardzo dokładny opis pożaru, wskazał miejsce jego wybuchu, określił przebieg i czas trwania. Wieść rozeszła się po mieście, wywołując silne poruszenie, gdyż wielu ludzi niepokoiło się o przyjaciół. W poniedziałek wieczór przybył do Göteborga goniec, wysłany przez Izbę Handlową w czasie pożaru. W listach, które przywiózł, znaleziono opis pożaru, całkowicie zgodny z opisem Swedenborga. We wtorek rano przybył kurier królewski z wieścią o pożarze i wywołanych przezeń stratach. Szczegóły w niczym nie różniły się od relacji Swedenborga, zgadzała się nawet godzina wybuchu pożaru”.

– Telefon… telegraf… – bąknęła Anna z typową dla artystki techniczną nonszalancją.

– Telefon i telegraf w 1759 roku? – zaśmiał się nerwowo Jan. – Nawet poczta działała wówczas tylko tak szybko jak jej kurierzy! A kurier królewski jechał trzy dni!

– Czytaj dalej, tatusiu – powiedziała niecierpliwie Ewa.

“W latach od 1758 do 1771 Swedenborg wydał kilkanaście znaczących dzieł, a we wszystkich traktował o religii i objawiał ukryte tajemnice Boga, Nieba, Piekła, Aniołów…”

– Aniołów!!! – krzyknęły chórem matka i córka.

Jan nerwowo czytał dalej: “Aniołami Swedenborg interesował się w szczególności, twierdząc, że często je spotyka i stale z nimi rozmawia. Zmarł w wieku 81 lat, w 1772 roku w Londynie. Do końca życia otaczała go tajemnicza sława. Na przykład żeglarze uwielbiali, gdy płynął jako pasażer na ich okrętach, twierdzili, że czują się w jego pobliżu niezwykle bezpiecznie. Wprawdzie Swedenborg nigdy nie chciał demonstrować żadnych cudów, lecz – przymuszany czasem przez bliskich przyjaciół – pośredniczył w ich rozmowach ze zmarłymi, gdy rzecz dotyczyła tak istotnych lub kłopotliwych spraw, jak na przykład informacji, gdzie nieboszczyk ukrył ważne papiery. Informacje podane przez Swedenborga zawsze się sprawdzały. Nic dziwnego, że jego niezwykle kontrowersyjna i zagadkowa osoba zapłodniła wyobraźnię ogromnej rzeszy twórców; do jego wyznawców należeli Goethe i Kant, poeci William Blafce i Baudelaire, Mickiewicz, Słowacki, a uwspółcześnie Miłosz; czerpali z niego Edgar Allan Poe i Dostojewski.

We wszystkich swych dziełach, tłumaczonych do dziś na wiele języków świata, Swedenborg podkreślał, że wszystko, co wie o Niebie i Piekle, pochodzi od Aniołów, z którymi rozmawia. Twierdził, że to one wybrały go na swego rozmówcę i zezwoliły na wyjawienie niektórych niebiańskich sekretów. Do dziś trwają spory o Swedenborga, a hierarchia kościelna zachowuje powściągliwe stanowisko”. Tyle – zakończył Jan.

– Tyle?! – krzyknęła podekscytowana Anna. – Trzeba natychmiast kupić wszystkie książki Swedenborga!

– Ja mam dwie. Jedna z nich ma tytuł O Niebie i Piekle… – powiedziała skromnie babcia, stając na progu ich mieszkania.

– Masz jego książki?! – zawołał Jan. – Skąd je masz!?

– Jak to skąd? Po dziadku. W wolnych chwilach dziadek uwielbiał czytać Swedenborga. Ja nigdy po nie nie sięgałam, bo wydawały mi się nudne. Gęsto zadrukowane, bez dialogów, ni to powieści, ni pamiętniki, ni to, ni sio, a w dodatku to był luteranin. Ale po co wam Swedenborg? – zdziwiła się babcia, która najwyraźniej weszła dopiero na ostatnie słowa Anny.

– Swedenborg jest znawcą Aniołów, a ty masz jego książki i nic nam nie mówisz – wyjaśnił zszokowany i równocześnie oburzony Jan.

– Swedenborg? Niesłychane! Jego książki leżą w biblioteczce już tyle lat i nigdy nikt z was nie zainteresował się, o czym są – ciągnęła zdziwiona babcia. – Skąd nagle tyle wiecie o Swedenborgu? Z Internetu?

Jan, Anna i Ewa spojrzeli po sobie.

– To jakaś zagadka – wyjaśnił niechętnie Jan. – KTOŚ włączył w nocy drukarkę i wydrukował słowo “Swedenborg”. Nikt z nas nie kojarzył go z Aniołami. Ale sprawdziłem w encyklopedii i mamy go. Patrz: siedemnaście razy “Swedenborg”! – i Jan pokazał babci tajemniczą kartkę papieru.

Babcia wydała cichy okrzyk, a potem zaczęła oglądać kartkę ze skupioną zadumą. Obracała ją na wszystkie strony, dotykała z nabożną czcią, a wreszcie powiedziała wyraźnie wzruszona:

– Dziadek stale czytywał Swedenborga. Ale to nie wszystko. No bo… hm… jak by to wam powiedzieć… Otóż dziadek w wolnych chwilach bawił się kaligrafią – ciągnęła, nadal nie odrywając wzroku od kartki.

– Kaligrafią? – zdziwiła się Ewa. – Co to jest kaligrafia?

– Piękne, ręczne pisanie, specjalnym piórkiem i tuszem- Przecież komputerów jeszcze wtedy nie było. Gdy chciało się mieć coś pięknie napisane, brało się tusz, małe piórko, niekiedy pędzelek… Dziadek to uwielbiał. Potrafił godzinami, dla przyjemności pisać na różne sposoby jakieś jedno słowo.

– Jakie słowo? – spytała Anna.

– No… na przykład moje imię – babcia zarumieniła się dziewczęco, i ciągnęła: – A ten wasz Swedenborg jest wydrukowany na tej kartce czcionkami, które przypominają dawną kaligrafię. Jakby ktoś usiłował na różne sposoby zapisać to nazwisko… Gdybym wierzyła w cuda… – zaczęła babcia i urwała.

– To co? – dociekała Ewa.

– Ty przecież wierzysz w cuda – przypomniała jej Anna.

Babcia westchnęła, patrząc niepewnie na Jana.

– On mnie wyśmieje…

– Nie zamierzam śmiać się z tego, co powie mama! – zapewnił Jan. – Chcę wyjaśnić, jakim cudem drukarka włączyła się sama i wydrukowała akurat to słowo w siedemnastu wersjach!

– No więc… Dziadek umarł siedemnastego marca… Zebrani w pokoju milczeli, patrząc to na nią, to na zadrukowaną kartkę papieru.

– No to już powiem resztę – zdecydowała się babcia. – Dziadek zawsze interesował się duchami. Wierzył w duchy. Nie wierzył w nie jakoś głupio czy histerycznie. No, wiecie, o czym mówię? Na przykład nie siadał do spirytystycznych seansów, nie uprawiał żadnej magii, nic takiego. On po prostu wierzył w życie pozagrobowe i w to, że duchy nawiedzają ziemię. Opowiadał mi kiedyś, że gdy umierał jego ojciec, twój pradziadek, Ewuniu, ktoś trzykrotnie zastukał w okno, choć mieszkali na trzecim piętrze. Równocześnie w domu dziadka i jego siostry stanęły wszystkie zegary. Zatrzymały się dokładnie na godzinie 18.23. Twoja prababcia potwierdziła, że o tej porze, co do minuty, zmarł pradziadek. Więc jeśli ten Swedenborg pisał o duchach, to teraz rozumiem, skąd w moim domu są jego książki. Dziadek widocznie uznał Swedenborga za autorytet w kwestii duchów i go czytywał.

Jan milczał. Jego ścisła, naukowa wiedza wystawiana była na coraz trudniejsze próby. Nie wierzył w duchy. A jednak drukarka sama włączyła się nocną porą – i to był fakt nie do podważenia. Zerknął na żonę, ale ona – nie po raz pierwszy od dnia, gdy zaczęli mówić o Aniołach – nie wspierała jego poglądów. Stała zamyślona i wpatrywała się w kartkę, zadrukowaną kaligraficznym pismem na siedemnaście różnych sposobów.

– Co ci jest? – spytał Jan.

– Nic – powiedziała niepewnie Anna i zamilkła. “Komputer i duchy?”, pomyślał nerwowo Jan, lecz nie wyrzekł ani słowa. Bo nagle wszystko zaczęło wydawać się możliwe.

Zdecydowali, że zjedzą, śniadanie i pójdą do domu babci, gdzie Anna z Ewą i babcią nadal będą szukać tajemniczego pióra, Jan zaś weźmie książki Swedenborga i wyszuka w nich wszystko, co może się przydać.

“Przydać w czym? Co my właściwie robimy? Szukamy tu, na Ziemi, zagubionego Anioła?”, zamyślił się Jan. “Gdyby którykolwiek z moich uniwersyteckich kolegów o tym usłyszał, pewnie uznałby mnie za wariata…”

Wzięli parasole, gdyż dzień zaczął się pochmurno i dżdżysto.

W drodze wyminęli Panią Samą – szła bez parasola. Poruszała się drobnymi kroczkami, mokre włosy oblepiały jej twarz i, jak zwykle, patrzyła pod nogi.

– Bez tego psa jeszcze bardziej spsiała – mruknęła babcia, lecz tylko Ewa dosłyszała jej słowa, gdyż Jan pędził, nie zwracając uwagi na przechodniów, Anna zaś z zasady nie interesowała się sąsiadami. “Pani Sama jest biedniejsza niż ja, choć to ja jestem chora”, pomyślała bezwiednie dziewczynka.

Książki dziadka, zakurzone, nieco pożółkłe, wciąż legały tam, gdzie je pozostawił trzynaście lat temu: na półeczce koło metalowego łóżka z mosiężnymi gałkami, w pokoju, który nazywał “gabinetem”, choć naprawdę, jak mówiła babcia, pod koniec życia niewiele pracował, a najczęściej czytał. Na półeczce leżały różne wydania Biblii, gdyż ojciec Anny uwielbiał porównywać Świętą Księgę katolików i protestantów, luteranów i prawosławnych, zielonoświątkowców i świadków Jehowy. Twierdził, że Prawda kryje się w różnicach.

Na półeczce leżały dwie różne książki Swedenborga: O Niebie i jego cudach, również o Piekle, według tego, co słyszano i widziano oraz Anielska Mądrość Bożej Opatrzności. Choć wszyscy chcieli je obejrzeć i przekartkować parę zdań, Jan od razu je porwał i spiesząc się, uniósł ze sobą do domu. Widać było, że spieszno mu do lektury przemyśleń tajemniczego wizjonera, kontaktującego się z Aniołami.

Swedenborg wydał mu się bliższy, niż wyjawił to rodzinie. Pierwsza część życia tego niezwykłego człowieka przypominała mu własną drogę: wybitnie uzdolniony miłośnik nauk ścisłych, takich jak matematyka i astronomia, pięćdziesięciosiedmioletni, poważny i zrównoważony asesor Ministerstwa Górnictwa w Sztokholmie, pewnego kwietniowego dnia 1745 roku doznał swej pierwszej wizji. Jako człowiek o chłodnym, racjonalnym i logicznym umyśle, wcale nie stracił rozumu; nie stał się szaleńcem czy nawiedzonym mistykiem; unikał zbędnego rozgłosu i nie starał się nikogo na siłę przekonywać o prawdziwości swych rozmów z Aniołami.

“Świadectwa jego przyjaciół dowodzą, że można mu ufać”, rozmyślał Jan, idąc długim krokiem do domu. “Czy taki człowiek, poważny i godny zaufania, mógłby kłamać w sprawie tak fundamentalnej jak wiara?! Chyba nie. Zatem można mniemać, że wszystko, co Swedenborg pisze o Aniołach, warte jest uwagi”.

Jeśli w Janie zrodziła się nowa nadzieja, to w Annie, babci i Ewie było jej coraz mniej. Piwnice przeszukały przedwczoraj, strych był już prawie przekopany, a mieszkanie było nieduże i nie miało schowków czy skrytek. Po piórze jednak nie było śladu.

– Musiałaś je wyrzucić! – stwierdziła Anna z rozpaczą. – Potrafisz przez kilkanaście lat przechowywać podarte skarpetki nie do pary, a wyrzuciłaś pióro Anioła Stróża!

– Przestań! – zaczęta, bronić się babcia. – Skąd wiesz, czyje ono było?

– Położę się na chwilę… – powiedziała nagle Ewa. Była blada i zmęczona, z trudem oddychała. Babcia z Anną przestały się spierać i spojrzały na nią niespokojnie. Miały świadomość, że dziewczynka zmobilizowała do poszukiwań wszystkie siły, że trzyma ją na nogach tylko nadzieja. A jeśli ona zniknie? Jeśli poszukiwany Anioł Stróż okaże się tylko fantazją, pięknym złudzeniem – co stanie się wówczas z Ewą? Annie przypomniały się słowa lekarza: W gruncie rzeczy nie wiemy aż tak wiele o tej chorobie. Przebieg białaczki jest za każdym razem inny. Ta jej odmiana bywa bardzo złośliwa, lecz lubi sprawiać niespodzianki. Atakuje natychmiast lub gdzieś się przyczaja. I znów atakuje. Za… za pół roku? Za trzy miesiące?

“…lub za kilka dni”, pomyślała zrozpaczona Anna.

– Idźcie jeszcze raz na strych – powiedziała dziewczynka, przymykając oczy, gdy już ułożyła się na tapczanie babci. – Wszystko, co może się przydać, babcia zawsze chowa na strychu. Idźcie tam.

Wyglądało na to, że Ewa zasypia, więc Anna z babcią cichutko wyszły.

Na górze Anna jeszcze raz zaczęła przeglądać szpargały zapełniające ogromny, drewniany kufer, a babcia otwierała kolejne szuflady i szufladki starych mebli. Nie rozmawiały ze sobą, bojąc się, że znów będą mówić o chorobie Ewy. Nie chciały teraz poruszać tego tematu.

Jan nie miał cierpliwości ani czasu, by czytać po kolei dzieła Swedenborga. Przerzucał stronice obu książek i szukał miejsc, które dotyczyły Aniołów.

“Ponieważ Boża Prawda jest Światłością w Niebiosach, dlatego wszystkie prawdy Anioła są Światłem, gdziekolwiek się znajdują, czy wewnątrz Anioła, czy na zewnątrz niego, potem: czy wewnątrz Niebios, czy poza nimi…Ciepło niebieskie jest miłością. Gdy Światło oddzielimy od Ciepła, nic się nie ożywia ani nie kwitnie, wszystko drętwieje i przymiera. Ze względu na zgodność Światła i Ciepła, Niebo nazywa się Rajem…”

Język Swedenborga nie był łatwy dla współczesnego człowieka, a zwłaszcza dla pojęć Jana. A jednak ojciec Ewy zrozumiał jedno: szukając Anioła Stróża, trzeba szukać Światła i Ciepła, przy czym nie chodzi tu o blask słońca czy ciepło ognia.

“Anioły nie przebywają razem, w jednym miejscu, lecz podzielone są na większe i mniejsze społeczeństwa, stosownie do różnic Dobra, należącego do miłości i wiary, w których trwają… Doskonalsze Anioły są te, które wyróżniają się Dobrem, a zatem miłością, mądrością i rozumem. One znajdują się w środku; te które mniej się wyróżniają, stoją naokoło, w większej odległości, im bardziej zmniejsza się ich doskonałość…”

Tu Jan trochę się zdziwił, gdyż okazało się, że to Anna miała rację. Rozmyślając przez tygodnie o istnieniu Aniołów, uznał, że wszystkie powinny być doskonałe. Tymczasem Swedenborg twierdził coś innego. I coś jednak w tym było: gdyby te wszystkie cudowne, skrzydlate Istoty były doskonałe, Anioł Stróż małej Ewy nie wojowałby z nikim w Niebiosach i nie mógłby zaginąć. A przecież jego córeczka upierała się, że osiem lat temu Anioły ze sobą walczyły! Jeśli jej Anioł przegrał tę walkę – nie był Aniołem doskonałym; był Istotą słabą, która, kto wie!, może rzeczywiście oczekuje teraz pomocy!

“Może KTOŚ przydziela ludziom Anioły. Niekiedy są one mądre, doświadczone, a czasem młode i… hm… trochę lekkomyślne? Może te młode dopiero uczą się swej roli i na początku popełniają błędy?”, zamyślił się Jan z pewnym rozczarowaniem.

Jeśli miał się pogodzić z istnieniem ponadludzkich bytów, to wolałby, żeby były ucieleśnieniem doskonałości.

Na strychu było ciemno i ponuro, gdyż przez wąskie okienka, zamiast blasku słońca, wpadała szarość deszczowych chmur. Anna odkryła w wielkim kufrze swoje stare zabawki i z zadumą wpatrywała się teraz w połamanego konika na biegunach i drewniany domek dla lalek.

– Czemu to przechowujesz, mamo? – spytała.

– Nie wiem. Może jako dowód, że miałam kiedyś malutkie dziecko i byłam bardzo młoda? Bo Ewa, jak wszystkie dzieci, sądzi najpewniej, że urodziłam się stara – uśmiechnęła się babcia.

– Ewa już nie jest dzieckiem. Skończyła trzynaście lat – odparła Anna.

– Dla rodziców i dziadków dzieci są zawsze dziećmi, nawet gdy skończą trzydziestkę. Ty też jesteś dzieckiem – odparła jej matka.

Znów pogrążyły się w milczeniu. W jednej z szuflad babcia znalazła skórzaną rękawiczkę, której nadaremnie poszukiwała pół roku temu, Anna zaś swój stary pamiętnik z liceum.

– Nie chcę być sama, wolę poleżeć sobie tutaj, blisko was – usłyszały głos Ewy. – Babciu, czy nie mogłabym położyć się na tej wielkiej, pluszowej kanapie?

– Jest strasznie zakurzona.

– Potem się wykąpie. Mnie też kusiła ta kanapa. Wygląda jak z królewskiej sypialni sprzed rewolucji francuskiej – roześmiała się Anna.

Dziewczynka zniknęła za występem komina. Po chwili usłyszały jej głos:

– Dobrze, że wyszło słońce. Od razu mi lepiej.

– Wyszło słońce? gdzie? – zdziwiła się babcia, podchodząc do małego okienka. – Od rana pada deszcz, a chmury suną tak nisko, że mam uczucie, jakby dotykały dachu.

– Ale tu, gdzie jestem, świeci słońce – uparła się Ewa.

Starsza pani podreptała za komin. Stara, wielka, pluszowa kanapa stała, jak przedtem, w najciemniejszym kącie strychu, ale spowijał ją teraz delikatny, ciepły blask.

– Skąd to światło? – zdziwiła się babcia.

Anna podeszła ku nim ze swym pamiętnikiem w ręce. Odruchowo podniosła głowę, szukając dziury w dachu. Ale nawet gdyby było tu okno, to i tak sączyłaby się przez nie szarówka deszczowego dnia. A jednak jakiś słoneczny promień musiał zawędrować na kanapę, gdyż rozświetlał starą poduszkę z falbanami.

– Miałaś wziąć ją na dół i odświeżyć – przypomniała sobie Anna, lecz zaraz umilkła. Nagle odczuła gwałtowną i ogromną potrzebę ciszy i skupienia. Doznała dziwnej lekkości, która ogarnęła jej całe ciało i umysł.

Ewa zsunęła się z kanapy i bez słowa stanęła obok niej. W ciszy dołączyła do nich babcia. Wszystkie trzy stały teraz w smudze słabego, ciepłego blasku, który brał się nie wiadomo skąd, lecz sprawiał, że czuły się lekkie i zarazem bezpieczne. Szczęśliwe. Wzięły się za ręce jak małe dziewczynki i wpatrywały się w starą, przedwojenną kanapę tak, jakby była czarodziejską lampą Aladyna, a nie rozpadającym się, pełnym kurzu, bezużytecznym meblem. Ewa miała uczucie, że znalazła się w czarodziejskiej Krainie Narni i że zza kanapy zaraz wyjdzie Lew Aslan, by spełnić jej prośby. Anna wydobyła z pamięci odległy zimowy wieczór, gdy jako mała dziewczynka siedziała z rodzicami przy wigilijnym stole i wydawało jej się, że stan szczęśliwości i bezpieczeństwa będzie trwał wiecznie. Babcia wędrowała przez letnią łąkę ze swym wysokim, przystojnym, młodym mężem, czując, że ma prężne ciało, kipiące energią i rozbudzonymi nadziejami. “Jakie wspaniałe uczucie. Chciałabym, by nigdy się nie skończyło”, pomyślała.

…ale to właśnie babcia przerwała owo dziwne, magiczne skupienie, mówiąc szeptem:

– Mój Boże… poduszka… przecież TO jest w niej!

– Jak to w niej? – odszepnęła Ewa. Strych w tym wypełnionym blaskiem miejscu wydawał się być zaczarowany, i bezwiednie uznały, że nie wypada mówić głośno.

– Teraz, gdy widzę i czuję ten blask, wszystko sobie przypominam. Dokładnie wszystko. Ono było takie piękne i niezwykłe, a tymczasem Ewa go nie chciała. Bałam się, że jak je położę byle gdzie, to zdmuchnie je wiatr lub wytarmosi kot, no i… no i sądziłam, że będzie mu smutno. Więc pomyślałam sobie, że włożę je do pierza, między inne pióra, że swój pójdzie do swego, rozumiecie?

O dziwo, rozumiały. Oczywiście, że w starej poduszce na strychu pióro przechowywało się najbezpieczniej. W gromadzie, między masą innych piór i puchu, nie czuło się osamotnione. Najlepszym sprawdzianem rozumowania babci był fakt, że mimo upływu ośmiu lat prawdopodobnie wciąż gdzieś tam było, w głębi zakurzonego złocistego pluszu.

Spojrzały po sobie i babcia delikatnie wzięła poduszkę w obie dłonie. Ewa i Anna odruchowo ją podtrzymały. Zaczęły powoli schodzić ze strychu. Ostatni raz obejrzały się na starą kanapę. Spowiła ją nagła ciemność, jakby ktoś zgasił świecę.

“Tysiąc razy widziałem, że Anioły są postaciami ludzkimi, czyli ludźmi. Rozmawiałem bowiem z NIMI jak człowiek z człowiekiem, czasem z jednym, czasem z kilkoma naraz, i nic różnego od człowieka pod względem postaci u nich nie widziałem; i dziwiłem się nieraz, że takimi były. Żeby zaś nie można było powiedzieć, że to było złudzeniem lub przywidzeniem wyobraźni, pozwolono mi je widzieć zupełnie na jawie, czyli wtedy, gdy znajdowałem się zupełnie przy zmysłach cielesnych i w stanie jasnego rozumienia” – czytał Jan z wypiekami na twarzy. Niektóre zdania powtarzał po wielekroć, gdyż styl Swedenborga był trudny, a język brzmiał nieco archaicznie: “Często także opowiadałem im, że ludzie na chrześcijańskim świecie znajdują się w tak głębokiej niewiedzy o Aniołach i duchach, iż mniemają, że są one duchami bez postaci, o których mają tylko takie wyobrażenie, jak o czymś nadpowietrznym, w którym jest życiowa siła. W ten sposób, nie przypisując im nic człowieczego, oprócz myślenia, mniemają, iż Anioły i duchy nie widzą, ponieważ nie mają oczu, nie słyszą, ponieważ nie mają uszu, i nie mówią, ponieważ brak im ust i języka. Na to Anioły powiedziały, iż wiedzą, że taką wiarę posiada wielu ludzi na świecie i że nieobca jest ona uczonym, a nawet, czemu się dziwiły, księżom. Mówiły potem, że prości wiarą i sercem nie mają takiego wyobrażenia o Aniołach, lecz widzą je jako Ludzi Nieba, a to z tej przyczyny, iż nie zgasili uczonością tego, co im wrodzone…”

“…a tymczasem ja zgasiłem uczonością to, co było mi kiedyś dane”, stwierdził samokrytycznie Jan. “Ewa jest dzieckiem, więc wciąż ma to coś, co pozwala jej ujrzeć niemożliwe i w dodatku w to wierzyć. Teraz pojmuję, dlaczego Anioły najchętniej pokazują się dzieciom. Podobno w każdym z dorosłych powinno pozostać coś z dziecka, z jego niewinności, ciekawości świata. Ja utraciłem dziecko w sobie i dopiero teraz mam szansę je odzyskać”, rozmyślał Jan.

Najdelikatniej, jak umiały, położyły tę starą, pluszową, zakurzoną poduszkę na tapczanie babci. Wstrzymując oddech, spojrzały po sobie. Babcia, bez zbędnych słów, wyjęła z komódki nożyczki. Miały chęć ciachnąć ją nimi w pierwszym lepszym miejscu, byle szybko, jak najszybciej dostać się do środka. Jednak milcząco i ze zrozumieniem patrzyły, jak babcia ostrożnie, z najwyższą uwagą, tnie nitkę po nitce, wzdłuż szwu. Poduszka była pamiątkowa, owszem, lecz tnąc na oślep, można było uszkodzić świetliste pióro, schowane w niej od ośmiu lat.

W pokoju zrobiło się nagle bardzo gorąco. Starsza pani spociła się, a na jej czole ukazały się drobne, jasne kropelki. Ewa dostała wypieków, Anna zaś ciężko oddychała. Musiała otworzyć okno i zaczerpnąć świeżego powietrza. Na dworze nadal trwała szarość pochmurnego jesiennego dnia, a jednak zdawało im się, że na babciny tapczan pada długi, ciepły refleks słońca, bardziej złocisty niż jego prawdziwy letni promień.

Ewa i Anna nie odrywały oczu od drżącej ręki babci. Jeszcze trzy, cztery cięcia i można będzie rozchylić boki poduszki…

“Duch albo Anioł, nie będąc złożony z substancji materialnych, nie może odbijać promieni słonecznych, by stać się widzialnym. A zatem widzimy Anioły albo dlatego, że chwilowo przyjmują ciało materialne, albo dlatego, że otworzyło się nasze środkowe lub duchowe oko, oko wewnętrzne, którym czasem widzimy. Duchowe światy odsłaniają się jednak proporcjonalnie do tego, w jakim stopniu dana osoba jest gotowa na ich przyjęcie” – czytał Jan. “Zatem chcąc pomóc Ewie, muszę być wewnętrznie gotowy do uwierzenia w Anioła i zobaczenia Go, gdyby się pojawił”, myślał gorączkowo. “Wydaje mi się, że zaczynam być gotowy. Gdybyż jeszcze stało się coś niemożliwego, sprzecznego ze wszystkim, w co do tej pory wierzyłem! Gdybym mógł otrzymać jakiś znak…”

Babcia powoli odchyliła bok poduszki. Ewa z Anną, wstrzymując oddech, pochyliły się nad tapczanem. Złocisty plusz ustąpił miejsca wyblakłej ze starości czerwieni wsypu, wewnątrz którego kłębiło się ciasno zbite gęsie pierze. Jak w każdej poduszce, jedne pióra były cienkie, puchowe, inne dłuższe, dojrzałe i twarde.

– Jak je rozpoznamy, przecież tutaj są ich tysiące…! – przeraziła się Ewa – Jak mamy odróżnić to jedno, jedyne?

Babcia otworzyła wnętrze poduszki. Była przejęta do granic wytrzymałości. Ona też nie wiedziała, jak odróżnić TO pióro od innych w tej stłoczonej, skotłowanej masie pierza.

Uchylone okno nagłe trzasnęło pod wpływem przeciągu. Mocny powiew rozwarł je teraz na całą szerokość i przeleciał przez pokój, atakując drzwi wiodące do przedpokoju, które otwarły się z hukiem. Ze stolika spadł na ziemię kryształowy wazon i rozbił się na mnóstwo drobnych, piaszczystych okruchów. Firanki frunęły pod sufit, a okiennice hałaśliwie trzaskały o ściany. Anna podbiegła ku oknu, by ratować zagrożone szyby, a babcia schwyciła klamkę i zaczęła przyciągać do siebie drzwi. W drugim pokoju wiatr otworzył inne okno i hulał teraz po obu pomieszczeniach. Ewa skoczyła na pomoc babci, Anna zaś nadal szamotała się z oknami. Żadna z nich nie zauważyła, że pierze i puch zaczęły wydobywać się z poduszki i tańczyć z wichrem po pokoju…

– Mamo! Babciu! Jakie to piękne! – krzyknęła nagle Ewa.

Nad babcinym tapczanem unosiła się śnieżna chmura. Leciutkie małe piórka swawoliły na wietrze, wzbijając się pod sufit, uszczęśliwione, że znowu ożyły po wieloletniej niewoli w czerwonozłotej klatce. Cięższe pióra płynęły wolno, majestatycznie, wznosząc się, to znowu opadając.

– Śnieg! Śnieg! – zaśmiała się Anna, bezwiednie wtórując córce. Obie goniły teraz za piórami, próbując je chwytać, i śmiały się radośnie.

Babcia uporała się z drzwiami, lecz okna nadal były otwarte i po pokoju hulał mocny wiatr. Matka z córką wirowały wśród puchu i piór, jakby odprawiały jakiś rytualny taniec. Starszą panią mógłby ten widok rozbawić, może nawet wzięłaby udział w tym tańcu, gdyby nie niepokój, który poczuła już z pierwszym podmuchem wiatru.

Nie pierwszy raz do jej domu wkradł się wiatr, lecz nigdy nie był aż tak silny. Okno wychodziło na wschód, ocieniało je wysokie drzewo, a kilkanaście metrów dalej wyrastała ściana domu sąsiadów. Wiatr nie miał się gdzie rozpędzić. A jednak dmuchnął tak mocno, że otworzył drzwi i szalał po mieszkaniu. To ten niepokojący wiatr wydobył pierze ze starej poduszki; to on poderwał pióra do szalonego tańca. I to ten wiatr, którego nie powinno być, wznosi teraz wysoko jedno z piór i ciągnie ku rozwartemu oknu. Anna z Ewą, wirując po pokoju, tego nie widzą. Tymczasem to jedno pióro, odróżniające się od reszty długim, smukłym krojem, grubą, perłową stosiną, śnieżną białością barwy i drżącym, srebrnozłocistym puchem, jest coraz bliżej okna…

Babcia chce krzyknąć i nie może. Chce ostrzec Annę i Ewę, ale z jej gardła wydobywają się tylko nieartykułowane, bełkotliwe dźwięki. Chce podbiec do okna i je zamknąć, zanim pióro wyfrunie, lecz ma uczucie, że jej nogi wrosły w podłogę. Złocistobiałe pióro płynie wysoko pod sufitem, lada chwila będzie za oknem, gdzie rośnie drzewo… Czy babci się wydaje, że na drzewie za oknem siedzi wielki, Czarny Ptak?

– Anna… Ewa… – mamrocze babcia nieswoim głosem i wydaje jej się, że fruwający po całym pokoju puch z poduszki za chwilę ją udusi, a córka i wnuczka nawet tego nie zauważą.

To Ewa pierwsza dostrzega, że ze starszą panią dzieje się coś złego; że jej twarz zsiniała, a ręka wskazuje w stronę okna. Anna także przestaje tańczyć i jej spojrzenie wędruje ku oknu. Pierze z poduszki właśnie wyfruwa, kołując, tańcząc, wirując, a poprzez tę białą chmurę Anna wyraźnie widzi czarną sylwetkę ptaka. Tym razem ptak nie tkwi w złowieszczej nieruchomości, lecz podrywa się do lotu. I frunie prosto ku nim…

– Wiem, po co on frunie! – chce krzyknąć babcia, lecz wciąż ma ściśnięte gardło i nie jest w stanie wydobyć żadnego dźwięku. A przecież trzeba krzyczeć, bo Czarny Ptak zaraz, schwyci dziobem TO pióro, jest już tak blisko, już, już…

– A sio! Uciekaj! Nikt się ciebie nie boi! – krzyczy Anna i całym ciałem rzuca się ku otwartemu oknu. Łapie oba skrzydła, przyciąga je do siebie i zatrzaskuje z takim hukiem, że jedna z szyb niemal wylatuje z ram. Czarny Ptak z rozpędu uderza dziobem w szybę, zostawiając na niej odpryśnięty, podobny do gwiazdy ślad, i znika, jak cień, którego nigdy nie było. Wiatr nagle cichnie, a resztki pierza, z poduszki, wolno wirując, opadają na tapczan, meble i podłogę.

– ONO tu było. Było! – mówi bezradnie babcia.

– Jest? czy wyfrunęło? – pyta przerażona Ewa.

– Widziałam je, ale coś odjęło mi głos, a w was chyba wstąpił diabeł! Tańczyłyście razem z wiatrem i pierzem jak dwie czarownice… – mówi babcia, jąkając się ze zdenerwowania.

– Gdzie ono jest? – pyta Anna, rozglądając się z lękiem po pokoju. Zostało tak niewiele pierza, że nie starczyłoby nawet na mały Jasiek.

– Wyfrunęło! – płacze Ewa i znowu opuszcza ją nadzieja. Podnosi głowę, by wyjrzeć przez okno na ponury świat, i… dostrzega słaby blask sączący się spoza brązowych zasłon. Anna z babcią dostrzegają go niemal w tej samej chwili, ale to Ewa już bierze krzesło i wspina się. Staje na palce, podskakuje, lecz nie sięga ręką aż tak wysoko. Anna rusza, by jej pomóc, lecz babcia daje znak, by się cofnęła.

– To nie był twój Anioł, tylko jej – szepcze córce. – Nie wiem, czy wolno ci dotknąć tego pióra, Anno.

Więc obie stoją i patrzą, jak Ewa przyciąga do okna stół. Dziewczynka szamoce się i szarpie z ciężkim, starym meblem, lecz matka i babcia nadal stoją bez ruchu.

Ewa wspina się na stół i sięga ręką za brązową zasłonę, skąd wyraźnie sączy się złocisty, słaby blask.

– Jest takie miękkie, ciepłe i tak piękne, tak bardzo piękne – szepcze, gdy już trzyma w dłoni smukłe, długie pióro, otoczone drżącym, srebrnozłotym puchem. – To ONO. Wiem, że to ONO – powtarza i schodzi ze stołu. Matka i babcia podchodzą teraz ku niej i spoglądają na białe pióro, które dziewczynka trzyma w ręce.

– Oczywiście, że nie jest ptasie. Przecież to widać – szepcze Anna.

– Tak – przyznaje babcia i dopiero teraz uświadamia sobie, dlaczego osiem lat temu zabrała do domu to duże pióro, a potem tak długo je przechowywała.

– Co teraz? – pyta wnuczki, nie mogąc oderwać oczu od drżącego, srebrzystozłotobiałego puchu.

– Teraz musimy znaleźć Anioła, który je zgubił – odpowiada Ewa.

Mrok nie cofał się, lecz nie narastał. To było dziwne. Blask, którego nie powinno tu być, wzmocnił się. Ave nie wiedział, czy ma się z tego cieszyć. Był już tak zmęczony, że rozproszenie się, choć oznaczało koniec, wydawało mu się lepsze niż stan, w jakim się znajdował. Nie miał w sobie siły człowieka, lecz jedynie wszystkie jego słabości; z anielskiej Mocy pozostała mu tylko pamięć. I właśnie pamięć sprawiała ból; większy niż ból fizyczny, który doskwierał mu jako półczłowiekowi. Głęboka rana na plecach jątrzyła i piekła, przypominając o cudownym, upajającym locie pomiędzy Niebem a Ziemią. Ostatnim locie. Jego stopy, nienawykłe do stąpania, otarte do krwi, nabrzmiałe, przyczyniały mu nieustannego cierpienia. A samotność i bezradność potęgowały lęk.

Ave do tej pory nigdy nie zaznał samotności. Anioły żyły w gromadach; gromada przydawała im pewności siebie i zwiększała Moc. Dlatego Ave rozumiał, co czuje jego bliźniaczy brat, Vea, gdy mówi, że ciągnie go do gromady, choć tamta gromada budziła wyłącznie ponure skojarzenia i strach. Nawet Vea bał się natężenia Zła, mimo że tęsknił za jego Mocą.

Anielska gromada była czymś zupełnie innym. W gromadzie kształtowało się anielskie poczucie Prawdy i Miłości. Gromada strzegła najmłodsze Anioły przed popełnianiem zbyt wielu błędów, gdyż za błędy Anioła płacił człowiek. Zdarzało się też odwrotnie: bywały Istoty ludzkie oporne na anielską pieczę. Ave wiedział, że dawały one posłuch Czarnym Gromadom. Powoli przekonywał się – wprawdzie niechętnie i bardziej z przymusu niż z własnej woli – że każda z ludzkich Istot ma przy sobie dwa Anioły, Czarnego i Białego. I tak jak one toczyły walkę, tak i w człowieku toczył się nieustający spór między Dobrą a Złą stroną jego natury. Ave pojął też, że Prawdę tę miał poznać na Drabinie, przechodząc na coraz wyższe jej szczeble – i zarazem rozumiał, dlaczego nie obdziela się tą wiedzą zbyt wcześnie najmłodszych Aniołów. Świadomość posiadania na Ziemi brata bliźniaka dla niektórych byłaby zgubna. Być może zaczęłyby one poszukiwać swej drugiej połowy i zamiast toczyć z nią walkę, pokochały ją?

Ave na Drabinie dowiedział się już, że zadanie Anioła nie polega na chronieniu ludzi od wszelkiego zła.

– Jeśli ustrzeżesz ludzką Istotę przed wszelkim Złem, które jej zagraża lub które ona może popełnić, to ją odczłowieczysz. Niektóre z nich powinny cierpieć. Jeśli odbierzesz im całe cierpienie, uchronisz przed każdym bólem czy złą przygodą, to odbierzesz im mądrość, czucie i wrażliwość – tłumaczył Uriel, uśmiechając się pobłażliwie na widok zdumienia młodych Aniołów. – Chroniąc nadto gorliwie ludzką Istotę, uniemożliwiacie jej wejście na wyższe szczeble ludzkiej Drabiny. Albowiem jeśli ludzie nie będą umieli rozpoznać Zła, to pozbawieni choćby na chwilę anielskiej pomocy, szybko zbłądzą. Nadgorliwy Anioł czyni więc ludzkiej Istocie krzywdę równie wielką jak Czarny.

