«Czas Wiedźm»

Marina i Siergiej Diaczenko

Czas Wiedźm

Widmin Wiek

Przełożył Eugeniusz Dębski

Wydanie polskie: 2003

PROLOG

To, co zamierzał zrobić, od wieków naznaczone było stygmatem cichego zakazu.

To, co zamierzał zrobić, przerażało nawet jego samego - ale umiejętnie odpędzał od siebie lęk. Dwa suche patyczki - jeden w drugim - dopasowane były idealnie do siebie. Przygotował kupkę chrustu i mech, wysuszony, kruchy, gotowy do pochłonięcia z wdzięcznością najmniejszej nawet iskry.

I zanim zabrał się do ciężkiej pracy, przyłożył dłonie do ziemi i błagał ją o litość.

Za plecami milczały gigantyczne jodły w ciężkich, sięgających ziemi szatach. Ich dolne gałęzie, częściowo suche, drżały jak czarne ręce; zielony bujny mech zwisał z ich pni niczym skołtuniona broda.

Milczały góry, milczała mgła, spływająca po zboczu w dolinę, milczały góry, zarówno ta bliższa, zielona, jak i ta dalsza - niebieska, i ta najdalsza - szara, jak niebo. Z daleka dochodził odgłos dzwoneczka - jakiś dobry gospodarz zawiesił go na szyi cienkorunnego barana, dobry gospodarz, dźwięczny, dźwięczny dzwoneczek...

Od przysadzistego, nie rzucającego się w oczy domu, w połowie okrytego teraz mgłą, dochodził zapach dymu.

Odetchnął. Wolno rozpiął pasek zegarka, zmiął, wsunął głęboko do kieszeni, pomasował nadgarstek; ostatni raz rozejrzał się i wziął się do roboty.

Czysty ogień rodzi się tylko jednym sposobem - pocieraniem drewna o drewno.

Czysta watra sięgnie nieba, i wtedy przez kilka krótkich godzin człowiek będzie bezpieczny. Potem ogień się spali i trzeba będzie do rana pilnować węgli, by ona się nie zjawiła.

Zresztą, ona może przyjść również teraz. Teraz, kiedy jest zajęty i bezbronny; ona już wyczuła zagrożenie, emanujące z jego rąk i, zapewne, nerwowo węszy, kierując nos w różne strony, łapie wiatr, podmuchy, zapachy... A może już tu śpieszy? Człowiek rozejrzał się i potroił wysiłki.

To, co zamierzał zrobić, nosiło stygmat cichego zakazu - ale czy miał on inne wyjście? Czy potrafił obronić siebie inaczej - siebie, swoje dzieci, swoje bydło, swój dom?

Niech ci, co mieszkają we wsi, niech oni się opłacają. Niech próbują ją ugłaskać; on, którego przodkowie latami nie schodzili w dolinę, którego przodkowie nie spoczywali obok ludzi na cmentarzach - a wyłącznie tu, na górze, przy domu, otoczeni płotem... On przed nikim nie pochyli głowy. Pomoże sobie sam.

Drewno pachniało dymem. Dym ulatywał spod jego rąk, jeszcze trochę, a jeśli wiedźma nie pojawi się teraz, to niemal zwyciężył.

Dym. Słodka woń dymu. Szybko wypowiedziane rytualne słowa, szczypta ziemi i szczypta soli - oto jest, czysty płomień...

Przez kilka sekund zażywał rozkoszy odpoczynku, potem podniósł się i podrzucił chrustu do ognia. Płomień trzaskał rozpalając się, na boki ulatywały niebieskie gruzłowate kłęby. Czysty ogień. O świcie przeprowadzi przez ostygłe węgle dzieci - i zapewni im zdrowie. Przeprowadzi krowę i zapewni dzieciom jedzenie... I sam przejdzie. A czarny węgielek zaszyje w woreczku i powiesi sobie na szyi, a spotkawszy ją, śmiało popatrzy jej w oczy...

Drgnął. Przez chwilę wydawało mu się, że iskry, wysypujące się w granatowe niebo, lecą jakoś nie tak.

Tu? Ona jest już tu? Czy tylko mu się wydaje?..

Do bólu w oczach wpatrywał się w ciemną górę, i odległe zbocza, i pobliskie pnie; iskry teraz sypały się jak trzeba. Czyli - wydawało mu się tylko. Czyli - trzeba poczekać...

Usiadł. Splótł palce na stylisku ostrej, starej jak smreki, ciupagi.

Watra płonęła. Gibki pomarańczowy jęzor liżący niebo; człowiekowi wydawało się, że świat dookoła czernieje, nie może rywalizować barwami z czystym ogniem. Że to on ślepnie, że w jego oczach pląsają ogniste kręgi, że nie ma niczego na świecie, poza tym otaczającym, dającym moc światłem.

Przymknął powieki i ognisto-żółte światło zmieniło się w jasnoczerwone.

Gdzieś pohukiwał puchacz i krzątały się między korzeniami myszy; człowiek patrzył na czerwony okrąg, płonący na wewnętrznej powierzchni jego powiek i widział, jak pośród białego dnia, krętą ścieżką z trudem wspina się jego ciężarna żona, spodziewająca się młodszego syna. Patrzył jak ostrożnie stawia opuchnięte stopy, jak przestraszona chwyta ręką jego podsuniętą w odpowiedniej chwili dłoń - i smutek, czułość oraz ból straty zatkały mu gardło, nie pozwalały odetchnąć.

Metalowy odblask nieruchomo leżącego toporka. Cisza. Zatrzymał się czas.

Otworzył oczy; teraz widział dzieci, jak zlęknione po kolei przechodzą przez wystygłe popielisko. Starszy, z wiecznie opuszczonymi kącikami ust, ponury i oschły, z oblicza i charakteru przypominający swego

surowego dziadka; średni, podobny do matki, jasnowłosy i ciekawski, z wiecznie zadziwionymi zielonymi oczyma i malutką blizną nad górną wargą; młodszy, półtoraroczny, nie znający matczynego pokarmu, z trudem przestawiający cienkie słabe nóżki...

Człowiek spazmatycznie odetchnął.

Patrzył w ogień i wydawało mu się, że góry i las również wpatrują się w płomień. Że góry i las drżą, podziwiając jego śmiałość; dawno już nikt tu nie zapalał czystego ognia, którego jedną jedyną iskrą można do cna spalić pół świata...

Wiatr zmienił kierunek.

Człowiek nadal siedział nieruchomo, ale teraz jego spojrzenie stale penetrowało mrok za granicą ognistego kręgu. Może przecież pojawić się Cugajster. Może przyjść. By zatańczyć przy ogniu - fatalne, niedobre towarzystwo...

Daleko stąd, na progu przysadzistego domu pisnął odbiornik, ogłaszając nadejście północy.

Niemal niewidoczne drżenie przemknęło przez podświetlone łapy smreków, nieco silniej dmuchnął wiaterek; człowiek napiął mięśnie, a po jego plecach przeleciały ciarki. Złudzenie? Jęki, dźwięki... szelest... bliki... Złudzenie, czy nie?

- Odejdź, wiedźmo - powiedział, wolno unosząc ciupagę.

Kobieta stała na skraju oświetlonego kręgu.

A on, już gotowy do skoku, do uderzenia - cofnął się.

Dlatego że ta, która przyszła do żywego ognia, nie była wiedźmą.

Ciało białe jak owczy ser. Twarz bez kropli krwi; znajoma każda zmarszczka, tylko oczy niepomiernie duże, większe niźli za żywota.

Jej imię nie spłynęło z jego ust. Wargi nie słuchały go; kobieta wolno pokręciła głową, nie odwracając dziwnego, przeźroczystego, smutnego spojrzenia. Cienka skóra, wydaje się, że prześwieca na wylot. Nieskończenie ukochane oblicze.

- Przyszłaś... a dzieci... śpią...

Co jeszcze mógł jej powiedzieć?

- Dzieci... śpią. Powiem im... żeś... przyszła...

Przeczący ruch głowy.

Wstał. Zrobił krok. Jeszcze jeden, i jeszcze jeden... Wydawało mu się, że wystarczy wyciągnąć rękę i palce poczują tkaninę jej bluzki. I ciepło jej skóry. I dotknięcie jej włosów.

I wszystko wróci.

Zapomniał o czystym ogniu. Zapomniał również o wiedźmie - szalony lgnął do niej i wszedł w mrok za tą, pod której stopami nie kołysały się źdźbła trawy. A ona szła, jakby przywołując go do siebie, uśmiechając się nieśmiało, przykładając do warg szczupły bezcielesny palec.

- Pocze... kaj...

Jej oblicze nagle się zmieniło. W matowych oczach pojawił się lęk. Patrzyła za jego plecy.

Odwrócił się.

Tam, gdzie trzepotało w mroku obfite jeszcze ognisko, stał obecnie leśny Cugajster.

Leśny człowiek, chroniący ludzi przed niawkami, który przybył tylko po to, by pochłonąć tę kobietę, niawkę, niawę.

I nawet gdyby biała kobieta rozpłynęła się w mroku lasu - człowiek wiedział, jak łatwo Cugajster może ją dogonić. Dogonić w mig.

Zrobił więc krok, zaciskając palce na nieprzydatnej teraz ciupadze. Co może zrobić leśnemu Cugajstrowi kunsztownie wykonana ciupaga, jej ostry kieł? Ludzie znają tylko jeden sposób powstrzymania Cugajstra. Skuteczny na krótki czas...

Więc człowiek zrobił krok, rozłożył ręce zapraszającym gestem:

- Zatańczymy? Zatańczymy, dziaduś?

Leśny twór milczał, a na szerokim obliczu, porośniętym zwiniętą w pierścienie sierścią, widać było ironię. Zbyt blisko była zdobycz, zbyt blisko była niawka, Cugajster nie porzuci polowania nawet dla ulubionej zabawy.

- Zatańczymy? - Mężczyzna dziarsko przykucnął, przytupnął, a ciupaga w jego ręku zawirowała i utworzyła połyskujący krąg.

- Dlaczego stajesz mi na drodze? - zapytał Cugajster.

Jego głos przypominał skrzypienie starej jodły.

Człowiek zatrzymał się, niemal wypuściwszy z rąk toporek.

- Niawka niesie ci śmierć. - Czarne psie wargi Cugajstra rozciągnął kpiący uśmiech. - A ty mimo to nie chcesz, bym ją zabił?

Mężczyzna milczał. Cugajster kiwnął się do przodu:

- Nawet gdybyś pokonał wiedźmę, to niawy i tak nie pokonasz, bo niawa jest częściowo tobą... Nie boisz się żyć i mimo to nie chcesz, bym zabił twoją niawę?

Mężczyzna milczał.

- Dobrze - powiedział Cugajster, od jego głosu ciężkie gałęzie jodeł drgnęły wystraszone. - Niech cię twoja niawka zaprowadzi w mgłę nad urwiskiem.

Cugajster odszedł.

Jodłowe gałęzie na jego drodze nawet się nie poruszyły.

Rozdział l

Po raz pierwszy od wielu lat Iwga pozwoliła sobie na chwilą odpoczynku.

Mężczyzna, który od wielu dni przyglądał się jej i obserwował, w końcu uspokoił się, a nawet jakby rozkwitł. Jakiś jej żart wzbudził salwę jego śmiechu, rechotał aż do łez, a wyśmiawszy się zażądał, by synowa przestała nazywać go „profesorem Mitecem”, a mówiła jak należy: tata-świekr. Iwga uśmiechnęła się promiennie i udała się rozpalać ognisko na środku łąki, gdzie odbywały się pikniki.

- ...żeby serduszko chciało, a wszystko inne - mogło! - Profesor tryskał dowcipem. - Gdzie dwoje, tam i trzeci wkrótce, a gdzie troje, tam i pięcioro może być, wypijmy zatem, dzieci, i niech nas więcej będzie na tym świecie!..

Czerwone zachodzące słońce migotało w wysokich oknach jej przyszłego domu. Domu pod czerwonym dachem, gdzie na fasadzie znajdował się balkon, owinięty winoroślą i dlatego cały budynek przypominał etykietkę starego wina. Drżał na dachu miedziany kogucik, a Nazar maszerował przez podwórze, niosąc pod pachą kosz z jedzeniem i stale coś gubił - a to ręcznik, a to stosik serwetek, a to trudnego do ujarzmienia ziemniaka.

Potem tata-świekr nastroił mandolinę; w repertuarze tego poważnego i szanowanego człowieka znajdowało się mnóstwo zabawnych, a nawet frywolnych piosenek. Iwga tak się śmiała, że dwukrotnie wpadła jej kanapka do ogniska; tata-świekr błyskał oczami i walił takie teksty, że nawet na policzkach Nazara pojawił się rumieniec.

Potem nagle tata-świekr przycisnął struny dłonią, milczał przez sekundę, wpatrując się w ogień i zaśpiewał coś zupełnie innego, melodyjnego i z długą fabułą, coś o marynarskiej kobiecie, która machała chusteczką z brzegu, a z morza odpowiadała jej rusałka z okrągłym lusterkiem w dłoni i grzebieniem w zielonych włosach i obie chciały tego samego przystojniaka kapitana.

Nazar ułożył się na trawie, z głową na kolanach Iwgi. Tata-świekr spokojnie otworzył następną butelkę, jednym łykiem osuszył pół kieliszka i zaczął śpiewać coś studenckiego i lirycznego. Iwga nabrała ochoty by się włączyć do śpiewu, ale nie znała ani słów, ani melodii. Otwierała usta niczym ryba, kiedy w melodię wplótł się odległy warkot silnika.

- Ktoś tu jedzie - sennie odezwał się Nazar.

Iwga zaniepokoiła się. Nie lubiła nowin, zmian, niespodziewanych gości, ani nawet wesołych niespodzianek. Tym bardziej teraz, kiedy rozleniwiła się, rozmiękła w swoim szczęściu jak czekolada w dłoni, kiedy nie ma siły bronić swej kruchej wewnętrznej równowagi. Nowy gość to agresor, nieproszony najeźdźca jej świata, gdzie w końcu po tylu mękach, zapanował ład i spokój.

Bardzo kruchy spokój. Proszę, wystarczył dźwięk silnika i cały spokój znikł.

Nazar z żalem podniósł głowę z kolan Iwgi. Wstał, uśmiechnął się szeroko do profesora:

- Tatku, czy Klaudiusz ma nowy wóz? Zielonego grafa z antenką? Tak?

Tata-świekr od razu odłożył mandolinę.

- Klaudi? Niech to licho... No, dzieci moje, będziemy się bawili do rana...

Iwga milczała. Źle będzie, jeśli ktoś zobaczy jej rozczarowanie. Widocznie przyjechał stary przyjaciel domu, z tego powodu należy się cieszyć. W końcu, wizyta niedobrego czy niesympatycznego człowieka, raczej nie wprowadziłaby profesora w taki znakomity nastrój. Nazar nie stałby w bramie, oddając honory siedzącemu za kierownicą mężczyźnie, niczym wartownik na drodze i nie jeździłby, jak dzieciak, na żelaznym skrzydle bramy...

Tata-świekr powiesił mandolinę na piersi:

- A teraz Ruda, poznam cię z wybitnym osobnikiem... Ruda, co ci?

Zielony wóz wolno wtoczył się na podwórze. Starannie i uprzejmie, jak dobrze ułożony zwierz - ale reflektory przykryte osłonami wydawały się Iwdze mętnymi ślepiami potwora. Kawałek kanapki utknął jej w gardle - nie mogła go przełknąć ani wypluć; w jakichś zakątkach jej ciała pośpiesznie pęczniały mdłości i zawroty głowy. Pamiętała to uczucie - ale wtedy, kiedy odezwało się po raz pierwszy, było nieporównywalnie słabsze. Teraz zaś...

- Iwgo, co ci jest?

Nazar już potrząsał ręką kierowcy. Iwga widziała tylko plecy przybysza w jasnej koszuli. Czarne włosy, starannie przystrzyżone na karku, karnie ułożone...

- Iwgo, coś ci się stało?

- Zemdliło mnie - wykrztusiła z trudem. - Tato-świekrze, przepraszam, muszę do domu... Położę się...

Na wprost jej oczu znalazły się jego zaniepokojone, podejrzliwe i jednocześnie uradowane oczy.

- Ruda? Czy ty... Czy ja będę dziadkiem?

Nazar już prowadził gościa do ogniska, teraz Iwga mogła przyjrzeć się uśmiechniętej twarzy niespodziewanego gościa. Kompletnie obca twarz. Nie, to nie jego widziała wtedy, tamtego razu, nie...

Wyczuwając, że coś się stało, Nazar przestał się uśmiechać i dwoma susami dopadł Iwgi. Dotknięcie jego dłoni przyniosło ulgę - zresztą, nie na długo.

- Przepraszam - rozciągnęła usta w wymuszonym uśmiechu, starając się nie patrzeć na gościa.

A gość ciągle się uśmiechał, chyba współczująco.

Nazar chwycił ją na ręce. Przycisnął do siebie mocno, jak kota, zaczął nieść w stronę domu, wpatrując się z niepokojem w jej twarz:

- No, Ruda... Albo coś zjadłaś, albo... No? Rudzik? Może wezwać lekarza, co?

Uśmiechnęła się tak uspokajająco, jak tylko mogła.

Wniósł ją na ganek. Nie zwracając uwagi na protesty zaniósł na piętro - bez trudu, tylko stopnie zaskrzypiały, skarżąc się na ciężar, kolanem otworzył drzwi do jej pokoju. Ułożył na łóżku i usiadł obok, nie wypuszczając jej ręki ze swojej dłoni.

- Wstyd mi za siebie, nieładnie wyszło... - przygryzła wargi Iwga.

Nazar majtnął głową, strząsając z czoła sztywną grzywkę. Uśmiechnął się raźnie:

- Tym się nie przejmuj... Klaudiusz to swój człowiek...

Iwga westchnęła głęboko, tak, żeby powietrze doszło aż do pięt. Mdłości cofały się, ale drżenie całego ciała pozostało. Biedy Nazar; nieoczekiwanie i niechętnie, ale musiała go okłamać. A on tak się szczerze cieszył... Niepotrzebnie sobie wyobrażał nie wiadomo co, i wszystkie te łzy w poduszkę były niepotrzebne. Nazar...

Ogarnęła ją fala czułości tak silna, że musiała odwrócić się i ukryć twarz w poduszce. Czułość i wstyd. Ponieważ okłamała, ponieważ powód jej słabości nie ma nic wspólnego z radosnym oczekiwaniem potomstwa...

- No, co jest Rudzielcze?

Przejechała opuszką palca po błękitnej żyle na jego twardej i muskularnej ręce:

- Nieładnie wyszło. Idź do nich, przeproś... Ja się zaraz pozbieram.

Przełknął ślinę. Nie odważył się jeszcze raz zapytać, pogłaskał ją tylko po policzku.

Wstał, podszedł do drzwi, wrócił. Pocałował czubek jej głowy. I poderwał się, podskoczył do sufitu, dotknął świecznika, zabrzęczały grona kryształków.

- Jak dziecko... - Iwga uśmiechnęła się z trudem. - Posłuchaj... A kim jest Klaudiusz?

Uniósł brwi:

- W jakim sensie?

Iwga milczała chwilę, nie potrafiąc sformułować pytania.

- Klaudiusz - Nazar podrapał się za uchem - jest wspaniałym facetem, starym przyjacielem ojca... No, poza tym jest Wielkim Inkwizytorem miasta Wiżna. To tyle.

- Aha - Iwga przymknęła powieki. - No to leć...

Drewniane schody znowu jęknęły - ponieważ Nazar przeskakiwał po dwa stopnie. Iwga leżała, wpatrując się w cienie na suficie, a chłodna pościel parzyła niczym patelnia.

* * *

Obaj milczeli i to dość długo. Słowa nie były im potrzebne. Obaj w ciszy rozkoszowali się letnim zmierzchem, dymem ogniska i swoim własnym towarzystwem. Gość leniwie mrużył oczy, ognik przy jego wargach wolno pożerał cienkie ciałko drogiego papierosa. Gospodarz obracał nad żarem kawałek tłustej wędzonki, nabity na ostry patyczek.

Potem z domu wyszedł Nazar, uśmiechając się przepraszająco, podszedł do gościa.

- Jakoś tak niezręcznie wyszło, Klaudiuszu... Chciałem was ze sobą poznać.

Ten, którego nazywano Klaudiuszem, przymknął powieki.

- Dlaczegoś ją porzucił? - zrzędliwie odezwał się profesor socjologii Julian Mitec. - Zostawiłeś sarną?

Nazar zmieszał się.

- Ja, właściwie, chciałem tylko Klaudiuszowi powiedzieć, że... tego... że ona prosiła o wybaczenie...

Gość niecierpliwie machnął ręką - rozumiem, nie gadaj bzdur, człowieku. Nazar uśmiechnął się przepraszająco jeszcze raz i pognał z powrotem; dwaj mężczyźni przy ogniu odprowadzili go spojrzeniem.

- Pamiętasz? - niezbyt głośno zapytał profesor Mitec. - Mam na myśli Nazara. Obawiałem się...

Ten, który nosił imię Klaudiusz, skinął głową.

- Tak... Ciągle nie mógł dorosnąć.

Profesor Mitec uśmiechnął się triumfująco:

- Czego tylko nie robią z nami kobiety, Klaudi? Wypijemy?

Gość uśmiechnął się tajemniczo i wyjął z wewnętrznej kieszeni niewielką buteleczkę, płaską jak flądra:

- Właśnie wczoraj wróciłem z Egre, ze stolicy, rozumiesz, winiarstwa... Dostałem tam tę łapówkę.

Zazdrościsz mi?

- Nie może być! - zawołał profesor z teatralnym zdziwieniem. - Ale w jakże właściwym momencie, jakże właściwym!

Obaj byli znawcami win, a profesor dodatkowo jeszcze robił miny znawcy - pił z namaszczeniem i koncentracją, jak zawodowy kiper. Gość uśmiechał się z zadowoleniem.

- A ja będę miał wnuki - oświadczył w końcu profesor Mitec, wpatrując się w rubinowego koloru ciecz na dnie kieliszka. - Pełno, cały dom wnuków... Wiesz, tak właśnie myślałem, że gdzieś cię nosi po prowincji. Dzwoniłem do ciebie.

- Praca - rzucił gość. - Praca wytężona ku korzyści... czy dla korzyści. Będziesz miał piękną synową, Jul. Kiedy ślub?

Profesor pokiwał głową z zadowoleniem:

- Sądzę, że gdzieś w październiku.

- Jeszcze nie ustaliliście terminu? - zdziwił się gość.

Profesor rozłożył ręce.

- Nie śmiej się, ja dopiero tydzień temu... Nazar nas sobie przedstawił. I to bał się, że mnie rozzłości...

- Ale tyś się nie rozzłościł - skinął, noszący imię Klaudiusz. - I słusznie uczyniłeś.

Profesor podniósł z trawy swoją mandolinę. Patrząc jak starannie stroi struny, gość wyłowił z wąskiej złocistej paczki kolejnego skazanego papierosa.

- Julek...

Profesor drgnął. Oderwał się od swego zajęcia, zdziwiony popatrzył na gościa:

- Tak?

Zwany Klaudiuszem wyjął z ogniska gałązkę z żarem na końcu:

- Julek... Niech to zaraza... Nie wiem, jak to powiedzieć.

- Jak chcesz kogoś straszyć, to te swoje wiedźmy po piwnicach strasz - mruknął kompletnie już niewesoły profesor. - Mnie nie musisz... No?

Gość zapalił. Zaciągnął się głęboko, nie spuszczając z przyjaciela zmrużonych, lekko zaognionych oczu:

- Oczywiście wiesz, że ona jest wiedźmą?

- Kto? - drewnianym głosem zapytał profesor.

- Twoja synowa. - Gość zaciągnął - się znowu. - Przyszła synowa... Przy okazji - jak ona ma na imię?

- Iwga - odruchowo odpowiedział profesor. Potem nagle poderwał się ze swojego pniaczka. - Co powiedziałeś?!

- Iwga - w zamyśleniu powtórzył ten noszący imię Klaudiusz.

- Wiesz, co mówisz? - zapytał profesor.

Jego rozmówca skinął głową.

- Julku... W ciągu tych dwudziestu pięciu lat katorżniczej pracy... Wyczuwamy je nawet z jakichś parszywych czarno - białych zdjęć, i, co najsmutniejsze, one mnie też wyczuwają... Moja osoba przyprawia je o mdłości. Wasza Iwga poczuła się źle nie dlatego, że jest w ciąży, a dlatego, że obok niej pojawił się potwór, czyli ja.

Profesor usiadł. Podniósł upuszczoną mandolinę.

- Niedobrze, że nie wiedziałeś - oświadczył noszący imię Klaudiusz. - Miałem nadzieję, że... Ale to nic wielkiego, Julek. One, zwłaszcza te młode, szczególnie z głuchej prowincji... Bardzo się boją. Może powiedziała Nazarowi?

- Milcz - mruknął profesor, metodycznie podciągając i zwalniając strunę. - O, zar-r-raza!..

Wyrwany kołek został mu w ręku. I zaraz potem znalazł się w ognisku; węgle zapłonęły jaśniej, ale po krótkiej chwili uspokoiły się.

Gość odczekał chwilę. Westchnął:

- Tak naprawdę, to nic wielkiego się nie stało. Sto razy widziałem szczęśliwe rodziny, w których żoną była wiedźma. Wiesz, ile w samej stolicy jest ich legalnych? Tych, co mamy w kartotece?

Zerwana struna na mandolinie profesora zwisała niczym spiralny wąs winorośli.

- Julek...

- Zamilcz.

Z domu wyszedł Nazar. Jakby zbity z pantałyku, nawet zasmucony.

- Ona powiedziała, że musi się zdrzemnąć... Ale już lepiej się czuje... Tato?!

Profesor odwrócił się:

- Mam do ciebie prośbę... idź, proszę, i zaparz nam kawy.

Chłopak nie ruszył się z miejsca. Kiedy się denerwował, często mrugał powiekami - jego rzęsy fruwały jak u potrząsanej lalki. Nerwowy tik.

- Tato...

- Nazar.

Gość nieoczekiwanie uśmiechnął się:

- Nic się nie stało, Nazarku. Idź...

Obaj czekali w napięciu, aż zamknęły się drzwi kuchni. Potem jeszcze odczekali kilka długich, męczących minut.

- Julek - wolno powiedział gość. - Jesteś mądry facet... zawsze taki byłeś. A teraz, zaraza, zaczynam myśleć, że lepiej by było ten mały fakt przed tobą ukryć. Żeby może kiedy indziej, w jakiejś wolnej i spokojnej chwili...

- Masz pojęcie, co mówisz?

Profesor cisnął mandolinę. Ta brzęknęła z wyrzutem, trafiwszy na jakiś kamyk w trawie. Gość z dezaprobatą wzruszył ramionami, ale powstrzymał się od komentarza.

- Ty... - profesor spazmatycznie odetchnął. - Wiedźma... W moim domu... Z moim synem... W sekrecie... Jakie to podłe. Podłe, Klaudi...

Wstał, włożył ręce do kieszeni, jego głos zabrzmiał twardo:

- Proszę cię, Klaudiuszu, żebyś porozmawiał z Nazarem już teraz. Nie życzę sobie... Ani minuty...

- Jul? - Klaudiusz zdziwiony uniósł brwi. - A co, według ciebie, mogę powiedzieć Nazarowi? W końcu, jeśli on ją kocha...

- Kocha?!

Przez jakiś czas profesor krążył dookoła ogniska, nie znajdując słów. Potem usiadł, po wyrazie twarzy gość zrozumiał, że profesor Julian Mitec wziął się w końcu w garść, i trzymał się mocno i pewnie.

- Ja tak to rozumiem - bezbarwnym głosem oświadczył gospodarz - że w ramach obowiązków służbowych zabierzesz ją stąd? W celu skontrolowania i rejestracji?

- W ramach obowiązków służbowych - gość w zamyśleniu zapalił trzeciego papierosa - zajmują się tym inni ludzie. Co do mnie, ja tylko zlecam zabranie jej, to fakt...

- Proszę cię, tylko nie w moim domu - rzucił profesor tak samo bezbarwnym i głuchym głosem. - Nie chciałbym...

- Ależ nie ma żadnej potrzeby jej zabierania! - Rozmówca strzepnął z eleganckich szarych spodni czarny płatek sadzy. - Sama przyjdzie, gdzie należy i żaden sąsiad...

- Mam gdzieś sąsiadów.

Twarz profesora przybrała żółtawy odcień. Każdy, kto godzinę temu byłby świadkiem święta ze śpiewami, zdziwiłby się przemianie na jego obliczu.

- Mam gdzieś sąsiadów. Ale nie syna. Czy ona jest zainicjowaną wiedźmą, czy nie... Patrzysz na to okiem, zaraza, speca, a ja... - Profesor zamilkł. Odetchnął, wstał, zamierzając iść do domu.

- Na miejscu twojego syna nie posłuchałbym - rzucił cicho nazywany Klaudiuszem.

* * *

Nazar pojawił się po pół godzinie. O człowieku, który przeżył wstrząs, przyjęto mówić, że się raptownie postarzał. Co do Nazara to stało się coś zupełnie przeciwnego: młody mężczyzna, który nie tak dawno wnosił do domu swoją przyszłą żonę, wyglądał teraz jak wystraszony i śmiertelnie urażony chłopiec.

- Klaudiuszu?

Przez ten czas, kiedy przyjaciel domu siedział samotnie na łące, udało mu się wykończyć paczkę swoich wspaniałych papierosów, teraz patrzył, jak dopala się w ognisku wytworne opakowanie z cienkiej tektury.

- Nazarek, ona sama by ci powiedziała. Jak nie dziś, to jutro... Ale nie mogłem ukrywać tego przed twoim ojcem. To by było, hm-m-m... nieładnie z mojej strony. Niegrzecznie. Rozumiesz mnie?

Nazar głośno przełknął ślinę.

- A czy może być tak, że ona sama nie wie? Może?..

Przez chwilą Klaudiusz zastanawiał się, czy nie skłamać. Potem westchnął i pokręcił głową:

- Niestety. One zawsze i wszystko o sobie wiedzą.

- Okłamywała mnie - pękniętym głosem stwierdził Nazar.

Klaudiusz wzruszył ramionami współczująco.

* * *

Iwga nie spała - leżała z kocem na głowie, z nosem między podciągniętymi kolanami i wyobrażała sobie, że jest ślimakiem. W domku, w muszli, ciepło i przytulnie, wszystko, co poza ściankami domku - obojętne jest i niebezpieczne... Potem zabrakło jej wyobraźni, a wieczór ciągle się jeszcze nie kończył; ktoś chodził po domu, ktoś mówił półgłosem, potem usłyszała odgłos uruchamianego silnika.

W pewnej chwili niemal uwierzyła, że koszmar skończył się, że wszystko się ułożyło, że Wielki Inkwizytor zaraz odjedzie i wszystko zostanie po staremu...

W tym momencie przyszedł Nazar. Nie zapalając światła i milcząc, stał w półmroku, zaraz za progiem. Iwga napięła mięśnie, ale nie wystarczyło jej odwagi, by samej zacząć rozmowę.

- Co z tobą? - zapytał Nazar. Iwga zrozumiała, że on już wszystko wie. - Jak się czujesz?

Jak ja się czuję, zapytała siebie Iwga. Jak wesz w zakładzie fryzjerskim, z lekkim dyskomfortem...

Nazar milczał; pod jego spojrzeniem leżąca w ciemności Iwga rzeczywiście poczuła się jak wesz we wspaniałej koafiurze - drobna gadzina, która przy pomocy kłamstwa przedostała się do tego pięknego i wspaniałego świata.

- No to dobranoc - powiedział Nazar drewnianym głosem i zamknął za sobą drzwi.

Przez kilka minut Iwga leżała nieruchomo, wpijając się zębami we własną dłoń, potem poderwała się, włączyła nocną lampkę i gorączkowo zaczęła pakować swoje rzeczy.

Pośpieszna praca pozwoliły jej na krótką chwilę uwolnić się od rozmyślań; patroszyła szafę i bebeszyła szafkę nocną, szmat było mnóstwo, a stara podróżna torba, towarzyszka podróży, okazała się mała i kompletnie niepojemna.

Odwykła od wędrownego życia. Od życia z całym dobytkiem w jednej wytartej sportowej torbie. Ach, jak łatwo o tym zapomniała, jak się wyluzowała, jak sobie odpuściła...

Świadomość straty zabolała, jakby zardzewiała igła przeszyła jej serce; opuściła ręce, usiadła na podłodze i przygryzła wargę, by nie rozryczeć się. To potem, wszystkie łzy potem...

Ale i tak by nie wytrzymała i rozpłakała się, gdyby nie inna myśl, niczym lodowata łapa: Inkwizycja. Nie ta prowincjonalna, z której łap umykała nie raz; ta prawdziwa. Wielka Inkwizycja, jeżdżąca grafami, wspaniałymi wozami, koloru soczystej żaby...

Iwga zgasiła lampkę, prawie urywając sznureczek wyłącznika. Bezszelestnie podeszła do okna. Wspaniały letni wieczór szczęśliwie ustępował miejsca równie wspaniałej nocy, gwiaździstej, cykadowej i kompletnie rozleniwionej. Wczoraj o tej porze ona i Nazar...

Iwga spoliczkowała się. Uderzenie przerwało myśl, a osty wewnętrzny ból zastąpiony został zwyczajnym bólem twarzy, wulgarnym i prostackim.

Iwga widziała w ciemnościach dość kiepsko, ale i tak lepiej niż każdy inny człowiek... Chyba, że był wiedźmą albo inkwizytorem.

Jej torba była wzdęta niczym krowi trup. Kiedyś w dzieciństwie widziała taki przy drodze, wrażenie żyło w niej długo...

Westchnęła.

Większą część Nazarowych prezentów musiała porzucić. Zostawiłaby wszystkie, ale ciepła szara kurtka przyda się jej na pewno, gdyby zaczęły się deszcze, a w nowych sportowych butach będzie jej wygodnie iść po zakurzonych drogach - od rana do wieczora...

Potem między rzeczami znalazła białą koszulę Nazara - i przez dwie długie minuty siedziała z twarzą wtuloną w pusty, bezwolny rękaw. Kołnierzyk koszuli przesączony był zapachem Nazara - Iwga wyczuwała zapachy dość kiepsko, ale i tak lepiej niż każdy inny człowiek... Chyba, że był wiedźmą... Albo inkwizytorem...

Strasznie chciała wziąć coś ze sobą na pamiątkę. I napisać do Nazara choćby jedno słowo, choćby literkę... To nieznośne, ta świadomość, że on będzie myślał o niej tak...

... jak na to zasłużyła.

Otworzywszy drzwi szafy, długo patrzyła w jasne, choć zakurzone lustro. Ruda, z prowincjonalnie pulchnymi policzkami i naiwnymi piegami na całej twarzy, z lekko zadartym noskiem, dziecinnymi pulchnymi wargami... i spojrzeniem otrzaskanej, zawziętej, ale bardzo zmęczonej i bardzo nieszczęśliwej lisicy.

Sezon polowań otwarto...

Słowo „inkwizycja” smagało niczym bat. Bezszelestnie stąpając w mroku. Iwga szerzej otworzyła okno, przerzuciła przez ramię torbę i zgrabnie przesadziła parapet.

Poddasze jej byłego przyszłego domu można by uznać za niskie drugie piętro; przez chwilę siedziała na trawie, czekając, aż ucichnie ból w odbitych stopach. W domu Nazara panowała ciemność, w jadalni paliło się światło. Czym się teraz zajmuje jej były tato-świekr? Można sobie wyobrazić, jaką miał minę, kiedy...

Tym razem już siebie nie policzkowała - odgłos uderzenia mógłby dotrzeć do cudzych uszu. Wściekle uszczypnęła się w łydkę - i niepotrzebna myśl umknęła przegnana bólem. O, jakie to proste, tyle że zostanie fioletowy siniec. Dobrze, że Nazar go nie zobaczy...

Poderwała się i skoczyła za mur. Zamarła tam, gdzie nie sięgało światło latarni; gałązka jabłoni z drobnymi niedojrzałymi jabłuszkami żałośnie skrzypiała, drapiąc mur z cegły. Jej cień był również żałosny, połamany...

Wstrzymawszy oddech, Iwga ostrożnie wyjrzała zza rogu; furtka zamyka się na zwyczajny haczyk, przy furtce o tej godzinie ni żywego ducha - ale i tak jej serce uderzyło z ulgą.

Samochód. Zielony graf ciągle stał tam, gdzie podbiegł do jego drzwi wesoły Nazar.

Co to znaczy? Przecież słyszała dźwięk silnika? Czy może to tato-świekr wyprowadził z garażu swoją...

- Iwgo.

Obok. Za plecami. Mętne lepkie ciarki; dlaczego nie poczuła zbliżania się?

- Nie denerwuj się. Nie zamierzam cię dotykać.

- Już mnie pan dotknął - powiedziała szeptem, nie odwracając się. Chociaż mogłaby się powstrzymać od

hardości.

- Wybacz - powiedział Wielki Inkwizytor miasta Wiżny. I, chyba, zrobił krok do przodu, ponieważ Iwga od razu poczuła mdłości i słabość, co prawda w jakimś oszczędnym, litościwym dla niej wariancie. Zapewne on potrafi tym sterować.

- Chcę odejść - powiedziała, opierając się plecami o ścianę, dokładnie pod żałosną gałązką jabłoni. - Mogę?

- Możesz - nieoczekiwanie ławo zgodził się inkwizytor. - Ale ja bym na twoim miejscu doczekał poranka. Bo tak, to jakoś... banalnie. Przypomina ucieczkę. Zgadzasz się?

- Zgadzam - skinęła głową, przyciskając swoją torbę do piersi. - Co pan będzie ze mną robił?

- Ja osobiście, nic - w głosie inkwizytora dał się słyszeć wyrzut. - Ale jeśli w ciągu tygodnia nie zarejestrujesz się u nas, możesz dostać karę. Społeczne prace w towarzystwie podobnych do siebie, niezainicjowanych, ale w większości rozeźlonych i niesympatycznych. Po co ci to?

- A co to pana obchodzi - powiedziała do ściany. Mdłości wzbierały w gardle, jeszcze trochę i rozmowa z inkwizytorem zostanie przerwana w bardzo niemiły sposób.

- Dokąd pójdziesz? Ciemną nocą, szosą?

Oddychała często i głęboko. Ustami.

- Jeśli... - Każde słowo wyrzucała z trudem. - Pan... mi zaproponuje... podwiezienie do miasta... to odmówię.

- Szkoda - skonstatował inkwizytor. - Ale to twoja sprawa... Idź.

Zarzuciła torbę na plecy, jej cień przypominał teraz starego chorego wielbłąda.

- Iwgo.

Zdusiła w sobie chęć odwrócenia się; w jej dłoń wsunął się twardy kartonowy prostokącik.

- Jeśli powstanie taka potrzeba, a powstanie... Nie brzydź się, tylko zadzwoń. W końcu Nazara... pamiętam od pieluch. Jestem do niego bardzo przywiązany... Postaram ci się pomóc - dla niego. Tak więc powstrzymaj się od głupstw, dobrze?

- Dobrze - powiedziała ochrypłym głosem.

Minęła furtkę, furtkę jej byłego przyszłego domu! Zaczęła iść obok sąsiedzkich domów; na piętrze, zza cienkiej zasłony intymnie świeciła nocna lampka, o czymś mamrotał magnetofon. Zapewne o wiecznej i wiernej miłości.

Iwga stłamsiła w sobie kolejny wybuch rozpaczy; zatrzymała się pod latarnią, z wysiłkiem rozprostowała zaciśnięte w mokrą pięść palce.

„Wielki Inkwizytor Klaudiusz Starż, Wiżna. Pałac Inkwizycji, sekretariat, telefony... Adres domowy: plac Zwycięskiego Szturmu 8, mieszkania 4... Telefon...”

Przełknęła ślinę; z trudem zmięła sztywny karton i wsunęła w szczelinę między słupem i jakimś wymyślnym płotem. Na dłoni pozostał czerwony prostokącik skóry. Jak po oparzeniu.

* * *

Autobus złapała o świcie, kiedy już przestała wierzyć, że nadjedzie.

Po kilkugodzinnej drzemce na przystanku, na twardym siedzisku pustej wiaty, obudziło ją zimno - wyskoczyła na wilgotną szosę i odstawiła coś na kształt płomiennej mamby; szkoda, że Nazar nie był świadkiem tego rozpaczliwego tańca. Podskakując na śliskiej drodze, Iwga przy okazji powiedziała światu, co o nim myśli.

Tak się stało, że straciła siły i rozgrzała się jednocześnie; w tym samym momencie los łagodnie poklepał ją po policzku: zza zakrętu wyjrzał autobus, czerwony jak jesienna jarzębina.

We wnętrzu było ciepło, nawet duszno; wąskim przejściem między miękkimi oparciami i drzemiącymi ludźmi, Iwga przeszła na sam koniec i usiadła na wolnym miejscu obok ponurej kobiety, z twarzą ukrytą aż po oczy w kołnierzu miękkiego swetra.

Leciwy pasażer w fotelu naprzeciwko szeleścił gazetą; tytuły były jakieś bezosobowe, bezkształtne, waciane. Iwdze wpadło w oko tylko jedno zdanie: „A ponieważ agresja każdej wiedźmy wzrasta z latami...”

Leciwy pasażer odwrócił stronę, nie pozwalając Iwdze dokończyć zdania.

Siedząca obok niej kobieta była skrajnie wyczerpana i - najprawdopodobniej - chora; nad szerokim kołnierzem swetra bielało niezdrowego koloru czoło, pod rzadkimi brwiami mrugały zmęczone, mętne, zniechęcone do życia oczy. Drugim sąsiadem Iwgi był śpiący chłopak w kusej wędkarskiej kurteczce, jego olbrzymie kanciaste dłonie wysuwały się z przykrótkich rękawów. No i koniec, Iwga zamknęła oczy.

Od razu zobaczyła, że śpi na łóżku Nazara w jego ciasnym miejskim mieszkanku; nad ostentacyjne ubogą i nieco zaniedbaną studencką przystanią płynie, dumnie nadymając żagle, wspaniały abażur w kształcie pirackiego statku - Nazar przez tydzień wpatrywał się w ten abażur wiszący na wystawie sklepu ze starociami, a kiedy w końcu zdecydował się i przyszedł go kupić, za ladą trafiła mu się ognistoruda dziewuszka z sympatyczną twarzyczką i oczyma wesołej lisicy...

Iwga uśmiechnęła się we śnie. Jej ręka, wczepiona w podłokietnik fotela, leżała jednocześnie na twardym ramieniu śpiącego Nazara; żaglowiec świecił ze swego wnętrza, co powodowało, że na wszystkich przedmiotach w ciasnym pokoiku wylegiwały się dziwaczne cienie. Miękko kiwał się pokład...

Potem dziewczyna drgnęła i znieruchomiała; lepiej w ogóle nie zamykać oczu niż się tak budzić. Autobus stał... a cisza w jego wnętrzu była jakaś nienaturalna.

- Szanowni pasażerowie, służba „Cugajster” przeprasza za drobne niedogodności...

Iwga otworzyła oczy. Umięśniony rybak też i wytrzeszczył wystraszone oczy na stojących w przejściu.

Było ich trzech i było im tam ciasno. Ten, który szybko wyklepał wyuczony dawno temu tekst, był żylasty i chudy; pozostałym dwóm Iwga nie przyglądała się. Cała trójka miała nałożone na obcisłe czarne stroje kamizelki ze sztucznego futra, każdemu na szyi majtał się na łańcuszku srebrny prostokąt odznaki.

Autobus milczał. Iwga w duchu zwinęła się w kłębek, opuściła głowę.

- Rutynowa kontrola - półgłosem ciągnął chudy. - Proszę by wszyscy pozostali na swoich miejscach... Osoby płci żeńskiej proszę patrzeć mi w oczy.

Iwga wciągnęła głowę w ramiona.

Wykładzina pod stopami chudego popiskiwała cicho, dwaj pozostali szli za nim w odstępie metra. Kobieta z pierwszych szeregów powiedziała coś z oburzeniem, żaden z cugajstrów nie raczył jej odpowiedzieć. Iwga słyszała jak oddychają z ulgą, nawet zaczynają żartować ci pasażerowie, co znaleźli się już za plecami trójcy. Sąsiadka Iwgi, ta w ciepłym swetrze, utonęła w nim po czubek głowy.

Chudy przystanął przed Iwga. Iwdze siłą woli udało się podnieść na niego wzrok - jakby zgodziła się na uciążliwe, choć niezbędne badanie lekarskie. Przechwyciwszy jej zaszczute spojrzenie, cugajster drapieżnie pochylił się, jego oczy pochwyciły spojrzenie Iwgi i powlokły ją w niewidoczną, ale wyraźnie wyczuwalną przepaść, ale w połowie drogi została porzucona z rozczarowaniem, jak worek z niepotrzebnymi szmatami.

- Wiedźma - powiedziały wargi chudego.

Właściwie - zamierzały powiedzieć, ponieważ w tej samej sekundzie ciasną przestrzeń wnętrza autobusu przeszył krzyk.

To siedząca obok Iwgi kobieta w ciepłym swetrze krzyczała, a jej głos wrzynał się w uszy, nanizywał je na siebie jak na rożen. Odsunąwszy się na bok, Iwga niemal opadła na umięśnionego chłopaka.

Blada, pozbawiona kropli krwi twarz wynurzyła się w końcu z szarego kołnierza; kobieta była potwornie przestraszona, wyniszczone dłonie, którymi usiłowała się zasłonić, wydawały się być ptasimi szponiastymi łapkami:

- Nie-e... Nie...

Dwaj zza pleców chudego już wlekli opierającą się kobietę do wyjścia, za nimi, po znieruchomiałym, sparaliżowanym krzykiem autobusie pełzł szepcik: niawka... niawa... nijawka...

Chudy zawahał się, znowu zerknął na Iwgę, przejechał palcem po wardze, jakby strząsając przyklejony okruszek. Stał chwilę, zastanawiając się i ruszył do wyjścia. Niawka... tu... w autobusie... niawka... - mamrotały podniecone, zachrypnięte głosy.

W progu cugajster odwrócił się:

- Nasza służba dziękuje za szczerą współpracę, okazaną podczas zatrzymania szczególnie niebezpiecznej istoty, nazywanej niawą. Szczęśliwej podróży...

Nie chcąc na niego patrzeć, Iwga odwróciła głowę i zaczęła wyglądać przez okno.

Ta, co jeszcze chwilę temu siedziała obok niej, ciągle krzyczała, tylko jej krzyk brzmiał głucho i grube autobusowe szyby niemal całkowicie pochłaniały go. Niawka klęczała na poboczu, jej nienaturalnie duże oczy przesłaniała kurtyna przerażenia. Usta szeroko otwarte, Iwdze wydawało się, że słyszy, jak wraz z krzykiem w niebo ulatują słowa chaotycznego błagania.

Chudy i dwaj jego pomocnicy niespiesznie otoczyli niawkę, tak, że stała się środkiem równobocznego trójkąta; ich wysunięte na boki ręce na mgnienie oka zetknęły się - jakby zamierzali otoczyć ofiarę korowodem. Niawka zaczęła krzyczeć jeszcze głośniej - i w tym momencie autobus ruszył.

Za oknem przepływały drzewa i oddalone od szosy strome dachy; po kilku dopiero minutach Iwga uświadomiła sobie, że siedzi, całym ciałem przywierając do krzepkiego chłopaka, a ten nie odsuwa jej.

W autobusie wszyscy zaczęli jednocześnie mówić, rozpłakało się dziecko. Ktoś o gromkim głosie dzielił się swoimi wrażeniami, posługując wulgarnym bazarowym językiem, ktoś chichotał, ktoś śmiał się wesoło, większość oburzała się. Że za dużo tych niawek. Że służba „Cugajster” za wolno je wyłapuje. Że polowania na niawki w miejscach publicznych to niemoralne, podobnie jak odstrzał psów na placu zabaw dla dzieci. Że władze śpią, podatki idą nie wiadomo na co, a miasto lada moment zaleje obrzydlistwo: niawki i do tego wiedźmy...

- Przepraszam - powiedziała Iwga do chłopaka.

Ten głupawo się uśmiechnął.

Fotel po prawej ręce Iwgi był pusty; nad nim na półce bagażowej kiwał się pakunek w starannie zawiniętej torbie plastykowej. Jego właścicielka w tej chwili już pewnie nie żyje.

Zresztą, tak naprawdę, to od dawna już nie żyje. Niawki nie można zabić, bo i tak jest martwa; niawkę można tylko wypatroszyć, zniszczyć i cugajstrzy znają się na tym jak nikt...

Iwga widziała. Raz. Cugajstrzy nie krępują się niczyją obecnością i nie obawiają się żadnych świadków; w jawności ich działań jest coś nieprzyzwoitego. Zazwyczaj nie odprowadzają nawet swojej ofiary dalej niż za

róg sąsiedniego budynku; zaraz na ulicy, na podwórku odprawiają rytuał, który należałoby raczej wykonywać w bezludnym podziemiu. Nawet dzieci stają się czasem świadkami tańca cugajstrów - potem w nocy moczą pościel, denerwując i męcząc rodziców. Cugajstrzy zabijają niawki tańcem. Taniec owija ich ofiarę niewidzialną siecią, mota, dusi i patroszy. Iwga widziała niawkę po dematerializacji. Właściwie - mogła widzieć, ale się wystraszyła i nie popatrzyła...

Tuż obok okna przepłynęły zgarbione plecy śpieszącego do swoich spraw rowerzysty. Iwga przełknęła ślinę; w porównaniu z cugajstrami, inkwizycja wydaje się być czymś miłym jak Święty Mikołaj. Dobry staruszek, który najpierw rozdaje prezenty grzecznym dzieciom, a potem do pustego już wora wrzuca inne, krnąbrne...

Chłopak, uznawszy, że wystarczająco długo trzymał Iwgę na swoich kolanach i dlatego nabrał do niej pewnych praw, nagle puścił do niej bezczelne oko. Iwga odwróciła się z obrzydzeniem.

* * *

Klaudiusz nigdy nie jeździł szybko. Nawet teraz, na pustej drodze za miastem nie pędził na złamanie karku, choć jego graf miał jeszcze furę niezużytych mocy. Po prostu - jechał, niespiesznie, choć nie przesadnie wolno; droga służyła do odpoczynku, a nie do rozrywki. Ostrych wrażeń Wielki Inkwizytor miał sporo i bez wyścigów, a ostatnio - aż nadto...

Klaudiusz przywykł ufać swej intuicji. Jeśli nieprzyjemne, ale tak naprawdę nie wyróżniające się niczym wydarzenie, mimo to niepokoi, a powinno już być dawno zapomniane, to należy ten niepokój zdefiniować, zaklasyfikować i zapanować nad nim. Skąd się to wzięło?

Jechał przez rzadką poranną mgłę, na fotelu obok leżała opróżniona do połowy paczka drogich papierosów. Klaudiusz palił, wystawiwszy łokieć na zewnątrz; z boku, na przedniej szybie przyklejony był obrazek: zadziorna dziewuszka na miotle, z powiewającym na wietrze końskim ogonem; kokietka z odsłoniętą nóżką, z czarującymi dołeczkami w różowych policzkach...