Ave dopiero tutaj, na Ziemi, zrozumiał, co Archanioł miał na myśli. W gruncie rzeczy mówił to samo, co Vea, choć innymi słowami. Z drugiej strony myśl, że Vea nie kłamie, była Avemu przykra. Przywykł wierzyć, że Prawda związana jest z Aniołami, a kłamstwo z Czarnymi. Świadomość, że jest to bardziej skomplikowane, niż sobie wyobrażał, niepokoiła go. W ogóle nowo poznana rola Zła u boku Dobra była dla niego zaskoczeniem. Zatem człowiek, wystawiony na zakusy Zła, mógł, jeśli chciał, wyjść z tego spotkania mocniejszy, a nie słabszy? Jeśli chciał. Jeśli był do tego przygotowany.

Gdy Ave przebywał jeszcze na Drabinie wraz z innymi, Barbiel tłumaczył im, jak przez niewiedzę młodych i naiwnych Aniołów ludzkie Istoty nabierają błędnego mniemania o swych niebiańskich opiekunach.

– Oczekują one, niestety, pomocy tam, gdzie doskonale radziły sobie same. Przyzywają nas z wielu błahych przyczyn. Natomiast zapominają o nas, gdy decydują się sprawy ważne, gdy stąpnięcie na ten lub inny Kamień Życia przesądza o ich przyszłym losie. Najmłodsi bracia w anielskiej gromadzie, nie chcąc zawieść swych podopiecznych, zbyt często słuchają ich wezwań. Na Ziemi szerzy się zatem przekonanie, że Anioł Stróż strzeże od wszelkich dużych i małych nieprzyjemności, nie zaś, że pomaga ludzkiej Istocie wybierać właściwą Drogę. To właśnie naiwne, młode Anioły doprowadziły, przez nadgorliwość, do umniejszenia naszej Mocy w wyobrażeniach ludzi…

Ave zdawał sobie sprawę, że nie zna wszystkich tajemnic anielskiej profesji, że jeszcze wiele musi się uczyć, by mądrze kierować losami powierzonej sobie ludzkiej Istoty. Wiedział też, że nie każdemu Aniołowi trafia się łatwy podopieczny. Ludzie byli tak różni jak chmury na niebie. Ale zanim strącił go Czarny, pozbawiając Mocy, Ave zdobył pewność, że dostał pod opiekę niezwykłą Istotę, przy której sam może się wiele nauczyć. Czuł, że ich współpraca zaowocuje nadzwyczajną harmonią.

Albowiem ludzie uczyli się od Aniołów, a Anioły uczyły się od ludzi. To, czy trafią na wyższe szczeble Drabiny – jak Gabriel, Uriel, Barbiel – zależało nie tylko od nich, ale i od ich podopiecznych. Człowiek miał tylko jednego Anioła Stróża, Anioł zaś nieskończoną ilość podopiecznych – ludzie w gruncie rzeczy czynili więcej dla Aniołów niż Aniołowie dla nich.

Na szczeblach Drabiny pamiętano też o Aniołach, które z miłości do rodzaju ludzkiego oddały swoje istnienie i nieśmiertelność. Rozproszyły się wprawdzie nie w Mroku, lecz w Świetle, i to z własnej woli, towarzysząc ludzkiej Istocie w jej męce i cierpieniu. Abriel został na Ziemi wraz ze swoim szalonym Prorokiem, towarzysząc mu w więziennym lochu. A gdy Zła Kobieta zażądała głowy Proroka, Abriel z rozpaczy sam się rozproszył, gdyż nie chciał już nikogo kochać. Galmiel dla odmiany stopił się w ogniu wraz z Istotą, która nie chciała wyprzeć się poglądu, iż Ziemia jest okrągła. Ziemia naprawdę była okrągła, i Galmiel wiedział o tym lepiej niż jego nieszczęsny podopieczny. Z miłości do niego Anioł zezwolił, by ogień stosu spalił mu skrzydła, a potem, już bezbronny, spłonął razem z człowiekiem, którego pokochał. Bywało więc, że hart ducha i uczynki ludzi pociągały Anioły do złożenia ofiary ze swego istnienia.

…tylko ja zawiodłem i nikt nie wspomni mego imienia na szczeblach Drabiny, a jeśli nawet, to jako przykład próżności, a nie poświęcenia”, myślał z goryczą i czekał na rozproszenie. Nie w Świetle, jak Abriel, lecz w obcym i wrogim Mroku.

Nagle szeroko otworzył oczy: tajemniczy, niepojęty Blask znów sączył się nie wiadomo skąd! Wpatrzył się weń zdumiony. Nie pojmował, w czym mógłby mieć swoje źródło. A jednak, żarząc się, wstrzymywał gęstnienie Mroku. Drewniane koraliki dziewczynki też stały się cieplejsze. “Ona nawet nie wie, że istnieję i jestem tak blisko”.

– Ludzie nie wiedzą, że każdy z nich ma Anioła Stróża – tłumaczył kiedyś Gabriel. – Niektórzy sądzą, że mają go tylko wyznawcy właściwej religii. Inni myślą, że Anioł Stróż to nagroda za dobre sprawowanie. Jeszcze inni, nie wierzący w nic, uważają, że sami najlepiej wiedzą, jak powinni postępować.

Ave jeszcze wtedy nie znał ludzi; był u Początku swej drogi, lecz ledwo rozpoczął misję, znalazł się u jej kresu. Jedyne, co temu przeczyło, to ów Blask, którego nie powinno tu być, a przecież jaśniał coraz wyraźniej. Ave był zdumiony – Blask, refleks odległej, nieskończonej Światłości, mógł należeć tylko do świata anielskiego. Ale czyj jest ten Blask, który rozbija Mrok?

“Rozmowa Anioła z człowiekiem daje się słyszeć tak głośno, jak rozmowa człowieka z człowiekiem, nie jest jednak słyszalna dla innych, co stoją obok, lecz tylko dla tego jednego, z którym jest prowadzona…”

Jan porządkował wybrane fragmenty ze Swedenborga i zastanawiał się, które z nich mogą im pomóc i w czym.

Nagle uderzyło go, że Swedenborg nosił to samo imię co jego ulubiony filozof: Immanuel – i Emanuel…

“Niebo gwiaździste nade mną, prawo moralne we mnie”.

W dodatku Immanuel Kant znał Swedenborga. Czy gdyby go nigdy nie spotkał, jedna z jego najsławniejszych maksym brzmiałaby tak samo? Jan się zamyślił. Czy przypadkiem jej brzmienie i sens mają związek z wizjonerem, który wyjaśniał, czym jest Niebo? Może filozof uznałby, że wystarczy drugi człon tej myśli: “Prawo moralne we mnie”? Lecz z czego prawo moralne by wtedy wynikało? Z instynktu człowieka? Czy to nie za mało, jeśli weźmie się pod uwagę, jak różni są ludzie? Jak dobry i zarazem zły bywa człowiek? Jak potrafi manipulować prawem i moralnością, naginać je do własnych potrzeb?

A gdyby tak odwrócić tę myśl, złożoną, z dwóch równoważnych sentencji? “Prawo moralne we mnie, Niebo gwiaździste nade mną”. Brzmiałaby wtedy inaczej, ale też miałaby całkiem inny sens! Stanowiłaby raczej pogróżkę niż naturalne następstwo: Kosmos – Niebo – Natura – Człowiek – jego moralność i prawa. To przecież z gwiaździstego Nieba spłynął nieśmiertelny przekaz, nie należący do żadnej religii, do żadnego z Bogów, lecz do wszystkich ludzi wszechczasów, obowiązujący bez względu na Bogów i religie:

Nie zabijaj! Nie kradnij! Nie cudzołóż! Nie kłam! Nie zdradzaj! Nie zazdrość! Nie oszukuj! Kochaj bliźniego!

Wielkie i mniejsze religie świata, istniejące do dziś lub dawno zapomniane, jedynie oswoiły i przetworzyły to płynące z gwiaździstego Nieba przesłanie, układając je w ciąg zakazów bądź nakazów, tworzących moralne prawo – i w ślad za nim prawo stanowione, dla słabych ludzkich Istot.

– Niebo gwiaździste nade mną, prawo moralne we mnie… – wyszeptał przejęty Jan. – Klepałem tę myśl, przekonany, że ją pojmuję, a nie pojmowałem. Dopiero zaginiony Anioł Stróż mojej córki pomógł mi ją zrozumieć.

W ten dżdżysty jesienny dzień gabinet był mroczny i tylko od monitora płynęło zimne niebieskie światło. Blask komputerowego ekranu po raz pierwszy wydał się Janowi nienaturalny i niepokojący, tak różny od blasku światła w przyrodzie: słońca, gwiazd, księżyca, ognia. Otrząsnął się i pomyślał, że trzeba rozpalić w kominku. Trzeba ujrzeć ciepłe, żywe płomienie, które w tajemniczy sposób potrafią przegnać stan przygnębienia, ogrzać duszę i serce.

– “Niebo gwiaździste nade mną, prawo moralne we mnie” – zamruczał znowu, układając drewno na palenisku. Fascynowało go, że po raz pierwszy dociera do niego prawdziwy, głęboki sens słynnego zdania Immanuela Kanta. Skoro zaś Swedenborg przyjaźnił się z Kantem, to owo Niebo gwiaździste…

Drzwi wejściowe trzasnęły i do pokoju wbiegła Ewa.

– Tato! Tatusiu! Teraz już tylko musimy znaleźć Anioła! Patrz! – zawołała i wyciągnęła przed siebie ręce. Jan ujrzał, że jego córeczka trzyma w nich długie, smukłe, złocistobiałe pióro. Ewa otworzyła powoli dłonie i pióro, uwolnione, zaczęło płynąć po pokoju, unoszone własną magiczną siłą, to łagodnie wznosząc się ku sufitowi, to znowu opadając.

– Czy TO jest… – zaczął Jan szeptem i umilkł. Oczywiście, że TO było anielskie pióro. I zarazem TO był znak, tak bardzo wyczekiwany przez Jana. Wystarczyło spojrzeć: perłowa, długa i giętka stosina wyglądała jak rzeźbiona w kości słoniowej. Srebrzystozłote piórka i puch okrywały ją inaczej niż w zwykłym piórze, nie dwuwymiarowo, ale wokół. Płynąc w powietrzu, pióro cały czas drżało, a w mrocznym pokoju zrobiło się nagle tak przytulnie, jakby żarzył się już ogień na kominku.

Do pokoju weszły babcia z Anną, starannie zamykając za sobą drzwi. Stanęły w nabożnym skupieniu, obserwując wędrujące w powietrzu puszyste pióro. Janowi wydało się, że pióro pozostawia cienki świetlisty ślad, doskonale widoczny przez ułamki sekund.

“Anielskie pismo…”, pomyślał. “Nie trzeba pytać o zdanie żadnego ornitologa. Cóż ornitolog wie o Aniołach! Mniej niż ja! Chciałem otrzymać znak. I mam go. Tak, teraz rzeczywiście wystarczy już tylko odnaleźć Anioła”.

Teraz, gdy w swym domu odczuł obecność niespodziewanego złotobiałego gościa, odszukanie Anioła wydało mu się czymś prostym i oczywistym. Może właściciel pióra sam po nie przyjdzie? Ono tymczasem wciąż frunęło wokół pokoju, a Jan z Anną, babcia i Ewą stali milczący i porażeni jego pięknem.

– Jak wygląda cały Anioł, skoro jedno pióro jest tak cudowne? – szepnęła nagle dziewczynka, a im wydało się, że widzą przed sobą potężną, świetlistą postać ze skrzydłami, utkanymi z setek takich zdumiewających piór.

Po tak oszałamiającym przeżyciu aż głupio było zwyczajnie zasiąść przy stole i popijać herbatą kanapki, które zrobiła babcia. Ale człowiek jest tylko człowiekiem, a Ewa była tego dnia zupełnie wyczerpana.

– Ewa musi natychmiast iść do łóżka – powiedziała z troską starsza pani, patrząc na bladą twarz wnuczki.

– Pióro schowam pod poduszkę – szepnęła dziewczynka, wyciągając rękę. Roztańczony przybysz, jakby dając posłuch jej niemej prośbie, natychmiast spłynął spod sufitu do dłoni. Ewa wyszła z piórem z pokoju, który nagle zrobił się mroczny i zimny. Babcia zapaliła lampę nad stołem. Ale żadna z lamp, nawet prawdziwa, witrażowa, od Tiffany’ego, nie była w stanie zastąpić Blasku, który rozsiewało pióro.

– Tylko zamknij dobrze okna! – krzyknęła Anna za córką.

– Nie bój się. Ona go nie zgubi – powiedziała z przekonaniem babcia.

– Tamten wiatr… – otrząsnęła się Anna. – Robił wrażenie, jakby był magicznie kierowany.

– Bo tak było – szepnęła babcia.

Opowiedziały Janowi, jak odnalazły bezcenny skarb, którego szukały.

– Może… może ono w ogóle nie powinno znaleźć się na ziemi, pomiędzy ludźmi, więc COŚ chciało je zabrać? I stąd ten wiatr? – zamyślił się Jan. – Nie sądzę, by Anioły często gubiły pióra, bo wtedy na pewno byśmy o tym słyszeli.

– Myślę, że Jan ma rację. Im chyba nie wolno gubić piór. Bo te pióra są zbyt niebiańskie. Roztaczają dziwny blask. Lśnią. Dają ciepło i poczucie bezpieczeństwa – skomentowała babcia.

– Ludzie zaczęliby ich rozpaczliwie pragnąć, biliby się o nie, zabijali, wykradali sobie nawzajem. Anielskie pióra osiągałyby najwyższe ceny na światowych giełdach, stałyby się dostępne tylko dla bogatych. Człowiek, pragnąc posiadać na własność pióra Anioła, zacząłby go ścigać… – snuła swą wizję Anna.

– Lecz skoro Aniołom nie wolno gubić piór, a my mamy tu jedno z nich, to by znaczyło, że babcia i Ewa mają rację. Aniołowi coś się musiało stać. Coś złego. Być może powinniśmy mu pomóc, aby on z kolei pomógł Ewie – szepnął niepewnie Jan.

– Tylko gdzie go szukać? – spytała bezradnie Anna.

– Gdyby Jan nie dowiedział się z Internetu, że wiara w istnienie Aniołów pojawiła się wiele tysięcy lat temu, to powiedziałabym, że trzeba iść po radę do księdza. Teraz widzę, że równie dobrze można iść do popa, rabina, pastora czy buddyjskiego mnicha… – westchnęła babcia.

– No cóż… Przygotowałem po dwie kopie dokumentów ściągniętych z Internetu. Mam też kserokopie najważniejszych cytatów ze Swedenborga. Poczytajcie sobie to wszystko, najlepiej jeszcze dziś w nocy, szukając jakichś wskazówek. Może komuś przyjdzie coś sensownego do głowy.

Babcia z Anną wzięły z rąk Jana grube pliki kartek. Wszyscy rozeszli się w milczeniu. Gdy Anna gasiła ostatnie światła w domu, wydawało się jej, że spod drzwi pokoiku Ewy sączy się ciepły, dobry Blask.

“Może ten Blask doda jej sił”, pomyślała z nadzieją.

Tej nocy trzy osoby czuwały prawie do brzasku, zanim zapadły w krótki sen. Tylko Ewa spała niezwykle mocno, a Blask bijący od ukrytego pod poduszką anielskiego pióra otaczał jej głowę jak aureolą. Zaciśnięte powieki drgały, usta jakby mówiły, nogi jakby gdzieś biegły – i psycholog orzekłby, że dziewczynka znajduje się w fazie snu zwanej REM i śni jakąś niezwykle barwną, niemal rzeczywistą historię…

Ewa biegła przez zieloną łąkę za domem. Biegnąc, widziała, że jest o wiele mniejsza, niż była naprawdę; była teraz malutka jak Alicja w Krainie Czarów po zjedzeniu magicznego ciasteczka.

“Jestem liliputem? karzełkiem?! hobbitem? Dlaczego tak strasznie zmalałam? Nie, nie zmalałam! Ja tylko mam pięć lat, tak jak WTEDY!”, skojarzyła sobie nagle, “I przecież to nie ja! Dlatego ją widzę! To biegnie ONA, mała Ewa sprzed ośmiu lat!”

Dziś przemknęłaby przez tę łąkę w kilkanaście minut, ale tamta, mała Ewa pokonywała ją z wielkim trudem. A jednak musiała biegnąć jak najszybciej na swych śmiesznych, krótkich nóżkach pulchnej pięciolatki, gdyż inaczej nie dogoniłaby Aniołów, które szybowały po Niebie, niemal nad jej głową, kierując się w stronę ciemnej, groźnej ściany lasu.

“Jeśli ta malutka Ewa także tym razem ich nie dogoni, to ja nigdy nie dowiem się, dokąd Anioły pofrunęły”, pomyślała z rozpaczą uświadamiając sobie, że przecież sny polegają właśnie na tym: usilnie, całym wysiłkiem ucieka się przed czymś, na przykład przed Bardzo Złym Człowiekiem, a tymczasem nogi stają się ciężkie, niemal wrastają w ziemię i śpiącego ogarnia paniczny strach. Już wie, że choć to kwestia życia i śmierci, przenigdy nie ucieknie.

…i nagle Ewa pojęła, że dzięki pióru, skrytemu pod poduszką, nie przeżywa zwykłego snu, jakich wiele, ale śni, że śni. I że ten sen we śnie mógłby jej pomóc; mógłby wyjaśnić zagadkę, co stało się z jej Aniołem Stróżem.

“Anioły zniknęły wówczas za ścianą lasu, a ja wpadłam do wilczego dołu. Ale teraz, w tym śnie, mogłabym ujrzeć, co działo się później! Anielskie pióro mogłoby mi to pokazać, gdyby zechciało…”

I śniąca dziewczynka zaczęła błagać:

– Pozwól mi pobiec jeszcze kawałeczek, malutki kawałeczek, tylko do pierwszych drzew! Wtedy zobaczę, co się stało z walczącymi Aniołami! Proszę cię, przecież możesz, wiem, że możesz…! Jeśli znów wpadnę do tamtego dołu, nie zobaczę nic, tylko ciemność. Biegnij! Biegnij! Omiń go! – śniąca Ewa zaklina swoje drugie ja, tę pięcioletnią dziewczynkę z przeszłości biegnącą rozpaczliwie wolno w stronę lasu i w nieunikniony sposób zmierzająca, wprost do zdradliwej kłusowniczej jamy.

Większość Aniołów zniknęła już z pola widzenia malutkiej Ewy. Kilka ostatnich, które wciąż znajdowały się na skraju łąki i lasu, miało jaskrawe plamy krwi na powiewnych, pajęczynowych szatach, uciekały wolniej, szarpane i atakowane przez wrogów. Obie Ewy ujrzały ze zgrozą, że dłonie Czarnych przypominają lśniące, orle szpony. To nimi zadawały bolesne, głębokie rany słabnącym Białym Aniołom.

…nagle jedna z Białych skrzydlatych postaci gwałtownie zniżyła swój lot, kierując się ku małej dziewczynce biegnącej po łące. Trzynastoletnia Ewa pomyślała z lękiem, że Anioł upadnie jak zestrzelona dzika kaczka. Złocista Istota spojrzała w twarz biegnącego dziecka szeroko rozwartymi błękitnymi oczami i znów próbowała wzbić się w górę.

…ale oto w ślad za Białym pikował już Anioł Czarny, jak jastrząb za gołębiem, i po chwili schwycił go w swoje szpony. Obydwa były teraz tak blisko, że można było dojrzeć ich oblicza: blade, zmęczone oblicze Białego oraz triumfujące, nienasycone oblicze jego prześladowcy. Czarny, trzymając swą zdobycz niby od niechcenia, choć mocno, spojrzał na śniącą Ewę przenikliwymi koralikami, i dziewczynka doznała uczucia bólu. Ten ból miał także kolor czerni.

– TO ZNOWU TY? WRÓCIŁAŚ? – zaśmiał się bezgłośnie Czarnoskrzydły, a Ewa stwierdziła, że jest tak piękny, iż jego uroda odbiera wszelką nadzieję. Potrząsnął Białym Aniołem, z którego skrzydeł oderwało się kilka złocistobiałych piór, i uniósł go dalej, w stronę lasu.

– Puść go! – krzyknęła Ewa rozpaczliwym głosem. Czarny obejrzał się z szyderczym uśmiechem i przyśpieszył lot.

Wkrótce Anioły zniknęły z zasięgu wzroku. Przed malutką Ewą była ściana lasu. Spoglądając wciąż w Niebo, nie zauważyła, że tylko kilka kroków dzieli ją od głębokiej, przykrytej gałęziami sosny jamy na leśną zwierzynę. Wilczy dół, najeżony w środku drewnianymi palami, przygotowany przez kłusowników na jelenia lub dzika, okazał się pułapką dla pięciolatki.

– …niech ona wpadnie, skoro tak musi być, ale mógłbyś pozwolić, żebym ja zobaczyła, co stało się z Białym Aniołem! To przecież także twój Anioł! – szeptała śniąca Ewa do biało-złotego, puszystego skarbu.

Spoczywające pod jej poduszką pióro nagle rozpaliło się mocnym Blaskiem. Wydawało się, że od niego zapali się zwykły gęsi puch, uśpiony tuż obok w czerwonym wsypie. I dokładnie wtedy, gdy mała dziewczynka wpadała do kłusowniczego dołu, trzynastoletnia Ewa poczuła, że wzbija się w swoim śnie w górę, jak ptak, ponad korony drzew. W pierwszej chwili nie pojęła, co się z nią dzieje, tak bardzo uczucie to było niezwykłe i nieznane.

“Frunę…! JA PRZECIEŻ FRUNĘ!”, pomyślała z niedowierzaniem i radością.

Frunęła. Przez chwilę zapomniała, co oznacza ten niesamowity lot i czemu ma służyć. Była upojona uczuciem odrywania się od ziemi i wzbijania w powietrze. Nigdy nie wyobrażała sobie, że lot, nawet krótki, nawet nisko nad ziemią, może być czymś tak cudownym. Poddała się łagodnej pieszczocie ciepłego powietrza. To wzbijała się, to opadała, a później wiatr niósł ją, posłuszny jej myślom. Odwróciła głowę od bezkresnej przestrzeni i spojrzała na Ziemię z perspektywy ptaka: rozłożyste, zielone korony drzew, słoneczne polany, barwna kratownica pól.

– W górę! W górę! – wołała w niepojętym zachwycie, który ogarnął jej wszystkie zmysły. Poddała się temu uczuciu, zniewolona jego doskonałym pięknem.

– LECĘ! FRUNĘ! TO JA! WIDZICIE?! – krzyczała do nieba i chmur w upajającym pędzie.

Nagle przypomniała sobie, dlaczego frunie. Znieruchomiała w powietrzu jak trzepoczący skrzydłami jerzyk, uniosła głowę, aż jej włosy zawirowały. Wzrok, ptasi i bystry, pomknął wzdłuż linii lasu. Tak, ONE tam były… Gromada Białych Aniołów uciekająca rozpaczliwie przed Czarnymi. Były tam. Słabsze, lecz szybsze od Czarnych. Ale jednemu nie udało się uciec…

Czarny Anioł trzymał go teraz w zakrzywionych szponach i szczerzył w uśmiechu diamentowe zęby. Drugą szponiastą dłonią wyrywał złotobiałe pióra z ogromnych, puszystych skrzydeł. Z ran Anioła sączyła się krew, a pióra frunęły nad lasem, opadając powoli, powolutku ku Ziemi.

Trzynastoletnia śniąca Ewa szybowała teraz wysoko ponad lasem, spoglądając z góry na ów przerażający widok. Chciała pomknąć na pomoc Białemu, ale wiedziała, że jej nie wolno. Jej przecież tu nie było.

Czarny Anioł dmuchnął i na jego rozkaz powiał magiczny wiatr. Wzbił w górę wszystkie pióra i porwał ze sobą. Śniąca Ewa wiedziała, że żadne z nich nie miało prawa upaść na Ziemię. To, co niebiańskie, przynależało do Nieba. Nawet Biały Anioł – jej Anioł, choć nie miał już sił, musiał współpracować ze swym wrogiem i nie dopuścić, by choćby jedno pióro trafiło w ręce człowieka. Resztką swej Mocy tchnął i pióra poszybowały naprzeciw wichrowi.

Ewa była pewna, że Czarny, zajęty swoją ofiarą, jej nie widzi.

“Mam jedną, jedyną szansę. Prawa anielskie rządzą Aniołami, ale ja jestem tylko człowiekiem, więc im nie podlegam”, myślała gorączkowo, szybując ponad lasem.

Wyciągnęła dłoń, czując, jak owiewa ją pęd magicznego wichru, i schwyciła jedno z piór. Tuląc je do siebie, pofrunęła z powrotem na skraj lasu i dopiero teraz, gdy już znalazła się daleko od walczących Aniołów, wypuściła pióro z ręki. Widziała z góry, że płynie wolno ponad lasem, to wzbijając się, to opadając, jak puch z mlecza. Zmierzało ku Ziemi, choć jeszcze wciąż unosiło się ponad drzewami. Nie dostrzegł go na szczęście złowieszczy i triumfujący Czarny; ba, nie zauważył go nawet jego właściciel (“mój Anioł” – pomyślała z nieodpartą pewnością), kaleki pół-człowiek, z ziejącą na plecach krwawą raną…

Ewa, zniżając lot, pilnowała, by anielskie pióro, kołując i płynąc, opadło tam, gdzie powinno opaść: do kłusowniczego dołu, w którym leżała nieprzytomna pięcioletnia dziewczynka. Pióro dotknęło Ziemi i znieruchomiało obok rączki dziecka. Trzynastoletnia Ewa odetchnęła z ulgą i zwróciła głowę w tę stronę, gdzie Czarny, śmiejąc się bezgłośnie, wciąż trzymał w szponach okaleczonego Białego Anioła. Dziewczynka patrzyła i patrzyła, a choć oczy miała pełne łez, chciała zapamiętać, gdzie Czarny upuści to zmaltretowane ciało. Nikt nigdy nie dojrzy Anioła w tym nieszczęsnym, prawie ludzkim ciele, więc nie miało znaczenia, gdzie dotknie on Ziemi… Nikt nigdy – poza nią, śniącą Ewą.

Malutka Ewa zniknęła ze snu wraz z utratą przytomności w wilczym dole. A starsza o osiem lat wiedziała, że pora wracać na Ziemię, do zwykłego, normalnego snu. Miała świadomość, że zdobędzie się na to z najwyższym trudem. Anielskie pióro pokazało jej, jak cudowny, z niczym nieporównywalny jest podniebny lot. Powrót na Ziemię był czymś żałosnym, lecz koniecznym.

Przytulona do poduszki dziewczynka przestała śnić. Jej powieki już nie trzepotały. Zamruczała, i przewróciła się na drugi bok.

Łagodny Blask anielskiego pióra powoli rozpraszał się i krył w brzasku wschodzącego dnia.

Przez zasłony okien w domu babci przebijało światło dnia. Starsza pani, znużona czytaniem, zasnęła w fotelu. Aż do świtu wertowała tam i z powrotem zapisane strony o Aniołach.

Długo nie mogła zasnąć. Na nieostrej krawędzi pomiędzy jawą a snem roiły jej się różne, sprzeczne myśli. Nie mogła zrozumieć, czemu nikt nigdy jej nie powiedział, że Anioły przynależą do wszystkich bez mała religii świata. Dotąd utożsamiała je z katolicyzmem, czy niekiedy szerzej: z chrześcijaństwem. Przez chwilę miała uczucie, że coś jej zabrano. Potem pojęła, że równocześnie coś otrzymała: bezcenny, niespodziewany dar. Oto bowiem wizja łagodnego Anioła przeprowadzającego dzieci przez kładkę, tamta wizja z kolorowego oleodruku, który zawiesiła nad łóżeczkiem małej Ewy, odpłynęła daleko, ustępując miejsca wszechmocnej Istocie przemieszczającej się swobodnie przez bezkres Czasu i Przestrzeni, ponad prawami Bogów o różnorakich imionach, ponad religiami. Tak, te nowe Anioły były o wiele potężniejsze…

“Kto wie, może znając ich wszystkie możliwości, nawet byśmy się ich bali? I dlatego, nie chcąc nas przerażać, pokazują się wyłącznie w ludzkiej postaci z potężnymi skrzydłami? Boga także najchętniej wyobrażamy sobie jako łagodnego, brodatego starca, gdyż Jego inne wyobrażenie nie mieści nam się w głowach? Dlatego tak potrzebny był Chrystus, który uczłowieczał to, co było nieludzkie i niewyobrażalne”, rozmyślała babcia.

Słońce wzniosło się już spoza linii horyzontu i granat nieba zaczął blednąc. Spojrzenie starszej pani znów powędrowało na stronice zadrukowane cytatami ze Swedenborga.

– Że też nigdy nie zerknęłam do tych ksiąg, choć przeleżały tyle lat w moim domu – westchnęła, przypominając sobie zmarłego męża. – To na pewno on naprowadził nas na ten trop.

No tak, ale co z tego, że ona sama już chyba dziesiąty raz analizuje wybrane przez Jana informacje? Co z tego, że zna je niemal na pamięć? Żadna z nich nie wydaje się być przydatna do poszukiwań Anioła. Zna teraz Anioły o wiele lepiej niż kiedykolwiek, co jednak nie oznacza, że jest bliżej Anioła Stróża małej Ewy.

Pierwszy promień słońca przebił się wreszcie przez wąską szparę w zasłonach i rzucił podłużną smugę światła na leżące kartki. Wzrok starszej pani powędrował w ślad za tym blaskiem – i wtedy jej uwagę przykuło jedno, jedyne, wyrwane z kontekstu zdanie Swedenborga, obwiedzione słonecznym promieniem: “Rozmowa Anioła z człowiekiem daje się słyszeć tak głośno jak rozmowa człowieka z człowiekiem, nie jest jednak słyszalna dla innych, co stoją obok, lecz tylko dla tego jednego, z którym jest prowadzona…”

Promień słońca przesunął się teraz z kartki na twarz starszej pani, która zamknęła oczy, porażona światłem i równie nagłym przebłyskiem pamięci:

– “Rozmowa Anioła z człowiekiem nie jest słyszalna dla innych… nie jest słyszalna dla innych…” – powtarzała gorączkowo, a w jej pamięci to pojawiał się, to znikał jakiś zamglony, niewyraźny obraz. – “Rozmowa Anioła z człowiekiem nie jest słyszalna dla innych…” – powtarzała z uporem, oczekując, że słaba pamięć podpowie jej, o co chodzi. Co każe jej powtarzać akurat tę myśl Swedenborga? “Co takiego widziałam, czego byłam świadkiem, co rozbłysło w mojej słabej pamięci w zderzeniu z tym cytatem?”, wytężała myśl babcia Ewy.

Myślała i myślała, przywołując z pamięci różne obrazy i sytuacje i wkrótce tak się zmęczyła, że usnęła w fotelu.

Jan tej nocy nie czytał tekstów skopiowanych z Internetu ani wybranych cytatów ze Swedenborga. Znał je już niemal na pamięć. Rozmyślał teraz nad pytaniami, które pragnąłby zadać Aniołowi, gdyby udało mu się go spotkać.

“…co to znaczy «gdyby się udało!»„ – obruszył się nagle. “Musi się udać! Zdobyłem solidne teoretyczne podstawy do jego poszukiwań! Od tego spotkania zależy życie mojej córki!”

Jan doskonale wiedział, że pytania, które MU zada, nie są oryginalne; wszak zaprzątały one umysły największych filozofów i teologów świata, a mimo to nigdy nie uzyskano na nie odpowiedzi. Jan zatem nie będzie GO pytał o rzeczy błahe, na przykład te, które fascynowały średniowiecznych myślicieli: ile Aniołów mieści się na czubku szpilki? Czy płeć anielska jest męska, żeńska czy nijaka? To Jana nie obchodziło. Chciał natomiast wiedzieć, czy Anioł ma rozum i wiedzę? Przypuszczał, że tak, ale nie w naszym, ziemskim znaczeniu tego słowa; pragnął jednak mieć pewność, chciał też znać źródło anielskiego rozumu i wiedzy. Po drugie, jaka jest prawdziwa anielska postać? Przecież nie jest nią półczłowiecza istota z ogromnymi skrzydłami, w długiej szacie, z włosami w lokach jak od fryzjera! I nie tylko dlatego, że istnienie takiej postaci przeczy formułom matematyczno-fizycznym. Jan przez ostatnich kilka dni pogodził się z myślą, że coś może istnieć całkowicie wbrew nauce. Ba, że istnienie czegoś wbrew nauce to jest właśnie owa metafizyka, o której tyle rozprawiają artyści i teologowie.

Jan jednak nie wątpił, że skrzydlata postać nie jest prawdziwą formą anielskiego bytu, gdyż byłaby zarazem i męcząca, i niebezpieczna. Może zatem skrzydlate Anioły są tylko urojeniem ludzi? Projekcją anielskiego umysłu?

Chciał wiedzieć, czy prawdziwą postacią Anioła jest, na przykład, Światło, czy też istnieje on jeszcze inaczej?

I czy to możliwe, że niekiedy Anioły przebywają wśród nas, w ludzkim ciele, choć nic o tym nie wiemy? I wreszcie: gdzie Anioły mieszkają? Czy ich domem jest Niebo, czy też słynna, biblijna Drabina? A skoro tak, to czy Niebo jest tam, gdzie sądzimy, że jest, czyli ponad naszymi głowami? Jeśli Anioły przebywają na Drabinie, to czym jest ta “drabina”? I co jest szczeblami niebiańskiej Drabiny?!

Jan chciał też wiedzieć, czy Anioły przebywają w gromadach, czy są samotnikami? Jeśli w gromadach, to czy porozumiewają się ze sobą? Jak? I o czym rozmawiają? O przeżyciach wynikłych ze szczególnych więzów, jakie łączą je z ludźmi? O swojej walce ze Ziem? Jak z nim walczą i jakie postacie przybiera Zło?

I wreszcie: czy Anioły opiekują się ludźmi z równą troską i miłością, bez względu na to, czy podopieczny jest człowiekiem wierzącym czy nie? Czy godzą się na to, że przywłaszczają je sobie kapłani różnych religii, różne cywilizacje? Czy pozwoliłyby się zaniknąć w jednym Kościele?

– Ileż pytań bym zadał, gdybym GO spotkał… – rozkoszował się Jan.

Świtało. Położył się na kanapie obok komputera i, zasypiając, rozmyślał nadal o naukowych aspektach nieprawdopodobnej Istoty. We śnie koiła go muzyka anielskich skrzydeł; była cudowna, podobna do cichego brzmienia organów w jakimś ogromnym kościele o niebywałej akustyce – przypominała trochę Bacha, trochę Mahlera, co też było całkiem nieprawdopodobne, bo gdzie Manier, a gdzie Bach… A przede wszystkim, gdzie Anioł?

Anna w ogóle nie spała tej nocy. Bała się, że przyfrunie Czarny Ptak i jakimś cudem uda mu się wykraść Ewie anielskie pióro. Przeczytała po wielekroć wszystko, co Jan wydrukował o Aniołach, lecz niewiele to dało. Jedyne skojarzenie ze Swedenborgiem dotyczyło innej wizji literackiej, z wiersza poety Rainera Marii Rilkego.

Któż, gdybym krzyknął, usłyszałby mnie z zastępów anielskich? a gdyby nawet któryś z aniołów przycisnął mnie nagle do serca: musiałbym umrzeć od jego silniejszej istoty.

Anna, zniechęcona, a zarazem niespokojna, nie mogła spać, całą noc, czuwając, rzeźbiła, swoją nieudaną Pietę. Porzuciła ją wiele lat temu, rezygnując z ukończenia. Teraz pomyślała, że tylko w trakcie pracy może przyjść jej do głowy jakaś mądra myśl. Wyjęła zatem tę ledwie zarysowaną w kształcie bryłę gliny, schowaną w głębi starej szafy, i pracowała jak natchniona. Po raz pierwszy nie obliczała żadnych proporcji, nie brała do ręki centymetra, nie robiła szkiców – tworzyła jak w natchnieniu. Ku jej zdumieniu Pieta zaczęła nabierać wyrazu. Jej twarz, pochylenie szyi, przygarbienie ramion należały rzeczywiście do zrozpaczonej, cierpiącej kobiety.

Gdy okrywała ją wilgotnymi szmatkami, za oknem wstawał kolejny dzień. Tarczę słońca zapowiadał długi, wąski promień, który wystrzelił zza horyzontu i wpadł do pracowni Anny, kładąc się jasnym blaskiem na drewnianej podłodze. Anna przykucnęła i dotknęła go ręką. Poczuła ciepło, które rozlało się łagodnie po całym jej ciele.

“Znajdziemy GO”, pomyślała nagle z niewzruszoną pewnością.

Następnego dnia wczesnym rankiem spotkali się w jadalni, zmęczeni i niespokojni.

– Kiedy przyjdzie babcia? – spytała Ewa, a rodzice spojrzeli z lękiem na sińce pod jej oczami. Zwykłe niewyspanie czy kolejny objaw postępującej choroby?

– Spałam tak mocno, tak strasznie mocno… – ciągnęła tymczasem ich córka, jakby odpowiadając na nie zadane głośno pytanie. – Śniło mi się coś niezwykłego. I bardzo ważnego. Lecz nie mogę sobie przypomnieć, co to było.

– A gdzie jest pióro? – spytała zaniepokojona Anna.

– Pod poduszką. Tam mu chyba nic nie grozi. Przyzwyczaiło się do poduszek przez te lata – powiedziała w zamyśleniu Ewa. – Kiedy przyjdzie babcia? – powtórzyła niecierpliwie, jakby dając im do zrozumienia, że z nich trojga właśnie babcia może najszybciej trafić na ślad Anioła.

– Już powinna być – odparła Anna.

Oboje z Janem bali się pierwsi zadać to najważniejsze pytanie: mają już anielskie pióro, lecz co dalej? Czy z komputerowych plików Jana wynika cokolwiek poza ogólnikami? Czy jest w nich jakaś ukryta wskazówka? Czy którekolwiek z nich ją odkryło? Oni też, jak Ewa, woleli poczekać na babcię.

– Jestem! – zawołała starsza pani od progu. Miała zmęczoną, zafrasowaną twarz.

– Nie wyspałaś się – szepnęła Anna. Przyglądała się matce z troską, gdyż od dnia, w którym dowiedzieli się o nieuleczalnej chorobie Ewy, postarzała się co najmniej o dziesięć lat.

– Całą noc, wiele razy, czytałam dokumenty Jana – oznajmiła babcia niepewnym głosem, a oni spojrzeli na nią w napięciu. W końcu wszyscy je czytali. I nie znaleźli w nich żadnej wskazówki. Zamilkli teraz i czekali, nie odrywając wzroku od starszej pani.

– No i? – nie wytrzymał Jan.

– I… i coś przyszło mi do głowy…

– Co?! – krzyknęli prawie chórem.

– To była jakaś ważna, naprawdę bardzo ważna myśl. Jakieś niezwykle istotne skojarzenie – ciągnęła wolno babcia, tak wolno, jakby liczyła na to, że w ostatniej chwili coś sobie przypomni.

– No… no i?! – poganiał ją niecierpliwie Jan.

– …i nic nie pamiętam. Usnęłam w fotelu – rzekła bezradnie starsza pani. – Rano wstałam zdrętwiała, do tej pory mam sztywny kark i cały czas mam gonitwę myśli. Nie mogę sobie tego przypomnieć.

– Czy to było coś, co Jan znalazł w Internecie, czy może coś u Swedenborga? – pytała nerwowo Anna.

– U Swedenborga. Jedna z tych jego dziwacznych myśli. To ona zaczęła mnie naprowadzać na trop, kim może być Anioł. Ale zanim ułożyłam to sobie w głowie, już spałam – wyznała babcia, pełna poczucia winy.

– Zaraz, zaraz… Dziwnie to powiedziałaś, mamo – stwierdził przenikliwie Jan. – Nie mówisz o wskazówce gdzie go szukać, tylko KIM mógłby być. Anioł jest chyba Aniołem! Co znaczy to “kim”?

– Nie wiem. Doprawdy nie wiem. Może tak mi się powiedziało? – westchnęła bezradnie babcia.

Ewa, z wypiekami na twarzy, wtrąciła się do rozmowy:

– A mnie śniło się coś bardzo ważnego i też nie pamiętam! Ten sen zawierał jakąś informację! Bo to nie był normalny sen, tylko sen we śnie!

– Sen we śnie? – zainteresowała się babcia.

– Co się dziwicie? – obruszyła się nagle Anna. – Sen we śnie to coś normalnego. Po prostu śni ci się, że ci się śni.

– Tak było. Ale pamiętam tylko tyle, że śniła mi się ja…

– Że jak? – spytała zdumiona babcia.

– No, śniła mi się mała Ewa, gdy miała pięć lat i wpadła do dołu. Więc śniłam się sobie – powtórzyła niecierpliwie dziewczynka.

W pokoju zapadło milczenie, które przerwał Jan:

– Wiecie co? Przynieśmy tu anielskie pióro. Może na jego widok wszystko nam się przypomni?

Na wszelki wypadek najpierw zamknęli okna i drzwi, zasunęli zasłony. Potem ruszyli we czwórkę do pokoju Ewy. Z zapartym tchem spoglądali, jak dziewczynka wyjmuje pióro spod poduszki. I znów, jak zaczarowani, wpatrzyli się w delikatną poświatę, która biła od niego, dającą jasność i ciepło.

– Latarnia morska na oceanie – szepnęła odruchowo Anna, wypowiadając głośno porównanie, które jej się narzuciło.

Dopiero w gabinecie Jana Ewa delikatnie rozwarła dłoń – i pióro popłynęło. Pofrunęło? Zatańczyło?

Krążyło w pokoju, samoczynnie, to wznosząc się, to wolno opadając, nie dotykając mebli ani nie spadając na podłogę. Śledzili jego lot z zapartym tchem i ujrzeli, że złocistośnieżny wędrowiec dotyka lekko głowy babci, by zaraz potem sfrunąć na ramię Ewy i tam pozostać. Dziewczynka nakryła pióro dłonią i uśmiechnęła się.

– Gdy jest przy mnie, czuję się bezpieczna – szepnęła.

– Przypomniałam sobie – oznajmiła nagle babcia, choć powiedziała to szeptem, jej słowa zabrzmiały jak uderzenie gongu: “Rozmowa Anioła z człowiekiem daje się słyszeć tak głośno jak rozmowa człowieka z człowiekiem, nie jest jednak słyszalna dla innych, co stoją obok, lecz tylko dla tego jednego, z którym jest prowadzona…” – wyrecytowała babcia i dodała z błyskiem w oczach: – To Swedenborg. A czytając to, przypomniałam sobie, że pewnego dnia, stojąc o jakieś dwa, trzy metry dalej, obserwowałam Ewę i Bezdomnego. Oni ze sobą rozmawiali!

– Co z tego? – spytała teraz wnuczka.

Jan leciutko zbladł, czego nikt nie zauważył, gdyż wszyscy wpatrywali się w babcię.

– Bezdomny jest niemową – zauważyła szybko Anna.

– Też tak myślałam – powiedziała babcia, a Ewa równocześnie zaprotestowała:

– Nie, on mówi. Mówi, jeśli chce.

– Jest niemy. I głuchy. Mieszka tu już wiele lat i gdyby umiał mówić, chyba wiedzielibyśmy o tym – powtórzyła z naciskiem Anna.

– Sami widzicie! – zawołała triumfalnie babcia. – Bezdomny mówi, lecz słyszy go tylko Ewa! Tylko ona! Pojmujecie? Stałam o krok od nich i nie słyszałam słowa!

– Czy na pewno była to rozmowa? Może mówiła tylko Ewa? – pytała nerwowo Anna.

– To była rozmowa! – zaprzeczyła dziewczynka. – Prowadzimy ze sobą bardzo długie rozmowy. Bo to jest mój jedyny przyjaciel. I oczywiście, że mówi! Mówi i słyszy!

Jan nerwowo zaciskał dłoń na oparciu fotela. Przed oczami miał swoje ostatnie spotkanie z Bezdomnym. Twarz oblała mu się rumieńcem wstydu. Potem ogarnął go niepokój. A jeśli Bezdomny to… Nieee, niemożliwe! Bezdomny?!

– Chyba nie chcesz powiedzieć, że Bezdomny to… – zaczęła Anna, wtórując jego nie wypowiedzianej myśli. I urwała, uderzona jej nieprawdopodobieństwem.

– Nic nie chcę powiedzieć – stwierdziła ostrożnie babcia.

– A ja… a mnie by to może pasowało – zaczęła niepewnie Ewa. Lubiła Bezdomnego, ale jej także było trudno sobie wyobrazić, że to mógłby być on. Mimo to ciągnęła: – Wiecie, że on potrafi też mówić bez słów? Nie porusza ustami a jednak go słyszę. A raz ujrzałam jedno jego oko, było takie… no, takie…

– Nikt nie widział jego oczu – stwierdziła Anna. – Zakrywa je włosami. Nawet mnie to niepokoiło, bo ktoś, kto nie patrzy ci w oczy…

– Bzdury – powiedziała stanowczo babcia. – Rudy jest fałszywy, a ten, kto nie patrzy ci w oczy, ma coś na sumieniu? Daj spokój z tymi banałami!

– Ale ja naprawdę widziałam jedno jego oko. Przez przypadek. Błysnęło między włosami. I było jak… jak Niebo, ale nie to znad naszych głów, tylko… Ono nie miało końca ani początku – ciągnęła mała Ewa.

– Idziemy! – poderwała się Anna.

– Dokąd? – spytał niespokojnie Jan.

– Jak to dokąd? Do jego domu.

– Do tej rudery? Tam go nie ma – stwierdziła babcia. – Zawsze tamtędy chodzę, bo noszę mu jedzenie. Ale od dwóch dni go nie widziałam. Nawet chciałam spytać, czy podchodził do waszego płotu, lecz przez to wszystko jakoś zapomniałam.

– Rzeczywiście! Nie przychodzi. Też nie widziałam go od dwóch dni! – zdenerwowała się Anna.

– Ani ja – szepnęła dziewczynka.

W pokoju zapadło milczenie. Przerwał je Jan, mówiąc niepewnym, ściszonym głosem:

– Bo go wyrzuciłem.

– Wy-rzu-ci-łeś…?! – wyskandowała oszołomiona Anna.

– Tato! Nie mogłeś tego zrobić! – zawołała Ewa, a ich głosy niemal nałożyły się na siebie.

– Jak to wyrzuciłeś? Dlaczego? – pytała wstrząśnięta babcia.

– Nie mam pojęcia – wyznał zawstydzony Jan. – Byłem zdenerwowany. To było tak jak z tobą, Anno, i z tym ptakiem… No wiesz, myślałaś, że ten ptak przynosi pecha. A ja w jakiejś głupiej złości wyobraziłem sobie, że Bezdomny przynosi nam nieszczęście. No i… no i kazałem mu, żeby się wyniósł i nigdy nie wracał.

– Nigdy? – krzyknęła przestraszona Ewa.

– Właściwie to zrobiłem jeszcze gorzej: szarpałem go i wyzywałem, wrzeszczałem i w ogóle – zakończył Jan, bohatersko zmagając się z chęcią, aby ukryć choć część prawdy.

– Tatusiu, jak mogło ci przyjść do głowy, że ten biedak przynosi nam pecha? – rozpłakała się Ewa.

– No bo on pojawił się na osiedlu po twoim wypadku w tym wilczym dole. I jakoś tak sobie skojarzyłem – wyjaśnił zasępiony Jan.

– Dobrze sobie skojarzyłeś. Ewa wpadła do tego dołu, ja znalazłam pióro, a potem zjawił się Bezdomny. Taka była kolejność wydarzeń – powiedziała wolno babcia.

Wszyscy odruchowo spojrzeli na ramię Ewy, gdzie przysiadł wysmukły, złotobiały, puszysty wędrowiec. Wciąż promieniował słabym, świetlistym blaskiem. Wydawał się przeczysty i jasny, i tak odległy od ludzi, a cóż dopiero od niechlujnego włóczęgi!

– Bezdomny…? – szepnęła pytająco Anna.

– Bezdomny? – zawtórowała jej babcia.

– Chcecie powiedzieć, że przegnałem prawdziwego, najprawdziwszego Anioła Stróża? – wyszeptał wstrząśnięty Jan.

– W każdym razie wypędziłeś Bezdomnego. Tego też nie wolno było ci robić, nawet gdyby nie był Aniołem – wtrąciła surowo Anna.

– A jeśli nim jest? – spytał przerażony Jan.

– Musimy go znaleźć – babcia zerwała się z fotela. – Już miałam nadzieję, że zaraz wyjaśnimy, czy jest możliwe, by był strąconym Aniołem, a tymczasem nie wiemy, gdzie go szukać.

Znowu zapadło milczenie i przez kilka chwil cała czwórka wpatrywała się w świetliste pióro, jakby spodziewając się od niego odpowiedzi. Ono tymczasem drgnęło i ponownie rozpoczęło swój płynny lot wokół pokoju. Śledzili je z zapartym tchem, a potem dziewczynka szepnęła:

– Gdy tak na nie patrzę, coś sobie przypominam…

– Mów! – ponagliła Anna.

– Mój sen. ONO pozwoliło mi wyśnić tej nocy wszystko, co zdarzyło się wówczas, osiem lat temu, ponad lasem. Bo przecież ja wtedy straciłam przytomność, po wyjściu ze szpitala niczego nie pamiętałam.

– No i? Co tam się stało? – spytali szeptem.

– Czarny Anioł dopadł Białego i wyrwał mu wszystkie pióra. Wszystkie. I pióra porwał magiczny wiatr. Myślę, że one rzeczywiście nie mogą spadać na ziemię, nie mogą dostać się w ludzkie ręce. A mnie tej nocy udało się pofrunąć ponad lasem i ukraść jedno z tych piór. Myślę, że to jest właśnie pióro, które leżało obok mnie w dole. Rozumiecie?

Ewa urwała, a oni patrzyli na nią: babcia z konsternacją, Anna zaś rozszerzonymi oczami.

– Nie. Nic nie rozumiemy – powiedziały w końcu. -Wyjaśnij.

Tylko w oczach Jana błysnęło coś na kształt zrozumienia.

– Pętla czasowa – powiedział, kiwając głową. – Ona istnieje. Nauka potwierdza możliwość jej zaistnienia. Ewa dzisiejszej nocy ingerowała w swoją przeszłość sprzed ośmiu lat. I gdyby nie jej ingerencja, nie byłoby tu tego pióra.

– Nadal nie rozumiem – powiedziała babcia.

– Nie szkodzi – odparł uprzejmie Jan. – Gdy przez silny teleskop będziesz patrzyć na odległe galaktyki, to ujrzysz je młodszymi o miliony lat, a nie takimi, jakimi są dziś. Rozumiesz?

– Nie – powtórzyła babcia.

– Nie rozumiesz, a jednak zjawisko takie istnieje i jest dowiedzione. A ja już wiem, że nie wszystko, co widzimy, trzeba koniecznie rozumieć. W każdym razie przyjmijcie do wiadomości, że Ewa wtargnęła w swoją przeszłość. I dlatego ONO jest tu teraz – powtórzył Jan, patrząc na płynące po pokoju pióro.

– ONO było wcześniej, a sen przyśnił się Ewie dopiero dzisiejszej nocy! – zirytowała się babcia.

– Nie szkodzi. W pętli czasowej kolejność ulega zmianie – wyjaśnił jej zięć, a babcia tylko westchnęła.

Jan czuł się o wiele pewniej, dowodząc abstrakcyjnych matematyczno-fizycznych teorii, zwłaszcza tych niemożliwych do sprawdzenia w praktyce, niż gdy patrzył na lot świetlistego pióra. Ono bowiem było NIEMOŻLIWE zarówno w teorii, jak i w praktyce. A jednak było. Istniało całkiem realnie. I fruwało sobie po jego gabinecie w pobliżu komputera.

Teraz należało rozstrzygnąć sprawę równie szaloną i zdumiewającą, a mianowicie: czy Aniołem Stróżem Ewy może być znany im doskonale od ośmiu lat ów niechlujny i kaleki Bezdomny. A jeśli tak, to gdzie go szukać. “Gdy go znajdziemy, przysięgam, że do końca życia będę pomagał wszystkim bezdomnym”, obiecał Jan w duchu.

– To nie był koniec mojego snu – ciągnęła tymczasem Ewa. – Potem uniosłam się wysoko i POFRUNĘŁAM nad lasem – mówiła z zachwytem na twarzy -…o rany, nie macie pojęcia, jakie to uczucie!

– Skończże wreszcie! – ponagliła ją zdenerwowana babcia.

– …i dopiero frunąc, udało mi się zobaczyć, co stało się z Aniołem, któremu Czarny wyrwał pióra.

– Co się z nim stało?! – zawołali chórem.

– Spadł z Nieba na ziemię. Gdzieś nad lasem. W pokoju zaległo milczenie.

– Kiedy Bezdomny pojawił się na naszym osiedlu? – spytała rzeczowo Anna.

– Pamiętam tylko, że po wypadku Ewy – powtórzył wolno Jan.

– A dokładniej? – dociekała Anna.

– Na drugi dzień. Właśnie wracałam ze szpitala, z pierwszej wizyty u Ewy, i wtedy go zobaczyłam – odparła babcia, pomijając skromnie swój udział w ratowaniu Bezdomnego przed agresją mieszkańców osiedla.

Znowu spojrzeli po sobie i na płynące po pokoju pióro. Jego ciepły blask uspokajał, napełniał otuchą i zarazem w tajemniczy sposób przyśpieszał zdolność kojarzenia.

– Więc to musiało być tak… – zaczęła w natchnieniu babcia. – Ranny Anioł, pozbawiony piór, spadł z Nieba. Uderzył o ziemię. Stracił przytomność podobnie jak mała Ewa.

Gdy my wieźliśmy ją do szpitala, on odzyskał świadomość. Nocą przywlókł się na nasze osiedle. Był słaby, przerażony bezradny. Zaszył się w tej ruderze. A nazajutrz, przez przypadek, zajrzała tam Ula, córeczka dentysty. Pamiętam ten dzień. Mam go przed oczami, jakby to było dziś – mówiła babcia.

– Już wiem! – zawołała Anna. – Skoro Jan go wypędził, to jasne, że nie znając tu nikogo, wrócił tam, skąd przyszedł! Jest teraz gdzieś w lesie!

– Jest w lesie – powtórzył Jan z nadzieją. – Idziemy! Bierzcie latarki, bo dzień jest ponury i w lesie może być mroczno.

– A ty, Ewuniu, weź pióro. Lecz ukryj je tak, żeby nikt ci go nie wyrwał. Ani wiatr, ani… – urwała babcia.

– …Czarny Ptak – dokończyła Anna, dodając w myślach: “teraz już wiemy, że nie jest on zwykłym ptakiem”.

Babcia chciała wziąć parasol, lecz po namyśle doszła do wniosku, że wyprawa do lasu z parasolem w ręku byłaby bez sensu. Z parasolem można iść do sklepu, ale nie na poszukiwanie Anioła! Starsza pani włożyła więc kurtkę i beret, Ewa ubrała pelerynę, pióro zaś skryła pod bluzą dresu. Czuła je teraz na swoim sercu i miała wrażenie, że pulsuje w rytm jej tętna.

Ruszyli przez łąkę. Byli tak przejęci, że nie czuli mżawki, która oblepiała ich wilgotnymi mackami.

Anna rozglądała się niespokojnie, lecz Czarnego Ptaka nigdzie nie było. Za to z każdym krokiem zbliżali się do ciemnej ściany lasu. Pokonali pierwszy pagórek, czując, jak jesienna, rozmiękła ziemia utrudnia każdy krok.

– Jeszcze nigdy ta łąka nie była tak bagnista – westchnęła babcia, dla której zapadające się, śliskie błoto stanowiło nie lada wyzwanie.

Wokół było szaro i ponuro. Ciężkie deszczowe chmury wisiały nisko nad ich głowami. Nie przepuszczały ani skrawka błękitu. Przyjemna zazwyczaj okolica wydawała się teraz nieprzyjazna. Szli milcząco, niespokojni, a babcia sapała ze zmęczenia.

Nagle ścieżka rozwidliła się na dwie odnogi. Lewa wiodła ku resztkom zielonej łąki poniżej pagórka, prawa szła nadal po błotnistej ziemi, z której mokra, chłodna jesień wyżarła już zieleń, zamieniając ją w burozielony, przegniły dywan.

– W lewo – zakomenderował Jan.

– Nigdy nie było tu dwóch ścieżek! – zdziwiła się babcia, witając jednak z ulgą szansę odpoczynku dla zmęczonych nóg. Jaskrawa zieleń trawy po obu stronach otwierającej się ścieżki cieszyła oczy w tym ponurym dniu.

Skręcili więc w lewo i ruszyli naprzód. Niewiele jednak uszli, gdyż Anna krzyknęła:

– Czarny Ptak! Siedzi na drzewie, na końcu ścieżki! Nie idźmy tędy!

Odruchowo przystanęli – i dopiero wówczas poczuli, że pod jasnozieloną darnią chlupocze rozmiękła ziemia. Coś kotłowało się tam i burzyło, gotowe rozewrzeć się i ich pochłonąć.

– To bagno – powiedziała Ewa.

– Nigdy nie było tu żadnego bagna – znów zdziwiła się babcia.

Zawrócili na błotnistą, dobrze im znaną ścieżkę. Czarny Ptak zerwał się z drzewa i odfrunął.

– Chciał, byśmy się utopili – wymamrotała Anna. Jan zerknął na nią z ukosa. Kilka dni temu wyśmiałby jej podejrzenia, dziś zachował milczenie. Przekonał się już, że niemożliwe staje się możliwe. Nawet to, że Czarny Ptak nie jest zwykłym ptakiem. Babcia przeżegnała się ukradkiem.

Las wydawał się ciemniejszy niż zwykle i sprawiał złowieszcze wrażenie. Jan kolejny raz pomyślał, że woli świat wirtualny niż rzeczywistość.

Anna odczuła ulgę, że ptak zniknął, lecz dla odmiany zaczęło jej się wydawać, że drzewa patrzą na nich, jakby miały oczy. Czuła na sobie ich uważne, trochę podejrzliwe spojrzenie. Przypomniała sobie powieść Tolkiena Władca Pierścieni, którą czytała niegdyś małej Ewie. Właśnie tam pojawiła się niezwykle plastyczna i niemal zaraźliwa wizja myślących drzew. Tolkienowskie drzewa mówiły, poruszały się, tworzyły karne, zorganizowane grupy… Anna po tej lekturze bała się wejść do lasu. “Ich też się boję”, stwierdziła w duchu, patrząc na zbliżającą się gęstwę świerków, modrzewi, olszyny i dębów.

Tylko babcia z Ewą, które w lesie bywały najczęściej nie widziały niczego przerażającego w jesiennej mroczności drzew. Nie bały się, choć wyczuwały bliskość Czarnego Ptaka, który sprawił, że las stawał się obcy i groźny.

BLASK… to Blask. Ave nie powinien go już oglądać, a on nie tylko złocił się wyraziście, ale był niedaleko. I wciąż się zbliżał. Pół anioł, pół człowiek miał uczucie, że niemal czuje ciepło bijące od Blasku. Blask – skutek i przyczyna Światła. Mrok nie tylko przestał gęstnieć, lecz szarzał, co wydawało się nieprawdopodobne.

Ave wychylił głowę z jamy utworzonej przez korzenie wielkiego dębu. Usłyszał krople dżdżu spadające ze skąpych, jesiennych resztek liści i z ogołoconych gałęzi; ciche gaworzenie ptaków układających się do snu; popiskiwania polnych myszy szukających schronienia przed chłodem. I jeszcze coś… Kroki.

Nie schował się jednak. Przestał się bać. To, co najgorsze, już się stało. Nie miał dokąd uciekać. Nie bał się już niczego. Nawet Czarnego. Jedyny strach, jaki czuł, był lękiem o małą ludzką Istotę.

Kroki… Głosy…

Ludzie. Ci, którzy nie chcieli oglądać go w tej kalekiej, niedoskonałej formie. “Ludzie już nigdy nie rozpoznają we mnie Anioła”, myślał ze smutkiem.

– Ave… – zaskrzeczał Vea, czatując na grubym konarze w postaci Czarnego Ptaka. – Ave, mój bracie, musisz oddać to, co przyniesie ci twoja mała Istota. To coś przynależy do Nieba, nie może znajdować się na Ziemi. Ludzie zrobią z tego niewłaściwy użytek, a dla ciebie nie ma to już wartości.

– Co? – zdziwił się Ave.

– Zobaczysz. Ale pamiętaj, że musisz to zwrócić. Ty, anielski pisklak, pewnie nawet nie wiesz, że Światłość ofiarowała ludziom wiele niebiańskich darów, lecz oni zniszczyli je lub wykorzystali przeciw sobie, przeciw Ziemi i Bogom. Dlatego Światłość wydała zakaz. Więc weź to od nich, Ave, i oddaj mnie. Pofrunę wysoko i zaniosę Niebu. Inaczej będziesz przeklęty, braciszku, a twoje imię na Drabinie stanie się symbolem zdrady.

“O czym on mówi?”, zastanawiał się półanioł, nasłuchując zbliżających się kroków.

Im głębiej wchodzili w las, tym bardziej gęstniał. Anna z niepokojem rozglądała się za Czarnym Ptakiem; Jan świecił latarką po pniach drzew, wybierając drogę; babcia z Ewą zaglądały uważnie w każdą jamę, w rozpadliny utworzone przez splątane korzenie drzew, wypatrywały śladów w wilgotnej, miękkiej ściółce.

– Szedł tędy! – krzyknęła nagle Ewa, wskazując odbite w błotnistym podłożu stopy.

– Skąd wiesz, że to on? – spytał Jan wątpiąco.

– Tylko on mógłby w jesieni chodzić boso – potwierdziła babcia. I nagle, z całą wyrazistością, przypomniała sobie jego nogi: zawsze gołe, gdyż nie chciał wkładać butów. I przedziwnie białe, tak jakby… jakby ich nie używał? “Jeśli był Istotą fruwającą, to rzeczywiście ich nie potrzebował. To tłumaczyłoby, dlaczego kulał. Jak Mała Syrenka z baśni Andersena. Mała Syrenka, która zbyt mocno pokochała człowieka”, pomyślała starsza pani.

– On gdzieś tu jest – powiedziała z przekonaniem Ewa, wskazując na najciemniejszy gąszcz.

– Skąd ta pewność? – spytał Jan.

– Wiem. ONO zaczęło mnie prowadzić. Pewnie chce do niego wrócić – stwierdziła dziewczynka.

Jan poświecił latarką. Gęste zarośla olszyny i kolczaste krzaki jałowca otulały szeroki pień potężnego dębu. Bez słowa zaczęli się ku niemu przeciskać, nie zważając na kłujące ich mokre gałęzie.

Anioły, tak jak ludzie, miewają swoje legendy, mity, baśnie. To Uriel przekazał współbraciom baśń o Fanuelu. Jeśli każdy Anioł jest piękny, to piękno Fanuela było porażające.

– Bił od niego prawie bolesny, palący Blask – opowiadał Uriel. – Początkowo nikt na Drabinie nie przeczuł, że w Fanuelu tkwił nadmiar Miłości. Nadmiar Miłości obrać się przeciw Aniołom i przeciw ludziom, gdyż coś trzeb z nim zrobić, ku czemuś zwrócić, komuś oddać. Miłość nie jest uczuciem, które się rozprasza, gdy występuje w nadmiarze. Przeciwnie, ono, podobnie jak Mrok, gęstnieje, aż osiąga punkt krytyczny. Niektóre Istoty ludzkie umieją uniknąć punktu krytycznego. Po prostu zwracają ten nadmiar ku sobie: kochają nie tylko innych, lecz i siebie; własne ciało umysł, talenty. Na Ziemi nazywają ich Narcyzami.

– To marnotrawienie Drogi – zauważył któryś z młodych Aniołów.

– Tak, ale miłość do własnego ciała, choć niemądra, jest jednak bezpieczna. Mniej bezpieczna u ludzkich Istot jest Miłość do własnego umysłu. Istoty takie wsłuchują się w swoje myśli i pożądają dla nich uwielbienia. Pięknem wymowy potrafią pociągnąć za sobą zastępy innych ludzkich Istot, wzniecają więc okrutne wojny lub szerzą groźne idee.

– Często tak się zdarza? – spytał jeden z młodych współbraci.

– Zbyt często – przytaknął Uriel. – Jednak najgorszy jest bezmiar anielskiej Miłości. Kogo bowiem może kochać Anioł?

Młode Anioły odparły śpiewnym chórem:

– Światłość…

– Nie tylko – zaprzeczył Archanioł.

– Człowieka – odezwał się Ave, wsłuchany jak inni w opowieść świetlistego hierarchy z najwyższych szczebli Drabiny.

– Człowieka – powtórzył Uriel jak echo. – Fanuel bezmiarem swej Miłości obdarzał ludzkie Istoty. Jak wiecie, każdy Anioł opiekuje się jednym człowiekiem, a gdy zbliży się jego Koniec, przejmuje następnego. Jednak czas pobytu na ziemi ludzkich Istot nie jest jednakowy. Zgodnie z wolą Światłości nie jesteśmy od tego, by zmieniać zapis ludzkich losów, mamy jedynie prawo wybrać jeden z nich. Każdy z nas wie również, że nie ma prawa wtrącać się w przeznaczenie ludzi, będących pod opieką innych Aniołów. Tymczasem Fanuel kochał swoje Istoty tak bardzo, że Miłość go spalała. Współbracia schodzili mu z Niebiańskich Dróg, gdyż Fanuel już nie był Blaskiem, lecz Ogniem. Los jednej z ludzkich Istot, którą Fanuel akurat chronił, był przesądzony…

– Istoty ludzkie są tak kruche, a Koniec często przychodzi szybciej do kochających Światło niż do miłujących Mrok. Mogłoby być na odwrót – zaszemrały młode Anioły, Ave zaś powiedział wyraźnie:

– Powinno być na odwrót.

Uriel spojrzał na niego strofująco:

– My, Anioły, nie jesteśmy od tego, by oceniać, jak być powinno, ani by zmieniać przeznaczenie. A Fanuel, z bezmiaru Miłości, uczynił to.

– Ośmielił się sprzeniewierzyć anielskim prawom? – zdziwiły się młode Anioły.

– Niestety, postanowił zmienić zapis i ratować małego człowieka. Od jego Początku minęło raptem czternaście podróży Ziemi wokół Słońca. Nieszczęsny Fanuel unicestwił więc inną Istotę, dając w zamian długie życie ukochanemu człowiekowi – dokończył Uriel, a młode Anioły aż jęknęły ze zgrozy.

– Czy to już koniec opowieści? – spytał przejęty Ave, który bardzo pragnął poznać dalsze losy Fanuela. – Czy Światłość strąciła go z Drabiny do gromady Czarnych? Czy mogłaby uczynić tak z Aniołem, którego jedyną przewiną był bezmiar Miłości? I co z tym bezmiarem stałoby się pośród Mroku?

– Nie, Światłość nie strąciła Fanuela, aczkolwiek usunęła go z Drabiny. Musiała to zrobić, by inne Anioły nie próbowały go naśladować – powiedział wolno Uriel.

– Więc gdzież on teraz jest? – rozległy się pytania.

– Przydaje blasku Słońcu, ciepła Ziemi i urody Niebu. Jest, już na zawsze, na jednej z asteroid, w pobliżu najgorętszej z gwiazd. Oddalony od niej na tyle, by nie spłonąć, a zarazem jest tak blisko niej, by nie móc do nas wrócić. I tylko czasem, gdy asteroida znajdzie się na jednej linii z Ziemią, widać z oddali tego najpiękniejszego z Aniołów, z rozłożonymi wielkimi skrzydłami i z obliczem wciąż jaśniejącym Miłością. Zwrócony jest ku Ziemi, gdyż Światłość zezwoliła mu spoglądać z oddali na tych, których pokochał: na ludzi.

– Nieszczęsny Fanuel, jakże musi tęsknić – westchnął Ave.

– Nie martw się, to tylko baśń. Jedna z wielu, jakie krążą na szczeblach Drabiny i których nie należy traktować dosłownie. Układają je najstarsi Aniołowie ku nauce najmłodszych – zakończył Uriel.

…lecz Ave nie uwierzył. Chciał dostrzec Fanuela na jednej z najdalszych od Ziemi, a najbliższych Słońcu asteroid – i gdy pilnie wpatrywał się w Niebo, ujrzał go. Tak, Fanuel tam był: rzeczywisty, jaśniejący, urzekający urodą. Patrzył na Ziemię, na mrowiące się na niej ludzkie Istoty, które kochał mimo ich wad. Nie widać było, by płakał, ale to pewnie dlatego, że w pobliżu Słońca było zbyt gorąco i łzy wysychały. Ave nie wątpił w jego łzy.

“Czy umiałbym pokochać ludzką Istotę aż tak, by mieć odwagę zmienić cudzy zapis?”, zamyślił się Ave i nagle zapłakał. Przecież zmienił zapis tego dziecka, lecz nie uczynił tego z Miłości, lecz przez własną próżność. I nie przedłuży jej życia, lecz je skróci. Nie znajdzie się za karę na asteroidzie, w pobliżu palącej gwiazdy, skąd mógłby jednak oglądać Ziemię i żywić się Światłem. On, Ave, rozproszy się w Mroku dokładnie w chwili, gdy nastąpi Koniec małej Istoty. Dlatego nie siebie mu żal, tylko jej.

I Ave znowu zaszlochał, głośno i rozpaczliwie, gdyż już nie miało znaczenia, czy ktoś go usłyszy.

– Ktoś płacze – szepnęła Ewa.

– Ktoś płacze – przytaknęła nerwowo Anna. Jan skierował w tę stronę ostre światło halogenowej latarki. Płacz wydobywał się z pnia dębu. Nachylili się. I zobaczyli go: spośród splątanych, grubych korzeni wynurzała się jasna, kudłata głowa; reszta ciała skryta była w ziemistej jamie.

– To Bezdomny – szepnął Jan i znów ogarnęło go poczucie winy.

– To Anioł – poprawiła go Ewa.

Jana jednak ponownie ogarnęły wątpliwości: zgoda, zachował się obrzydliwie, lecz wobec Bezdomnego, nie wobec Anioła. Wprawdzie pogodził się już z istnieniem Aniołów, lecz nie mógł uwierzyć, by te niezwykłe i doskonałe, znane od tysięcy lat, fruwające Istoty mogły kryć się w tak niechlujnym ciele. “A właściwie czemu wyobrażamy sobie, że Dobro musi być piękne? Przecież ono może tkwić w szpetnej skorupie”, przebiegło mu nagle przez myśl. Bezradnie wpatrywał się w oświetloną latarką postać, nie wiedząc, co robić.

Babcia, choć wcześniej nie miała wątpliwości, że Aniołem jest Bezdomny, teraz, jak Jan, stała nieruchomo, zmieszana i niespokojna. Co innego wymyślić, że Bezdomny jest Aniołem, a co innego uwierzyć, że jest nim ten brudny, rozczochrany, niedorozwinięty człowiek.

Anna też czuła się nieswojo. Nie wyobrażała sobie, że mogłaby podejść do głuchoniemego włóczęgi, skrytego w ziemistej jamie, i spytać: “Czy jesteś Aniołem Stróżem mojej chorej córki?”

Zanim jednak dorośli wymyślili, co robić, dziewczynka, przykucnęła wśród korzeni, wyciągając ku niemu dłoń. Nie wątpiła w niego ani przez chwilę. Jego wygląd nie miał znaczenia. Nie zdziwiło jej też, że w zaciśniętej ręce wciąż trzyma drewniane paciorki. Tak miało być: ona miała jego pióro, on jej koraliki. Oboje stanowili w końcu całość. Wiedziała, że na nią patrzy, choć oczy, jak zwykle, miał skryte pod strzechą włosów. Wyczuła, że się lęka, że jest słaby i przerażony. Odruchowo pogłaskała skudlone, długie włosy i szepnęła mu do ucha:

– Nie bój się. Wiem, kim jesteś. I wiem, że przedtem mnie chroniłeś, lecz teraz to ty potrzebujesz opieki.

Bezdomny milczał, zaskoczony i pełen winy. Widziała jego zdumienie.

– Nie chcesz mówić? Powiedz tylko, jak masz na imię? Czy Anioły mają imiona?

– Ave. Mam na imię Ave – odparł bezwiednie.

– Ależ jestem głupia, że się nie domyśliłam – powiedziała przejęta Ewa. – Jasne, że Ave! I pewnie zmieniasz imiona, gdy… no wiesz…

– Tak – przytaknął. – Jak się domyśliłaś, kim jestem? Ludzie rozpoznają nas tylko wtedy, gdy jesteśmy piękni i skrzydlaci, złotobiali i pełni Blasku. Nigdy też nie słyszałem, by jakakolwiek ludzka Istota, w dodatku tak mała jak ty, opiekowała się swoim Aniołem. Zawsze jest odwrotnie.

– Wszystko musi się zdarzyć pierwszy raz – odparła z powagą Ewa.

– Anielska Drabina zna nie takie historie – odparł, uszczęśliwiony i zarazem przejęty jej bliskością. – Ale ty nie jesteś w stanie mi pomóc. Bo ty… bo ty i ja… bo my oboje… – urwał spłoszony, a dziewczynka dokończyła:

– Bo wkrótce umrzemy? Wiem o tym. Ale jest coś, co może to zmienić.

– Zmienić nasz zapis? – spytał Ave, zapominając, że zdradza jedną z niebiańskich Tajemnic.

– Skoro tak to nazywasz. Nawet ładnie. Zapis… Czy zapis to mój los?

– Zapis to wiele losów. Niektóre z ludzkich Istot mają przeznaczony tylko jeden los, inne zaś kilka lub nawet kilkanaście. O tym, który się spełni, przesądza człowiek lub jego Anioł, a niekiedy przypadek. Ty już nie masz Anioła, więc spełni się najgorszy z nich.

– Nieprawda! Mam przecież ciebie!

– Nie posiadam Mocy. Jestem już tylko pół aniołem, pół człowiekiem.

– Za to ja mam coś, co należy do ciebie i co odmieni nasz los! – zawołała Ewa.

Ave drgnął. Vea, jego bliźniaczy brat, nie kłamał. “Myślałem, że kłamie, a on zawsze mówi prawdę”, zaniepokoił się. Tu, na Ziemi, nawet Zło miało zaskakujące, nie znane na Drabinie właściwości.

– Co to jest? Czy to coś posiada Blask? – spytał wystraszony, mając w pamięci słowa brata bliźniaka, że przedmiot ten przynależy do Nieba. Cóż ta dziewczynka mogła znaleźć?

– Och, jaki to ma blask! – zawołała z dumą Ewa i zaczęła wyjmować pióro spod dresu. Anioł śledził jej ruchy, a ona czuła jego spojrzenie i domyślała się, dlaczego kryje oczy pod włosami: mogłyby zdradzić, że nie jest ludzką Istotą.

– O czym oni mówią? – spytał półgłosem Jan. – Nic nie słyszę.