Klaudiusz kupił tę naklejkę w ubiegłym roku, w jakimś kramie. Wybrał ze sterty roześmianych smoków, krokodyli, robotów, gołych wróżek, brodatych magów; wśród kupujących był tam jedynym dorosłym, reszta - same nastolatki...

Na sekundę oderwał wzrok od jezdni, zobaczył własne odbicie w szybie. Rozmyte i blade, jak widmo, z nieprzyjemnym uśmieszkiem na wąskich wargach. Przesądy...

Kto jak nie on najlepiej zna splątaną sieć przesądów, od dawna oplatających wiedźmy. Kto, jak nie on, widzi lepiej potężne korzenie wszystkich tych mętnych obaw i lęków; gdyby Julian Mitec wiedział o wiedźmach tyle, co z powodu obowiązków służbowych wie Wielki Inkwizytor, to spaliłby Iwgę na łące za swoim domem. Na piknikowym ognisku.

Ale jednak - co to jest?.. Co to za szereg wydarzeń utkwił mu tak w pamięci, nie chcąc wypłynąć na powierzchnię - ale też i nie pozwalając się utopić? Skąd to poczucie niebezpieczeństwa, przeczucie nieszczęścia?

Właściwie, to nie należało wypuszczać tej dziewczyny. Po prostu nie chciał urządzać paskudnej sceny gwałtu na oczach dwóch idealistów - starego i młodego. Wstydził się pokazać staremu przyjacielowi, jak potrafi wykręcać ręce... Młodej dziewczynie, która już nie była dla nich obcą. Była swoja, niemal krewna...

Zmarszczył się, przypomniawszy sobie, jak płakał Nazar. Szlochał w kącie jak dziecko. I jak nie na miejscu były próby wygłoszenia prelekcji na temat „Wiedźma też człowiek.”

Natomiast Julian obraził się, na pewno. W końcu od kogo, jak nie od starego druha można oczekiwać pomocy w trudnej chwili, pomocy, a nie jakichś teoretycznych dywagacji. I on, Klaudiusz, mógł jakoś tam pomóc Nazarowi, opowiedzieć mu kilka przypadków ze swojej praktyki, żeby on, wczorajszy jeszcze narzeczony, przytruchtał do ogniska ze swoim polanem...

Droga skręciła; Klaudiusz przyhamował. Na poboczu stał wóz cugajstrów - jasny, z żółto-zielonym kogutem na dachu.

Wdusił w popielniczkę niedopałek i starł z oblicza, niezależnie od woli pojawiający się na widok cugajstrów, wyraz obrzydzenia. Dwaj dobrze zbudowani faceci pakowali do plastykowego worka coś, co jeszcze niedawno było niawką; trzeci stał przy drodze i palił. Zielony graf zainteresował go nie bardziej niż opadająca w oczach mgła.

Klaudiusz zapanował nad chęcią zatrzymania się. W końcu, służba „Cugajster” nigdy nie wtrącała się do spraw Inkwizycji; kimkolwiek była ta nieszczęsna, której resztki wkładane były właśnie do wora, to przede wszystkim była niawką, chodzącym trupem, istotą niosącą śmierć...

Wstrząsnął nim dreszcz. Samochód z kogutem i ludzie na poboczu dawno temu zniknęli mu z oczu, a on palił i palił, przeszukiwał skrytkę, wyszukując nową, przed samym sobą ukrytą paczkę papierosów.

(DIUNKA. CZERWIEC)

- Nie pytaj, po kim pełznie mrówka. Ona pełznie po tobie.

Piasek miał dziwny kolor. Jasno-żółte i jasno-szare plamy, twarda skorupka, pozostała po wczorajszym kapuśniaczku, posłusznie kruszyła się pod bosymi stopami, we wgłębieniach śladów gospodarzyły mrówki. Pokojowo nastawione, czarne, nie kąsające.

- ... na tamten brzeg?

Diunka uśmiechała się.

Widocznie kiedyś to się już zdarzyło. Za bardzo znajomo ustępował pod piętami ciepły piach. Pachniała woda i łozina.

- Ale mi dobrze - powiedział zdziwiony. - Posłuchaj, to po prostu jest wspaniałe, prawda?

(Jego osławiona intuicja milczała, niczym głuchoniema).

Diunka upinała włosy. Zawsze go dziwiła jej umiejętność konwersacji, z tuzinem spinek do włosów w ustach.

- No to płyniemy czy nie?

Na drugim brzegu stały sosny. Pięć wysokich pni, nie wiadomo jakim cudem utrzymujących przyczółek w królestwie wierzby i łoziny. Po okrywających piasek szpilkach, przebieżkami wędrowała duża wiewiórka.

- Przecież wiesz, jak ja pływam... - podrapał się, manifestując namysł, po koniuszku nosa.

Diunka kuknęła brwiami. Z kolegami z roku potrafiła być straszliwie bezpośrednią, każdy nietakt w stosunkach z Klawem doprowadzał ją do paniki. Teraz chyba udało jej się dźgnąć go w samo jądro jego miłości własnej, bo do przeciwległego brzegu na pewno nie mógł dopłynąć.

- No to sobie popływamy na bubliku...

Właścicielami bublika była trójka chłopaków siedzących na trzech wytartych dywanikach, z trzema zaparkowanymi motocyklami w tle. Chłopcy sączyli lemoniadę i leniwie przekładali jakieś fiszki do gry; obok, przy samej wodzie leżała i schła ogromna dętka od wywrotki - częściowo już szara jak suchy asfalt, częściowo czarna, połyskująca, jak mors w zwierzyńcu. Klaw uniósł brwi - będąc zdrowym na ciele i umyśle, nie miał zamiaru prosić o cokolwiek, i to jeszcze tych młodzieńców, nie, to byłoby niehonorowe i niemiłe.

Ale Diunka już szła po piasku prosto do nich i Klaw, z niezależnie od jego woli budzącą się zazdrością, zobaczył, że trzy pary mętnych oczu odrywają się od fiszek i rozpalają się w nich denerwujące Klawa błyski. A Diunka idzie sobie, w stroju naśladującym skórą węża, idzie niosąc na głowie, niczym dzban, hardą wysoką fryzurę...

Klaw napiął mięśnie. Żarty żartami, ale jeśli te bęcwały pozwolą sobie na coś takiego... Albo na coś, co Klaw uzna za coś takiego...

Nie, nie pozwolili sobie. Z Diunka - nic. A ona już coś do nich mówi, wskazuje oponę-bublik i w jej głosie nie ma ani skrępowania, buty, rozwiązłości czy strachu. Diunka potrafi rozmawiać nawet z owcą w zagrodzie, z wilkiem w lesie, a nawet z dyrektorem liceum, panem Fedulem. I - jak się wydaje - nie sprawia jej to żadnych trudności...

Najtrudniej jest się jej porozumieć z Klawem, bo on wręcz patologicznie boi się, że ją urazi. Ona zaś kompletnie nie potrafi ukryć swojego doń przywiązania, a to niedobrze. To odpręża. A kobieta powinna być odrobiną nieosiągalna...

Opona kiwa się na wodzie i już nie jest szara, tylko czarna jak morski potwór.

- Pan Starż proszony jest o wejście na pokład! Panie Starż, z naszego statku uciekły już wszystkie szczury, może pan spokojnie wejść na mostek kapitański! Hej, panie Starż, jeszcze sekunda zwłoki i załoga się zbuntuje! Hej, Klaw, obyś zawisł na rei, przynieś mi butelkę rumu i złoto z naszych kufrów! Jo-ho-ho, opaska na oku, goń mnie!

Klaw zawsze bał się wody, dlatego wdrapał się na oponę jeszcze zanim stracił dno pod stopami. Woda dookoła wrzała, Diunka tłukła rękami, drobiąc słoneczne bliki, nurkowała, połyskując żmijową skórą stroju, a Klaw aż tracił na ten widok dech. Diunka lubiła mówić o sobie, że jest morskim wężem. Wcześniej Klaw nie wiedział, że węże bywają tak ponętne.

Zacisnął powieki. Zrozumiał nagle, że jest szczęśliwy. To taka chwila ostrego szczęścia, której nie da się utrzymać, można tylko zapamiętać. A potem przez długie, długie lata wspominać..

Diunka wyczuła jego nastrój. Przestała się miotać, starannie odepchnęła oponę dalej od plaży, bliżej do ściany trzcin, gdzie drzemał w dziurawej łodzi starszawy wędkarz.

- Wiesz co, Klaw...

W jej głosie pojawiła się leciutka chrypka, czy to z powodu zimnej wody, czy z powodu pirackich wrzasków.

- Wiesz, Klaw... Chodź się pobierzemy? Jutro, co? Pójdziemy i pobierzemy się, ale będzie śmiesznie!..

- Jutro - podniósł pouczająco palec - mam egzamin. Historia świata.

- A ja mam pojutrze - zmartwiła się Diunka. - No to kiedy się pobierzemy? Co?

Klaw z niepokojem uświadomił sobie, że nie rozumie czy Diunka żartuje, czy mówi poważnie. Czy tylko trochę żartuje? Powiedzmy, w sześćdziesięciu procentach?

Potrząsnął głową. Głupie egzaminy, łeb nie pracuje, najprostsze myśli trzeba obliczać w procentach.

- A potem byśmy wyskoczyli w podróż poślubną - powiedziała Diunka marzycielskim tonem. - Gdzieś za granicą, w odległe kraje, za morze, gdzie są stare zamki...

Cicho ciamkała woda, zamknięta w pierścieniu opony. Klaw miał wrażenie, że przez to okrągłe czarne

okno widzi dno - zieloną łąkę z plackami piachu. I migotały w nim nogi Diunki - długie, koloru białych czereśni.

- Mam tu iluminator - pochwalił się.

Diunka posłała mu uśmiech.

W następnej sekundzie zniknęła pod wodą. Wniknęła w nią jak wąż morski. Jej nogi znikły z przestrzeni okrągłego okna, opona kiwnęła się i Klaw zobaczył twarz Diunki.

Patrzyła w iluminator z dołu, spod wody. Klaw wstrzymał oddech - podwodna Diunka uśmiechała się z zamkniętymi ustami. Jak w starej ramie. Jak z głębi zwierciadła. Jak ona może tak długo nie oddychać?

... Trzeszczały trzciny. Opona rozsuwała je jak lodołamacz krę. Leciwy wędkarz chyba się obudził.

Wargi Diunki były zimne, jak rybki. Zbyt długo siedziała w wodzie, natomiast on spalił sobie na słońcu białe plecy i jutro na egzaminie będzie go trzęsła gorączka... A co mu tam!

Postanowił, że na razie jej nie powie. Niech ta decyzja będzie na razie jego osobistą tajemnicą - bo Diunka na pewno się zdenerwuje, jeszcze zawali swoją politologię i poza tym trzeba będzie zdobyć to pozwolenie na ślub. Nie wiadomo dlaczego siedemnastoletnia dziewczyna jest już dostatecznie dorosła do tych spraw, a mężczyzna tylko o rok młodszy... A co tam. Klaw nie uważał się za młodzieńca, od dawna jest dorosły pod każdym względem.

Trójka na plaży denerwowała się, chodziło o oponę, rzecz jasna. Klaw oczekiwał wyrzutów, ale wystarczył jeden uśmiech Diunki, by pokryć straty moralne właścicieli opony. Szeleściła łozina, wiatr zdążył nasypać piachu do drzemiących pod krzakiem sandałów.

- Tak mi dobrze, Klaw - powiedziała Diunka szeptem. - Tak dobrze... Że aż się boję. A ty?

(Jego intuicja ciągle milczała)

- Jesteś optymistką... Ludzie zwykle boją się, kiedy jest źle.

- Mam pojutrze egzamin, a nic jeszcze nie umiem...

- A ja mam jutro. I - analogicznie.

- Nie kłam. Ty zawsze wszystko wiesz.

- Pochlebca. Pochlebowiarka.

- Nie obrażaj...

- Pochebiara. Pochlebiątko... Może przynajmniej przejrzę podręcznik.

- Przeglądaj, kto ci nie daje...

- Ty.

W płytkiej wodzie wrzeszczały bawiące się brzdące. Gorący wiatr ciskał piaskiem na pożółkłe stronice starego podręcznika, opowiadającego o zdradach i wojownikach. Diunka nudziła się.

- Wiesz co, wykąpię się, póki czytasz...

- A nie zimno ci?

- Phi!

Patrzył, jak idzie do wody. Jak płonie w słońcu łuska morskiego węża, jak rozstępuje się, wchłaniając gibkie ciało, leniwa rzeczna fala...

* * *

Zostały mu trzy rozdziały. Godzina roboty.

Opamiętał się, kiedy cień niskiej wierzby dopełzł do brzegu podręcznika. Poderwał się, jakby ze snu, potrząsnął głową, przepędzając otępienie. Naczytał się, i to w upale...

Na plaży było luźniej. Zniknęły brzdące, zbierali się do domu przyjezdni, obok przemaszerował leciwy wędkarz z parą niewielkich leszczy w drucianym koszyku. Na dnie sandałków Diunki zebrała się spora kupka piasku. Jak w odłamkach starożytnej amfory...

Chłopcy, którzy wypożyczyli im oponę, spuszczali teraz z niej powietrze. Po kolei przyduszali chudnące czarne boki.

Klaw wstał, pokonując ból w zastygłych mięśniach.

Kolor piasku zmienił się. Kolor wody też; na tamtym brzegu, wśród sosen jacyś ludzie grali w siatkówkę.

Klaw przygryzł wargę. Oczywiście, Diunka musiała popłynąć na tamten brzeg, porzucając kiepskiego pływaka w objęciach podręcznika. I byłoby dziwne, gdyby widząc grających nie nabrała ochoty na skakanie z nimi. To jej normalna, nienormalna towarzyska natura...

Podszedł do wody. Osłoniwszy dłonią oczy, zaczął wpatrywać się w siatkarzy; raz czy dwa miał wrażenie, że widzi wężowaty strój. Ale grający, wśród których pełno było dziewczyn, byli w dżinsach i koszulkach, i tylko jedna nieco starsza szczupła kobieta grała w dwuczęściowym stroju.

Klaw poczuł złość. Wrócił na kocyk, usiadł i przysunął podręcznik, ale nie potrafił skupić się na czytaniu.

- Nie przejmuj się tak.

Obok niego stał chłopak - współwłaściciel opony. Jego towarzysze niespiesznie pakowali swoje motory.

- Nie przejmuj się, dziewczyny - wiadomo, coś nie tak powiesz i już się obrażają...

- Myśmy się nie pokłócili - powiedział Klaw, zdziwiony, że w ogóle wdaje się w rozmowę z tym

bęcwałem.

- Dziewczyna pierwsza klasa - powiedział chłopak, całkowicie szczerze. - Moja też jest pierwsza klasa, ale ta jest jakaś taka... Szalona czy jak...

Po dziesięciu minutach silniki ryknęły, wylegujący się na brzegu skrzywili się z niezadowoleniem. Klaw brodził w płytkiej wodzie.

Ale dlaczego tak postąpiła? Czy nie rozumie, że Klaw się zdenerwuje? Już jest pewnie koło siódmej, dokładnie nie wiadomo, rano nadepnął na zegarek i ten stanął...

„Stanął mój zegar, stoi

Zapomnij imię me, stoi

Złoty kwiat w świecie stali

Wybiła godzina, i zegar stanął...”

Jakoś mu się zrobiło nieprzyjemnie. Nie potrafił przypomnieć sobie, gdzie przeczytał ten pretensjonalny wiersz. W tygodniku? W książce? Czy to może Diunka mu powiedziała? Miała taki zwyczaj - z tajemniczą miną deklamować czterowiersz i robiąc okrągłe oczy, oczekiwać reakcji Klawa...

Siatkarze na tamtym brzegu odeszli spod sosen. Ostatnia szła szczupła kobieta, piłka w jej ręku podskakiwała jak żywa.

* * *

Zdecydował się opuścić pustą plażę dopiero po zmierzchu. Zostawił odzież Diunki na piasku - zabrać ją ze sobą oznaczałoby uwierzyć.

Biegł miarowym sportowym kłusem, potem stracił siły, przeszedł na marsz. Postanowił, że tylko wykręci numer i od razu wróci, a Diunka, wyciskając wodę z włosów, obruszy się: dlaczego na nią nie poczekał?

Służbowe pomieszczenie było zadymione. Siwy dym wisiał nad drewnianymi stołami, nad szafkami i wieszakami, nad klatką w kącie - pustą klatką dla winnych przed społeczeństwem ludzi.

- Jeszcze raz imię - pełne.

- Dokia Sterch... Siedemnaście lat.

- Na pewno się nie pokłóciliście?

- Nie. Ona... nigdy tak nie postępowała. Ona...

- Uspokój się.

Zamknął oczy. Dwudziesty piąty raz - uspokój się. Tu wszyscy są spokojni, tu co noc szlochają ludzie i ohydnie przeklinają inni, tu nawet przez dym papierosowy przebija woń żelaza i potu, tu jest nieznośnie duszno...

- Trzecie żeńskie liceum... Bursa. Pokój siedemdziesiąt cztery...

Sygnał. Sygnał. Przez szybę nie słychać słów. Rzeczowo poruszają się wargi.

- Co ona miała na sobie?

- Słucham?

- Co miała na sobie?

Sandałki Diunki pod warstwą piasku. Niedbale ciśnięte na koc szorty...

- Uspokój się, chłopcze. Nie takie rzeczy się zdarzają... Przyjdzie rano.

... I przyszło rano.

Rozdział 2

Autobus przybył do Wiżny z półgodzinnym opóźnieniem. Dotarłszy do pierwszej budki telefonicznej, Iwga wyjęła wyszargany notesik i na długą chwilą zamarła, patrząc pustym wzrokiem przez mętne szkło.

W tym mieście jest pełno ludzi. Wśród nich jest niemało takich, dla których zestaw „Iwga Lis” nie będzie pustym dźwiękiem. Na przykład ta Beta, z którą razem wynajmowały pokój... Albo Klokus, który usiłował ją adorować. Albo właścicielka sklepu z antykami na placu Róż, oschła i sztywna dama, ta, co to kiedyś przytrzymała Nazara przy drzwiach i cicho szepnęła mu do ucha: „To jest cud nie dziewczyna. Nie zastanawiaj się ani chwili”.

Do sklepu z antykami nie są przyjmowani ludzie bez referencji. Ale Iwga tak się wkomponowała w dziwaczne otoczenie, tak idealnie się wkomponowała, tak świetnie wyglądała wśród nieco pretensjonalnych wspaniałości jej prosta buzia z lisimi oczyma i ognistą czupryną...

„Masz pasujące do siebie nazwisko. Jesteś lisem. Lisicą. Liskiem”

Otyły mężczyzna delikatnie zastukał w szybę:

- Panienko, kochana, już nagadała się pani? Mogę i ja?

Wyszła, dopuszczając go do telefonu. Usiadła na ławce, owinęła dookoła dłoni pasek wysłużonej torby.

Każdy z nich... Każdy z nich... Jaką minę będzie miała właścicielka sklepu, kiedy się dowie, że przez

pół roku pracowała u niej wiedźma? Czy nie zlecą się klienci, żeby zwrócić zakupiony z rąk Iwgi towar?.. Klokus... Nawet Beta, która pewnie wyrzuci tę czapkę, którą pożyczała Iwdze...

Ale czego można od nich oczekiwać. Skoro Nazar...

Kostki jej palców zbielały. Właściwie, to Nazar nic jej nie powiedział. Przypisała mu czyn, którego nie popełnił... I uciekła, nie dopuszczając nawet do jakichkolwiek wyjaśnień. Jak oszustka... jak złodziejka...

Grubasek zakończył rozmowę. Iwga wróciła do budki, czując jak wali jej serce, jak wilgotnieją dłonie.

Długi sygnał na tamtym końcu przewodu. Drugi... Trzeci...

- Słucham?

Głos taty-świekra. Iwga przełknęła ślinę.

- Słucham! - już z irytacją.

Iwga delikatnie odłożyła słuchawkę na widełki.

Małe niepowodzenie łatwo doprowadza do łez. Świadomość krachu rośnie kropla po kropli. Stopniowo.

Zeszła do metra i przejechała kilka stacji w te i z powrotem; pozorna wolność oszałamiała i zbijała z pantałyku. Może iść dokąd chce, ale drzwi wąskiej klatki już się zatrzasnęły, wpadła, och, jak wpadła, jak lisiątko i nic już nie da się zmienić.

Nie zdecydowała się odwiedzić nikogo ze swoich znajomych. Jakby słowo „wiedźma” miała wypalone na czole. Straciła nie tylko Nazara, straciła swoją tajemnicę, która pozwalała jej szczęśliwie żyć w tym szczęśliwym mieście... Co za bzdury, jakież to niby szczęśliwe może być życie bez Nazara?

Przeżywała już kiedyś coś podobnego. Kiedy musiała wyjechać z rodzinnej wsi. I kiedy musiała porzucić szkołę i uciekać w panice z niezłego, w sumie, miasta Ridny. I jeszcze raz potem, kiedy...

Wstrząsnął nią dreszcz. Tam, w mieszaninie nieprzyjemnych wspomnień, był również pierwszy spotkany inkwizytor. Mdłości i słabość, wskazujący ją palec. „Wiedźma!”Iwga drgnęła i obejrzała się. Podziemny wagon niósł swoich pasażerów, kiwał się niczym kołyska; wycelowane w nią palce istniały tylko w wyobraźni. Ludzie czytali, drzemali, rozmawiali, tępo gapili się w ciemne okna...

Ależ paskudnie pani wygląda, kochana, powiedziała bezgłośnie Iwga do swego odbicia. Musi pani szybko odwiedzić fryzjera i masażystę, ale przede wszystkim psychiatrę, moja droga. Ma pani kompletnie szalone oczy... a szalonej wiedźmy raczej nie zarejestrują. Ani w pracy dla społeczeństwa się nie przyda... ciupasem skierują ją na ognisko czy co tam oni urządzają... Na wsi to łatwe i proste, tu pewnie jakieś humanitarne elektryczne ognisko... Wiedźmi grill...

Przebywanie w podziemiu nagle zaczęło jej ciążyć; wydostała się na powierzchnię, długo dochodziła do siebie, udając, że przygląda się czasopismom na wystawie kiosku. Przechwyciła kilka zdziwionych spojrzeń i uświadomiła sobie, że stoi przed ścianą dość frywolnych pism, z metką „tylko dla mężczyzn”.

Zrobiła krok, chcąc odejść - i omal nie zderzyła się z młodzieńcem w obcisłym ubraniu, na które niedbale narzucona była futrzana kamizelka.

Cugajster przemknął po niej obojętnym, jakimś takim gumowym spojrzeniem; spojrzenie natychmiast wróciło, zainteresowane i znowu obojętnie opadło jak wąż, z którego wypłynął jędrny strumień. Iwga stała w miejscu, nie mając siły oderwać od asfaltu podeszew podniszczonych szarych butów.

Z nimi tak zawsze. Najpierw rzucają się, potem kręcą nosem; cugajstrzy wyczuwają wiedźmy, ale interesują ich tylko niawy. Każdy cugajster widzi Iwgę na wylot - ale nie śpieszy się z ogłaszaniem wyroku, no i dobrze...

Cugajster zapomniał o niej. Nieważne, ile nieżywych kobiet uczynił jeszcze bardziej nieżywymi dzisiaj; teraz w jego ręku znalazło się błyszczące czasopismo, na okładce którego wykrzykiwało swe życie różowe jędrne ciało. Wzywające ciało, od samego wezwania można ogłuchnąć...

Iwga odwróciła się i odeszła, powłócząc nogami.

* * *

Sklepik ze starociami był otwarty, Iwga nie zdecydowała się wejść tam, po prostu weszła do budki telefonicznej naprzeciwko. Wykręciła numer właścicielki i od razu szarpnęła widełkami, potem zacisnąwszy zęby, zadzwoniła do Miteców i długo wsłuchiwała się w

głuche, triumfujące sygnały.

W miejskim mieszkaniu Nazara też nikt nie odbierał. Z głową wciągniętą w ramiona Iwga przecięła plac Róż, dotarła do skweru i usiadła, wyprostowała zmęczone nogi.

- Gorące sandwicze?

Iwga drgnęła.

Na wprost niej zatrzymał się niski wózek z jaskrawo pomalowanym pojemnikiem, nad uchyloną pokrywą którego kłębiła się para. Wózek prowadziła mniej więcej czternastoletnia dziewczyna; spod długiego swetra wysuwał się brzeg ciemnej sukienki, przypominającej szkolny mundurek.

- Gorące sandwicze - oświadczyła dziewczyna, głosem nie znoszącym sprzeciwu. - Z pomidorami i cebulą... Tylko pięć monet.

Iwga zadzwoniła w kieszeni drobniakami. Napłynęła i odpłynęła obojętna myśl, że może jutro już w ogóle

nie będzie miała pieniędzy. Nawet na sandwicze.

Dziewczyna jakoś nie śpieszyła się z odejściem. Stała i patrzyła, jak Iwga przeżuwa, może oczekiwała pochwal?

- Świetne sandwicze - Iwga zmusiła się do uśmiechu.

- Jesteś tą lisicą, która postanowiła mieszkać między kurami - bez uśmiechu oświadczyła nagle dziewczyna. - I masz nadzieję, że cię nie poznają.

Iwga milczała. Kawałek kanapki stanął jej w poprzek gardła.

- Lisice nie jedzą ziarna! - uroczyście zapewniła ją dziewczyna. - Zobaczysz... potem - i ruszyła ze swoim wózkiem. - Do widzenia.

Jej ręka boleśnie trąciła Iwgę w ramię, ta zakrztusiła się, a dziewczyna już odeszła, popychając przed sobą wózek z taką uroczyście żałobną miną, jakby to był katafalk na wojskowym pogrzebie.

* * *

Przy wjeździe do miasta, na panelu nadzwyczajnego wywołania obudziła się i zamigotała czerwona, kłująca w oczy lampka. Klaudiusz nie podniósł słuchawki, ale przeczucie odezwało się: no i masz...

Na placu Zwycięskiego Szturmu zawsze było pełno parkujących samochodów, teraz też jakiś zręczny biały maksik zatarasował przejazd swoim szerokim karbowanym tyłem, zirytowany Klaudiusz musiał włączyć służbową syrenę.

Po wejściu do siebie, przez chwilę badał zawartość lodówki, potem trzasnął drzwiczkami, postawił na ogniu czajnik i usiadł przed telefonem.

- Niech zginie zło, patronie. - Głos zastępcy miał profesjonalną chrypkę, ale Klaudiusz usłyszał w nim nutkę szczerej ulgi. - Szukałem pana, patronie...

- Niech zginie zło, Glurze... Co tam? - Klaudiusz położył się na kanapie, nie zdejmując zakurzonych półbutów.

- Epidemia, patronie. Przypadki dżumy w Riance.

- Przypadki - znaczy ile?

- Dziesięć, patronie.

- Ile?!

- Dziesięć przypadków dżumy i już trzy zgony... Garnizon sanitarny postawiony w stan alarmu. Rianka została zamknięta... Wiadomości już przesączyły się do prasy...

- Dalej.

- Samosąd.

Klaudiusz przytrzymał słuchawkę ramieniem. W kuchni coraz głośniej gwizdał gotujący się czajnik.

- Gdzie?

- W Riance wybuchła panika, patronie... Na głównym placu. Nasi ludzie przybyli, kiedy stos się już dopalał.

- Wielka szkoda - głos Klaudiusza brzmiał obojętnie i sucho. - Bardzo szkoda, że nasi ludzie w Riance są tacy nieruchawi. Ofiara?

- Była wiedźmą. Ale... to była głucharka, niezainicjowana, patronie. Jej związek z epidemią...

- Aresztowania?

- Piętnastu ludzi. Kurator okręgu Rianka wykazał się gorliwością... Żeby, że tak powiem, zatrzeć...

- Kuratora okręgu Rianka wezwać tu, do Wiżny - wolno oświadczył Klaudiusz. - Na zastępcę proszę wyznaczyć... jeśli dobrze pamiętam, w tym okręg pracuje Juritz?

Zastępca milczał. Potem powiedział ostrożnie, jakby próbując każde słowo na smak:

- To się raczej nie spodoba Radzie Kuratorów... Oni i tak wrzeszczą, gdzie tylko się da, że Wiżna wszędzie foruje swoich ludzi.

Klaudiusz roześmiał się. Jego śmiech było dobrze słychać pod drugiej stronie kabla, dlatego zastępca szybko przygryzł język.

- Wszystkich aresztowanych... - Klaudiusz pstryknął kilka razy złotym kołpaczkiem pióra. - Wszystkich dostarczyć do miasta. Do mnie.

- Tak, patronie - pośpiesznie zamamrotał zastępca, nawet nieco przesadnie pośpiesznie, szybciej, niż na to pozwalała mu duma.

Klaudiusz milczał chwilę, wpatrując się we wzór liści winorośli za oknem.

Jeśli przeczuwał tylko to, to - trudno, ale nie aż tak niezwykłego... Bywało gorzej...

- Zaraz przyjadę - będę potrzebował bardzo szczegółowej informacji, Glurze. Łącznie z rozmieszczeniem studni w okręgu Rianka... A właśnie, dlaczego do tej chwili nie powiadomił mnie pan, że dzwonił książę?

Zastępca milczał oszołomiony.

- Patronie... Skąd pan wie?..

- Wiadomo - Klaudiusz uśmiechnął się. - Za każdym razem, kiedy mamy jakąś wpadkę... Przecież się pan domyśla, że to, co się stało, to nasza mała wpadka? Prawda?

Zastępca z wysiłkiem przełknął ślinę. Słychać to było w słuchawce.

- Tak, patronie. Oczywiście, że tak.

(DIUNKA. CZERWIEC)

W dniu pogrzebu siostra Diunki zawołała go na bok i, nie spuszczając z niego zapadniętych, rozgorączkowanych oczu, poprosiła:

- Miej sumienie, Klaudiusz. Zachowujesz się tak, jakbyś tylko ty kochał Dokię.

Klaudiusz zmiękł, opadł, jakby uderzony obuchem. I skinął głową.

Trzy dni zlały się w jedną niekończącą się dobę. Trzykrotnie nadchodziła noc; Klaudiusz odpowiadał na jakieś pytania, a za jego plecami wymieniali spojrzenia, rozmawiali koledzy, ludzie z roku i kompletnie nieznane osoby: „To ten chłopiec, z którym ona była tego dnia na plaży. To ten chłopiec...”

- Nie mogła tak po prostu utonąć! Ona pływała jak... Nie mogła!

- Proszę się uspokoić, Starż. Na ciele nie ma śladów gwałtu. Zgubił ją zwyczajny skurcz.Zwyczajny.

- Klaw, no wiesz... Nie wariuj... Idź na ten egzamin, może się oderwiesz...

- Klaw, wybacz, ale czy wyście z nią, wiesz, tego, byliście?..

... Potem poczekał, aż wszyscy opuszczą cmentarz.

Ludzie, jeszcze chwilę temu idący i stojący w żałobnej procesji, teraz wolno zmierzali do wyjścia, tylko Julek Mitec został, zaskoczony rozglądał się w poszukiwaniu Klawa. Nie znalazł, biegiem dogonił chłopaków - zasmuconych i podnieconych jednocześnie. Mama Diunki już zniknęła - trzasnęły drzwi samochodu.

Wszyscy ci ludzie przestali interesować Klawa wiele godzin temu. „Mieć sumienie” - oznacza bycie konsekwentnym w swoim egoizmie.

Zapadał wieczór. Mocno, gęsto, ciężko pachniały więdnące kwiaty.

- Diunko - powiedział, opadając na kolana. - Diunko, chciałem ci powiedzieć, że ożenimy się po egzaminach... Nie przepędzaj mnie. Mogę tu u ciebie posiedzieć?

Miękkie wieczorne niebo. Uspokajające głosy cykad.

- Diunko...

Nie znalazł słów.

Może chciał powiedzieć, że niewybaczalnie przywykł do jej miłości. Że zbyt często pozwalał sobie na opędzanie się - przyjdź jutro. Że ona była dla niego w połowie przedmiotem, w połowie dzieckiem. Że nie wie, jak siebie ukarać. I czy pomoże najstraszliwsza kara...

I wtedy powiedział to, co uważał za słuszne. Co uważał za jedynie słuszne i naturalne.

- Diuneczko, przysięgam, że nigdy i nikogo poza tobą nie będą kochał.

Czy to wiatr poruszył czubkiem cmentarnej ciemnej jodły? Czy Diunka, patrząca stamtąd, ogromnie się oburzyła, potrząsnęła mokrymi włosami, hardo zadarła ostry nos?

- Powiedziałem - szepnął bezgłośnie. - Wybacz.

Za jego plecami trzasnęła gałązka. Napiął mięśnie, policzył do pięciu i obejrzał się.

Nie pamiętał wszystkich uczestników pogrzebu, ale z jakiegoś powodu był pewien, że właśnie tego starca wśród nich nie było. Wymięty ciemny garnitur, rozdeptane buty - może to cmentarny stróż? Bo włóczęga, sprzedający puste butelki, nie może mieć takiego zdecydowania w oku. I takiego jasnego spojrzenia.

- Jestem lumem - powiedział stanach, jakby odpowiadając na bezgłośne pytanie. - Nie denerwuj się.

Lum. Pocieszyciel cmentarny. Powiadają, że to rzemiosło pochodzi z jakiejś zapomnianej dziś religii. Od kapłanów, znajdujących kiedyś słowa pocieszenia dla najbardziej chorych, najbardziej skrwawionych po utracie dusz. Rodzice Diunki nie skorzystali z usług luma, dumnie nie chcieli dzielić się ciężarem własnego nieszczęścia; może stary uznał, że stojący z boku procesji Klaw będzie jego klientem.

- Nie. - Klaw odwrócił się. - Dziękuję, ale... Ja nie wierzę w to wszystko. Proszę odejść...

- W co nie wierzysz? - zdziwił się starzec.

- Chcę być sam - powiedział Klaw szeptem. - Z... nią. Proszę odejść.

- Jesteś w błędzie. - Starzec westchnął. - Jesteś w błędzie... ale odchodzę. Tylko...

Zniecierpliwiony Klaw podniósł głowę.

- Tylko - staruch poruszył wargami, jakby smakiem wyszukując odpowiednie słowo - ty... czynisz to, czego czynić nie wolno. Dręczysz ją i przywołujesz. Nie puszczasz jej; tych, którzy należą do tamtego świata, w żadnym przypadku nie wolno ciągnąć tutaj. Niawki...

Klaw poderwał się:

- Odejdź.

- Żegnaj...

Czarne jodłowe gałęzie drgnęły, przepuszczając bezszelestnie odchodzącego luma. Klaudiusz Starż, szesnastoletni chłopiec, uważający się za mężczyznę, został sam.

Z Diunką.

* * *

Noc spędziła na dworcu.

Bolesne poczucie bezbronności przeganiało ją z kondygnacji na kondygnację, z sali do sali; za każdym razem, zasypiając na kilka minut w głębokim samolotowym fotelu, budziła się jak z maligny i długo nie potrafiła zrozumieć, kim jest i co tu robi.

W końcu, zmęczona dusznym ciepłem i nienaturalnym światłem białych plafonów, wyszła na wilgotny z powodu mżawki peron; drobniutkie kropelki wody wirowały wokół nieznośnie jasnych latarń jak muchy. Przyjeżdżały i odjeżdżały niewygodne nocne pociągi, ktoś rzeczowy i czarny maszerował wzdłuż strasznych kół, postukując żelazem o żelazo. Wskazówki okrągłego dworcowego zegara na śmierć przykleiły się do cyferblatu, noc nadciągnęła na zawsze. Iwga wpadła w rozpacz.

Policjant z nocnego dyżuru przy kasach zerknął na nią najpierw obojętnie, potem z zainteresowaniem; Iwga przejęła inicjatywę - demonstracyjnie stanęła przed nim i długo studiowała rozkład jazdy, ogromne pole nazw i cyfr, cały świat, skomasowany na równych migających linijkach.

Ogarnęła ją przemożna ochota przetrzepania kieszeni i zakupienia sobie prawa do spokojnego przechadzania się po dworcu. Jak dama. Pani biletu i własnego losu, z góry patrzeć na ciekawskiego policjanta i przynajmniej w tym być legalną. Prawowitą. Prawidłową...

Pomysł ten tak kusił, że Iwga już nawet zrobiła krok w kierunku okienka, rozważając jak daleko mogą ją zawieźć nędzne resztki jej fortuny; zresztą, już drugi krok był o połowę krótszy od pierwszego, a potem nogi w ogóle stanęły w miejscu, bo wyjazd w tej chwili oznaczał całkowitą rezygnację z Nazara.

Policjant wytrzeszczył oczy; Iwga stała wpatrzona w rozkład i naiwnie sądziła, że jeśli łzy nie płyną po policzkach, to jakby wcale ich nie widać...

Ale w końcu oczy się wypełniły. Jak dwa jeziorka przegrodzone tamami.

- Panienko, mogę ci w czymś pomóc?

Policjant był ledwo widoczny przez łzy. Chyba patrzył ze współczuciem.

Iwga potrząsnęła głową i wolno skierowała się do wyjścia.

* * *

Poranek powitał ją w towarzystwie najady z fontanny miejskiej. Okutana szarą kurtką od Nazara usiłowała utrzymać w niej i w ciele resztki ciepła, nie wpuścić za kołnierz ani krzty wilgotnego zimnego powietrza, wstrzymać oddech; na głowie najady siedział gołąb, łapki mu się ślizgały, zjeżdżały...

Chwilami Iwdze wydawało się, że nie ma wcale żadnego gołębia. Że to owoc jej wyobraźni, że zamiast najady jest biała rzeźba, przedstawiająca kobietę przykutą łańcuchami do pala, a pod jej stopami leżą wiązki chrustu, po którym już przemyka, wzbija się w powietrze kamienny ogień...

W czubek głowy ktoś jakby wbił gwóźdź. Siedział tam od dawna, czuł się coraz bardziej i bardziej swobodnie. Wrastał.

Zaskrzypiały koła; Iwga drgnęła.

Przez poranek, wczesny i niemal bezludny, szła dziewczyna w ponaciąganym swetrze, spod którego wystawała niebieska sukienka, przypominająca szkolny mundurek. Za nią hurkotał po asfalcie jej jaskrawy wózek.

- Gorące sandwicze - oświadczyła dziewczyna, mimo że wózek był pusty i martwy.

Iwga oblizała wargi. Gwóźdź w głowie wpił się w nią jeszcze głębiej.

- Nie nocuj już więcej na dworcu. - Dziewczyna dotknęła palcem nosa między oczami. Iwga nagle uświadomiła sobie, że ma nie czternaście lat, a znacznie więcej. - Już wpadłaś w oko... Niedobrym ludziom.

Iwga milczała, nie odwracając od niej spojrzenia.

- Niedobrzy ludzie czynią niedobre sprawy, a bezdomna dziewczyna to marnujący się towar. - Sprzedawczyni sandwiczy uśmiechnęła się kącikami ust. - Dworca unikaj.

Iwga poczuła, że się boi. Dziewczyna stała i uśmiechała się, a w jej oczach widniała gotowa odpowiedź na nie zadane jeszcze pytanie: wiesz, kim jestem. Dlatego, że wiesz, kim sama jesteś. Pomyśl trochę...

Wiedźma, stara otrzaskana wiedźma patrzyła na Iwgę z wątłego ciała uczennicy. Po plecach Iwgi przeleciały ciarki; chcąc zwalczyć lęk, wyobraziła sobie swoją rozmówczynię na lekcji matematyki. Przy tablicy, z poszczerbionym kawałkiem kredy w palcach, z poważnie przygryziona dolną wargą...

Dziewczyna chyba się zdziwiła:

- Co w tym śmiesznego?

- Nic - odparła Iwga, pośpiesznie odwracając spojrzenie.

Dziewczyna przeturlała swój wózek do przodu, do tyłu:

- Idziesz ze mną?

- Nie. - Iwga wstała, czując jak nagle zwiększył się ciężar jej torby. Rozzłościła się za swoje lęki i dodała: - Wolę heteroseksualne związki.

Gwóźdź w głowie drgnął i obudził silniejszy ból; zarzuciwszy torbę na ramię, Iwga pomaszerowała przed siebie, ale rzucone za nią słowa dogoniły ją i boleśnie uderzyły w plecy:

- Nie masz wyboru, kretynko. Jeszcze gorzej, jak cię spalą za nic.

* * *

Atak paniki minął, pozostawiając jednak ślad w kolanach i okropny smak w ustach; Iwga wsiadła do tramwaju i przejechała dwie tury, aż do chwili, kiedy konduktor zaczął się jej podejrzliwie przyglądać.

Mówią ludzie, że każda wiedźma boi się inicjacji, jak każda dziewica - pierwszej nocy poślubnej. Iwga nie wiedziała, czy to prawda: ona sama pożegnała się z dziewictwem figlarnie - wydawało się jej, że bawią się z Nazarem. Ale na myśl o możliwej inicjacji ogarniał ją zwierzęcy strach, wydawało się jej, że stoi na skraju przepaści, że jej zębaty skraj to krawędź, zza której nie ma powrotu. Że człowiek i pies bardziej są do siebie podobni niż człowiek i wiedźma...

W koszmarach sennych widziała siebie, jak w czarnej długiej szacie pochyla się nad otwartą starą księgą. Jak idzie po wąskiej krętej drodze, jedną z wielu w strasznym, oszałamiającym pochodzie; w końcu, jak naga leci na miotle, a na tyłku ma malutki ogonek. Ale wystarczyło, że się budziła, że czuła obok siebie ciepłego, rozmiękłego we śnie Nazara...

Ocknęła się. Na wprost jej oczu znajdował się nowiutki aparat telefoniczny - szary, z jednym tylko drugim i głębokim zadrapaniem. Przypominał bliznę na młodziutkiej twarzy...

Iwga zaczerpnęła powietrza. Od dwóch dni prześladują ją telefony. Telefony gonią za nią, chwytają za ręce, ciskają słuchawkami w twarz: wykręć numer! Wykręć, a Nazar powie: Iwga... Lisku mój, dokąd...

Przygryzła wargę. Głos słychać było zbyt dobrze, by uznać go za wymysł, może potrafi na odległość słuchać myśli Nazara? Może...

- Halo.

Iwga omal nie krzyknęła. Przycisnęła słuchawkę tak, że zabolało ucho.

- Halo, słucham.

Chłodny, ale pełen napięcia głos. Czy oczekiwał telefonu? Czy może się domyślić, kto tak milczy i dyszy w słuchawkę?

Nie może się nie domyślić, uświadomiła sobie Iwga i oblała się zimnym potem. Nie może. Po tym, co się wydarzyło - kto jeszcze mógłby dzwonić i milczeć?!

- Nic nie słyszę - powiedział znudzonym głosem Nazar. - Nic nie słyszę... Halo. Proszę mówić.

Już miała się odezwać. Już nabrała w płuca powietrza, przez co po telefonicznych kablach przez wiele kilometrów leciało zdławione: ch-cha...

- Nic nie słyszę - oświadczył Nazar. - Proszę zadzwonić jeszcze raz.

Sygnał. Sygnał, sygnał pcha się i wyrywa ze słuchawki - ale Iwga nie wychodziła z kabiny. Patrzyła, jak pełzną po szkle krople niespiesznego, wolno rozpędzającego się deszczu.

Plac Zwycięskiego Szturmu osiem, mieszkania cztery. Telefon...

Zawsze niełatwo jej było zapamiętać telefony. Jak zapamiętać szereg nic nie znaczących cyfr?

Ale ten numer na zawsze wciął się w czerep. Jak na złość...

Czy to może takie są te wizytówki? Raz człowiek przeczyta i do końca życia nie zapomni?

Deszcz zaczął wnikać za kołnierz, odruchowo wciągnęła głowę w ramiona.

* * *

Po całym dniu bezsensownej tułaczki dotarła pod Pałac Inkwizycji.

Od kilku godzin krążyła, błądziła, wchodziła do kawiarń na filiżankę taniej kawy, uczyła się nazw ulic, a tak naprawdę zawężała ciągle koła, przemierzała spiralę; w końcu miała przed oczami ten wysoki, dość nowy, ale stylizowany na staroć budynek z ostrym, wbijającym się w niebo dachem.

Iwga stała jak pisklę przed norą żmii. Ze skrzydeł szerokich drzwi patrzyły miedziane herby z ukośnym napisem: „Niech zginie zło”. Zło - to ja, zrozumiała nagle Iwga, stojąc z przyciśniętą do piersi torbą.

Z prawej strony głównego wejścia znajdowała się wytworna szklana budka; obok stał reklamowy stend, tyle że zamiast zwyczajnej reklamy znajdował się na nim poważny plakat. Iwga mrugnęła; gwóźdź w głowie rozjęczał się.

„Wiedźmo, pamiętaj, że społeczeństwo nie wyrzeka się ciebie. Odrzucając zło i rejestrując się, przejdziesz do kategorii pełnoprawnych, prawowitych obywateli... Skazując się zaś na zło, skazujesz na nieszczęście i samotność... Zgodnie z paragrafem... kodeksu prawnego... nie zaewidencjonowane... karane są skazaniem na prace społeczne... zamieszane w czynach karalnych... podlegają osądowi Inkwizycji...”

Iwga chlipnęła. Oto zaraz otworzy te sympatyczne szklane drzwi i wstąpi na ścieżkę... na spotkanie z innymi mieszkańcami miasta, pełnoprawnymi i prawowitymi, takimi, jak Nazar. Jeśli społeczeństwo ze mnie nie rezygnuje, to dlaczego ja miałabym z niego rezygnować? Czy jestem lepsza od społeczeństwa?!

Wierzchem dłoni Iwga otarła wilgoć pod nosem. Czuła że ogarnia ją jakaś dziwna desperacja - pomyślała, że to lepiej, niż rozpacz czy panika. Zaraz, teraz, od razu weźmie i zadzwoni do Wielkiego Inkwizytora. Właśnie tak zadziała, z grubej rury. Do licha, a gdzie tu telefon?! Przecież jeszcze przed chwilą było ich pełno, całe miasto telefonów...

Jej palce szybko wykręciły odpowiedni numer, zawahawszy się dopiero przy ostatniej cyfrze. Ale tylko na mgnienie oka.

Miała nadzieję, że źle zapamiętała. Że nie ma takiego numeru i automat natychmiast zakomunikuje o tym swoim wstrętnym, mędliwym głosem.Sygnał. Długi sygnał wywołania. Iwga poczuła lód w żołądku.

Zaraz słuchawkę podniesie jakaś zatroskana gospodyni domowa: „Co? Inkwizycja? Przepraszam, ale proszę tak nie żartować, pomyliła pani numery!”

Ile sygnałów odsłuchała? Trzy czy pięć? Pan Wielki Inkwizytor jest zajęty, praktycznie nigdy nie ma go w domu...

Przy ósmym sygnale niemal uspokoiła się. Zdecydowała, że dla spokoju sumienia doliczy do dziesięciu - a potem będzie mogła się wynosić. Tym bardziej, że zuchwałość, która popchnęła ją do telefonu, już cała się ulotniła.

- Słucham.

Iwga niemal upuściła słuchawkę.

Chłodny, nieco zmęczony głos. Obcy, jakby nie z tego świata.

- Słucham, tak?

Iwga oblizała wargi i wyciągnęła rękę do widełek.

- Iwgo, czy to ty?

Nie zdołała powstrzymać własnej ręki: dłoń, kończąc ruch, przycisnęła widełki i to tak, że metalowe rogi wpiły się w ciało.

* * *

Przez dobę epidemii, w okręgu Rianka zmarło dziesięć osób, zachorowało sto osiem. Cała wina za chorobę słusznie spadła na wiedźmy. Dzienniki, tradycyjnie pojawiające się co godzinę, ciągle pokazywały te same bulwersujące ujęcia: młoda wiedźma z pianą na ustach krzyczy do obiektywu:

- To dopiero początek! To tylko początek, zobaczycie!

Amatorskie zdjęcia sabatu. Oburzony tłum, na środku placu spalone na stosie ciała. Klaudiusz łykał gorącą kawę - ale krzywił się, jakby pił lekarstwo.

Ten sabat nakręcił jakiś wariat jeszcze w ubiegłym roku, stacja telewizyjna wykupiła zdjęcia za bajeczną kwotę i teraz, na dźwięk słowa „wiedźma”, natychmiast serwuje ten film jako kronikę bieżących wydarzeń. Klaudiusz uśmiechnął się złośliwie; wszyscy oni mają bardzo, ale to bardzo przybliżone pojęcie o tym, co to jest prawdziwy sabat. I niejedna setka ludzi dałaby sobie odjąć uszy w zamian za możliwość zapuszczenia żurawia do wideoarchiwum Inkwizycji.

Ciało na stosie. Też stare zdjęcia - ale tam, w Riance, naprawdę ktoś został spalony i to ktoś niewinny. Przed okręgowym sztabem Inkwizycji w Riance od rana dyżurują pikiety z hasłami: „Brońcie nas przed wiedźmami!”

Ale z jakiego domu wariatów wyciągnięto tę histeryczkę? „To dopiero początek! To tylko początek, zobaczycie!”

Przestraszona kobieta z dzieckiem na ręku. „Co myśmy im zrobili, tym wiedźmom, co zrobiliśmy? Ludzie mówią, że wszystkie studnie... że wodociągi też są zatrute...”

Klaudiusz wyłączył ekran. Wyłowił z częściowo opróżnionej paczki kolejnego papierosa; w kącie zamarł w pełnej szacunku postawie goniec. Stał i myślał, że potrafi starannie ukrywać swoje myśli, a tymczasem spod warstwy uprzejmej uwagi na jego twarzy wyraźnie widać było zmieszanie i oburzenie: Wielki Inkwizytor leniwie odpoczywa. Wielki Inkwizytor leniuchuje z nogami na taborecie, pije kawę i załatwia paczkę papierosów, podczas gdy epidemia się rozrasta, a tak ogólnie to panika zagraża także stolicy...

Półgłosem odezwał się telefon. Dzwonił dowódca wewnętrznej straży.

- Niech zginie zło...

- Tak - Klaudiusz pstryknął zapalniczką, zmrużonymi oczami przyjrzał się jasnobłękitnemu ognikowi.

- Przywieźli je, patronie... Cztery. Łupiny odsiali w okręgowym zarządzie...

- Do pokoju przesłuchań.

- W jakim porządku?

- Wszystko jedno, alfabetycznie. - Klaudiusz cisnął słuchawkę na widełki i podniósł się.

Napotkawszy jego spojrzenie, goniec odruchowo cofnął się o krok; Klaudiusz skinął głową, zwalniając go.

W poczekalni męczył się kurator okręgu Rianka. Nie chcąc truć dymem niepalącego riańskiego kolegę po fachu, Klaudiusz wyszedł przez sekretne drzwi; kurator siedział w poczekalni od rana, czekając na wezwanie, Klaudiusz jeszcze nie zdecydował, dlaczego dręczy tego w sumie godnego człowieka; odłożył decyzję na później. I postara się zapomnieć, że pięć lat temu tenże kurator gotów był zdechnąć, żeby tylko nie dopuścić Klaudiusza Starża do jego obecnego stanowiska. A może na odwrót - postara się o tym pamiętać...

Cela przesłuchań tradycyjnie mieści się w piwnicy, pięć minut spokojnego marszu od gabinetu Klaudiusza. No i bardzo dobrze, to znaczy, że Wielki Inkwizytor spokojnie zdąży dopalić.