– Nie powinieneś – powiedziała babcia. – Sam wynotowałeś słowa Swedenborga, że postronny nie słyszy rozmowy człowieka z jego Aniołem.

Jana przerażała dosłowność, z jaką sprawdzały się słowa szalonego szwedzkiego wizjonera. I przerażała go nieobliczalność sytuacji, w jakiej się znaleźli. Oto Anioł Stróż jego śmiertelnie chorej córeczki – najprawdziwszy, choć chory i okaleczony – znajduje się w lesie blisko ich domu. Jest brudny, rozczochrany i tylko Ewa go słyszy.

“A może wokół człowieka stale się dzieją rzeczy niezwykłe, lecz on ich nie widzi, zajęty swoimi ludzkimi sprawami?” – zastanawiał się Jan, nie odrywając oczu od tej dziwacznej pary, pogrążonej w rozmowie. Nie słyszał ani słowa, choć stał niecałe dwa metry dalej, ale był pewien, że jest to bardzo ważna rozmowa.

…tymczasem Ewa wydobyła pióro spod dresu – i nagle mrok ponurego, dżdżystego lasu rozjaśnił się Blaskiem.

– Moje pióro! – wyszeptał przejęty Ave i bezwiednie wyciągnął ku niemu rękę. Lecz zaraz ją cofnął i schował za siebie.

– Nie chcesz go? – zdziwiła się dziewczynka.

– Nie chcę – odparł szybko, rozglądając się niespokojnie.

– Dlaczego?

– Nie wiedziałbym nawet, co z nim zrobić. To tylko jedno pióro – odparł.

– Ale ma Moc! – zawołała. – Jest ciepłe, lśni Blaskiem i pomogło mi ciebie odnaleźć. Dzięki niemu już nie kręci mi się w głowie, nie tracę przytomności, nie mam nawet temperatury! Czuję się o wiele zdrowsza!

– Nie mam prawa go mieć. Gdybym je wziął, niczego by to nie zmieniło. Nie mógłbym ani wzbić się w górę i pofrunąć z powrotem ku Światłości, ani nie odzyskałbym zdolności chronienia ciebie – powiedział z rozpaczą. – Nie widzisz, że to tylko jedno pióro, nie anielskie skrzydła? Nie ma prawa tu być, przynależy do Nieba, nie do Ziemi.

Na twarzy Ewy odmalował się tak ogromny smutek i strach, że Ave aż się wzdrygnął.

– Musisz je oddać, ale… jeśli dzięki niemu czujesz się zdrowsza…

Ewa nie słyszała jednak dalszych jego słów.

– Więc to cudowne pióro to… to NIC? Nie uratuje nas? A ja się tak cieszyłam! Wydawało mi się, że ono wszystko odmieni! Że wystarczy, gdy cię znajdę i ci je oddam! Przecież jesteś moim Aniołem Stróżem! – zawołała z rozpaczą, czując, jak łzy ściskają jej gardło.

“Czy mam odwagę Fanuela? Czy zdecyduję się złamać Niebiańskie Prawa?”, myślał gorączkowo Ave, patrząc na swoją Istotę i widząc łzy w jej oczach. “Czy zniosę swój ciężki los z dala od anielskiej gromady, potępiony, odepchnięty i samotny?”

– Jest szansa, ale niewielka – rzekł wreszcie, po długim wahaniu. – Bardzo mała. Musiałabyś zwielokrotnić Moc tego pióra. Wtedy, być może, rozwinęłoby się w skrzydła. Uciekając przed Mrokiem, zdążyłbym wybrać ci inny los, zanim… – i Ave urwał. Wolał nie kończyć, by nie zdradzić swego przyszłego losu. Ta dziewczynka nie powinna nic o tym wiedzieć.

– Zrobię wszystko, co każesz – powiedziała z nadzieją Ewa, nie zwracając uwagi na nie dokończone zdanie.

– To nie będzie łatwe – zasępił się. – Widzisz, musiałabyś niemal stać się Aniołem, a jesteś tylko człowiekiem. Powinnaś wypełnić co najmniej trzy anielskie uczynki wobec człowieka. Wówczas Moc pióra wzrośnie. Ale ty przecież nawet nie wiesz, na czym polega sens anielskiej opieki…

Ewa spoglądała na niego szeroko otwartymi, rozjaśnionymi radością oczami. Jej osobiście zadanie wydało się proste. Przypomniała sobie babciny obrazek znad łóżka i wykrzyknęła z przekonaniem:

– Ależ wiem! Doskonale wiem! A trzy uczynki to tak mało!

– Mało? Zdarza się, że nawet Aniołom zabraknie możliwości, by wypełnić choćby jeden – szepnął Ave z powątpiewaniem. – Ale próbuj. A potem mnie odszukaj.

– Po czym poznam, że Moc pióra rośnie?

– Poznasz. A teraz idź. I pilnuj go – przypomniał, obawiając się swego bliźniaczego brata. Jeszcze raz spojrzał na drżącą pierzastą stosinę, a potem z najwyższym trudem odwrócił głowę.

To był sygnał, że chce, by schowała pióro. Ponownie wsunęła je pod bluzę. Stawiało opór, stało się nagle niesforne i kłujące – jakby chciało wrócić do właściciela. Przytrzymała je mocno, odwróciła się i powiedziała stanowczo do towarzyszących jej dorosłych:

– Wracamy do domu.

Żadne nie miało odwagi pytać, co zdecydował Anioł, zwłaszcza że Ewa sprawiała wrażenie nieobecnej duchem. Najwyraźniej o czymś rozmyślała. To Anna przerwała milczenie:

– Czy on cię uleczy? – spytała ostrożnie, gdy już siedzieli przy stole, rozgrzewając się herbatą.

– Najpierw ja muszę uleczyć jego. Ale to nie będzie trudne. Muszę tylko spełnić trzy anielskie uczynki – odparła z optymizmem jej córka.

– Mój ty Boże… – westchnęła słabo babcia, nie wyobrażając sobie, co by to mogło być. Lecz niemal od razu ujrzała przed oczami to, co zobaczyła wnuczka: oleodruk ze skrzydlatą Istotą przeprowadzającą bezpiecznie dzieci przez kładkę. I uspokoiła się. Może to trudne, ale możliwe. Wystarczy tylko znaleźć kogoś, kto akurat potrzebuje pomocy.

Anna spojrzała na córkę niepewnie. Ale dziewczynka roześmiała się:

– Nie rozumiesz? Muszę uchronić kogoś przed Złem, na przykład, żeby nie wpadł do przepaści.

– W pobliżu nie ma przepaści – wtrącił ze sceptycyzmem Jan.

– …no to pod auto – wyliczała Ewa. – Żeby nie złamał nogi albo… albo żeby nie skłamał. Żeby był dobry dla innych…

Jan zmarszczył brwi.

– Nie wierzę, żeby to mogło być aż tak proste, by nie powiedzieć: prostackie.

– Prostackie?! – obruszyła się dziewczynka. – Uratowanie komuś życia czy uchronienie go przed popełnieniem złego czynu uważasz za prostackie?!

– Nie wierzę, by niebiańskie Istoty powołano do istnienia wyłącznie po to, by ustrzec ciebie lub mnie przed złamaniem nogi czy ręki! – wyjaśnił zaniepokojony Jan.

Anna milczała, nie chcąc opowiadać się po żadnej ze stron, lecz i ona miała podobne jak Jan wątpliwości. W sukurs Ewie przyszła babcia, która z pogodnym wyrazem twarzy wyrecytowała wszystkim znany czterowiersz:

Aniele Boży, Stróżu mój, Ty zawsze przy mnie stój. Rano, wieczór, we dnie, w nocy bądź mi zawsze ku pomocy!

– Ewunia ma rację – oświadczyła. – Nie ma wątpliwości, że Anioł chroni ludzi. Cóż innego może jeszcze robić? Przecież przekonaliście się, że gdy przestał ją chronić, wciąż zdarzało się coś złego. A teraz ona spróbuje ustrzec kogoś przed niebezpieczeństwem.

Anna i Jan milczeli. Oboje czuli to samo: nie wolno odbierać córce przekonania, iż potrafi ona zastąpić Anioła Stróża. Oboje jednak w to wątpili.

“Gdyby każdy z nas mógł być Aniołem, nie brakowałoby ich na Ziemi”, pomyślał Jan i opanowały go złe przeczucia. Już, już uwierzył, że wystarczy znaleźć Anioła, a jego córeczka cudownie wyzdrowieje. “Ale czy to był Anioł?”, znów fala wątpliwości rozlała się w nim szeroko, topiąc nadzieje.

– Chcesz ją pouczyć, czym są anielskie uczynki? Nie wiesz, że to Tajemnica? – zabrzęczał Vea głosem natrętnej muchy, która fruwała wokół głowy Avego.

– Nie będę jej tego uczył. Sama odgadnie – uspokajał Ave, oganiając się od owada. Przyłapał się na tym, że macha rękami bardzo delikatnie, by nie uszkodzić mu skrzydełek.

– Ta Wiedza należy tylko do was, i tak ma pozostać. Nawet my, Czarne, tego nie wiemy. Gdyby ludzie ją posiedli, losy Ziemi potoczyłyby się inaczej, choć niekoniecznie lepiej. Nie zdradzaj Tajemnic Nieba – zabrzęczał Vea, przysiadając na czole Avego.

“Dlaczego on jest taki pewny, że go teraz nie zabije? Wystarczyłby jeden ruch ręki…”, pomyślał Ave, lecz nie drgnął. “Vea wie, że od chwili, gdy uwierzyłem, że jest moim bratem, nie mógłbym zrobić mu krzywdy. Za to on, mimo że od początku miał świadomość naszego braterstwa, okaleczył mnie. Na tym polega różnica między nami. On w imię celu, który chce osiągnąć, zrobi wszystko i tu, na Ziemi, uczy tego jej mieszkańców. A ja…”

– …a ty, braciszku, pozostawiając anielskie pióro ludzkiej Istocie, działasz przeciw prawom ustanowionym przez Światłość – dokończył Vea. – Odbierz jej swoją własność lub przynajmniej nie pomagaj. Rozproszysz się w Mroku, lecz może ktoś na Drabinie wspomni twoje imię, imię Anioła pełnego pokory i odpowiedzialności. Bunt nie przystoi tobie, lecz mnie. Pamiętaj też, że w każdej sławie zawsze jest trochę niesławy…

Ave milczał.

Wieczorem tego samego dnia Ewa ustrzegła Annę od oparzenia się wrzątkiem.

– Raz! – zawołała triumfująco, łapiąc kubek z gorącą herbatą, który przewrócił się na niesionej przez matkę tacy.

– Co raz? – spytała zdziwiona Anna.

– Mój pierwszy anielski uczynek. Uratowałam cię od bólu. To była bardzo gorąca herbata.

Anna uśmiechnęła się niepewnie. Zaraz potem, dosłownie w chwili przed upadkiem, dziewczynka schwyciła babcię za ramię. Starsza pani potknęła się o zawinięty koniec dywanu i o mało co nie spadła ze schodów.

– Dwa – uśmiechnęła się Ewa z satysfakcją. – Zacznę was podejrzewać, że robicie to specjalnie.

– Co takiego? – spytała zaniepokojona babcia.

– Dajecie mi szansę, bym mogła sprawować nad wami pieczę. Jak Anioł Stróż.

Jan stłumił westchnienie. Wtedy Ewa usunęła spod jego nóg przeszkodę w postaci grubej książki, którą z właściwą sobie beztroską położył na podłodze.

– Mógłbyś się potknąć. Widzisz? Umiem uprzedzać wypadki, a czy nie o to chodzi Aniołom Stróżom?

Następny dzień wydał się niemal stworzony dla kogoś, miał wypełniać anielskie uczynki. Gdy Ewa wybiegła z domu po gazetę, którą właśnie wiózł listonosz jadący na rowerze, zza rogu wyskoczyło auto. Krzyk dziewczynki ostrzegł nieszczęśnika i w ostatniej chwili udało mu się skręcić na trawnik.

– Uratowałaś mi życie – powiedział z ulgą.

– Chyba tak – przyznała Ewa z zadowoleniem. Świat jakby się zmówił, by dostarczać jej okazji do pomagania innym. Idąc do babci, usłyszała rozpaczliwe piski dobiegające ze śmietnika. W jednym z kubłów skomlało czarnobrązowe szczenię, wyrzucone przez właściciela.

“Przecież Pani Sama straciła psa! Chodzi teraz samotnie na spacery i na pewno jest jej smutno”, pomyślała Ewa i pobiegła, tuląc szczeniaka, w stronę domku Pani Samej.

I znowu miała szczęście. Mimo niepogody drzwi werandy były uchylone. Ewa zakradła się, nie pukając, do środka, wsunęła psiaka, sama kryjąc się za krzewem bzu. Szczeniak ruszył nieporadnie w stronę, skąd płynęło ciepło i kojarzący się z jedzeniem zapach domu. Po chwili dziewczynka, po raz pierwszy w życiu, usłyszała głos Pani Samej (“Całkiem ładny, taki śpiewny”, pomyślała odruchowo):

– Skądżeś się tu wziął? Anioł cię zesłał?

“Pewnie, że Anioł”, stwierdziła w duchu zadowolona dziewczynka. – To Anioł, naprawdę Anioł zesłał psa – powtórzyła z uporem sama do siebie i cichutko odeszła. Pani Sama przemawiała właśnie do nowego lokatora, a jej śpiewny głos brzmiał tak czule, jakby mówiła do dziecka. “Jej dziecko byłoby szczęśliwe, gdyby je miała”, pomyślała dziewczynka i pełna satysfakcji pobiegła w stronę domu babci.

– No i co? – powitała ją wyczekująco starsza pani.

– To był wspaniały, pełen cudów dzień! Nawet sobie nie wyobrażasz, ile dobrego można zrobić w niezwykle krótkim czasie! – zawołała wnuczka i nie tracąc czasu, zaczęła jej o wszystkim opowiadać.

Babcia słuchała w milczeniu. Ją także, podobnie jak Jana i Annę, naszły wątpliwości. Zanim zasnęła minionej nocy, długo wpatrywała się w postać z oleodruku, identycznego z tym, jaki wisiał nad łóżkiem wnuczki. A potem przemówiła szeptem do wizerunku:

– Tak, to chyba dobre dla wyobraźni dziecka. Ale ty jesteś kimś więcej, inaczej niewiele byś się różnił od postaci z bajki. Musisz być bardziej skomplikowany, i myślę, że żaden obraz namalowany ludzką ręką nie odda twej istoty. Dlatego tak niewiele o tobie wiemy.

Tu babci przypomniał się inny cytat ze Swedenborga, który przeczytała w wydrukach Jana:

“Mowa Aniołów jest pełna mądrości, albowiem pochodzi z wewnętrznej ich myśli, a ich wewnętrzną myślą jest mądrość, jak wewnętrzne ich uczucie jest miłością. Miłość i mądrość ich jednoczą się w mowie. Anioły jednym słowem są w stanie wyrazić, czego człowiek tysiącem stów uczynić nie może, a również wyobrażenia ich myśli obejmują takie rzeczy, których człowiek nie pojmuje, tym bardziej nie jest w stanie ich wyrazić. Stąd to pochodzi, że to, co widziano i o czym słyszano w Niebie, nazywa się Niewypowiedzianym, a również takim, którego nigdy ucho nie słyszało, a oko nie widziało…”

Nie, te słowa nie pasują do przesłodzonej postaci z obrazka. Babcia zaczęła pojmować, dlaczego Anna nie lubiła tego oleodruku. Wyczuwała w nim fałsz. To była wizja Anioła przykrojonego do małych ludzkich potrzeb, Anioła “oswojonego”, podobnego pięknemu ptakowi, którego ktoś zamknął w klatce. Tymczasem Anioły, jak słusznie powiedział Jan, nie zostały stworzone po to, by ustrzec człowieka od złamania nogi.

To prawda, że gdy Ewa utraciła swego Anioła Stróża, zaczęły się jej przydarzać różne wypadki: rozbiła głowę, wpadła pod auto, skaleczyła rękę drutem. Gdyby uniknięcie tych ludzkich przypadłości zależało wyłącznie od Aniołów, to wprawdzie miałyby one mnóstwo roboty od rana do wieczora, ale co pozostałoby dla człowieka? Przecież te wszystkie dobre uczynki uzbierane przez jej wnuczkę od wczorajszego wieczoru po dzisiejszy ranek zasługiwały na pochwałę, ale nie były niczym nadzwyczajnym. Mieściły się w zakresie ludzkich możliwości. A czy Anioły istniały po to, by wyręczać ludzi?

Babcia nie miała odwagi wyznać Ewie swych wątpliwości i odebrać jej wiary w sens tego, co robiła. “Może ona wie lepiej niż my, co ma robić? Przecież to ona rozmawiała ze swoim Aniołem…”, pomyślała z nadzieją.

– A co z piórem? – spytała babcia. – Mówiłaś, że będzie nabierać Mocy…

– Mam je tutaj. Chcesz, to je obejrzymy. Na pewno się zmieniło. ON mówił, że się zmieni – powiedziała dziewczynka.

Zamknęły okna i drzwi, zasunęły zasłony i Ewa ostrożnie wyjęła pióro spod dresu. Ciepłe światło rozjaśniło kąt pokoju, w którym stały. Z zapartym tchem wpatrywały się w puszystego gościa. Miał w sobie coś takiego, że przykuwał uwagę, jego niezwykłość nie mogła spowszednieć. Rzeczywiście było trochę inne niż wczoraj.

– Ten blask… – zaczęła niepewnie babcia.

– …jest słabszy? – dokończyła szeptem Ewa.

Położyła pióro na ramieniu i czekała. Powinno frunąć i rozpocząć swój przedziwny taniec. Ale leżało nieruchomo. Dmuchnęła. Puch i złocistobiałe piórka wokół stosiny drgnęły i pióro powoli, jakby niechętnie, uniosło się i rozpoczęło powolny lot po pokoju.

– Nie chce fruwać? – spytała zmieszana babcia.

– Może jest zmęczone? – odpowiedziała dziewczynka, ale w jej głosie wyczuwało się niepokój.

– Zapewne tęskni do swojego Anioła i dlatego jest takie… no, wiesz… – dodała z nadzieją starsza pani.

Ewa wpatrywała się w pióro w milczeniu – i nagle wybuchnęła płaczem. Ona, tak pełna wiary, że może odmienić zły los, w jednej chwili zwątpiła i stała się bezradnym dzieckiem. Babcia objęła ją ramieniem. Jej też chciało się płakać. To wszystko miało wyglądać inaczej! Tak się cieszyły, gdy znalazły pióro i gdy w Bezdomnym odkryły Anioła. Tak były pewne, że pokonają zły los.

– To pióro już wkrótce stanie się zwyczajnym piórem, podobnym do tych z poduszki, a ja będę coraz słabsza – powiedziała z rozpaczą dziewczynka. Pióro tymczasem opadło na jej ramię, jakby rzeczywiście osłabło. “Przypomina mnie”, pomyślała Ewa, chowając je pod ubranie.

– Tata miał rację, a ja powinnam się domyślić. ON wiedział. Ostrzegał mnie, że zastąpienie Anioła jest bardzo trudne. Prawie niemożliwe.

– Prawie, czyli nie całkiem niemożliwe. Trzeba jednak się dowiedzieć, czemu naprawdę służą Anioły. Myślę, że to jednak nie jest tak proste, jak się na ogół sądzi. Wiesz, to pewnie trochę tak jak z komputerem taty. Może być zwykłą maszyną do pisania, lecz pełnię jego możliwości znają tylko informatycy.

– Nigdy nie odgadnę, jaka jest rola Anioła. Nie powinnam więc zatrzymywać tego pióra. Pójdę i mu je oddam – powiedziała z determinacją Ewa, odganiając muchę, która brzęczała koło jej głowy.

– Nie wolno ci! Jak mogłaś coś takiego wymyślić! Ile wysiłku kosztowało nas jego odnalezienie! Bez tego pióra będziemy… będziemy bezradni – dokończyła babcia.

– Wiem. Ale czuję, że powinnam je zwrócić – szepnęła dziewczynka. Natarczywe brzęczenie muchy nie ustawało. Babcia schwyciła gazetę i rzuciła się w pogoń za upartym owadem.

– Nie zabijaj! – zawołała dziewczynka.

– Muchy są szkodnikami. Już dawno powinna spać o tej porze roku! – zdenerwowała się starsza pani.

– Właśnie dlatego jej nie zabijaj. Jest uparta. Ma charakter. I nie jest brzydka, wbrew temu, co wszyscy sądzą o muchach – stwierdziła dziewczynka, patrząc na czarne skrzydełka owada, połyskujące tęczowymi barwami.

– Ona ma charakter, ale ty nie. Za szybko rezygnujesz – powiedziała babcia, patrząc wnuczce prosto w twarz: – Wyżej ceniłam twój upór. Walcz.

– Ale co mam robić? – spytała bezradnie Ewa.

– Idź do NIEGO. Mieszka znowu w ruderze. Widziałam go rano, wracając z zakupów. Po raz pierwszy nie miałam odwagi, by ot, tak, do niego podejść. Ale tylko on, jeśli zechce, powie ci więcej o… jak to właściwie nazwać?… o anielskich obowiązkach… o związku między losem ludzi a istnieniem Aniołów? Wiem tylko, że to nasza jedyna nadzieja… – i starsza pani urwała.

– Dobrze, pójdę. Ale wątpię, czy to pomoże. Jak mogłam wbić sobie do głowy, że człowiek może być Aniołem! jak mogłam sądzić, że Anioły są od tego, by ratować listonosza przed pędzącym autem lub dać szczeniaka sąsiadce? Ależ jestem głupia – złościła się bezradnie Ewa. – Tata miał rację, Anioły, takie piękne, nieziemskie, istniejące od początku świata, muszą być stworzone do innych celów.

Łzy już jej obeschły. Tak, pójdzie do Bezdomnego poprosić o jakieś wskazówki. A jeśli ich nie otrzyma, odda mu pióro.

“Oddam je, bo to, co niebiańskie, musi wrócić do Nieba”, przebiegła jej przez głowę szybka myśl i zaraz uciekła, jakby odfrunęła wraz z upartą muchą, której brzęczenie nagle umilkło.

– Ależ nie! Nie oddam pióra, póki jeszcze raz nie spróbuję – obwieściła głośno jesiennym drzewom, maszerując w stronę rudery.

Półczłowiek uwięziony w Avem miał nadzieję, że mała ludzka Istota zdoła przydać Mocy pióru i wówczas uda mu się ją uratować. Półanioł był przerażony. Dziewczynka nie miała prawa posiadać niczego, co należało do Anioła. To, co niebiańskie, nie może przebywać na Ziemi. Ave powinien użyć resztek sił, by odzyskać swą własność i z pomocą Czarnego zwrócić ją Światłu. A potem musi rozproszyć się w Mroku i nie popełniać już żadnych niezgodnych z anielskimi prawami czynów.

“Grzech Fanuela jest mniejszy niż mój”, myślał Ave. “Fanuel z miłości do ludzkiej Istoty zmienił jej zapis, lecz nie zdradził Nieba. Ludzka Istota nic o tym nie wiedziała. Żyła sobie szczęśliwa, nieświadoma anielskiego uczynku. Ja zaś chcę się posunąć dalej – zamierzam dla tej dziewczynki zmienić cudzy zapis, i w dodatku chcę jej ujawnić sekretną wiedzę…”

Ave wiedział, że ofiarodawczyni drewnianych koralików przyjdzie wkrótce po pomoc, a on musi podjąć decyzję, czy jej udzieli.

Najstarsze Anioły na Drabinie opowiadały młodym legendę o czasach, gdy na Ziemi pojawiły się pierwsze ludzkie Istoty. Były nagie, słabe, bezradne, przerażone zarówno światem ziemskim, jak i niebieskim. Niektóre z nich na widok skrzydlatych Aniołów traciły z lęku mowę, biły im pokłony i niezdarnie rysowały ich wizerunki na skalnych ścianach. Istoty te, półdzikie i nierozumne, żyły w wiecznym chłodzie, w przerażającym mroku, polowały na siebie i na zwierzęta, których surowe mięso szarpały zębami. I wtedy zstąpił do nich z Nieba litościwy półbóg, aby przynieść im ogień. Tylko ogień mógł odmienić ich życie, lecz właśnie ognia nie wolno było im poznać.

– …bo ogień, z jego Blaskiem, przynależał do Nieba – tłumaczył Barbiel młodym Aniołom. – Podejrzewam, że ludzkie Istoty nigdy w życiu by go nie odkryły. Dzieje mieszkańców Ziemi potoczyłyby się zupełnie inaczej. Nic dziwnego, że Bogowie surowo ukarali swego półboskiego brata. O wiele surowiej, niż Światłość pokarała Fanuela. Ów półbóg, o imieniu Prometeusz, został zrzucony na Ziemię i przykuty do skały, gdzie przez całą Wieczność orły wyrywają wątrobę z jego wnętrza. Za sprawą Nieba wątroba wciąż odrasta i jego cierpienie nie ma końca.

– Czyż nie ma sposobu, by wyzwolić go od tego cierpienia?! A gdyby się pokajał, czy uzyskałby łaskę Światłości? – zaczęły pytać gorączkowo młode Anioły.

Barbiel w odpowiedzi tylko westchnął:

– To krnąbrny półbóg. Może dlatego, że był tylko półbogiem i miał w sobie coś z człowieka. Cierpi niewysłowione męki, a mimo to nie tylko nie chce się kajać, lecz powtarza, że zgrzeszyłby w ten sam sposób po raz wtóry.

Ave nagle sobie uprzytomnił, że po upadku na Ziemię on też jest półczłowiekiem, jak półboski Prometeusz. I może właśnie ta mała cząstka człowieczeństwa przesądza o tym, że gotów jest złamać prawa ustanowione dla Aniołów przez Światłość?

“Cóż ta Ziemia zdolna jest zrobić z Aniołami…!”, zamyślił się, wstrząśnięty odkryciem. “Czarny stoi na straży niebiańskich praw, a ja zamierzam je łamać? Czyż nie powinno być na odwrót?”

“Przyjdź, dziewczynko, pomogę ci, jeśli będziesz zdolna mnie pojąć”, powiedział w przestrzeń bez słów, co jednak słyszalne było dla Vei.

– Grzeszenie to mój przywilej, braciszku – zabrzęczał natrętnie Vea, lecz nie doczekał się odpowiedzi. Więc zamilkł i zmuszony chłodem, przeobraził się w sęk we framudze zabitego deskami okna.

Ave milczał i cierpliwie czekał.

Czarny Ptak zniknął. Anna parokrotnie zarówno w ciągu dnia, jak i nocą wyglądała na drzewo, lecz w pobliżu domu i na łące nigdzie nie było go widać. Ta nieobecność w paradoksalny sposób ją martwiła.

– Przylatywał, by sprowadzić nieszczęście. Zniknął, gdy ono przyszło, widocznie uznał, że żadna siła już mu nie zaradzi. Ani my, ani lekarze, ani nawet Anioł. Ten ptak każe nam się domyślać, że anielskie pióro, bez wiedzy o jego mocy i przeznaczeniu, jest dla nas równie bezwartościowe jak zwykłe pierze z poduszki – powiedziała do Jana.

Jan też tracił powoli wiarę, która przyszła tak nagle za sprawą pełnych pasji angelologów, Swedenborga i niezwykłego anielskiego pióra. Teraz, gdy już odnaleźli rzekomego Anioła i absolutnie nic się nie zmieniło, Janowi wracał chłodny, naukowy sceptycyzm.

– Uwierzyliśmy, że wystarczy dać pióro Bezdomnemu i stanie się cud. Owszem, angelolodzy opowiadają o cudach, które podobno sprawiają Aniołowie. Ale te wszystkie cuda wyglądają mi na zwykłe przypadki. Nie wierzę, by opieka Nieba nad ludźmi sprowadzała się tylko do ratowania ich z opresji! – mówił Jan do żony. – Wysłannicy Nieba muszą pełnić jakąś niepojętą dla ludzi rolę, i jest mało prawdopodobne, by trzynastoletnia dziewczynka była w stanie przeniknąć tajemnicę, której nie rozwiązali najwybitniejsi filozofowie i teolodzy!

Jednak Anna nadal prawie bez zastrzeżeń wierzyła w cudowne anielskie moce. Wierzyła, lub chciała wierzyć, gdyż nie widziała dla Ewy innego ratunku. Ale podobnie jak Jan obawiała się, że zastąpienie Anioła przez człowieka jest niemożliwe. Wyobrażenia ludzi o anielskiej naturze są nazbyt prymitywne i prostackie, jak mówił Jan.

“Muszę jakoś pomóc Ewie”, powtarzała w duchu Anna. “Jan przestał wierzyć, że można jej pomóc, więc nic nie wymyśli. Babcia wyobraża sobie Anioła tak, jakby był tą cukierkową postacią z oleodruku. Jeśli ja czegoś nie wymyślę, jeśli nie pojmę celu istnienia Aniołów, to moja Ewa umrze.”

Wyjrzała przez okno pracowni. Momentami nadal mżyło, a dzień był równie ponury jak poprzedni. W uliczce nie zobaczyła nawet śladu człowieka, poza Panią Samą, która spacerowała ze swoim szczeniakiem. “Tyle uczucia marnuje się dla jednego małego psa”, pomyślała odruchowo Anna, która nie przepadała za zwierzętami w domu, podobnie jak Jan.

Jan tkwił przy komputerze, Ewa była u babci. Anna westchnęła, a potem włożyła grube buty, kurtkę z kapturem i ruszyła do lasu, by spotkać się z Bezdomnym.

“Może on mi wyjaśni, co może zrobić niespełna trzynastoletnia, drobna i śmiertelnie chora dziewczynka, by zastąpić, choćby na krótko, istotę tak doskonałą jak Anioł”, myślała, maszerując przez chlupoczącą po deszczach łąkę. “Może da mi znać, czy to w ogóle jest możliwe? Może ja, osoba dorosła, szybciej to pojmę niż Ewa, gdyż zrozumienie istoty anielskości musi przekraczać możliwości umysłu dziecka”.

Las był coraz bliżej, ziemia pod nogami Anny grząska, lecz nigdzie nie natrafiła na bagno porośnięte zdradliwą zielenią. Pierwsze drzewa powitały ją chłodnym, wilgotnym mrokiem, i mimo ciepłej kurtki wstrząsnęło nią zimno. Podobnie jak jej mąż, nieczęsto bywała w lesie, a ten jesienny dzień był najmniej odpowiedni na taką wyprawę. Nie miała jednak wyboru. Gdzieś tutaj, w głębi gęstej plątaniny gałęzi, u stóp dębu, ukrył się w jamie Bezdomny Anioł, i ona musiała z nim porozmawiać za wszelką cenę.

Nie obeznana z lasem, choć był tak blisko domu, miała kłopot z odnalezieniem ścieżki. Nie pamiętała nawet kierunku, w jakim wówczas szli, ani tym bardziej miejsca, w którym rósł tamten dąb. Zagłębiała się w las, tracąc orientację, gdzie jest i w którą stronę powinna iść.

…nagle usłyszała nad sobą potężny łopot skrzydeł i z przestrachem podniosła głowę. Potykając się o wystające korzenie, kątem oka zdążyła dostrzec ponurą sylwetkę Czarnego Ptaka. Schwyciła się gałązek pobliskich krzewów, ale te nie wytrzymały jej ciężaru. Pod nogami poczuła groźną pustkę. Gdy upadała w kłusowniczy dół, podobny do tego sprzed ośmiu lat, w którym odnaleźli Ewę – Czarny już siedział na gałęzi pobliskiego drzewa i wpatrywał się w nią wypukłymi koralikami oczu. Poczuła bolesny ucisk żelaznych szczęk zaciskających się na jej nodze, a ostatkiem świadomości wydało się jej, że Ptak rozchyla dziób i uśmiecha się diamentowymi drobnymi ząbkami. Potem straciła przytomność.

Jan znowu tkwił przed komputerem. Ale już niczego nie szukał, uznał, że nie ma sensu. We wszystkich opisach anielskiej misji to Anioły pomagały ludziom, nigdy na odwrót. Żaden z angelologów nie opowiedział o przypadku, by Anioł Stróż miał kłopoty.

“Cóż to za Anioł, któremu trzeba udzielać pomocy, inaczej będzie niezdolny do opieki nad człowiekiem”, złościł się Jan. Utwierdzał się w przekonaniu, że jego podświadoma niechęć do Bezdomnego, która eksplodowała pamiętną awanturą, była w gruncie rzeczy uzasadniona.

W domu było cicho. Ewa poszła do babci, Anna zaś zapewne biedziła się w pracowni nad kolejną rzeźbą. Jan lubił ciszę, lecz teraz go denerwowała. Nawet trochę się jej bał. Początkowo świadomość straszliwej choroby córki docierała do niego powoli, może zbyt wolno, a ostateczne jej konsekwencje – jeszcze wolniej. Cały czas rodzina trzymała się w tym nieszczęściu razem: Anna, babcia, Jan i Ewa. Razem zagłuszali swój lęk. Jednak w pustym domu zrozumienie tragizmu sytuacji w dziwny sposób wzmagało się.

Monotonny szum komputera nie rozbijał tej upiornej ciszy, ale ją wręcz potęgował. Nie, to nie komputer, lecz mucha brzęczy… Duża, tłusta, z połyskującymi tęczowo czarnymi skrzydełkami. “Niech sobie lata”, pomyślał zniechęcony Jan. W tej upiornej, krzyczącej ciszy coraz bardziej opuszczała go pewność siebie; z wolna przestawał wierzyć w Anioła, za to dopuszczał myśl o śmiertelnej chorobie swojej córeczki.

“Dlaczego zawsze łudzimy się, że straszne rzeczy przydarzą się wszystkim, tylko nie nam? Czemu uważamy się za wyjątkowych, których los musi oszczędzić? Piorun, zgodnie z naszym przekonaniem, zawsze uderzy w dom sąsiadów, nie w nasz, a w pociągu, który się wykolei, nie będzie podróżował nikt z naszej rodziny. Nowotwory dotkną nieznajomych, by dopełnić statystykę, a na chorobę Alzheimera zapadnie były prezydent gdzieś daleko, w Ameryce, a nie nasza babcia. A przecież tym razem jest inaczej: to nasza Ewa ma najostrzejszą i prawie nieuleczalną odmianę białaczki i może na nią umrzeć. Może…? Wszystko przemawia za tym, jeśli nie zdarzy się cud. Nigdy nie wierzyłem w inne cuda niż odkrycia myśli ludzkiej. Mimo to jestem gotów uwierzyć we wszystko, co wydawało mi się wcześniej niemożliwe, byle uratować moją córkę. Co jednak może zrobić ten Bezdomny, nawet gdyby był Aniołem, skoro wygląda na kogoś, kto rozpaczliwie potrzebuje pomocy? A jeśli jest tak bezradny i ułomny, to czy na pewno jest tym, za kogo go uważamy? A może tajemnicze pióro jest tylko kuglarską sztuczką?”, rozmyślał Jan.

Siedział przed monitorem, z głową podpartą obiema dłońmi. Szum komputera i brzęczenie upartej czarnej muchy zlewały się w jeden monotonny dźwięk. Ekran zgasł, by rozbłysnąć migotliwymi ognikami gwiazd. Z wielu możliwych “wygaszaczy”, fruwających chmur, pływających ryb, latających ptaków, skaczących kotów i innych, Jan najbardziej lubił kosmos i zainstalował sobie tylko ten program.

Matowy szklany monitor komputera powlekał się teraz czernią, w której z wolna zaczynały migotać większe i mniejsze gwiazdy. I były to jedyne gwiazdy, jakie Jan oglądał, gdyż prawie nie zdarzało mu się wyjść nocą przed dom, by spojrzeć w prawdziwe Niebo. Nawet gdy powtarzał sobie sławną maksymę Kanta, gwiaździste Niebo było jedynie czystą formą.

Gwiazdy na monitorze mrugały ku niemu porozumiewawczo, a jedna z nich wydawała się większa niż zazwyczaj, Jan przyglądał się jej podejrzliwie. Program “wygaszacza” nie przewidywał tak dużej gwiazdy, ona jednak wciąż rosła i rosła, zajmując najpierw trzecią część ekranu, potem połowę, a wreszcie cały monitor rozjarzył się niespotykaną Światłością. Lecz mimo zdumiewającego natężenia blasku Światłość nie raziła oczu Jana. Przeciwnie, była ciepła i przyjazna, dawała poczucie bezpieczeństwa i nadziei. Jan obserwował ją – i zarazem, zaskoczony, pojął, że ona obserwuje jego. Światłość patrzyła na niego uważnie i prześwietlała go na wylot, jak promienie rentgenowskie. Czego szukała?

Co jest w człowieku w środku? Jeszcze miesiąc temu Jan powiedziałby, że jest tam szkielet, narządy wewnętrzne, takie jak serce, żołądek, wątroba, mózg, układ nerwowy, krwiobieg i tysiąc pomniejszych, równie precyzyjnych elementów. Teraz już nie był pewien, czy to wymieniłby w pierwszej kolejności. Wiedział, że być może w środku człowieka, choć nie wiadomo gdzie, jest także DUSZA, a w niej… Właśnie, co znajduje się w duszy człowieka? Jądro podobne do jądra atomu, choć równocześnie całkiem inne?

Światłość płynąca z monitora przeszywała go na wylot, jak promień lasera.

…znalazła. Jan wyczuł wahanie, a potem pełne ulgi westchnienie pulsującego Blasku. Światłość znalazła to, czego szukała. Duszę Jana, a w niej małe, malutkie nasionko. Wiarę. Nie miało znaczenia, w co wierzył jej posiadacz, jakim imieniem nazywał swego Boga (może nie nazywał go wcale? a może to nie był Bóg?) i czy odprawiał (lub nie) jakieś obrzędy na Jego cześć. Światłość przejrzała, że Jan nie był jedynie sprawnym mechanizmem, złożonym z wody, krwi, mięsa, kości i mózgu, który dzięki tej sprawności zdobył panowanie nad Ziemią. Jan miał też duszę, a w niej malutkie nasionko gotowe rosnąć i dojrzewać, przeczuwać Niebo, a czasem, w najmniej spodziewanej chwili, odczuć dotyk Anioła. Dopiero wówczas panowanie człowieka nad Ziemią przemieniało się w pełne miłości współżycie z nią i człowiek zaczynał być zdolny do przyjęcia Tajemnicy. Rozumiał, że nie wszystko można wyrazić za pomocą wzorów matematyczno-fizyczno-chemicznych; był gotów uszanować Nienazwane, a nawet pokochać je za to, że nie pozwalało się nazwać.

Ekran powoli gasł, a mrugające gwiazdy “wygaszacza” przybierały z wolna właściwe proporcje. Jan westchnął głęboko, wstał od komputera i otwarł szeroko drzwi do jesiennego ogrodu. Mimo wczesnej pory niebo granatowiało. Jan wyszedł przed dom, nie zauważając wylatującej w ślad za nim muchy, która zniknęła, wtapiając się w mrok. Spojrzał w górę i zobaczył nad sobą prawdziwe gwiazdy.

“Nawiedził mnie mój Anioł Stróż?”, spytał samego siebie. “Nie wiem, ale odczułem, że już nie jestem sam. I nawet gdyby Ewa musiała odejść, nie będę już sam, ani w radości, ani w bólu, ani w chwili umierania”.

Postanowił, że o tym spotkaniu nie powie nikomu. Wiedział, że było przeznaczone wyłącznie dla niego, aby mu coś uprzytomnić.

– WSZYSTKO JEST MOŻLIWE, JANIE. I PO TO STWORZYŁEM CZŁOWIEKA, ŻEBY NIEMOŻLIWE STAŁO SIĘ MOŻLIWYM. ŻEBY TAJEMNICA POZOSTAŁA TAJEMNICĄ, GDYŻ WIEDZA WPRAWDZIE BEZ NIEJ ISTNIEJE, LECZ NIE MA WIARY.

Dom za plecami Jana był ciemny i nieruchomy, lecz swojski. W żadnym z okien nie paliło się światło. Widocznie Anna gdzieś wyszła, a Ewa została u babci. Podniósł znowu głowę i wpatrzył się w głęboki granat nad sobą.

– “Niebo gwiaździste nade mną, prawo moralne we mnie”, powiedział głośno i wyraźnie.

Potem dostrzegł jakiś ruch na tonącej w mroku łące. Ku furtce szła Anna w towarzystwie kobiety o zamazanej przez mrok sylwetce. “Któż to?” – zdziwił się. “Czy to nie Pani Sama?”

– Anno! – zawołał i podbiegł do furtki. Obcej kobiety nie było. Zniknęła, jakby rozpłynęła się we mgle. Jego żona, kulejąc, weszła do ogrodu.

– Muszę opatrzyć nogę – powiedziała spokojnie. – Poszłam na spacer i wpadłam w kłusownicze wnyki.

– I ta kobieta ci pomogła? – domyślił się.

– Jaka kobieta? – spytała Anna.

– Szła z tobą. Zniknęła przed furtką.

– Nikogo ze mną nie było – powtórzyła dobitnie Anna i spytała z irytacją: – Co ty właściwie robisz w ogrodzie? Nigdy nie chodzisz! Jest zimno. I pada deszcz.

– Patrzyłem na gwiazdy – odparł speszony Jan.

– Na gwiazdy? – zdziwiła się Anna. – Nie ma gwiazd. Są tylko chmury.

Jan milczał. Weszli do domu i Anna bezszelestnie, niemal jak duch, zniknęła w swojej pracowni. Chciała być sama.

Gdy godzinę temu Anna odzyskała przytomność, leżała w nienaturalnie skręconej pozycji, z nogą unieruchomioną w żelaznych wnykach. Każdy ruch potęgował ból. Nie wiedziała, ile czasu minęło, lecz sądząc z zapadającego mroku, chyba sporo.

“Umrę tu z bólu, pragnienia i głodu, i nikt mnie nie znajdzie. Nikt o tej porze nie chodzi do lasu, w dodatku ścieżką za naszym ogrodem”, myślała w panice.

Nad jej głową robiło się coraz ciemniej. Zerknęła na zegarek. Była szósta.

Usiłowała przekręcić się i dosięgnąć rękami wnyków, by je rozewrzeć, lecz było to niemożliwe.

“Co za szczęście, że mam tak grube buty”, podziękowała losowi w duchu.

Prawdopodobnie skórzana cholewka wyhamowała impet ostrych, żelaznych zębów, więc kość nie była złamana. Mimo to nie wiedziała, jak się wydostać. Uwolnienie się bez pomocy było niemożliwe.

“Będę krzyczeć”, pomyślała, “może ktoś usłyszy”. – Może Bezdomny… ten Anioł… ukrywający się w jamie pod dębem, przyjdzie mi z pomocą? – wyszeptała z nadzieją, choć bez przekonania. “On sam pewnie potrzebuje pomocy. Czy Anioł potrzebujący pomocy w ogóle jest jeszcze Aniołem?”, zastanowiła się przelotnie.

– Nie mam żadnych, ale to żadnych szans – stwierdziła głośno. – I to właśnie teraz, gdy trzeba działać…

Zamknęła oczy. Poczuła się bezradna, osamotniona i nieszczęśliwa. I dokładnie wtedy, gdy już poddała się zwątpieniu i zapadała w bolesną drzemkę, usłyszała cichy głos:

– Nie śpij. Zaraz tam zejdę.

Do kłusowniczego dołu lekko wskoczyła nieznana kobieta. Anna pomyślała, że gdyby to był mężczyzna, jej strach jeszcze by wzrósł. Teraz, gdy leżała unieruchomiona i skazana na cudzą łaskę, widok mężczyzny skojarzyłby się jej z doniesieniami z pierwszych stron gazet i z telewizji o brutalnych mordach, gwałtach, napaściach. Na szczęście to była kobieta i w pierwszej chwili Anna wzięła ją za Panią Samą. Bez wysiłku rozsunęła żelaza unieruchamiające nogę, a potem podała jej rękę. Z równą lekkością wspięła się na krawędź kłusowniczego dołu i pociągnęła ją za sobą, tak jakby Anna nic nie ważyła.

Z westchnieniem ulgi Anna rozprostowała zdrętwiałe ciało. Dopiero teraz mogła się przyjrzeć wybawicielce. Lecz zamiast rysów jej twarzy dostrzegła tylko jaśniejszą plamę.

– Jakoś dziwnie cię widzę. Pewnie uderzyłam się w głowę – stwierdziła z niepokojem. Nie wiedziała, dlaczego mówi do nieznajomej “ty” zamiast “pani”.

– Nic ci się nie stało – uspokoiła ją obca kobieta. I Anna jej uwierzyła, choć sylwetka nieznajomej nadal wydawała się rozmazana i niewyraźna, jak na starej taśmie filmowej lub dagerotypie. Wzrok sprawiał jej też dodatkowe niespodzianki, które musiały być wynikiem powypadkowego szoku: oto chwilami wydawało jej się, że widzi poprzez nieznajomą. Na przykład gałąź pobliskiego drzewa widoczna była poprzez jej ciało. A gdy kobieta poruszyła się, stając w prześwicie drzew, Anna miała uczucie, że tamta w ogóle nie odcina się od mroczniejącego, wieczornego nieba.

Szły wolno w stronę osiedla. Anna kulała i czuła, że mimo wysokiej cholewki buta nogę ma otartą do krwi. Lecz nie myślała o bólu. Słuchała słów nieznajomej, wypowiadanych cichym głosem, z pozoru nie mających żadnego związku z sytuacją. Głos kobiety był śpiewny, a słowa układały się w jakąś dziwną, rytmiczną melodię. Anna bezwiednie poddała się temu rytmowi i miała uczucie, że nie idą, ale tańczą obie na tej jesiennej błotnistej łące.

– Doliną płynie Rzeka, rozlana szeroko, leniwa, powolna, gdyż nie ma się do czego spieszyć. I tak zdąży. Już przecież pokonała znajdujące się wyżej skalne progi, niespodziewane zakręty i wszelkie przeszkody. Woda, w niespiesznym rytmie niesie kamień. Ale ten rytm spowalnia się coraz bardziej i bardziej, gdyż Rzeka rozlewa się szerzej i szerzej, więc kamień w pewnej chwili osiada w nadbrzeżnym piasku. Mości w nim sobie swoje miejsce. Pozwala, by przylgnął doń muł i żwir. Cieszą go zawirowania wody, które przypominają pieszczotę. Kamień przecież jeszcze należy do Rzeki. Ale teraz płynąca wciąż woda niesie gałąź. Wiele gałęzi, gdyż gdzieś powyżej zerwała się wichura, l choć wszystko wskazuje na to, że gałąź spłynie z prądem Rzeki, kolejny, drobny podmuch wiatru zmienia jednak rytm fali i ta jedna jedyna gałąź zahacza o kamień. Teraz są już razem: kamień z gałęzią. Zaprzyjaźniają się. Tymczasem dnem Rzeki fale niosą drobiny piasku, mułu, żwiru, wodorostów, starych muszelek, porzuconych przez raki skorup i śmieci. Większość z nich spływa razem z Rzeką, coraz dalej i dalej ku morzu, ale nieliczne osadzają się na gałęzi, splecionej z kamieniem w przyjaznym uścisku. Mijają godziny, dni i noce, tygodnie i miesiące. Lata. Na brzegu Rzeki powstaje niewielki półwysep, który zmienia jej bieg. Rzeka niespiesznie zmienia koryto. Nikt w tym półwyspie nie rozpoznałby kamienia z gałęzią, splecionych w uścisku, choć to one są sercem i praprzyczyną, dla której powstał ten spłacheć ziemi. Rosną na nim teraz drzewa, krzewy, kwiaty, a ptaki wiją tu gniazda. Gdyby nie kamień z gałęzią, Rzeka wciąż płynęłaby dawnym korytem. Zamiast ptasich gniazd i owoców na drzewach pluskałyby się w wodzie małe rybki, a duże składałyby ikrę. Kto powstrzymał kamień, by osadził się w piasku akurat w tym miejscu? Kto przyniósł gałąź, by zaczepiła się o kamień? Kto przewidział, że gdyby nie ten półwysep, Rzeka każdego roku na wiosnę zalewałaby Wioskę, która uwiła swoje gniazdo tuż obok, w zakolu…?

Nieznajoma umilkła, a jej śpiewne pytanie zawisło w mokrym od jesiennej mgły mrocznym powietrzu. Anna wiedziała, że nie musi na nie odpowiadać. I nie zdziwiła się, gdy w pobliżu furtki, wiodącej z łąki do ich ogrodu postać rozpłynęła się we mgle.

“Anioły objawiają się ze skrzydłami z próżności, gdyż skrzydła wcale nie są im potrzebne. A spory o ich płeć ni mają sensu, gdyż mogą przybrać płeć zarówno męską, jak i żeńską”, myślała, wchodząc do domu.

Wszystko już wiedziała, nie miała tylko pewności, czy nieduża i niedoświadczona dziewczynka, w dodatku śmiertelnie chora, może znaleźć kamień, który zmieni Rzekę czyjegoś życia? I czy ma prawo to robić?

Noga wyglądała o wiele lepiej, niż sądziła. Pod cholewką buta widoczne było tylko niewielkie otarcie i sine ślady po żelaznych zębach. Gdyby nie to, pomyślałaby, że wyprawa do lasu jej się przyśniła. Nawet teraz, opatrując te niegroźne zadrapania skóry, myślała o wypadkach ostatnich godzin z niedowierzaniem.

Westchnęła i podeszła do swojej Piety.

– Ta matka musi cierpieć, ale musi też mieć nadzieję. Do samego końca – powiedziała głośno do nie dokończonej rzeźby.

Położyła ręce na ciepłej, miękkiej glinie.

Ave pokręcił wolno głową i westchnął. Tak jak przypuszczał, ludzkie Istoty nie miały pojęcia o sensie i celu anielskiej opieki. Jak ma pomóc tej dziewczynce? Ona tymczasem kucała koło niego, kiwając się na piętach, i skrupulatnie wyliczała wszystkie “dobre, anielskie uczynki”, które jednak nie tylko nie zwielokrotniły Mocy pióra, lecz wręcz przeciwnie: pióro wyjęte z babcinej poduszki, gdzie spokojnie spało przez osiem lat, niemal z dnia na dzień traciło swe cudowne właściwości.

– Wymieniasz rzeczy, na które Anioły zwracają uwagę tylko mimochodem. Pomyśl: gdyby za sprawą niebiańskiej ingerencji nikt na Ziemi nigdy nie rozbił sobie kolana, to co ważnego dla rasy ludzkiej miałoby z tego wyniknąć? – spytał i uśmiechnął się smutno. Wciąż nie wiedział, w jaki sposób naprowadzić ją na charakter trzech anielskich zadań, nie zdradzając przy tym najistotniejszych Tajemnic Drabiny- Nadal nie zamierzał ich zdradzać. A przynajmniej nie wszystkie.

– Lecz przecież ja, gdy cię utraciłam, wciąż coś sobie robiłam złego, rozbijałam głowę, nawet wpadłam pod auto! – upierała się Ewa.

– Bo jestem nadgorliwym Aniołem, więc póki byłaś mała, pragnąłem oszczędzić ci wszelkich przykrości. Gdy straciłem Moc, w twoim zapisie zapanował chaos. Najpierw objawiał się drobnymi i większymi przypadłościami, a w końcu, w sposób nieuchronny, zaczął zmierzać w stronę przerwania zapisu. Zmartwię cię: nie jestem najmądrzejszym Aniołem, a ty, niestety, jesteś pierwszą ludzką Istotą oddaną mi w opiekę. Dlatego popełniłem tyle błędów. Cierpisz przeze mnie, dlatego muszę ci jakoś pomóc. Gdyby nie mój lekkomyślny lot nad Ziemią, na pewno nauczyłbym się lepiej pełnić swe obowiązki. Znalazłbym twoje Kamienie Życia i doprowadziłbym cię do nich.

– Kamienie Życia? – zdziwiła się dziewczynka.

Ave speszył się. Kolejny raz, niemal bezwiednie, zdradzał anielskie sekrety. Tego nie wolno robić. Lecz skoro już mu się wyrwało…

– Kamienie Życia… Tak nazywamy momenty, w których rozstrzyga się los człowieka. Wbrew wyobrażeniom ludzi, na ostateczny kształt tego losu nie składają się same niezwykłe wydarzenia. Często decydują o nim sprawy błahe. Na przykład ktoś w pewnej chwili skręci na drodze w lewo zamiast w prawo, podniesie kasztan, który spadł z drzewa, spóźni się do szkoły lub do pracy. I nagle okaże się, że w przyszłości zostanie wielkim podróżnikiem. A gdyby skręcił w prawo i stanął pod drzewem, chroniąc się przed deszczem, pogawędził z przygodną kobietą, to okaże się, że resztę życia spędzi w niewielkim miasteczku. I właśnie takie, pozornie niewiele znaczące decyzje, wywierające wpływ na los człowieka, nazywamy Kamieniami Życia. Rozumiesz?

– Nie – odparła Ewa, a zmartwiony Ave pokręcił głową.

– Ja też nie, choć jestem Aniołem. Za to mam dar wyczuwania momentów, które składają się na los, na jaki ludzka Istota zasłużyła. Jest ich wiele. Są losy gorsze i lepsze, całkiem złe lub wspaniałe. Zapis daje wiele możliwości.

Od rozumu człowieka i instynktu Anioła zależy najlepszy wybór. Lecz najlepszy wybór nie zawsze jest równoznaczny z losem pełnym ziemskiego szczęścia i radości, pamiętaj o tym.

– Więc może mój zapis przewidywał wczesną śmierć? – spytała z lękiem Ewa.

Ave pokręcił głową:

– Tak, ale tylko jako jedną z możliwości. To była jedyna pułapka w twoim zapisie i wpadliśmy w nią z mojej winy. To ja, twój Anioł Stróż, zostawiając cię bez ochrony, odebrałem ci szansę na długie i ciekawe życie. Choć niekoniecznie szczęśliwe… – dodał po chwili, zdradzając kolejny sekret Drabiny.

Aniołowie nie mogą informować ludzi o ich przyszłych losach. Ale dziewczynka i tak nie zwróciła uwagi na ostatnie słowa. Ave pomyślał, że Istoty ludzkie zapamiętują najmniej znaczące cudze myśli, a ważne ignorują.

Na chwilę zapadło między nimi milczenie. Dziewczynka zastanawiała się nad słowami Bezdomnego Anioła, on zaś swymi niezwykłymi, dalekowidzącymi oczami, skrytymi pod strzechą sterczących włosów, jeszcze raz przeglądał wszystkie losy jej przeznaczone. Los Pierwszy wyznaczał ją do roli kobiety zadowolonej z życia, które wiodła u boku męża, z miłością opiekując się dwójką roztropnych, choć przeciętnie uzdolnionych dzieci. Los Drugi rzucał ją w życie pełne pasji, radości i cierpienia, w którym najpierw zyskiwała, a potem dramatycznie traciła pełną miłości rodzinę, by nadmiar uczuć przelać na ludzi obcych, samotnych i cierpiących, jak ona. Los Trzeci gotował jej zaszczyty na polu nauki, a Czwarty czynił z niej kiepską artystkę, goniącą za sławą i umierającą w niesławie. Los Piąty przewidywał śmierć w dzieciństwie. Ave wybrał niegdyś dla niej Los Drugi, sam nie wiedząc czemu, gdyż kierował się wyłącznie anielską intuicją. Miała żyć długo, umierać samotnie i bez zaszczytów, za to jej imię byłoby wymawiane z Miłością przez setki nieszczęśliwych i odrzuconych przez świat odmieńców.

Tej wiedzy o przyszłości nie wolno mu było zdradzić, lecz ostatnia możliwość nie była już tajemnicą. O pozostałe Ewa jednak nie pytała. Niewielu ludzi pragnie wiedzieć, co ich naprawdę czeka, choć chętnie chodzą do wróżek, śledzą horoskopy, odczytują swoją przyszłość z fusów kawy czy z kart lub I Chingu. Przyszłość, choć wiążą z nią najpiękniejsze nadzieje, przeraża ich. Znajomość przyszłych zdarzeń odbierałaby życiu element najciekawszy: Tajemnicę.

– Ave, co mam zrobić, żeby zwielokrotnić Moc twojego pióra? – spytała wprost Ewa.

– Jak widzisz, jest to trudne, prawie niemożliwe. Musiałabyś sama stać się Aniołem, który potrafi paru ludzkim Istotom wybrać jeden z losów, przewidzianych dla nich w zapisie…

– Najlepszy? – spytała z nadzieją Ewa.

– Nie wiem, czy najlepszy z ich punktu widzenia.

“Skłamałem, choć jestem Aniołem, a kłamstwa to cecha ludzka” – myślał z rozpaczą Ave. “Nie powiedziałem jej, że z wielu losów trzeba nieraz wybrać najgorszy. Przemilczałem, że przecież inni ludzie już mają swoich Aniołów Stróżów i że tylko oni mają prawo wybrać los dla podopiecznych. Jeśli dziewczynce uda się, jakimś cudem, natrafić na czyjeś Kamienie Życia, niewątpliwie wzrośnie Moc mojego pióra, lecz ja będę drugim Fanuelem. Uratuję ją, lecz zostanę wygnany i nigdy nie powrócę do anielskiej gromady”.

Anioły rozproszone w Mroku nie znikały jednak ze szczętem. Po pewnym czasie powracały na Drabinę w postaci cząsteczek Światła, przydając Blasku innym Aniołom. Nie istniały – istniejąc; utraciły własną indywidualność, ale cieszyły się bytem w Światłości; nie mogły ukazywać się człowiekowi w żadnej postaci, ale pośrednio sprawowały nad nim pieczę. Ave mógł to wszystko utracić. I zdecydował się, że utraci, byle wybawić Ewę od najgorszego losu.

– Noś przy sobie moje pióro. Wsłuchuj się w jego każde drgnienie, a usłyszysz – powiedział.

– Więc ono mówi? – zdziwiła się dziewczynka.

– Nie dosłownie, ale możesz je usłyszeć, jeśli się postarasz. Jeśli obudzisz w sobie słuch wewnętrzny, którym można zrozumieć śpiew traw, mowę drzew, szum wiatru, a nawet głuche dudnienie kamienia. Lecz pamiętaj, że o losie człowieka przesądzają także, a może przede wszystkim, pozornie mało znaczące przypadki…

Gdy pióro słabło, Ewa też czuła się słabsza. Każdy wysiłek, nawet tak niewielki jak przebiegnięcie dwóch małych uliczek do domu babci, przyprawiał ją o bladość, poty, zawroty głowy. Coraz częściej kładła się zmęczona do łóżka, rozmyślając nad słowami Bezdomnego Anioła. Nie rozumiała ich i nie miała pojęcia, co ma robić.

Pewnego dnia, gdy osowiała i zgaszona leżała pod kocem z temperaturą 37,4° C, do pokoju zajrzała Anna i powtórzyła jej przypowieść Nieznajomej o kamieniu, gałęzi i półwyspie. Nie wspomniała słowem o tym, co jej się przytrafiło w wilczym dole. Wyliczyła tylko kolejność drobnych, z pozoru błahych zdarzeń, które doprowadziły do zmiany koryta Rzeki. Kamień, gałąź, muł, piasek, żwir, wodorosty, skorupki raków i muszelki, ziemia – i czas.

I nagle dziewczynka zrozumiała, że do zwielokrotnienia Mocy anielskiego pióra wystarczy nawet ziarenko piasku, które w odpowiednim momencie osadzi się na gałęzi. Rzeka to zapis, a półwysep, który zmusił ją do zmiany koryta, to jeden z ludzkich losów. Mogą na nim kwitnąć kwiaty, dojrzewać owoce i śpiewać ptaki. Może też szaleć zaraza lub ktoś zbuduje tu więzienie. Półwysep bowiem też ma swój zapis.

Gdy to pojęła, wydało jej się, że pióro skryte pod koszulą leciutko drgnęło. A może to tylko złudzenie?

Po wyjściu matki Ewa wstała z łóżka i podeszła do półki z książkami, by wyszukać sobie coś, czego jeszcze nie znała lub co wyjątkowo lubiła. Mały Książę? Mistrz i Małgorzata? Alicja w krainie czarów? Album malarstwa Hieronima Boscha?

…i znowu to dziwne drgnienie pióra. W którym momencie ono drży? Gdy dotyka okładki Małego Księcia?

Nie. Przesunęła dłoń wzdłuż długiego rzędu książek na półce. Pióro połaskotało ją. Czubkami palców zaczęła muskać kolejne okładki. Pióro zrobiło się cieplejsze. Ewie przypomniała się dziecięca zabawa z babcią w “zimno, zimno, ciepło, jeszcze cieplej, gorąco…” Babcia chowała jakiś przedmiot, Ewa musiała go szukać.

– Cieplej, cieplej, coraz cieplej… – mówiła szeptem, wodząc ręką wzdłuż półek. – Gorąco! – krzyknęła nagle i wyszarpnęła wystający z szeregu książek nieporęcznego formatu album.

Był to album o łabędziach. Dostała go na dziesiąte urodziny od babci, wkrótce potem, gdy na pobliskim stawie osiedliła się para tych pięknych ptaków. Wcześniej gnieździły się tu tylko dzikie kaczki. Staw znajdował się jakieś dwa kilometry od osiedla i odkryła go właśnie babcia. Chadzała tam na spacery z małą Ewą, a potem przychodziły dokarmiać łabędzie. Ptaki przylatywały na staw późną jesienią, zimowały na nim i odlatywały wiosną. Najpierw były tylko dwa, lecz następnego roku już pięć.

– To pewnie ich młode, bo jedno ma bure, jeszcze nie całkiem białe pióra – orzekła babcia. Nie wiedziały jednak, czy bure pióra to oznaka niedojrzałości czy rasy i czym je dokarmiać. Wówczas babcia kupiła album. I mała Ewa dowiedziała się, że “jej” łabędzie pochodzą z rodziny łabędzi niemych, o dziobach czerwonych. Oprócz nich są jeszcze łabędzie krzykliwe z dziobami pomarańczowymi, a ich małe posiadają rzeczywiście bure upierzenie, które bieleje z upływem czasu. “To dlatego Andersen napisał baśń o brzydkim kaczątku”, pomyślała Ewa. Łabędzie nie były ptakami “do zabawy”, jak początkowo sądziła dziewczynka. Miały silny instynkt macierzyński, broniły swych dzieci, potrafiły być agresywne, groźne i pamiętliwe. Zdarzało się, że łabędź, który uznał wędkarza za zagrożenie dla swego potomstwa, gonił jego łódź po jeziorze nawet przez dwa, trzy kilometry, tłukąc w nią dziobem. A dziób miał mocny, gdyż długą i giętką szyją mógł wziąć potężny rozmach.

Ewa najbardziej lubiła patrzeć, gdy łabędzie frunęły. Nieczęsty był to widok, lecz piękny. Ich ogromne skrzydła, w zderzeniu z powietrzem, wydawały niesamowity, niemal organowy dźwięk. Muzyka łabędzich skrzydeł brzmiała w uszach dziewczynki jak głos z innego świata. W albumie od babci akurat o fruwaniu było niewiele, mimo to mała Ewa lubiła oglądać znakomite fotografie. Sięgała po niego zwłaszcza wtedy, gdy łabędzie odlatywały i dziewczynka tęskniła do ich widoku. Właśnie teraz przyleciały znów na staw. Przyfrunęły z północy, lecz ona jeszcze ich nie widziała. Długi spacer w taką pogodę nadto by ją wyczerpał.

“A jak już nigdy ich nie zobaczę?”, pomyślała z nagłą tęsknotą.

Gwałtownie wstała z łóżka, włożyła dres, wzięła album pod pachę i zeszła na dół, do gabinetu ojca. Jan, jak zwykle, tkwił zgarbiony przed komputerem. Na ogół nie odrywała go od pracy, od dziecka bowiem przywykła, że tacie nie zawraca się głowy, gdy pracuje, chyba że sam zrobi sobie przerwę. Lecz teraz, nie bacząc na nic, podeszła do niego i położyła na biurku album otwarty na stronie, gdzie widniało wyjątkowo piękne kolorowe zdjęcie łabędziej pary.

– Łabędzie – stwierdził nieco zdziwiony Jan i już chciał odwrócić głowę ku monitorowi, gdy córka spytała:

– Słyszałeś kiedyś szum ich skrzydeł?

– Hm… Nie – odparł ojciec. – Wydaje mi się, że widziałem łabędzie tylko na zdjęciach. Lecz jeśli chcesz, wejdziemy teraz do Internetu, do działu ornitologii i tam… – zaczął, lecz ona mu przerwała:

– Chcę, żebyś poszedł ze mną nad prawdziwy staw, gdzie są prawdziwe, żywe łabędzie.

– Nad staw? Jak możemy tam iść, skoro masz temperaturę i jesteś słaba? – zaprotestował. Nie chciał teraz opuszczać komputera. Właśnie kończył pisać list do jednego z amerykańskich angelologów, od którego chciał się dowiedzieć, czy istnieje możliwość odwrócenia ról: czy zna taki przypadek, że to człowiek musi zaopiekować się swoim Aniołem. I jak to zrobić.

– Pojedziemy samochodem – powiedziała nieustępliwie jego córka.

– Jak ci się polepszy – odparł odruchowo. Wszyscy powtarzali jej teraz w kółko: “Jak ci się polepszy…”, i przekładali wszystko na ten magiczny dzień.

– Może mi się nigdy nie polepszyć i wtedy już ich nie zobaczą – powiedziała Ewa twardo.

Jan drgnął. Choroba i śmierć kojarzyły mu się z biochemią, z okropnymi procesami zachodzącymi w ciele człowieka, z przerwaniem pracy serca i mózgu. Nigdy jednak nie pomyślał, że śmierć to także niemożność zobaczenia pary łabędzi na stawie.

– Powiem mamie i… – zaczął, lecz córka mu przerwała:

– Ty ze mną musisz pojechać. Teraz. Idę się ubrać.

Wyszła. Jan pozostał bezradny i zdziwiony. Chciał koniecznie pomóc Ewie i w jakiś sposób także sobie. Choroba godziła w nią, ale i w niego, skoro miał ją utracić. Wydawało mu się, że wędrowanie po Internecie to najlepszy sposób szukania dla niej pomocy. Spacer nad odległy staw, żeby spojrzeć na parę łabędzi, to marnowanie cennego czasu. Jednak nie miał wyboru.

Zerknął jeszcze raz na zdjęcie. Było piękne, zrobił je fachowiec. Zarazem było płaskie. Dwuwymiarowe. “Swoją drogą, to może być ciekawe, jak te wielkie ptaki wyglądają w trzech wymiarach”, pomyślał i włożył kurtkę. Ewa już schodziła po schodach.

Do stawu były niecałe dwa kilometry. Ewa pokonywała je zawsze niemal biegiem, oglądając się cały czas za wolno maszerującą babcią. Autem znaleźli się tam w trzy minuty. Staw był niedużym wodnym oczkiem, skrytym pod zwisającymi witkami wierzby, nastroszoną strzechą olszyny, otoczonym wysokimi, prostymi łodygami trzcin. Latem niemal nie było go widać zza parawanu zieleni i tylko Ewa z babcią znały wąską ścieżynę prowadzącą nad wodę. Leżała tu gruba, sucha kłoda, przywleczona przez wędkarzy, na której przysiadały i patrzyły na staw. Podobnie jak ogień, woda przyciąga ludzi i w dziwny sposób koi myśli, spowalniając ich gonitwę, odpręża ciało. Mała Ewa, siadając na pniu, zawsze miała uczucie, że jej mięśnie robią się równie elastyczne i wiotkie jak witki wierzby, że jej oczy przywierają do gładkiej, niemal nieruchomej w pogodne dni tafli i odpoczywają, a myśli stają się przejrzyste i czyste jak woda.

Późnojesienny dzień wyjątkowo nie skąpił słońca. Zieleń już dawno przeszła w purpurę i większość liści opadła, pojedyncze drżały jeszcze na wietrze, skłonne przy byle większym podmuchu zerwać się i poszybować ku ziemi. Trzciny przysiadły na brzegu, jakby chciały już ułożyć się do zimowego snu, a wygodny do siedzenia pień nasiąkł wilgocią. Lecz para łabędzi – z jednym “brzydkim kaczątkiem”, które powoli zmieniało bure upierzenie w śnieżną biel – pływała po stawie, tworząc malowniczą plamę przykuwającą wzrok. Słońce zbliżało się ku zachodowi jako czerwona, połyskliwa kula i Anna zapewne wytłumaczyłaby im, że mają przed sobą najdoskonalszy kicz, jakiemu równa się tylko pełnia księżyca nad posrebrzonym od blasku jeziorem czy jeleń na rykowisku. I Ewa pomyślała, że to, co ludzie nazywają zazwyczaj kiczem, jest naturalną postacią najdoskonalszej urody i wielkim darem Matki Natury. Zachód słońca, pełnia księżyca, jeleń na leśnej polanie, para łabędzi na stawie być może są kiczem, gdy ktoś próbuje je utrwalić na fotografii czy obrazie, ale w naturze są zwyczajnie piękne. Dlaczego człowiek wstydzi się wzruszenia na widok naturalnego piękna? Czemu je kryje, nazywając kiczem?

Jan, który trasę z domu na uczelnię pokonywał samochodem, zwracając uwagę wyłącznie na znaki drogowe, który nie wychodził do ogrodu bez określonego celu (na przykład, żeby skopać ziemię) i który nigdy nie wyjeżdżał na wakacje, gdyż nudził się na wsi, nagle teraz, siedząc na pniu nad osiedlowym stawem, odkrył głębię rzeczywistego wymiaru i odczuł także wymiar czwarty: czas, który z każdą minutą wciąż zmieniał, przeobrażał ten krajobraz. Czas to ruch, zmiana.

Łabędzie zanurzały w wodzie długie szyje, łowiąc pokarm, a ogromna, czerwona kula słońca powoli opadała za horyzont. Na jego tle kontury niemal gołych już drzew powoli stawały się prawie czarne, resztki liści purpurowiały, pióra łabędzi wydawały się jeszcze bielsze, a tafla wody nabierała różowozielonej poświaty. Ku zdumieniu Jana, po przeciwnej stronie horyzontu, na tle ciemnoniebieskiego nieba, zaczął wschodzić wąski, zakrzywiony jak szabla, blady jeszcze rożek księżyca. Jan nigdy chyba nie widział naraz i słońca, i księżyca w takiej konfiguracji. W wodzie coś od czasu do czasu zachlupotało, rozbijając na chwilę krągłe, różowe odbicie słońca, które rozpryskiwało się na wiele kawałków, aby za chwilę znów scalić się w jedność. Nagle, jakby pod batutą dyrygenta, chóralnie zarechotały żaby i dźwięk ten przydał stawowi nowego wymiaru.

Ewa zbliżyła się do wody i wyciągając ręce, zawołała w stronę łabędzi:

– Fruńcie! Fruńcie!

Większy z ptaków spojrzał w jej stronę zaintrygowany. Mniejszy podpłynął wraz z burobiałym.

– Fruńcie! – zawołała jeszcze raz dziewczynka i w jej głosie dało się słyszeć błaganie.

“Dlaczego?” – chciał spytać Jan, myśląc, że jego córka chce dla zabawy przepłoszyć ptaki. Większy z nich ruszył po wodzie szybkim, posuwistym ruchem, wznosząc ku górze potężne skrzydła. Tuż za nim, z parusekundowym opóźnieniem, ruszył drugi. Młody, ten jeszcze bury, zaczął je naśladować. Tańczyły teraz na powierzchni stawu, wykonując zamaszyste ruchy, i – jak biegacze na bieżni – szykowały się do startu. Woda zafurczała, zabulgotała, burząc gładką taflę, rozwijając najpierw wąski, potem coraz szerszy wachlarz drobnych fal. Łabędzie rozpędzały się do lotu, a potem jakby odbiły się od wody. Kolistym ruchem latawca zaczęły wzbijać się coraz wyżej, zataczając krąg nad powierzchnią stawu.

– Słyszysz? – spytała szeptem dziewczynka.

…i Jan usłyszał. Ogromne ptasie skrzydła w powietrzu wydawały niezwykły dźwięk. To była muzyka. Muzyka, koncert, jakiego nie mógłby stworzyć żaden z kompozytorów świata. Jan znieruchomiał i wstrzymał oddech. Ucichły też żaby.

Po jakimś czasie – jakim?. Jan nie wiedział, zatracił bowiem poczucie czasu – wielkie ptaki wolno zniżyły swój lot i wylądowały na wodzie. I znowu był to niezapomniany odgłos, kiedy wyhamowywały swój pęd o taflę wody. Rozłożyły się wachlarze fal, żeby po chwili uspokoić się i przyjąć łabędzią rodzinę.

– Nie myślałem, że natura jest tak piękna… – wykrzyknął odruchowo Jan.

Pióro pod dresem Ewy leciutko drgnęło. “Wyczuwa w pobliżu skrzydła. Chciałoby pofruwać” – stwierdziła dziewczynka i wsunęła dłoń pod bluzę. Pogłaskała pióro tak jak kota. “Jest ciepłe. I… i jakby większe” – zdziwiła się, jeszcze niepewna, choć pełna nadziei. “Większe!” – upewniła się, ponownie go dotykając. “Ale dlaczego?” – zastanowiła się.

– …a przecież tyle rzeczy warto zobaczyć – dopiero teraz usłyszała słowa ojca. – Na przykład… słonie! Jaki dźwięk wydają ich ciężkie, grube łapy, gdy biegną po afrykańskiej sawannie? Dziesiątki, setki słoni! I jak ryczą? Jaką melodię wygrają ich trąby, gdy zejdą się w wielkim stadzie? Widziałem to w Internecie, gdyż parki narodowe w Afryce mają tam swoje stronice, ale to nie to samo, co widzieć w naturze! Wiesz co? Na następne wakacje jedziemy do Afryki. Koniecznie. Czy wiesz, ile tam ptaków? Ogromnych! Równie wielkich jak łabędzie! Na przykład flamingi… W Internecie wydają się różowe, lecz sądzę, że ich barwy muszą być niepowtarzalne. Wyobrażasz sobie flamingi lecące całym stadem? co to musi być za koncert!…

Jan urwał, nie znajdując słów. Spojrzał na córkę. Stała skupiona i lekko uśmiechnięta, z wypiekami na twarzy. Nie słyszała go chyba.

– Wzrosła ci gorączka – zmartwił się. – Musimy wracać – dorzucił i objął ją wpół, patrząc z żalem po okolicy.

– Nie mam już gorączki. I czuję się lepiej – odpowiedziała. – Ale wracajmy.

W domu Ewa natychmiast poszła do swojego pokoju i wyjęła spod bluzy pióro. Tak, było większe! Zgasiła światło. Blask pióra niemal mógł zastąpić żarówkę. Lecz jakże inny był od światła żarówki: ciepły, pulsujący i wielobarwny jak tęcza. Położyła pióro na ramieniu. Od razu sfrunęło i zaczęło płynąć po pokoju. Wzbiło się wysoko pod sufit, powędrowało ku zamkniętemu oknu, jakby chciało wydostać się na wolność i wykorzystać nabytą Moc do dalekiego lotu.

– Aniele Boży, Stróżu mój… – wyszeptała bezwiednie Ewa. – Muszę iść do NIEGO. Coś się stało, choć nie wiem co. Zmieniłam czyjś los, lecz nie wiem, w jaki sposób – pomyślała dziewczynka z dreszczem emocji.