(DIUNKA. PAŹDZIERNIK-GRUDZIEŃ)

Na następny rok licealista Starż został przeniesiony warunkowo, ale już jesienią młodzieniec zdał dwa

brakujące egzaminy w „trybie roboczym”. Jego sąsiadem w bursie był teraz Julek Mitec, dobroduszny gamoń, pupil dziewczyn, rycerz z mandoliną; w ich pokoju niemal codziennie było ciasno i hałaśliwie. Klaw też hałasował, jak wszyscy. Wszystko teraz robił jak wszyscy, ponieważ mocno zapadły mu w pamięć słowa siostry Diunki: „Miej sumienie, Klaw... jakbyś tylko ty kochał Dokię...”

Na cmentarz wygodnie się jeździło autostopem. Kierowcy ciężkich wywrotek wkrótce zaczęli poznawać go i zatrzymywali się, nawet nie widząc uniesionej dłoni.

O jego nocnych wypadach wiedział tylko Julek. „Klaw, no wiesz co... dzisiaj tak leje, może jutro wyskoczysz, co?.. Dobra-dobra, milczę, ale w takim razie przyprowadzę dziś Linkę do siebie, nie masz nic przeciwko temu?”

Godzinami siedział na niskiej ławeczce przy cmentarnym murze. Stawiał obok siebie samochodowy reflektor z akumulatorem i pogrążał się w półśnie, w sen na jawie i tam, w tym śnie, Diunka żyła. Była obok niego.

Stary lum spotkał go tylko raz. Bezszelestnie wyszedł z mroku, stanął na drodze do grobu:

- Chłopcze, nie wiedząc, co czynisz, czynisz zło. Nie dajesz spokoju. Nie dręcz jej i siebie, wspominaj ją radośnie, ale nie zakłócaj tego spokoju swoimi wezwaniami!..

- Nie potrafi mnie pan pocieszyć - powiedział Klaw cicho. - Proszę odejść.

Stary lum zacisnął wargi.

- Jesteś obdarzony specyficznymi... możliwościami. Nie wiem, kim zostaniesz, ale... Twoje życzenie ma zbyt wielką wagę. Nie żądaj czegoś nierozumnego.

Z tymi słowy odszedł.

* * *

Kiedy nadeszła zima, Julek Mitec, do tej chwili pokornie czekający aż Klaw „przecierpi” swoje i pokona w końcu rozpacz, nie wytrzymał i zbuntował się:

- Jesteś nienormalny! Po prostu sfiksowałeś, zaklinowałeś się jak termometr we wrzątku! Wezwę do ciebie pogotowie, niech ci wstrzykną coś na uspokojenie! Nie możesz, jak wszyscy, chodzić na cmentarz w niedzielę?!

Klaw otworzył usta i posłał przyjaciela tam, skąd się nie wraca. Julek obraził się śmiertelnie i długo się do niego nie odzywał.

A tydzień później Klaw rzeczywiście się przeziębił i zachorował, niezbyt mocno, ale akurat na tydzień wylądował w izolatce. Z królestwa medycyny nie dało się wymknąć niezauważalnie, a ponury sanitariusz niemal obił pysk denerwującemu go pacjentowi. Pozbawiony treści swego życia, Klaw wlazł z głową pod kołdrę i w znajomej malignie zaczął przywoływać Diunkę. „Nic opuszczaj mnie...”

W dniu jego wyzdrowienia w liceum odbywał się tradycyjny zimowy bal; dla Klawa była to znakomita okazja do wymknięcia się. Podając jako powód ból głowy i słabość - a po chorobie naprawdę był osłabiony - odmówił towarzystwa Julkowi i jego mandolinie. Pod wieczór rozszalała się zamieć i to taka, że nawet fanatyczny Klaw poszedł po rozum do głowy i zrezygnował z wizyty na cmentarzu.

Licealiści bawili się; Klaw siedział w pustym pokoju, przy zaklejonym śniegiem oknie, a na stole przed nim stała lampka w kształcie grubej kręconej świecy. Odbicie lampy w czarnym okiennym szkle wyglądało na prawdziwą żywą świecę; nad świecą siedział posępny młodzieniec, uważający siebie za dorosłego - jego odbicie było tak poważne i tak samo posępne jak on sam. W okno walił zły, rozdrażniony śnieg.

... To uczucie pojawiło się zwolna. Schwytał siebie na tym, że już od kilku minut wsłuchuje się z napięciem ni to w odległe dźwięki zabawy, ni to w wycie wiatru, ni to w samego siebie. Cieniutki robaczek niepokoju najpierw tylko poruszył się w duszy, potem szarpnął się jak na haczyku, parząc skórę mrozem znacznie gorszym niż ten, panujący za oknem. Klaw miał wrażenie, że szklany ognik świecy poruszył się, jak płomień w przeciągu. Przetarł twarz rękami. Posiedział kilka minut, kryjąc się przed światem za niepewną kratownicą splecionych palców. Potem wysunął szufladę, po omacku wyszukał znajomą fiolkę z pigułkami, połknął od razu dwie, nie popijając wodą.

Spokój nadszedł po kilku minutach. Spokój na siłę - jakby na jego kołaczące się serce narzucono kaftan bezpieczeństwa. Sennie zamrugał oczami, potem ziewnął, patrząc w ciemne okno, opuścił głowę na ręce...

Nocny alarm przebił się przez senne oszołomienie, jak nóż przez watę. Przez kilka sekund Klaw walczył, potem wstał i włączył plafon pod sufitem. Pokój zalało jasne światło, ale w duszy Klawa panował mrok i lęk. Jak przykuty do żelaznych poręczy obcych schodów, słuchał miękkich, wolnych, zbliżających się kroków na schodach. Wolnych, ale miarowych i nieuchronnych. Kto idzie? Co idzie?

Rozumiał, że głupio to będzie wyglądało, gdy wpadnie nagle w środek balu - blady i wystraszony, w wypłowiałym dresie. Rozumiał to i gryzł wargi - ale nie duma i nie wstyd go powstrzymały, kiedy już był gotów przekroczyć próg.

Nic potrafił też określić uczucia, które go powstrzymało. W okno walił suchy śnieg. Świeciła elektryczna świeca i plafon pod sufitem świecił uczciwie i jasno, a w oknie, jak w czarnym lustrze, odbijał się przytulny pokój dwóch pracowitych licealistów. A po drugiej stronie szyby bielała twarz, do polowy oświetlona

uliczną latarnią, jak nadgryziony księżyc.

Klaw przycisnął dłoń do podskakujących żeber. Przeklęci pijani dowcipnisie, jak im się udało wejść na balkon...

Myśli kotłowały się nie te, co trzeba i nie o tym, co trzeba. Myśli były obronne, instynktowne... Tak ptak, broniący gniazda, udaje postrzałka... Klaw zrobił krok w kierunku okna. Potem drugi. Potem...

Jej twarz była smutna. Bardzo smutna, wydłużona i delikatna jak ognik świecy, z żałośnie przygryzionymi wargami, z cieniami dookoła nienaturalnie ogromnych oczu. Jedno spojrzenie. Długa chwila.

Wiatr!

Wściekły wicher, ciskający śniegiem w szkło i szkło, jak się okazało, jest pokryte lodem z zewnątrz, pokryte wzorem, nic przez nie nie widać - tylko uliczna latarnia oświetla je z boku, i szalonemu chłopakowi w tańcu cieni wydaje się nie wiadomo co...

* * *

Ciasne sklepione pomieszczenie oświetlała samotna pochodnia, umieszczona za plecami przesłuchującego. Klaudiusz wyciągnął rękę - niewidoczny strażnik natychmiast narzucił mu na łokieć cienką, nieważką pelerynę.

Całe umeblowanie pokoju przesłuchań tworzył dębowy stół i dębowy fotel z niewiarygodnie wysokim, rzeźbionym oparciem; usiadłszy, Klaudiusz odruchowo sięgnął po papierosa do kieszeni na piersi - ręka dotknęła paczki przez gładki jedwab peleryny.

Klaudiusz opamiętał się i narzucił na głowę kaptur. Lekka tkanina, pachnąca naftaliną i wilgocią, zasłoniła jego twarz aż do ust. Na poziomie oczu znajdowały się szczeliny, po minucie Klaudiusz przestanie odczuwać niewygodę. Przyzwyczaił się już.Przez pewien czas w pomieszczeniu panowała głucha cisza; Klaudiusz patrzył prosto przed siebie. Spotkanie z wiedźmą nie znosi lekkomyślności; Klaudiusz milczał, kropla po kropli wpuszczając w siebie Wielkiego Inkwizytora.

- Ruszamy - powiedział w końcu. - Po jednej. Kolejność nie gra roli.

Przeciągle zaskrzypiały okute drzwi. Zawiasy tradycyjnie nie były smarowane. Klaudiusz czekał.

Młoda. Poniżej trzydziestki. Nadgarstki i kostki w dybach - przez tych, co ją ujęli, uznana za dostatecznie niebezpieczną. Obojętna i harda mina...

Oczy Klaudiusza w szczelinach kaptura zwęziły się. Stała przed nim wiedźma-tarcza, i ci, co ją wbili w dyby, wcale nie byli tacy głupi. Wiedźma-tarcza, której przyszło już pewnie spotykać się z Inkwizycją - bliski kontakt z przygotowującym się do rozmowy Starżem był dla niej udręką, jednakże nie uzewnętrzniało się to wcale. Wiedźma przyjęła uderzenie mężnie i z wprawą; tak samo gruba skóra bez bólu odbiera uderzenie bata.

- Witaj, tarczo - powiedział półgłosem Klaudiusz. - Masz jakieś imię?

Wiedźma milczała. Za jej plecami, niczym dwa ciemne słupy, wznosiły się potężne sylwetki strażników.

Klaudiusz opuścił rękę na leżące przed nim papiery:

- Magda Rewer. Obojętne mi jest czy nazwano cię tak przy urodzeniu, czy sama nagrodziłaś siebie tym imieniem... Może chcesz żyć?

Fala jego naporu nakryła wiedźmę całą; przechwyciwszy jej dumne spojrzenie, Klaudiusz wkręcił się w nie, mierząc głębokość „studni”. Wiedźma szarpnęła się, ale w szeroko otwartych oczach nie było widać bólu. Tę tarczę wykuli nie dyletanci.

Klaudiusz rozluźnił się, poczuł na plecach oparcie fotela. Według jednolitej skali jej „studnia” ma siedemdziesiąt dwa. Wysoko. Nawet bardzo. Niebezpiecznie...

- Rozumiesz, co cię tu czeka? Będziesz rozmawiać ze mną czy mam ci pomóc opowiedzieć to, co chcę wiedzieć?

Przez policzek Magdy Rewer przemknął tik.

- Nie dasz rady.

- Tak? - Klaudiusz wychylił się do przodu.

Nic zamierzał wprowadzać w czyn swoją groźbę. Przedzieranie się przez jej tarczę i to na poziomie siedemdziesięciu dwóch, to po tak ciężkim dniu, wcale nie było jego marzeniem. Ale wiedźma zinterpretowała jego ruch dosłownie.

Jej wargi rozkwitły dziewczęcym, niemal dziecinnym uśmiechem, pomięte ubranie, w którym została ujęta, nagle zmieniło swój brudno-beżowy kolor na śnieżnobiały, potem rozeszło się na strzępy i spłynęło na kamienną podłogę. Magda Rewer stała naga, a łączące jej przeguby i kostki stóp dyby, wyglądały teraz na owoc wybujałej erotycznej fantazji.Magda Rewer odrzuciła do tyłu głowę, przez jej ciało przebiegł długi, słodki, głęboki spazm rozkoszy. Brązowe sutki nabrzmiały i patrzyły teraz inkwizytorowi w oczy. W uszy

Klaudiusza uderzyły bębny. Głośno, głośniej...

Przygryzając wargę, wysunął przed siebie prawą rękę ze złączonymi palcami. Wiedźma nie była w stanie powstrzymać się od bolesnego okrzyku.

Przez kilka minut Klaudiusz przyglądał się swojemu własnemu cieniowi, podrygującemu wraz z płomieniem

pochodni i słuchał, jak opada napięcie. Takich zwrotów akcji nie lubił szczególnie. Po takich przesłuchaniach zbyt długo człowiek czuje się jak uliczny kundel, zbytnio gardzi samym sobą...

Podniósł oczy. Magda Rewer skuliła się, ale nie upadła; nadal miała na sobie wymięte ubranie, a strażnicy za jej plecami stali z obojętnymi minami, jak gdyby nic się nie wydarzyło. Bo oni nic nie widzieli. Wiedźma-tarcza nie będzie się wysilała dla całego męskiego towarzystwa...

- Magdo - powiedział szeptem. - Zasłużyłaś na swój stos.

Drgnęła, ale jej spojrzenie nie zmieniło dumnego i obojętnego wyrazu.

- Masz dwie godziny na namysł... Chcę uwolnić okręg Rianka od wiedźm. To nie jest łatwe, ale ty mi pomożesz...

Wargi wiedźmy rozpełzły się ku uszom.

- ... albo nie pomożesz - kontynuował spokojnie Klaudiusz - a kat nie będzie przeżywał rozterek.

Wiedźma-tarcza milczała. Pod wymiętą marynarką Klaudiusz zobaczył nagle sterczące hardo sutki; zacisnął zęby.

- Jedziemy do Rianki. A ty przekażesz w moje ręce wszystkie te cieniuteńkie niteczki... nie szarp się. Albo ty to uczynisz, albo kto inny... Ktoś na pewno.

Podniósł rękę pokazując, że przesłuchanie zostało zakończone. Wyprowadzana Magda chciała coś powiedzieć - ale nie powiedziała, tylko jej oczy na chwilę zwęziły się i zaczęły przypominać strzelnice obleganej twierdzy.

- Numer siedemset dwanaście - powiedział Klaudiusz w przestrzeń. - Tryb opieki - surowy.

Dwie godziny, dane jej na namysł, spędzi Magda w stacjonarnych dybach, w pojedynczej celi, w ściany której wmurowany jest znak zwierciadła. Na małym skrawku przestrzeni, gdzie każda myśl odbija się od ścian i wraca, dziesięciokrotnie wzmocniona, do swojego źródła...

Jeśli Magda chce przeżyć, będzie musiała myśleć o czymś przyjemnym. Klaudiusz uśmiechnął się krzywo.

Myśl o kuratorze okręgu Rianka spowodowała, że uśmiech stał się dodatkowo jeszcze złośliwy; teraz Klaudiusz już wiedział, co powie czekającemu od kilku nieprzyjemnych godzin człowiekowi. Teraz wie, dlaczego poniżył swojego riańskiego kolegę - nie z powodu wrodzonej złośliwości charakteru i nawet nie z zemsty za minione intrygi - schwytanie wiedźmy-tarczy przyniosłoby kuratorowi zasłużone laury, ale przed epidemią, a nie w jej trakcie. Teraz biedak kurator raczej pochwał się nie doczeka...

Klaudiusz stłumił w sobie ochotę na papierosa. Zadrżał, przypomniawszy sobie jędrne piersi Magdy Rewer; zacisnął zęby i przysiągł sobie, że będzie dziś pracował do utraty przytomności. Tak, żeby już na nic nie mieć ochoty. Jak trup.

- Dalej - rzucił w przestrzeń. - Następna.

Przeciągłe skrzypienie niesmarowanych zawiasów. Weszła kobieta, wolna, bez dybów, zasyczała przez zęby i opadła na ręce strażników.

Zwyczajna robocza wiedźma. Średnia w wielu wskaźnikach, nie wiadomo, dlaczego została wyróżniona spośród zatrzymanych i dostarczona do niego na przesłuchanie. Chociaż z jej „studnią” wyraźnie jest coś nie tak. Jakaś dziwna ta „studnia”.

- Wstań - powiedział cicho.

Strażnicy musieli ją podtrzymywać. Dosłownie wisiała w ich rękach; obronnej mocy wystarczało jej tylko na utrzymanie przytomności.

- Proponuję zawieszenie broni. - Klaudiusz poprawił kaptur, żeby szczeliny znalazły się dokładnie naprzeciwko oczu. - Nie masz sił do walki, a ja nie mam ochoty... Z czym mamy do czynienia w Riance? „Uderzenie” czy „siateczka”?

- Nie wiem - wychrypiała wiedźma z nienawiścią w głosie.

Karząc za kłamstwo, wkręcił się w jej spojrzenie i mierzył „studnię”.

Wiedźma zaczęła krzyczeć, nie mogąc wytrzymać bólu. Klaudiusz zacisnął zęby. Siedemdziesiąt cztery. Szara, zwyczajna robocza wiedźma... Podobnie może czuć się tylko ogrodnik, kiedy na swoim poletku schwyta turkucia podjadka wielkości pudla królewskiego.

Kobieta zamilkła, pogrążona w głębokim omdleniu. Klaudiusz zerknął do protokołu przesłuchania wstępnego. Ksana Utopka, z zawodu nauczycielka w szkole podstawowej.

Zamknąwszy oczy, wyobraził sobie w najdrobniejszych szczegółach riańskiego kuratora. W myślach chwycił go za klapy marynarki, potrząsnął nim mocno...

Nic da się uniknąć wyjazdu do Rianki. Jak nie dziś, to jutro zapłoną tam stosy samosądów. Takie, które pochłoną nie wiedźmy-tarcze, nie wiedźmy-bojowniczki i nawet nie robocze wiedźmy - a zwyczajne niezainicjowane dziewczęta, coś jak ta, podobna do lisiczki...

- Numer siedemset dziewięć - rzucił w ciemność. - Ksana Utopka, tryb opieki - neutralny... i szybko lekarza.

Otworzyły się i zamknęły skrzypiące drzwi.

Następna wiedźma weszła do pomieszczenia z hardo uniesioną głową, Klaudiusz od razu ją poznał. „To dopiero początek. To dopiero początek, zobaczycie!..”

- Witaj, wrzaskunie - rzucił przez zęby.

Dziewczyna miała może z piętnaście lat. Obecność Klaudiusza ciążyła jej, ale nic więcej; jej wewnętrznego pancerza pozazdrościć mógłby ciężki czołg.

- Witaj, oprawco - odparła obojętnie. - Wyfasowałeś drewienka na stos?

- Wyfasowałem - czule uspokoił ją Klaudiusz. - Więc, powiadasz, to dopiero początek?

Dziewczyna wyszczerzyła zęby:

- Sam zobaczysz.

To była wiedźma-bandera. Te są fanatyczne do szaleństwa, ale - co jest najgorsze - władają podstawami jasnowidzenia. Takie histeryczne przepowiadaczki, wrzaskliwymi przepowiedniami przysłaniające wyrachowane umysły.

- Jesteś pełnoletnia? - zapytał Klaudiusz.

- Nie - odparła spokojnie dziewczyna. - Nie mam jeszcze siedemnastu lat... Zgodnie z prawem o wiedźmach, niepełnoletnie osobniczki nie podlegają przesłuchaniom z torturami, tak samo jak i dowolnym rodzajom egzekucji... Jasne?

- Jasne - skinął głową Klaudiusz i przechwycił jej spojrzenie.

Sekunda pauzy, dziewczyna gwałtownie zbladła, ale nie okazała bólu. Klaudiusz wypuścił ją i odchylił się na oparcie fotela.

Poziom „studni” - siedemdziesiąt sześć i pól. Albo kuratorowi okręgu Rianka należy dać nagrodę za wyłapanie trzech najmocniejszych wiedźm kraju, albo...

Albo w Riance od niedawna rodzą się takie oto wiedźmie monstra. Jak grzyby po deszczu.

Klaudiusz przymknął powieki. Organizm z potworną siłą domagał się nikotyny.

Wiedźma-bandera, Przeczucia, przepowiednie, utajone nadzieje i lęki...

- Żadnych przesłuchań z torturami - wycedził przez zaciśnięte zęby.

Jego prawa ręka wyciągnęła się w kierunku rozmówczyni tak, że koniuszki wyprężonych palców znalazły się na poziomie jej zielonych bezczelnych oczu. Wiedźmy- bandery mają swój czuły punkt - zbytnio kochają przepowiadanie.

- Prze... stań! - jęknęła dziewczyna.

Palce Klaudiusza zacisnęły się w pięść.

Pewnie nie powiedziałaby niczego nawet na torturach, ale przepowiednie płynęły z niej same, a ona nie mogła, a i nie za bardzo chciała, powstrzymać ten burzliwy, mętny słowotok. Zielone oczy płonęły natchnieniem:

- Ona... nadchodzi! Już idzie, ona... - niezrozumiałe mamrotanie. - Ona nas zabierze do siebie, i... - bezsensowne okrzyki.

Błogi uśmiech.

Klaudiusz rzucił okiem do szuflady biurka - dobrze, dyktafon nagrywał. Ten tekst trzeba będzie przeanalizować - co nieco wydawało się tu ciekawe, mimo że aktualny, obecny sens przepowiedni ukrywa się, niewątpliwie, w jednym słowie:

- Odnica! - wykrzykiwała dziewczyna. - Okręg Odnica, tak, tak, tak!

Słowo „Odnica” dla wielu ludzi brzmiało jak muzyka. Okręg-kurort, pułapka dla turystów całego świata, niekończące się pasma plaż, piękne życie, święte marzenie, hołubione przez długie jesienne i zimowe miesiące, odkładane specjalnie „na Odnicę” pieniądze, dla Odnicy i na jej cześć...

Okręg Odnica graniczył z Rianką. Kuratorem w niej był akurat człowiek Klaudiusza, sprawdzony, wierny i - to jasne aż do bólu - do Rianki nie ma po co jechać, za późno. Odnica, okręg Odnica...

Dziewczyna zakończyła wieszczenie dziesięć sekund po tym, jak Klaudiusz usunął przymus i przestał wskazywać ją ręką. Uśmiechnęła się krzywo, usiłując odtworzyć straconą dumę; w końcu poddała się naciskowi. Zrobiła to, czego od niej wymagano...

Zemsta nie dała na siebie długo czekać.

- Skończysz na stosie.

Klaudiusz uniósł brwi.

- Jesteś pewna? Nie pomyliłaś mnie z kimś?

- Umrzesz na stosie - powtórzyła z naciskiem. - Szkoda, że ja tego nie zobaczę.

- Też masz czego żałować - powiedział szczerze, ale to nie uspokoiło dziewczyny; odprowadzana do celi, już na korytarzu krzyczała dźwięcznie: - Na stosie! Wielki Inkwizytor podzieli los wiedźm, na stosie, na stosie, na sto...

Skrzypiące drzwi zamknęły się, odgryzając koniec słowa. Klaudiusz uznał, że jest już za późno na przerwę na papierosa.

Czwarta z zatrzymanych była chudzielcem z haczykowatym nosem. Ciemny płaszcz majtał się na niej jak na wieszaku; na widok Klaudiusza - czarna postać, podświetlona pochodnią, czarny kaptur, uważne spojrzenie w szczelinach - kobieta zadygotała i zakryła oczy rękami.

Przez jakiś czas patrzył na nią zaskoczony. Przyzwyczajony wierzyć swojemu szóstemu - czy nawet siódmemu? - zmysłowi, był w tym przypadku zaskoczony i zmieszany.

Diara Luc - głosił protokół wstępny. Administratorka zespołu tanecznego. Przypuszczalnie wiedźma-bojownik, klasyfikacja utrudniona z powodu...”

Przeleciawszy wzrokiem tekst, Klaudiusz zerknął na dół kartki, na podpisy. Przeczytał i odczuł coś na kształt ulgi; czyli tak, mój drogi riański kuratorze. Teraz możemy cię usunąć łatwo i bez wahania - ponieważ takiego pudła nie wybacza się nawet bliskim przyjaciołom. Wiedźma-bojownik?!

- Nie jestem wiedźmą - szepnęła kobieta z haczykowatym nosem, z twarzą ciągle zasłoniętą dłońmi. - To jakaś potworna pomyłka... Przysięgam na życie, nie jestem wiedźmą, jestem...

- Wiem - powiedział Klaudiusz z westchnieniem.

Kobieta na sekundę umilkła. Oderwała od policzków mokre palce, podniosła na Klaudiusza zapuchnięte od płaczu oczy:

- Pan... Ja nie... Za co?!

- Naczelna Inkwizycja wyraża swoje głębokie ubolewanie - powiedział oficjalnym beznamiętnym tonem. - Winni tragicznej pomyłki zostaną surowo ukarani.

Chlipnęła:

- Mnie... jak... razem z... nimi... jak mam teraz... żyć... co ja powiem...

Strażnicy, mocno zaskoczeni, już wyprowadzali ją na korytarz. Klaudiusz nie wytrzymał, opuścił oczy, ukrył je pod kapturem.

Skrzypiące drzwi zamknęły się. Rozdrażniony Wielki Inkwizytor odrzucił kaptur, ściągnął z ramion pelerynę i wymacał w kieszeni na piersi paczkę papierosów.

* * *

Na kuratora okręgu Rianka nie marnował już czasu. Kompletnie. Podpisał rozporządzenie o zwolnieniu i kazał Glurowi przekazać zainteresowanemu.

Półtorej godziny pochłonęły komunikaty i doniesienia. Epidemię w Riance udało się opanować, ale za to w Bernście, na drugim końcu kraju, zaczęło masowo padać bydło. Przed Pałacem Inkwizycji mokła na deszczu rozeźlona pikieta. Klaudiusz mimochodem wziął do ręki jeszcze ciepłe zdjęcie, z którego patrzyły nachmurzone twarze i dość uwłaczające w treści plakaty; nie wiadomo dlaczego, ale był pewien, że w tej samej chwili dokładnie takie samo zdjęcie ląduje na biurku księcia.

Jakby w odpowiedzi na jego myśl, zamrugało czerwone światełko na panelu rządowego telefonu.

- Nie jest łatwo się do pana dodzwonić, panie Wielki Inkwizytorze.

- Praca dla dobra bezpieczeństwa kraju wymaga od nas pewnej mobilności, wasza ekscelencjo - dość oschle odparł Klaudiusz.

Książę prychnął:

- No to mam nadzieję, że w najbliższych godzinach będzie pan nieco mobilniejszy niż przez ostatnie pół roku... O ile, rzeczy jasna, istnieje jakaś zależność między ruchliwością i mobilnością, a liczbą ofiar w Riance. Między mobilnością i szkodami, wyrządzonymi gospodarce Bernstu. Słyszał pan, że z jakiegoś powodu zdychają tam krowy? Dlaczegóż to, jak pan sądzi?

- Żeby eksperyment odbył się w sterylnych warunkach - wolno powiedział Klaudiusz - należałoby mnie urlopować... Wysłać, na przykład do kurortu Odnica. I przyjrzeć się, czy nie będzie wszystkim lepiej beze mnie? Może krowy odżyją?

- Najlepszy czas na wolne żarty. - Głos księcia, dotychczas oziębły i ironiczny, stał się po prostu oziębły.

- Najlepszy czas na docinki - odpowiedział w tonacji Klaudiusz. - W pewnym dowcipie chytry pastuszek wygrzmocił byka w trakcie, że tak powiem, procesu... Że niby polepszy to jakość potomstwa. Tak?

Książę wytrzymał pauzę. Dowolny urzędnik w jej trakcie zdążyłby nawalić w portki. Znacząca była ta pauza, kształtna.

- Bez urazy, Klaw - powiedział książę o ton niżej. - Nie bawi mnie to, co się dzieje.

- Robimy wszystko, żeby było tego jak najmniej - oznajmił ugodowym tonem Klaudiusz.

Na tym stanęło.

Przez kilka minut Klaudiusz trzymał w ręku opuszczoną przez księcia słuchawkę, potem trącił widełki i wystukał numer zastępcy:

- Jutro rano, Glurze, mam zamiar być w Odnicy.

* * *

Wpadł na pół godziny do domu. Znowu zbadał zawartość lodówki, wypełnionej przez wszechobecną gospodynię; napił się zimnej wody, zmienił koszulę, z odrazą popatrzył na śmierdzącą popielniczkę i zwalił się na kanapę - kwadrans nie-myślenia-o-niczym. Święty przywilej.

Z rozmamłanego półsnu wyrwał go dźwięk telefonu. Ręka sama wymacała słuchawkę:

- Słucham.

Cicho posykiwał niewidzialny korytarz otwarty między nim i kimś milczącym na drugim końcu linii.

- Słucham, tak? - powtórzył odruchowo.

W słuchawce słychać było czyjś oddech. Cichy i szybki; jeszcze nie myśląc trzeźwo, Klaudiusz usiadł na kanapie.

- Kto mówi?

Nikt nie mówi. Cisza. Nie pomyłka niezgułowatych przewodów - po prostu milczenie. Słuchawka zaciśnięta w czyjejś dłoni. Odległy hałas miasta, przebijający przez ścianki budki telefonicznej. Powstrzymywany oddech, przy tym, ten ktoś, kto dyszy, nie jest dużą osobą. Mała objętość klatki piersiowej...

- Iwgo, czy to ty?

Rozległ się odgłos przestraszonych krótkich sygnałów.

Klaudiusz zerknął na zegarek. Pod oknami już czeka samochód.

Zar-raza...

Postukał w klawisze; słuchawkę, całe szczęście, podniósł młodszy Milec. Zachrypnięty głos, chyba senny.

- Nazar? - Klaudiusz dołożył starań, by jego głos brzmiał możliwie naturalnie i beznamiętnie. - Mówi Klaw. Jak sprawy?

- Dziękuję - wykrztusił chłopak. - Dobrze... Zawołać tatę?

Klaudiusz zawahał się:

- Nazarku, ja za chwilę wyjeżdżam... Po prostu chciałem zapytać, czy wszystko w porządku... Iwga się odnalazła?

Pauza. Tak, książę jeszcze ma trochę do opanowania. Ma się u kogo uczyć. U Nazara Miteca, lat dwadzieścia i pół.

- Nie - wyrzekł w końcu Nazar. - To nie wołać ojca?

- Przekaż pozdrowienia - powiedział szybko Klaudiusz. - To na razie?

- Na razie...

Znowu znaczące krótkie sygnały. Co za dzień mi się zdarzył, pomyślał Klaudiusz. Święto kropkowanego telefonu...

Wystukał inny numer. Dyżurny z bloku więziennego odebrał natychmiast:

- Dobry wieczór, Kul. Mówi Starż... Magda Rewer, wiedźma-tarcza, numer siedemset dwanaście, nie chciała mi nic powiedzieć?

Milczenie. Co za dziwny dzień, pomyślał Klaudiusz.

- Kul, nie potrafię czytać myśli, jeśli nie są obleczone w słowa.

- Panie Wielki Inkwizytorze... Dziesięć minut temu zameldowałem panu Glurowi, że...

- Że?!

- Magda Rewer, numer siedemset dwanaście skończyła ze sobą. Przy pomocy znaku zwierciadła... Panie Wielki Inkwizytorze, jestem gotów ponieść karę, ale...

- Rozumiem. Pełnij dalej służbę, Kul. Wszystko, co mam ci do powiedzenia, powiem gdy się spotkamy.

Tym razem nie było sygnałów w słuchawce - dyżurny Kul wiernie czekał, aż Klaudiusz odłoży słuchawką pierwszy. Proszę, jakie wychowanie...

Magda Rewer i tak była skazana. Inna sprawa, że samobójstwo przy pomocy znaku zwierciadła to sprawa męcząca i ohydna - to jak topić siebie we własnych odchodach. Siedziała z dybach, w malutkiej celi i przywoływała do życia całą swoją nienawiść i żółć... Odbijając się od ścian ze znakiem zwierciadła, jej własne odchody wolno ją zabijały.

A może i szybko? Przecież to była zła i silna kobieta, ta Magda Rewer. Może i miała lekką śmierć...

Do drzwi ktoś grzecznie i krótko zadzwonił. Klaudiusz poszedł do przedpokoju jak stał, nie do końca ubrany, co wprawiło w konfuzję ochroniarza.

- Panie Starż, z lotniska był telefon, czy mają na nas czekać, czy nie...

- Ależ się, biedacy, naczekali - rzucił obojętnie Klaudiusz. - Mogę gacie naciągnąć, czy nie?

Goryl uprzejmie przemilczał.

(DIUNKA. GRUDZIEŃ-STYCZEŃ)

Od tego wieczora przestał jeździć na cmentarz, ponieważ nocne czuwania przy grobie nie były już wypoczynkiem, zaostrzały tylko zagnieżdżony w duszy niepokój.

Julek chyba był rad - jednakże wkrótce dziwne zachowanie przyjaciela zaczęło go niepokoić jeszcze bardziej niż wcześniejsze czuwania na cmentarzu.

Klaw był podminowany. Klaw podskakiwał przy niewinnym dotknięciu jego ramienia. Klaw bał się ciemności i jednocześnie chciwie wpatrywał się w nocny mrok, w zmierzch na ulicy, i wyraz jego twarzy w takiej chwili bardzo się Julkowi nie podobał.

- Mały, posłuchaj... Nie wstydź się, jakby co. Wszystko się może zdarzyć, może powinieneś pójść do lekarza?

- Dzięki, Jul, ale ze mną wszystko w porządku.

Pewnego razu, wróciwszy z zajęć przed przyjacielem, Julek wykrył w pokoju ślady obcej obecności i uznał, że Klawa odwiedziła dziewczyna.

- Mały, nie umówiłeś się dzisiaj z kimś? Wygląda, że ona tu sobie posiedziała i poszła, cukierka z miseczki

zjadła, zostawiła ślady, o tu... Nie rozumiem, dlaczego chodzi po bursie na bosaka?

Klaw zrobił się nie to że biały, ale siny. Julek po raz pierwszy poważnie pomyślał, że dobrze by było przenieść się do innego pokoju. Żeby nie było pokusy.

I pewnie by się zdecydował na tak ostre wystąpienie, gdyby wiedział, że Klaw co noc budzi się o północy z białymi ze strachu oczami. Co noc śni mu się twarz przyglądająca się mu przez okrągłe okienko opony od wywrotki. Nie żywa i uśmiechnięta, jak tego letniego dnia - a blada i nieruchoma, zagubiona wśród niepotrzebnych atłasowych zdobień ciężkiej trumny...

- Jul, czy to ty trzasnąłeś przed chwilą drzwiami? Do pokoju?

- Nie... Ja myślałem, że to ty.

- Ja... Ja byłem w łazience...

- No to znaczy, że Pinia wpadł po swoją książkę, a dlaczego pytasz?

- Nic... Ale tu jest jego książka, leży...

- No to ktoś inny... Co z tego? Ukradną ci coś, czy jak? Coś ty taki nerwowy, jak babunia histeryczna. Crodepam żresz całymi garściami, niedługo zaczniesz się kłuć?..

- A idź ty...

* * *

Kolejnej bezsennej nocy Klaw przyznał się Diunce do swojego tchórzostwa. Boi się nie wiadomo czego; tego, co jest na granicy między,Jest” i „nie ma”, co wywołuje smutek. Klaw żyje tylko po to, by myśleć o Diunce - ale dlaczego od tego pamiętnego wieczora z zamiecią, myśli o niej wywołują strach? Niech się nie obraża. Jeśli go słyszy - niech da znak. W nim jest dostatecznie dużo miłości, by to przekroczyć.

Po tej nieskładnej spowiedzi ogarnął go dziwny spokój; przespał znakomicie całą resztę nocy i obudził się rano o siódmej - jakby go ktoś trącił.

Julek miarowo sapał przez sen - tego dnia miał zajęcia dopiero na trzeciej godzinie. W umywalni naprzeciwko ich pokoju lała się woda, ktoś rozmawiał, chichotali koledzy-licealiści - codzienne poranne odgłosy, zbyt zwyczajne, by to one mogły wyrwać go ze snu...

Zapach. Jakiś dziwny zapach, nieprzyjemna woń palonej syntetycznej tkaniny...

Wstał. Mrugając w półmroku oczami, wyszedł zza parawanu, oddzielającego „sypialnię” od „przedpokoju” i włączył lampkę na biurku.

Dotknięcie odległej zamieci. Śnieżynki, tłukące się o szybę.

Jeszcze nie pojął, co zaszło, ale podkoszulek na plecach już zwilgotniał, pod wpływem podświadomego.

Na starutkim drewnianym stole, gdzie przepychały się puszki konserw, paczki herbatników, imbryk, zapałki i szare mydło, zawsze leżała pstra cerata w kratę.

Wśród namalowanych na niej jabłek i pomidorów, cebuli i orzechów i innych radosnych obfitości, ciemniał czarny ślad po przypaleniu.

Tak to wyglądało, jakby ktoś dotknął ceraty rozgrzanym żelazkiem. Zostaje po takim dotknięciu zmarszczona sczerniała blizna i wstrętna woń spalenizny. Właśnie jak teraz...

Tyle że ten ktoś, kto był tu kilka minut temu, dotknął ceraty nie żelazkiem i nie lutownicą. Ponieważ nadpalony ślad był odbiciem dłoni. Wypalony odcisk dłoni.

Udało mu się nie krzyknąć.

Julek ciągle sapał; wsłuchując się w jego oddech i podskakując przy każdej zmianie w rytmie, Klaw zaczął gorączkowo zdejmować obrus ze stołu.

Brzęczały słoiki. Klaw śpieszył się, przez zęby syczał przekleństwa; nie wiadomo dlaczego był przekonany, że każde obce spojrzenie na ślad tej dłoni przyniesie masę kłopotów. Na szczęście, na blacie pod ceratą wypalony ślad ledwo był widoczny - Klaw starannie usunął go nożem.

Julek spał; Klaw nałożył płaszcz na piżamę i wymknął się z pokoju, przyciskając do piersi niewielkie zawiniątko w gazecie.

Wracał przesączony zapachem spalonego plastyku. Nikt go nie widział. Nikt się nie dowie.

Na rogu z ożywieniem rozmawiała i kopciła papierosy piątka chłopaków ze służby „Cugajster”. Przechodnie omijali ich dużym łukiem. Klaw podszedł do nich, uśmiechając się szeroko i czarująco:

- Chłopaki, poczęstujcie papierosem.

Pod naciskiem pięciu takich spojrzeń Julek Mitec, na przykład, od razu zerżnąłby się w gacie. Klaw tylko skromnie wzruszył ramionami:

- No nie ma forsy biedny licealista, mama z tatusiem na fajki nie dają, stara historia, nie?

- Tak - ironicznie odezwał się krótkonogi paker z szeroką piersią; obszerna futrzana kamizelka czyniła jego postać jeszcze bardziej przysadzista niż była w rzeczywistości, przypominał niski stolik. - Palenie jest szkodliwe, chamskie zachowanie - niebezpieczne.

- Dobry chłopak - uśmiechnął się drugi, też niski, z przeźroczystymi jak szkło, błękitnymi oczami. - Skończyłeś już siedemnaście lat?

- Nie - przyznał Klaw, nie poniżając się do kłamstwa. - Ale ponieważ spałem już z babami, to może uznaj-

my, że jestem pełnoletni, dobra?

Chyba czworo z pięciu straciło kontenans. Piąty, nie taki jak reszta młody, z mocno i trwale opaloną twarzą, skinął głową z zadowoleniem:

- Przekonałeś mnie. Trzymaj.

W dłoni Klawa wylądował papieros, krótki i gruby, pojawiła się zapalniczka.

- Pal...

Zaciągnął się więc po raz pierwszy w życiu.

Ta czwórka, którą na chwilę wprowadził w zmieszanie, od razu mu się zrewanżowała. Chłopak kaszlał, jego płuca ciął na strzępy wściekły dym marynarskiego tytoniu, a z oczu gradem turlały się łzy.

- Masz dość?

- To jak z tą babą było, tak samo? Czy lepiej ci poszło?

- Może opowiemy o tym w twoim liceum? Nie serwują wam tam rózg?

Pokonując mdłości, Klaw zaciągał się znowu i znowu. Przed jego oczami dopalał się ceratowy obrus z wypalonym odciskiem dłoni. Gdyby cugajstrzy to zobaczyli...

Musiał pokonać strach przed nimi, cugajstrami, zabójcami niawek. On, wspólnik, który zniszczył dowód. Bo teraz Diunka już będzie z nim wiecznie, on wie to na pewno.

Jest mu wszystko jedno, kim ona jest teraz. Grunt, że będą teraz razem.

Rozdział 3

Iwga wyspała się w metrze. Wciśnięta w kąt siedzenia przespała sześć godzin; dookoła zmieniali się ludzie, śniło jej się, że wyciągają spod niej torbę, że budzą, chwytają, wloką gdzieś... Otwierała w panice oczy i uspokojona zasypiała ponownie, a mętne lampy płonęły, pasażerowie wchodzili i wychodzili, za plecami wyły tunele, a ich głosy wplatały się w jej sen, raz jako ryk tłumu na placu, innym razem jako przenikliwy dziecinny chór.

Potem pociąg zatrzymał się na końcowym przystanku i ponury staruszek w mundurze kazał jej wyjść. Była pierwsza w nocy.

Nie miała specjalnego wyboru co do miejsca noclegu. Postała chwilę pod gwiazdami na zupełnie bezludnej ulicy. Noc pachniała fiołkami, uspokajająco szeleściły drzewa, Iwga nie potrafiła określić, w jakim końcu miasta się znajduje. Wzdłuż ulicy ciągnął się żółty mur - Iwga szła wzdłuż niego po prostu dlatego, że i tak nie miała nic lepszego do roboty.

Zobaczyła kolejowe tory ze stadem porozszczepianych wagonów, nie wiadomo dlaczego przeczekujących tu noc, w nozdrza uderzył zapach smaru i - mimo wszystko - znowu nocnych fiołków. Wiatr przynosił też zapach wody, widocznie nieopodal był brzeg rzeki albo jezioro. Iwga pomyślała, że wyszukawszy ciche miejsce, będzie mogła dobrze się wyspać, i od razu napłynęło poczucie czyjejś niewidzialnej obecności.

Iwga nie widziała specjalnie dobrze w ciemnościach i niezbyt dobrze wychwytywała ludzkie myśli, ale intuicję zawsze miała dobrze rozwiniętą i dlatego od razu zrozumiała, że tu się nie da nocować. Nie należy tu nocować. Na pewno nie wolno...

Jakby na potwierdzenie tej myśli, nieco z boku wyrosły, niczym widma, białe ślepia latarek.

Iwga zatrzymała się jak wryta, wszystkie lęki, z jakimi wiąże bezludne okolice ludzka wyobraźnia, jednocześnie wypłynęły z pamięci i zwinęły w jeden twardy kłębek. Maniacy? Gwałciciele? Kanibale?

Rozległ się jakiś kobiecy krzyk. Krzyk był gwałtowny i głośny, jakby uleciał z gardła wielkiego silnego ptaka; latarki poderwały się i rozwinęły w półokrągły szyk. Iwga poczuła się jak w koszmarnym śnie - nogi powinny były wynieść ją z tej okolicy, a nie mogły oderwać się od asfaltu.

Wyskoczyły Iwdze na spotkanie. Podobne do siebie jak bliźniaczki - zresztą, w ciemnościach i w ruchu nie można było im się przyjrzeć. Obie młode, obie blade, w łachmanach, w oczach zwierzęca panika. Patologiczny strach, jakby coś, co goniło je w mroku było po stokroć gorsze od śmierci.

Iwga odskoczyła w bok, kobiety przemknęły obok niej, nie zauważając, niemal przewracając. Dolatywał od nich zapach czegoś, czego Iwga nie potrafiła określić - ale i tak silniej pachniał strach i na jakiś czas Iwga straciła kontrolę nad sobą.

Uciekać. Dobiec do metra albo przynajmniej wyrwać się na ulicę, byle dalej od straszliwej żółtej ściany... Jeszcze trochę, byle biec z całych sił, wyjść ze skóry...

Te dwie biegły z przodu stawki, kiedy zanurkowały pod ciemną tuszę wagonu, Iwga uwierzyła, że tam jest zbawienie. Zimno błysnęła stal szyny w świetle pojedynczej latarni; zdzierając skórę z dłoni, porzuciwszy niepotrzebną torbę, Iwga z trudem podniosła się z drugiej strony. I znowu pod wagon, i znowu... Lisica w zagajniku, otoczonym przez myśliwych. Rudy zwierz, uciekający przed pościgiem, plączący trop, przed siebie, przed siebie, przed siebie...

Jasne światło latarki odbiło się w porzuconej na torach puszce. Iwga krzyknęła, te dwie z przodu odpowiedziały jej krzykiem. Całkowicie straciwszy rozsądek, stawszy się zwierzyną, biegnącą po krawędzi między życiem i śmiercią, Iwga resztką sił skoczyła w wąską szczelinę w murze. Tam był ratunek, tam

ludzkie domy, tam...

W ostatniej chwili ktoś chwycił ją za nogę. Blade kobiety krzyczały znowu - na dwa głosy, tęsknie i strasznie.

Było ich wielu. Byli wszędzie - pierścień, czarne stroje, ginące na tle nocy i głupie bezrękawniki, połyskujące sztucznym futrem w jaskrawym jak klingi świetle latarek. Oto stanęli w kole, objęli się za ramiona, zrobili krok do przodu...

Krzyk.

Krąg tańczących zamknął się. Jak drapieżny kwiat, który schwytał muchę i z zadowoleniem porusza pręcikami; jak wędrujący żołądek, gotowy strawić wszystko co żywe, co nieostrożnie wpadło w krąg. Narzędzie potwornej kaźni - taniec cugajstrów.

Korowód. Sekwencje skomplikowanych ruchów - to powolnych i przeciągłych, to szybkich, błyskawicznych; warsztat tkacki, wyciągający żyły. Obręcz czarnego, okrutnie obracającego się koła; taniec czyjejś śmierci...

I zapach fiołków. Nienaturalnie silny zapach.

Ziemia stanęła dęba.

Z każdym ruchem mnożyły się niewidzialne nici, oplątujące ofiary. Jak pulsujące węże, pochłaniające życie. Jak czarne ssawki, wyciągające duszę. Dwa cienie, tłukące się w długiej agonii i trzeci - oszalała, bezdźwięcznie krzycząca Iwga.

Duszna, nasączona fiołkami noc. Nicująca, zdzierająca parujące wnętrzności z wywróconej skóry...

- Wiedźma...

Chyba na mgnienie oka pozwolono jej stracić przytomność. Potem ktoś dokądś ją wlókł za ręce, po trawie, po żwirze wpijającym się w ciało. Noc stała się dniem - w jej oczy uderzyło światło jednocześnie kilku latarek; Iwga zatrzepotała rękami, osłaniając się przed nimi.

- Cicho, głupia...

- Wplątała się...

- Potem. Zaraz...

Zostawili ją w spokoju.

Oto dlaczego niawki tak krzyczą. Oto, co one, mniej więcej, odczuwają... Potem zostaje po nich pusta powłoka. Jak pończocha. Na pierwszy rzut oka - cienki, po mistrzowsku uszyty kombinezon. Z płytkami paznokci. Z białymi kulami oczu. Z włosami na płaskiej głowie, płaskiej, niczym pozbawiony powietrza balon, nienaturalnie przy tym wielki...

Cugajstrzy skończyli swoje. Iwga zdołała tylko odpełznąć na bok. Pod wagon, gdzie od razu została znaleziona.

- Chodź tu...

Nie sprzeciwiała się.

- Jesteś wiedźmą? Co tu robisz, głupia?

Wyjaśniłaby im, powiedziała... Och, jak powiedziałaby...

- Rozkleiła się dziewczyna - powiedział jeden, na jego latarce był żółty słoneczny filtr.

- No to po co się szlajasz po pustkowiach? Uciekać też nie masz powodu, jak nie jesteś niawką...

Iwga poczuła, jak jej bezwolna ręka opada na czyjeś ramię:

- Chodźmy, dziewczyno... A ty - to było skierowane do kumpla - swoje kazania ogłoś na piśmie... O prawidłowym zachowaniu młodych wiedźm, które nie chcą się inicjować, a zarejestrować się boją. Prawda? - to do Iwgi.

Iwga pociągnęła nosem. Posiadacz twardego ramienia wszystko zbyt szybko zrozumiał i zbyt treściwie objaśnił; ziemia kiwnęła się pod stopami i, starając się utrzymać równowagę, Iwga wczepiła się palcami w futrzany bezrękawnik na ramieniu.

- Nie bój się... Nie ruszymy cię. Po licho nam jesteś, głupia... - To ten, ze słonecznym filtrem. - Inni może by i skorzystali z okazji, ale my nie mamy zapotrzebowania... Mamy takich dziewczyn... I nie takich, tylko czystszych i ładniejszych, muszę powiedzieć...

Ktoś się roześmiał. Ktoś rzucił obojętne „przymknij się...” Walcząc z oszołomieniem i bólem, Iwga pomyślała, że posiadacz żółtego filtra gra wśród pozostałych rolę błazna. Błazen-cugajster to rzecz niemożliwa, ale - proszę - zdarza się...

- Hej, dziewczyno, a torba - twoja czy którejś z tamtych?

Iwga chlipnęła znowu i przycisnęła torbę do piersi.

Ich samochody stały z drugiej strony muru. Furgonetka z budą i żółto-zielonym kogutem na dachu oraz kilka osobowych, większych i mniejszych, zniszczonych i niezbyt zniszczonych.

- Podrzucić cię gdzieś? - Wysoki cugajster z okrągłą, niemal na zero wygoloną głową otworzył przed Iwga drzwi furgonetki; pod pachą trzymał niedbale zwinięty plastykowy worek z eklerem, Iwga wiedziała dobrze, co w nim jest.

Widocznie ta wiedza odbiła się na jej twarzy, ponieważ ten, który udzielił jej swego ramienia, pokojowo

rzucił:

- Nie bój się...

Pokręciła głową. Nie wsiądzie do tej furgonetki nawet pod groźbą śmierci. Raczej rzuci się pod jej koła...

- Chodź, podwiozę cię - nagle zupełnie poważnie zaproponował posiadacz żółtego filtra. - Mam maksika, przecież zwyczajnych cywilnych wozów się nie boisz?

Wszyscy oni, jeszcze pół godziny temu będący trybikami potwornego mechanizmu, teraz cicho, całkiem po ludzku rozmawiali za jej plecami. Po kolei uruchamiali silniki wozów, Iwga nagle uświadomiła sobie, że stoi przed zamkniętymi drzwiami furgonetki, a dookoła niej nie ma już nikogo, a ten, którego ramienia ciągle się trzymała, rozmawia o czymś z tym wysokim, ogolonym, i obaj mówią o jutrzejszym dniu, ale nie określają go Jutro” tylko „dziś”...

A niebo straciło swoją czerń, jest szare. Ciemno-szare, mętno-szare, świt...

- A ty co, nie masz dokąd jechać? - cicho zapytał ten, którego Iwga nazywała w duchu błaznem. - Nie masz domu? Wypędzili cię, czy jesteś przyjezdna? Bez pieniędzy?

Iwga chciała poprosić, by się od niej odczepił - ale zamiast tego tylko żałośnie rozciągnęła wargi, usiłując uśmiechnąć się.

- Idziemy - chwycił ją za rękę.

Rzeczywiście - miał maksika. Malutki samochodzik, jakby przed chwilą kopnięty przez dużą wywrotkę, dlatego bagażnik zgiął się w harmonijkę.

- Mam teraz dobę wolnego... Nie bój się, przecież nie jestem zwierzęciem... Popatrz na siebie, jesteś ładną dziewuchą... Rozumiem, że Inkwizycja was gania, ale ja nie jestem inkwizytorem... Rzuć tą torbę na tylne siedzenie, co się tak jej trzymasz, nie zabiorę ci...