Ave też poczuł dreszcz emocji. Jego pióro zwielokrotniło Moc. Nie musiał go widzieć, by to poczuć. Mówił mu o tym rwący ból wciąż nie zabliźnionej rany na plecach. Upewniało go w tym jego serce – pulsujące rytmicznie, jak wcześniej, podczas gdy po upadku tłukło się słabo i nierówno. Teraz nagle odzyskało swój rytm. Anioły nie muszą widzieć, by wiedzieć, w przeciwieństwie do ludzi, którzy nawet widząc – nie wiedzą.

Ave wiedział: mała ludzka Istota odnalazła czyjś Kamień Życia i zmieniła fragment zapisu. Zamknął oczy i skupił się. Szukał. Po chwili miał pewność: dziewczynka zmieniła los swego ojca. Stawiając niespodziewanie na jego drodze błahy z pozoru splot zdarzeń, pchnęła go na inną drogę. Ale skąd on, pół anioł, pół człowiek, ułomny i słaby, nagle to wie? Czyżby została mu cząstka anielskich talentów? A może pióro, choć na odległość, powoli mu je przywraca? Ave nie zdawał sobie sprawy z tego, że pojedyncze anielskie pióro może posiadać aż taką Moc. Zadrżał. Nagle zrozumiał, przed czym ostrzegał go bliźniaczy brat, Vea: “To, co niebiańskie musi wrócić do Nieba…” Zarazem zdobył pewność, że pióro jest w stanie uratować dziewczynkę.

Rozejrzał się: Mrok nie gęstniał, ba, jakby się przerzedził. Lecz w Avem mimo to narastał lęk:

“Dopuściłem się zdrady przeciw Drabinie, Światłości i niebiańskim prawom. Co uczyni Anioł Stróż tego człowieka, gdy stwierdzi, że zmieniono jego dzieło?”

Archanioł Uriel opowiadał młodym Aniołom podobną historię. Eli zmienił niechcący zapis człowieka chronionego właśnie przez Uriela.

– Na szczęście mogłem to naprawić – mówił anielski hierarcha – lecz Eli wystąpił przeciw prawom Drabiny! Albowiem pierwsza z panujących na niej zasad głosi, że żaden Anioł nie ma prawa wejść w drogę drugiemu. Owszem, zapisy ludzkie krzyżują się, niekiedy nawet burzliwie, a mimo to anielskie ingerencje muszą pozostawać w harmonii.

Ludzka Istota chroniona przez Uriela musiała spłonąć na stosie, zaświadczając życiem swe poglądy. Jej imię za to miało żyć wiecznie. Eli był wtedy Aniołem Stróżem człowieka, któremu przypadło w zapisie podpalenie stosu.

– Mój podopieczny nosił imię Giordano Bruno i przeznaczone mu było skonać za Prawdę w straszliwej męce. Cierpiałem wraz z nim, lecz wiedziałem, że tak być musi. Tego chciała Światłość, by Prawda mocniej poraziła świat – wspominał Uriel, a w jego głosie jeszcze teraz czuło się ból.

Anioły kochały swoich ludzi; Uriel kochał Giordana Brana i pragnął dla niego szczęścia, a nie okrutnej śmierci. Opowiadał dalej:

– Eli nie pogodził się z tym, że chroniony przez niego człowiek ma podpalić stos. Był spokojnym, łagodnym Aniołem, nienawidzącym gwałtów i cierpień, jakie ludzie sobie zadawali. Nie radząc się nikogo, zdecydował więc, że zmieni zapis Giordana Bruna i wstrzyma rękę z pochodnią. Byłem tam, na tym wielkim placu. Wszyscy oczekiwali właśnie ognia. Ognia stosu. Opłakiwałem z góry moją ludzką Istotę i robiłem wszystko, by dodać jej odwagi. Gdy jednak odstąpiłem już od Giordana, aby mógł umrzeć, ujrzałem, że dłoń człowieka z pochodnią zadrżała i cofnęła się. Za jego plecami dostrzegłem Anioła. To był Eli.

– I co zrobiłeś? – wypytywały gorączkowo młode Anioły.

– To, co musiałem. Przybrałem postać skrzydlatej Istoty i ukazałem się człowiekowi z pochodnią, nakazując mu podpalić stos.

– I ten nieszczęsny człowiek podpalił stos z Prawdą – powiedział zmartwiony Ave. Równocześnie pomyślał: “Nie chciałbym, aby ludzka Istota będąca pod moją ochroną musiała kiedykolwiek popełnić tak okropny czyn. Rozumiem, co czuł Eli…”

– Co stało się z Elim? – dociekały Anioły.

– Światłość zabrała mu pieczę nad ludźmi. Po tym, co uczynił, nie mogła mu już ufać! Pozostawiono mu opiekę nad niektórymi zwierzętami. Eli opiekuje się wilkami i dlatego stały się nieco łagodniejsze. Nigdy też nie polują na ludzi, atakują ich tylko w samoobronie. To dzięki Elemu jedna z wilczyc wykarmiła ludzkie niemowlęta znane jako Romulus i Remus. Inny z wilków zaprzyjaźnił się z człowiekiem o imieniu Franciszek. Więc Eli poniekąd oszukał Światłość, gdyż nie cierpi za swój czyn. Sprawia, że niekiedy ludzie i zwierzęta mogą żyć w przyjaźni.

Tymczasem Ave był świadom tego, że właśnie popełniał czyn niewybaczalny i zuchwały: pouczył oto ludzką Istotę o charakterze anielskiej Mocy i dał wskazówkę, jak ma ją wykorzystać. I udało się. A teraz, gdy z jej pomocą wzrosła Moc jego jedynego pióra, Ave odzyskał część dawnych talentów: mógł znów wejrzeć w ludzkie zapisy. Zatem wejrzał…

W zapisie ojca jego małej Istoty – człowieka o imieniu Jan, który wygnał go spod swego domu – były tylko dwie drogi. Mógł on spędzić życie wyłącznie w sztucznym świecie wytworów ludzkiej myśli, gdzie odkryłby wiele ważnych dla tego świata zjawisk, a pamięć o nim przetrwałaby dwa pokolenia. Byłoby to jednak życie niepełne, choć człowiek o imieniu Jan nic o tym nie wiedział. Drugi los zawarty w zapisie mówił, że Jan może odzyskać utraconą zdolność porozumiewania się z Matką Naturą. Nie odkryłby niczego ważnego w świecie wirtualnym, lecz w zamian za to jego życie byłoby długie i pełne, traktowane przez niego jako bezcenny dar. Człowiek o imieniu Jan, zamiast odkrywać tajemnice nauki, odkrywałby prawdziwego Boga poprzez badanie tajemnic Natury.

Anioł Stróż Jana wybrał dla niego los pierwszy. Co zrobi, gdy zauważy wprowadzoną zmianę? Albowiem ta zmiana już się dokonała…

– Czujesz się ważniejszy niż Światłość i niweczysz pracę innych Aniołów. Aniołowie zostali strąceni za mniejsze przewiny – zaskrzypiał Vea głosem sęka w drewnianym progu rudery i zaraz zamilkł. Oto bowiem ścieżką w ich stronę zbliża się mała ludzka Istota.

Nie idzie już ospale jak ostatnim razem. Mała Istota biegnie. I Ave wie, o co go chce zapytać.

Ewa odkryła, że może znowu biec. Niezbyt szybko i niezbyt długo, ale ma już więcej sił. Przystawała co chwilę, by odpocząć, lecz biegła, czując się lekka i zwinna.

Pióro drapało ją po brzuchu. Jeszcze wczoraj mieściło się swobodnie pomiędzy rękawem i pierwszym guzikiem bluzy. Teraz znacznie się wydłużyło. Urosło. Stało się bardziej pierzaste.

– Coś zrobiłam! – zawołała na widok Bezdomnego, siedzącego na progu rudery, a on tylko pokiwał głową.

– Chcę wiedzieć! – krzyknęła ponownie z niecierpliwością.

– Lepiej, byś nie wiedziała. Nie jesteś Aniołem – zaprotestował słabo Bezdomny.

Dziewczynka odetchnęła głęboko i przysiadła na piętach.

– Czuję się o wiele lepiej. Byłam znowu nad stawem. Tata mnie zawiózł. Już nie leżę w łóżku, bo od chwili gdy to COŚ zrobiłam, jestem silniejsza – powiedziała.

“Jak zwykle myśli tylko o sobie, choć gdyby się zastanowiła, wiedziałaby, komu odmieniła życie”, pomyślał Ave. “Powinna powiedzieć: «Byłam nad stawem. Zaprowadziłam tam mojego tatę. I on jest teraz inny, choć nie wie, dlaczego. Jest silniejszy, bo nawiązał zerwane dawno temu porozumienie z Matką Naturą, którego nie wolno zrywać, jeśli się chce, aby życie było pełne. Człowiek jest przecież dzieckiem Natury; jeśli wyrzeka się Matki, obraca się to przeciw niemu»“.

– …i usłyszałam znowu muzykę łabędzich skrzydeł – mówiła dalej Ewa, Ave zaś bezwiednie poprawiał ją w myślach: “To człowiek imieniem Jan, twój ojciec, po raz pierwszy usłyszał muzykę łabędzich skrzydeł i zrozumiał, co stracił, dzięki temu zmieni swój los”.

Ave wyczuł, że dziewczynka patrzy na niego uważniej niż zwykle, i skrył swe myśli. Chyba za późno. Uśmiech na twarzy Ewy powoli znikał, ustępując miejsca namysłowi.

– Mój tato… Więc to chodzi o mojego tatę… – zaczęła i raptownie urwała. Wolała nie wiedzieć, co zmieniła w życiu swojego ojca. Nie pragnęła znać jego przyszłości. Taka wiedza byłaby zbyt wielkim ciężarem. “Nie chciałabym być Aniołem i trzymać w swoich rękach ludzkich losów”, pomyślała z nagłym przestrachem.

– Nigdy mi tego nie mów. Nie chcę wiedzieć – powiedziała głośno. Bezdomny kiwnął głową. Pomyślał, że chroniąc przed dziewczynką jeden z anielskich sekretów, bezwiednie odkrył inny: że wiedza, jaką posiadają Anioły, jest ciężarem, a nie przywilejem.

– …Ile jeszcze…? – spytała po chwili.

– Dwa. Dwa Kamienie Życia. Pamiętaj, sama ich nie rozpoznasz. Ani ty, ani człowiek, który ku nim zmierza. Ale pióro ci podpowie. I wtedy stanie się tak ogromne, że nie potrafisz go unieść. Wyrwij więc ze stosiny jeden niewielki puszek. To wystarczy – odparł powoli.

Dziewczynka odeszła.

– Złamałeś kolejne niebiańskie prawo, braciszku – wyszeptał Vea z powały, gdzie tkał pajęczą nić. – Lękam się o ciebie. Myślałem, że jesteś inny. Nie znałem cię. Ale teraz chciałbym cię jakoś ochronić, gdyż zdumiewa i wzrusza mnie twoja odwaga.

– Czyżbyś zmienił zdanie i zrezygnował z przystania do gromady? – zdziwił się Ave.

– Nie. Tęsknię do jej siły i natężenia Mroku. Ale ty jesteś moim bratem. Czy mógłbyś mnie, mimo wszystko, trochę polubić?

Ave milczał.

– Dawno, dawno temu, choć nie wiadomo jak dawno, gdyż Niebo znajduje się poza wszelkim czasem, żył sobie człowiek, który rozmawiał z Aniołami lub tak mu się tylko zdawało – opowiadał Gabriel, a młode Anioły słuchały z zapartym tchem, gdyż Gabriel niezwykle rzadko schodził do nich z najwyższych szczebli Drabiny, a jeszcze rzadziej im się zwierzał. – Anioły ukazywały mu się pod różnymi postaciami, lecz nie zdradzały mu sekretów i tajemnic. Tajemnice są po to, by ciekawiły, zwłaszcza gdy dotyczą rzeczy dla kosmosu najważniejszych. Cóż bowiem warte byłoby Niebo, gdyby każdy człowiek znał je od krańca po kraniec, i na dodatek umiał je opisać? Miałby o nim pełną wiedzę, ale co z wiarą? Przecież Niebo istnieje tylko za sprawą wiary. Gdyby ona przestała istnieć, Niebo rozproszyłoby się w Mroku, tak jak wszystko, w co się przestaje wierzyć. Anioły mówiły więc człowiekowi tylko tyle, ile chciał usłyszeć. Mówiły mu o sobie, o Światłości, o Niebie i niebiańskich zwyczajach. Nie kłamały, gdyż w naszym świecie kłamstwo nie istnieje. Więc Anioły, spotykając się z tym człowiekiem, opowiadały mu prawdę, ale dotyczyła ona jedynie malutkiej cząstki wiedzy o anielskim bycie, którą człowiek mógł zrozumieć. Mówiły mu także o swych zabawach.

Anioły, z natury pogodne, lubiły zabawę. Z ziemskiego punktu widzenia bardziej odpowiednio byłoby nazwać ją “teatrem”, gdyż polegała na przybieraniu różnych postaci i form, tworzeniu nieskończonej liczby rzeczywistości, które stanowią scenę dla tych spektakli. Najbardziej lubiły bawić się w ludzi. Może dlatego, że ich kochały?

Człowiek nosił imię Emmanuel, mieszkał w krainie chłodnej, pełnej śniegu i zimnego wiatru – opowiadał Gabriel. – Nie wiem, czemu Anioły akurat jego wybrały do zwierzeń. Może ze względu na imię? Imię Emmanuel wiele zapowiada, dużo obiecuje. Anioły ukazały mu się pewnego dnia i zaczęły z nim rozmawiać. Był wśród nich jego Anioł Stróż oraz cała liczna anielska gromada.

– Dlaczego to zrobiły? Przecież to zabronione! – zaczęły przekrzykiwać się niecierpliwie młode Anioły.

– Mogę się tylko domyślać. Jak wiecie, unikam ukazywania się ludzkim Istotom w jakiejkolwiek postaci, a jeśli już muszę to czynić, wybieram Powietrze, którego nie widać – wyjaśniał Gabriel, zwany przez niektórych Najwyższym Archaniołem. – Otóż były to czasy, gdy ludzka wiara, a jak wiecie, utrzymuje ona Światłość, Niebo i Moc, stawała się jałowa. Trochę się ludziom znudziła i spowszedniała. Nie było w niej entuzjazmu i ciekawości, lecz obowiązek i przyzwyczajenie. Modlitwy recytowano na pamięć, więc utraciły siłę. Anioły musiały więc wytrącić ludzi z monotonii i jałowości…

– Jak to zrobić, powiedz, Gabrielu? – zaszemrały niespokojnie młode Anioły, aby zaspokoić ciekawość.

– Trzeba sprawić cud – odparł Gabriel.

– Cud… Cud… – przytaknęli ze zrozumieniem jego słuchacze.

– Anioły wybrały Emmanuela. Wśród swoich był on uważany za istotę bez wyobraźni i nudną, ale uchodził za człowieka pracowitego i solidnego, a więc godnego zaufania. Właśnie dlatego Anioły były pewne, że Emmanuelowi współbracia uwierzą bez zastrzeżeń, że nie posądzą go o fantazjowanie. On po prostu by tego nie potrafił. Wiedząc, iż jest pracowity, miały pewność, że spisze swe rozmowy z Aniołami, a jego księgi ludzkie Istoty czytać będą przez długie pokolenia, wzmacniając swoją wiarę w Światłość.

– Co więc nasi bracia opowiadali Emmanuelowi? – dopytywały się Anioły.

Gabriel uśmiechnął się pobłażliwie.

– …że, tak jak ludzie, mamy w Niebie swoje domy i rodziny, że nasza postać przypomina ludzką i nosimy szaty podobne ludzkim.

Anioły wybuchnęły śmiechem, ale Gabriel dokończył z powagą:

– I że posiadamy Moc, jakiej nie ma żaden z ludzi.

Ave, przypominając sobie tamte rozmowy i opowieści, domyślał się więc, że ludzkim Istotom wolno ujawniać co najwyżej cztery cząstki Prawdy o Drabinie: pierwszą – że Anioły w ogóle istnieją; drugą – że potrafią rozmawiać z ludźmi; trzecią – że gdzieś, choć nie wiadomo gdzie, jest Niebo i Drabina; czwartą – że Anioły posiadają jakąś Moc. Bliższych szczegółów na jej temat nie należało zdradzać.

Ave właśnie zdradził zakazaną cząstkę Prawdy. Co powiedzieliby na to jego współbracia z anielskiej gromady?

– Mógłbym się dowiedzieć, ale to będzie trudne – szepnął Vea, patrząc na swego bliźniaczego brata. Pragnął znów spytać, czy Ave mógłby go polubić, ale już wiedział, że w ten sposób nie zdobywa się braterskiej miłości. Właśnie zaczął za nią tęsknić, gdyż w swym dotychczasowym istnieniu Vea nie zaznał jeszcze tego uczucia. Chciał je poznać, nim przystąpi do gromady.

Annie tej nocy przyśniła się nieznajoma, która uwolniła ją z żelaznych wnyków i podarowała jej przypowieść o Rzece, kamieniu, gałęzi i piasku. Nieznajoma siedziała na pniu w głębi lasu, lecz nie był to las jesienny, lecz pełen słońca i ciepła, bez jednej, nawet najmniejszej plamy mroku. Na ramieniu nieznajomej siedział Czarny Ptak, ale nie rzucał cienia, ona zaś najwyraźniej się go nie bała, choć nie było też między nimi widać przyjaźni. Anna wyczuła, że jest to raczej rozejm, i to rozejm wymuszony przez kobietę, gdyż Czarny Ptak objawiał niepokój, który aż pulsował w jego czarnych piórach, wyzwalając jaskrawość tęczowych barw.

Nieznajoma była znów jakby przeźroczysta, ale widać było przez nią Blask i Płomienie, których w rzeczywistości nie było.

“Spalą ją!”, przeraziła się Anna, ale Blask i Płomienie nie tylko nie czyniły kobiecie żadnej krzywdy, lecz wydawało się, że dodają jej siły. Anna zrozumiała, że siła Blasku obezwładnia Czarnego Ptaka.

Ptak i kobieta toczyli rozmowę, której słów Anna nie zrozumiała, choć słyszała wszystkie dźwięki.

“Kiedy nie można zrozumieć czyjejś rozmowy, mimo że jest się w pobliżu? Ktoś coś mi mówił na ten temat, i to niedawno temu…”, myślała śniąca Anna.

Tymczasem Ptak zakrzywionym dziobem przeczesał lśniące pióra, strzepnął skrzydłami i odfrunął. Anna odetchnęła z ulgą, lecz zaraz wyczuła, że wraz z Czarnym Ptakiem nie uleciały wszelkie niebezpieczeństwa. Blask i Płomień otaczały nieznajomą, wirowały wokół niej, dotykały jej włosów, twarzy, ramion, ona zaś gestykulowała smukłymi dłońmi, jakby przemawiając do nich błagalnie. Po chwili westchnęła, pokiwała głową, uśmiechnęła się przelotnie, bez odrobiny radości i…

…spojrzała na Annę. Nieokreślone w kolorze, przejrzyste oczy znalazły się blisko jej twarzy, a ich wejrzenie było tak intensywne, że Anna zrozumiała, iż to nie sen. Leży oto w ciemnym pokoju w swoim domu, nieznajoma zaś nachyla się nad łóżkiem i patrzy na nią. Zniknęła rozświetlona słońcem polana, zniknęły Blask i Płomienie. Widziała tylko te coraz większe i większe oczy, które zajęły wreszcie całą przestrzeń pokoju.

– Powiedz mu, że nie będziemy przeszkadzać, byle nie przekroczył następnej granicy. Przekaż mu też, że poniesie karę, która będzie trwać nieskończenie długo, ale jednak się skończy – Anna usłyszała głos, który rozbrzmiewał w jej głowie jak głęboki i dźwięczny zaśpiew dzwonu. Ten dźwięk był tak potężny i natarczywy, że zerwała się z łóżka i chciała biec przed siebie.

Dotknięcie stopami chłodnej podłogi rozbudziło ją, uprzytomniła sobie, gdzie jest i co robi. Stała boso na środku ciemnego pokoju, a obok spokojnie spał Jan. W oddali usłyszała odległe bicie dzwonów.

– Dzwonią w nocy? – zdziwiła się i podeszła do okna. Na niebie połyskiwały gwiazdy i stał w pełni księżyc, od którego lśnienia noc nabrała srebrzystych barw. “Czyżbym była lunatykiem?”, pomyślała, a potem, senna i półprzytomna, powtórzyła szeptem:

“Powiedz mu, że nie będziemy przeszkadzać, byle nie przekroczył następnej granicy. Przekaż mu też, że poniesie karę, która będzie trwać nieskończenie długo, ale jednak się skończy”. Zamyśliła się: “Powiem mu. Ale komu?” Rano, przy śniadaniu, spytała Jana:

– Jaką postać przyjmują Anioły, poza znaną nam, skrzydlatą? Co pisze o tym Emanuel Swedenborg?

– Według niego, mogą przyjąć każdą postać, jaką zechcą.

– A ubranie? – drążyła Anna.

– Swedenborg pisał na ten temat bardzo dziwne rzeczy. Twierdził, że Anioły wewnętrznego Nieba są całkiem nagie i nigdy nam się nie pokazują, będąc najdoskonalszymi Istotami, i że przynależą wyłącznie do Boga. Te natomiast, które nam się ukazują, noszą szaty podobne do naszych. Anioły najbardziej rozumne mają ubrania przejrzyste i zarazem połyskujące, jakby zrobione z płomienia lub światła. Anioły niższych szczebli noszą szaty białe.

– Boże, toż to cała rewia mody! – zaśmiała się Anna, lecz zaraz spytała z powagą: – Więc istnieją Anioły bardziej i mniej rozumne? Myślałam, że wszystkie są doskonałe!

– A jednak Swedenborg pisze o nich tak, jakby i one podlegały rozwojowi, według niego niektóre są już w pełni ukształtowane, a inne przypominają nieopierzone pisklęta – mówił Jan. Przed oczami mimo woli zobaczył łabędzie, ujrzał ich lot nad stawem, usłyszał muzykę ich skrzydeł i zatęsknił do tego widoku. “Pójdę tam jutro”, postanowił.

– Może nasz Bezdomny Anioł jest właśnie takim anielskim pisklęciem i dlatego przydarzyła mu się ta nieszczęsna przygoda? – zadumała się Anna i odruchowo dodała: – Na szczęście mój Anioł jest rozumny, widziałam jego przejrzystość…

Jan zerknął z ukosa na żonę i udał, że nie słyszy.

– A teraz słuchaj… – zaczęła Anna z naciskiem, po czym dobitnie wyrecytowała: – “Nie będziemy przeszkadzać, byłeś nie przekroczył następnej granicy”. Czy to jest przesłanie dla ciebie?

– Powtórz – zażądał Jan, Anna zaś powoli, jeszcze raz powtórzyła zdanie, które słyszała we śnie.

Jan pokręcił głową.

– To nie dla mnie – odparł, o nic więcej nie pytając. Czuł, że dla dobra jego córki będą teraz w tym domu tajemnice, których nie należy dociekać.

– Chyba wiem, komu mam to powtórzyć – stwierdziła po namyśle Anna.

Włożyła płaszcz i wyszła.

Wokół opustoszałej zazwyczaj łąki, koło zrujnowanego domostwa, kłębił się tłumek mieszkańców osiedla i już z daleka dobiegł Annę gwar ich głosów. Wybijał się zdecydowany, ale zdesperowany alt babci. Zaniepokojona Anna przyśpieszyła kroku i gdy podeszła bliżej, ujrzała, że przed ruderą stoi karetka pogotowia. Bezdomny jak zwykle siedział na progu, lecz obok niego w białym kitlu stał ich osiedlowy sąsiad i zarazem lekarz z tutejszego rejonu. Z namaszczeniem, powoli mierzył Bezdomnemu tętno, patrząc równocześnie na swój zegarek, a tymczasem jego małżonka spierała się głośno z babcią. Niestety, Anna wyczuła, że pozostałe osoby – sąsiedzi z pobliskich domków, sekundują lekarskiemu małżeństwu, a nie jej matce. Może tylko Pani Sama była po jej stronie, ale nie umiała tego wyrazić inaczej, jak tylko nerwowym splataniem i rozplataniem rąk, no i swą obecnością.

– …nie wolno tego robić wbrew jego woli! – krzyczała starsza pani.

– Nie można go tu zostawić na kolejną zimę. Podobno idą ostre mrozy. Zamarznie – odpierała argumenty babci żona lekarza.

– Tu nawet nie ma pieca! – krzyknął dentysta. – A gdyby był, to przecież ten biedny głupek wywoła pożar i spłonie! Dziwię się, że do tej pory jeszcze nic takiego się nie stało!

– Właśnie – przytaknęła żona właściciela supermarketu. – Nie słyszała pani, ilu bezdomnych zamarzło ostatniej zimy, a ilu wznieciło pożary, choćby na działkach? A ten tkwi tu od tylu lat, i nikt się nim nie interesuje, ani opieka społeczna, ani władze… To bardzo dobry pomysł, proszę mi wierzyć.

– Jaki pomysł? – wtrąciła z niepokojem, Anna.

– Oni chcą go zabrać i odwieźć do… gdzie to jest? – spytała nerwowo babcia.

– Nieważne gdzie, ale tam umyją go, uczeszą, odwszą i nakarmią. Dostanie czyste łóżko i trzy posiłki dziennie – obwieściła z urazą żona lekarza, patrząc niechętnie na babcię.

– Ale co to za miejsce?! gdzie to jest?! – zawołała zrozpaczona Anna.

– To po prostu specjalny ośrodek opieki nad niedorozwiniętymi – odparł lekarz. Skończył mierzenie tętna i dał znak sanitariuszom.

– Ależ on nie jest niedorozwinięty! – krzyknęła Anna w panice.

– Powtarzam im to samo! Jest całkiem normalny i daje sobie radę. Pomagamy mu i zostawcie go w spokoju – wsparła ją zdenerwowana babcia.

– Normalny? Kuleje, jest chudy jak szczapa, blady jak śmierć, nie słyszy, nie mówi, nie rozumie… – zaczęła wyliczać żona dentysty, lecz Anna jej przerwała:

– Mówi! I słyszy!

– I rozumie więcej, niż myślicie – znów wsparła ją babcia.

– To niech coś powie! Bardzo proszę! – wzruszył ramionami lekarz. – Niech protestuje! Tymczasem, jak panie widzą, wygląda nawet na zadowolonego.

Dopiero teraz spojrzeli na Bezdomnego. Rzeczywiście: nie uciekał ani się nie bronił, gdy sanitariusze, z pewnym obrzydzeniem, brali go pod ręce. Pokornie i zarazem spokojnie pozwolił się prowadzić do samochodu.

– Niechże pani coś powie! – krzyknęła babcia do Pani Samej. – Niech pani go broni tak jak my! Przecież go pani lubi, wiem o tym!

Pani Sama otwarła usta, lecz wydobyła z nich tylko cichutkie dwa słowa:

– Lubię go.

Sanitariusze zbliżali się do karetki.

– Chwileczkę! – krzyknęła Anna. – Muszę mu coś powiedzieć!

Lekarz wzruszył ramionami.

– To tak, jakby pani mówiła do ściany. Ale proszę… Proszę bardzo. Niech pani mówi.

Sanitariusze przystanęli, trzymając nadal pod ręce swego pacjenta. Anna spojrzała w jego twarz.

– Niech pan… To znaczy… No bo ja… Słuchaj, mam dla ciebie przesłanie. Z mojego snu. A może to nie był sen. Nie wiem – zdecydowała się wreszcie, patrząc natarczywie tam, gdzie pod skudlonymi włosami powinny znajdować się jego oczy. – Ono brzmi tak: “Nie będziemy przeszkadzać, byłeś nie przekroczył następnej granicy. I poniesiesz karę, która będzie trwać nieskończenie długo, ale jednak się skończy”.

Annie wydawało się, że Bezdomny drgnął, lecz może było to złudzenie, gdyż sanitariusze pociągnęli go gwałtownie. Młodszy zachichotał. A jednak… jednak Bezdomny, choć tak słaby i wyniszczony, bez kłopotów uwolnił rękę z uchwytu sanitariusza i delikatnie dotknął twarzy Anny. Poczuła ciepło, które rozlało się po jej ciele i oświeciło jej umysł. Nagle ogarnął ją spokój.

– Proszę mi dać adres tego… ośrodka? – babcia zaatakowała lekarza.

– Domu dla wariatów – podpowiedziała żona biznesmena, lecz lekarz poprawił:

– Dla niedorozwiniętych. To nie to samo. Wariaci są ciekawsi – dodał po namyśle.

Babcia już chciała coś powiedzieć, lecz Anna pociągnęła ją za rękaw. Awantura nie miała sensu. Przecież nie odmienią biegu wypadków. A zresztą… może nie trzeba?

– Proszę dać nam ten adres – powtórzyła z uprzejmością.

– Będą go panie odwiedzać? – spytał lekarz z lekkim uśmieszkiem.

– Będziemy – odparła Anna.

– On je lubił. Często wystawał pod ich oknami – wtrąciła nagle żona lekarza, wykazując coś na kształt zrozumienia. – Może powinniśmy porozumieć się z wami, ale sama pani wie, formalnie wszyscy mamy do niego takie samo prawo.

– Jak to takie samo…? – zaczęła kłótliwie babcia, lecz Anna spiorunowała ją wzrokiem.

– To przecież tylko obcy, bezdomny włóczęga – ciągnęła żona lekarza. – A mąż załatwił mu miejsce w przytułku.

– On tam umrze, samotny i opuszczony – szepnęła babcia, a Pani Sama nagle, gwałtownie, przytaknęła ruchem głowy.

– Tacy jak on umierają na ulicy. Są zagłodzeni, nikt się nimi nie interesuje, cierpią na różne choroby, czasami groźne dla normalnych ludzi. AIDS, wszawica, świerzb, choroby skórne… – wtrąciła żona dentysty. – Chyba lepiej, żeby umarł w cieple i pod dachem niż w tej ruderze. Wystarczająco długo tu mieszkał. Najwyższy czas, żeby ktoś się tym zajął.

Lekarz nabazgrał adres na wyciągniętym z kieszeni fartucha bloczku, a potem usiadł koło kierowcy. Karetka ruszyła i wszyscy się rozstąpili. Annie wydało się, że zza zasłoniętych szyb czuje na sobie uważne, a zarazem, znaczące spojrzenie.

Obie z babcią zerknęły na małą karteczkę.

– To na szczęście blisko. Na skraju miasta – powiedziała babcia.

– Pół godziny samochodem – przyznała Anna. Milcząc, wracały do domu i obie myślały o tym samym: czy Anioł, nawet ułomny, może przebywać w przytułku? I co będzie, gdy ktoś go tam rozpozna?

– Nie, to niemożliwe – powiedziała Anna głośno. – Nikt nigdy nie dostrzeże w nim Anioła. Nam też przyszło to z takim trudem.

Nie bójcie się, nikt mnie nie rozpozna – chciał powiedzieć im Ave, lecz w zgodzie z zasadami panującymi w anielskiej gromadzie, wolno mu było rozmawiać tylko z ludzkimi Istotami będącymi pod jego ochroną. Nawet nie wiedział, czy inni ludzie by go usłyszeli.

“Nie obawiaj się, kobieto. Nikt mnie nie rozpozna. Wy, ludzie, nie rozpoznajecie ani Aniołów, ani proroków czy świętych, ani nawet Bogów. A jeśli tak się dzieje, to tylko przypadkiem, i jedynie za pośrednictwem wybrańców, którzy mają szósty zmysł, trzecie oko. Ale tych, którzy je mają, uważacie za szaleńców i nie słuchacie ich, nawet gdy krzyczą. Więc nikt mnie nie rozpozna, a resztki Anioła pozostałe we mnie będą mnie przed wami chronić, a nie demaskować”, mówił Ave w myślach, odjeżdżając daleko od małej Istoty.

Od kilku dni, odkąd jego jedyne ocalałe anielskie pióro zwiększyło Moc, nie odczuwał ani upływu czasu, ani odległości. Mimo to, gdy już przybyli na miejsce i pielęgniarze rozbierali go z brudnych ubrań, obcinali włosy i kąpali, nie pozwolił sobie odebrać drewnianych koralików.

– Zostaw je – powiedział starszy do młodszego, który chciał wyszarpnąć paciorki z zaciśniętej dłoni pacjenta. – Może to coś dla niego znaczy? Zabierzesz i dostanie szału lub skoczy z okna? Z nimi nic nie wiadomo. Patrz, jakie ma oczy…

Koraliki były ciepłe. Przestały stygnąć. Ave, gdy już położono go w łóżku, w czystej, spranej aż do dziur pościeli, przytulił je do twarzy i odczuł bliskość swojej małej Istoty. Nie była jeszcze w pełni bezpieczna, ale żyła.

Rozejrzał się po wielkiej sali, w której się znalazł. Było tu więcej łóżek niż ludzi i więcej bólu niż w jakimkolwiek innym miejscu. Ten ból gorącą falą ogarnął jego ciało.

– Jezu, ale ma oczy… – wykrzyknęła gruba salowa, roznosząca zupę – No, co tak je wytrzeszczasz?

Aby zlikwidować wszawicę, włosy podopiecznych strzyżono w przytułku do gołej skóry. W chudej i bezbronnej twarzy Bezdomnego oczy lśniły teraz jak dwa jeziora. Salowa bezwiednie zatopiła w nich spojrzenie i natychmiast wycofała się na bezpieczną odległość. Poczuła głęboki zawrót głowy i spadanie. Spadała gdzieś głęboko, coraz głębiej, w nieznaną otchłań… Nie, przeciwnie! Frunęła wysoko w górę, w bezkres nieba…

– O jejku, w głowie mi się kręci. Pewnie ciśnienie spada – mruknęła do siebie i z energią zaczęła, karmić Bezdomnego, unikając jego wzroku.

Dyżurny lekarz uprzedził, że nowy podopieczny jest prawdopodobnie głęboko upośledzony i że trzeba go będzie myć, karmić i traktować jak dziecko.

“I po co to – to żyje?”, pomyślała, uprzytamniając sobie, że na szczęście tacy jak on żyją krótko. Na szczęście i dla nich, i dla normalnych ludzi.

Gdy Ewa dowiedziała się, że Bezdomnego zabrano do przytułku, ku rozpaczy rodziny od razu skoczyła jej temperatura. A już wydawało się, że najgorsze mają za sobą. Przecież pióro, choć ani Anna, ani Jan nie wiedzieli, z jakiego powodu, wyraźnie urosło! Wydłużyło się co najmniej o kilkanaście centymetrów, jego stosina stwardniała i wyrosły z niej kolejne, mniejsze piórka. Gdy zapadał zmrok, jego blask intensywniał, przyćmiewając blask ognia w kominku. Patrząc na pióro, mieli niepokojące uczucie obcowania z czymś nadnaturalnym. Wiedzeni instynktem, schowali je za szafą w pokoju dziewczynki, gdyż jak stwierdziła Anna: “Nie wolno go nadużywać. Ono przecież nie jest nasze, tylko jego”.

Wszyscy uwierzyli, że bliskość pióra rozpędza kolejne, agresywne ataki choroby Ewy. Od czasu wyprawy nad staw temperatura dziewczynki unormowała się, ustąpiły zawroty głowy i nagłe zasłabnięcia. A teraz znów to wracało.

Kolejne badania w szpitalu zaciemniały obraz. Były na przemian to lepsze, to znowu niepokojące.

– Tak czasem bywa w tej chorobie – mówił lekarz z miną, która świadczyła zarówno o współczuciu dla małej pacjentki i jej rodziny, jak i o profesjonalnym zaciekawieniu “nietypowym casusem”. Annie jednak szepnął cicho, że choć nie powinna tracić nadziei, to “ten typ białaczki lubi się przyczaić, za to gdy wróci z pełną mocą, no to… pani wie…” Anna nie chciała wiedzieć.

Na razie Ewa, na wszelki wypadek, od paru dni leżała w łóżku. Pod górą od piżamy chowała małe, puszyste, niemal żywe stworzonko, które wyrwała ze stosiny dużego pióra, jak nakazał Bezdomny. Całe pióro nie mieściło się już pod jej ubraniem i mógłby je dostrzec ktoś niepożądany. Gdy wyrywała z niego tę jedną pierzastą kitkę, miała poczucie straty, jakby uszkodziła bezcenne arcydzieło. Najwyraźniej jednak niewielki puszek czuł się dobrze blisko ciała dziewczynki, gdyż przylgnął do jej serca i tak pozostał.

– Co mam robić? – zastanawiała się Ewa. Wiedziała, że sama nie wymyśli niczego mądrego, że nigdy w życiu nie odgadnie anielskich zamysłów; jedynie pióro może jej podpowiedzieć właściwe działanie i stosowny moment. Lecz na razie nie dawało żadnego znaku.

Mijały kolejne dni i nic się nie działo. Zmieniło się tylko to, że gdy teraz Ewa podchodziła do okna, by spojrzeć na jesienny ogród, a jesień powoli już miała się ku zimie, często widziała w nim tatę.

Tata wychodził do ogrodu rankiem, pojawiał się w nim po obiedzie, a gdy zapadała wczesna o tej porze roku noc, siadał mimo chłodu na ławeczce i wpatrywał się w niebo. Ewie patrzącej z okna na pięterku wydawało się, że jego wargi się poruszają. Mówił coś do siebie. Co? Nie chciała pytać.

A Jan tymczasem powtarzał bezgłośnie:

“Niebo gwiaździste nade mną, prawo moralne we mnie…”

Po raz pierwszy czuł, że w pełni rozumie, co to naprawdę znaczy. Zdał sobie sprawę, że wcześniej pojmował tylko drugi człon myśli Immanuela Kanta, który wydawał mu się o wiele ważniejszy, nad pierwszym zaś przechodził obojętnie. Dopiero teraz mógł powiedzieć, czym naprawdę jest gwiaździste niebo.

Wpatrując się w blask płynący z ekranu komputera, nigdy nie odkryje praw moralnych. W kontakcie zaś z przyrodą można, nawet bez wiedzy o kamiennych tablicach Mojżesza, usłyszeć, jak Matka Natura woła: Nie zabijaj! Nie kradnij! I wreszcie: “Nie będziesz miał innych Bogów przede mną!”, rozmyślał, śledząc mrugające gwiazdy. Niektóre z nich sprawiały wrażenie, że spadają, i nagle Jan wydobył z pamięci zapomniane słowa zmarłej matki: “Gdy spada gwiazda, pomyśl życzenie, a się spełni…” I Jan intensywnie myślał w rytm spadania gwiazdy: “Chcę, żeby moja córka była zdrowa. Chcę. Sprawcie to…”

Tkwiąc w nocnym ogrodzie i wpatrując się w niebo, Jan pojął, że swoim bogiem uczynił technologiczną cywilizację, genialne wytwory myśli ludzkiej, skomplikowane, fascynujące procesy wydzierania przez naukę kolejnych tajemnic światu. Teraz, gdy zasiadał przed komputerem i wędrował po bezkresie Internetu, nie traktował go już jako najwspanialszego ze światów; zrozumiał, że jest tylko narzędziem; dostrzegł, jak niewiele znaczącą drobinką jest Internetowa Droga wobec Drogi Mlecznej, bez której ta drobinka nigdy by nie powstała. Zrozumiał też, że astronom poszukujący jedynie fizyczno-matematycznych praw rządzących wszechświatem nigdy ich nie odkryje ani nie ujmie w żaden wzór, gdyż ponad nimi jest jeszcze coś o wiele ważniejszego, coś, co daje moc i życie nieskończoności kosmosu. Także Ziemi i ludziom, którzy ją zamieszkują.

– Jedziemy jutro do niego – powiedziała przed snem Ewa, gdy cała rodzina zgromadziła się przy jej łóżku na dobranoc. Dziewczynka wiedziała, że robią to codziennie, by dodać jej otuchy przed kolejną nocą i ustrzec od sennych koszmarów. Co przyniesie następny dzień: poprawę czy pogorszenie? A może nic. Dla taty, mamy i babci “nic” dawało już nadzieję, lecz dla niej był to stan gorszy niż kolejny atak choroby. W swej jeszcze dziecięcej niecierpliwości myślała, że lepszy już byłby koniec wszystkiego!… niż to przedłużające się wyczekiwanie nie wiadomo na co.

“Miał stać się cud, a cuda są przecież jak uderzenia pioruna!”, myślała gniewnie, rozczarowana. Nie chciała dopuścić myśli, że Anioł ją zawiódł.

– Dobrze, jedziemy do niego jutro. Ugotuję mu kompot ze śliwek i trochę rosołu – oznajmiła babcia, a dziewczynka uśmiechnęła się wyrozumiale. Dla babci kompot i rosół były symbolami dbania o chorego, choć wiedziała, że akurat ten chory nie był zwykłym pacjentem.

– Jedziemy – potwierdziła Anna z ulgą.

Coś zaczynało się znowu dziać. Ona także wolała coś robić, niż biernie oczekiwać na cud. Jej zdaniem, cud już nastąpił – świadczył o tym blask pióra wydobywający się zza szafy, nie o takim jednak cudzie marzyła. Może ten okaleczony Anioł nic nie mógł zrobić, by ocalić jej córkę? Może zjawił się tylko po to, by łatwiej pogodzili się z nieuchronnością losu i by uwierzyli, że fizyczna śmierć ich jedynego dziecka nie będzie śmiercią całkowitą, skoro gdzieś, nie wiadomo gdzie, jest miejsce, które zamieszkują Anioły? Ale dla Anny nie było to żadną pociechą. Kochała życie i chciała życia dla swojej córki.

Nazajutrz po śniadaniu wsiedli do samochodu. Wiedzeni odruchem, wieźli drobne prezenty, jakby jechali z wizytą do chorego. Jan zdecydował się dać Bezdomnemu album z łabędziami, gdyż uznał, że widok wielkoskrzydłych, śnieżnobiałych ptaków powinien go ucieszyć. Babcia trzymała na kolanach dwa słoiki, z rosołem i z kompotem. Anna skryła w kieszeni małą glinianą figurkę, którą ulepiła w ostatnich dniach.

– A wy do kogo? Bo jak na wizytę, to tylko rodzina – powiedziała gruba salowa, zastawiając sobą drzwi.

– Rodzina! – zawołała Ewa, uprzedzając pozostałych.

– Rodzinom to tu się nie chce przychodzić – odparła kobieta, patrząc na nich z podejrzliwym zdziwieniem. Przepuściła ich niechętnie i z pewną wrogością.

Oni zaś rozglądali się dokoła z poczuciem winy. Było tu szaro i biednie. Ale czy w ruderze na osiedlu było lepiej? To zależy. Tam miał nad głową niebo, a przed sobą bliskość lasu i łąki; tu szare, kostropate ściany, sufity z zaciekami i grubą, drucianą siatkę, odgradzającą teren przytułku od przedmieścia.

– Nic nie je, nie mówi, jest głuchy jak pień i daliśmy mu okulary – poinformowała salowa, która szła przed nimi w poczuciu swej ważności. To był w końcu jej podopieczny, a rodzina nie ma prawa się wtrącać.

– Okulary? – zdziwiła się babcia.

– Słoneczne, z plastiku. Bo co? Nie wolno? Jakżeście rodzina, to powinniście za nie zapłacić – stwierdziła wrogo kobieta.

– Ale po co okulary? – spytał Jan.

– Oczy… – wzruszyła ramionami salowa.

– Oczy? Coś się stało? – wystraszyła się Anna.

– Nie wiem. Może on ślepy? A może to katarakta i dlatego takie dziwne? Są jakieś takie… Coś trzeba było z tym zrobić. Nasz doktor wymyślił okulary.

“Oczy!”, skojarzyła sobie Anna: “Nigdy nie widzieliśmy jego oczu…”

Bezdomny siedział na łóżku w dużej, prawie pustej sali. Było tu wiele pustych łóżek. Lokatorzy pojawiali się w ośrodku tylko wtedy, gdy na dworze było już tak zimno, że nie dało się wytrzymać.

Czasem trafiali tu ludzie “specjalnej troski”, przywiezieni przez policję lub karetkę pogotowia. Tegoroczna jesień była dżdżysta i ciepła. Przytułek miał się zapełnić dopiero wraz z pierwszymi mrozami. Wtedy salowe kładły nawet po dwie osoby w jednym łóżku.

Czterech mężczyzn spało, dwóch bez zainteresowania grało w karty, a jeden siedział na łóżku, nakrytym spraną, podziurawioną jak sito pościelą. Paru tkwiło pod oknem na wózkach inwalidzkich, patrząc gdzieś przed siebie, nie widząc ani sali, ani widoku za oknem, i babcia pomyślała, że być może wracają do miejsc niegdyś zapamiętanych, które trzymają ich przy życiu.

Anna z Janem w pierwszej chwili nie rozpoznali go w tej ogólnej szarości. Wszyscy byli do siebie podobni – chude, bez wyrazu, bezwiekowe twarze. Dopiero te czarne, plastikowe okulary stały się dla nich znakiem rozpoznawczym.

Jedynie Ewa wiedziała od razu, że to on, choć ręce sanitariuszy pozbawiły go grzywy skudlonych włosów i obnażyły nieznane jej rysy. Idąc korytarzem, dziewczynka mogłaby wskazać, w której znajduje się sali. Puszyste, niewielkie piórko drgnęło i ożyło się; Ewa poczuła ciepło koło serca, ono zaś uderzało szybko i nierówno.

Milczeli. Niezręcznie było rozmawiać z nim przy świadkach. Ewie wydawało się, że z Aniołem Stróżem można mówić tylko twarzą w twarz, w samotności. Dorośli zaś nie wiedzieli, co mają powiedzieć. Babcia postawiła mu na stoliku słoiki z kompotem i rosołem. Przez chwilę miała wrażenie, że na jego ustach zagościł słaby uśmiech, jakby dawał do zrozumienia, że docenia ten gest.

Jan podał mu album, szeroko otwarty na stronicy z najpiękniejszym zdjęciem samotnego łabędzia frunącego na tle horyzontu. Obdarowany znowu jakby się uśmiechnął i Jan wiedział, że on zrozumiał, jakie życzenie wyraża ten prezent.

Anna dyskretnie wyjęła z kieszeni małą glinianą figurkę i podała mu ją w zaciśniętej dłoni. Figurka znalazła się w ręce Bezdomnego i nikt nie mógł zobaczyć, co ona przedstawia. On wiedział, nawet nie rozwierając dłoni: to była mała, bardzo malutka Ewa, ulepiona z czułością, jakiej wcześniej nie znały palce rzeźbiarki.

Teraz Bezdomny, bez słowa, wyciągnął przed siebie drugą rękę, a Ewa wyjęła spod swetra puszyste piórko i położyła mu je na dłoni. Zatrzepotało jak mały ptaszek. Dmuchnął – i spłynęło z ręki, by zawirować wokół jego pozbawionej włosów głowy. Stulił dłoń, znowu na nie dmuchnął, spojrzał, jak drży i trzepocze, westchnął i oddał dziewczynce, która wsunęła je ponownie pod sweter.

“Teraz ONO mi wreszcie powie… Może nie dziś, może jutro lub nawet za tydzień, ale powie mi, co mam robić” – pomyślała.

Stali bez słowa przy jego łóżku, a on zrozumiał, czego oczekują. Powoli zdjął z oczu czarne, plastikowe okulary…

Wracali do domu. Jan prowadził auto, lecz zamiast drogi wciąż widział wyrazistą twarz Bezdomnego i ogromne niebieskie oczy, w których skryta była cała wiedza tego świata – i jeszcze coś więcej.

“Gdybym dłużej w nie patrzył, mógłbym dojrzeć to, co znajduje się w jądrze kosmosu” – myślał. “Ale te oczy mówiły: Nie próbujcie rozwiązywać wszystkich tajemnic wszechświata, zostawcie miejsce dla wiary, tajemnicy, inaczej przestaniecie być dziećmi kosmosu i Matki Natury. Staniecie się związkiem chemicznym, złożonym z wody, węgla, tłuszczu i białka, lecz pozbawionym uczuć. Ocalcie swoje dusze przez prostotę i ufność, które są kluczem do Miłości”.

Anna przez całą drogę zastanawiała się, czy potrafiłaby wyrzeźbić tę nawiedzoną, wyrazistą twarz wizjonera, w którego oczach kryły się same tajemnice.

“Jego oczy mówiły, że jeśli udźwignę cierpienie, jeśli nie będę przed nim uciekać, jeśli zdołam przełożyć je na własny język, to kiedyś, być może, stworzę dzieło, które pozostanie na trwałe w ludzkiej świadomości. Ależ tak, ludzie szczęśliwi i zadowoleni z siebie tworzą dzieła piękne, lecz o przemijającej urodzie”, zrobiła odkrycie w myślach i zerknęła z ukosa na Jana, który prowadził auto ze skupionym wyrazem twarzy: “Ciekawe, co wie on? Czy każdemu z nas te dziwne oczy mówiły coś innego? I czy w ogóle mówiły, czy to tylko nasza wyobraźnia? A może znaleźliśmy w nich to, czego każde z nas szukało? Opiekunowie w przytułku dali mu plastikowe okulary, gdyż boją się jego oczu. Może boimy się tego, co tkwi w nas samych i co on pozwala nam oglądać jak w lustrze”.

Anna wiedziała, że nie spyta o to ani Jana, ani babci, choć bardzo chciała wiedzieć, co znalazła w oczach Bezdomnego Ewa. Nadzieję? Obietnicę? Szansę?

Babcia uśmiechała się do siebie, gdyż wciąż widziała te dwa ogromne Nieba dające poczucie bezpieczeństwa i harmonii; zgodę na radosny Początek i nieuchronny Koniec. Lecz w środku, pomiędzy Początkiem a Końcem, jest tyle ważnych i dobrych rzeczy, które należy powoli smakować i kochać, cenić i pamiętać…

– Jaki był kolor jego oczu? – spytała głośno Anna i szybko sama sobie odpowiedziała: – Czarne. Czarne jak węgiel do szkicowania. Byłam pewna, że będą takie.

– Czarne?! – zawołali babcia z Janem, a w ich głosach zabrzmiało zdziwienie.

– Były ciemnobłękitne! Jak farbka do bielizny i jak włoskie niebo – stwierdziła babcia.

– Bzdura. Były szare. Szare i przeźroczyste. Jak woda w głębokiej studni – oznajmił Jan.

Zamilkli w przekonaniu, że każde widziało prawdziwy kolor.

Tylko Ewa nie zastanawiała się nad kolorem jego oczu. Nie pamiętała, czy były niebieskie, czarne czy szare. Ujrzała w nich miłość, a miłość ma wszystkie kolory naraz, i już wiedziała, że nawet jeśli zostanie sama, nigdy nie będzie samotna. Dziś w jego oczach odczytała, że nastąpi kiedyś taki dzień, dzień samotności i cierpienia, dzień tęsknoty za tym, co posiada teraz: za rodziną, która koi wszelki ból i strach.

“A więc nie umrę. Mój Anioł obdarzył mnie miłością większą niż mógł, ale kiedyś będę musiała oddać tę miłość innym ludziom”, uprzytomniła sobie. I zrozumiała, że jego oczy przepowiedziały jej krótkie, szczęśliwe dzieciństwo i bliską, ale już nie tak szczęśliwą i beztroską dojrzałość.

Trzy dni później Ewa wyglądała przez okno. Jesienny chłód niósł z sobą przyjemność przebywania w ciepłych domach. Ulica była prawie pusta, bez przechodniów i aut. A potem zza zakrętu wyszła Pani Sama ze swoim pieskiem.

I nagle puszyste piórko drgnęło i połaskotało dziewczynkę. Czujna, wybiegła z pokoju, zeskakując po dwa, trzy stopnie, dopadła drzwi i stanęła koło ogrodowej furtki. “Dlaczego to robię?”, myślała, nie spuszczając oka ze zbliżającej się sąsiadki.

Pani Sama tymczasem szła ulicą w stronę ich domu. Szczeniak radośnie podskakiwał koło jej nóg, to znowu obwąchiwał starannie wszystkie latarnie i mijane drzewa. Tempo, w jakim Pani Sama pokonywała niewielki dystans, dzielący ją od Ewy, było powolne, uzależnione od kaprysów psiaka. A czas uciekał i było go coraz mniej. Co tu zrobić? Szybko… szybko…! Bo minie termin! Jaki termin…!? A jednak Ewa czuła, że termin właśnie mija i trzeba natychmiast znaleźć pretekst, byle tylko Pani Sama zeszła z przeciwległego chodnika na jezdnię. “Szybciej! Nie masz czasu!” “Jakiego czasu? Co mam robić?”, niepokoiła się dziewczynka.

– Kici! Kici! Kici! – wyrzuciła z siebie nagle zdyszanym, rozpaczliwym szeptem, wierząc, że każdy pies, nawet młody, rzuci się w pogoń za kotem.

I rzeczywiście: szczeniak stoczył się z krawężnika i szybko, choć niezgrabnie przebierając krótkimi, grubymi łapkami, zaczął biec w stronę Ewy, na skos, przez jezdnię. Pani Sama usiłowała go schwycić, lecz była wolniejsza. Próbowała wołać, ale pies jeszcze nie słuchał komend właścicielki, głos Pani Samej był zresztą zbyt cichy i niezdecydowany.

…zza rogu wyskoczył jaguar dentysty. Wyglądał rzeczywiście jak piękne, lśniące zwierzę. Ewa już z daleka była pewna: dentysta trzymał przy uchu słuchawkę komórkowca i prowadził auto jedną ręką. Zawsze tak robił.

“Przejedzie psa!”, przeraziła się. A szczeniak właśnie skakał pośrodku jezdni, rozglądając się za domniemanym kotem.

– Przejedzie mi psa! Znowu przejedzie mi psa! – zawołała nagle Pani Sama, jakimś cudem wydobywając z siebie prawdziwy krzyk.

Samochód nie przejechał jednak zwierzaka. W ostatniej chwili zjechał na bok i zawadził lśniącym zderzakiem o Panią Samą.

Szczeniak, popiskując, łaził po całym mieszkaniu, budząc mieszane uczucia w Janie, który nie przywykł do tego, by komuś poświęcać tyle uwagi.

– Zamknij go w kuchni – powiedział odruchowo, a potem nagle, ku zdziwieniu Anny, wziął psa na kolana i przytulił do siebie.

– Jaki miękki. I miły. Nie wiedziałem, że to takie dobre uczucie: przytulić psa – stwierdził z zaskoczeniem. Szczeniak przestał skomlić.

– Ktoś musiał się nim zaopiekować, a ona tu nie ma nikogo – usprawiedliwiła się babcia.

– Twoim zdaniem ma nas, choć jej wcale nie znamy – uśmiechnęła się przelotnie Anna, lecz zaraz spoważniała. – Dwa razy telefonowałam do szpitala.

– …i co? – spytała Ewa tak cichutko, że prawie nikt jej nie usłyszał.

– Wciąż nie wiadomo. Wydaje się, że nie ma poważniejszych obrażeń, ale straciła przytomność i dotąd jej nie odzyskała. Jest w śpiączce. Co za nieszczęście.

Ewa milczała.

– Gdyby dentysta jechał wolniej… – zaczęła, babcia, ale Jan przerwał:

– Gdybanie nic nie da. Stało się.

– Pomodlę się za nią – oznajmiła babcia i nikt się nie zdziwił.

– Czy ona naprawdę nikogo nie ma? Można by powiadomić tego pana, co ją odwiedza – zagadnęła nerwowo Anna.

– Można – przyznała babcia.

– Czy to ktoś z rodziny? – spytała Anna. Wszystkowiedząca babcia tym razem bezradnie wzruszyła ramionami.

Podczas kolacji rozmawiali tylko o wypadku. Anna mówiła, że może to i dobrze, że Pani Sama nikogo nie ma, bo nikt teraz nie cierpi. Jan rozprawiał nad rolą przypadku w życiu człowieka, babcia zaś przypominała sobie historie ludzi, którzy zapadli w śpiączkę.

– Śpiączka, czyli koma. Tak to się nazywa w języku medycyny. Czytałam w gazetach – mówiła szybko. – Zdarzało się, że człowiek spał kilka lat, bez czucia i ruchu, karmiony przez rurki, a potem powoli umierał, jak roślina na zimę. Albo, nagle, po siedmiu latach, budził się w przekonaniu, że to czwartek, bo zasnął w środę. Nie ma też pewności, czy człowiek w śpiączce słyszy, co do niego mówią, czy przebywa w jakiejś innej, własnej rzeczywistości, czy jego mózg pracuje, czy nie…

Nikt z dorosłych nie zauważył zachowania Ewy, jej lęku i narastającego smutku. A jeśli nawet zauważyli, złożyli to na karb przejęcia się tragicznym wypadkiem sąsiadki.

“Co ja zrobiłam… Boże, co ja zrobiłam”, powtarzała tymczasem Ewa, nie mogąc udźwignąć ciężaru swej winy.

Ave wiedział. Mimo odległości, która ich dzieliła, wiedział więcej o odczuciach małej ludzkiej Istoty niż wtedy, gdy wystawał przy płocie jej domu. Z wolna powracała mu anielska wiedza, niezależna od czasu i miejsca.

“Ona teraz cierpi. I jeszcze nie wie, że cierpiąc, doświadcza bólu, jaki nam, Aniołom, tak często sprawia opieka nad ludźmi. Ona wciąż jest dzieckiem, które wierzy, że anielska opieka to przeprowadzanie maluczkich i bezbronnych przez kładki nad przepaściami. Dopiero zaczyna pojmować, że Anioł musi niekiedy wybrać przedwczesny koniec życia lub sprawić ból swojej podopiecznej Istocie. Ona jeszcze nie wie, że droga ku zrozumieniu lub szczęściu wiedzie czasem poprzez cierpienie. Sądziła, że bycie Aniołem to jedynie czysta radość płynąca z udzielania pomocy, a tymczasem Anioły dźwigają zarówno wspaniałość, jak i nędzę ziemskiego świata, jego Dobro i Zło, wielkość i miernotę. Chwile czystej, prawdziwej radości są bardzo rzadkie, i w tym Aniołowie podobni są ludziom. Ona zaczyna tego doświadczać. Traci szczęśliwe dzieciństwo, w którym jedynym zmartwieniem był ból chorego ciała. Poznaje inny ból. Dojrzewa do życia, które, być może, będę mógł jej zwrócić. Tak, będzie żyć, choć wypłacze wiele łez. A mimo to warto żyć…”

– A co z twoim istnieniem, braciszku? Bezbolesne rozproszenie się w Mroku zamieniasz na bolesną, długotrwałą karę. Czy to się opłaca? – zaszemrał Vea w postaci karalucha, który przebiegał właśnie pod łóżkiem Avego w wielkiej szarej sali przytułku. Karaluchów było tu tak dużo, że ginęły masowo rozdeptywane grubymi trepami pacjentów.

– Skryj się, bo i ciebie zabiją – szepnął Ave.

– Więc chcesz, żebym żył? Pragniesz, żebym był przy tobie? Czy to możliwe, że zacząłeś mnie lubić? – spytał zaskoczony Vea i przebierając łapkami, wsunął się w siennik, na którym spoczywał jego bliźniaczy brat.

Ave milczał, poprawiając czarne, plastikowe okulary.

Ewa długo nie spała tej nocy. Świecąca w jej pokoju lampa zaniepokoiła w środku nocy Annę i Jana. Podchodzili na palcach pod drzwi córki, ale wszędzie trwała tylko cisza.

– Może czyta? Każdemu się zdarzy, że nie może zasnąć. Lekarz nie wspominał o bezsenności towarzyszącej chorobie, wręcz odwrotnie – powiedział z nadzieją Jan.

“Przejęła się wypadkiem Pani Samej. To zrozumiałe. W końcu była świadkiem. Swoją drogą, co ona tam robiła z temperaturą ponad 37 stopni? Miała leżeć w łóżku. Dlaczego tak nagle wybiegła z domu? I czemu aż tak bardzo jest przejęta? W gruncie rzeczy były sobie całkiem obce” – zamyśliła się Anna, podczas gdy szczeniak z zapałem obgryzał jej buty.

“Ewa oswoiła się z myślą, że to jej zagraża śmierć, ale nie umie pojąć, jak mogła dopaść kogoś, kto chwilę wcześniej był całkiem zdrowy. Może dotarło do niej, że śmierć bywa niespodziewana, i przeraziło ją to? Cieszysz się życiem, bawisz się z psem i nagle cię nie ma. To straszne przeżycie dla nas, dorosłych, a co dopiero dla trzynastolatki”, myślał Jan.

Ewa zgasiła lampę, gdy rodzice już spali. Ale w pokoju nie zapadł nocny mrok. Rozświetlał go ciepły i kojący blask, mocniejszy, a równocześnie inny niż wszystkie światła w domu.

Dziewczynka cichutko, na palcach, podeszła do szafy, za którą skryte było pióro. Już nie mieściło się w wąskiej szparze pomiędzy ścianą a meblem. Znowu urosło. Zgęstniało. Z grubej stosiny wyrastały coraz to nowe pióra, podobne temu, które było schowane w babcinej poduszce, a gęsty, złocistobiały puch okrywał całą stosinę, tańczył wokół niej, drżał i migotał. Żeby dotknąć pióra, musiałaby się przemóc, tak bardzo wydawało się nierzeczywiste i cudowne, a zarazem nieludzkie.

– To Moc. Ale dlaczego…? – szepnęła, niemal wystraszona.

Nie pojmowała tego, co się stało. Co zrobiła, że pióro zaczęło rosnąć? Nie wierzyła, że ona tego dokonała. Nie poczuwała się do dysponowania aż taką siłą. Ave powiedział jej, że anielska opieka jest pomocą w wyborze ludzkiego losu. Człowiek może to Aniołom ułatwiać lub utrudniać (“czy nawet uniemożliwiać”, dodała po namyśle). Ale równocześnie głęboko wierzyła, że anielska opieka służy do uszczęśliwiania ludzi; nigdy na odwrót. A przecież tym razem, działając w imieniu swego kalekiego Anioła, wyrządziła zło. Zatem dlaczego Moc pióra wzrosła? Czyżby Anioły świadomie sprawiały ludziom ból? Przysparzały cierpienia, zamiast ich chronić? Odbierały życie, zamiast je ratować? Co będzie z Panią Samą? Obudzi się czy umrze…? Ewa zasypiała spocona, rzucając się po łóżku. Szczeniak spokojnie spał na jej kołdrze, chwilami popiskując, jakby śnił o swojej właścicielce. Za oknem wolno rozpraszał się mrok nocy i szarzał kolejny jesienny dzień.

Blask pióra przygasał, ale tylko pozornie, by nie zwracać niczyjej uwagi. Dla obcych oczu miało być zwykłym piórem ze starej poduszki.

“Ta kobieta obudzi się po siedmiu dniach”, rozmyślał Ave. “Przez tych siedem dni i nocy swego snu-niesnu będzie miała wizję normalnego domu: mąż, dzieci, koty i psy. Dzieci krzyczą, w ogrodzie, kobieta z mężczyzna, śmieją się, koty wylegują się w słońcu, pies przynosi patyk, rzucony przez jedno z dzieci, wokół kwitną drzewa i kwiaty, brzęczą pszczoły, a z domu dobiega zapach pieczonego ciasta. Pełnia ludzkiego szczęścia. W swoim śnie-nieśnie kobieta zrozumie, że o szczęście trzeba walczyć. A mężczyzna, czuwając nad jej snem, wreszcie pojmie, czym byłaby dla niego jej utrata. Więc zrobią ku sobie ten pierwszy, odważny krok. Założą rodzinę. I wtedy kobiecie przybędzie odwagi ptaka, który musi dbać o swoje gniazdo. Ale mężczyzna już zawsze będzie żyć nieśmiało, kochać nieśmiało i równie nieśmiało umrze, na wiele lat przed nią. Z ich późno wyznanej miłości urodzi się dwoje późnych dzieci, z których jedno będzie normalne, lecz drugie nieco opóźnione w rozwoju. Gdyż zawsze musi istnieć równowaga – coś za coś, nic za darmo. Szczęście wystawia ludziom swoje rachunki. Ale to późne dziecko opóźnione w rozwoju będzie bardzo kochane, gdyż w tej kobiecie zawsze był nadmiar miłości – i chyba właśnie to tak bardzo przerażało mężczyznę. W zapisie tej kobiety były dwa losy. Miała cierpieć samotnie lub cierpieć w miłości z rodziną, doceniając krótkie, lecz intensywnie przeżywane chwile szczęścia. Oba losy oznaczały cierpienie, gdyż Ziemia potrzebuje cierpienia. Inaczej ludzie byliby jeszcze bardziej nieczuli i obojętni, niż są. Więc nie płacz, mała Ewo. Cierpienie i ból są niezbędne do przemiany. Przemiany nie tylko tej kobiety, ale i ciebie…”

– Czemu nie śpisz? – spytała salowa chropawym głosem, stając nad jego łóżkiem. – Wszyscy już dawno śpią. A ty… Czasami mi się zdaje, że nigdy nie śpisz. Czuwasz. Ciekawe, co ci chodzi po tym głupim łbie?

…i salowa pacnęła Bezdomnego w głowę mocną, wprawioną w takie uderzenia dłonią. Zrobiła to niezbyt silnie i właściwie bez złości. Nie czuła do niego złości. Był jej obojętny, podobnie jak inni przechodni mieszkańcy tego szarego domu. Myślała tylko, że tacy jak on nie powinni chodzić po ziemi, przysparzając kłopotów “normalnym ludziom”. Choć z drugiej strony…

“Dzięki takim jak on mam pracę”, pomyślała i wiedziona niezrozumiałym dla siebie, instynktownym odruchem poprawiła koc, leżący na wątłym ciele Bezdomnego. Jak zwykle miał szeroko otwarte oczy, świecące w ciemności jak u kota, lecz przecież nocą nie można mu było włożyć plastikowych okularów. Westchnęła i nachyliła się nad nim, starannie unikając jego wzroku.

– Nie śpisz? Może chcesz pić? – spytała szeptem. – Mam w dyżurce herbatę…

Uśmiechnął się i pokręcił głową, więc odeszła, stąpając ciężko na żylakowatych nogach.

“Ludzkie Istoty są z natury dobre, choć czasem o tym zapominają. Trzeba im o tym przypominać”, pomyślał Ave, nim zamknął oczy. Lecz nie zasypiał. Anioły nie śpią. Zamknął oczy, by nie drażnić tych, którzy się nim opiekowali. Potrzebował opieki i tego miejsca. Był przecież pół aniołem i pół człowiekiem. Półczłowiek musiał coś zrobić ze swoim ciałem.

– Czy nie mógłbyś mnie polubić? – spytał Vea, wędrując znów w postaci insekta po jego kocu. Karakony lubią noce, gdyż wówczas czują się bezpieczne. I tylko nocą szukają pożywienia. Vea żywił się bliskością swego brata.

– Jest w tobie tyle miłości i zrozumienia, czemu nie chcesz się nimi podzielić? – zaszemrał, stukając sztywnymi, cienkimi łapkami o klatkę piersiową Bezdomnego. – Daj mi choćby odrobinę. Jestem przecież twoim bliźniaczym bratem, Ave…

Ave milczał, lecz na chwilę nakrył dłonią stworzenie, czując na skórze dotyk chropawego twardego pancerzyka. To nie było niemiłe, jak wcześniej sądził.

“Zło musi istnieć”, pomyślał, “to tylko człowiek nie musi z niego czerpać. Ma wybór. I musi mieć wybór”.

Pan Sam przyjechał na drugi dzień i już został w szpitalu. Siedział przy łóżku Pani Samej, trzymając ją za rękę, a gdy lekarze kazali mu odejść, pozostał na korytarzu pod drzwiami nieprzytomnej. Nie zauważył Ewy, która spędzała tu każdą wolną chwilę, jakby wierząc, że skoro to ona bezwiednie (“bezwiednie?! A ten jakiś termin? Ten niepojęty przymus zwabienia szczeniaka na drugą stronę ulicy?”) przyczyniła się do tragicznego wypadku, to jej obecność przyśpieszy rozwiązanie: Pani Sama obudzi się lub umrze. Najgorsze ze wszystkiego było oczekiwanie; te straszne godziny oglądania śpiącej, nieruchomej twarzy Pani Samej, w której jednak, co jakiś czas, pod nieruchomymi powiekami, drgały gałki oczne, jakby Pani Sama śniła.

– W zasadzie to my nie wiemy, czy ona coś czuje, czy słyszy, gdy tak śpi i śpi – odezwał się jeden z lekarzy w czwartym dniu po wypadku Pani Samej. – Być może słyszy każde z naszych słów, każdy hałas, dobiegający ze szpitalnego korytarza. A może przebywa we własnym nierzeczywistym świecie, wytworzonym przez jej mózg, i docierają do niej całkiem inne sygnały, niż my umielibyśmy sobie wyobrazić? Niewykluczone też, że nic nie czuje i nie słyszy, jest jak roślina. Szczerze mówiąc, niewiele wiemy o tym, co dzieje się z mózgiem człowieka w stanie komy. W ogóle niewiele wiemy o mózgu.

– Niektórzy twierdzą, że człowiek w komie jest bliżej Boga – powiedział w zamyśleniu siwowłosy, stary profesor, którego Pan Sam poprosił o konsultację. Z konsultacji nie wyniknęło nic nowego poza wiadomym już stwierdzeniem: może Pani Sama się obudzi – a może nie. Może stać się to jutro, za miesiąc, rok czy dziesięć lat – a może nigdy. Gdy jej ciało stanie się wiotkie jak u wyrwanej z ziemi rośliny, a fale encefalogramu niezbicie wykażą, że mózg przestał pracować – wtedy Pan Sam będzie musiał podjąć decyzję, czy jednak nie należy odłączyć Pani Samej od respiratora i kroplówki.

– Jedni decydują się na to po paru latach, inni nigdy, ale bywają tacy, którzy niecierpliwią się już po miesiącu. Wtedy to my podejmujemy decyzję. I czekamy – mówił profesor.

Za każdym razem, gdy Pan Sam wychodził z izolatki, żeby wreszcie coś zjeść czy przespać się, trafiał na Ewę. Dziewczynka albo siedziała skulona w fotelu na korytarzu, albo krążyła w pobliżu budynku. Lecz Pan Sam, skoncentrowany na własnym problemie, w ogóle jej nie zauważał. Patrząc na jego ściągniętą twarz, na której zastygł wyraz rozpaczy i nadziei, dziewczynka zastanawiała się, czy tak samo wyglądaliby jej rodzice i babcia, gdyby Aniołowi nie udało się jej uratować. Myślała też, że atak jej choroby byłby teraz w pełni uprawniony, jako kara za zło, które bezwiednie wyrządziła Pani Samej.

“…a może postąpiłam właściwie i tylko jej Anioł zaniedbał się w obowiązkach?”, myślała dziewczynka. Bo przecież tam, na jezdni, decydowały sekundy. No tak, ale Anioły są precyzyjne i potrafią chyba wyliczyć właściwy czas! Niczego nie pozostawiają przypadkom!

Pan Sam zapamiętał opinię lekarza, że ludzie w komie być może słyszą, co się do nich mówi. I teraz Ewa, skulona w fotelu pod drzwiami izolatki, słuchała cichego i niezrozumiałego mruczenia Pana Samego.

“Ciekawe, co on jej mówi?”, zastanawiała się. “Może opowiada jej o psie?”

Szczeniak już wrócił do domu i Pan Sam wyprowadzał go teraz na spacery, gdy wracał ze szpitala.

W szóstym dniu śpiączki Pani Samej, gdy pielęgniarki wyrzuciły Pana Samego, by nie przeszkadzał przy rutynowych zabiegach, a on wziął psa i spacerował z nim wokół szpitala, Ewa po raz pierwszy go zagadnęła.

– Czy pan jest krewnym? – spytała.

– Krewnym? Jak to “krewnym”? – zdziwił się Pan Sam.

– Więc jest pan jej kolegą – powiedziała ze zrozumieniem dziewczynka.

– Kolegą? – zdziwił się jeszcze bardziej Pan Sam. Ewa zastanawiała się przez chwilę, jakie określenie mogłoby pasować do sytuacji, i wymyśliła:

– A może jest pan jej chłopcem?

Wprawdzie Pan Sam wydawał się jej bardzo stary jak na chłopca – musiał mieć co najmniej trzydzieści trzy lata – ale słowo “narzeczony” byłoby jeszcze bardziej nie na miejscu. Narzeczeni chodzili, trzymając się za ręce, a nie tak jak Pan Sam z Panią Samą: niby razem, a zawsze osobno.

– Jej… chłopcem? – powtórzył oszołomiony Pan Sam i najpierw zaśmiał się, krótko i dziwnie, trochę tak, jakby zaszlochał, a potem powtórzył olśniony:

– Chłopcem…! Ależ tak! Jestem jej chłopcem!

– Naprawdę? W takim razie to trwa już bardzo długo – odparła Ewa. – Jakieś pięć lat, prawda?

– Pięć lat? – zdziwił się Pan Sam. – Dokładnie piętnaście! Poznaliśmy się jeszcze w szkole.

– Pięt-naś-cie lat? – wyskandowała zdumiona Ewa. – To już dawno powinniście mieć dzieci!

– Dzieci? – spytał Pan Sam, a potem nagle zawołał: – Już dawno powinniśmy mieć dzieci!

Odwrócił się na pięcie i ciągnąc za sobą psa wbiegł do szpitala, skąd jednak wybiegł równie szybko, gdyż zawrócił go portier. Niezrażony, oddał smycz Ewie i znowu wbiegł do budynku. Szczeniak zaskomlił, ale zaraz zajął się zabawą. Po godzinie czekania dziewczynka wróciła z pieskiem do domu. “On pobiegł, żeby jej to powiedzieć, mimo że ona śpi…”, pomyślała Ewa.

Pan Sam przyszedł wieczorem po psiaka i powiedział:

– Dziękuję.

Ewa, choć wielu rzeczy jeszcze nie rozumiała, pojęła, że jego podziękowanie obejmuje coś więcej niż tylko opiekę nad zwierzakiem.

Pani Sama obudziła się następnego dnia. Gdy nagle zatrzepotały jej powieki, poruszyła się i po raz pierwszy spróbowała unieść głowę, Pan Sam krzyknął – czego Ewa się po nim nie spodziewała, i zaraz zbiegły się pielęgniarki, a potem przyszedł dyżurny lekarz. W niedużej izolatce zmieścili się wszyscy, także Ewa, na którą nikt nie zwracał uwagi.

– Budzi się! – wołał Pan Sam.

– Budzi się… Budzi… – szeptały nerwowo pielęgniarki. Pacjent budzący się ze śpiączki nie jest aż tak częstym zjawiskiem, nawet w szpitalu.

– Budzi się – przyznał lekarz, dodając surowo: – Proszę się odsunąć! Zabieracie jej tlen i robicie straszny hałas. Ona musi obudzić się w spokoju, nie powinna się przestraszyć! Najlepiej, by zobaczyła kogoś bliskiego. Pana… – powiedział i wskazał na Pana Samego.

Minął co najmniej kwadrans, nim trzepoczące powieki śpiącej od tygodnia Pani Samej zaczęły znowu uchylać się, opadać, znowu zatrzepotały i opadły, by wreszcie otworzyć się szerzej, szeroko, bardzo szeroko.

– To ty? – szepnęła, a wszystkie głowy nachyliły się ku niej, chcąc usłyszeć, co powie pacjentka, u której nie stwierdzono żadnego fizycznego urazu, zapadła jedynie w sen, jak królewna na Szklanej Górze.

– Ja – przytaknął Pan Sam, tak cicho i nieśmiało, jakby z chwilą jej przebudzenia powrócił z ulgą do starej, wygodnej skorupy. Lecz ona powiedziała:

– Chciałabym wrócić do domu.