Żółty mur szybko płynął do tyłu. Szybko, szybciej...

Iwga westchnęła spazmatycznie i zamknęła oczy.

* * *

Odnica powitała Klaudiusza duszną nocą, łańcuchami ogni i pancernym wozem na skraju betonowego pasa - czarnym, przypominającym z daleka lakierowany sztyblet.

- Niech zginie zło, patronie.

Minęło dobre pół minuty, zanim rozpoznał ten głos. Głęboki i mocny głos niezrealizowanej śpiewaczki operowej. Ale się zmieniła przez te minione trzy lata! Nie postarzała - ale zmieniła się wyraźnie, a może winne jest żółte światło latarń?

Spolaryzowane szyby limuzyny sprawiały, że świat zewnętrzny był rozmigotany, drżący, matowy i widmowy; gardząc późną godziną, Odnica połyskiwała ogniami, migotała płachtami reklam, puszczała do przyjezdnych oko. Klaudiusz przypomniał sobie, jak dobre trzydzieści lat temu pierwszy raz odwiedził ten kurort razem z matką i też przybyli w nocy, z lotniska wzięli taksówkę, a magiczne miasto za oknami wydawało się...

- Kurator Mawin przygotował sprawozdanie, patronie. I na każde pana życzenie...

- Nocami zarzucam etykietę - rzucił Klaudiusz. - Nie dręcz mnie, Fedoro, i tak jestem trochę zmęczony... Jak tam dzieci?

Pauza. Ostatnie samochody, których na nocnych ulicach było jeszcze sporo, z szacunkiem pryskały na boki przed wolno pełznącym czarnym pancernikiem; krótko ostrzyżony tył głowy kierowcy za niebieską szybą chwytał odbłyski świateł i pewnie dlatego zdawał się być planetą, wirującą dookoła setki słońc.

- Dzieci... dobrze - wolno odpowiedziała Fedora. - Wszystko... dobrze.

- Nie wiedziałem, że jesteś w Odnicy - uczciwie przyznał się Klaudiusz.

Fedora uśmiechnęła się blado:

- Wiżna nie może upilnować wszystkich kadrowych roszad... To by było nienormalne.

- Przez te trzy lata awansowałaś na szczeblu służbowym.

- Staram się...

- A jak wyglądają twoje stosunki z tym złośliwcem Mawinem?

Znowu pauza; Klaudiusz zrozumiał, że źle sformułował pytanie. Niewłaściwie je sformułował.

- W dość serdecznych - odezwała się w końcu kobieta. - Ale nie w bliskich... Jeśli to chciałeś wiedzieć.

Klaudiusz chciał ją zapewnić, że „nie chciał” - ale powstrzymał się w ostatniej chwili. Takie zapewnienie dopiero by zabrzmiało wyzywająco.

- Twoja wizyta nie była wcześniej zaplanowana - powiedziała kobieta z krótkim śmieszkiem. - Coś za bardzo to zaskakujące... Mawin zaczął się miotać, przecież on się ciebie boi.

- Naprawdę? - szczerze zdziwił się Klaudiusz.

Kobieta zaczerpnęła powietrza. Zamilkła na chwilę.

- Wiesz... Byłoby mi łatwiej, gdybyśmy jednak pozostali w ramkach etykiety.

Łatwiej - nie zawsze oznacza lepiej, chciał powiedzieć Klaudiusz. Ale znowu się powstrzymał, nie pozwolił językowi na dwuznaczną wypowiedź. Jeszcze sobie Fedora pomyśli, że jest mądrzejszy, niż jest naprawdę...

Uśmiechnął się krzywo, kobieta napięła mięśnie.

- Możemy wrócić do tych ramek - powiedział pojednawczo.

Fedora odwróciła się:

- Za późno... Teraz będę się czuła urażona.

Żelazny charakter, umysł żmii i wrażliwość nieładnego nastolatka. Nie, nigdy i w niczym nie potrafił jej pomóc, i zapewne nigdy nie pomoże.

- Jak sądzisz, po co tu przyjechałem?

Znowu napięcie w pięknych zimnych oczach. Niemal lęk, a może to złudzenie spowodowane brakami światła?

- Klaudiuszu - rzuciła szybko. - Klaw...

Po raz pierwszy wymówiła jego imię. Pośpiesznie i jakoś tak, że zabrzmiało, jakby zostało zwinięte w kłębek, jakby chciała je szybciej wyrzucić z ust, obawiając się oparzenia.

- Klaudiuszu, mamy spore kłopoty... Ja, Mawin, wszyscy...

- Tak?

- Tak... Latem statystyka zgonów w okręgu tradycyjnie wzrasta. Wypadki w górach, w wodzie... Zatrucia, bójki młodzieżowych grup... Ogromny napływ turystów... i jest bardzo trudno określić, kiedy powodem śmierci jest wiedźma. Ale... w ciągu ostatnich dwóch tygodni skazaliśmy dziesięć osób. Wyroki nie zostały jeszcze wykonane...

Klaudiusz milczał. Fedora denerwowała się. W całej historii Inkwizycji działające w niej kobiety można było policzyć na palcach. Obu rąk i jednej nogi. Na tego typu stanowiskach kobiety, z reguły, wyróżniają się okrucieństwem i nieprzejednaniem - w duszy Fedory były wystarczające zasoby i jednego, i drugiego. Ale teraz była zdenerwowana i Klaudiusz nie chciał jej przerywać.

- W ostatnim miesiącu, patronie, poziom zainicjowanych wiedźm wzrósł średnio dwukrotnie... „Studnie” - siedemdziesiąt pięć, osiemdziesiąt... Niebywała... agresywność... I złącza. Tego wcześniej nie było, każda wiedźma działała samotnie... Teraz...

- Dlaczego więc kurator Mawin nie przesłał sprawozdania do Wiżny? - zaszeleścił Klaudiusz jednym z najstraszliwszych ze swoich głosów.

I poczuł, jak zdrętwiała, jak odsunęła się Fedora.

- On... Najpierw myśleliśmy, że to jakaś pomyłka. Potem, że to nasze niedopatrzenie, że gdzieś coś przegapiliśmy i teraz pijemy nawarzone piwo... Wiadomo jak to jest... meldunek o własnej niekompetencji...

- Wszystko rozumiem - powiedział Klaudiusz zwyczajnym głosem. - Nie mów Mawinowi o naszej rozmowie. Niech sam mi to opowie.

Samochód zatrzymał się przed słabo oświetlonym budynkiem - zabytkiem architektury. Najstarszy i najładniejszy Pałac Inkwizycji w kraju.

- Klaw...

Poczuł, że trzyma go za rękaw.

- Klaudiuszu... Czy ty to wszystko rozumiesz? Co się dzieje? Powstrzymasz to, prawda?

Otworzyły się drzwiczki. Szofer schylił głowę w pełnym szacunku ukłonie, zapraszając dwoje inkwizytorów do wyjścia.

Nieprzyjemnie zaskoczony jej słabością, chciał odpowiedzieć coś uspokajającego i zarazem nieokreślonego - ale w tym momencie nocy jakby rzuciła spojrzenie zwężonych oczu nieboszczka Magda Rewer. Z której spływał płatkami jej pomięty urzędniczy garnitur...

Widział Fedorę nagą. Taką, jaką ją pamiętał - ciepłą i kobiecą, z ciężkimi krągłymi piersiami, z przesadnie wybujałymi według dzisiejszych wzorców biodrami; na prawym ramieniu ma pieprzyk, ze sterczącym hardo czarnym włoskiem. Jędrnym jak antenka...

Samiec, uliczny napalony kundel! Na oczach dwóch poddanych!..

- Wysiadaj - powiedział gwałtownie. Zbyt gwałtownie, Fedora szarpnęła się, ale Klaudiusz już nie zamierzał zacierać niezręczności. Jego walka ze sobą trwała długą minutę i kosztowała go kilka nowych siwych włosów - dobra, teraz będzie twardy. Z Fedorą również, i... z nimi. Kamratkami Magdy Rewer. Bez względu na to, ile się ich odkryje w błogosławionym okręgu Odnica.

(DIUNKA. LUTY-MARZEC)

Tydzień przed zakończeniem zimy wybłagał od przyjaciela uprawiającego wioślarstwo klucze od domku w bazie sportowej.

Pod sufitem paliła się żarówka w abażurze z pajęczyny, a ciała zdechłych much rzucały na sklejkę ścian nieproporcjonalnie duże cienie. Do czerwoności rozpaliły się spirale elektrycznego kominka, w kącie leżała pomarańczowa sterta kapoków, a wzdłuż ścian w szyku, jak wartownicy, stały ładne lakierowane wiosła. Klaw siadał na wygniecione łóżko i czekał.

Nie wiedział, skąd się pojawi. Przychodzi przez granicę czy kryje się w łozinach? Czy, być może, pod wodą?

Drewniane stopnie starego domku cicho skrzypiały pod jej bosymi stopami. Słysząc to skrzypienie, za każdym razem czuł słabość graniczącą z omdleniem. I jeszcze ten odgłos spadających kropel - kap... kap...

Otwierały się skrzypiące drzwi. Diunka stała w progu, a mokre, nieuczesane włosy opadały na jej ramiona. Z kosmyków-strąków spływały przeźroczyste strumyki wody. Mętnie połyskiwała wężowa skórka stroju kąpielowego...

Najpierw było to dla niego udręką. Plótł jakieś bzdury, usiłując paplaniną pokryć strach i męczący dyskomfort. W takich chwilach Diunka milczała, leciutko uśmiechała się i smutnie, ze zrozumieniem kiwała głową.

Potem trochę się uspokoił. Przyzwyczaił się, zaczął naprawdę czekać na randki - już nie na uginających się kolanach, bez osłupienia i koszmarów sennych. Diunka poweselała i wtedy uwierzył w końcu, że wróciła.

On mówił, ona słuchała. Wszystkie rozmowy były takie o niczym; czasem kładła mu na ramieniu zimną dłoń, a on zaciskał zęby, starając się nie drżeć. I brał jej rękę w swoją dłoń. A jej ręka z lodowatej stawała się nagle gorącą i Klaw dotykał jej ustami. I mruczał, jak zaprogramowany: „Diunko, ja nikogo poza tobą... Diuneczko, czy nie mogłabyś wrócić całkowicie... Chodź ze mną, będziemy mieszkać w mieście, jeśli chcesz, to rzucę liceum...”

Ona milczała i uśmiechała się zagadkowo. Ni to „tak”, ni to „nie”...

A potem odchodziła, przykładając palec do warg - kształtna postać, personifikacja wiecznego milczenia. A on zostawał sam w pustym pokoiku, przemierzał go z kąta w kąt, liczył do stu; potem wychodził na zewnątrz, wyciągał spod schodów wyłysiałą miotłę i starannie zamiatał ścieżkę, ponieważ gdzieniegdzie na śniegu, na zamarzniętym piasku widoczne były ślady bosych stóp. Dalej, pod trzcinami, ślady znikały; Klaw odpoczywał, patrzył na gwiazdy, potem brał na ramię swoją sportową torbę i szedł do autobusowego przystanku, żeby za dwa dni przyjechać znowu...

Julek Mitec z milczącą aprobatą przyglądał się zmianie w zachowaniu sąsiada. Klaw w końcu znalazł sobie dziewczynę - dobrą, stałą, porządną, nie to co Linka wędrowniczka; Julek poważnie uważał siebie za odpowiedzialnego za wyleczenie druha - w końcu kto tak długo i nienatrętnie nakierowywał go na taki pomysł. Nie nadaremnie poznał Klawa z piękną Mirą, swoją własną byłą przyjaciółką i niechby nawet z Mirą nie wyszło, ale w końcu znalazł chłopak dla siebie przystań!

Jedyne, co się nie podobało dobrodusznemu Julkowi to ciągły zapach tytoniu, na stałe już obecny w ich pokoju. Klaw dymił z mocą kombinatu chemicznego. Tanie śmierdzące papierosy.

Wczesną wiosną Klaw skończył siedemnaście lat. Chroniczne napięcie, miłość, radość i tajemnica, stale noszone w zakamarkach duszy i pamięci, powodowały, że stał się niezmiernie interesującym obiektem dla wszelkich dziewczyn. Julek pomrukiwał, odnajdując pod drzwiami pokoju kolejne kokietujące posłanie. Klaw tylko się uśmiechał kącikami ust, a kochający życie dobroduszny gamoń Julek kręcił z podziwu głową, widząc taką wierność. Patrzcie go, jaki trwały w miłości, na bok nie skoczy i nawet tam nie zerknie!..

* * *

Miał na imię Prow, na czystej klatce schodowej przed wąskimi drzwiami jego mieszkania pachniało kurzem i zimnym dymem papierosowym. Iwga przygryzła wargę - ten zapach i wzór na obiciu drzwi, i na dodatek wygięta klamka, przypomniały jej ten dzień, kiedy Nazar po raz pierwszy przyprowadził ją do swego miejskiego mieszkanka. Jakby czas, znęcając się nad nią, wykonał pętlę i wszystko, co się kiedyś Iwdze przydarzyło, teraz się powtórzyło, jakby w krzywym, wynaturzonym zwierciadle.

- Wejdź.

W przedpokoju panował inny zapach - klej, mydło i jeszcze coś, coś nieokreślonego. Iwga przełknęła ślinę.

- Chcesz kawy?

Na myśl o kawie Iwga wstrząsnął dreszcz. Wszystkie te kawiarnie z jednakowymi białymi filiżankami, ciemna ciecz na dnie, spojrzenia stałych bywalców - z ukosa i maśliste...

Herbaty bym wolała albo mleka, pomyślała z tęsknotą, ale wargi nie chciały się rozkleić, więc tylko pokręciła głową.

- Głodna jesteś?

Skinęła pośpiesznie, nawet pożądliwie.

- No to usiądź sobie i odpocznij... Odetchnij, możesz sobie obejrzeć obrazki...

Przez jakiś czas tępo wpatrywała się w zakurzoną piłeczkę tenisową, wystającą zza nóżki szafy, potem odkryła, że siedzi na samym koniuszku miękkiego fotela, ciemnofioletowego, z wytartymi lekko podłokietnikami. Potem granice świata rozsunęły się i zobaczyła niski stolik ze stertą czasopism, tapczan przykryty futrzastym pledem i prostokącik słonecznego światła na podłodze. Po granicy światła i cienia, dokładnie po terminatorze szła niewielka domowa mucha.

Iwga westchnęła; mucha wystraszywszy się jej ruchu wzleciała pod sufit i zaczęła fruwać wokół białego plafonu, na którym Iwga dojrzała ukosem przyklejone ogłoszenie z gazety: „Ogród zoologiczny zaprasza do pracy na stanowisko stróża i sprzątacza tylnej części na wybiegu słoni, wynagrodzenie do uzgodnienia...”

Iwga oblizała spieczone wargi i rozejrzała się już świadomie. Słoneczny promień wpadał przez przesłonięte muślinem okno - na parapecie stała doniczka, z której wyrastała styropianowa palma z gumową małpką, przyklejoną do pnia. Na czubku palmy leżała, jak na spodeczku, naderwana paczuszka papryki.

Iwga uśmiechnęła się słabo. Prow pogwizdywał w kuchni, szeleściła woda lejąca się z kranu, cicho brzęczały naczynia, wszystkie te zwyczajne, domowe odgłosy spowodowały, że Iwdze zakręciło się w głowie.

Przez jakiś czas siedziała po prostu, opierając się plecami o fotel, z zamkniętymi oczami. Kto by pomyślał, że odgłos ciepłej wody w kuchni posiada taką hipnotyczną siłę. Ciche kroki, brzęk naczyń, słoneczny promień na podłodze... To jest realne. To jest teraz. Nie ma niawek ani inkwizycji, ani przeszłości, ani przyszłości - szmer wody i zapach smażonego mięsa, jej życie trwa i trwa, póki trwa poranek...

Uśmiechnęła się nieco pewniej. W słonecznym promieniu wirowały drobiny kurzu, pstre tapety wydawały się jeszcze bardziej pstre z powodu zestawów tu i tam przyklejonych zdjęć, obrazków i wycinków z czasopism. Iwga odepchnęła się rękami i wstała.

Zimowe lodowisko, na lodzie tańczy kobieta, odziana tylko w buty z łyżwami i czerwony szal na szyi. Różowa świnka z niepodrabialnym sceptycyzmem na pysku wpatrująca się w ekran małego monitora. Prow, opalony, w wyleniałych kąpielówkach, wierzchem na koźle gimnastycznym stojącym w wodzie. Następne zdjęcie - ten sam kozioł, na nim czworo, trzej mężczyźni i dziewczynka, dwunastoletnia może, trzymają w wyciągniętych rękach ogromnego pytona, tak na oko sądząc - żywego i prawdziwego...

Kącik zdjęcia był starannie przekłuty igłą. Na nitce wisiał niebieski bilet autobusowy, plastykowe kółko, wręczane uczniom za zwycięstwo w jakimś konkursie i paczuszka lemoniady w proszku. Talizmany mające sens tylko dla ich posiadacza...

Morski brzeg. Na poły wyschnięty i rozsypujący się zamek z piasku, na progu siedzi smutny pięcioletni chłopczyk, golutki, na głowie ma kołpak maga i lunetę na kolanach...

Troje, stojący w szerokim trójkącie. W jego środku...

Iwga odsunęła się, ale już nie potrafiła oderwać spojrzenia.

W środku trójkąta leżała na trawie kobieta z dziwnie zdeformowanym ciałem. Z twarzą zapadniętą w głąb czerepu, z wyłażącymi na wierzch oczami. Nadmuchiwana zabawka, z której uszło powietrze.

Przez jakiś czas Iwga walczyła ze sobą - chciała odetchnąć, ale powietrze nie wchodziło jej do płuc, jakby w gardle miała czop ze skłębionej waty. Miniona noc nie zniknęła. I nie zniknie.

Następne zdjęcie - zaskakująco duże, szerokoformatowe. Starszawy pan na asfalcie, w kałuży krwi. Przyczepiona spinaczem żółta służbowa metka - „śmierć nastąpiła... w wyniku upadku z wysokości... jako następstwo kontaktu z niawą...”

Mężczyzna w średnim wieku w mokrym dresie, na pokrywie kanału. „Śmierć nastąpiła... w wyniku utopienia... jako następstwo kontaktu z niawą”.

Wanna, wypełniona ciemnobordową wodą. Żółta twarz - nie da się powiedzieć - chłopiec czy krótko ostrzyżona dziewczyna. „Śmierć nastąpiła... w wyniku kontaktu z niawą...”

Niedźwiedź, grający na lutni. Coś jasnego, letniego, jakieś piłki i namioty, śmiejące się dzieci, fontanny bryzg...

- Dość tego patrzenia. Chodźmy na śniadanie...

Prow stał za jej plecami. Iwga odruchowo drgnęła; szeroka twarda dłoń uspokajająco legła na jej talii:

- Cicho, cicho... Zaraz dostaniesz miksturki. Bo jakaś nerwowa jesteś ponad miarę... Nerwowa wiedźma to smutne. To jak krokodyl-wegetarianin.

Osłabiona i pokorna, poszła za nim do kuchni. Na połyskującym bielą stole z dwóch talerzy ulatywał mięsny aromat, mięso obramowane było krążkami pomidorów.

- Myjemy ręce...

W łazience, na prawo od wielkiego lustra, zobaczyła malutkie akwarium. Na piaszczystym dnie leżała pęknięta amfora, kilka rzecznych muszelek i prezerwatywa w opakowaniu. Dwie czerwone rybki obojętnie przepływały na tle tabliczki: „W razie konieczności rozbić szkło młotkiem”.

* * *

- W ostatnim czasie przestałem je rozumieć. - Kurator Mawin czwarty raz w ciągu ostatniej minuty zdjął okulary, żeby przetrzeć szkła. - One straciły... może nie ostrożność, ale poczucie miary. Jakieś podstawowe instynkty obronne. Nie rozumiem, z jakiego powodu dokonują tego... czego dokonują. Dla jakiejś własnej potrzeby? Jaka tam, do licha, potrzeba... Bezsensowne okrucieństwo, które kończy się, z reguły, w naszych celach przesłuchań. To co niezrozumiałe, jest straszne, a obecne wiedźmy są mi kompletnie niezrozumiałe...

- Wcześniej, jak rozumiem, mogłeś się pochwalić, że je rozumiesz, co? - Klaudiusz zmrużył oczy, wypuścił pod sufit esencjonalną strużkę dymu.

Mawin wzruszył ramionami:

- Miło mi było tak sądzić, patronie. To mi pomagało... w pracy.

Za oknami kuratorskiego gabinetu świtało. Klaudiusz pomyślał, że warto by było się zdrzemnąć. Zanim wlezie w kąpielówki i wyruszy na złotą plażę, wymarzoną plażę, rozżarzoną wargę czułego ciepłego morza...

- Nawet nie wziąłem kąpielówek - powiedział na głos.

Fedora spuściła wzrok, Mawin uśmiechnął się z wysiłkiem:

- Pełnia sezonu... Dziwnie zschynchronizowana z... nazwałbym to „czasem nieoczekiwanych spadkobierczyń”. Powiedzmy, umiera z powodu ataku serca szacowna dama, niezbyt jeszcze stara właścicielka salonu, na przykład, fryzjerskiego... I pojawia się spadkobierczyni, z reguły z głuchej wsi. I... no czego ona chce?! Po krótkim okresie upadku, salon rozkwita ponownie, przy tym klienci zostają właściwie ci sami... I - fala pacjentów kliniki psychiatrycznej. Kilka zawałów, kilka nieumotywowanych samobójstw, niespodziewana wygrana na loterii, jakaś, powiedzmy, manikiurzystka, niespodziewanie zaczyna śpiewać i wzlatuje na szczyty estradowej sławy... Wtedy jedziemy je brać. Z reguły - za późno. Wiedźmie gniazdo już się rozpełzło, rozpuściło macki; nie wiadomo, dlaczego szczególnie fryzjerki...

Mawin zamilkł, jakby nie potrafiąc dobrać słów.

- Wplatają klientkom „żabie włoski” - bezbarwnym głosem oznajmiła Fedora. - Do tego obcięte paznokcie, włosy... Na zamówienie? Czyje? Kto zamawia szaleństwo pokojówki ze skromnego motelu, która na jedną wizytę w wytwornym salonie fryzjerskim zbiera pieniądze przez pół roku? Po co?

Klaudiusz uniósł brew:

- Ale manikiurzystka przecież zaczęła śpiewać?

- Manikiurzystka... - Fedora zmarszczyła rozdrażniona brwi. - Sprawdzaliśmy ją dziesięć razy. To produkt uboczny. Albo czyjś złośliwy żart.

Mawin westchnął:

- Przecież w Odnicy salonów fryzjerskich jest mnóstwo, patronie. Do tego różnego rodzaju salony, gdzie obok niewinnego tatuażu ciągle i stale wytrawiają na skórze naiwnych klientów znaki „klin” i „pompa”. Poza tym masa rozrywkowych salonów, gdzie... - Mawin sapnął ze złością. - Już nie mówią o tysiącach hoteli, restauracji, gabinetów masażu, prywatnych klinik, placyków dla psów...

Klaudiusz utopił niedopałek w masywnej i brzydkiej marmurowej popielnicy:

- Mawinie, zawsze sądziłem, że znasz okręg, w którym pracujesz. Więcej nawet - kiedy zaczynałeś tę pracę, wiedziałeś, za co się zabierasz. A teraz oświadczasz nam z miną urażonej niewinności: ogień, jak się okazało, boleśnie parzy, a osa kąsa...

Mawin znowu zdjął okulary, odsłaniając przed Klaudiuszem bolesny różowy ślad oprawy na nosie:

- Tym niemniej, w Odnicy jest spokojnie, patronie. Na oko, zewnętrznie, spokojnie; dlatego myśmy... dobra. Ale epidemia, żeby użyć przykładu, zdarzyła się nie w Odnicy, a w Riance...

- Żebyś nie wykrakał.

Mawin przechwycił spojrzenie Klaudiusza i nagle zbladł tak, że nawet różowy odcisk na nosie zlał się z barwą skóry:

- Co? U nas? W Odnicy? Co?

- Muszę sprawdzić jedną rzecz - Klaudiusz w zamyśleniu przeliczył papierosy w paczce. - Muszę porozmawiać z waszymi kamikaze. Z tą dziesiątką skazanych, która jeszcze nie doczekała się egzekucji... Nie patrz tak na mnie, Fedoro. Będę potrzebował sali przesłuchań i... Być może będę je torturował.

(DIUNKA. MARZEC)

Julek nie wiedział, że dokładnie w dniu swoich urodzin Klaw przeżył nowy szok.

Niedobre przeczucie ogarnęło go już na przystanku autobusowym, gdzie, jak zwykle, wyskoczył z autobusu, by po bezludnej wiosennej ścieżce pół godziny maszerować do bazy sportowej. Nie było właściwie do tego żadnych podstaw - ani dźwięków, poza odległym krakaniem gawronów, ani woni, poza zwyczajnym zapachem wilgotnej gleby, ani postronnych śladów na zapadającym się zetlałym śniegu, ale Klaw napiął mięśnie i poczuł w ustach suchość.

Stałą trasę pokonał niemal dwukrotnie szybciej. Pod bramą bazy stał mikrobus - żółty, z kolorowym kogutem. Klaw poczuł, że jego stopy zapadają się po kolana w ziemi.

Bydlaki!

Już niemal widział zwarty korowód, w środku którego wije się wiotka dziewczęca postać w stroju kąpielowym koloru skóry węża. Już niemal czuł w zaciśniętych pięściach katów ciepłe, zakrwawione ciało. Rzucił się z całych sił przed siebie, sam przeciwko wszystkim, potrafi ją obronić...

Nie zrobił nawet kroku.

Wdech. Wydech. Wolno policzył do dziesięciu i ruszył przed siebie spokojnie i niespiesznie, a z jego twarzy nikt, żaden obserwator nie odczytałby niczego. Poza zdziwieniem i ciekawością nic się nie malowało na obliczu tego wyrostka.

Cugajstrzy nie tańczyli. Było ich czterech, chodzili po brzegu zamarzniętego zalewu, palili i wymieniali rzeczowe repliki: Klaw nawet nie musiał wsłuchiwać się, by wiedzieć, że tańca nie było. Po tańcu, po zamordowaniu ofiary cugajstrzy mają zupełnie inne twarze, i ruchy, i krok.

Czyli Diunka...

Klaw poczuł, że do pobladłych skamieniałych policzków napływa gorąca lepka krew. Diunka... jest. Nic się jej nie stało. Nie schwytał i jej...

Wszystkiego najlepszego w dniu urodzin, Klaw. Masz dzisiaj fart.

Od dawna go obserwowali. Odczekał jeszcze chwilę, dokładnie tyle, ile potrzebowałby odważny młodzian

na pokonanie naturalnej w tym przypadku nieśmiałości.

Potem wystąpił do przodu:

- Dzień dobry... Czy coś się tu stało?

Znowu te spojrzenia... Klaw sądził, że na zawsze wyzbył się lęku przed nimi. Okazało się, że był w błędzie.

- Cześć - powiedział najstarszy z grupy. Był to niewysoki, czerniawy chłopak, najprawdopodobniej z południa kraju. - Możesz nam podać swoje imię i nazwisko, i co tu robisz?

- Jestem Klaudiusz Starż, trzecie wiżneńskie liceum, chciałem powiosłować...

- Teraz? Lód mamy na wodzie, chłopczyku. Raczej czas na hokej...

W następnej sekundzie licealista Starż powinien był pęknąć. Powinien był blednąc i czerwienić się pod uważnym spojrzeniem, kropla po kropli wylewać z siebie straszną prawdę...

Chciał się przyznać. Tak jak, czasem, chce się jeść, chce się załatwić potrzebę fizjologiczną...

Dobrze, że wygląda na młodszego niż jest w rzeczywistości. Cugajster wie, że żaden chłopiec pod takim spojrzeniem nie skłamie. Dorosły ma problemy z oporem, a co dopiero...

Więc Klaw zatrzepotał rzęsami, udając zmieszanie. O co chodzi - zajmuje się zwyczajnymi sprawami, sprząta domek, naprawia kapoki... Pilnuje, żeby zamki były całe... W ubiegłym roku ktoś lodówkę z domku trenera buchnął... A stróża na etacie tu nie ma...

- Sam tu bywasz? Czy może z kolegą? Z koleżanką?

Pokręcił głową tak, że włosy wypadły mu spod kaptura. Nikomu się nie chce na to odludzie jechać, a on lubi, jemu się podoba, że nikt mu nie przeszkadza...

- Kiedy byłeś tu ostatni raz? Spotkałeś tu kogoś? Widziałeś kogoś?

Ochoczo pokiwał głową: byli tu różni. Jeden szczyl się szwendał, pewnie chciał coś skołować. No, wędkarze przychodzą. Herbatą częstowali z ter...

Brutalnie mu przerwano. Kazali się zamknąć, zawracać i wynocha, i żeby się tu więcej nie pojawiał. Tu się pojawia, jak się wydaje, nawjactwo...

Drobnymi krokami, oglądając się, wyszedł za bramę bazy. W połowie drogi do przystanku autobusowego skręcił z drogi, wlazł w młody jodłowy zagajnik, usiadł na wilgotnej zimnej choinie i zapalił.

Oni chcieli zabić Diunkę. Zmusić do ponownej śmierci. Ale ona odeszła; on wie, że Diunka się uratowała, że nic jej już nie grozi.

Tym razem.

* * *

Iwga leżała na tapczanie, na mechatym pledzie. Leżała, przywierając ramieniem do ściany, nie zdejmując swetra ani podniszczonych spodni. Prow siedział obok, przy jej stopach, a swobodne ułożenie ciała do niczego jakby nie zobowiązywało. Spokój i życzliwość, żadnego nacisku - ale jednocześnie Iwga nie może się podnieść, póki Prow jej nie wypuści. Może Iwga niepotrzebnie przypisuje mu wyrachowanie, jakiego tak naprawdę wcale tu nie ma. Po prostu ze strachu. Chociaż niby czego ma się bać, skoro nie jest niawką?

- Czego się boisz? - niezbyt głośno zapytał Prow, jakby wychwyciwszy tę jej myśl.

Pokręciła głową na poduszce:

- Niczego...

„Miksturka”, jaką bez sprzeciwu wypiła, podporządkowawszy się jego delikatnemu poleceniu, rzeczywiście nie była ani narkotykiem, ani środkiem nasennym. Jakaś ziołowa, przyjemnie rozluźniająca mieszanka. Zresztą, jej tam było wszystko jedno, lubi podporządkowywać się komuś. Skuwająca pokora - i całkowity spokój. Taka spokojna, dobra, miła rzecz.

- Chcesz się umyć?

Iwga uniosła ciężkie powieki.

- Co?

- Czy chcesz wziąć prysznic? Przecież jesteś brudna jak prosię...

Iwga uśmiechnęła się z przymusem.

- Tak... O ile rybki... w łazience... się nie przestraszą.

Po fakcie uprzytomniła sobie, że wyszło to dwuznacznie i zaczerwieniła się. Paskudny taki rumieniec, aż do łez.

- Rybki są przyzwyczajone - powiedział Prow z uśmiechem.

Jego ręka spoczęła na brzuchu Iwgi.

Iwga rozryczała się.

Nie wiedziała, które ze swoich nieszczęść powinna opłakiwać w pierwszej kolejności. Silniejsza wydawała się gorycz z powodu braku perspektyw na spokojny poranek z brzękiem naczyń w tle; że nie będzie wpadało słońce przez uchylone okno i Nazar... tak. Nazar nie zawoła jej na śniadanie. Iwga oddałaby życie za jeden taki poranek... Za wielokrotnie wyśmiewane szczęście - szczęście bycia jak wszyscy...

- Jestem wiedźmą - powiedziała ze szlochem.

Ten poważnie skinął głową:

- To nie powód do powodzi łez.

- Nie... brzydzisz się? Nie jestem wstrętna?

Prow przyglądał się jej tak długo i uważnie, że właściwie powinna była wleźć pod pled.

- Boisz się mnie - powiedział przesuwając palcem po dolnej wardze. - A czy ciebie ktoś się kiedyś bał?

Iwga siorbnęła nosem.

Prow poruszył się i nagle mocno przycisnął do tapczanu pasmo włosów, a Iwga poczuła, że Prow pachnie miętą. Nie miętową pastą do zębów, nie miętą gumy do żucia.

- Zaraz zemścimy się na twoim... tym profesorskim synku - jego ręka delikatnie uwolniła pasmo włosów. - Właśnie teraz... To głupiec, prawda?

- Prawda - szepnęła, wpatrując się z zamierającym sercem w czarne oczy z nieruchomymi źrenicami.

- Zapłacze, kiedy się dowie, jak się zemściliśmy?

- Zapłacze... - powtórzyła Iwga szeptem.

I zobaczyła bladą twarz Nazara, z zaciśniętymi ustami. I to było poważne.

- Ale ty przecież... chyba jesteś zmęczony... po dyżurze... - powiedziała cichutko, spazmatycznie wczepiając się we własne niezdecydowanie.

- Już odpocząłem. Idź, nakarm rybki... Weź zielony ręcznik. Karma jest w pudełeczku obok lustra...

Rybki chciwie pochłaniały pokarm.

Drzwi do łazienki nie miały zamka, pozostała po nim tylko dziura. Iwga nie wiadomo po co włożyła weń palec i pokręciła nim. Niby czego się boi... Przecież to nie egzekucja. Nie idzie na śmierć. Nie w krąg tańczących cugajstrów, nie do plastykowego worka z metalowym eklerem... Nie w piwnice inkwizycji. Nie do dusznego biura, gdzie rejestruje się wiedźmy, a sam ten akt, jak powiadają, jest przeohydny...

A właściwie, Nazarze, czegoś ty oczekiwał? Widzisz, jaki mam niewielki wybór. Nie chcę ani do rejestracji, ani na stos... Na ulicę też nie chcę. Chociaż... Panowie, wstąpcie do naszego egzotycznego burdelu „Sabat w łóżku”. Seks na miotle, panowie, będziecie zachwyceni, spędziwszy wolny czas z naszymi temperamentnymi wiedźmami...

Stęskniła się za gorącą wodą. Żarliwie zdrapywała z siebie noce spędzone w poczekalniach, zmywała woń metra i namolny zapach dezodorantu również - miała go dość. Ile można używać tego samego, od trzech dni? Musi sobie kupić inny, nawet gdyby miała wydać ostatnie pieniądze. Ale kupi, i to dziś, dziś...

Usiłowała zedrzeć z siebie skórę. Żeby ją zmienić, jak żmija. Odnowić się, odrzucić niepotrzebne, poprzednie, bezbarwne i dziurawe życie. Jak starą pończochę. I, na przykład, bez oglądania się na cokolwiek, pokochać dobrego człowieka Prowa...

Bez oglądania się. Na tę dobę, co mu została do nowego dyżuru.

Ekler na plastykowym worku. Ekler, ekler, czerwone rybki, chciwie chwytające grudki przenikliwie pachnącej karmy. Straszne resztki niawki na wydeptanej trawie. Strugi gorącej wody...

Prow delikatnie zastukał do drzwi:

- Nie utonęłaś tam przypadkiem? Czy może te piranie cię pożarły?

Zielony ręcznik miał wielkość prześcieradła. Iwga stała przed Prowem, owinięta niczym pomnik na sekundę przed otwarciem. Mocno zaciskała w opuszczonej ręce wilgotne od pary ubranie.

- Poczekaj - Prow wszedł do łazienki, w marszu rozpinając spodnie. - Ja też je nakarmię...

Przez kilka chwil Iwga stała w ciemnym przedpokoju, wsłuchując się w szum płynącej wody.

* * *

Przybyli na stadion pół godziny po rozpoczęciu koncertu, kiedy trybuny na całego były rozśpiewane i rozklaskane, kiedy tłum usiłujący przedostać się za ogrodzenie bez biletu, już trochę się rozpłynął, a samo ogrodzenie, szpaler chłopaków w mundurach, już z lekka się rozluźnił i przestał złościć. Nad boiskiem pływały kolorowe dymy, a przeszywały je, nicowały, nurkowały w nich i wynurzały się mocne promienie żarliwych reflektorów.

- Nigdzie nie pójdziesz - powiedział Klaudiusz do Fedory.

W mikrobusie, wypełnionym uzbrojonymi ludźmi, było nienormalnie cicho. Jak w sali rozpraw, sekundę przed ogłoszeniem wyroku. Jak w szpitalu...

- Patronie - Mawin odkaszlnął, na szkłach jego okularów mignęły bliki. - Wielki Inkwizytor nie... to nie są działania operacyjne. Lokalna operacja na moim odcinku, za który odpowiadam ja i tylko...

Klaudiusz skinął głową na znak zgody. Odczekał, aż Mawin odetchnie z ulgą i oświadczył zimnym, oficjalnym tonem:

- Mając na uwadze nadzwyczajną sytuację uważam swój osobisty udział za usprawiedliwiony i właściwy dla dobra sprawy. Grupa operacyjna - przyjrzał się obecnym w mikrobusie - przechodzi pod moje bezpośrednie rozkazy. Niech zginie zło...

Mawin milczał. Klaudiusz stał przed nim przez sekundę - by utrwalić efekt - potem otworzył drzwi i wyskoczył na asfalt.

Plac przed stadionem był zaśmiecony do absurdu. Przestępując przez zmięte plastykowe kubeczki, urywki

gazet i kolorowe skórki jaskrawych południowych owoców, Klaudiusz ruszył na obchód ogromnej murowanej misy, misy pod wieczornym niebem, talerza wypełnionego wrzącym ludzkim warem...

War. Zupa. Spóźnił się?!

Od strony sceny widniały trzy kordony. Pierwszy tworzyły grupki nie mających nic do roboty wielbicieli, ponuro patrzyli ochroniarze, obwieszeni kaburami, jakby na pokaz. Na widok Klaudiuszowej oznaki strażnicy rozstępowali się - trochę wystraszeni, jak tłumek wiejskich dzieciaków.

Nad stadionem szalała piosenka - i chyba nawet nienajgorsza, szkoda, że Klaudiusz nigdy nie odczuje jej uroku. Tak jak chirurg podczas spektaklu baletowego, widzący zamiast tańca tylko napięte mięśnie i pracujące ścięgna, Klaudiusz słyszy teraz zamiast muzyki natrętny hałas, głuche rytmiczne uderzenia. Arytmiczne względem serca. Przeszkadzające w koncentracji.

Nie zatrzymując się, wyciągnął prawą rękę w bok i w dół. Ci co idą za nim, na pewno nie są dyletantami. Och, jak dawno już nie zdarzało mu się brać czynnego udziału w operacji, jak dawno...

Drugi kordon, w cywilu. Magiczne działanie migoczących inkwizytorskich odznak, zdziwione twarze. Jakieś dziewczyny z grupek choreograficznych, na pół nagie, w przeźroczystych szortach na gołe ciało. Damulka w długopołej marynarce, z profesjonalnie twardymi zmarszczkami w kącikach zaciśniętych ust:

- O co chodzi, panowie? Wy...

- Proszę zachować spokój. Najwyższa Inkwizycja.

Trzeci kordon. Byczysko, które ma w nosie odznaki i dobre zachowanie. Klaudiusz nie chciałby brudzić sobie nim rąk właśnie w tej chwili, kiedy coraz wyraźniej i lepiej wyczuwa wiedźmę. Tam, za zamkniętymi drzwiami...

- Co to jest?! Stać, z powrotem!

Byczysko wymachuje czymś... Chyba to pistolet. Takiemu wystarczy rozumu, żeby wystrzelić... A w takim tłumie...

Klaudiusz usunął się w bok. Niech bykami zajmują się ci, co mają to wpisane w zakres obowiązków służbowych; on, Wielki Inkwizytor, wyczuwa wiedźmę. Zapomniał już, że wiedźmy nie rodzą się w celach przesłuchań, gotowiutkie, w dybach, nie pamięta już, jak wygląda dobra wiedźma na swobodzie...

Nie dotykał klamki. Po prostu dał znak - któryś z tych, co szli za nim, skoczył jak wiewiórka i uderzył w drzwi ramieniem. Ustępująca z łatwością sklejka, a taka niby na oko odporna...

Grzmot. Wysoki okrzyk, wszystko ginie w rytmie trwającej i ciągnącej się piosenki.

Wspaniałe pomieszczenie. Na aksamitnych kanapach malowniczo porozrzucane jakieś szmatki; głębokie zwierciadła posłusznie odbijają niekończący się rząd lamp. Kobiety są dwie - jedna klęczy w kącie, zasłaniając oczy rękami, druga zamarła nad oparciem obrotowego krzesła, a w ręku trzyma kasetkę z przyborami do charakteryzacji, a oczy...

Klaudiusz cofnął się. Miał wrażenie, że dwa niewyobrażalnie długie, ostre ostrza jednocześnie przeszywają jego szyję pod uszami. Stojąca przed nim wiedźma była niewyobrażalnie silna. Potwornie.

- Wracaj, inkwizytorze.

Znowu wysoki okrzyk. Krzyczy ta kobieta, co klęczy w kącie.

- Wracaj. Albo na trybunach znajdziesz wiele, mnóstwo parującego mięsa.

Klaudiusz milczał. Nie było sensu i czasu marnować siły na rozmowy.

- Słyszysz mnie, inkwizytorze?..

Piosenka urwała się.

Efektownie, w locie i na wysokiej nucie, gwałtownie, jak ustrzelona. Stadion eksplodował oklaskami i w tym momencie Klaudiusz skoczył. Starż uderzył w twarz umiejętnie wycelowanym promieniem strachu - panicznego, przyprawiającego o mdłości. Zdążył wysunąć przed siebie ręce, źrenice wiedźmy zrobiły się pionowe, jak u kota.

- Wra... caj...

Znowu lawina strachu - jak uderzenie bicza. Ale już słabnącego bicza, gotowego wypaść z rąk.

- Wracaj... inkwizytorze...

W jej ręku matowo błysnął metal. Srebro. Wygięty język srebra.

Westchnienie. Wiedźma odchyliła się do tyłu - z gracją, pięknie w swoisty sposób; potem gwałtownie zgiąwszy się w pół, rzuciła się na podłogę.

Uderzenie rękojeści o parkiet. Koniec.

Ta, co klęczała w kącie, cicho zaskowytała. Tam, na górze, na scenie, gwałtownie uderzyła muzyka i rytmicznie zaczęło bełkotać kilka dziewczęcych niewykształconych głosów.

Klaudiusz gestem powstrzymał ludzi, stojących w progu. Podszedł do leżącej wiedźmy. Przejechał nad nią dłonią, jakby chcąc ją pogłaskać, ale jednocześnie nie decydując się ten gest. Ręka nic nie wyczuła - jakby parkiet był pusty.

Klaudiusz chwycił leżącą za ramię i z wysiłkiem odwrócił na plecy.

Krew wiedźmy wyglądała jak czarna dekarska smoła. Klaudiusz dopiero teraz zrozumiał, że leżąca ma na sobie szlafroczek charakteryzatorki. A spomiędzy dwu kuszących kieszonek na piersiach wystaje rękojeść

srebrnego rytualnego kindżału, darującego błyskawiczną i gwarantowaną śmierć. Wspaniały los każdej wiedźmy. Wielkie odejście.

- Co się tu... panowie... wy...

Klaudiusz odwrócił się. Odsunął łokciem spoconą, wystraszoną gwiazdę, bliską paniki na progu własnej charakteryzatorni. Jak powiedziała nieboszczka? „Znajdziesz wiele, mnóstwo parującego mięsa”?

Wiedźma-bandera, prorokini. „Odnica, okręg Odnica, tak, tak, tak!..”

Co ona jeszcze wieszczyła?

Za drzwiami, przed frontem wystraszonego tłumu organizatorów i obsługi stał kurator Mawin, a oczy jego płonęły zimno i drapieżnie.

(DIUNKA. KWIECIEŃ)

- No to gdzie was podwieźć, chłopaki?

Pasażerów było dwoje. Chłopak, chyba szesnastoletni i dziewczyna owinięta w długi czarny płaszcz; podniesiony kołnierz zakrywał jej twarz aż po oczy.

- Pasaż Pokoju? Ho-ho, o tej porze w centrum są takie korki...

- My się nie śpieszymy.

Samochód bez pośpiechu łykał kilometry. Klaw siedział, wciśnięty w skórzane oparcie kanapy, mocno zaciskając w dłoni zimną rękę Diunki.

Teraz wszystko będzie inaczej. Nie pozwoli, by ktoś na nią polował, nie odda jej nikomu. Wiżna to wielkie skupisko ludzkie - nie pusta baza wioślarska, niech ktoś wyśledzi w milionie tropów ten jeden jedyny ślad Diunki...

Wynajął mieszkanie w centrum. Wypatroszył w tym celu utajnione konto, na które od trzech lat składał pieniądze, by zrealizować marzenie i kupić sportowy samochód. A wynajął klitkę na piętnastym piętrze ciasnego jak ul budynku, gdzie nawet sąsiedzi widują się od przypadku do przypadku i nie poznają... Teraz on i Diunka będą mieli prawdziwe spokojne życie. Takie, jakby nic z tamtych rzeczy się nie wydarzyło...

Drgnął i mocniej zacisnął palce na dłoni Diunki. Bał się. Bał się o Diunkę - ale, co za koszmar, Diunki bał się również. Jego umysł usiłował i nie potrafił zwalczyć tej sprzeczności: Diunka umarła... Diunka wróciła... Ona jest w grobie... Jest martwa i jednocześnie siedzi tuż obok...

Wysiłkiem woli zabronił sobie o tym myśleć. O życiu nie wolno myśleć zbyt dużo, bo odechce się tego życia. Nie będziemy przewidywali nieszczęść, będziemy rozwiązywali problemy w miarę ich występowania...

Na plecach Diunki pojawiła się plama wilgoci. To mokry strój przebijał przez cienki płaszcz...

- Nie zimno ci?

Przeczący ruch głowy. Teraz nigdy nie jest jej zimno. I palce ma zimne, jak zima...

Jakby wyczuwając jego nastrój, odwróciła lekko głowę. Ścisnęła jego dłoń, odrobinę tylko:

- Klaw... Nic... opuszczaj... mnie.

* * *

Pokoik był wielkości autobusu. Nad ulicą zawisł balkon, półokrągły, z nierówną zardzewiałą poręczą. Klaw, gdy tylko wyszedł zapalić, od razu poczuł zawrót głowy - pod nogami, w odległości czternastu pięter, płynęły sobie na spotkanie dwa gęste strumienie - połyskujący metal, kolorowe światła, rozdrażnione, bijące w niebiosa klaksony... I - brak nocy, tylko brudnawe, nienaturalne światło.

Diunka siedziała na wygniecionym tapczanie. Zrzuciła już płaszcz i znowu była w przeklętym wężowym stroju.

- Zdejmij go - poprosił Klaw szeptem. - Wiesz co... spalmy go?

Wbrew oczekiwaniom posłusznie skinęła głową. I zsunęła z ramienia ramiączko. I drugie również; Klaw patrzył, nie domyśliwszy się, że powinien się odwrócić. W tym życiu nie widział Diunki nagiej. I nie może teraz ocenić, zmieniła się od tamtej pory czy nie.

Jej piersi wydawały się białe w porównaniu z resztą ciała. Ach tak, opalenizna przecież... Nie brązowa, a popielato-szara. Albo może myli światło, dochodzące z zewnątrz?

Diunka podniosła się, ściągając żmiją tkaninę z bioder. Klaw miał ochotę zamknąć oczy. Strój zmienił się w brudną szmatkę, skręcony powróz na jej kolanach.

Klaw poczuł falę gorąca. Odruchowo dotknął klamry własnego paska; Diunka zrzuciła strój na podłogę i wstała:

- Klaw...

Włosy na jego głowie stanęły dęba. Niemal krzyknął - tak ostro starły się w nim dwa nowe, jednakowo silne, jednakowo bezlitosne doznania.

Ukochane ciało. Jego dziewczyna. Jego kobieta. Pierwsza...

Mokre włosy-sopelki. Lodowate dłonie. Bose ślady na zamarzniętym piasku. Duszna woń kwiatów na grobie i jej twarz - ta sama! W ramce pogrzebowego portretu...

Widział ją w trumnie. Jak teraz...

- Klaw... nie... wypędzaj... mnie...

- Nie wypędzę - wydusił z siebie. - Ale...

- Nie bój się... Klaweczku, nie bój się... Przecież cię kocham... Obejmij mnie, bo ja tak długo...

Wbił zęby w dolną wargę tak, że po podbródku pociekła ciepła strużka krwi:

- Diuneczko, nie teraz...

- Klaw. Klaw...

Nie mogę, pomyślał bezsilnie. Nie... mogę.

Diunka stała obok, a jej ręce były zimne jak rybki. Jakby zbyt długo tkwiła w rzecznej wodzie.

I tak było, długo. Ach, jak długo...

Zmusi siebie i uwierzy, że czas cofnął się o dziesięć miesięcy. Że dziś jest upalny czerwcowy dzień, że jutro ma egzamin, że Diunka po prostu zbyt długo się kąpała i po prostu przemarzła. Zmusi siebie i zapomni o pogrzebowej procesji i o tym potwornym kwiatowym zapachu. Zapachu cmentarnej gliny... Zapomni. Zaraz.

- Klaw...

- Zaraz, Diuneczko. Zaraz...

Ten pocałunek miał posmak krwi z przegryzionej wargi.

- Klaweczku...

Zacisnął wargi. Już wiedział, że się zdecyduje.

Rozdział 4

Telefon szlochał długimi sygnałami. Telefon żałośnie błagał: podejdź do mnie, no podejdź... Podnieś słuchawkę, to jest takie ważne, od tego zależy ludzkie życie...

Nazar nie słyszał. Nazar wyszarpnął wtyczką telefonu z kontaktu, zostawił w swoim świecie ciszą i spokój. A może po prostu spał.

Iwga opadła na wilgotną ławkę.

W przedpokoju Prowa stał telefon. Na małym stoliku i Iwdze wystarczyło sił, by odwrócić stolik, postawić go w poprzek. Jednym rogiem zaprzeć o drzwi do łazienki, drugim o przeciwległą ścianę... Ciasne było to mieszkanko Prowa. Wąski korytarzyk.Tam również, w przedpokoju, nałożyła wilgotną bieliznę. Połykając łzy, wbiła się w dżinsy i sweter. Nie zawiązując sznurowadeł na butach, wypadła za drzwi; odgłos płynącej za drzwiami wody ustał. Iwga zachłysnęła się strachem - niemal tak, jak wtedy, na nocnym pustkowiu, wśród nieruchomo czerniejących wagonów.

Uciekła. Torba waliła ją po tyłku, jakby poganiając, dodając ochoty; na dróżce przed domem prysnęło przed nią na boki stadko dzieciaków. Staruszek z torbą z zakupami ledwo utrzymał się na nogach; wskoczyła w zamykające się drzwi autobusu i przez pięć przystanków bała się, że Prow ją dogoni.

Za co go tak urządziła? Co on jej zrobił, przecież nic złego?

I co będzie, jeśli rzeczywiście ją odnajdzie? Jeśli zacznie szukać...

Och, na pewno zacznie. Takich rzeczy nikt nie wybacza. Zwłaszcza Prow.