– Do domu? Jak tylko wydobrzejesz… – zgodził się Pan Sam.

– Ale ja nie chcę wracać do tamtego domu – powiedziała Pani Sama z niepojętym zdecydowaniem. – Chcę wrócić do domu, o którym śniłam.

– Po wybudzeniu się ze śpiączki pacjenci często bredzą. Niedotleniony mózg, pan rozumie… – szepnął uspokajająco lekarz. Pan Sam zrozumiał.

– Jaki to był dom? – spytał cicho.

– Normalny – odparła.

– Zrobimy wszystko, żeby od dziś był to normalny dom – powiedział Pan Sam, a Pani Sama uśmiechnęła się z pewnym trudem, gdyż w swym życiu rzadko się uśmiechała.

Ewa biegła do domu jak na skrzydłach.

– Obudziła się! – zawołała od progu i natychmiast otoczyli ją dorośli.

– I co? Wszystko dobrze? Cała i zdrowa? Nic jej nie dolega? – padały pytania Anny, Jana i babci.

– Wszystko w porządku – odparła dziewczynka. Tak, wszystko było w porządku, choć inaczej. Ewa miała świadomość, że Pani Sama obudziła się jako inna osoba i jej życie pobiegnie teraz odmiennym torem. Nie wiedziała tylko, jakim.

“Zmieniłam jej zapis”, zrozumiała i pomyślała, że odpowiedzialność Anioła Stróża to straszliwy ciężar. Po tej kładce nad przepaścią, z babcinego oleodruku, nie stąpa para beztroskich dzieci, gdyż skrzydlata Istota – mimo miłości – musi wybrać dla nich nieraz ból, cierpienie, strach lub śmierć. Równocześnie swój zapis może zmienić sam człowiek. Pani Sama nie musiała wchodzić na jezdnię za szczeniakiem. Ewa zaś, jako pięcioletnie dziecko, nie musiała iść łąką za frunącymi Aniołami. Życie obu potoczyłoby się wówczas inaczej. Jak?

Ewa po raz pierwszy tak dobitnie pojęła, że wszystkie, nawet najmniej znaczące z pozoru decyzje mogą całkowicie odmieniać losy ludzi. Do zmiany losu wystarczy mały, malutki kamyczek, o który ktoś potknie się i nawet go nie zauważy.

“Bycie człowiekiem jest równie trudne jak bycie Aniołem!”, zdziwiła się. “Zwłaszcza że Anioły, jak pisał Swedenborg, mają przed sobą nieskończoną ilość czasu, a my mamy go tak mało…”

I Ewa, która szybko, coraz szybciej dojrzewała, poprzysięgła sobie, że jeśli Anioł Stróż pomoże jej wywinąć się strasznej chorobie, to resztę swego życia spędzi, ceniąc sobie każdą godzinę i minutę.

Dorośli, odkąd pióro zaczęło rosnąć i zwielokrotniać Moc, przestali swobodnie wchodzić do pokoju Ewy, a jeśli to robili, nigdy nie zaglądali za szafę. Wszyscy troje – Anna, Jan i babcia, mieli poczucie, że na anielskie pióro nie wolno im patrzeć. Nie jest ich własnością. Jest bezcennym depozytem. I mogłoby mu zaszkodzić nawet spojrzenie niepowołanych oczu. Prawo do niego mieli tylko: jego właściciel i Ewa. Właściciel był daleko, w przytułku dla bezdomnych, więc tym bardziej musieli go dobrze strzec.

Od dnia, gdy zrozumieli, że Ewa zaczęła pojmować sens anielskich ingerencji w życie człowieka, nie usiłowali jej w tym pomagać ani dociekać prawdy. Odkryli, że trochę się tej prawdy boją. Przeczuwali, że nie odbywa się to bezkarnie i że jest jakaś cena, którą ta drobna dziewczynka będzie musiała kiedyś zapłacić za cud, który powoli się spełnia.

– To jest sprawa między nią a… a tym Bezdomnym – powiedział kiedyś Jan, któremu słowo “Anioł” nadal z trudem przechodziło przez gardło. Nie dlatego, żeby w niego nie wierzył. Raczej bał się, że głośne nazwanie Bezdomnego Aniołem zniszczy całą cudowność i magiczność ich spotkania.

Amerykanki, założycielki stowarzyszenia ludzi, którzy spotkali swego Anioła Stróża, wydawały mu się teraz irytujące i śmieszne. Uważał, że popełniły świętokradztwo. Owszem, pomogły mu, poprzez Internet, trafić na pierwsze “anielskie tropy”, lecz posunęły się zbyt daleko, nakłaniając ludzi do zwierzeń, i publikując je. Nie tylko dlatego, że wśród tych ludzi byli kłamcy, szaleńcy i mitomani. Jan po prostu był pewien, że wszystko, co dzieje się pomiędzy człowiekiem a jego Aniołem, jest prywatną, niezwykle intymną sprawą, o której nie wolno opowiadać innym. Zwierzanie się obcym i cudowność tajemnicy wykluczają się nawzajem.

Anna umiała być dyskretna. Czekała. Wierzyła, że nadejdzie dzień, w którym lekarze powiedzą: “Ona jest zdrowa”. Żeby ten dzień nadszedł, należało milczeć, nie nadużywać słów i modlić się. Anna nie chodziła do kościoła, nie była osobą religijną. Modliła się zatem, jak umiała, rzeźbiąc swoje dzieła. Każdy ruch dłoni w glinie był bezgłośnym słowem modlitwy o uratowanie dziecka. Spod jej rąk wychodziły teraz rzeźby zupełnie inne niż kiedyś. Gdy właściciel znanej galerii w mieście chciał zrobić jej indywidualną wystawę, Anna pokręciła głową:

– Nie teraz – powiedziała. – Jeszcze nie skończyłam. Jej modlitwa w glinie wciąż trwała. Babcia o cud życia dla wnuczki modliła się codziennie w kościele. Lecz wiedziała, że popełniła grzech. Nie wiedziała tylko, jak duży. Doszła do wniosku, że mały. Malutki. Tak mały, że Bóg jej wybaczy. Babcia bowiem w czasie spowiedzi nie powiedziała księdzu ani słowa o Aniele Stróżu. Też czuła, że nie powinna o nim mówić.

Wszyscy razem, Anna, Jan i babcia, nie rozmawiając o tym, czekali. Każde z nich czuło, że coś się zmienia. Wokół nich – i w nich samych.

Gdy Ave przebywał jeszcze na Drabinie, bardzo lubił rozmowy ze współbraćmi o ludzkich Istotach. Jako bardzo młody Anioł po raz pierwszy otrzymał pieczę nad człowiekiem (a właściwie: człowieczkiem), więc chłonął wszystko, co mówili starsi, bardziej doświadczeni.

– Istoty ludzkie są niekiedy ślepe, jak małe kociaki czy szczenięta. Wydaje się, że mają oczy do patrzenia, uszy do słuchania i umysł do myślenia, a tymczasem nie widzą, nie słyszą i nie myślą – mówił Archanioł Michał. Jako jeden z najstarszych, rzadko sprawował pieczę nad ludźmi, tylko wówczas, gdy w czyimś zapisie pojawiał się element niezwyczajności i nie wolno było popełnić błędu. Aniołom, niestety, też zdarzały się błędy. Także one, podobnie jak człowiek, a nawet Bogowie, były omylne.

Archanioł Michał oddawał się głównie rozmyślaniom. Niekiedy zwierzał się młodszym braciom ze swych przemyśleń.

– Zdarza się też, choć rzadko, że Istoty ludzkie obdarzone są anielskim zmysłem – ciągnął w zadumie Archanioł Michał. – Przeczuwają to, co nastąpi lub może nastąpić. Widzą i rozumieją rzeczy, których inni nie dostrzegają. Mają przeczucia i wizje. Dotyczy to najczęściej dzieci, które gdy dojrzeją, tracą te zdolności. Może dlatego chętnie pokazujemy się dzieciom, przybierając postać, którą one lubią: człekopodobną i skrzydlatą. Dzieci są pełne ufności. Dorośli bywają przerażeni, może dlatego, że nasz Blask przypomina im występki, jakie popełnili. Sumienie ludzkich Istot jest też bardzo złożone. Bywa, że człowiek popełni rzecz okrutną i złą, lecz w swoim mniemaniu sumienie ma czyste. Zdarza się na odwrót: ktoś zadręcza się występkami, które są błahe i lekkie, jak puch z naszych skrzydeł. Anielska opieka nad ludźmi to gorzka, a zarazem frapująca odpowiedzialność, bo tak jak Aniołowie są niezmienni, tak człowiek wciąż się zmienia i mimo doskonałości naszych umysłów, nie zawsze umiemy za tymi zmianami podążać. Ludzie myślą, że to Aniołowie ich zaskakują i zdumiewają, a tymczasem to my trwamy w nieustającym zadziwieniu nad ich nieskończoną złożonością.

Ave przypomniał sobie, jak jego młodsi współbracia opowiadali o wyjątkowości Istot oddanych im w opiekę. Bywali dumni z ludzi, bywali też bezsilni. Człowiek mógł współdziałać z Aniołem w wyborze dla siebie najlepszego losu, mógł też wszystko zepsuć.

– Łatwość, z jaką ludzkie Istoty psują to, co w nich najlepsze, wzbudza w nas nieustające zdumienie – wyznał Archanioł Michał.

A teraz zdumienie Avego budziło tempo, w jakim zmieniała się mała ludzka Istota oraz jej rodzina. Jej bliscy otwierali szeroko oczy, widząc to, czego inni nie widzieli; nastawiali uszu, słysząc to, na co wcześniej byli głusi, a ich dusze uczyły się żywić Światłem.

“Ileż mógłby człowiek, gdyby tylko chciał się doskonalić i gdyby wiedział, o jaką doskonałość chodzi. Może mógłby więcej niż my?”, myślał Ave.

…w przytułku, mimo nocnej pory, wybuchnął nagle niespokojny gwar, zapalono wszystkie lampy. Ave sięgnął pod poduszkę i włożył swoje czarne, plastikowe okulary. Ktoś głośno krzyczał. Jakaś kobieta płakała, a inna powtarzała obojętnym, grubym głosem:

– Oni wszyscy tak kończą, kochana… Daj spokój, nie ma co płakać…

Ave przymknął oczy i ujrzał obraz ogrodzonego gęstą siatką dziedzińca: na wilgotnym, błotnistym bruku leżało czyjeś ciało, z członkami rozrzuconymi nienaturalnie, jak u szmacianej lalki. Wokół stali ludzie z przytułku, świecąc latarkami.

– Który to? – spytał jakiś mężczyzna w mundurze.

– To Dziadek – powiedziała salowa z grubym głosem. – Nie znam nazwiska. Oni nie mają nazwisk. Ale to Dziadek, bo pokazywał zdjęcia wnuków. Nikt nie wierzył, że one istnieją, ale ktoś nazwał go Dziadkiem, i tak zostało.

– Gdzieś chyba znajdziemy jego nazwisko? Musiał mieć jakieś dokumenty. Trzeba poszukać w ubraniu – powtórzył mężczyzna.

– Oni nigdy nie mają dokumentów. A w kieszeni pewnie mieć będzie kawałek sznurka, szklaną kulkę, kolorową etykietkę. Jak dziecko. Bo oni są jak dzieci.

Ave rozwarł szeroko oczy przysłonięte plastikowymi okularami. Nie musiał wstawać z łóżka, by widzieć. I ujrzał niewielki płomyczek, który opuścił ciało Dziadka i unosił się teraz nad dziedzińcem. Po chwili płomyczek pofrunął nieśmiało ku najbliższemu drzewu i przysiadł na jednym z konarów, jak mały ptaszek. “Anioł Stróż nauczy go fruwać, a wtedy Dziadek zobaczy swoje wnuki”, pomyślał Ave.

Skrył się pod kocem, gdyż weszła salowa i zamknęła okno, na którego zakurzonym parapecie pozostał odciśnięty ślad pantofla Dziadka.

– Spać! Spać! Nic się nie stało! – powiedziała grubym głosem i wyszła, gasząc lampę.

– Anioł Dziadka dał mi wskazówkę. Jestem przecież półczłowiekiem. Mam ciało – myślał Bezdomny Anioł i poczuł ból w nie zabliźnionej ranie na plecach. Pióro wciąż nabierało Mocy i dawało znać, że pragnie powrócić do właściciela.

Niewidzialny dla ludzi mały płomyczek zerwał się z drzewa i pofrunął nad miastem, zataczając szerokie kręgi, jakby chciał posmakować radości lotu. Sanitariusze zabierali z dziedzińca martwe ciało Dziadka, przypinając mu na piersi kartkę: “NN” – Nazwisko Nieznane.

“Pochowają go teraz w ziemi, w drewnianej skrzynce” – myślał Ave. “Ludzie tak różnie obchodzą się ze swoimi zmarłymi. Grzebią ich w ziemi, palą, pozostawiają wysoko w górach, puszczają z nurtem rzeki lub wrzucają w morze. Ale przy pochówku zawsze obecny jest Anioł”.

– Wiesz, co jest twoją słabością? – spytał Vea, kryjąc swój odwłok pod koszulą brata. I nie czekając na odpowiedź, ciągnął:

– Wy, Anioły, nie umiecie wyobrazić sobie całego Zła, gdyż ono nie ma końca. A my wyobrażamy sobie Dobro, gdyż ma ono dokładnie wytyczone ramy. Światłość ściśle określa granicę, poza którą Dobro się kończy. Kończy się tam, gdzie zaczyna się Zło. Lecz Zło jest rozciągliwe i nikt, nawet sama Światłość nie wie, gdzie jest jego kres. My też tego nie wiemy. Ludzkie możliwości są w tym względzie nieograniczone. Jeśli mimo to kochasz ludzi, mógłbyś też pokochać mnie. Ja nie czynię Zła. Ja tylko nim jestem. Tak bardzo boję się samotności i Czarnej Gromady. Nie zostawiaj mnie, Ave.

Ewa czekała cierpliwie na znak od anielskiego pióra.

“Ostatni raz…”, powtarzała sobie w myślach, marząc o tym, by już nigdy “nie bawić się w Anioła”. “Myli się ten, kto sądzi, że moc zmieniania czyjegoś życia jest wspaniałym przywilejem”, stwierdziła. Jeszcze niedawno temu, gdy czytała baśnie, rola wróżki, zmieniającej magicznie czyjś los, wydawała się jej ciekawsza niż role królewien i Kopciuszków. Dziś rozumiała, jak wielki to ciężar.

Wyniki badań krwi nie pogorszyły się. Choroba jakby się zatrzymała. Ale Ewa i tak nie chodziła w tym roku do szkoły. I niecierpliwie wyczekiwała na drgnienie anielskiego pióra. Lecz wielkie pióro (“Pióro Matka”, jak je czasem nazywała w myślach) wprawdzie drżało, ale nie było w tym nic nadzwyczajnego. Taka była jego uroda. Malutkie zaś, skryte pod dresem (“Piórko Dziecko”), spoczywało nieruchomo na jej piersi. Spało.

“Czyżby mój Anioł o mnie zapomniał? A może nie ma już wpływu na zachowanie pióra? Może ono samo decyduje o wyborze właściwego momentu?”, zastanawiała się niespokojnie.

Babcia tymczasem przynosiła frapujące wieści o Pani Samej.

– Będę świadkiem na ich ślubie. I to już wkrótce, na Boże Narodzenie. Czy wiecie, że oni byli parą ponad piętnaście lat, lecz żadne z nich nie umiało zrobić ostatecznego kroku? Jakby się czegoś bali. I ta miłość wypalała się w nich, marnowała, nabierała jeszcze większej nieśmiałości… – mówiła babcia, a wszyscy słuchali z przyjemnością, gdyż takie opowieści każdy lubi.

“A ja nie chcę brać odpowiedzialności za zmianę życia Pani Samej, nawet gdyby to była zmiana na lepsze. Kto mnie od tego uwolni?”, myślała Ewa, z nieznanym wcześniej poczuciem ciężaru. Tylko Anioł mógłby jej na to dać odpowiedź. Ale on nie chciał, by Ewa ją znała.

Dziewczynka niecierpliwie czekała na znak i zarazem bała się go. Chciała tylko, żeby już było po wszystkim. Wtedy odwiedzi Bezdomnego i odda mu pióro, które wciąż, z godziny na godzinę, rosło i nabierało Mocy.

Już nie mogło tkwić za szafą. Domownicy lękali się, że dostrzeże je ktoś obcy. To babcia wymyśliła, że trzeba skryć je w pokrowcu, Anna zaś wpadła na pomysł, że idealny byłby pokrowiec z wiolonczeli.

– Tak! – ucieszyła się Ewa. Bardzo lubiła ciemną i soczystą barwę dźwięku tego instrumentu. Był przejmująco smutny lub przejmująco radosny, ale radosny w sposób dojrzalszy niż brzmienie skrzypiec. A pióro, jako część skrzydeł, miało tak wiele wspólnego z muzyką.

Pokrowiec został kupiony w mieście i Ewa z niezwykłą delikatnością, a nawet lękiem, skryła w nim bezcenny depozyt. W nocy jego blask i tak wydobywał się przez grube, brązowe płótno.

Mały puszek, schowany pod dresem, wciąż zachowywał spokój, nie dając dziewczynce żadnego znaku. Zbyt długo. Zbliżało się Boże Narodzenie, z nim ślub Pani Samej, i tylko cud, który miał zapewnić zdrowie Ewie, wciąż się nie dopełniał. Jakby utknął w pół drogi. Czy cuda mogą utknąć w pół drogi? Widocznie mogą.

Pewnego ranka Ewa obudziła się zdenerwowana i napięta. Zarazem zdecydowana.

– Musimy znowu do niego jechać – powiedziała.

– Więc to już…? – spytała spłoszona Anna.

Ewa pokręciła głową, a oni wcale nie zamierzali być wścibscy. Ale spłoszyli się. Marzenie o chwili, w której zwracają Aniołowi jego pióro, było łatwiejsze niż doczekanie tego momentu. W ogóle go sobie teraz nie wyobrażali.

– Co on zrobi z tym piórem? Złapie go jak parasol i pofrunie? Gdzie? I czy pióro go udźwignie? – zastanawiała się Anna.

W Janie odezwała się dusza naukowca i zaczął analizować możliwość implantowania pióra.

– Lekarze potrafią dziś przyszyć uciętą dłoń, przeszczepić wątrobę czy serce, wymienić fragment skóry. Może umieliby wszczepić Bezdomnemu pióro? Tylko co miałoby z tego wyniknąć?

Babcia nawet nie próbowała domyślać się, co wyniknie z połączenia Anioła z piórem. Bała się rozczarowania. Miała jasne przekonanie, że jej wnuczka jeszcze nie wypełniła obietnicy danej Aniołowi; jeszcze nie wykonała wszystkich “anielskich obowiązków”. Wciąż czegoś brakowało, choć pióro było tak zdumiewająco wielkie i przerażająco obce. Już nikt nie nazwałby go ptasim. Nie pochodziło z tego świata i każdy musiałby to zauważyć. Babcia rozumiała, że trzeba je oddać właścicielowi, gdyż strach przechowywać coś takiego w domu.

A Ewa nie myślała, czuła tylko, że w przytułku dopełni się cud. Ale jaki…? I w jaki sposób? Kogo tym razem dotknie anielskie pióro?

Gdy wsiadali do samochodu, zaczął sypać pierwszy tej zimy śnieg. Początkowo prószył nieśmiało, lecz gdy ujechali kawałek drogi, zaczął przemieniać się w groźną zadymkę. Widoczność spadła do kilkunastu metrów.

Pióro ledwie mieściło się w pokrowcu. Położyli je na tylnej półce samochodu. Im bardziej zbliżali się do przytułku, tym bardziej byli wystraszeni i niepewni. Tylko Ewa czuła jakiś dziwny spokój. Pióro nabrało Mocy, jak jej pragnął Anioł, choć ona nie wypełniła trzeciego zadania. Coś jej mówiło, że właśnie teraz, dokładnie dziś, trzeba dostarczyć mu jego własność. On rozstrzygnie, co dalej. On podpowie…

– …tam? W tym okropnym przytułku? Gdzie wszyscy będą na nas patrzyć? Tam mamy wyjmować pióro z pokrowca? – denerwowała się babcia. – Co innego, gdyby to było tutaj, w tej ruderze, gdzie nikogo nie ma. Ale tam…?!

– On zdecyduje – powiedziała z uporem Ewa. Zatem jechali z niepokojem i z nadzieją. Nie zdobyliby się na przedłużanie oczekiwania.

W czasie jazdy nie rozmawiali ze sobą i oglądali się wciąż do tyłu, sprawdzając, czy bezcenny depozyt nadal tam jest.

– Wjedziesz na coś! Przestań się oglądać! Pilnujemy go! – irytowała się Anna.

Mijali właśnie ruchliwe skrzyżowanie, gdy stojący pośrodku policjant ostro zagwizdał. Jan ze zdenerwowania przygryzł wargi i pokazała się kropelka krwi. Każda chwila, która wstrzymywała ich zbliżanie się do celu, była katorgą.

– Zainstalował pan nieprawidłowe tylne światła – oświadczył ponuro przedstawiciel drogowej władzy.

– Nieprawidłowe? – zdziwił się Jan. – Zwykłe, fabryczne…

– Fabryczne nie oślepiałyby kierowców jadących za panem, i to w biały dzień – odparł surowo policjant. – Proszę wysiąść i zobaczyć.

Jan wysiadł i obszedł auto. Zatrzymał się osłupiały: oblepiony śniegiem tył samochodu gorzał od blasku.

– Proszę to zgasić – nakazał policjant.

– Tak, tak, już gaszę – rzekł odruchowo Jan, zastanawiając się, jakim cudem ma zgasić blask anielskiego pióra.

Jednak Ewa pojęła, o co chodzi, i jeszcze zanim Jan sięgnął do wyłącznika świateł, ona już schwyciła pokrowiec i zsunęła go z półki.

– Od razu inaczej – stwierdził policjant. – Lepiej, żeby pan zmienił te światła. Może dali jakieś eksperymentalne?

– Możliwe. To się już nie powtórzy – obiecał Jan, myśląc w duchu: “To rzeczywiście już się nie powtórzy. Nigdy”.

Znowu ruszyli, lecz teraz rósł w nich lęk z innego powodu: jeśli skryte w pokrowcu pióro porażało blaskiem jadących za nimi – to jak wyjmą je z pokrowca w przytułku?

– On coś wymyśli – powiedziała z przekonaniem Ewa. W przytułku była właśnie pora obiadu. Na korytarzach unosił się skisły zapach kapusty, dziwnie pasujący do tych szarych, ponurych ścian i odrapanych tynków.

– Musicie poczekać. W czasie posiłków nie wpuszczamy gości. Zresztą, i tak nie przychodzą – powiedziała tęga salowa topornym głosem. Patrzyła na nich z nieskrywaną ciekawością.

– A właściwie to czemu go odwiedzacie? Kim on dla was jest?

– On… on jest naszym… – zaczął niepewnie Jan, lecz przerwała mu babcia, uznając, że lepiej nie kłamać:

– To bezdomny z naszego osiedla. Znamy go od ośmiu lat. To chyba normalne, że chcemy wiedzieć, jak się czuje?

– Nienormalne. Nikt bezdomnych nie odwiedza. Nawet gdy mają rodziny. Rodzina czasem przyjdzie po ciało, ale na ogół nawet wtedy nie przychodzą – powiedziała salowa.

– Po ciało? – powtórzyła odruchowo Anna.

– Oni umierają szybciej niż normalni ludzie. Czasem sami to przyśpieszają, bo mają dość. Temu waszemu też niewiele brakuje.

Salowa przyjrzała im się podejrzliwie, a potem w jej oczach zalśnił nagły błysk zrozumienia:

– A może on ma jakiś majątek? Zapisał wam? Czekacie na spadek?

– Jak pani może… – zaczęła babcia, ale salowa ciągnęła:

– Był tu taki jeden. Pięć groszy nikt by za niego nie dał, a w materac wszył złote dwudziestodolarówki. I wtedy zlecieli się wszyscy krewni, których wcześniej w ogóle nie było…

– Pani tak nie wolno… – zaczęła z oburzeniem babcia, lecz Ewa szarpnęła ją za rękaw.

Sprzątaczki, na skrzypiących wózkach, zwoziły już korytarzem brudne talerze z resztkami kapuśniaku.

– No to idźcie. I uważajcie, dziś jest ich dużo, bo spadł śnieg. Jak wam któryś co ukradnie, to przytułek za to nie odpowiada – powiedziała salowa, nie kryjąc do nich niechęci.

Wielka, ponura sala była przepełniona. Jedni leżeli, skuleni jak dzieci, inni grali w karty, lecz większość siedziała nieruchomo, patrząc niewidzącym wzrokiem przed siebie. Babcię kolejny raz uderzyła cisza, która unosiła się pod sufitem i aż brzęczała. Taka cisza panuje tylko w szpitalach, gdzie leżą najciężej chorzy, i w hospicjach. Powietrze przepełniał charakterystyczny, niedobry zapach choroby, samotności, biedy i strachu.

– Śmierdzi, że głowa boli – dogadywała salowa, która czujnie, krok w krok, szła za nimi. Potem otwarła okno i do sali wdarło się świeże, mroźne powietrze. Anna pomyślała, że salowa zrobiła to na złość. Łóżko Bezdomnego stało najbliżej okna i jasne było, że w tym przeciągu długo nie wytrzymają.

Leżał pod wystrzępionym kocem, w tych tanich, czarnych okularach, kryjących szczelnie oczy. Wyglądał jak martwy. Musiał ich słyszeć, lecz nie odwrócił głowy w ich kierunku. Po jego łóżku przebiegł nagle czarny, obrzydliwy robak.

– Karaluch…! – otrzepała się Anna ze wstrętem, gdy Bezdomny nagle wyjął rękę spod koca i nakrył nią biegnącego owada. Łagodnie stulił dłoń i skrył stworzenie pod kocem.

– Mamy to dla ciebie, ale od tamtego czasu nic nie zrobiłam. I nie wiem, co mam robić. Ono nic mi nie mówi – przerwała ciszę Ewa. Poczuła, że patrzy na nią przez te czarne, nie pasujące do niego okulary. Milczał.

– Co to? – skoczyła nagle salowa, kładąc czerwoną, zniszczoną dłoń na brązowym pokrowcu. – Bez zgody kierownictwa nie wolno im niczego dawać! Jednemu przynieśli jedzenie, to zjadł naraz wszystko, pochorował się i umarł. Innemu dali scyzoryk i się pociął. Oni są jak dzieci. Co to jest?

I kobieta szarpnęła za pokrowiec, który Ewa położyła na łóżku Bezdomnego.

– Niech pani nie rusza! – krzyknął Jan, rzucając się w jej stronę.

– To tylko pióro – odparła dziewczynka.

– Pióro? – zaśmiała się niedowierzająco salowa.

Ewa spojrzała na nią z nagłym zrozumieniem i rozchyliła pokrowiec. Śnieżnobiałe pióro zalśniło na tle burego, surowego płótna.

– Rzeczywiście, pióro… Ale dlaczego? – spytała kobieta. Najpierw mimo woli cofnęła się o krok, a potem znowu podeszła i dotknęła pióra z zaskakującą delikatnością. Drobny puch zadrżał, a rozmigotane, dygoczące, malutkie piórka owinęły się na moment wokół jej grubych palców. Annę zaskoczył gest i odwaga salowej. Ona nigdy w życiu by go nie dotknęła!

– Dlaczego…? – powtórzyła tymczasem salowa.

– Bo to jest jego pióro – powiedziała Ewa tak, jakby to było oczywiste.

– Jego pióro… Mówiłam, że oni są jak dzieci – odparła kobieta nagle łagodnym, nieswoim głosem. – Jak dzieci… – powtórzyła, odwracając się nagle ku Bezdomnemu. Wyciągnęła rękę i pogłaskała go po krótko ostrzyżonej głowie. A potem wolno odeszła. Idąc, uważnie oglądała swoją dłoń.

Bezdomny nagle odsunął koc i usiadł na skraju łóżka. Anna ze wstrętem zauważyła, że karaluch wciąż tu jest, że wpełza pod spraną do szarej bieli długą szpitalną koszulę siedzącego.

– Ten karaluch… – zaczęła, ale urwała, czując, że mówi o czymś, co jest dla Anioła bez znaczenia.

“Bez znaczenia?”, pomyślała. “Nic nie jest bez znaczenia, nawet karaluch”.

– To już – powiedział do Ewy i choć usłyszała to tylko dziewczynka, oni natychmiast pojęli, co mówi.

Stali w milczeniu i patrzyli, jak bierze pokrowiec i wyjmuje pióro. Było ogromne i sprawiało wrażenie samoistnego, odrębnego Bytu. Promieniowało. Lśniło. Grało.

Odruchowo spojrzeli na salę. Ale żaden z lokatorów przytułku na nich nie patrzył.

“Czy oni nie widzą, że w tej sali znalazło się nagle prawdziwe, anielskie pióro? Że na ich oczach staje się cud?”, pomyślała zdumiona babcia.

…pióro tymczasem jakby rosło i sala zajaśniała od jego blasku. Strupieszałe ściany nagle się wygładziły, twarze bezdomnych stały się młode i świetliste. I przez moment sprawiali wrażenie szczęśliwych.

Bezdomny wstał z łóżka i ruszył z piórem ku otwartemu oknu. Chcieli iść za nim, lecz mieli uczucie, że ich nogi wrosły w ziemię. Więc pozostali przy jego łóżku, patrząc za nim rozszerzonymi oczami. Żadne nie umiało wydobyć głosu. Także wówczas, gdy Bezdomny wszedł na parapet szeroko otwartego okna…

Zsunął z siebie szarobiałą bluzę, i stał teraz, nagi, na tle wirujących za oknem płatków śniegu. Gdyby ktokolwiek spytał ich o jego płeć, to mimo nagości, żadne z nich nie umiałoby jej określić. Po prostu nie miała znaczenia. Dostrzegli za to, że jest chudy, niemal przeźroczysty.

Jego dłoń powędrowała ku plecom i wtedy wstrzymali oddech: puszyste, drżące, rozmigotane pojedyncze pióro rozwinęło się w potężny wachlarz i wydało im się, że składa się z tysiąca wirujących, roztańczonych piór. A poruszając się i tańcząc na wietrze, pióra grały. Wydawały z siebie głębokie i ciepłe tony, układające się w melodię, jakiej żadne z nich nigdy w życiu nie słyszało i nie usłyszy. Muzyka skrzydeł…

“Przecież on znowu ma skrzydła” – pomyśleli równocześnie. Ich umysły zlały się w jedność, a myśl rozbłysnęła jak płomienisty rysunek na szkle.

On tymczasem zdjął z twarzy tanie, plastikowe okulary i ostrożnie położył je na parapecie okna, jak cenny i ważny przedmiot. Odsłonięte oczy zalśniły w chudej twarzy jak dwa głębokie nieba, a gdy zwrócił je ku nim ostatni raz, zrozumieli ich słowny przekaz. Potem wzbił się w górę.

Jeszcze wciąż stali nieruchomo, jak sparaliżowani, gdy za nimi rozległy się głosy:

– Skoczył!

– Pofrunął – powiedziała Ewa.

– Spadł z okna! – rozległ się drugi głos.

– Wraca do siebie – poprawiła ich Anna.

– Mówiłem, że skoczy. Wyglądał na takiego, co to zrobi – orzekł trzeci głos za ich plecami.

– Odlatuje – oznajmił Jan, śledząc na niebie jaśniejącą, coraz mniejszą sylwetkę, przesłoniętą wirującymi płatkami śniegu.

– Nie upilnowaliście go! – zawołała salowa, wychylając się przez okno. – Nie upilnowaliście… – dodała ciszej, a w jej oczach nagle coś rozbłysło. Jednak nie było pewności, czy to łzy, czy płatki śniegu, który wiatr rzucił jej w twarz.

Odruchowo wzięła z parapetu czarne, plastikowe okulary i schowała do kieszeni. Poczuła ich ciepło, które po chwili powędrowało arteriami ku jej sercu i wtedy z jej oczu pociekły prawdziwe łzy. Pierwsze od paru lat. “Dał jej dar łez”, pomyślała Ewa.

– Zabił się – powiedziała grubym głosem kobieta i umilkła, a potem pomyślała zdumiona: “Przecież oni wszyscy tu, w tej sali, są moją rodziną. Przecież poza nimi nie mam nikogo”.

– Pofrunął do Nieba – poprawiła ją babcia.

– Do Nieba, do Nieba – zgodziła się. – On niewiele nagrzeszył, więc na pewno pofrunął do Nieba. Oby było mu tam lepiej niż tu.

Wszyscy podchodzili do okna i wychylali się przez nie.

– Nikt by nie pomyślał, że minutę temu żył. Wygląda jak szmaciana lalka. Ale czemu zdjął koszulę? Chciał ją nam oddać? – spytała salowa, połykając łzy, które ku jej zdziwieniu wciąż napływały do oczu.

Ewa spojrzała na leżące dwa piętra niżej ciało. Płatki śniegu powoli okrywały jego bezbronną nagość.

– To nie on. Jego tu nie ma. To naprawdę nie on – powtórzyła.

– To tylko skorupa – przytaknęła Anna i odrywając wzrok od bezwładnego ciała leżącego na podwórku, spojrzała ku niebu.

Wirujący coraz szybciej śnieg zasłaniał je puszystą kurtyną.

Jechali do domu w głębokim milczeniu, które zdawało się krzyczeć. Pusty pokrowiec leżał na półce koło tylnego okna. Odruchowo zerkali ku niemu, czując, że im czegoś brakuje.

“On już nie wróci. Nigdy. Już nie musi. Czy będę za nim tęsknić przez te długie lata? Czy będę o nim pamiętać? Nie, nie będę. Przecież to zdążył mi przekazać”, rozmyślała Ewa.

“Tajemnice są po to, by pozostały tajemnicami”, myślał Jan. “Gdybyśmy poznali wszystkie tajemnice Ziemi, byłaby ona strasznym miejscem. Miejscem bez wiary i miłości, gdyż oba te uczucia żywią się tajemnicą. Ale o tajemnicach rzadko się myśli. Codzienność pożera je i oswaja. Anielskie pióra wyglądają jak ptasie, Aniołowie zaś jak bezdomni. I tak łatwo o nich zapominamy”.

“Razem z tym biednym ciałem pochowają naszą pamięć o Aniele. Już jutro wyda nam się, że był to jedynie straszny i piękny sen. Uzdrowienie Ewy uznamy za cud medyczny”, rozmyślała Anna z bolesnym żalem. Zamknęła oczy, by przywołać sylwetkę nagiego Anioła, stojącego na parapecie okna, z rozłożonymi śnieżnobiałymi skrzydłami.

Aniele Boży, Stróżu mój, Ty zawsze przy mnie stój. Rano, wieczór, we dnie, w nocy bądź mi zawsze ku pomocy!

– szeptała bezgłośnie babcia, jak to robiła w każdej podróży, by uniknąć wypadku, i wciąż zerkała na brązowy pokrowiec. Skąd on się tu wziął? Przecież nikt w rodzinie nie gra na wiolonczeli!

Śnieg sypał i sypał, a jego płatki wirowały, zasłaniając całe Niebo.

– Tej nocy nie zobaczymy gwiazd – powiedział z żalem Jan.

To miejsce w kosmosie było zimne i martwe. Wokół, w połyskliwej i obojętnej kosmicznej próżni, rozciągała się spiralnie srebrzysta Mleczna Droga. Gdzieś daleko, bardzo daleko, na samym jej krańcu, była Ziemia. Stąd nie było widać ani jej mieszkańców, ani życia na błękitnozielonej kuli. Ani nawet tamtego Słońca. Wszędzie rozpościerały się kamieniste i nieczułe wzgórza, góry, równiny i kaniony. Niektóre z nich otulał twardy, przejrzysty lód. Nie było śladu życia w żadnej postaci. Pustka. Nieskończoność samotności.

Samotność Avego rozgrzewała jedynie pamięć o małej ludzkiej Istocie, dla której zdradził prawa Drabiny. Ale jej czas i czas Anioła płynęły inaczej. Jej czas przemijał; od dawna nie była już ani mała, ani młoda, lecz zmęczona i stara, podczas gdy Ave wciąż trwał nie zmieniony i czekał.

Albowiem za miliardy ziemskich lat, gdy nadzieja zacznie się już wyczerpywać, Ave usłyszy nagle grzmiący i potężny Głos:

– Niech się stanie Światłość…

I stanie się Światłość. A razem z nią pocznie się na tej martwej planecie Życie. Pierwsza jego forma zostanie oddana w opiekę samotnego zesłańca. Ave będzie jej Aniołem Stróżem.

Już nigdy nie popełni błędu, nie zgrzeszy słabością, nie złamie żadnego z praw Drabiny. Gdyż wtedy, gdy pocznie się tu Życie, Ave zbuduje Drabinę i będzie na niej Archaniołem.

– A potem Światłość powie: Niech się stanie Mrok, by zachowana była równowaga. I stanie się Mrok, a razem z nim wzmocni się i uszlachetni Życie, gdyż będzie zmuszone do nie kończącej się walki ze Złem – zaszemrała zimna bryłka lodu.

– Vea… – zdziwił się Ave. – Więc nie jestem sam?

– Nie jesteś, braciszku. Wziąłeś mnie ze sobą, nie pamiętasz?

– Nie. To był mój ostatni lot. Myślałem tylko o nim.

Nawet nie wiesz, jak cudownie jest frunąć.

– Wiem, Ave. Frunąłem z tobą, wczepiony łapkami w twoje skrzydła.

– A teraz jesteś bryłką lodu?

– Bryłką lodu, martwym kamieniem, drobnym żwirkiem lub ziarnkiem piasku.

– Zanim przybierzesz ożywioną postać, braciszku, minie nieskończony czas.

– Więc czekajmy…

Kraków, wiosna 1998

Реклама на сайте