Gdyby tylko ten Nazar odebrał telefon. Iwga nie milczałaby do słuchawki - już dojrzała, żeby mówić. Żeby uniżenie pytać, też dojrzała. Żeby wynająć się tacie-świekrowi... tfu, byłemu tacie-świekrowi, profesorowi Mitecowi... Wynająć się jako gosposia. Ślubu nie będzie, to wiadomo. Ale Iwga już nie jest dumna, nie jest honorowa, w ogóle już nie jest... Jeśli Nazar nie zechce kochać wiedźmy, to niech przynajmniej ją obroni. Niech będzie... tolerancyjny... wobec wiedźmy...

Szybkie spojrzenie przechodzącej obok kobiety chlasnęło jak policzek. Litujące się i jednocześnie pełne obrzydzenia spojrzenie, podarowane młodej włóczędze z mokrymi włosami i czerwonym od łez nosem. Iwga poczuła się jak przyklejona do ławki ślina. Obrzydliwa i oburzająca z punktu widzenia higieny. Ciekawe, czy patrol policji, wolno maszerujący wzdłuż ulicy, nie zechce przepytać podejrzane dziewczynisko na okoliczność dokumentów?

Iwga wyraziście wyobraziła sobie siebie w rejestracji i podzielniku. Bezdomna bezrobotna wiedźma, nie znajdująca się w obowiązującym prawnie wykazie, stuka piąstką w biurko policyjnego kapitana: „W tej chwili dzwonię do Wielkiego Inkwizytora Wiżny! Osobiście! Natychmiast! A wtedy odpowie pan...”

Policyjny patrol zbliżał się, Iwga stłamsiła odruch ucieczki. Wymacała w torbie notes, otworzyła na pierwszej lepszej stronie, zagłębiła się w badanie własnego brzydkiego pisma. Człowiek jest zajęty, człowiek tylko na chwilą przycupnął na parkowej ławeczce, człowiek jest abiturientem, który przyjechał z prowincji zdawać na studia; może i lekko przetrzepana przez życie, ale bardzo pilna uczennica...

Zezując zobaczyła, że ich cienie przepłynęły o centymetr od jej sportowych butów. Przepłynęły, ale nie zahaczyły, to dobry znak...

- Czego się trzęsiesz, głupia. Oni mają cię w nosie.

Na drugim końcu ławeczki siedziała dziewczynka w sukience, przypominającej szkolną. Obok emitował apetyczną woń wózek z gorącymi sandwiczami.

- Zmieniłabyś image - poradziła jej Iwga przez zęby.

Dziewczynka uniosła brwi:

- Co?

- Wizerunek - Iwga wykrzywiła się z pogardą. - Kup sobie peruką i parasol... Albo włóż skórzaną kurtką z nitami i skołuj motor. Mdli mnie od tych twoich „sandwiczy”.

Dziewczynka uśmiechnęła się, wcale nie urażona:

- Obawiam się, że to ty będziesz musiała zmienić wizerunek. Idź dziś się zarejestrować, pomogą ci wybrać swój los. Podmiejska fabryka celulozy i ojcowski nadzór inkwizycji, całkowicie odpowiadają twoim poglądom na życie, czy nie tak?

Iwga milczała. Z wąskich szczelin dziewczęcych pozornie oczu, patrzyła na nią doświadczona, drapieżna, mądra istota.

- Czego ode mnie chcesz? - zapytała Iwga bezradnie.

Dziewczynka zmarszczyła nos:

- Mam ci opowiedzieć, jak się odbywa rejestracja? Najpierw każą ci się rozebrać do naga... Potem obnażą twoją duszę - będziesz się wywnętrzała chętnie jak nie wiem co, aż się zachłyśniesz słowotokiem... Nagadasz co najmniej na dużą-dużą kasetę... albo i niejedną. A potem przyjdzie taki łebas - dziewczyna drgnęła, jakby pod wpływem ukłucia bólu - z tych, co to... Markowy inkwizytor. I zacznie grzebać brudnymi łapami w tobie...

- Czy ciebie już zarejestrowano? - zapytała Iwga.

Dziewczynka uśmiechnęła się krzywo. Opanowała się, zresztą - na dobrą sprawę to nie traciła opanowania. Po prostu pozwoliła sobie na trochę emocji, żeby Iwga...

- Spadaj stąd - poprosiła Iwga szeptem. - Proszę. Dobrze?

Dziewczynka milczała chwilę. Potem uniosła się, wyciągnęła z trzewi wózka sandwicz, starannie odgryzła kawałek, przyklejając przy okazji na dolną wargę kawałek zielonego piórka pietruszki.

- Zadziwia mnie, jak długo się zastanawiasz... - Zielone piórko zniknęło, zdjęte długim językiem. - Jak chętnie bełtasz się w tym gównie.

I, nie wypowiedziawszy już ani słowa więcej, wstała i ruszyła wzdłuż ulicy. Krótka brązowa poła sukienki kołysała się, co i rusz nurkując pod coraz bardziej naciągnięty workowaty, szary sweter.

* * *

Wieczorem przyczepiła się do Iwgi para dziwnych mętnookich młodzieńców.

Iwga pośpiesznie przemierzała pustawą ulicę, czując za plecami ich przyklejone bezczelne spojrzenia; żeby im umknąć, weszła do jasno oświetlonego sklepu; tam, wśród wysokich półek i niespiesznie pałętających się klientów, chłopcy dogonili ją znowu, zatrzymali się przy wejściu nie kryjąc wcale i zaczęli z pasją przeglądać zawartość stoiska z mało przyzwoitymi czasopismami. Od czasu do czasu jeden z nich rzucał na Iwgę szacujące spojrzenie - jakby porównując jej zalety z gołym mięsem na połyskujących okładkach. Iwga

czuła, że ogarniają wściekłość, w końcu rzeczywiście poczuła zimny szał. Zacisnąwszy wargi, poszła obok młodzieńców do wyjścia, poczuła ich dziwny zapach. Ledwo wyczuwalny, słodkawy, mdlący - nawet nie zastanawiała się, czym były nafaszerowane ich papierosy, dziwne, mętne oczy prześladowców przestały robić na niej wrażenie. Napalone szmondaki...

- Hej, lisiczko!

Iwga drgnęła. Tak czasem nazywał ją Nazar, teraz to czułe imię zostało spostponowane przez obcą śmierdzącą gębę.

Przyspieszyła.

- Lisiczko, nie pędź tak... Chcesz koniaczku?

- Poszedł won! - rzuciła przez zęby.

Jej serce kołatało się jak wściekłe, a w ustach pojawił się nieprzyjemny posmak. Znajomy smak lęku.

Chwytliwe łapsko boleśnie chwyciło ją za ramię:

- Co to jest, że byle suczka robi z siebie nie wiadomo co...

Iwga poczuła, że ciemnieje jej w oczach.

Dnie i noce hańby, poniżenia, ucieczki. Przed Inkwizycją jest bezsilna, cugajstrów się boi - ale dlaczego każde bydlę...

To, co się wydarzyło potem, pamiętała kiepsko; noc puściła do niej oko z denka ciśniętej pod ławkę butelki i wygodna w uchwycie szyjka sama wskoczyła w dłoń, i niczym bryzgi rozleciały się na boki odłamki:

- Poszli won!..

Chciała dodać jakieś słowo, takie, które godnie określiłoby tę parę - ale nie znalazła takiego. Najgorsze wyzwisko wydawało się w tym przypadku banalne i przaśne, dlatego po prostu zrobiła krok w ich kierunku, zamierzając wypruć z obu flaki.

- A poszła ty, wiedźmo francowata...

W miarę jak odchodzili od niej, cichły przekleństwa, jakimi się pocieszali. Słowo „wiedźma” nie było demaskującym określeniem, po prostu - jeszcze jedno słowo w łańcuszku przekleństw; nieliczni przechod-

nie, obserwujący scenę z oddalenia, ruszyli do swoich zajęć. Iwga usłyszała albo sądziła, że słyszy odległy policyjny gwizdek. Popatrzyła na rozbitą butelkę w swojej dłoni. Wygodny „tulipan” szczerzył krzywe zęby odłamków; Iwga rozejrzał się w poszukiwaniu śmietnika. Jakoś wydało jej się bardzo ważne w tej chwili, by nie zaśmiecać ulicy. Na szczęście kosz był blisko, metalowa pokrywka uchyliła się posłusznie, a trzewia kubła z zadowoleniem połknęły dar Iwgi.

„Jak chętnie bełtasz się w tym gównie”...

Po palcach spływały czarne krople krwi. Jednak się pocięła.

* * *

Drzwi bramy były zamknięte. Iwga długo stała przed nią, słuchając, jak płynie rynsztokiem leniwa deszczówka.

Gdzie wychodzą okna mieszkania numer cztery? Na plac Zwycięskiego Szturmu czy na podwórze, gdzie mokną na deszczu dziecinne huśtawki?

Jej zdecydowanie topniało. Przeklęta noc i przeklęte chmury. Przeklęty zamek w bramie, może jeszcze za drzwiami urzęduje ochroniarz. Drzemie sobie, gapiąc się w mały telewizor, grzeje nogi przy elektrycznym kominku i zerka w stronę mieszkania numer cztery...

Przebiegła z bramy do budki telefonicznej. Postała chwilę wpatrzona w taniec kropel, spływających po szkle. Podniosła ołowianą rękę, wykręciła numer, którego nie musiała nawet zapisywać. Wyrył się w jej pamięci.

Nikt nie podnosił słuchawki. Iwga zsunęła się po ścianie, objęła rękoma kolana i zmusiła się do nie myślenia.

* * *

Wczesnym rankiem brama otworzyła się od wewnątrz. Staruszka z suczką, obie niezmiernie podobne do siebie, obie rasowe, zadbane i poważne, wyszły na rytualny spacerek.

Iwga odczekała, aż staruszka starannie umieści na łopatce psie odchody, przeniesie je przez całe podwórko i uroczyście wrzuci do specjalnego pojemnika. Iwga odczekała aż para wykona kilka niespiesznych kółek po podwórku, wejdzie na schody; przepuściwszy przodem suczkę, leciwa dama zostawiła drzwi otwarte. Zaczął się nowy dzień.

W bramie pachniał deszcz. Ochroniarza nie było - zamiast niego w kącie stał mięsisty fikus, który pewnie widział i staruszkę, gdy była dziewczynką, i suczkę - w szczenięcym wieku.

Iwgi buty zostawiały na stopniach mokre ślady. Sufity w budynku były tak wysokie, że w kątach nad schodami swobodnie czaił się półmrok; Iwga szła, przecierając dłonią lakierowaną poręcz. Stopni było nadspodziewanie dużo - chociaż musiała wejść tylko na piętro. Stanęła przed wysokimi, obitymi czarną wykładziną, pancernymi drzwiami...

Cichnący dźwięk dzwonka. Iwga oderwała palce od przycisku, zielonego, jak guzik na jej starym płaszczu.

Milczenie. Cisza. Potem na drugim piętrze szczęknął zamek i od razu rozjazgotał się podniecony piesek.

Iwga odskoczyła od drzwi, wolno wsunęła ręce do kieszeni, podniosła głowę.

Staruszka stała na schodach, na jej twarzy nie było ani strachu, ani normalnej w takich razach podejrzliwości. Po prostu bezmierna ciekawość:

- A pana Starża chyba nie ma... Wyjechał przedwczoraj. Czy coś przekazać?

- Nie - Iwga odwróciła się.

Staruszka chyba zdziwiła się jeszcze bardziej:

- Ale pani przecież nie do Klawa? To znaczy - pana Starża?

Pewnie należało coś powiedzieć. Przez minutę Iwga usiłowała wydusić z siebie jakieś słowo, potem odwróciła się i ruszyła w dół. Zabrudzona dłoń bezsilnie zjeżdżała po żółtym lakierze poręczy.

* * *

Klaudiusz spał i śniło mu się, że jest rybą. Okrągłą jak kula i kompletnie siwą; podobało mu się, że jest rybą, ale kiedy samolot zaczął schodzić do lądowania, sen urwał się z nieprzyjemnym skokiem serca w piersi.

Dwie wiedźmy były torturowane niepotrzebnie - naprawdę nic nie wiedziały. Trzecia wiedziała, ale nawet jemu nie udało się wyciągnąć z niej jakichś użytecznych wiadomości. Piąta długo milczała, ale w końcu udało się i opowiedziała wszystko...

Co prawda, raczej to też nie było „wszystko”. Mawin jest zawodowcem... Mawin będzie musiał ciężko pracować, ale to jest właśnie praca, a nie gorączkowe gaszenie pożaru. Pożar, można sądzić, na jakiś czas udało się zadeptać.

„Przecież wszystko rozumiesz? Co się dzieje? Powstrzymasz to, prawda?..”

A cholera wie...

Samolot nurkował, wpadał w powietrzne dziury; żołądek Klaudiusza skakał do gardła, co za szczęście, że prawie dobę nic nie jadł. Zresztą, nie ma co się oszukiwać. Mdliłoby go również na twardym gruncie. Teraz będzie go długo mdliło, bardzo długo, całe życie...

Trzeba było zmusić Mawina, pomyślał ze złością. To on jest tu kuratorem, wiedźmy też, znaczy, jego... Niechby się męczył. Niechby deptał po grdyce własnej schludności i... i jeszcze czegoś tam, bo teraz to „coś tam” w Klaudiuszu jest całe posiniaczone. Pokaleczone. Trzeba było Fedorze to podsunąć, baba ma hart i okrucieństwo we krwi...

Uśmiechnął się złośliwie. Mawin... nie wydobyłby tej informacji. Przyjemnie jest mieć świadomość zawodowej przewagi nad podwładnym. Jak w tym dowcipie o asenizatorach: „Ucz się synu, bo jak nie, to przez całe życie będziesz klucze podawał...”

Samolot dotknął kołami betonu pasa. Klaudiusz z żalem odczuł zamianę lotu na pośpieszny bieg po betonie. Zaraz przyjdzie do domu, odłączy telefon i znowu stanie się rybą. We śnie. Gdzie nie ma dręczonych przeczuć ani wiedźm, ani czary stadionu, który zawisa nad głową, ogromny betonowy talerz, ludzka kasza, kasza, mieszanina...

Wstrząsnął nim dreszcz. Z takim właśnie uczuciem wchodził wczoraj do piwnicy. A dziś doszedł do tego jeszcze obrazek: tysiące ludzi w panice rzucą się do wyjścia... Kobiety, dzieci, nastolatki, krwawa mieszanina w betonowym talerzu...

Samolot zatrzymał się. Dość, powiedział sobie Klaudiusz. Zaraz wyłączymy tę myśl...

Nabrał pełną pierś powietrza i wyobraził sobie wszystko do ostatniej kreseczki. W szczegółach i kolorze - łącznie z czyimiś zgniecionymi okularami pod siedziskiem. Potem wyobraził sobie, jak po tym jaskrawym obrazku wyobraźni rozpełzają się szczeliny, jak po rozbitym szkle. I jak te odłamki z brzękiem opadają. Odetchnął z ulgą. Koniec.

Padało.

- Jak tam w Odnicy, patronie? - zapytał na powitanie ochroniarz.

- Pełnia sezonu turystycznego - uśmiechnął się Klaudiusz. - Pachną magnolie, niech to licho... Bierz urlop, Sali, żonę za szmaty i na plażę...

Ochroniarz roześmiał się, otwierając przed Klaudiuszem drzwi samochodu:

- Rozwiodłem się, patronie.

- Tak? - zdziwił się Klaudiusz. - I słusznie. Bo z powodu bab to tylko same kłopoty. I niemal co druga - wiedźma..

Teraz roześmiali się obaj.

Dwie godziny temu Fedora odprowadzała Klaudiusza aż pod schody do samolotu. Nie odzywała się. Właściwie - według etykiety - powinna go odprowadzić. Ponieważ kurator Mawin pełni służbę w dzień i w nocy, a wizyta Wielkiego Inkwizytora była nie oficjalną, a roboczą... Nawet brudnoroboczą. Bardzo-bardzo brudną.

Fedora milczała, a on miał co innego na głowie. Marzył o tym, by zostać sam. Oprzeć się o fotel i spróbować wylizać rany. Odtworzyć przynajmniej pozory duchowej równowagi...

- Trzymaj się, Fedoro. Pracuj, dzieci pozdrów...

- Pozdrowię.

- Podoba im się Odnica? W końcu morze blisko?

- Pewnie się podoba.

- Do widzenia. Lecę.

- Szczęśliwej podróży... Klawie.

Potem, wspominając i analizując, nie potrafił określić, z jakim wyrazem twarzy patrzyła na niego. Jak na kata? No nie, raczej nie, to z jego strony przesadna nieufność... Jak na bohatera?

Takie samo spojrzenie zapamiętał kiedyś w wykonaniu jej córki. Dziewczynka miała może pięć lat, mama wyjeżdżała w delegację - na długo, i dziewczynka patrzyła z rezygnacją i wyrzutem, to nie było dziecinne spojrzenie - jakby powtarzała w duchu: co ja mogę zrobić, z losem nie mam szans wygrać...

Mama wyjeżdżała w delegację, która nazywała się „miesiąc z wujkiem Klawem w bezludnej bazie turystycznej”. Co my wszyscy możemy zrobić z losem...

Wóz wytoczył się na plac Zwycięskiego Szturmu i Klaudiusz z przyjemnością odnotował, że oderwał się od zakazanych myśli.

Kilka godzin snu i będzie grzebał dalej. Ponieważ był przekonany, że wiedźmy z głębokimi „studniami” rodzą się nie tylko w Riance i nie tylko w Odnicy... Ale to - potem. Wszystko potem.

Ochroniarz zajrzał do bramy, wrócił i z szacunkiem ustawił się z tyłu - oczekując, kiedy Wielki Inkwizytor skończy przyglądać się kwietnikowi z irysami i wejdzie na górę. Klaudiusz machnął ręką:

- Idź, Sali... Na razie...

Na schodach było zimno i wilgotno. Klaudiusz pokonał pierwszy marsz schodów i dopiero wtedy wyczuł bliską obecność wiedźmy.

(DIUNKA. KWIECIEŃ)

Kupował jej chleb, kefir, obiady ze stołówki studenckiej, chyba jednak nic nie jadła. Łamała bułkę na kilka części i rozlewała kefir do kilku szklanek - ale to były tylko pozory posiłku. Klaw bez narzekania zmywał

naczynia i przynosił nowe porcje. Zastosował się do reguł gry, więcej nawet - usiłował w nie uwierzyć.

Niemal całkowicie zaniechał nauki, schudł i sczerniał. Julek Mitec od dwóch tygodni z nim nie rozmawiał, ponieważ w odpowiedzi na jakieś niewinne pytanie Klaw okrutnie go zrugał, obrzydliwie obraził i to bez powodu. Jeszcze bardziej uraził Julka fakt, że z powodu „bojkotu” cierpiał przede wszystkim on sam - Klaw miał głęboko w nosie te psychologiczne niuanse.

Klaw żył, oddzielony od reszty świata nieprzenikalną kurtyną. W jego miniaturowym mieszkanku na czternastym piętrze wieżowca-mrowiska przez cały czas oczekuje go ukochana kobieta, która, pozornie, jest martwa. Przez całe dnie i noce, odcięty od reszty świata Klaw usiłował rozwiązać najważniejszy problem swojego życia: jest szczęśliwy czy torturowany?

Za każdym razem, dotykając jej, musiał się do tego zmuszać. Wstrzymywał oddech, nie chcąc czuć bijącego od niej zapachu wody i z trudem rozwierał wargi, odpowiadając na pocałunek. Ale mijała minuta i jego ciało, podporządkowując się instynktowi, rozpoznawało w jej dotknięciach prawdziwe żywe ciało. I wtedy, odpowiadając, rozgrzewając się jego ciepłem, ciało Diunki traciło chłód i sztywność, jej skóra różowiała, wargi nabierały barwy i pieszcząc jej długą szyję, Klaw wyczuwał nierówny puls. Pulsowanie jej krwi.

Wtedy pamięć bez trudu podsuwała ciepłe lato i szeptał z wyrzutami sumienia:

„Diuneczko, wybacz” i obejmował ją tak, jakby chciał udusić.

Już drugi miesiąc żyli niczym mąż i żona.

Sprzedał antykwariuszowi dziesięć swoich ukochanych książek, kupił jej sukienkę i bieliznę, pantofelki i kapcie, a nawet zestaw kosmetyków; sądził, że przedmioty codziennego użytku, niedbale porozrzucane na widoku w ich niewielkim mieszkanku, pomogą mu pokonać słabe poczucie nierealności czy nawet paranoi, które, cokolwiek by o tym nie powiedzieć, ciągle leżały cieniem na ich dziwnej grze. Pewnego dnia Klaw zaproponował nawet:

- Może zadzwonimy do twoich rodziców?

Diunka długo wpatrywała się w niego, nie odrywając spojrzenia. Potem wolno pokręciła głową, a Klaw przeklął się za głupotę.

Jej włosy nigdy nie były suche. Kiedy Klaw ją obejmował, mokre pasma niczym zimne żmijki dotykały jego ramion; przeliczył resztę pieniędzy z wizyty u bukinisty, i kupił jej silny pięciobiegowy fen.

Chyba się ucieszyła, a on siedział w pokoiku i słuchał basowego buczenia, dochodzącego z łazienki; potem dołączył doń plusk wody.

Klaw wstał, zastukał, zajrzał. Diunka uśmiechnęła się i skierowała strumień ciepłego powietrza w jego twarz; przez chwilę Klaw czuł się Beduinem, smaganym po twarzy gorącym oddechem rozżarzonej pustyni.

Wanna była pełna, czapka białej piany wypełzała już niemal, jak kasza z garnka, przez brzeg.

- Bardzo duży kufel piwa - powiedział do Diunki i ucieszył się, kiedy się roześmiała. - Chcesz się wykąpać?

Diunka pokręciła głową. Nie chce się kąpać, chce tylko wysuszyć włosy...

- Czyli woda czeka na mnie?

Skinęła głową, dziwnie zadowolona. Jakby myśl o wymytym Klawie dostarczyła jej niemało radości. A on niemal się obraził. Czy ona uważa go za brudną świnię?!

Skrzywił się do własnych głupich myśli. Dotknął ciepłego - po raz pierwszy ciepłego! - policzka Diunki.

- No to poczekaj... Daj mi chwilę...

Wyszła, przymykając za sobą drzwi.

Klaw rozebrał się, ciskając rzeczy na kulawy regalik. Pod jędrną pianą było ciepło i przytulnie, nawet przytulniej niż mógł sobie wyobrazić; błyskawicznie straciwszy poczucie czasu, wyciągnął się, ułożył głowę na pochyłej ściance starej wanny i przymknął oczy.

Wszystko wróci. Już powoli wraca; kto wie, ilu mieszkańców miasta żyje z... nimi. Z ukochanymi istotami, przychodzącymi zza krawędzi na wezwanie? Przez lata i dziesięciolecia, kto może im tego zabronić? Chyba tylko cugajstrzy... Wspomnienie nie na miejscu, ale czy cugajstrzy są w stanie odnaleźć Diunkę? Nigdy w życiu... W oczy Klawowi zaglądała gardziel kranu, okrągła i czarna niczym studnia - od minuty narasta na jego krawędzi kropla. Rosła, drżała, chwytała na siebie mętne światło plafonu... Potem ociężale oderwała się, utonęła w pianie. Kap...

W ciszy łazienki jej upadek był niemal małą katastrofą. Oddalonym wybuchem, zresztą, nie. Ciszy przecież nie ma, jest suche trzaskanie pęcherzyków piany, przygłuszony odgłos wody w rurach i ledwo słyszalne buczenie... Pewnie Diunka w pokoju kończy suszenie włosów...

Klaw zerknął zezem.

Suszarka leżała na półce dla szamponów. Na tej, która jakimś cudem utrzymywała się na dwóch zardzewiałych wkrętach, krzywa, zwisająca nad samą krawędzią wanny; w tej chwili leżał na niej prezent od Klawa dla Diunki: fen. I cicho pomrukiwał, włączony na minimalne obroty. Nie wierząc własnym oczom, Klaw prześledził wzrokiem trasę czarnego spiralnego przewodu - kończył się w kontakcie.

Jak ona mogła go zostawić?! I jak on, dureń, nie zauważył włączonej suszarki, przecież nie jest samobójcą... A może zwariował i, kiedy nurkował w pianie, nie było na półce żadnej suszarki?

Kiedyś dawno temu widział taki film. Śmieszny i jednocześnie straszny, oglądali go razem z Diunką w

letnim kinie, gdzie bezlitośnie kąsały komary i wiły się w strumieniach światła ćmy... W tym filmie dziewczyna, którą prześladował morderca, wepchnęła zbrodniarza do wanny i cisnęła za nim włączone urządzenie elektryczne...

No tak, to był właśnie fen. Mało kto ma w łazience telewizor czy lampę biurową. Klaw, co z ciebie za idiota...

Ostrożnie, starając się, by szczyt piennej zaspy nie dotknął półeczki, chwycił się rękami śliskiego brzegu wanny. W tym momencie półeczka drgnęła, ponieważ okres służby dwóch zardzewiałych wkrętów właśnie minął.

Klaw znieruchomiał, odczuwając w brzuchu ssącą, męczącą pustkę.

Fen, ciągle pracowicie pomrukując, spełzł ku krawędzi półeczki. Biała plastykowa końcówka skierowała się ku wodzie, jak pysk udręczonego pragnieniem zwierzęcia. Wyczuwszy słaby, ale wyraźny podmuch ciepłego powietrza, piana drgnęła i osiadła; pojawił się krążek otwartej wody, mała przerębel. Fen wolno, ale nieuchronnie ześlizgiwał się, jego droga zmieniała się w upadek i dziwne, że ta część sekundy ciągnęła się dla Klawa kilka długich minut.

Przypomniał sobie nie historię swego życia, nie mamę i pierwszy pocałunek. Przypomniał mu się stary lum, ciężko oparty o cmentarny płotek. Z wielkimi oczyma na mądrej, choć pospolitej i niemłodej twarzy. Ciemne gałęzie starej jodły. Wszystko. Nie!

Nikt i nigdy nie uczył go takich rzeczy. Wyrzucił przed siebie obie ręce, odpychając widmo nadchodzącej śmierci i woda w wannie chlusnęła falą, jakby zamierzała liźnięciem zdjąć fen... albo odrzucić go precz.

Nie wiadomo dlaczego, elektryczna zabawka na mgnienie oka zatrzymała się w upadku. Pewnie zaczepiła o coś ciężka żeberkowana rękojeść; Klaw już wyskakiwał z wanny, ciągnąc za sobą strumienie wody i płaty piany. Oto już pod stopami znalazł się szorstki gumowy dywanik, oto mokra dłoń chwyta za spiralny przewód...

Nie wiadomo dlaczego był pewien, że przewód się nie podda - ale wtyczka wymsknęła się z kontaktu łatwo i bezdźwięcznie, pociągnięta zbyt silnym ruchem, przeleciała przez całą łazienkę, uderzyła w ścianę, odbiła się i plusnęła w wodę. Zaraz za wyłączoną suszarką, która w końcu spadła.

Klaw stał w stygnącej kałuży. Z przekrzywionej półeczki po kolei ześliznęły się do wanny: butelka szamponu, pędzel do golenia i brzuchata mydelniczka, fen nieruchomo leżał na białym dnie. Jak utopiony stwór.

Potem po plecach Klawa przeleciało zimne powietrze. Uchyliły się przymknięte drzwi.

Diunka stała na progu i milczała. Przenosiła pełne zadziwienia spojrzenie z nagiego dygocącego chłopaka na wannę z przerzedzonymi kłębami piany. I z powrotem.

- No... - Klaw zachichotał wysoko, nienaturalnie. - A ja się prawie usmażyłem...

Diunka milczała. W napięciu jej oczu znajdowało się również coś takiego, czego Klaw nie zrozumiał.

* * *

Iwga ocknęła się z zimna, kiedy na dole dały się słyszeć kroki. Wstrzymawszy oddech, wsłuchiwała się w obcą milczącą obecność - ten, kto wszedł z ulicy, stał chwilę obok fikusa, a potem odwrócił się i wyszedł. Nie zdążyła nawet odetchnąć - do bramy znowu ktoś wszedł; Iwga poczuła znajome już mdłości.

Przyciskając do siebie torbę, rzuciła się do góry. Pędziła na drugie piętro, na trzecie, na strych - ale już po pierwszym kroku źle postawiła stopę i nic nie wyszło z ucieczki, mogła tylko, i zrobiła to, wbić się w ciemny kąt. Wiedząc przynajmniej, że od strony czarnych opancerzonych drzwi nie uda się jej zobaczyć.

Obecność inkwizytora stała się jeszcze bardziej uciążliwa. Jeszcze wyrazistsza i ostrzejsza; przez pulsowanie krwi w uszach, Iwga usłyszała kroki. Najpierw zdecydowane, niespieszne, potem, po chwili postoju - wolniejsze, jakby niezdecydowane.

- Kto tu?

Uderzenie. Iwga zwinęła się, zaciskając usta dłonią. Ból uderzył i odszedł, przez mokre rzęsy zobaczyła prowadzące w dół stopnie. A na stopniach nogi w ciemnych butach. Kompletnie suchych, pomimo deszczu.

- Tego nie należało robić, Iwgo.

Westchnęła tak głęboko, jak tylko mogła. Niewidzialny napór zelżał, zostawiając po sobie tylko słabe mdłości i dreszcze.

- Nie należy czyhać za węgłem. To niebezpieczne... Chodź, wstajemy.

- Nie chcę do rejestracji - powiedziała, wciskając się plecami w zimną ścianę. - Nie chcę do więzienia. Ja nie będę tam żyła, nie chcę...

- Oj, Iwgo - w jego głosie dało się słyszeć zmęczenie. - Żebym tak ja miał tylko twoje problemy.

* * *

Pierwszą rzeczą, jaką uczynił Klaudiusz, była penetracja lodówki - otworzył drzwiczki i tępo zapatrzył się w jej syte, wypełnione garnkami wnętrze. Najedzenie nie miał kompletnie ochoty, ale kontemplacja jedzenia pomagała skoncentrować się i tworzyła złudzenie działalności. Poza tym człowiek, zajmujący się lodówką,

nie powinien wydawać się straszny. W każdym razie jemu tak się wydawało.

Mitec junior nie miał racji, i jego narzeczona wcale nie zamierzała przeczekiwać w objęciach jednej z licznych, zdaniem Nazara, koleżanek. Człowiek nocujący trzy dni u koleżanki, wygląda nieco inaczej. I ma inne oczy. Inne.

- Nie czas - powiedział jakby do siebie. - Nie czas to, by niezarejestrowana wiedźma szwendała się po ulicach i nocowała na dworcach.

Nie patrzył na Iwgę, ale od razu wyczuł, jak się szarpnęła. Jeszcze sobie wyobrazi, że on potrafi czytać myśli. Albo że zalał miasto szpiegami.

Przedwczoraj chyba nawet ją wspominał. Ach tak, przecież dzwoniła... A on zadzwonił do Nazara. A Nazar...

- Długo na mnie czekałaś?

Westchnienie.

- Nie wiem... Stanął mi zegarek...

Klaudiusz westchnął:

- „Stanął mój zegar, stoi

Zapomnij imię me, stoi

Złoty kwiat w świecie stali

Wybiła godzina, i zegar stanął...”

Bezmyślnie pokręcił w ręku opakowanie z wędliną. Ciekawe, co teraz powinien z nią zrobić... Z Iwgą, rzecz jasna, nie z wędliną. Co z nią zrobić, szczególnie w kontekście własnego wczorajszego rozkazu. Wrócił do salonu. Dziewczyna stała przy drzwiach, na kawałku podłogi wolnym od wykładziny. Nie zdjęła mokrej kurtki, nie położyła na podłodze wysłużonej torby.

- Od wczorajszego dnia - podrzucił w dłoni paczuszkę z wędliną - dokładniej, od wczorajszego wieczora, gwałtownie skomplikowało się życie wszystkich bez wyjątku wiedźm... we wszystkich prowincjach. To znaczy - ono skomplikowało się wcześniej... kiedy zaczęły się samosądy. W samej tylko Riance... dobra, to są dane służbowe. A Wiżna jest miastem leniwym, na razie wystarczały mu same pikiety... - Przez chwilą kontemplował nalepkę na opakowaniu. - Dlaczego na wędlinach zawsze rysują uśmiechniętą świnkę? Czy raduje ją perspektywa wędzenia?

- Nie bardziej niż wiedźmy - na siłę odezwała się Iwga. - Wkrótce w supermarketach... pojawią się dziecięce zestawy „Spal wiedźmę”. Pęk drew... i ładna nalepka. Z uśmiechającą się... - Głos ją zawiódł.

- Rozbieraj się - polecił oschłym tonem.

Jej pełne napięcia oczy jeszcze się poszerzyły. Klaudiusz uśmiechnął się z irytacją:

- Miałem na myśli - zdejmij kurtkę... I buty też.

Rzuciwszy wędlinę na tapczan, podszedł do telewizora. Roztargniony wycelował pilota w telewizor.

Na kanale informacyjnym dywagował chudziutki, smagły, przypominający ptaka komentator. Ale nie wiedźmy były tematem jego pogawędki i za to Klaudiusz był mu wdzięczny. Świat nie składa się wyłącznie z wiedźm. Nawet jeśli tych ostatnich jest bardzo dużo...

- Dzwoniłaś do Nazara? - zapytał, patrząc jak miejsce chudego ptakokształtnego młodziana zajmuje kobieta ze sportową fryzurą.

Iwga odetchnęła głęboko:

- Nie pójdę do rejestracji. Oni... Nie pójdę!

Klaudiusz podniósł słuchawkę.

* * *

Przygryzając wargę do krwi, Iwga patrzyła jak chwytliwa, z wyraźnym wzorem żył na wierzchu, dłoń wystukuje krótki numer. Zgrzyt opadającej kraty, łańcuchy i smród pochodni. „W moim mieszkaniu jest wiedźma. Przyślijcie samochód...”

Postąpiła tak, jak tego od niej oczekiwano. Liczyła na litość zwycięzcy. Jakże pogardliwie uśmiechnie się dziewczynka w szarym ponaciąganym swetrze: no i co? Doczekałaś się? Przecież chciałaś tego, prawda? Bo po co inaczej przyszłabyś do niego”?

- Niech zginie zło - rzucił zmęczonym głosem do słuchawki odwrócony do niej plecami mężczyzna, a Iwga drgnęła, jakby to jej dotyczyło życzenie. „Zło - to ja”.

Inkwizytor długo milczał, słuchając głosu na drugim końcu linii; Iwga czekała, nieruchoma jak robak w puszce wędkarza. „Proszę przysłać samochód po wiedźmę... w ciągu dziesięciu minut...”

- Tak - rzucił inkwizytor. - Potem podzielimy się wrażeniami, Glurze. Najpierw doprowadź to do końca... Za trzy godziny będę potrzebował pełnej informacji. Na razie. Przez trzy godziny nie żyję...

Słuchawka opadła na widełki.

- Nie pójdę do rejestracji... - powiedziała Iwga bezgłośnie.

- Masz dobrą osłonę wewnętrzną - powiedział inkwizytor, patrząc w okno. - Jak się czujesz?

Iwga nagle uświadomiła sobie, że nie czuje mdłości. Rozwiały się, zniknęły.

- Dobra obrona - powtórzył inkwizytor z roztargnieniem. - Iwgo, chcesz spać?.. Bo ja bardzo chcę. Bardzo, Iwgo; jeśli nie prześpię się przynajmniej przez dwie godzinki, to wszystkie wiedźmy wszystkich prowincji otrzymają szansę świętowania mojego zgonu...

Potarł oczy. Najpierw niedbale, potem mocno, zaciekle, tak że natychmiast zaczerwieniły mu się powieki:

- Ja będę spał, Iwgo. Idź do kuchni, weź sobie z lodówki co chcesz, zjedz... Możesz też spać, na kanapie. Tylko - westchnął - nie rób dwóch rzeczy. Nie dotykaj drzwi wyjściowych i nie wchodź do mnie do gabinetu. Bo ja się od razu obudzę, a to, jak stało w pewnej powieści, „zepsuje mi nerwy.” Aha, i nie podnoś słuchawki...

Iwga milczała.

Oszołomiła ją nierealność zachodzącego. Twardy dywan pod nogami, skarpety przemokły na wylot, ale zdejmowanie skarpet przed Wielkim Inkwizytorem wydawało się jakieś takie... niepoważne. Nieładne, nieeleganckie...

Zamknęły się ciężkie drzwi do gabinetu. Szczęknęła dziwacznie wygięta klamka. Iwga jak stała, tak usiadła na wykładzinie.

Deszcz za oknem lał i lał. Na ekranie telewizora, którego nikt nie wyłączył, migotała reklamówka.

Iwga posiedziała chwilę ze skrzyżowanymi nogami, czując jak zaczynają lamentować mięśnie. Dżinsy miała mokre... Żeby tak przy ogniu, przy kominku... Przy stosie.

Drgnęła. Na ekranie płonęło ognisko, ale kamera, najwyraźniej amatorska, drżała, nie pozwalając przyjrzeć się metalowemu rusztowaniu, dookoła którego miotał się płomień. To był stojak pod koszykarską tablicę. A do metalowej rury przywiązano człowieka... Siatka na obręczy już spłonęła. Krzyczący ludzie, przypominający kibiców... Krzyczący bezgłośnie, ponieważ dźwięk był wyłączony. Wjeżdżająca w kadr straż pożarna, inni ludzie w mundurach... Bez przekonania opadające pałki... Ekran gaśnie...

Mówiąca głowa komentatora. Tego, co wcześniej, ptakopodobnego, z niebezpiecznym współczuciem na chudym obliczu. Iwga rozejrzała się w poszukiwaniu pilota. Nie znalazła, odszukała przycisk przywracający dźwięk.

- ... potwierdził także, że aktualny zestaw przedsięwzięć nie miał w swej surowości ekwiwalentu w ostatnich dwudziestu latach, a jego skuteczność jest taka, że już po dwóch godzinach po wprowadzeniu w życie działań profilaktycznych w okręgu Odnica zostało zlikwidowanych pięć szczególnie niebezpiecznych i zatrzymanych dziewiętnaście standardowych wiedźm. Jednocześnie Wielki Inkwizytor uznał za swój obowiązek podkreślić, że ściśle współpracując z resortem Porządku Społecznego, nie dopuści do dalszych

samosądów jako wyjątkowo szkodliwego dla Inkwizycji, antyhumanitarnego i bluźnierczego zjawiska...

Iwga siedziała na piętach. Świecący ekran palił jej źrenice.

- ... podstawowym kierunkiem działania nadal pozostaje wykrycie niezarejestrowanych wiedźm. Wyroki Inkwizycji będą od dziś wykonywane w ciągu doby, przy czym znaczącemu rozszerzeniu ulega wykaz danych, decydujących o izolacji czy likwidacji...

Przycisnąwszy guzik, Iwga poczuła krótką błogą chwilę rozkoszy z powodu własnej władzy. Pewne złośliwe zadowolenie, kiedy ptakolicy komentator zbladł i zgasł, zniknął, pozostawiwszy po sobie tylko zielonkawo-szare zwierciadło ekranu.

Tak. Siedzi oto sobie w mieszkaniu Wielkiego Inkwizytora, na podłodze przed martwą skrzynką. Spokojnie, wiedźmo, spokojnie... Tam, na deszczu, jest jeszcze gorzej. Życie wiedźm, i tak skomplikowane, komplikuje się jeszcze bardziej.

Zostawiając na podłodze wilgotne ślady, udała się do kuchni. Rozejrzała się, zacisnęła wargi, uchyliła drzwi lodówki... W ustach natychmiast zrobiło się ciepło i mokro; dobrze, że jej zdrowy apetyt jak na razie góruje nad wszelkimi nieszczęściami. Raczej nawet nie będzie niczego odgrzewała - zje wszystko na zimno. Może tylko herbaty...

Odwróciła się do kuchenki. Czajnik połyskiwał czystym zwierciadlanym bokiem, a w nim odbijała się stojąca w prostokącie drzwi ciemna postać.

Ręce Iwgi opadły. Czajnik stał się ciężki, a przecież były w nim co najwyżej dwie szklanki wody.

- Nie mogę zasnąć - powiedział usprawiedliwiającym się tonem inkwizytor. - To niedobrze, ale mnie nie dziwi.

Miał na sobie czarny szlafrok sięgający podłogi, krojem przypominający średniowieczny płaszcz.

- Ludzie wymyślili masę cudownych tabletek - powiedziała Iwga, patrząc w podłogę.

Inkwizytor westchnął:

- W moim przypadku nie skutkują. Mam swoisty organizm, nie zauważyłaś?

Iwga przełknęła ślinę, odsuwając widmo mdłości. Inkwizytor uśmiechnął się dziwnie:

- Naprawdę, twojej osłony mogłaby ci pozazdrościć każda wiedźma-bojownik. Chodź, zjedzmy coś.

Iwga uświadomiła sobie, że odechciało jej się jeść. Patrzyła jak drżą, syczą i wysychają krople wody na zwierciadlanym boku czajnika.

- Co zamierzacie ze mną zrobić?

Inkwizytor uniósł brwi:

- Dobre pytanie...

Iwga po raz pierwszy odważyła się popatrzeć mu prosto w oczy. Zmęczona twarz, błyski białych nocnych latarni w oczach, mimo że za oknem biały dzień.

- Dobre pytanie, Iwgo - Inkwizytor w zamyśleniu wyjął z pojemnika na chleb jędrną bladą bułkę. - Więc dzwoniłaś do Nazara czy nie?

Odwróciła się.

- Widzisz... - Inkwizytor starannie, z jakąś dziwną knajpianą zręcznością kroił chleb. - Mnie już w dzieciństwie wpojono, że osobiste problemy każdego człowieka są wyłącznie jego problemami. Rozumiesz?

- Po co im pan powiedział. - Szeptu Iwgi niemal nie było słychać. - Pan mnie... żywcem... za co, co ja panu zrobiłam?

- Nazara bardzo uraziło twoje kłamstwo - oświadczył oschle inkwizytor. - Wszystko i tak stałoby się jasne, tyle że byłoby znacznie boleśniejsze.

- Boleśniejsze już nie mogło być.

- To tylko tak ci się wydaje - głos inkwizytora szeleścił jak popiół w przedmuchiwanej wiatrem mrze, Iwga poczuła mróz na skórze. Zadrżała.

Czajnik rozgwizdał się, woda zaczęła wrzeć. Ten gwizdek w gardle, pomyślała Iwga, to po to, żeby popiskiwał radośnie. Jak zadowolony piesek.

- Osobiste problemy... - wymamrotała Iwga ze złością. - Nie musi mnie pan straszyć...

Osobiste problemy i... obowiązek służbowy. A pan jakby i jedno, i drugie, usiłował wypełnić...

Inkwizytor westchnął:

- Siadaj, Iwgo.

- Postoję.

- Usiądź.

Wczepiła się w krawędź stołu, usiłując utrzymać się na nogach, póki niedbale rzucone polecenie walczyło z jej wolą. Ach, to tak oni to robią. W ten sposób... Prawdę mówiła dziewczyna w szkolnej sukience.

Dziwnie blisko okazała się podłoga. Bardzo czysta, wyszorowana rękoma rzetelnej, płatnej gospodyni. Wesolutkie plastykowe kwadraciki...

Walka skończyła się nijak - urwała się. Polecenie znikło, naprężona wola Iwgi, w mgnieniu oka straciwszy przeciwnika, zaczęła się miotać, szukając ujścia. Dzwonienie w uszach i ból uderzonej o podłogę ręki.

- Przepraszam, nie chciałem.

Przygryzając wargę, podniosła się. Nie wolno jej leżeć przed nim. U stóp niech się walają zwyciężeni.

- Przepraszam, nie chciałem. Jesteś jakoś patologicznie przywiązana do wolności. Widzisz przymus nawet tam, gdzie go właściwie nie ma...

Iwga patrzyła na swoją błyskawicznie czerwieniącą się dłoń.

Chciała powiedzieć, że Wielki Inkwizytor nie może nie zmuszać. Że tak przywykł do tej roli, że przymusza nawet do drobiazgów, bez powodu, bez sensu, sam tego nie zauważając. Ale chyba, w jej sytuacji, lepiej jest zmilczeć. Słuchać, jak ćwierka samica wróbla na zewnętrznej stronie parapetu.

Inkwizytor jadł. Bez pośpiechu, ale jednak szybko, szybko z nawyku, jak żołnierz czy robotnik, przyzwyczajony do krótkiej przerwy obiadowej.

- Zdawałaś w szkole testy?

Iwga drgnęła.

- No to masz test... Miasto pełne ludzi. W mieście jest gdzieś bomba. Wybuchnie za godzinę, może w metrze, może w szpitalu lub w przedszkolu. Jedynym człowiekiem, który to wie, jest pewna zdecydowana kobieta, która nie zamierza odpowiadać na żadne pytania. A ty jesteś śledczym. Mężczyzną w średnim wieku. Jak będziesz działać?

Iwga milczała. O co mu chodzi? Co ona ma do tego, przecież nie ma pojęcia o żadnej bombie...

Inkwizytor odsunął talerz. Wyjął z kieszeni długą paczkę papierosów, zapalił chciwie, nawet, można powiedzieć, lubieżnie. Zmrużył oczy, patrząc na dym:

- Nie usiłuj przyszyć tej historii do siebie. To fikcja. Wymyślona przeze mnie. W tej chwili. Rodzaj zagadki. Jak byś postąpiła?

- Nie wiem - odparła cicho.

Inkwizytor uniósł brwi.

- Myślisz, że tym ludziom... dorosłym i dzieciom, którym sądzone jest umrzeć za godzinę, jest lżej z powodu twojej ignorancji?

Iwga poczuła dotknięcie niepokoju. Zbyt mocno wierzyła we władzę słów nad rzeczywistością; nawet wymyślona historia może stać się jawą - w wymyślonym świecie. Wymyślony wybuch może rozrzucić ludzi za wymyślone sześćdziesiąt minut...

- Trzeba się... dowiedzieć... - wykrztusiła.

- Jak? - W głosie inkwizytora słychać było rezygnację, jakby ta gra stawała się w zastraszającym tempie rzeczywistością. - Jak mam się dowiedzieć, skoro ta... suka milczy?

- Dlaczego? - zapytała Iwga.

Inkwizytor wzruszył ramionami:

- Nie wiem... Nie mam pojęcia. Czas płynie, a my już zmarnowaliśmy na zastanawianie się pięć minut...

Iwga zacisnęła palce:

- I nikt więcej nie wie?

- Nikt - rzucił inkwizytor, zaciągając się. - Posłuchaj, zacząłem palić, nie zapytawszy ciebie... Ty nie palisz?

- Niemożliwe, żeby nikt inny nie wiedział...

- Możliwe. Montowała ładunek z pomocnikiem. Pomocnik został zabity. Ona przeżyła...

Iwga w końcu usiadła. Przycupnęła na brzegu taboretu, nerwowo zsuwając kolana:

- No... nie wiem. Torturować ją trzeba, żeby powiedziała...

Palce inkwizytora zacisnęły się, mnąc palącego się papierosa. Na stół posypał się popiół, mignął iskierkami i zgasł. Przestraszona Iwga podniosła oczy. Czy coś powiedziała nie tak?

- Nie jestem pewien - powiedział inkwizytor. - Nie jestem pewien, że to... Widzisz... Wczoraj cały dzień zajmowałem się torturowaniem kobiet. A społeczność w twojej osobie mnie poparła, jak widzę.

Uśmiechnął się z goryczą, patrząc jej w oczy.

- No to czego pan oczekiwał? - zapytała starając się, by głos zabrzmiał możliwie obojętnie.

- Chciałem... - Bez pośpiechu wyjął z paczki nowego papierosa. - W sumie, nieważne. Co chciałem, to osiągnąłem.

Przez jakiś czas oboje słuchali, jak kapie o dno zlewozmywaka woda. Uderza w emaliowane dno - kap, kap... Iwga nagle zobaczyła oczami duszy przestronne pomieszczenie z niklowanymi zlewozmywakami i metalowymi - cynkowymi? - stołami, a na stołach...

- Jeśli zostaniesz zainicjowana - Inkwizytor uważnie przyglądał się zmianie wyrazu jej twarzy - jeśli tak się stanie, to czeka cię, być może wspaniała kariera... O ile to słowo można zastosować w ich hierarchii. Z takimi zadatkami byłabyś pewnie wiedźmą-tarczą... Albo nawet wiedźmą-banderą, ponieważ węch masz wyśmienity... A może i nie? Ale i tak nie inicjuj się, Iwgo, proszę cię. Nie przyprawiaj mnie o dodatkowy ból głowy - uśmiechnął się smutno.

- Czego chcą wiedźmy? - Iwga przypomniała sobie swoją rozmówczynię, roznosicielkę gorących sandwiczy.

- Wiele bym dał - Inkwizytor przeciągnął się - żeby to zrozumieć. Czasem wydaje mi się, że już, za chwilę, zrozumiem. Ale... żeby to zrozumieć, trzeba być wiedźmą. Kiedy się nią staniesz... no, krótko mówiąc, opowiesz mi po starej znajomości. Czego one chcą?..

- Proszę zapytać je podczas tortur - nie wytrzymała Iwga. Inkwizytor skrzywił się, otworzył nawet usta, ale w tym momencie w pokoju zabrzęczał telefon i cicho rozdzwonił się

drugi - w kuchni.

Iwga nagle poczuła uderzenie lęku. Paniczne i beznadziejne oraz kompletnie bez powodu - pewnie po prostu rozszalały się nerwy, użądlone przez nagły dźwięk. Inkwizytor ułożył papierosa na brzegu popielniczki i leniwym ruchem sięgnął po słuchawkę:

- Tak...

Wyraz twarzy nie zmienił się, ale Iwga już wiedziała z kim rozmawia. Dowiedziała się i pokryła lodowatym potem.

- Oczywiście, nie było mnie... Wróciłem dziś o świcie, z kurortu można powiedzieć, z Odnicy... Tak, widzisz, jaką mam ciekawą pracę... Przestań. Jakie znowu urazy, przecież jesteśmy chyba dorosłymi ludźmi... Nie, ten tydzień mam wykreślony z życiorysu. No właśnie, słyszałeś. Słucham?

Iwga wzięła do ręki kawałek bułki. Bezmyślnie nadgryzła, wgryzła się, usiłując zaspokoić świeżym pieczywem nie głód, ale inne uczucie, nieokreślone, niemniej ssące. Przeżuwać, przeżuwać...

Inkwizytor słuchał, nie patrząc na Iwgę. Patrzył, jak wolno dopala się bezużytecznie na brzegu popielniczki papieros. Iwga czekała skamieniała.

- Widzisz - oznajmił o ton niższym głosem inkwizytor. - Takimi rzeczami nie wypada mi się zajmować, to nie mój poziom... Wybacz, ale właśnie teraz nic ci nie mogę powiedzieć.

I zerknął na Iwgę. Szybko, z ukosa, ale tak, że drgnęła.

W słuchawce bzyczał podniecony metalowy, zmieniony przez odległość głos. Głośny i roznamiętniony, chyba bardzo pragnący przekonać.

- Dobrze - powiedział wolno inkwizytor. - Ale dlaczego ty do mnie dzwonisz, a nie on? To już chyba dorosły chłop, nie?

Iwga poczuła się niezręcznie. Jakby ktoś obraził przy niej Nazara.

- Dobrze - powtórzył inkwizytor, ale jakimś zmęczonym głosem, matowym. - Niech zadzwoni do mnie... Albo ja zadzwonię, jak będę coś wiedział. Dobrze?

Iwga wstała. Bezszelestnie wróciła do salonu. Stała i przyglądała się pokojowi i nie zapamiętywała go; usiadła w kącie na podłodze, podkuliła nogi. Nieładnie jest podsłuchiwać cudze rozmowy.

* * *

Odłożył słuchawkę i przez kilka minut siedział, wpatrując się w spopielony papieros.

Nie jest łatwo być ojcem, samotnie od wczesnego dzieciństwa wychowującym jedynego syna. To się odbija na osobowości. Może nie na każdej, ale na Julka - tak. Julek to urodzony opiekun...

Dziewczyna siedziała w salonie, po prostu na podłodze. Rudzielec. Lis w potrzasku. Popatrzyła pytająco. Od razu odwróciła spojrzenie, opuściła wzrok. Oczy płonące, ale nie zaszczute; Klaudiusz westchnął. Nie ma nic gorszego, niż niezarejestrowana wiedźma.

- No więc tak, Iwgo. Przyjaciel mój, a w jakimś tam stopniu twój świekr, trzeba powiedzieć, martwi się. Oczywiście, bardziej go interesuje los syna... niż nasze powody. Do pewnego stopnia ma rację i można go zrozumieć. Proponuję odczekać pół godziny, przemyślisz sobie wszystko dobrze i zadzwonisz... do profesora Miteca.

- Nie - odpowiedziała natychmiast. - Ja... nie. Nie wiem, co mu... powiedzieć.

Klaudiusz z udawanym zdziwieniem wzruszył ramionami:

- No to co w takim razie mamy robić?

Dziewczyna znowu się nastroszyła. Zjeżyła, wciskając łopatki w róg pokoju. Klaudiusz kolejny raz odczuł zwarty kłębek jej potencjalnych możliwości. Chociaż... Po inicjacji każda z nich może stać się albo wybitnym bojownikiem, albo szarą roboczą wiedźmeczką.

- Zadzwoń - powiedział ugodowo. - On się denerwuje. Szuka ciebie... Spróbuj go zrozumieć. Zadzwoń... Jeśli chcesz mogę wyjść.

I, nie czekając na zgodę, poszedł do gabinetu i zamknął za sobą drzwi.

Długo, bardzo długo w pokoju panowała cisza. Potem cicho zakukały klawisze telefonu i Klaw pokiwał z zadowoleniem głową, na słuch rozpoznając numer. Przymknął oczy, zarzucił nogę na podłokietnik miękkiego fotela.

- To ja.

Głos dziewczyny brzmi głucho, ale ogólnie dość dobrze. Twardo, bez wahania i szlochów; Klaudiusz znalazł w szufladzie biurka miętusa, pokręcił w palcach i włożył do ust.

- To ja... Tak.

Milczenie. Ciekawe, co mówi poczciwiec-profesor, pocący się w tej chwili na drugim końcu linii.

- Rozumiem, że jestem winna - głos młodej wiedźmy stał się głośniejszy, teraz słychać w nim było powściąganą dumę. - Niestety, nie miałam innego wyjścia.

Klaw rozgryzł cukierka i z opóźnieniem przypomniał sobie, że nie znosi mięty. Chyba prosił gospodynię, by kupowała jakieś inne, berberysy, na ten przykład.

- Rozumiem - w głosie Iwgi rozbrzmiał metal. - Sądzę, że to pan musi zdecydować. Nazar również musi się opowiedzieć... Nie, proszę się nie denerwować. Ze mną wszystko w porządku.

Dumna prowincjuszka, powiedział Klaudiusz ponuro. Po trzech dworcowych nocach będzie ci jeszcze łgała o jakieś dobrej koleżance, u której może mieszkać do woli i bezpiecznie, choćby rok, nawet dziesięć lat.

Nagle poczuł, że ogarnia go irytacja. Mętna złość na obu Miteców, gotowych teraz uwierzyć w wygodną dla nich bajeczkę. A wiedźmeczka - też niezłe ziółko, z tą swoją dumą wyrostka...

- Ja?! - Głos dziewczyny pełen napięcia, odwlekając odpowiedź, zapytała jeszcze raz:

- Ja?..

Pauza. Klaudiusz dokładnie wiedział, że na drugim końcu przewodu też panuje cisza. Tam czekają na odpowiedź na zadane pytanie.

- Ja... - Dziewczyna zawahała się. - Jestem u... pana Starża. Tak...

Ach, to o to chodziło. Iwga, zapewne, zamierzała kłamać o budce telefonicznej, z której jakoby dzwoni. Albo znowu o wiernej przyjaciółce... Ale wystraszyła się, że Klaudiusz opacznie zinterpretuje jej kłamstwo.

- Tak - powtórzyła głucho. - Oczywiście.

Klaudiusz podniósł się bezszelestnie, drzwi jego gabinetu nigdy nie skrzypiały.

Iwga stała przy oknie, plecami do niego. Spiralny przewód telefonu leżał na wykładzinie, jak długaśna zdechła pijawka. Iwga stała, wciągnąwszy głowę w dygocące ramiona i słuchawka w jej ręku gadała i gadała - głos był pełen napięcia, ale generalnie przyjazny.

Wyjął słuchawkę z jej spazmatycznie zaciśniętych, ale od razu uległych palców. Przyłożył do ucha - plastyk zachował jeszcze ciepło i niemal niewyczuwalnie pachniał jej dezodorantem. Niezbyt tanim, o ile mógł to określić niekompetentny w tych sprawach Klaudiusz.

- ... nie stanie się od razu. Przecież rozumiesz mnie, Iwgo? Nie chciałabyś sprawić bólu Nazarowi... niepotrzebnego bólu? Oczywiście, to nie moja sprawa, ale... Takie rzeczy nie rozwiązują się w ciągu jednego dnia. On jest urażony - w głosie rozbrzmiał wyrzut - ale, sądzę, że po krótkim zastanowieniu... Kiedy będzie w stanie sam ci powiedzieć... m-m-m... Iwgo? Słyszysz mnie?

Klaudiusz podał słuchawkę dziewczynie. Ta odwracała się, by nie widział jej twarzy - ale głos miała twardy, kiedy odetchnąwszy, powiedziała do słuchawki:

- Tak. Oczywiście. Ma pan rację.

Klaudiusz chwycił ją za rękę, wyciągniętą do widełek; jej nadgarstek był szczupły i twardy jak gałązka.

- Halo, Jul? - rzucił niedbale, zawładnąwszy słuchawką. - Jak widzisz, spełniłem obietnicę. Czy mogę wiedzieć, jak się umówiliście?

Pauza. Widocznie profesor Mitec nie oczekiwał tak szybkiej zmiany rozmówców.

- N-no... Klaudiuszu... Nie wiedziałem, że... Krótko mówiąc, umówiliśmy się, że damy Nazarowi czas do namysłu. A potem, kiedy dojdzie do siebie...

- Potem, to znaczy kiedy? - przymilnie zapytał Klaudiusz.

Mitec zawahał się:

- No, tydzień... Może dwa...

- Jul - Klaudiusz sam usłyszał, jak zmienia się, wypełnia metalem jego spokojny głos. - Dziewczyna znalazła się w kiepskiej sytuacji. Nie ma dokąd iść, jest niezarejestrowana. Wiedźmy, które w ciągu dwudziestu czterech godzin od chwili podpisania ostatniego rozporządzenia - zerknął na zegarek - nie zarejestrują się, podlegają przymusowej izolacji. Powiedz mi wyraźnie, bierzecie z Nazarem Iwgę pod opiekę? Teraz? Czy mam wezwać patrol, żeby ją zawlókł do sekcji rejestracji i rozmieszczenia?

Dziewczyna zatrzepotała, nie patrząc, chwycił ją za ramię. Rzucił w słuchawką:

- Jul, daj mi na sekundą Nazara.

- On śpi - głuchym głosem odezwał się profesor Mitec. - Chłopak jest od trzech dni na środkach nasennych. Jeśli myślisz, że on tego nie przeżywa... że nie odczuwa bólu... ale przecież w końcu to właśnie ty...

Mitec podkręcał siebie. Klaudiusz przymknął powieki, zmusił się, by jego głos brzmiał spokojnie i miękko:

- Ja to wszystko rozumiem, Jul. Niestety, żyjemy w świecie, gdzie poza wiedźmami, istnieje mnóstwo innych nieprzyjemnych rzeczy... Ja nie czynią nikomu wyrzutów. Powiedz mi spokojnie, jak staremu przyjacielowi: możecie w tej chwili zaręczyć za dziewczyną? Nie?

- Klaudi... - Głos Miteca był zmęczony i proszący. - Przecież... możesz coś wymyślić. Błagam cię, Klaw... Jako przyjaciela. Wymyśl coś...

Klaudiusz milczał, słuchając jak nierówno, ciężko oddycha na tamtym końcu linii profesor Julian Mitec.

Jul nie jest w dobrej formie. Jakaś wczesna ta starość, żadnego sportu, żadnych spacerów, nie pomaga ten dom za miastem... Albo może został naprawdę tak mocno trzepnięty? W układ nerwowy?

- Dobrze, Jul - powiedział Klaudiusz niemal wesołym tonem. - Tylko zastanawiajcie się szybko, dobrze?

Mitec na tamtym końcu przewodu pewnie zaczął kiwać głową. Nieświadomy, że nikt go nie widzi.

- Tak, Klaudiuszu, oczywiście... Dziękują ci, no bo wiesz... Taka sprawa... Delikatna... Dziękują... Ty tam, tego... Dopilnuj...

- Dobra - Klaudiusz nie powstrzymał się i też skinął głową. - Dobra, na razie.

- Na razie, przyjacielu...

Odniósł aparat i postawił na miejscu. Kopniakami ułożył pod stolikiem pierścienie spiralnego przewodu.

- Odda mnie pan do izolatorium? - zapytała bezbarwnie Iwga.

- Nie wiem - uczciwie przyznał się Klaudiusz. - Ale sądzą, że nie spodoba ci się tam.

Usta dziewczyny wykrzywił wyzywający uśmieszek:

- Ja nie będę tam żyła... Właściwie, to nie wiem, po co tu przyszłam. I na co...

Chciała powiedzieć: „i na co ja liczyłam?”, ale nie chciała żeby zabrzmiało to płaczliwie, dlatego zdanie zawisło w powietrzu i nie zostało dokończone.

Klaudiusz westchnął:

- Widzisz... Jeszcze tydzień temu spokojnie umieściłbym cię u znajomych, u przyjaciół, u przyjaciół znajomych, u znajomych przyjaciół, jako kancelistką do jakiegoś dobrego biura albo sprzątaczką do czystego ofisu. Bez problemu. W tym mieście jest pełno ludzi, którzy z zadowoleniem wyrządziliby mi taką przysługę. Ale nie dziś. Teraz nie mogę tak po prostu cię wypuścić. Przecież wiesz, co się dzieje... z wiedźmami, wokół wiedźm. Wiesz?

- Tak - powiedziała szeptem Iwga.

Klaudiusz skinął z zadowoleniem głową.

- Cieszę się, że rozumiesz.

Iwga spojrzała na niego.

Teraz były to już oczy zaszczute. Wedle wszelkich kanonów polowania na lisy, zrozpaczone oczy zwierzaka, który nie ma dokąd uciekać.

(DIUNKA. MARZEC)

Domysł ukąsił go w drodze powrotnej.

Spóźnił się na ostatni autobus, ale udało mu się złapać okazję. Gadatliwy kierowca mieszkał nieopodal studenckiego miasteczka i zgodził się za darmo podwieźć do domu zmęczonego licealistę:

- Ja oczywiście wszystko, chłopie, rozumiem. Sam też taki byłem. Ale wiesz, szwendać się po nocach, to dla chłopaka i niebezpieczne, i nie uchodzi... Tak w ogóle...

- Mam już siedemnaście.

- No to co? Przecież mówię: dla chłopaka...

Klaw zgodnie skinął głową. Do bursy miał czterdzieści minut autobusem - dobry i chętny do pouczania wujek dowiezie go w ciągu kwadransa, a i tak dobrze, że Mitec ciągle się gniewa i nie trzeba będzie odpowiadać na pytania.

Na tym jego powodzenie się skończyło.

Przy posterunku inspekcji drogowej, kontrolującej wjazd i wyjazd z centralnej trasy, samochód został zatrzymany. Gadatliwy kierowca, wcale nie zmieszany, zaczął z posterunkowym gadać o pogodzie i jakości dróg na peryferiach; ten kiwał głową, badając przedłożone dokumenty, przyświecając sobie przy tym latarką. Nieopodal stało dwóch mężczyzn; Klaw drgnął, widząc krótkie futrzane bezrękawniki nałożone na skórzane kurtki.

- Proszę otworzyć bagażnik.

- Szukacie kogoś czy jak? - beztrosko zapytał gadatliwy kierowca.

- Kontrola rutynowa - niezbyt głośno odpowiedział mu jeden z cugajstrów.

Klaw poczuł ukłucie w sercu.

Cugajstrzy ustawili się po obu stronach kierowcy; ten nie zwrócił na to najmniejszej uwagi. Obojętnie obejrzawszy zawartość bagażnika, obaj kontrolerzy jednocześnie popatrzyli w oczy kierowcy, ten, najwyraźniej na chwilkę stracił opanowanie i spokój.

- Przepraszamy za kłopoty - rzucił wyższy z cugajstrów. - Szczęśliwej drogi.

Ten niższy rzucił kosę spojrzenie na stojącego obok Klawa. Chłopak poczuł, jakby jego podbródka dotknęła lodowata dłoń, jakby dorosły dotknął dziecka, wychowawca - podopiecznego: chwyt za podbródek, patrz no, w oczy...

- Chłopak jest kontaktowy - cicho powiedział niższy, zwracając się do kolegi.

Plecy Klawa zmroziły lodowate ciarki.

Kierowca, już wsiadający do wozu nachmurzył się. Drugi cugajster niespiesznie podszedł do Klawa i również spojrzał mu w oczy. Na ramieniu nieprzyjemnie, jakoś tak drapieżnie i jednocześnie przymilnie, spoczęła obciągnięta rękawiczką dłoń:

- Kogo widziałeś dziś wieczorem?

- To moja sprawa - powiedział Klaw. W ustach miał sucho. - Niby dlaczego mam zeznawać?

- Twoja sprawa - spokojnie zgodził się wysoki. - Ale jesteś kontaktowy w stosunku do nawi. Nie chcę cię straszyć...

Nic jestem strachliwy, chciał powiedzieć Klaw, ale przemilczał. Zacisnął zęby. Przecież torturować nie będą?! Skąd mają widzieć, gdzie ukrywa Diunkę?

- Nie chcę cię straszyć - ciągnął wysoki - ale niawy, z reguły, kontaktują się z ludźmi po to, by ich zabić. Zrównać, że tak powiem, szansę... Pierwszy raz widziałeś tę dziewczynę? Tak?

- Jaką dziewczynę? - zapytał Klaw, konsekwentnie grając głupka.

Jest wolnym mieszkańcem wolnego kraju, ten typas w głupiej kamizelce nie może mu wyrządzić krzywdy, nawet najmniejszej.

- Dziewczynę, z którą kilka godzin temu miałeś intymny kontakt - spokojnie wyjaśnił wysoki. - Z którą się przespałeś, mówiąc inaczej. Czy robisz to z kilkoma po rząd?

Klaw poczuł, że się czerwieni. I to kto - on, który uważał, że ma nerwy z żelaza! A tu prosta sprawa - kilka rzuconych niedbale słów i oto już stoi goły na wypełnionym ludźmi placu.

- Chłopcze, przespacerowałeś się dziś po brzytwie. Nie masz co się dąsać na mnie, bo ja tylko chcę ci pomóc. Następnym razem szczęście może się od ciebie odwrócić. Wczoraj wyjęliśmy z wanny piętnastoletniego chłopca. Podciął sobie żyły.

Wanna. Łazienka. Co za ohydne słowo...

I nagle Klawa postrzeliła niemożliwa, wstrętna i ohydna myśl. I odbiła się na jego twarzy takim nieudanym strachem, że ręka, leżąca na jego ramieniu, wyraźnie nabrała wagi:

- Cicho... Spokojnie, już po wszystkim, już dobrze.

Włączony fen na brzegu kaprawej półeczki. Ale skąd on się tam wziął?!

Diunka tak płakała...

„Przespacerowałeś się dziś po brzytwie...”

- Przypomniałeś sobie?

Klaw przełknął gęstą gorzką ślinę. Nieprawda. Głupi zbieg okoliczności...

„Przypomniałem sobie. Żyję z niawką, wynajmujemy mieszkanie na...”

- No, mały, gadaj. Nikt się nie dowie, że to ty powiedziałeś. Tylko my będziemy wiedzieli.

A kierowca?! Przecież stoi obok, gębę otworzył, w oczach zdziwienie z dużą porcją obrzydzenia.

- Dzięki - Klaw niezręcznie skinął mu głową. - Ja... jakoś się dostanę sam... Proszę jechać...

Pogardliwe prychnięcie. Dźwięczne zatrzaśnięcie drzwi, Klaw odczekał, aż samochód odjedzie.

- Ja...

Co za świństwo. Jaki wstyd.

- Ja... byłem z dziewczyną. Na ulicy... to znaczy, zapłaciłem jej... Pewnie to szmata...

Ledwo udawało mu się poruszać wargami. Teraz sam wierzył w to, co mówił, wierzył dla dobra sprawy - ale i tak czuł się, jakby zażywał kąpieli w ścieku.

- Mamy w liceum taką dziewczynę, Pchła... Więc ja z nią... ale nie bardzo wyszło... Uznałem, że... to przypadek. Ona sama do mnie podeszła, słowo honoru... Na ulicy... zaraz sobie przypomnę... na rogu prospektu i Przerwanej, obok przejścia podziemnego...

Przed oczami miał już plan miasta. Wyraźnie widział, gdzie miało miejsce to spotkanie. Im więcej szczegółów, tym będzie to wiarygodniejsze...

Cugajstrzy milczeli. Chcieli wysłuchać do końca.

- Adres? - cicho zapytał wysoki kiedy Klaw, wzruszywszy ramionami, umilkł.

- Na ulicy Wiecznego Poranka. Tam jest taki hotel... właściwie - kilka. Ona wynajęła pokój na godzinę...

- I zdążyliście przez godzinę?

To nie wytrzymał z dowcipnym wtrętem drugi cugajster, ten niższy.

- Ile? - krótko zapytał wysoki.

- Co?

- Ile kosztował pokój?

- Nie wiem... To ona płaciła...

Jedno z dwóch. Albo zaraz wsadzą go do auta i powiozą, by wytropić pokój, w którym jakoby był i jeśli się uprą, przyłapią go na kłamstwie. Albo machną ręką - bo na ulicy Wiecznego Poranka pełno jest wątpliwej reputacji hotelików, wynajmujących pokoje na godziny i nie żądających przy tym żadnych dokumentów. Zapłać i do boju...

Cugajstrzy popatrzyli na siebie. Zastanawiali się. Odrzucili raczej możliwość, że chłopak, nastolatek, potrafi tak kłamać. Nie znali Klawa.

- Wszystko nam powiedziałeś?

- Przysięgam na wszystko, co chcecie! Mogę iść na wykrywacz kłamstw.

Słabe uśmiechy.

- Masz przy sobie jakieś dokumenty?

Wyjął z wewnętrznej kieszeni opakowaną w folię uczniowską legitymację.

- Dobrze. Klaudiusz Starż, trzecie wiżneńskie liceum... Nie będziemy, oczywiście, powiadamiać opiekunów o twoich wątpliwych moralnie działaniach. Ale następnym razem... Przy okazji, nie zauważyłeś, że to niawa, niebyt?

Słowo, jak rzucony niedbale nóż. Jak siekiera.

- Nie, to człowiek - powiedział szeptem.

Cugajstrzy uśmiechnęli się razem i jednakowo, jak bracia.

- Najpoważniejszy błąd - wolno powiedział wysoki. - Ludzie często widzą w nich ludzi... I nawet boją się wydawać ich w nasze ręce. Że niby jesteśmy oprawcami... A to niebyty, chłopcze. To są nawie. Puste ludzkie powłoki, wypełnione... e-e-e zjawidłem. Kiedy zabijemy zjawidło, zostaje pusta powłoka... To nie są ludzie. To... jak by ci to wyjaśnić... Jakby przyszedł do ciebie zabójca w postaci pięknej dziewczyny. Czy, może jeszcze gorzej, w masce twojej matki.

Klaw omal nie usiadł na ziemi. Na wilgotnym asfalcie.

Miał ochotę wrzasnąć: bzdura! Co ty pleciesz? Mordercy to wy!

Ale zmilczał, zamknął sobie usta tanim duszącym papierosem.

Rozdział 5

- Proszę.

Iwga zmrużyła oczy, gdy niespodziewanie uderzyło w nie światło. Nie wiadomo dlaczego, ale oczekiwała, że zobaczy tu brud i wypłowiałe tapety - pewnie takie wrażenie wywarła na niej ciemna zniszczona brama; przedpokój był czysty i porządny, nawet ładny, a jedyną jego wadą była ciasnota.

Zresztą nie, była jeszcze jedna wada; Iwga poruszyła skrzydełkami nosa, wyczuła ledwo uchwytną woń niezamieszkałego domu.

- Wchodź, wchodź... Trudno tu się wyminąć dwóm osobom.

Masywny wieszak był pusty, Iwga zadrżała, wieszając swoją kurtkę na miedzianym, giętym wieszaku.

- Czy... ktoś tu mieszka?

- Czasem ja. - Inkwizytor wyjął z szafki parę damskich pantofli. - Czasem nikt... Przymierzysz?

Pantofle były niemal nowe; Iwga zawahała się. Rzadko używała obcych rzeczy, a jeśli już, to za każdym razem odczuwała wewnętrzny dyskomfort: wydawało jej się, że poprzedni właściciel ubrania zostawił na nim cząstkę siebie. Ciepło swego ciała... a może swój cień.

Inkwizytor zerknął z ukosa, chciał coś powiedzieć, ale się powstrzymał i wszedł do pokoju. Iwga nie zastanawiając się już więcej, włożyła stopy w pantofle. Były trochę za duże.

Pokoik odpowiadał przedpokojowi - miły, nawet wystawny, ale potwornie ciasny; dwa miękkie fotele i biblioteczka zajmowały niemal całą jego przestrzeń, zostawiając tylko wąski pasek chodnika na podłodze. Na książkach leżał kurz - pociągnąwszy nosem, Iwga wyczuła jego zapach.

- Nikt tu nie sprząta - obojętnie zauważył inkwizytor. - Jeśli chcesz, możesz spróbować. W skrzyni jest czysta pościel, w łazience ciepła woda. Zresztą, co znajdziesz, to twoje. Korzystaj, potem odłóż na miejsce.

- Czy to też... pana dom?

Inkwizytor zmarszczył czoło, jakby zmęczony jej tępotą:

- W sumie... tak. To jest w pewnym sensie mój dom. Jedzenie masz w torbie. W kuchni jest lodówka, naczynia, jakieś konserwy... Chcesz - to je zjedz. Telefon jest w sypialni, możesz korzystać. Ale jeden warunek musi być zachowany bezwzględnie, Iwgo. Nie wysuwasz stąd nosa! Nawet w razie pożaru.

Z trudem uśmiechnęła się:

- No, w razie pożaru, na pewno...

Nie odpowiadając na jej uśmiech, inkwizytor pokiwał głową:

- Nic. Gdyby tu był dobry zamek, to zamknąłbym cię bez namysłu. Ale ponieważ to miejsce było zaplanowane jako mieszkanie, a nie więzienie, jedynym zamkiem jest tu twój zdrowy rozsądek. Ponieważ, Iwgo...

Jego oczy błysnęły ostro. Iwdze wydało się, że na jej głowie zaciska się metalowa obręcz.

- Ponieważ - inkwizytor odwrócił się - wyrządzając przysługę swojemu przyjacielowi Mitecowi robię to, czego robić, tak naprawdę, nie powinienem. Ale jeśli ujmie cię patrol - a, mam nadzieję, że tak się stanie, jeśli tylko wyjdziesz do miasta - to znajdziesz się w izolatorium na prawach powszechnie obowiązujących. To też, w sumie, co by nie mówić, nie jest końcem świata - ale przecież chciałaś tego uniknąć?

Iwga z gotowością pokiwała głową.

- Ja... tak. Dziękuję, ja nie...

- No i dobrze. - Inkwizytora nudziły chyba jej bezładne dziękczynne zapewnienia. - Tutaj nikt nie przyjdzie, jesteś tu całkowicie bezpieczna. Siedź cicho, Iwgo. I na razie.

- Do... widzenia - wykrztusiła.

Na okiennej, od dawna niemytej szybie, drżały pojedyncze krople przelotnego deszczu; przywarłszy do szkła gorącym czołem, Iwga patrzyła, jak mężczyzna w długim ciemnym płaszczu wychodzi z bramy. Bez pośpiechu przecina małe nieciekawe podwóreczko; jego zielony krokodyl, wspaniały samochód, wygląda tu na przypadkowego przelotnego gościa, ale podwórkowy drobiazg, dosiadający huśtawek, nie zamierza pękać z ciekawości. Podeszli, popatrzyli - i wrócili do swoich zabaw. Widocznie pan Starż nie pierwszy raz stawia pod ich skromnym blokiem swojego wspaniałego grafa. „To jest w pewnym sensie mój dom.”

Cisza pustego mieszkania przygniatała. Iwga stała chwilę przy oknie patrząc na odjeżdżający samochód, potem westchnęła, zaciągnęła zakurzoną zasłonę i, na palcach ominąwszy fotele, zajrzała przez wąskie drzwi do sypialni.

Ach, to o to chodzi!

Poczuła się jak głupia. Głupia do kwadratu; no pewnie - po co by tu były damskie pantofle.

Z obrzydzeniem popatrzyła na swoje stopy w cudzych pantoflach. Potem znowu przeniosła spojrzenie na ogromne dwuosobowe łoże, zajmujące dwie trzecie ciasnej sypialenki.

Samotny wolny mężczyzna, nie obciążony sercowymi więzami. Szczyt kariery, wierzchołek drabiny społecznej, nie będzie ciągał, za przeproszeniem, bab... do oficjalnego mieszkania na placu Zwycięskiego Szturmu. Ma dość pieniędzy, by utrzymywać mały domek schadzek. Coś pomiędzy burdelem i hotelem.

Westchnęła. Wróciła do pokoju i usiadła w fotelu, przywierając do jego oparcia, miękkiego i zakurzonego. W jej umyśle, do niedawna zajętym wyłącznie pełnymi żalu rozmyślaniami o niemożliwości ucieczki, nieoczekiwanie znalazło się miejsce na nowy, trochę nie na miejscu nurt.

Czyli - wystarczy, że zajrzy do szafy... Albo, na przykład, pod łóżko. I tam na pewno znajdzie się zapom-niany przez kogoś grzebień. Z dwoma długimi zaplątanymi włosami. A na półce w łazience nie może nie leżeć stara, dawno zgubiona przez kogoś szminka, droga, z odciskiem obcych warg na jaskrawym perłowym trzpieniu. A idąc dalej, to i jakiś element bielizny się znajdzie, taki przeźroczysty, niedbale ciśnięty za szafkę...

Wykrzywiła usta w pełnym pogardy uśmiechu. W takim sposobie życia jest coś nienaturalnego; mężczyzna, przebierający w przypadkowych kobietach. Tfu. Chociaż może i nie są wcale takie przypadkowe: Wielki Inkwizytor nie będzie ryzykował zdrowia ani reputacji. Tak. Może to nawet kancelaria wybiera dla niego kobiety?

Iwga zmarszczyła się, jakby poczuła w ustach smak zgnilizny. Właściwie, dlaczego o tym myśli? O tych wszystkich obrzydlistwach, które ją, w najgorszym przypadku, wcale przecież nie obchodzą. A w najlepszym - istnieją tylko w jej wyobraźni...

To by znaczyło, że jej wyobraźnia jest nieźle wypaczona. Ale - w końcu - jest się młodą, zepsutą i spaczoną wiedźmą. Ciekawe, jak daleko posunie się jej wyobraźnia...

A może on przepuszcza przez to ogromniaste łoże właśnie młode, spaczone, świeżo upolowane wiedźmy?!

Przez chwilę Iwga czuła się tak niewygodnie, jakby siedziała na gwoździach. A potem przypomniała sobie nieprzeniknioną, niczym drzwi pancerne, twarz inkwizytora:

„Wyrządzając przysługę swojemu przyjacielowi Mitecowi, robię to, czego robić, tak naprawdę, nie powinienem...”

Widzicie go - chodzący protokół. Ją ma w nosie. Ją i jej kobiece oraz wiedźmie wspaniałości. Może rzadko potrzebuje kobiet. A może dziewczyn takich jak Iwga, dziewczyn, ma cały pęczek za grosik?

Poczuła ulgę i od razu niejasną urazę. Jakże są ponad wszystkimi ci wielcy ludzie, ci inkwizytorzy...

Zadrżała. „Wczoraj cały dzień zajmowałem się torturowaniem kobiet. A społeczność w twojej osobie mnie poparła, jak widzę...”

Całe zmęczenie poprzednich dni, ciężar bezsennych nocy, jednocześnie zwaliły się na jej ramiona i wdusiły w miękkie obicie fotela. Nie, o tym teraz myśleć nie będzie. Odepchnie od siebie, nie będzie...

Z trudem podniósłszy się, pokuśtykała do łazienki. Szminki na półce nie znalazła, usta wykrzywił jej złośliwy uśmiech. Jakież naiwne są współczesne kosmetyki: pewnie się ukryły pod szafką, myślą, że tam ich nikt nie znajdzie...

Ochlapała twarz ciepłą wodą. Chwilę stała, badając własną szarą twarz w owalnym lustrze; machnęła ręką i poczłapała do sypialni, gdzie zwaliła się, nie zdejmując ubrania, prosto na narzutę.

I już całkowicie na granicy snu pokazał się jej mężczyzna w rozpiętym ciemnym szlafroku, stojący obok łóżka, Iwga krzyknęła i usiadła, gapiąc się na pusty prostokąt drzwi.

Maniaczka. Aż tak ci się marzy gwałt?

* * *

Popielniczka były przepełniona. Klaudiusz odchylił się na twardym obrotowym krześle i przymknął oczy. Króciutka pauza... Właśnie, która to godzina?

Okrutna, ruchliwa, niezawodna machina inkwizycji - to jego zasługa. Jego zasługa, że podpisane rozporządzenie niemal natychmiast przestaje być papierkiem, a realizuje się w przesłuchaniach i przeszukaniach, aresztowaniach, obławach i patrolach. Nie nadaremno wysiaduje w tym fotelu od pięciu lat; można sobie tylko wyobrazić, jak przeklinają go setki wiedźm - w odległych prowincjach i na sąsiedniej ulicy.

Uśmiechnął się posępnie. Niepokój, trawiący jego duszę od wizyty u przyjaciela Miteca, nieco ścichł, ale nie zniknął. Niby epidemia w Riance została opanowana, tragedii w Odnicy udało się zapobiec, ale nic i nikt nie rozumie, skąd się wziął ten niespodziewany wyciek zła w wiedźmińskich duszach, i bez tego niespecjalnie życzliwych. I skąd się wziął ten nowy ich szczep, niepowstrzymanie agresywny, ze „studniami” o niewidzianych dotąd głębokościach, z jakimiś niemądrymi, nawet szalonymi motywacjami. Czyżby to ciągle były te szare, niezainicjowane wiedźmeczki, których w każdym miasteczku jest po kilkaset pod ścisłym nadzorem? I niby dlaczego wszystkie nagle zapragnęły nowego życia, właściwie - śmierci?

Coś się stało z ich instynktem samozachowawczym. Widoczne na pierwszy rzut oka zwycięstwo - spokój panujący w kraju - w każdej chwili może obrócić się w diabli wiedzą co. Wyłapie się tysiąc wiedźm - kto wie, czy nie wylezie z nieznanego podziemia kolejne trzy tysiące?

Pobawił się piórem. Wspaniałe pióro, potrafiące jednym podpisem powalić mnóstwo podnoszących się głów. Dobrze przynajmniej, że nie pisze czerwonym atramentem. Zmarszczył się. Nawet ten uparty młodzieniec, który wiele lat temu przestąpił próg inkwizytorskiej szkoły, raczej nie przypuszczał, że przyjdzie mu siedzieć w takim... w takim dole. Niech zginie zło, żeby go w tę i z powrotem...

Wśród jego wykładowców był pewien mądry i zapewne bardzo szlachetny mężczyzna, będący zwolennikiem „wariantu zerowego”. Oficjalna Inkwizycja starannie deklarowała kompletną neutralność w stosunku do samej idei „wariantu”, jednakże nie zabraniała swoim pracownikom dyskusji o niewątpliwych jego zaletach. „Wariant” bezczelnie deklarował, że wiedźma jest na świecie niepotrzebna. W ogóle. Każda...

Klaudiuszowi przyszła ochota rzucić piórem o ścianę. Zamiast tego westchnął i starannie położył je na stole.

W okienku centralki zatrzepotało zielone światełko.

- Słucham.

- Niech zginie zło... patronie. Widzenia żąda Helena Torka, numer ewidencyjny sześćdziesiąt osie...

- Pamiętam jej numer, Mito. Jest sama?

- Poza nią były tu siedemdziesiąt dwie osoby, od rana. Rozdysponowałam je... krótko mówiąc - są już załatwione. Pan Glur i zastępcy. A Torka...

- Przyjmę ją.

- Tak, patronie - zgodnie westchnęła centralka.

Wśród mnóstwa wiżneńskich wiedźm tylko niecała dziesiątka cieszyła się takim przywilejem - podlegała osobistej kontroli Wielkiego Inkwizytora. Klaudiusz sam wprowadził ten zwyczaj, aż po pięciu latach przestał on być nowością, ponieważ stał się właśnie zwyczajem. A Klaudiusz nie żałował straconego czasu. Uprzywilejowane wiżneńskie wiedźmy były wyjątkowo interesującymi rozmówczyniami. Helena Torka stanęła na czele wiżneńskiej opery mniej więcej w tym samym czasie, co Klaudiusz na czele Inkwizycji.

Właściwie, utrzymała się na swoim stanowisku wyłącznie dzięki Starżowi. „Nasz nowy Wielki Inkwizytor jest człowiekiem o szerokich horyzontach...”

Helena Torka była „głucharką”, niezainicjowaną wiedźmą - mimo wielu pokus, impulsywności charakteru i pięćdziesięciu przeżytych lat. Helena Torka dobrze znała cenę wielu rzeczy, a co najważniejsze była wierna swojej operze. Jak pies.

Drzwi otworzyły się bezszelestnie od zewnątrz. Kobieta, ukrywająca twarz pod ciemną woalką przy kapeluszu, drgnęła. Klaudiusz nigdy jej tu nie przyjmował - do regularnych kontrolnych spotkań z liderką bohemy znacznie bardziej pasował malutki pokoik piętro niżej, ten przypominający charakteryzatornię, z dużym zwierciadłem i miękką kanapą; natomiast wystrój gabinetu roboczego nie sprzyjał ani spokojnej rozmowie, ani szczerości; raczej odwrotnie. Żadnej wiedźmy nie ucieszy dochodzeniowy inkwizytorski symbol wycięty na drewnianym poszyciu ściany. W trzech egzemplarzach.

- Dobry wieczór, Heleno. - Klaudiusz podniósł się, jednocześnie starając się osłabić uderzenie, jakiego musiała doznać wiedźma.

Dyrektorka opery nigdy nie dysponowała osłoną. Nawet średniej mocy.

- Witam, mój inkwizytorze. - Kobieta pochyliła lekko głowę. - Ciężkie mamy czasy...

- Niełatwe. - Klaudiusz odczekał, aż usiądzie w fotelu dla gości. Wyjął papierosa, schował. - Pewnie nie jestem w tej chwili za bardzo przyjemny? Mocno naciskam?

- To nic. - Cienkie wargi pod cieniem woalki rozciągnął cierpiętniczy uśmiech. - Wytrzymam... W końcu, dla tego niezapomnianego odczucia, przesiedziałam w poczekalni sześć godzin.

- Proszę o wybaczenie, Heleno - oschle odparował Klaudiusz. - Mam nadzieję, że pani rozumie, dlaczego tak się stało.

Głowa w czarnym kapeluszu wolno skinęła. Kobieta starała się nie patrzeć na dochodzeniowe gifty na ścianach.

- Do rzeczy - Klaudiusz usiadł. - Dziś nie jest dzień kontrolny. Co spowodowało, że pani, człowiek zajęty, wyrywa sobie z życia tych sześć godzin?

- Nie zawracałabym panu głowy - cienkie wargi uśmiechnęły się znowu - gdybym nie uważała, że sprawa jest wyjątkowo ważna.

- Opera?

- Studium. Wie pan, mój inkwizytorze, studium choreograficzne całkowicie znajduje się, że tak powiem, pod skrzydłami teatru... przygotowanie nowych...

- Rozumiem. I co?

- Wczoraj... zabrano pięć dziewczynek. Dzisiaj rano - jeszcze dwie.

- Ile ich tam jest ogółem? Was?

- To są bardzo utalentowane dzieci - dyrektorka wolno uniosła woalkę, odsłaniając przed rozmówcą delikatną szczupłą twarz z błękitnymi żyłkami na skroniach. - Dziewczynki. Od czternastu do szesnastu.

- Ile?

- W studium - dziesięć.

- To bardzo dużo, Heleno.

- To jest sztuka. - Kobieta królewskim gestem podniosła brodę. - Nie ja wymyśliłam, że... utalentowane dzieci często są nami.

Klaudiusz oparł się o twarde drewno. Tego typu prawidłowość nie jest odkryciem - wśród dziewczynek ze skłonnościami do sztuk „pięknych” procent młodych wiedźm jest bardzo wysoki. Niezainicjowanych wiedźm, oczywiście.

- Heleno. Pani nie powiedziała im o konieczności zarejestrowania się?

Kobieta milczała.

- Ile z tej dziesiątki jest zarejestrowanych?

Wąskie wargi poruszyły się nieznacznie.

- Dwie.

- Heleno? Co ja powinienem teraz powiedzieć?

Kobieta wolno wstała. Z wysiłkiem, ale i tak z gracją. Nawet z dumą.

- Klaudiuszu... - Zrobiła krok w kierunku biurka; to był krok ofiary, dobrowolnie nadziewającej się na nóż, ponieważ zmniejszona odległość dostarczyła jej nową porcję bólu. - Proszę mi pozwolić tak pana nazywać... Klaudiuszu, to są właściwie dzieci. One... - Uniosła głowę. - W teatrze jest piętnaście wiedźm. Wszystkie są zarejestrowane, pilnuję tego... Ale nie te dzieciaki... Dla nich to zbyt bolesne. Niektóre z nich nawet jeszcze nie wiedzą... Że są wyrzutkami. Że są potworami. Że jedynym domem, gdzie nikt od nich nie będzie się odsuwał to ich studium, ich teatr, ich gniazdo... Siedem dziewczynek zabrano, to... to jest olbrzymi uraz. One przecież nie rozumieją za co. Jedna jeszcze została, czeka na aresztowanie. Już całą dobę nic nie je...

Zrobiła jeszcze krok. Jej twarz wykrzywiło napięcie i ból.

- Błagam. Przecież możecie mnie spalić, choćby i osiem razy. Ale wypuśćcie dzieci, one nie są niczemu winne, one żyją tylko baletem. Bez nich nie będzie teatru.

Klaudiusz przymknął powieki:

- Proszę się cofnąć, Heleno. Nie trzeba. Proszę się odsunąć.

Kobieta cofnęła się. Opadła w fotel - nie usiadła, a właśnie opadła. Z poprzednią dumą.

- Nie jestem katem - oświadczył głucho Klaudiusz. - Czy może wyglądam na takiego?

Kobieta chciała coś powiedzieć, ale nie zdecydowała się.

- Heleno... każda niezarejestrowana wiedźma jest dziś śmiertelnie niebezpieczna. Nie mogę wprowadzić pani w szczegóły, ale sytuacja, powstała w pani studium, jest niewybaczalna. I przykro mi, ale uraz, jakiego się nabawiły pani dziewczynki - jest zawiniony przez panią właśnie. Powinno się je było... rozumie pani.

- Nie odżegnuje się od swojej winy - zaczerwienione oczy kobiety błysnęły. - Jestem gotowa zapłacić za to. Ale nie ich kosztem.

- A czyim? Moim? Kosztem kompletnie niewinnych ludzi? Jak inaczej wyegzekwuję respektowanie prawa, jeśli nie będę karał za jego lekceważenie?

Kobieta milczała. Klaudiusz patrzył, jak z jej twarzy wolno spływa rumieniec, który wypłynął na nią podczas namiętnej perory. Spływa wraz z nadzieją.

- Stan wyjątkowy - przykrył dłonią pióro - potrwa jeszcze... zapewne, jakieś pięć dni. Jeśli sytuacja się ustabilizuje, to krótko: większa część niezainicjowanych wiedźm i tak zostanie na wolności. Za pięć dni dostanie pani swoje uczennice z powrotem i mam nadzieję, nie powtórzy już pani popełnionych błędów. Tak?

- Mój inkwizytorze - kobieta patrzyła smutnie i poważnie. - Ja... nie jestem zainicjowana. Jednakże moje doświadczenie... może mogłabym dostarczyć jakichś danych, które pana zainteresują. W odpowiedzi na zwyczajną tolerancję. W stosunku do naszych dzieci.

Przez jakiś czas Klaudiusz milczał. Kobieta znowu opuściła głowę.

- Chce się pani potargować, Heleno? Pani? Ze mną? Tak szanowana przeze mnie kobieta... czy może niewłaściwie interpretuję?

- Właściwie - kobieta patrzyła obok jego oczu. - Stan wyjątkowy został wywołany przez niezrozumiałe zmiany, zachodzące wśród wiedźm. Wypływ aktywności. Agresja. Wzrost liczby inicjacji. Nowe wiedźmy o ogromnej mocy... ich dziwna, wręcz nienaturalna solidarność... Czy tak?

Oblicze inkwizytora pozostało niezmienione, ale ta obojętność kosztowała go sporo wysiłku.

- Nie jestem inicjowana. Ale jednak jestem wiedźmą, mój inkwizytorze. Dość oczytaną wiedźmą. Wyrobiłam sobie osąd... przypuszczenie, które wydaje się być bliskim prawdy. Pan mi może powiedzieć „nie trzeba, wiem to sam...” Wtedy odejdę upokorzona. Ale jeśli... jeśli moja hipoteza w czymś panu pomoże - to dlaczego miałby pan ją zlekceważyć? Tym bardziej, że to ze szczerego serca. Z powodu tylko... dobrych stosunków. Przysięgam.

- Heleno - wolno powtórzył Klaudiusz, drapiąc się w kącik ust. - Mówi się, że ostatnia premiera baletu wywołała wśród znawców prawdziwą furorę? Prawda to?

- „Bociany” - szepnęła kobieta. - Tak, wspaniałe „Bociany.” Ile potrzebuje pan biletów? Na kiedy?

- Heleno, gdyby na moim miejscu był inny człowiek... na przykład mój poprzednik. Wie pani, co on by z panią zrobił?

- Jemu nie powiedziałabym tego... co mówię panu.

- Mam się czuć zaszczycony?

Kąciki jej ust uniosły się.

- Pewnie tak, mój inkwizytorze.

Długą chwilę patrzyli sobie w oczy.

- Proszę mówić, Heleno.

Kobieta gwałtownie odetchnęła, aż kiwnął się złoty medalion w dekolcie czarnej jedwabnej sukni.

- Królowa. Wiedźmy są z natury rozproszone. To im daje możliwość... właściwie nie im, tylko ludziom daje możliwość współistnienia z nimi... stan między wojną i zbrojnym neutralitetem. Wiedźmy to rozproszona chmura os. Ale kiedy pojawia się królowa, wszystko się zmienia. Chmura staje się rodziną. Jednym wielkim organizmem z mnóstwem żądeł. Stadem... Wojna jest nieuchronna i to wojna okrutna. Ale kiedy zabijecie królową, wszystko wróci do normy.

Helena Torka głęboko zaczerpnęła powietrza. Klaudiusz wyjął papierosa, przez kilka sekund walczył z dobrymi obyczajami - i pokonawszy je, zapalił.

Helena Torka uśmiechnęła się z przymusem. Wyjęła z torebeczki zafoliowaną błyszczącą paczkę, pstryknęła zapalniczką i zaciągnęła się również; od razu w widoczny sposób się uspokoiła. Twarz odprężyła się, odtajała, na policzki powrócił delikatny rumieniec.

- Ja też kocham stare rękopisy. - Klaudiusz patrzył na rozmówczynię poprzez wolno rozpływający się obłok dymu. - Stare rękopisy, straszne opowieści. Jest pani pewna, że „Wyznania os” nie są falsyfikatem?

Kobieta przymknęła powieki.

- Jestem przekonana... Powiedziałam, co wiem. Co pan z tym zrobi, pańska sprawa.

Klaudiusz milczał. Pomasował podbródek. Zaciągnął się głęboko:

- Pani... przypuszczenia nie mają tej wagi, jaką im pani przypisuje. Obawiam się, że muszę panią zmartwić. Nie jestem, rzecz jasna, wiedźmą... ale wiem znacznie więcej. Niestety.

Kobieta milczała. Klaudiusz miał wrażenie, że papieros w jej ręku drgnął.

- Tym niemniej doceniam pani szczerość - westchnął. Przechwyciwszy jej spojrzenie, wydusił z siebie uśmiech. - Proszę w kancelarii zostawić wykaz pani utalentowanych wiedźm. Pomyślimy, co można z tym zrobić.

* * *

Iwga obudziła się zlana zimnym potem.

W przedpokoju paliło się światło - kładąc się późnym wieczorem, zapomniała... a raczej po prostu nie chciała wyłączać lampy. Teraz leżała, podciągnąwszy pod brodę cudze prześcieradło, tonąc w zapachu pralni, ulatującym z czystej pościeli. I słuchała, jak wolno uspokaja się kołaczące przed chwilą w szalonym tempie serce.

Za oknem było ciemno choć oko wykol. Łóżko wyglądało jak niekończące się białe pole, równina pod wykrochmalonymi śniegami. Iwga czuła się przypadkowym na nim wędrowcem, tułaczem, zamarzającym w zaspie. Naprawdę zrobiło jej się zimno - ale zimno szło od wewnątrz.

Wstała. Wzdrygnęła się, naciągnęła na gołe ciało sweter. Podeszła do okna.

W sąsiednim domu paliło się światło, jedno jedyne. Kto to nie śpi ciemną głuchą nocą? Chyba nie poeta. Raczej chory lub niańka przy niemowlęciu.

Drgnęła, przypominając sobie sen. Chociaż, w sumie, to nic strasznego jej się nie przyśniło - po prostu nastolatka w kusej sukience i długim naciągniętym swetrze. Pochyla się nad wózkiem z gorącymi sandwiczami i wyciąga...

W tym momencie Iwga obudziła się, dygocząc. Nie chcąc wiedzieć, co mianowicie przygotowała dla niej dziewczynka. A niech ją!

Włączyła światło, zegarek wskazywał czwartą rano - najgorsza pora doby. Gorszej już nie ma. Malutki telewizorek, służący wyłącznie do oglądania w łóżku, posłusznie mrugnął ekranem; leciały powtórki dzienników, przelatywały klipy z obnażonymi ślicznotkami i reklamówki. Iwga przycupnęła na brzegu łóżka, objęła gołe kolano. Co robić, jeśli dziewczynka z sandwiczami odnajdzie ją i tu?!

„No to co - pomyślała posępnie. - Nic takiego... Wcześniej czy później trzeba będzie się opowiedzieć. Albo Nazar, albo...”

Nagle jej myśli stanęły. Co to znaczy - „Nazar”? Myśleć o Nazarze, to wpakować się w ślepą uliczkę. Już lepiej nie wspominać, głowa na szczęście jest okrągła, w jaką stronę ją człowiek odwróci, w taką myśli...

Iwga z trudem starła z twarzy krzywy, gumowy uśmieszek, od którego bolały zęby. Znowu wlazła pod kołdrę; świetne - cokolwiek by o nim nie mówić - łoże. Bez granic, w miarę twarde, niezawodne jak cytadela. „Poligon dla waszej wyobraźni.”

Przygryzła wargę. Od wczorajszego dnia prześladowało ją nieprzyjemne uczucie, jakby była na tym łóżku trzecią osobą. Czasem nawet widziała cudze ubranie ciśnięte niedbale na włochaty dywanik, w jej wyobraźni widniała tam stertę koronkowej bielizny, której starczyłoby na dziesięć bujnych ciał. I czarny szlafrok Wielkiego Inkwizytora, przypominający średniowieczną chlamidę. I...

Dalej jej wyobraźnia już nie sięgała. Dalej był próg, przed którym każda fantazja cofała się, wzdrygając się i rozglądając.

Ale przecież potrafiła w chwili wielkiego lęku wyobrazić sobie tę wiedźmę w brązowej sukience jako nauczycielkę przy tablicy?

Dlaczego nie miałaby wyobrazić sobie Wielkiego Inkwizytora nagiego? Pod ubraniem przecież wszyscy są nadzy... A fałdy napawających lękiem szat jednakowo dobrze mogą kryć zarówno atletyczną budowę, jak i niemoc zwiędłych mięśni.

Migający klip na ekranie nagle został zastąpiony przez inny obrazek, muzyka urwała się. Iwga drgnęła.

- Tak! Wiedźmy! Od tygodnia o niczym innym nie słyszę, tylko wiedźmy, wiedźmy!

Twarz na ekranie pozostawała rozmyta, rozpadała się na drobniutką mozaikę; mężczyzna siedział na ogrodowej ławce, za plecami pasły się na trawniku gołębie, a przed jego twarzą sterczał okrągły czarny mikrofon trzymany czyjąś ręką. Głos należał do człowieka kapryśnego i jednocześnie władczego; trzymający mikrofon zapytał o coś cicho.

- Panowie inkwizytorzy - w głosie odpowiadającego rozbrzmiewał sarkazm, Iwga pomyślała, że wargi za ruchomą mozaikową maską pewnie wykrzywiły się złośliwie - już cztery lata temu przeprowadzili pod moim kierownictwem całkowicie udany eksperyment. Znam tę kobietę, wiem, gdzie mieszka... Nie, panowie dziennikarze, na razie nic wam nie powiem. Jeśli jednak Naczelna Inkwizycja dalej będzie miała w nosie wszelką przyzwoitość, to pokażę wam kopię zarządzenia pana Wielkiego Inkwizytora numer dwieście czterdzieści a. Miałem je w ręku. Tak, panowie! Inkwizycja dysponuje obecnie środkiem pozbawiającym wiedźmę, że tak powiem, wiedźmactwa! Pozwalającym oczyścić ją w jakimś tam stopniu! Skorygować! Bez żadnego kręcenia! Ale Inkwizycji, panowie, takie działanie nie jest na rękę. Dlatego, że aparat Inkwizycji

chce żreć, jak ten kocur babuni, co to nie wszystkie myszy wyłapał, tylko połowę! No bo jeśli myszy nie będzie, to babcia śmietanki nie da! Cała ta kolejna wrzawa dookoła wiedźm, to nowy pretekst do wyciągnięcia łap po pieniądze! Kosztem nas wszystkich! Kosztem twoim, chłopcze, kosztem również moim!..

„Chłopiec”, ten z mikrofonem, znowu o coś zapytał. Albo nawalił sprzęt, albo z jakiegoś chytrego powodu, pytań reportera nie było słychać.

Siedzący na ławeczce odpowiedział tak impulsywnym gestem, że zza ruchomej maski na ułamek sekundy wypadł ostry, dokładnie wygolony podbródek:

- Panowie, wszyscy uczyliście się w szkole rachunków! Program przeformowania wiedźm jest znacznie tańszy niż utrzymanie całej tej hordy obskurantów! Proszą sięgnąć na półkę po liczydła dziadka!

Twarz pod maską znikła. Cały ekran zajął młody człowiek z lakierowaną czapką kruczoczarnych włosów, idealnych do reklamy czegoś fryzjerskiego. Młodzian był reporterem i mówił szybko oraz z przejęciem, tylko Iwga nie mogła zrozumieć, o czym tak peroruje. Gładka lekka mowa, lakierowana jak i fryzura...

„Oczyścić w jakimś tam stopniu”.

* * *

„...Albowiem społeczeństwo dąży ku porządkowi, a one są ucieleśnieniem chaosu. One są gradem kładącym zasiewy, a czyś ty próbował zrozumieć grad?”

„One są chmarą os. Miód ich jest gorzki, a żądła śmiercionośne. Zabijając je pojedynczo, tylko rozjuszasz rój. Zabij królową, a rój się rozpadnie...”

Z całej niezliczonej objętości literatury poświęconej wiedźmom w ciągu ostatnich trzystu lat, dziewięć dziesiątych nie wytrzymywało żadnej krytyki i w najlepszym razie zaliczane było do „legend”. W najgorszym - należałoby to nazwać bezczelnym łgarstwem, natomiast tę jedną dziesiątą część literatury przejęła Inkwizycja.

W archiwach Inkwizycji, w pomieszczeniach o stałej temperaturze i wilgotności przechowywane były stare woluminy, gotowe rozsypać się na pył przy najmniejszym dotknięciu. Kopie tych dokumentów stale były do dyspozycji Klaudiusza - niestety, poplątane teksty miały raczej artystyczną niż poznawczą wartość. Natomiast współczesne badania, obszerne filozoficzne traktaty i precyzyjne kroniki z mrożącymi krew w żyłach szczegółami - nie wnosiły niczego istotnego do tematu. W każdym razie dla Klaudiusza, on sam kiedyś również przygotowywał się do takiej rozprawki. Kiedy jeszcze pracował jako kurator Egre, stolicy winiarstwa.

Gwałtownie brzęknął żółty telefon bez tarczy. Klaudiusz skrzywił się, jakby łyknął octu.

Głos księcia brzmiał, o dziwo, dość życzliwie:

- Tak późno i na posterunku?

- Czytam sobie książki, wasza wysokość. Żeby kolejny raz przekonać się, jakimi jesteśmy głupcami.

Książę milczał, rozważając, czy żart mieści się w granicach dobrego wychowania. Nie podjąwszy decyzji, westchnął:

- Mogę panu pogratulować, panie Wielki Inkwizytorze? Wydaje się, że nawet najbardziej zawzięci przeciwnicy wiedźm są teraz zadowoleni?

- Poza mną, wasza wysokość. Ja nigdy nie byłem wrogiem wiedźm.

- Wie pan, że mówi się o pogwałceniu praw obywatelskich...

- Jesteśmy pozbawieni praw obywatelskich od czasów pierwszego w historii kodeksu obywatelskiego.

- Złośliwy z pana człowiek, Klaudiuszu.

- Tak, wasza wysokość.

- Proszę dopilnować, by represje, które dotknęły wiedźm, nie dotknęły... żeby nikogo poza nimi nie dotknęły. Chcę, by w kraju zapanował w końcu spokój.

- Jest to nasze wspólne życzenie.

- Cóż... jak to się tam u was mówi - „niech zginie zło”?

- Niech zginie zło, wasza wysokość.

Krótkie sygnały. Klaudiusz odłożył żółtą słuchawkę na widełki.

* * *

Przy obu wyjściach z Pałacu dyżurowali ludzie - przeważnie kobiety, przeważnie niemłode. Nie były to pikietowniczki tylko petentki - nie ufały kancelarii, chciały zobaczyć Wielkiego Inkwizytora osobiście. Klaudiusz zacisnął zęby. Właściwie, skoro spełnił prośbę Heleny Torki - dlaczego nie chce wczuć się w położenie tych nieszczęsnych matek, których córki wzięły i w normalnych rodzinach urodziły się wiedźmami?

Ciekawe, kim są rodzice Iwgi? Czy kim byli - dziwne, że puścili ją na tułaczkę po świecie, na marsz po ostrej krawędzi między inicjacją i więzieniem...

Wyszedł przez trzecie wyjście, tajne, podziemne. W myślach poprosił o wybaczenie cierpliwie oczekujące

go petentki, wsiadł do służbowego samochodu i po kwadransie spotkał się z człowiekiem, który czekał nań na podwórku, w półmroku.

Petenci rzadko tu przychodzili. Chyba że w kompletnej rozpaczy.

Ciemna postać zrobiła krok do przodu, przegradzając wejście. Klaudiusz plecami wyczuł obecność ochroniarza w samochodzie - dlatego podniósł rękę, na wszelki wypadek nie pozwalając strzelać. Człowiek pod bramą przestraszył się gwałtownego gestu i cofnął się:

- Klaudiuszu...

„Co to za durny zwyczaj, pomyślał Starż. Skradać się w ciemnościach, kryć się za węgłem. Nie złośliwie, co prawda, tylko z głupoty.”

- Witaj, Nazarze. Chodźmy.

* * *

Wszystkie okna malutkiego mieszkanka były otwarte na oścież, na podwórku tirlikały ptaki. Jakiś chłopiec na rowerze cierpliwie wywoływał koleżankę o imieniu Lura.

- A co potem? Potem bitą godzinę prowadziłem wykład na temat: „Niezainicjowana wiedźma, rodzina i byt”. Nazar jest niestety kompletnym ignorantem w tej dziedzinie. W miarę możliwości wypełniłem luki w jego wykształceniu.

- Lu-ura-a! - cierpliwie zawodził rowerzysta. - Wyjdziesz czy nieee?

Iwga patrzyła jak inkwizytor pije herbatę pod papierosa. Jak przeciąg wyciąga przez okno wstęgi siwego dymu.

- Lur-a-a!..

- I... co powiedział?

- Powiedział „dziękuję”.

Iwga pomyślała ze smutkiem, że wszystkie jej uczucia odbijają się na twarzy. Nawet te, które chciałaby ukryć.

- A ja... też... jestem kompletną ignorantką. W dziedzinie niezainicjowanych wiedźm. W każdym razie, kiedyś sądziłam... Że jeśli taka wiedźma się przyczai, to nikt nie może jej wykryć. Nikt. - Popatrzyła na rozmówcę niemal wyzywająco.

Ten westchnął:

- Całe nieszczęście polega na tym, że wiedźma, nawet niezainicjowana, pozostaje wiedźmą. Nawet jeśli nikomu nie wyrządza krzywdy. Nawet jeśli w ogóle niczego nie robi... Ale może wyrządzić. Oto ta granica, o którą od wieków zęby sobie łamią juryści... i ci, co usiłowali wprowadzić prawo w życie. Ponieważ jeśli człowiek jest niewinny - to za co się go karze? Tylko za prawdopodobieństwo wyrządzenia przyszłego zła?

- A... to prawdopodobieństwo... jest jakie? - Iwga poczuła, jak zasycha jej w gardle.

- Sześćdziesiąt dwa procent - oświadczył inkwizytor tekturowym głosem. - Trzydzieści osiem - w ogóle się nie zainicjują. Nigdy nie napadną. Przeżyją długie szczęśliwe życie i napłodzą kupę dzieci. Wiedźmy są z reguły bardzo płodne. Wyróżniają się godnym pozazdroszczenia zdrowiem. Całkowicie ignorują gospodarstwo domowe, natomiast znakomicie się realizują w sztuce. Są mądre i oryginalne... To wszystko, wierz mi, powiedziałem Nazarowi. Nawet z pewną przesadą.

- A jak mam się dowiedzieć - Iwga podniosła oczy - w jakim procencie... jestem wiedźmą? W sześćdziesięciu dwóch czy... w tej reszcie?

- Lu-ra-a-a!! - wydzierał się chłopiec za oknem. - Lu-u-ura! Wychodź!

Inkwizytor podniósł się, ale w ciasnej kuchence nie było specjalnie co ze sobą zrobić, dlatego usiadł ponownie - na szerokim parapecie. Postawił obok niedopitą filiżankę z kawą.

- Nazar też mnie o to zapytał. W podobnym tonie; właściwie wszystko to opowiedziałem mu już wtedy... Hm. Po twoim odejściu. Ale, widocznie, był taki zdenerwowany, że niczego nie zapamiętał.

- Lu-u-ura-a!..

Inkwizytor nagle wychylił się i ryknął głosem teatralnego zbrodniarza:

- Lura, wyjdźże natychmiast!

Z podwórka doleciało pojedyncze brzęknięcie dzwonka odjeżdżającego roweru. Absztyfikant najwyraźniej stchórzył.

- Widzisz, Iwgo - inkwizytor uśmiechnął się - mnie to też interesuje. Wcale nie uśmiecha mi się wciąganie niewinnych ludzi do cel, prewencyjnie, żeby tylko nie zostały na wolności przestępczynie. Ale nie da się w praktyce określić tego, o co pytasz. Zbieg okoliczności, wewnętrzne właściwości, które do czasu nie ujawniają się. Powiedzmy tak: spokojne rodzinne życie z ukochanym człowiekiem daje dużą pewność, że wiedźma dożyje końca swoich dni jako istota dobra i praworządna. Ale nie daje gwarancji. Rozumiesz?

- I to samo powiedział pan Nazarowi - ni to zapytała, ni stwierdziła Iwga.

Inkwizytor wzruszył ramionami.

- Nie zauważyłaś, że usiłuję być uczciwym? Z nim... z tobą?

- Dziękuję.

- Nie ma za co, Iwgo... Dlaczego tak na mnie patrzysz?

Iwga spuściła wzrok.

- Zabił mi pan... życie.

- Nie przesadzaj.

- Będzie sprawiedliwie, jeśli teraz mi pan... pomoże.

- Pomogę, jeśli potrafię. O czym mówisz?

Iwga mocno splotła pod stołem palce rąk.

- Nie chcę być wiedźmą.

Pauza. Wesoły szczebiot za oknami; pełen temperamentu dialog pod bramą.

Widocznie Lura jednak wyszła.

- Nikt nas nie pyta, Iwgo, kim chcemy być. Ja się urodziłem jako chłopiec Klaw, ty jako dziewczynka Iwga...

- Nie. Słysz... wiem, że wiedźmę można... pozbawić wiedźmactwa. Żeby była jak inni.

Inkwizytor skrzywił się. Z obrzydzeniem zerknął do filiżanki, jakby obawiał się zobaczyć tam karalucha.

- Nawet się domyślam, gdzie to „słysz...”, to znaczy - wiesz. To zadziwiające, jakim ludziom pozwala się perorować do mikrofonu.

- Powie pan może, że nigdy nie przeprowadzaliście takich... eksperymentów? Nigdy? Nikt? Powie mi pan to prosto w oczy?

Inkwizytor z rozdrażnieniem odstawił filiżankę na parapet:

- Może skończmy z tą rozmową. Nie należy ufać ludziom ze „skrzynki”. W niczym.

Iwgi palce, wczepione w siebie, zbielały.

- A gdzie ta pańska, tak zachwalana prawdomówność?

Ich spojrzenia skrzyżowały się. Iwga poczuła atak mdłości.

* * *

W pewnej chwili zdecydowała, że inkwizytor wiezie ją, żeby przekazać do izolatorium; normalny w jego bliskiej obecności dyskomfort okraszony został towarzyszącym skazańcowi uczuciem braku nadziei. W takim stanie Iwga spędziła na tylnej kanapie całą niezbyt długą, ale też i nie krótką drogę.

Z boku na szybie przyklejony był obrazek z wesolutką, wyposażoną w ogon wiedźmą na miotle. Obrazek wydał się Iwdze złym omenem, znakiem dziwnego, wynaturzonego poczucia humoru; pewna zardzewiała sprężyna, przez cały czas ściskana w jej wnętrzu, została w końcu ściśnięta do maksimum.

Inkwizytor prowadził samochód umyślnie wolno, uważnie, zgodnie z przepisami, niczym uczeń siedzący drugi raz za kierownicą; wkrótce centrum, w którym Iwga jakoś tam się od biedy poruszała, zostało za nimi i za oknami zaczęły się przesuwać podmiejskie dzielnice - jednakowe, zakurzone, zupełnie obce. Minąwszy oznaczenie granicy miasta, inkwizytor skręcił w prawo i kosztowny mocny wóz majestatycznie potoczył się po drodze gruntowej.

Żółty budynek zasłaniał się jodłowym młodniakiem - przysadzisty, piętrowy, przypominający jednocześnie i więzienie, i fermę krów. Iwga objęła ramiona rękami.

- Niestety, będę ci musiał co nieco pokazać - nie odwracając się, rzucił inkwizytor. - Właśnie to, co powinnaś zobaczyć.

Iwga popatrzyła na jego tył głowy - zadbany, włosek przy włosku. I najbardziej zapragnęła móc walnąć w ten tył głowy ciężkim młotem.

Wyniosły korektor losów. „Sześćdziesiąt dwa procent”, „trzydzieści osiem procent”... „właśnie to, co powinnaś zobaczyć”. Jakim prawem traktuje ją jak laboratoryjnego szczura? Nie, jak wirusa. Jak chorobotwórczego wirusa, przy czym on jest tym dobrym doktorem.

Przypływ złości był zaskakujący i bez powodu. Po prostu - jakby pękł mocno nabity pęcherz, schowek ze wszystkimi jej krzywdami, poniżeniami i lękami.

Chyba zgrzytnęła zębami. Chyba oczy przesłoniła jej niespodziewana purpurowa kurtyna; nie do wiary, ile w jednej ludzkiej istocie może się kryć takiej nienawiści. Nie wiadomo, jak mogła dotąd wytrzymywać to wszystko - w milczeniu i bez ruchu. Z zaciśniętymi zębami.

Ale już w następnej sekundzie wczepiła się we włosy siedzącego za kierownicą mężczyzny.

To znaczy - omal się nie wczepiła. Ponieważ w ostatniej chwili ten uchylił się, przechwycił jej rękę i gwałtownie szarpnął w swoją stronę. Wóz majtnął się, ręka inkwizytora objęła ją za szyję i wdusiła twarz w twarde ramię.

- Oprawca!

Szarpnęła się. Samochód znowu się majtnął. Iwga miała wrażenie, że zaraz przeleci przez oparcie fotela i zwali się na kierownicę, uderzając nogami w szybę.

- Oprawca! Pies! Gadzina! Świnia! Puść-ś-ś...

Jej usta były zakneblowane twardym obiciem fotela. Ręce, przymierzające się do drapania i szarpania, osłabły z bólu, a ten był taki, jakby jej głowa była wykręcana z ramion, jak korek z butelki.

- Oprawca!

Samochód zwolnił, potem zatrzymał się. Iwga poczuła, że jest wolna, pasmo jej rudych włosów zaczepiło o guzik na jego kołnierzu i, odsuwając się od niego, omal nie zerwała sobie skalpu. Do oczu natychmiast napłynęły łzy.

- Wszystkich was - wysyczała przez łzy - wszystkich was, gnoje... nienawidzę. Żebyż tak można było zgnieść, jak pluskwę... Oprawcy...

Na minutę oślepła. Może z powodu kurtyny łez, a może po prostu zrobiło jej się ciemno przed oczami. Drzwi, na które naparła w poszukiwaniu wyjścia, nagle puściły i Iwga wypadła z wozu na pobocze.

Mgła przed oczami rozpłynęła się, Jakby po to, by Iwga mogła dojrzeć leżący nieopodal kamień; skręcając się z bólu, podniosła i rzuciła. Boczna szyba limuzyny pokryła się siecią setek pęknięć, przestała być przeźroczysta, przestała być szybą. Iwga poczuła szaloną radość, kamieni już więcej w pobliżu nie było, chwyciła garść żwiru:

- Czy... ja... ciebie... ruszałam? Coś ci zrobiłam? Jestem zbrodniarką? Złodziejką?

Przecież ja w życiu... I ty chcesz mi rozkazywać? Nazarowi... Czy ja jestem komuś coś winna?!

Na wąskiej drodze nie było żadnych innych samochodów, tylko po przebiegającej nieopodal szosie pełzła szara ciężarówka. Daleko od tego miejsca przemierzał pole samotny pies, a inkwizytor stał, jak się okazało, obok, oparty o karoserię i z góry na dół lustrował siedzącą Iwgę.

- Ja się ciebie nie boję. - Popatrzyła bez lęku w jego zmrużone oczy. - Ja się nikogo nie boję. Rozumiesz, gadzie?

Inkwizytor milczał.

Podniosła się z trudem - nie chciała przed nim... klęczeć...

- Ty... bydlaku. Ty... nic... a my byśmy mieli syna! Ja i Nazar! Teraz już po wszystkim, teraz cieszysz się? Że nie będziemy... że nie będziemy mieli... nigdy... co ja teraz... nigdy! A ty się ciesz. Bo ty jesteś... Kochałeś kiedykolwiek kogoś? Nie, bo ty nie potrafisz, masz duszę ogoloną na zero, na łyso...

Nagle wyraźnie zobaczyła poranek z plamami słońca leżącymi na podłodze, z niewyraźnym dzwonieniem naczyń, z brzęczeniem młynka do kawy, z zapachem mleka. Zjeżyła się, przeganiając widzenie; szczęki boleśnie zwarły się z nienawiści. Jakby gryzła niedojrzały, twardy agrest.

- A ja niczego przecież nie chciałam! Niczego szczególnego! Tylko, żeby mnie zostawiono w spokoju... żebym mogła po prostu żyć... miliony ludzi żyje spokojnie! Ale nie - jakieś bydlę uznało, że ja się nie liczę, że jestem robaczkiem... Że jestem żmiją... Tak?!

Wydawało jej się, że łzy w jej oczach zaraz się zagotują. Tak były gorące.

- Tylko żeby łapać. Dusić, męczyć... Zmuszać... Pająk przeklęty. Brudny oprawca, śmierdzący, i zdrajca!

Sama nie wiedziała, skąd się wziął ten ostatni epitet - pojawił się w natchnieniu. I w tej samej sekundzie zobaczyła, że twarz inkwizytora drgnęła. Przez chwilę, w uniesieniu zwycięstwa, uśmiechała się złośliwie:

- A, co - nie spodobało się?! Nie smakuję, co? Nie jestem słodziutka, prawda? Mięciutka?

Miała wrażenie, że przez ciemny wąski labirynt dociera do czegoś... czegoś, czym może go zranić naprawdę. Może nawet zabić.

- Oprawco i zdrajco. Jeszcze będziesz miał zapłacone! Za to... za to, żeś ją oddał!

Nie miała pojęcia, o czym i o kim mówi. Ale cel był blisko: inkwizytor zbladł. Och, jak zbladł - Iwga nawet nie myślała, że to możliwe...

- Tak! Nic nie zostało zapomniane, dlatego jesteś zwyrodniałym sadystą, dlatego jedyną twoją radością w życiu są tortury... tylko to ci zostało... Nawet tych bab... - Zachłysnęła się, ale ciągnęła: - Nawet tych bab, w tej swojej melinie... na tym seksodromie... Dręczyłeś je, prawda? Jak szczury? Bo inaczej nie odczuwasz przyjemności, prawda?!

Wyglądało, że trafiła w czuły punkt. Teraz chciała go dorwać, tak mocno tego chciała, że na języku nagle rodziły się słowa, jakich dotychczas w normalnym stanie nie wypowiedziałaby w życiu:

- Nie masz czym kochać! Ponieważ kocha się nie tym, co jest w spodniach... A sercem, a ty masz serce i duszą wygolone, wykastrowane! Dlatego przerzuciłeś się na katowanie kobiet... Bo... pamiętasz - było ci przyjemnie, kiedy ona umierała! Zrozumiałeś wtedy, jakie to przyjemne, kiedy...

Klaudiusz nie poruszył nawet brwią, tylko nagle jego źrenice się rozszerzyły i Iwga poczuła uderzenie. Ale takie, że pociemniało jej przed oczami, głos załamał się od krzyku, a na sweter bryznęła z nosa krew. Ciepła ciecz na wargach, na rękach...

Iwga bała się krwi. Na sam jej widok traciła przytomność, tym razem miękkie omdlenie było ratunkiem. Ocknęła się po minucie, leżąc twarzą ku ziemi; głowę miała jak piłkę futbolową, w którą kopią dziesiątki nóg obutych w piłkarskie kolki. W uszach dzwoni i krzyczą trybuny, i ryk, i oklaski...

Rozpłakała się. Nie litując się nad sobą - po prostu: nie mogąc wytrzymać całego tego bólu. I duszy, i ciała.

Potem przez ryk stadionu, istniejącego tylko w jej wyobraźni, przebił się hałas motocykla. Ucichł, stopniowo ustępując miejsca zatroskanemu głosowi:

- Proszę pana? Może pomóc?

Spokojny głos udziela odpowiedzi. Beznamiętny głos, wyraźnie wymawiający każde słowo. Ale Iwga nie może zrozumieć, o czym jest mowa.

- Trzeba ułożyć na plecach... Twarzą ku ziemi, to jeszcze gorzej...

Znowu spokojna odpowiedź... z ledwo wyczuwalną nutką rozdrażnienia. Czy może tak się jej tylko wydaje?

- Dobrze, proszę pana... życzę zdrowia...

Oddalający się hałas silnika. Trawa pod jej twarzą jest ciepła i czerwona - czy może to też jej się wydaje?

Jestem wiedźmą. Wiedźmy powinny być niedobre.

* * *

Klaudiusz odprowadził motocyklistę spojrzeniem. Odczekał, aż zielona kurtka, wypełniona jak pęcherz wiatrem, skryje się za zakrętem.

Poczekał jeszcze trochę - żeby ustało drżenie ciała. Nawet ręce się trzęsą, niech to licho... Nie utrzyma papierosa...

Zbyt dobrze o sobie myślał. Jak o człowieku z żelaznymi nerwami, ze stuprocentową obroną; a tu nie - przyszło przypadkowe dziewczę, paluszkiem dźgnęło - i stoi oto Klaudiusz Starż na poboczu, obok lekko pokiereszowanego samochodu, trzęsie się i pali...

Dobre sobie „przypadkowe dziewczę”. Dobre sobie przypadkowe widzenia! Ot tak sobie, od niechcenia, nie zdając sobie nawet z tego sprawy, wywlokła z jego duszy największy, najcięższy balast... I zrobiła z niego broń. I to jaką!

Chociaż nie, wiedziała, co czyni. Po prostu chciała go dotknąć i - cóż - cel osiągnęła...

Przecież Klaudiusz widywał już zaciekłe wiedźmy, inicjowane, doświadczone, przygotowane na wszystko i usiłujące zrobić mu to samo, co ona. Wtedy śmiał się, odwracał i uderzał w nie ich własną bronią, w jednej chwili...

Nie wytrzymał i splunął. Strącił śliną połowę białych piórek samotnego dmuchawca, rozzłościł się i splunął drugi raz, ale tym razem nie trafił, i dmuchawiec został taki właśnie - do połowy łysy.

Trzeba przyznać, że nad podziw mężnie to zniosła. Klaudiusz uderzył, niemal nie powstrzymując się. Całkowicie utraciwszy nad sobą kontrolę. Dawno, och, jak dawno nikt nie zafundował mu takiego pstryczka w nos.

Nabrał ochoty wsiąść do wozu, podjechać do żółtego budynku i wezwać patrol; zamiast tego podszedł do leżącej Iwgi i usiadł obok niej.

Dobra obrona. Wspaniale zdrowie. Krew to betka. Po prostu krew z nosa i już przestała ciec. Zapiekła się na rudych włosach...

Nagle przypomniał sobie, jak w dzieciństwie wystawał godzinami przy stalowej kracie w zwierzyńcu, przy klatce z lisami. Jedyny lisek, urodzony w niewoli, brudne, przestraszone stworzenie, w które rzucano czym kto mógł i drażniono na okrągło - tenże lisek czekał na niego, wciśnięty pod drewnianą budę, a doczekawszy się, pełzł na brzuchu przez, całą klatkę i wyciągnięta przez pręty dłoń chwytała powietrze kilka centymetrów od ostrego cierpiętniczego pyska. Gdzie potem podział się ten lisek? Co odciągnęło Klaudiusza od smutnych wizyt w zwierzyńcu?

No, dość tych sentymentów. Jest Wielkim Inkwizytorem, który omal nie zabił młodej, niezaewiden-cjonowanej wiedźmy.

* * *

Woda w kanistrze była zaskakująco zimna. Aż skrzypiały zęby. To dobrze.

Iwga chwytała w dłonie jędrny, rozrzutny strumień; krople natychmiast zmoczyły jej sweter, ale to detal, sweter i tak do wyrzucenia. Tyle krwi... Co za ohydne lato, kiedy człowiek musi chodzić w swetrze. W ubiegłym roku o tej porze były takie upały.

Proste myśli o niczym były zwyczajną reakcją obronną. Iwga nie sprzeciwiała się - myślała o trawie i o dmuchawcach. O pogodzie, o spodziewanym deszczu, o prostym wzorze, znajdującym się na rogu jej własnej chusteczki do nosa. Kupionej w sklepie z galanterią dwa miesiące temu.

- Co cię boli?

Bolało, chyba, wszystko. Ale jakoś tak niechętnie, tępo. A przy każdym poruszeniu głową ciemniało przed oczami.

- Po co się pan ze mną bawi? Proszę mnie oddać do izolatorium i po sprawie...

- Odwróć się na plecy. Chusteczka na twarz.

Wybrała miejsce, gdzie nie było dmuchawców. Nie chciała niszczyć białych kul - raz się rozrzuci, z powrotem się nie poskłada.

- Bardzo bolało?

Nie do wytrzymania, pomyślała. Pokonawszy zawrót głowy, wzruszyła ramionami:

- Drobiazg... Tak sobie...

Ktoś uniósł jej głowę. Po sekundzie poczuła pod nią coś twardego i ciepłego. Czyjeś kolana, przy czym w pierwszym momencie zetknięcia jakby uderzył ją słaby prąd.

- Nie szarp się... Tak trzeba... Czy twoi rodzice żyją?

- Po co...

- Tak sobie. Po prostu.

- Mama. Nie pisałam do niej od pół roku.

- Nie kochasz jej?

- Kocham... Dlatego... myślałam, że jak się urządzę... wtedy napiszę, żeby było czym ucieszyć...

- Może jest chora? Może potrzebuje pomocy? Skoro nie pisałaś, to skąd wiesz, czy żyje i w jakim zdrowiu przebywa?

Iwga milczała. Z trudem uniosła powieki; niebo było puste. Bezchmurnie i bezptasio.

- Brat mi powiedział... no, to jest w sumie dobry chłop, niezawodny. Starszy brat. Młodszy to urwis... Starszy powiedział: jedź. Jeśli się ujawnisz, to i tobie będzie źle i nam niedobrze. Wiedźmy są samotne, bez rodu, wszystkie?

- Nie wszystkie. Ale większość.

- Sześćdziesiąt dwa procent?

Obok przejechał samochód. Nieco zwolnił, ale nie zatrzymał się.

- Nazar nie... nigdy się ze mną nie ożeni. Nie może ożenić się z wiedźmą. To normalne. Pan też by przecież nie mógł.

Inkwizytor uśmiechnął się słabo:

- Ja... Ja. Ja bym mógł. Chyba.

Ze zdziwienia aż się nieco podniosła. Słabość od razu uderzyła - Iwga opadła z powrotem, przeczekując zawrót głowy.

- Powiedz, Iwgo. Pamiętasz, co mi mówiłaś?

- Przepraszam - wykrztusiła z trudem.

- Przeprosiny nie zostały przyjęte. Pamiętasz? Mogłabyś powtórzyć?

Milczała.

- Nie. Ja... zapomniałam.

- A skąd się te słowa wzięły, pamiętasz?

- Nie wiem...

Od dłuższej chwili krew już nie płynęła, teraz popłynęła znowu. Iwga przycisnęła do twarzy mokrą chusteczkę.

(DIUNKA. KWIECIEŃ)

Rano Klaw przeprosił Julka Miteca. Ten, ucieszony ze zgody, cały dzień trajkotał jak świerszcz i nieustannie starał się sprawić Klawowi jakąś drobną przyjemność.

Klaw nie pojechał do miasta. Uczciwie odbębnił zajęcia, wrócił do pokoju, położył się na łóżku, nie zdejmując koca i mocno zacisnął powieki.

Wczoraj cudem uniknął śmierci. Śmierci głupiej, strasznej i najprawdopodobniej dość męczeńskiej; jego wyobraźnia serwowała mu sporo szczegółów, skórą wyczuwał słabe echa tego bólu, który czekałby go, przyszykowany przez zbieg okoliczności. Dość głupi i dziwny ten zbieg, trzeba przyznać.

„Niawy, z reguły, kontaktują się z ludźmi po to, by ich zabić. Zrównać, że tak powiem, szansę...”

Zrównać szansę. Wiecznie mokre włosy Diunki... Ciekawe, pamięta, jak spotkała śmierć... w wodzie? Co przy tym czuła? Jak bolały, pękały płuca? Jak zwijało się w niegasnących spazmach ciało? Jak chciała krzyczeć, ale język zapadł się w gardło?

I on też jakby umarł w wodzie. Inną śmiercią, ale...

Dobrana para. Diunka w stroju kąpielowym, z przeźroczystymi kropelkami, spływającymi z ramion... I on, nagi, w strzępach spływającej po ciele piany. Para, że hej!

Zacisnął zęby. Cugajstrzy łżą. Każdy kat szuka dla siebie usprawiedliwienia - że niby skazany był zadziwiająco obrzydliwą istotą... Niawki - to nie ludzie... Czyli Diunka nie jest człowiekiem?!

Rozpłakał się z bólu ogarniającej go skruchy.

* * *

Skrucha dodała mu sił. O świcie następnego dnia całował szybko rozgrzewające się usta Diunki, a poczucie winy było tak mocne, że nawet nie musiał, jak zwykle, pokonywać bariery pierwszego dotknięcia. Diunka była żywa, Diunka patrzyła z miłością i strachem, Klaw powiedział, że dziś spełni każde jej życzenie. Że chce jej sprawić przyjemność.

Diunka zamrugała. Klaw poczuł spazm w gardle - od tak długiego czasu pamiętał to jej mruganie... Oznaka zmieszania, zdziwienia, zakłopotania; klap-kłap, zmiatamy kurz z rzęs. Tylko kompletny idiota może po czymś takim uwierzyć, że „to nie są ludzie. Pusta powłoka...”

Klaw zacisnął szczęki. Z nienawiści do cugajstrów.

- Chcę... - z zakłopotaniem zaczęła Diunka. - Ja... bym chciała na powietrze. Do lasu... wiosna przecież...

Klaw przygryzł wargę. Miasto i podmiejskie okolice pełne są niebezpieczeństw, ale biedna dziewczyna

siedzi ciągle w czterech wypłowiałych ścianach. Jakże jej tu duszno i jak samotna się czuje...

- Chodźmy - powiedział szeptem. - Przespacerujemy się...

Dwie godziny marszu zmęczyły go bardziej niż całodniowy egzamin. Trzy razy przesiadali się z samochodu do samochodu, a ich trasa na mapie wykreśliłaby wymyślną krzywą - ale w zamian nie spotkali ani jednego posterunku inspekcji drogowej, ani posterunku kontroli policyjnej.

Patrol cugajstrów widzieli tylko raz, z daleka. Klaw znieruchomiał, a potem cofnął, czując jednocześnie, jak lodowacieje, zaciska się wilgotna dłoń Diunki; przez kilka długich sekund światła na skrzyżowaniu zwlekały, spoglądając na ulicę jednym żółtym okiem, potem zlitowały się i zapaliły zielone, a praworządny kierowca ruszył, oddalając się od patrolu, a ten, z kolei, skręcił w przeciwnym kierunku...

Za granicami miasta rządziła wiosna.

Wysiedli z wozu w połowie drogi między dwoma kampingami - i od razu weszli do lasu. Diunka szła z wysoko uniesioną głową, przyginając połami długiego płaszcza pierwsze zielone źdźbła trawy, a jej kraciasta czapka celowała daszkiem w niebo. Klaw maszerował obok, odrobinę za nią i walczył z ochotą na papierosa.

Dwa czy trzy razy spotykali innych spacerowiczów - takie same parki, jednocześnie życzliwe i strachliwe. Diunka uśmiechała się i machała do nich ręką. Klaw obracał w kieszeni paczkę papierosów i czuł, jak zimny ciężar, zasiedlający duszę po spotkaniu z cugajstrami, powoli rozpływa się i znika. Nikt nie odbierze mu Diunki. Ani siłą, ani kłamstwem. I już.

Potem siedzieli przy malutkim ognisku, wolno dokładając doń jodłowe gałązki i patrzyli na siebie poprzez drżące powietrze. Klaw miał wrażenie, że twarz Diunki tańczy. Ciemne pasma na czole, wilgotne oczy, wargi...

Potem te wargi okazały się słone w smaku. I wcale nie zimne. A język szorstki jak u kociaka. Skóra nie pachniała wodą, a wiosennym dymem jodłowego ogniska.

Oddychał szybko, powstrzymując napływające do oczu... łzy, czy jak? Nie pamięta przecież, by płakał. Nad grobem Diunki, może... Jak to dawno temu było. I dopiero teraz przecież uwierzył tak naprawdę, że wróciła. Dopiero teraz - tak do końca i całkowicie. Objąć...

Potem jakoś raptownie zaczęło zmierzchać. Wiosna to jednak nie lato.

- Diunuś, a tam chyba pociąg jedzie... Słyszysz?

Stukot kół słychać było bardzo wyraźnie. Nieopodal przez mroczny już las wlokło się wiele ton żelastwa.

- Chodźmy tam - poprosiła cicho Diunka. To były jej pierwsze od kilku szczęśliwych godzin słowa, pewnie już zmarzła i chce do domu...

Robaczek zdrowego rozsądku drasnął Klawa ostrą łuską: ona nie czuje zimna. Zwykła dziewczyna zmarzłaby, ale nie Diunka...

Precz, rozkazał robaczkowi. Zdjął kurtką, narzucił na ramiona Diunki i przechwycił jej wdzięczne spojrzenie. Od razu poczuł w duszy ciepło - zmarzła, dziewczyna... Zmarzła, bidula...

Jakiś czas szli na chybił trafił. Zmierzch zgęstniał, zrobiło się wilgotno, od ziemi wolno podnosiła się mgła, potem znowu rozległ się stukot kół, bliżej, nieco z lewej. Klaw przyspieszył. Diunka potknęła się.

- Nie jesteś zmęczona? Bo jeśli tak, to mogę cię wziąć na plecy, jak plecaczek... To jak?

- Nie-e...

- Jak chcesz...

Po dziesięciu minutach pojawiły się odległe, owinięte w mgłę ogienki.

To nie była stacja, ani nawet przystanek - raczej rozjazd. Cztery... nie, sześć par zwilżonych mgłą szyn, masywna zwrotnica, niemal niewidoczna w mgle budowla - ni to barak, ni to warsztat. Oddzielnie domek dróżnika, kilka razy zaszczekał zachrypnięty pies.

W dzieciństwie Klaw bał się kolei. Zbyt mocno wybujała fantazja nie pozwalała mu spokojnie patrzeć na wielotonowe koła, grzmiące na złączeniach szyn - od razu podsuwała pod nie ręce i nogi, a czasem nawet głowy.

- Tu nawet elektryczka się nie zatrzymuje - powiedział z żalem. - Chodźmy, Diuneczko, rozpytam, jak się stąd wydostać...

- A może zostańmy tu? - powiedziała Diunka szeptem.

Klaw nie usłyszał dobrze co powiedziała:

- Co?

- Do rana - mętne światło latarń odbiło się w rozbłysłych na chwilę oczach. - Do świtu...

- No - wzruszył zakłopotany ramionami. - Może tak się stanie, jak nie będziemy mieli wyjścia... Ale przecież w nocy jest zimno?

- Nie - powiedziała Diunka.

W jej głosie rozbrzmiewała taka pewność, że Klaw zmieszał się.

W domku dróżnika nie było nikogo, pies ponuro warczał na łańcuchu, a do drzwi ktoś przyszpilił kartkę: „Jarusz, poszłem do dziewiontej, zanieś hłopakom do garaży”. Klaw stał i stukał chwilę, potem machnął ręką i poprawił sobie humor myślą, że skoro niedaleko są garaże z „hłopakami”, to i samochód się znajdzie.

- Diunka?..

Gdzieś daleko zrodził się grzmiący hałas, na razie jeszcze niewyraźny, ale zbliżający się. Pociąg.

Klaw rozejrzał się. Ciemność i mgła zgęstniały niemal jednocześnie, jakby się umówiły i Klaw nie widział już małego peronu, obok którego, zgodnie z umową czekała Diunka. Białe latarnie nie świeciły i świeciły się, zadowolone z siebie i kompletnie bezużyteczne. Jak bielma, pomyślał Klaw i zrobiło mu się nieprzyjemnie.

Niejasny hałas przeszedł w drobny werbel z kół, ciężkie brzęczenie szarpiących się złączy i buforów. Klaw poczuł, jak drżą szyny pod nogami i odruchowo zapytał siebie, po jakim torze jedzie pociąg.

Stukot kół stał się grzmotem. Mgła śmierdziała żelazem i spalenizną; Klaw natknął się piersią na coś zimnego i kamiennego, ze zdziwieniem rozpoznał w tym czymś peron. Nie taki znów niski, jak się wydawało.

Oburzonym światłem uderzyły trzy rozjarzone ślepia, przebiły kurtynę mgły, ujawniły, że wije się strugami jak kisiel. Hardy ryk omal nie rozerwał Klawowi uszu; jednym susem wskoczył na peron i odskoczył od jego krawędzi.

Pociąg pędził, nie zamierzając zwalniać z powodu takiego maleństwa jak rozjazd, pewnie był to bardzo ważny, pewny siebie pociąg. Pewnie maszynista dowiedział się drogą radiową, że droga jest otwarta i wolna, że dróżnik poszedł do „chłopaków” do garaży, a zakochana parka, pętająca się we mgle po nocnych torach, w ogóle się nie liczy...

Klaw drgnął:

- Diunka!

Jego głos niemal utonął w huku.

To był pociąg pasażerski, dalekobieżny, nad głową Klawa przemykały oświetlone okna, blade plamy światła rozmazywały się po drżącym peronie, po zardzewiałym płocie, po trawie i krzewach, a w pewnej odległości stała, podstawiwszy mglistym plamom twarz, nieruchoma kobieca postać.

- Diunka...

Huk ustał. Klaw odruchowo dotknął rękami uszu; stukot kół oddalał się nienaturalnie szybko, jakby tonął w wacie.

- Hej?

Diunka stała nieopodal. Widział tylko gorączką błyszczące oczy.

- Idziemy, Klaw... Złaź, idziemy...

Zeskoczył, niemal skręcając sobie stopę. Usiłował złapać ją za rękę - ale schwytał pustkę.

- No chodź...

Gdzieś daleko ryknęła lokomotywa i Klaw poczuł - czy może mu się wydawało? - jak zadrżały, zawibrowały niewidzialne w ciemności szyny.

Wydawało mu się, że z jej oczu bije więcej światła niż z latarń, tonących we mgle. Zrobił krok w kierunku tego światła jak zauroczony; w głosie Diunki słychać było wyraźne zniecierpliwienie:

- Chodźmy...

Posłusznie ruszył za nią, przeskakując i przekraczając zaskakująco wysokie podkłady, starając się nie stanąć na śliskich, jak lodowe żebra, paskach szyn. Odgłos pociągu nie zbliżał się - ale i nie oddalał również, mętne światełko, majaczące przed nimi, z cichym zgrzytem zmieniło miejsce: automatyczna zwrotnica zmieniła kierunek drogi.

Klaw nie widział Diunki. Wyczuwał jej obecność - tuż przed sobą.

Potem Diunka odwróciła się, jej oczy jakimś cudem były widoczne w ciemnościach.

- Klaw... ja... ciebie...

- Ja też - powiedział szybko. - Kocham cię, Diuneczko... Poczekaj!

Trzy białe ślepia, nieco oślepione przez mgłę wynurzyły się znikąd, i znikąd zwalił się potworny huk. I niemal razem z nimi - ryk, od którego wszystkie wnętrzności Klawa zwinęły się w jeden ciasny węzeł.

Zbyt dużo czasu minęło mu na rozmyślaniach, gdzie się rzucić, w prawo czy w lewo. Lokomotywa miała ogromną jak wieża, ciemnoczerwoną mordę z dwoma fosforyzującymi paskami, szerokim i wąskim. Klaw zobaczył na środku żelaznego pyska okrągły emblemat fabryki maszyn. Krata wysuwała się do przodu jak metalowa broda, oto wali się ludzkie ciało, pęd wciąga je pod kratę. Pod grzmiący, kruszący kości, mielący ciało brzuch...

Mgła. Nie widać gwiazd.

Leżał na brzuchu, obiema rękami wczepiony w kępkę ubiegłorocznej trawy, a obok niego, może dziesięć centymetrów od niego, żelazo waliło o żelazo. Tak, że drżała ziemia, wraz z leżącym na niej człowiekiem.

Zdążył zeskoczyć ze szlaku swojego losu. O ile to właśnie los pojawił się w postaci ciężkiego towarowego, który potrafi skradać się niezauważalnie.

* * *

Niemłoda kobieta w lekarskim kitlu, ze zwyczajną, nie zapadającą w pamięć twarzą długo przenosiła wzrok z rozbitej szyby auta na opuchniętą twarz Iwgi. I znowu na wybite szkło.

- Czy potrzebna jest pomoc? Mieliście wypadek?

- Pani Sat, jesteśmy pani bardzo wdzięczni. Dziewczyna czuje się już lepiej; proszę dopilnować, by strażnik przy bramie sprawdzał dokumenty u wjeżdżających tu osób.

- Ale, patronie, on pana poznał...

- Proszę mu wyjaśnić, że powinien żądać przepustki od wszystkich. Absolutnie i bez wyjątku; ja teraz zejdę na dół, dziewczyna pójdzie ze mną i będzie nam potrzebny przewodnik z kluczami.

- Mogę sama...

- Jeśli nie sprawi to pani kłopotu.

Czekali jakieś trzy minuty, póki kobieta wyjmowała z sejfu brzęczącą wiązkę kluczy, a potem z wysokiej szafy - dwa białe fartuchy. Nakrochmalona tkanina pachniała środkami dezynfekującymi. Iwga zacisnęła zęby, podwijając za długie rękawy.

W korytarzu zapach stał się jeszcze silniejszy, Iwga od dziecka nie znosiła woni ośrodków medycznych. Rozsiane światło białych jarzeniówek, donice z nienaturalnie soczystą zielenią i do błysku wymyte linoleum.

- To jest szpital?

- Tak. Potem ci wyjaśnię, co to jest.

Głowę wypełnił nowy atak bólu. Iwga nie wytrzymała, podniosła rękę do skroni. Za korytarzem były schody, prowadzące w dół; dwaj młodzi chłopcy w fartuchach, trzeszczących na mocnych ramionach - ich postawy były jednocześnie ostrzegawcze i zrelaksowane. Na widok kobiety z kluczami obaj wyprostowali się, widząc inkwizytora - stanęli na baczność.

- Tu są strome schody, weź mnie pod rękę.

Iwga posłusznie chwyciła go za łokieć; pierwszy moment dotknięcia znowu zaowocował lekkim uderzeniem, słabe elektryczne wylądowanie. Nie nieprzyjemne. Nawet jakieś uspokajające...

Kobieta otworzyła drzwi. Potem jeszcze jedne i po chwili jeszcze jedne. Za dużo tych zamków. Podejrzanie dużo. Za bardzo błyszczą niklowane klamki. Zieleń w wazonach pachnie środkami dezynfekującymi.

Korytarz był krótki i głuchy, kończył się ścianą. Po prawej i po lewej były drzwi, których Iwga już nie liczyła. W każdych drzwiach było zamknięte okienko, mocno przypominało to więzienie. Iwga drgnęła.

Kobieta uchyliła zasłonkę na drzwiach. Zajrzała, popatrzyła pytająco na inkwizytora. Ten skinął głową:

- Proszę otworzyć.

Drzwi otworzyły się bezszelestnie. Jakby nie były ciężkimi pancernymi drzwiami, a drzwiami, powiedzmy, do sypialni. Dobrze naoliwione zawiasy i zamki...

- Iwgo, podejdź tu.

- Nie chcę.

- Popatrz. Powinnaś.

Poczuła ręce na swoich ramionach, została ustawiona przed progiem. Woń środków dezynfekujących była tu jeszcze silniejsza, ale to powietrze miało również inny, niedobry posmak. Stęchłe powietrze, jak w pokoju ciężko chorej osoby.

Pokój wydał się Iwdze duży, jak sala balowa i tak samo pusty. Poza pięcioma... nie, sześcioma łóżkami, stojącymi wzdłuż ściany. Pod szarymi kocami - zarysy skręconych ciał. Wygolone głowy na białych poduszkach, jedno łóżko puste, zieje pasiastym materacem.

- Możemy wejść.

Wcale tego nie chcąc, Iwga martwym chwytem wczepiła się w łokieć towarzysza:

- Kto... to?

- Popatrz.

Pięć kobiet leżało w jednakowej pozycji - podciągnąwszy kolana do brzucha. Cała piątka miała szeroko otwarte, mętne, bezmyślne oczy. Żadna z nich nie zareagowała jakkolwiek na gości - nijak. Na rozchylonych wargach połyskiwała ślina.

- Nie bój się, Iwgo.

- Mogę stąd odejść?

- Tak. Chodźmy.

Przewodniczka oczekiwała na nich w korytarzu. Inkwizytor skinął:

- No tu i tu wchodzić nie będziemy... Tam jest to samo. A tu, pani Sat, proszę otworzyć. Iwgo, chcę cię poznać z...

Pokój był znacznie mniejszy niż poprzedni; w fotelu, przypominającym dentystyczny, siedziała kobieta z ogoloną głową; miała otwarte szeroko oczy i nieobecną, jaką rozmytą twarz. W pierwszej chwili Iwga miała wrażenie, że spojrzenie kobiety utkwione jest we wchodzących, w rzeczywistości kobieta nie miała w ogóle spojrzenia. Błękitne, w odcieniu nieba, oczy przypominały szlifowane szkiełka, na szczupłych ramionach wisiała bezkształtna ciemna sukienka. Ogoloną głowę przykrywała czarna czapeczka.

- Witaj, Timo - powiedział inkwizytor, a w jego głosie rozbrzmiała najprawdziwsza czułość. - To jest Iwga.

Kobieta nie odpowiedziała. Jej ręce bezwolnie leżały na podłokietnikach, ładne dłonie ze szczupłymi palcami i krótko przyciętymi paznokciami.

- Nazywa się Tima Lcus... - głucho powiedział inkwizytor. - Neurochirurg. Jedyna ze znanych mi wiedźm, która zdobyła wykształcenie i odniosła sukcesy w nauce.

- Wiedźma?!

- Tak. Była wiedźmą... Jej ukochany postawił warunek... nie chciał ożenić się z wiedźmą, a ona przysięgła, że spełni ten warunek. Widzisz, próby pozbawienia wiedźmy jej wiedźmactwa trwają nie od wczoraj. I nie od czterech lat, kiedy ja i Tima rozkręciliśmy... program. I nie od czterystu lat...

Iwga znowu popatrzyła na kobietę w fotelu. Jej pierś unosiła się lekko w rytmie oddechu - i tyle. Inkwizytor przykrył dłonią jej dłoń na podłokietniku - nic się nie zmieniło. Nawet rzęsy nie drgnęły. Roślina.

- Wiedźmactwo... Kompleks właściwości, który nazywamy wiedźmactwem jest tak mocno spleciony z właściwościami osoby, że zabijając wiedźmę, zabijamy osobowość. W sumie w tym programie wzięło udział piętnaście kobiet. Na czele z Timą; wszystkie, rzecz jasna, dobrowolnie i z nadzieją. Wszystkie miały ważkie powody... Szczególnie Tima. Bo, widzisz, ona kochała.

Iwga głęboko zaczerpnęła powietrza. Inkwizytor uśmiechnął się niewesoło.

- Tima... Wspaniały umysł. Żelazna wola. Uroda. Przyjrzyj się, nawet teraz to widać. W przededniu operacji żartowała, kpiła ze mnie, niezdecydowanego.

Zamilkł. Popatrzył w nieruchome oczy siedzącej kobiety odwrócił spojrzenie:

- Z piętnastu pacjentów żyje dziewięciu. Wszyscy w takiej oto postaci. Na zawsze.

Teraz rozumiesz? - Iwga milczała - Oto o co prosiłaś mnie dziś rano. Oto co miałaś na myśli krzycząc, że kłamią Teraz rozumiesz czy nie?

Było bardzo cicho, nawet pani Sat nie pobrzękiwała swoimi kluczami na korytarzu.

- Tak - wychrypiała Iwga.

Ręka inkwizytora delikatnie uścisnęła dłoń siedzącej w fotelu kobiety.

- Do widzenia, Timo. Mam nadzieją, że... jest ci dobrze.

Droga powrotna upłynęła w milczeniu. Iwga ponownie rozbolała głowa, zgrzyt kluczy w zamkach echem odbijał się od czubka głowy zmuszał do pochylania głowy i wzdrygania. Inkwizytor pożegnał się z panią Sat, ochroniarz, czerwony jak pomidor, przymierzał się do sprawdzenia jego przepustki, inkwizytor osadził go, oświadczywszy, że umarłemu okłady nie pomogą. Gorliwość jest potrzebna przed, a nie po...

Przez rozbite okno wpadał chłodny wiatr. Iwga wlazła z nogami na tylną kanapę samochodu, zwinęła się i rozpłakała

* * *

Barek na przedmieściu był za mały, by mieć własną nazwę. Barman ze zdziwieniem gapił się na dziwną parę; mężczyzna w średnim wieku zadbany, z jakby znajomą barmanowi twarzą, w towarzystwie młodej rudowłosej dziewczyny, z - chyba - rozbitym nosem, zaczerwienionym, oczami, w swetrze poplamionym burymi śladami krwi. Barman zastanawiał się już, czy nie warto by zadzwonić na policję - ale po namyśle jakoś się powstrzymał i nie zadzwonił

- Zamówię dla ciebie wino... Może się trochę odstresujesz.

- A pan?

- Ja prowadzę... Co chcesz zjeść?

- Nic.

- Nie cuduj... Zresztą, jak chcesz. Bo jeszcze znowu oskarżysz mnie o patologiczną miłość do przymusu.

Iwga starannie wpatrywała się w obrus.

Inkwizytor milczał chwilę, potem westchnął, krótkie, nie podobne do niego westchnienie, dlatego Iwga przygotowała się na najgorsze.

- Boli jeszcze głowa?

- Mniej.

- Rozumiem... Powiedz mi, Iwgo. Ile razy w życiu zdarzało ci się mówić coś... dziwnego? W ataku szału, strachu czy bólu... Czy zdarzało się tak, że słowa napływały... jakby znikąd? I rozmówca bardzo się dziwił?

Iwga zrozumiała o co chodzi. Zachmurzyła się i odwróciła, usiłując przypomnieć sobie, co właściwie powiedziała do inkwizytora, zanim niemal wytłukł z niej mózg. Bezskutecznie, przypomniała sobie tylko, że język wymawiał jakieś słowa, ale słowa bez znaczenia, więcej - teraz te dziwne zwroty wydawały jej się czymś jak rozgotowany makaron, bezbarwne i amorficzne, bez sensu...

- Przypomnij sobie.

Otworzyła usta, chcąc powiedzieć: nie pamiętam. I w tej samej chwili przypomniała sobie.

- Zdarzało się? Mam rację?

Zdarzało. Aula szkoły, pełno ludzi; dyrektorka z czerwonymi plamami na policzkach, przedstawiająca dziewczynkom „pana okręgowego inkwizytora”. Mdłości i słabość, i złość; mnóstwo pustych miejsc, od razu powstałych dookoła niej, uważne spojrzenie, znaczące milczenie...

Ciąg dalszy odbył się w gabinecie dyrektorki. Służbowe wezwanie, pełne wzgardy wystraszone spojrzenia, „nie uda nam się teraz odzyskać dobrego imienia szkoły...” I jeszcze coś ostrego, słowo, niczym kańczug

z wszytym kawałkiem ołowiu. Coś o wiedźmach i szmatach... bezpłodnych i nieudolnych ścierach... Coś potwornie wstrętnego, zwłaszcza jeśli się uwzględni, że Iwga miała piętnaście lat i jeszcze się nawet z nikim nie całowała. I to wszystkowiedzące spojrzenie samego inkwizytora.

Wtedy Iwga otworzyła usta i powiedziała. Coś, co spowodowało, że dyrektorka usiadła na podłodze, swoim widokiem wzbudziwszy panikę w otoczeniu i dając Iwdze okazją do ucieczki spod samego inkwizytorskiego nosa...

Powiedziała coś o wątrobie. Która wkrótce będzie kompletnie dziurawa. Chyba. Jakiś termin medyczny...

- A co to była za szkoła?

- Rzemiosła artystycznego... sztuka ludowa... dizajn... takie tam... Nie rozumiem... skąd się wzięła ta wątroba, czy ja...

- A kto zemdlał? Dyrektorka?

- Tak...

- Miasto Ridna? Szkoła rzemiosł artystycznych?

- Tak...

- Poczekaj chwilą. Muszę zadzwonić.

Młoda kelnerka przywiozła na wózeczku zamówienie, odprowadziła inkwizytora spojrzeniem. Potem przyjrzała się Iwdze, oszacowała ją, nawet nie kryjąc tego. Iwga odwróciła się.

Inkwizytor wrócił nie po dwóch minutach, a po dwudziestu.

- Dyrektorka twojej szkoły zmarła w wieku czterdziestu dwóch lat na marskość wątroby. Inkwizytor, z którym miałaś do czynienia, Itrus Sowka, nie doczekał się fotela kuratora - zwolniony dwa lata temu z powodu profesjonalnej nieprzydatności... Widocznie twoje nieudane zatrzymanie nie było jego jedynym pudłem. Nie znałem go.

Iwga patrzyła w obrus.

- Płaczesz?

- Ona... była skazana? A ja...

- Najprawdopodobniej tylko podejrzewała... że coś jest nie tak. Medycy nie mieli pewności i nie wszystko mówili, a ona coś przeczuwała, ale będąc człowiekiem silnym, odpędzała od siebie złe myśli. Do czasu...

- A ja, znaczy się...

- Nie jesteś winna.

- Mimo wszystko jestem wiedźmą...

- Tak, oczywiście. Możliwe, że jesteś potencjalną wiedźmą-sztandarem. Niezainicjowaną... W twoim przypadku to się dziwnie wymieszało - wyłapujesz cudze tajemnice. Nieświadomie. W stanie stresu. No, jedz.

Iwga posłusznie opuściła wzrok na talerz. Pogmerała widelcem w stygnącym kotlecie z kurczaka, przypomniała sobie, że nie chciała nic zamawiać, westchnęła, odłożyła sztućce:

- Dzisiaj wychwyciłam, pana tajemnicę, tak? Co mnie za to czeka?

- Nic.

- Chciałabym wierzyć...

- Iwgo, chciałaś się zajmować rzemiosłem artystycznym? Czy tylko nawinęło się miejsce w szkole?

Trzymała w dłoni wysoki kieliszek z białym winem. Odstawiła go na stół:

- Chyba chciałam... chciałam być dizajnerem. A potem...

- Odechciało ci się?

Milczała chwilę. Odwróciła się.

- Proszę mi powiedzieć szczerze. Nazar wyrzekł się mnie?

- Nie.

- Myślałam... jeśli ktoś... no, kocha... to jest zdolny do wybaczenia - westchnęła. - Wiedźmie, że jest wiedźmą.

- Gdybyś naprawdę tak myślała, przyznałabyś się Nazarowi. Sama. - Inkwizytor przysunął do siebie popielniczkę.

Iwga nic na to nie odpowiedziała.

- Nie jest z wami... łatwo. Często mówicie to, czego nie chciałabym usłyszeć.

(DIUNKA. KWIECIEŃ)

Nie był na tym grobie bez mała od trzech miesięcy, od czasu jego ostatniej wizyty wiele się zmieniło. Zniknęły drewniane wazy z podniszczonymi zimowymi kwiatami, pojawił się nagrobek z czarnego matowego kamienia, z płaskorzeźbą na szorstkiej powierzchni. W nocy padało, twarz Diunki na płaskorzeźbie była mokra i dziwnie żywa. Klaw miał wrażenie, że na jej ramionach podrygują sopelki sklejonych włosów - ale, oczywiście, to było złudzenie.

Cmentarny rzeźbiarz miał za wzór stare zdjęcie, gdzie jej włosy, lekko wijące się i całkowicie suche, zebrane były we wspaniałe uczesanie.

Klaw odczuwał coś na kształt wyrzutów sumienia. Od dnia pogrzebu nie widział nikogo z rodziny Diunki. Czy tak uraziły go te słowa: „Miej sumienie, Klaudiuszu. Zachowujesz się tak, jakbyś tylko ty kochał Dokię.”

To prawda. Klaw nie chciał dzielić się swoim nieszczęściem. Diunka była jego...

Teraz stał przed zadbanym, zabudowanym grobem, patrzył na kamienną, ale nieprzyjemnie żywą Diunkę i usiłował przepędzić natrętne, dręczące go od dawna pytanie:

A może tam, na dole, pod kamieniem...

Czy ona tam jest? Czy jest tam pusto?

A jeśli ona jest tam?

Dzień był nienaturalnie zimny, dziwnie zimny jak na wiosnę. Klaw drżał, obejmując ramiona rękoma i usiłował strząsnąć z butów wypełzającą z ziemi wilgoć.

Tej lokomotywy nie zapomni do końca swoich dni. Nawet na tory tramwajowe już nie wyjdzie w życiu, więcej nawet - dwie narysowane obok siebie linie będą dla niego oznaczały szyny. Będzie się trząsł na ich widok...

Gdzie jest Diunka?

Tu, pod czarnym kamieniem, czy tam, w zamkniętym dusznym mieszkanku? Do którego, chce tego czy nie, musi wrócić?

Trzeci dzień nad ziemią wisiała gęsta nieprzenikniona mgła. Pochłaniała dźwięki.

Jeden przypadek - nieprzyjemnie. Dwa przypadki...

Właściwie, dlaczego dwa są wykluczone? Iluż ludzi ginie co roku pod kołami towarowych i elektryczek? Właśnie podczas mgły. Albo po pijaku...

Klaw dotknął głowy. Wczoraj, wróciwszy do bursy, nie odzywając się ani słowem wypił pękatą butelkę chowanego na święta koniaku - Julek Mitec, zastawszy go z pustą butelką, omal nie zemdlał. Po pierwsze, szkoda szlachetnego napitku, po drugie...

Właściwie, to koniak chyba nie zadziałał. Klaw nie zdołał się upić; co prawda stracił czucie w nogach, ale w głowie panowała irytująca jasność i kręciła się w niej, jak oszalała w kole wiewiórka, jedna-jedyna myśl.

Jaka? - Klaw nigdy nie wypowie jej na głos. Nawet myśleć o niej to zbrodnia.

Może jednak był wtedy pijany? Może nie pamięta? Może siedząc z Diunką przy ognisku, usiłowali się ogrzać... wewnętrznie?

Nie. To dziś jest zimno. Tamtego dnia było ciepło, wiosennie ciepło i przytulnie, i głowa była trzeźwa!..

Kamienna Diunka patrzyła z wyrzutem. Jakby chciała powiedzieć - jak ty możesz tak o mnie myśleć? O mnie?!

- A czy ty... - szepnął niemal bezgłośnie Klaw.

Na czarnym kamieniu bez cienia strachu usiadł okrągły jak kula, radosny wiosenny szczygieł.

Rozdział 6

Trzy kwartały przed placem Zwycięskiego Szturmu, w samochodzie inkwizytora zamigotało czerwone światełko. Wywołanie alarmowe; Klaudiusz zabronił wywoływania siebie podczas jazdy, jeśli sprawa nie jest naprawdę nie cierpiąca zwłoki. Czerwona plamka na pulpicie czasem śniła mu się po nocach - natrętna, kłująca, oznaczająca alarm.

- Niech zginie zło... - Napięty jak struna głos dyspozytora. - Sygnał. Od Hrabiny. Czerwony.

- Przyjąłem - głucho odpowiedział Klaudiusz. - Skąd?

- Opera...

- Wzmocniony oddział. Będę tam za dziesięć minut.

Nie odkładał słuchawki, cisnął ją na fotel obok, przymknął powieki, przypominając sobie plan centrum miasta. Gwałtownie skręcił kierownicą, Iwga z tyłu cicho jęknęła.

Hrabiną były Helena Torka. Torka nigdy nie była donosicielem, nie mogła być z definicji, Klaudiusz nigdy nie oczekiwał od niej raportów - umowne pseudo otrzymała tak po prostu, dla porządku; czerwony sygnał od niej oznaczał wrzask przerażenia.

Dziewczyna na tylnym siedzeniu milczała. Nie pyta o nic, mądra.

- Jedziemy do opery - wycedził Klaudiusz przez zęby.

Skoczyła pod koła jezdnia z kocich łbów, po minucie znowu wpadli na asfalt, Klaudiusz łatwo wyprzedził ogromny jak hipopotam, spacerowy wóz i od razu następny - furgonetkę i kolejny...

- Myślałam, że pan nie jest dobrym kierowcą - szepnęła Iwga.

Klaudiusz zwolnił, pozwalając widniejącej przed sobą sygnalizacji zmienić czerwone światło na zielone. Dodał gazu, przeskoczył na żółtym, na następnych powtórzył manewr, budynek opery pojawił się w polu widzenia od razu cały - masywna budowla w pseudoklasycystycznym stylu, koloru kości słoniowej, z miedzianym herbem miasta na majestatycznej fasadzie i kupką ludzi przed głównym wejściem. Do rozpoczęcia wieczornego spektaklu pozostała cała godzina...

Klaudiusz powstrzymał się od zaparkowania grafa przed głównym wejściem, na placu dla pieszych, gdzie

zaparkowanie czegoś na kołach byłoby jak grom z jasnego nieba; nie warto przed czasem wzniecać paniki. I tak nie obędzie się pewnie bez szumu.

Zaparkował przy krawężniku, pod znakiem zakazu parkowania, wyłączył silnik; jego samochód został już zauważony. Może nawet zielony graf przemknąłby jakoś na parking przed wejściem służbowym, ale tak ma trochę przewagi w zaskoczeniu...

Zacisnął zęby. Och, jakże dużo jest wiedźm w tym budynku. Zainicjowanych. Aktywnych. Aż się nie chce wierzyć, że tyle wiedźm może się znajdować na wolności - i to w jednym miejscu...

- Boję się - powiedziała Iwga zza jego pleców.

On też to poczuł. Tyle że na razie nie może zdefiniować swoich odczuć.

- Posiedź w samochodzie - rzucił cicho. - Albo nie... Chodź ze mną. Ale nie oddalaj się ani na krok...

Jednocześnie z prawej i z lewej, i jeszcze nieco dalej, na służbowym parkingu zatrzymały się trzy niczym nie wyróżniające się samochody. Klaudiusz skinął lekko głową. Tak oto przybywa oddział specnazu - ni to autobus z wycieczkowiczami, ni to dostawa słodyczy do operowego bufetu.

Czyli mamy nową tezę do starej wewnątrzresortowej dyskusji „Czy Wielki Inkwizytor powinien osobiście uczestniczyć w operacyjnych akcjach?”

Jeśli akcja odbywa się po „czerwonym” sygnale od Heleny Torki - powinien.

W operowej trupie znajduje się piętnaście „głuchych”, niezainicjowanych wiedźm. W studium - dziesięć... Aktywnych - ani jednej, w każdym razie tak wynika z raportów. Skąd?

Wszystko odbywa się jak zawsze. Miłośnicy opery czekają na otwarcie wysokich drzwi - już na godzinę przed początkiem spektaklu - tylko drzwi się nie otwierają. To też nic nowego - zdarza się, że nie wpuszczają wcześniej widzów. Nawet przez pół godziny...

- Idziemy.

Zwierciadlane drzwi wejścia służbowego; przy bramce staruszka o zdecydowanym służbistym wyglądzie:

- Proszę państwa, przepustki!

- Inkwizycja miasta Wiżny - Klaudiusz odwinął mankiet, pokazał odblaskową oznakę. - Proszę się stąd nie ruszać.

Opera to miejsce szczególne. Staruszka zbyt dobrze zna słowo „inkwizycja”, dlatego nie odzywając się, cofnęła w cień.

Iwga biegła obok. Klaudiusz obejrzał się, zastanawiając, komu by ją podrzucić; dowódca specgrupy był już tuż obok, miał w oku niezadane pytanie. Dowódcę interesowało, kto w danej chwili kieruje operacją.

- Pan - rzucił Klaudiusz. - Proszę i mną dysponować. Dziewczyna... będzie ze mną. Nie mogę jej teraz zostawić.

Dowódca skinął głową:

- Proszę wziąć na siebie Torkę... patronie.

- Idziemy. - Klaudiusz pociągnął Iwgę w odnogę korytarza. Dobrze, że w swoim czasie miał pomysł, by poznać strukturę wiżneńskiej opery w służbowej, roboczej części.

Ręka Iwgi leżała posłusznie w jego ręku. Nie skarżyła się na żelazny uścisk i drżała. Nerwowo. To nie było dobre dla niej miejsce. Nie można też było pozostawiać jej bez opieki - ale może lepiej zostawić niż ciągnąć tam, gdzie - czuje to - jest pełno silnych i aktywnych wiedźm. Zresztą, jak na razie, bezpośredniego niebezpieczeństwa nie ma...

Przeszli obok dwu stad kobiet w uniformach. Obok grubasa, grzebiącego w równie grubej teczce, obok dwóch bardzo wysokich młodzieńców w trykotach, siedzących obok siebie na parapecie. Obok tablicy ogłoszeń, obok schodów, prowadzących do bufetu, obok holu z dywanami i fikusami. Minęli przymknięte drzwi do sali zwierciadlanej, gdzie szeleściły pantofelki na parkiecie. Minęli jeszcze dziesięć albo i więcej par drzwi, za którymi ludzie rozmawiali półgłosem, przechadzali się, śmiali, sprzeczali; jeszcze jeden hol - i

Klaudiusz zatrzymał się przed politurowanym skrzydłem z przesadnie surową tabliczką. Zastukał kostkami palców, nie czekając na odpowiedź wszedł, Iwga potknęła się na progu. Jeszcze pół sekundy temu była przekonana, że drzwi są zamknięte.

- Madam Torka!

Sekretariat był pusty. Biurko sekretarki, niedopita szklanka herbaty, zmięty formularz z drukarską winietą w prawym górnym rogu, dwie pary drzwi - w prawo i w lewo. Odłączony telefon. Iwga pociągnęła nosem, Klaudiusz również wyczuł zapach kropel nasercowych. Ledwo wyczuwalny, już zwietrzały zapach.

Drzwi z prawej. Pusto. Dyrektora administracyjnego nie ma, to zrozumiałe, dziwne tylko, że drzwi otwarte.

Drzwi z lewej...

Kobieca marynarka, rzucona na oparcie krzesła. Wypatroszone szuflady biurka, ślady ni to brutalnego przeszukania, ni to starannego pogromu. Ciekawe, czy pani Helena prowadziła wykazy swoich ukochanych wiedźm. I jeśli je prowadziła, to gdzie, pytam się, przechowywała?

Słuchawka telefonu starannie odcięta. Obok leżała wiązka kluczy z breloczkiem - kurzą stopką. Dość ciężka, kiedy się podrzuca w dłoni.

Klaudiusz niemal nie zastanawiał się.

- Iwgo, podejdź tu.

Dziewczyna weszła do gabinetu. Klaudiusz pchnął ją w kierunku biurka.

- Zostaniesz tutaj. Potem cię zabiorę.

Jej oczy zaokrągliły się:

- N-nie... ja...

- Nie na długo.

Dwukrotnie przekręcił klucz w zamku. Dziewczyna, choć spodziewał się czegoś innego, nie zaczęła wrzeszczeć i oburzać się. Ani słowa czy westchnienia - nagle poczuł się niezręcznie. Jakby ktoś na niego patrzył z wyrzutem, a on nie miał siły się odwrócić...

- Długo to nie potrwa - powiedział do zamkniętych drzwi.

Spokojne rytmiczne życie opery już było zakłócone. Już się pomieszało i skręciło, potoczyło licho wie gdzie; drzwi do garderób były pootwierane na oścież, a zewsząd było słychać komunikat przekazywany przez głośniki, suchy, przesadnie spokojny głos: „Uprasza się wszystkich pracowników opery o pozostawanie na swoich miejscach. Uprasza się o pozostanie na swoich miejscach. Przygotowania do spektaklu zostały wstrzymane, uprasza się wszystkich pracowników opery o pozostawanie na swoich miejscach... Proszę nie wychodzić na korytarze, pozostać na swoich miejscach...”

Mówiący najwyraźniej miał dobrze opanowaną technikę rozkazywania. Słuchano go - przynajmniej na razie. Korytarze były puste, Klaudiusz szedł, odprowadzany przestraszonymi spojrzeniami; z bocznych drzwi wyjrzała leciwa kobieta z naręczem złowieszczych purpurowych płaszczy:

- Chłopcze...

Klaudiusz odwrócił się, kobieta cofnęła się. Klaudiusz wiedział, że w stanie gotowości bojowej wygląda parszywie. Może i należało owinąć się takim purpurowym płaszczem, aż po brwi...

Dowódcę specgrupy znalazł w obwieszonym afiszami pokoiku - gabinecie administratora. Dwie wciśnięte w kąt kobiety i mężczyzna we fraku, ze strachem wpatrywali się w komunikator w ręku nieproszonego gościa.

- Wyłapaliśmy je, patronie. Dziewczyny. Dziesięć sztuk. Były w sali do ćwiczeń.

- Aktywne?

- Nie, patronie. Wszystkie „głuche”. Tak jak to było opisane w dossier... Spektakl został odwołany. Widzów do budynku nie wpuszczamy, przeczesujemy kondygnacje.

- Torki nie ma w jej gabinecie. Jest pan pewien, że znajduje się jeszcze w budynku?

- Wszyscy widzieli jak wchodziła. Nikt nie widział, żeby wychodziła. Jej wóz stoi na parkingu...

- Ile ich tu jest, Kosta, według pańskich odczuć?

Dowódca specgrupy zmrużył oczy. Markowy inkwizytor, w niektórych parametrach - na przykład w skanowaniu - przewyższający nawet Klaudiusza. Nie przesłuchuje wiedźm, łapie je.

- Sporo, patronie. W samym budynku - dużo... Pięć - sześć. A na razie nie znaleźliśmy ani jednej.

- Budynek jest okrążony?

Dowódca uniósł oczy do sufitu, co było mocnym złamaniem dyscypliny, ale wykluczało wątpliwości co do profesjonalizmu specgrupy.

- Dobra, Kosta... Róbcie swoje. A ja poszukam Torki.

* * *

Wyczuł wiedźmę, wchodząc po marmurowych schodach dla widzów na drugą kondygnację. Wyczuł jasno i jawnie - wyglądało, że to wiedźma-bojownik. I jak blisko podkradła się niezauważona...

Zacisnął zęby, w myślach wysławszy do przeciwniczki rozkaz-wymuszenie. Chyba usłyszał w odpowiedzi słaby jęk; Klaudiusz skoczył w kierunku dźwięku, odsunął zasłonę, wypadł na inne schody - służbowe, awaryjne. Na dole pospiesznie cichł odgłos obcasików.

- Stój!

Drzwi na drugi poziom, na pierwszy, benuar... Czerwona suknia mignęła dwa biegi niżej...

Przeraźliwy krzyk w sali. Na scenie. I niemal od razu w nozdrza uderzyła woń dymu.

Ścigana wiedźma zatrzymała się. Klaudiusz czuł, że się zatrzymała - piętro niżej, jakby wyczekując, rozważając, co teraz przedsięweźmie Wielki Inkwizytor. Rozbestwiły się, psiekrwie...

- Po-o-żar!

Drzwi do loży znajdowały się tuż obok. Ogromna wspaniała sala ginęła w mroku; kurtyna podniesiona, pozwalająca nacieszyć oko bogatymi, nieco pompatycznymi dekoracjami premierowego spektaklu baletowego. Brokatowy pałac, aksamitne więzienie, różowy poblask świtu - zmierzchu...

Czarny dym. Nawet przesycone ognioodpornym świństwem, całe to bogactwo pali się wspaniale. Jak słoma.

- Po-ża-a-ar!

Włączyła się sygnalizacja. Na scenę wyskoczył mężczyzna z małą plującą pianą gaśnicą. Zanim drugi, potem jeszcze inny...

Dym wznosił się coraz wyżej. Gipsowe twarze na suficie powoli traciły swoją biel, w beznamiętnych dotąd oczach pojawiło się zwyczajne ludzkie zmęczenie. Czy może Klaudiuszowi tylko tak się zdawało?

Wiedźma. Jest blisko. Walczy z bólem po jego uderzeniu, i...

Klaudiusz odwrócił się zdziwiony. To było coś nowego...

W pierś mierzyła mu lufa wielkiego czarnego rewolweru.

- Inkwizytor... oprawca...

Młodziutkie głupiątko, postanowiło na koniec powiedzieć wszystko, co o nim myśli. Gdyby wystrzeliła od razu - miałaby szansę.

- Pomyliłaś się, dziecko.

Jego uderzenie cisnęło nią o ścianę. Rewolwer wypadł z ręki, niemal bezgłośnie, na miękki chodnik. Podszedł, popatrzył w czarne z bólu oczy, zmierzył „studnię”. Osiemdziesiąt... Ze śladami niedawnej inicjacji...

Wziął ją za rękę - niezwykle szczupłą, można powiedzieć wychudzoną, drobnokościstą rękę baleriny. Wymacał puls.

- Kto cię inicjował? Gdzie? Po co? Po coś to zrobiła, mogłaś po prostu tańczyć swoje łabędzie... Po co?

- Jestem wiedźmą - wychrypiała mu prosto w twarz.

- Jesteś człowiekiem!..

- Jestem wiedźmą, wiedźmą!.. A wy jeszcze się przekonacie...

Błysnęły białka jej oczu. Wprowadzała się w omdlenie.

- Gdzie?!

Głowa na cienkiej szyi opadła. Na Klaudiusza patrzyły białka, jaskrawym ogniem buchnęła kurtyna. W dole orkiestrowym krzątali się jacyś ludzie. Doskwierał zjadliwy smród płonącego plastyku.

Zarzucił dziewczynę na ramię i wyszedł na korytarz. Młode baleriny łatwo się nosi, ale ta, nawet nieprzytomna, zakłócała mu wyczucie. Bliska obecność jednej wiedźmy nie pozwalała wyczuć innej.

Wycie syreny pożarowej. Przeciągi; ludzie biegnący w kierunku wyjść awaryjnych.

Łzy w czyichś oczach. Wesoła ciekawość w innych.

- Patronie?!

- Przeczesaliście budynek?

- Zbyt szybko rozprzestrzenia się pożar...

- Ujęliście wiedźmy?

Na kościach policzkowych dowódcy poruszyły się gruzełki mięśni. Rozumiał, że operacja się wali, nie rozumiał dlaczego.

- Dziewczynę do wozu... A, niech to licho!

Klucze ma w kieszeni. Z breloczkiem w postaci kurzej łapki.

- Iwga... Do licha, do licha!

Potem nabrał powietrza w płuca i rzucił wiąchę, po usłyszeniu której dowódca specgrupy aż się cofnął.

* * *

Poczuwszy zapach dymu, najpierw wlazła na parapet.

Gabinet dyrektorki wychodził na plac przed głównym wejściem; na bruku gromadził się tłum gapiów. Było ich wielu, znacznie więcej niż miłośników opery i baletu, z każdą sekundą tłum rósł, ponieważ żaden teatr nie może się równać z akcją, jaka rozwija się przed oczami widzów na placu przed wiżneńską operą...

Rama okna była zamknięta na głucho. A szkło - nietłukące. Kogo bała się Helena Torka - złodziei? Snajperów?

Iwga uderzyła ciężkim biurowym zestawem. Potem podniosła krzesło i cisnęła nim w okno; zapach dymu wpełzał pod drzwiami, wypływał z otworów wentylacyjnych i już nie potrzebowała Iwga swojego wyczulonego węchu, by wyczuć go - duszny zapach pożaru.

Na plac, rozpędzając tłum gapiów, wjechały kolejno trzy czerwone wozy. Potem jeszcze dwa. Teatry płoną szybko i strasznie...

Iwga rzuciła się do drzwi. Szarpnęła za klamką, porządne skrzydła, chyba nawet mahoniowe. Mocny zamek; no nie, na pewno Helena Torka cierpi na manię prześladowczą...

Iwga wyjrzała przez dziurkę od klucza - oczy od razu zaczęły łzawić. Sekretariat wypełniały kłęby dymu.

Wtedy w końcu poczuła strach.

W ostatnich dniach strach wiernie jej towarzyszył - ale nie taki. Ze strachu tego typu, ludzkie ciało gotowe jest do każdej reakcji - nawet do najmniej godnej, do najbardziej wstydliwej. Iwgę skręcił nagły atak bólu w dolnej części brzucha.

Oto masz stos. Ogromny, wspaniały stos w postaci płonącego teatru. Od dwustu lat stoi na placu masywna budowla - i dość, wystarczy... Iwga przeżyła swoje osiemnaście lat - widać jej czas się skończył...

Ale przecież nie tak ohydnie - dookoła są ludzie, a ona zamknięta... Jak szczur... Żywcem...

Uderzyła w drzwi. Jeszcze raz. Jeszcze raz. „Zakończmy więc nasz obrzęd, jak nam każe nasza nienarodzona królowa...”

Majaczy?

Iwga popatrzyła na swoje dłonie. Lewa była zakrwawiona - ale tylko połamała paznokieć. Co to było, to: „zakończmy więc nasz obrzęd, jak nam każe nasza...”

„Sfora nie jest wieczna. Weźcie świece...”

Ogromna ciemna sala. Spiralne schody, płonący ogień, ścian chyba nie ma... jest odchodząca na wszystkie strony równina, z pięknymi górami, majaczącymi na horyzoncie... Tyle jest pięknych gór, jaśniejszych od ciemnoszarego nieba, ale i tak przysłonięte mgiełką... Góry są namalowane...

- Pomocy!.. Nazar! Nazar, ratuj mnie, ja...

„Sfora ustępuje. Lepszy pożar niż stos. Siostry, złączmy nasze dłonie...”

Rechot. Taki, że trzeba zatkać uszy.

- Nazar!.. Ratujcie... Mnie... Ktokolwiek...

Huk drzwi, odlatujących ku ścianie. I wraz z wchodzącym - kłęby dymu. Jakby pojawiła się zjawa senna, jakby niezmaterializowane widmo Nazara wspaniałomyślnie pojawiło się jednak...

I od razu - ból. Tak się odbiera obecność rozjuszonego inkwizytora.

- Iwga?..

Mocne ręce chwytające ją pod pachy. Zawrót głowy.

- Za mną, biegiem!..

- One są pod sceną - nie poznała swego własnego głosu.

- Co?!

- Pod sceną... Tam jest duża sala prób. Druga... One... inicjują. Tam... teraz...

Przekleństwo i jeszcze jedno, mocniejsze i wykwintniejsze. Iwga rozkaszlała się, usiłując wyrzucić z płuc żrący dym.

Człowiek z płaską żółtą twarzą. Też inkwizytor i też zły... Ludzie w maskach...

- Gdzie one są? Gdzie one są teraz, Iwgo?

- Nie wiem.

Żółtolicy obrócił się:

- Sami je weźmiemy, patronie...

- Teatr się pali, nie zauważyłeś?

- To ja dowodzę operacją... patronie! Proszę wziąć dziewczynę i wychodzić...

Sekunda pauzy; dwaj inkwizytorzy patrzą na siebie i ten, który ma wyższe stanowisko, w końcu ustępuje:

- Iwgo... Chodźmy. Ale, hej! Tylko mi nie mdlej, nie jesteś baleriną, nie będzie łatwo cię donieść...

Korytarze wypełnione dymem. Kaszel rozdzierający płuca. Potknęła się o podwinięty dywan - inkwizytor chwycił ją na ręce. Schody, schody, w dół... Drzwi...

Inkwizytor zatrzymał się jak wryty. Iwga poczuła jak trzymające ją ręce wpijają się w żebra.

- Iwgo... Stań za moimi plecami. Między łopatkami.

Drzwi otworzyły się.

* * *

Drzwi otworzyły się.

Nie pięć. Nie sześć. Osiem; dwie co prawda „świeże”. Dopiero co po obrzędzie inicjacji, wstrząśnięte... Fanatyczne. Niezręczne, ale całkowicie zdolne do walki.

- Witaj, inkwizytorze. Chcemy tędy przejść.

Nie atakują. Mają tak wyraźną przewagę, że nawet nie muszą się śpieszyć z atakiem. Wiedźma-tarcza, cztery wiedźmy-wojowniczki, trzy robocze...

- Witajcie, dziewczęta. Jesteście aresztowane.

Za długa przemowa. Niewybaczalny błąd. Póki mówi jest bezbronny... Nie wolno dać się wciągnąć w dialog.

- Twój czas się skończył, inkwizytorze. Zrozum to, a zostaniesz żywy... Wiesz, inkwizytorzy też płoną.

Ciekawe, że przywódczynią jest nie tarcza, a najmocniejsza z wojowniczek. Niezwykły układ.

- Zejdź z drogi, inkwizytorze.

Zaklął. Tak obrzydliwie i wrednie, jak nigdy dotąd w życiu.

* * *

Iwga cofnęła się.

Pięć ze stojących przed inkwizytorem kobiet jednocześnie zrobiło krok do przodu i Iwga zobaczyła - nie oczami! - jak pięć białych igieł jednocześnie wbija się w głowę Klaudiusza Starża. Iwga zwinęła się z bólu - ją też to dotknęło, jakby chlasnęło grubym batem, skręconym z nienawiści, tęsknoty i wstydu; wiedźmy zrobiły jeszcze jeden krok. Starż upadł.

Świadomość Iwgi uległa rozdwojeniu.

Widziała, jak napierają na inkwizytora, zlewając się w jedno wielkie, ciemne nic, dusząc i gniotąc - a jednocześnie te same pięć wiedźm nie ruszyło się z miejsca, stały nadal, tylko swoją wolę wysunąwszy się do przodu. Iwga cofała się, odpełzała, napór napastniczek sięgał i jej. Jej kamratki, siostry...

Zbyt nierówne siły. Koniec z tułaczką Iwgi; wiedźmy wspólnie wykończą inkwizytora i zabiorą ją ze sobą.

Z ciemnego kłębka nad leżącym inkwizytorem wysunęła się skręcona ręka. Na oślep przecięła powietrze - na pierwszy rzut oka na oślep. Napór wiedźm podwoił się, ręka szarpnęła się - ale zakończyła swoje dzieło, ciachnęła znowu powietrze i Iwga znowu - nie wzrokiem - zdołała zobaczyć rozmyte kontury złożonego znaku, a przyjrzawszy się mu, cofnęła, jakby uderzoną pięścią w szczękę.

Wiedźmy cofnęły się również. Czarny kłębek rozplatał się.

„Oj, Iwgo, żebym tak ja miał twoje problemy...”

Klaudiusz Starż podnosił się.

„Wczoraj cały dzień zajmowałem się torturowaniem kobiet”.

Podnosił się, podnosił, pokonywał wznowiony napór, podnosił się jak umarły z grobu.

„Dlaczego na wędlinach zawsze rysują uśmiechniętą świnkę?”

Starż wyprostował się.

Iwga znowu nie oczami zobaczyła, jak jego łokcie rozsuwają elastyczny, jakby gumowy pierścień, przegrodę. Jak nowa seria pięciu igieł wbija się w rozmazaną zasłonę - i odbija się, a za nią leci wachlarz jasnożółtych iskier...

Jedna z tych strasznych kobiet w milczeniu upadła na podłogę. Druga chwyciła się za twarz, jakby chcąc wydrapać sobie oczy, trzy pozostałe zamarły, wyrzuciwszy ręce w obronnym geście i wtedy jedna z tych trzech, które od początku nie wtrącały się do potyczki...

- Starż!

Inkwizytor zdążył uskoczyć. Wystrzał zabrzmiał nad wyraz nieśmiało, ciężka kobieta, która przeskoczyła przez leżącą na podłodze Iwgę, nagle znalazła się w samym środku potyczki. Czarne splątane włosy leżały na jej ramionach. Czarne z siwizną.

- Odstępczyni - przez zęby wycedziła jedna z wiedźm.

Kobieta z rozwichrzonymi włosami uniosła ręce:

- Odstępczynie - to wy! Wyście zniszczyły swój Teatr... przeklinam was. Odejdźcie z przekleństwem Heleny Torki - i żyjcie... wiecznie!

Ta, trzymająca pistolet w ręku, wystrzeliła trzykrotnie. Torka nie upadła.

- Rina, miałam cię za córkę. Sanija, zawsze byłaś tancerką bez talentu, inicjacja ci nie pomoże. Dona, wzięłam cię z przytułku. Klica...

Dwa strzały, skończyły się naboje. Strzelająca dziewczyna ze szlochem cisnęła pistoletem w Torkę, która ciągle nie zamierzała upaść.

- Wybrałyście swoją drogę, moje drogie dzieci. Żyjcie z macierzyńskim przekleństwem.

- Nasza matka to nienarodzona królowa matka! - pisnęła najmłodsza z wiedźm.

Miała jakieś czternaście lat.

Nastąpiło uderzenie. Jak pałką w głowę, Iwga znowu upadła, chwytając powietrze szeroko otwartymi ustami. Dziewczyna, która krzyczała o nienarodzonej matce, upadła bez jednego dźwięku; ta, która oskarżała Torkę o odstępstwo, zasyczała przez zęby jak zraniona żmija. Starż stał, oparty o ścianę, przykrywszy swoją wolą jednocześnie wszystkie wiedźmy - młode i stare, „aktywne” i „głuche”. Nawet Helena Torka zachwiała się.

- Nie ruszać się z miejsca! Inkwizycja!..

Nareszcie, pomyślała Iwga, czując jak odpływa jej świadomość.

Krzyk. Ból głowy; te dziewczynę, która strzelała, wloką za włosy. Dziesiątka wypasionych bysiów... I drugi inkwizytor, ten z żółtą twarzą. Wiedźmy... Wysoki śpiew w uszach, jakby komarze brzęczenie...

Helena Torka ciągle jeszcze nie padała. Jej ciemna suknia zrobiła się czarna i łąkowa na piersi.

- ... staruszce taką... przysługę... Nie ośmieliłam się myśleć, że moim stosem będzie...

- Heleno...

- Proszę, Klaudiuszu, bardzo chcę.. Moja ostatnia... jeśli woli pan tak myśleć... wola...

Wtedy Iwga straciła przytomność. Ostatecznie.

* * *

„Każda istota ma swe przeznaczenie. Bezsensownym jest tylko człek; dążąc do duchowego komfortu, człowiek wymyśla sobie sens i dlatego odtrąca wiedźmę. Wiedźma jest ucieleśnieniem bezsensu, jest wolna aż do absurdu, jest zaskakująca i żywiołowa, jest nieprzewidywalna... Wiedźma nie zna miłości ani przywiązania - nie można jej przywiązać, można ją tylko zabić... Ludzkość bez wiedźm przypominałaby dziecko pozbawione niespodziewanych dziecinnych odruchów, skostniałego racjonalistę i cynika. Ludzkość zaś, dająca wiedźmom wolność, przypominałaby dziecię zacofane umysłowo, ani na sekundę nie potrafiące się skoncentrować, majtające się w ciągle zmieniających się kaprysach...

Zapytacie, czy wiedźmy potrzebują władzy nad światem? Roześmieję się wam w twarz: wiedźmy nie wiedzą, co to władza. Władza jest batem nie tylko na poddanych, ale i na władców; wiedźmy, z woli losu żyjące w ludzkim ciele, są przygniecione samą jego obecnością. Wiedźmy są uciskane, wiedźmy są

dotknięte tym, że żyją wśród ludzi; nasz świat jest im obcy. Dlatego tak żywotne są ich obyczaje... dążenie wiedźm do szkodzenia otoczeniu. Jeden pusty świat dla jednej wiedźmy, oto warunki, w jakich mogłyby żyć

komfortowo...

... Ziemia stałaby się pustynią pod zwałami ruin, gdyby potrafiły wiedźmy chcieć jednej rzeczy. Na szczęście, każda wspólnota jest przymusem...

Zapytacie, czy ma rację nieznany autor słynnych „Wyznań os”? Czy to prawda, że rozdzielone stado wiedźm staje się żelazną armią os, gdy tylko narodzi się królowa matka?

Nie będziemy cofali się do historii. Zdejmijmy pokrywę pszczelego ula i zapytajmy siebie, po co istnieje i jak często pojawia się na świecie pszczela matka? I zapytamy siebie: a czy jest zdolny do przeżycia gatunek, jeśli jego matka rodzi się raz na pół tysiąca lat?”

Bezszelestnie otworzyły się drzwi. Iwga uniosła głowę - gwałtowny ruch spowodował, że świat dookoła kiwnął się i popłynął. Z gabinetu wyszedł żółtolicy inkwizytor, ten który dowodził w płonącym teatrze... inkwizytor nie był zły. A innych emocji Iwga nie analizowała: nie jest zły - to i dobrze...

Zadziwiające, jak serce złowieszczej Inkwizycji przypomina zwyczajne biuro. Zdyscyplinowane i nieźle wyposażone, ale biuro; a ona przez całe życie bała się tu trafić. Teraz siedzi na kanapie i trzyma na kolanach ciężką księgę.

Przez jakiś czas w sekretariacie było cicho. Potem wyszedł lekarz; sekretarz, na którego obliczu leżało błękitnawe odbicie włączonego monitora, pytająco zajrzał mu w oczy. Lekarz skinął głową.

Iwga poruszyła się na kanapie:

- Może ja... mogę wejść?

- Nie była pani wzywana - oświadczył ozięble sekretarz. Potem zawahał się i dodał ugodowo: - Nie powinna pani tam wchodzić. Tam jest dochodzeniowy gift, wiedźmom się on nie podoba.

- Mężczyźni tak rzadko zastanawiają się nad tym, co się podoba wiedźmom - odparła bez lęku Iwga - że aż przyjemnie tak raz na jakiś czas poczuć troskę o swoją osobę.

Z przyjemnością patrzyła na zmieszaną gębę sekretarza.

- Mężczyźni w ogóle rzadko się zastanawiają - odezwał się komunikator na biurku. - Iwgo, bądź taka uprzejma, poczekaj jeszcze kwadransik.

Teraz pewnie ona ma zmieszaną gębę. Jakoś nie pomyślała, Że każde słowo wypowiedziane w sekretariacie słychać w gabinecie. Pomszczony sekretarz obrzucił ją ironicznym spojrzeniem; Iwga westchnęła i wróciła do otwartej księgi.

„... Słusznie zaoponujecie: wiedźmy nie mają potomstwa. To znaczy, oczywiście, wiedźmy miewają dzieci, najczęściej dziewczynki - jednakże procent małych wiedźmeczek wśród córek dorosłych wiedźm jest dokładnie taki sam, jak w całej populacji. Dlaczego pogłowie wiedźm przez cały czas jest niezmienne? Właściwiej byłoby tak: dlaczego niespodziewany wzrost ich liczebności przeplata się z jej spadkiem, z czasami, kiedy wiedźma staje się niesłychaną rzadkością, a zainicjowana wiedźma - wręcz reliktem? Dlaczego okresy burz i wstrząsów, wojen i katastrof przechodzą w ciszę, kiedy nawet sztuka, rzemiosło zapadają w senną upadłość? Zrozumieć to jest tak samo trudno, jak wyjaśnić pierwszoklasiście, dlaczego nawet w najgorszą zimę mróz przeplata się z odwilżą...”

- Ze wszystkich zaproponowanych ci książek wybrałaś najnudniejszą. Tak lubisz długie przemądrzale zdania?

Inkwizytor szedł przez sekretariat, jakoś dziwnie się poruszał, sekundę później Iwga zrozumiała dlaczego - chronił lewą rękę. Wyprzedzał ból; nawet jasna lekka marynarka nie maskowała pewnej sztuczności w jego ruchach.

Przecież rano, dobrze pamięta, był w kurtce. W eleganckiej letniej kurtce, Iwga dobrze ją zapamiętała, przecież do tej tkaniny przyciskano jej twarz...

Zniszczone ubranie. Pewnie ma tam dziurę. I na pewno została plama krwi, tego się łatwo nie odczyści.

- Miranie - inkwizytor zwrócił się do referenta. - Proszę zadzwonić do garażu, jeśli mój samochód jest naprawiony - niech odprowadzą go do domu. Iwgo, idziemy przez tylne wyjście. Po co nam ci dziennikarze...

Wyszli przez jakieś zupełnie nie rzucające się w oczy drzwi, dość daleko od Pałacu Inkwizycji; przy głównym wejściu stali, jak się okazało, jacyś ludzie. Iwga drgnęła - przez moment miała wrażenie, że w powietrzu czuć zapach spalenizny. Nie, złudzenie...

To ona przesiąkła dymem. No i pewnie wygląda... wygląda... I ta woń...

Pewnie była jedenasta. Żółte reflektory efektownie podświetlały ostry dach Pałacu Inkwizycji; Iwga poczuła zawrót głowy, przez jakąś chwilę i noc, i podświetlona szpica przestały istnieć, tylko koła, kolorowe kręgi i odległa paplanina, szelest baletowych pantofelków, paint, na parkiecie...

Potem odkryła, że stoi wczepiona w lewą rękę inkwizytora. A ta ręka jest sztywna.

- Oj...

Rozwarła palce, zrobiła krok w bok, nie wiedząc, jak się zachować:

- Ja... Jaka ze mnie idiotka. Przepraszam.

Bezszelestnie podjechał służbowy samochód. Otworzyły się drzwi.

- Przepraszam, ja... Przepraszam. Sama nie wiem... boli?

- Boli - oświadczył inkwizytor po chwili. - Ale zależy z czym to porównać... Wsiadaj.

Kierowca popatrzył na nią ze zdziwieniem, a może tylko jej się tak wydawało?!

Nocne miasto. Karuzela świateł, przymknęła powieki, przeczekując nowy atak zawrotów głowy. Co się z nią dzieje? I gdzie jest ta księga, czyżby zostawiła ją na kanapie w sekretariacie, jak głupio...

„Wiemy, że począć wiedźmę może każda kobieta; istnieje także mit, głoszący, że takie poczęcia odbywają się podczas sabatów. Że sabat po to właśnie został powołany, by sadzić w pustych jeszcze łonach przyszłą wiedźmią siewkę...”

Iwga odetchnęła.

- Parszywie się czujesz? - zapytał inkwizytor, nie odwracając głowy.

Odpowiedziała skinieniem głowy, też jej nie odwracając.

- Według prawideł gatunku powinnaś przez kilka godzin leżeć bez przytomności... W każdym razie te nasze koleżanki, które przeniosły teatr opery i baletu do kategorii spalonych, walają się bez czucia do tej pory.

Iwga przełknęła ślinę. Wspomnienia nie były przyjemne.

Na podwórku domu przy placu Zwycięskiego Szturmu staruszka spacerowała ze swoim pieskiem; w mieszkaniu na piętrze kończyła pracę wesoła gospodyni i jej spojrzenie, rzucone na Iwgę, nie pozostawiało skrawka przestrzeni do interpretacji.

Wyczekawszy na dogodną chwilę, Iwga wstała na czubkach palców i pytająco zajrzała w oczy inkwizytorowi:

- Proszę jej powiedzieć... Bo się biedactwo męczy, że ma pan taką obszarpaną i nieładną kochankę. Ona nie rozumie, jak to się stało...

Chwilę inkwizytor patrzył jej w oczy. Potem uniósł kąciki ust:

- A ty się wstydzisz, tak? Że biorą cię za moją kochankę?

Iwga westchnęła:

- Z racji stanowiska należą się panu zadbane kobiety. Czyż nie?

(DIUNKA. KWIECIEŃ)

Stary lum rozmawiał z kobietą. Z daleka Klaw pomylił się, biorąc ją za matkę Diunki i trzy razy zdążył się spocić, zanim zrozumiał swój błąd. Diunki matka była młodsza i twardsza - a ta kobieta wyglądała na starą i jakąś taką rozpłyniętą, jak wypalona świeca. Lum przemawiał do niej i przemawiał, kobieta wolno odpowiadała, lekko kiwała ciężką głową, a jej opuszczone ramiona, chyba w miarę rozmowy odrobinę się prostowały - chociaż, oczywiście, mogło to być złudzeniem.

Potem kobieta słabo uścisnęła rękę starca, ciężko podniosła się z ławki i poszła sobie, niemal wlokąc po ziemi trzymaną w ręku torbę. Przez jakiś czas lum patrzył za nią, potem się odwrócił; obok stał nieruchomo posępny, zdenerwowany i milczący chłopak.

Dobre trzy minuty obaj obserwowali dużą białą wiewiórkę, opisującą spirale dookoła pnia dębu.

- Potrzebuję pociechy - powiedział głucho młodzian.

Lum wzruszył ramionami:

- Jestem tu po to, by pocieszać... Ale tobie raczej nie mogę pomóc... Klaudiuszu.

- Proszę spróbować - cicho poprosił chłopak. - Bo właściwie, do kogo jeszcze mogę pójść?

Lum milczał, opierając się plecami o ławkę. Odprowadziwszy wiewiórkę wzrokiem, westchnął:

- Uprzedzałem cię... Nie posłuchałeś.

- Nie posłuchałem - zgodził się Klaw. - Nie mogłem posłuchać. Gdyby to się powtórzyło... - wzdrygnął się - ... gdyby się powtórzyło, znowu bym nie posłuchał.- Szkoda - rzucił starzec. - Jesteś silniejszy od innych... i jednocześnie niewybaczalnie słabyś.

Klaw poderwał głowę:

- Na czym polega moja wina? Na tym, że ją kochałem... kocham?

Lum uniósł oczy, i, kamieniejąc pod tym spojrzeniem, Klaw uświadomił sobie swój błąd. Jeśli stary najcieńszą niteczką jest związany ze służbą „Cugajster”...

Jego rozmówca był wystarczająco bystry; przez jakiś czas młodzieniec i starzec parzyli sobie w oczy.

- Jestem tylko lumem - wolno powiedział stary. - Robię to, co potrafię... i nic więcej. Nie przypisuj mi niczego ponadto. Jestem tylko lumem.

Klaw odetchnął:

- Mówił pan... Że robię coś, co jest zakazane. Że niepokoję i trzymam, że posiadam... dostateczne możliwości, by...

Pytanie jednak nie skapnęło z jego ust.

- Niczego nie wiem na pewno - oświadczył stary, patrząc przed siebie i w dal, gdzie wśród zieleniących się gałęzi miotały się stada drobnych ptaków. - Może to ty ją przyprowadziłeś... A może nie. Nikt tego nie wie.

- Po co one przychodzą? - zapytał Klaw szeptem. - Czy dla nas? One... to właśnie one czy nie?

Odziawszy w słowa swoje niesprecyzowane krępujące lęki, poczuł w końcu ulgę.

Jednak zdołał. Najważniejsze pytanie zostało zadane.

Starzec westchnął:

- Nie mogę ci powiedzieć więcej, niż sam wiem. Nawet wszystkiego, co wiem, nie mogę powiedzieć. To zbyt... osobiste...

- Czy one chcą naszej śmierci? - szybko zaterkotał Klaw szeptem. - Czy to może być prawdą? Cugajstrzy mówią...

Zamilkł. Niepotrzebnie użył tego słowa, żeby tylko nie wywołać.

- Możliwe - odezwał się starzec, z trudem odrywając spojrzenie od ptasich igrzysk. - To jest zbyt indywidualne... Ale nie chciałbym, żebyś tu przychodził. To jest może okrutne, ale sam dokonałeś wyboru; nie przychodź na cmentarz. Albo ich wezwę... Mimo że też ich nie lubię...

- Ale przecież pan może mi... pomóc... podpowiedzieć... - Klaw mówił to tylko po to, by nie milczeć. Już rozumiał, jak bezsensowne są te słowa.

- Uważaj na siebie - głucho odezwał się lum. - To wszystko.

I odszedł, migiem postarzały i poszedł precz, podstawiając zgarbione plecy pod białe krople wiosennego sikorzego pomiotu.

* * *

Klaudiusz wiedział, że środki przeciwbólowe niewiele pomogą; stając się markowym inkwizytorem, stracił zdolność zasypiania po zażyciu środków nasennych i pozbywania się bólu przy pomocy tabletek. Ból należało przeganiać wysiłkiem woli - ale, jak na złość, ciągle nie potrafił się skoncentrować.

Bolała go nie zraniona ręka. Ból siedział gdzieś głęboko, zdławiony, do czasu przygnieciony... Trzeba się wyluzować.

Oczy dziewczyny błyszczały w półmroku przedpokoju. Włosy, rozsypane na ramiona, niedaleko odeszły od miedzianego drutu; ma zadziwiającą obronę. Wcześniej nie spotkał wiedźmy zdolnej tak lekko przejść te wszystkie ciężkie próby; co prawda tam, na placu przed Pałacem, omal nie zemdlała - i nieźle zmiętoliła jego zranioną rękę... Chociaż, czy to już jest rana?

Co za upadek moralności... Wiedźma atakująca inkwizytora przy pomocy broni palnej. Jeszcze dziesięć lat temu wydawałoby się to czymś dzikim, teraz uciekają się do wszelkich możliwych sposobów. Gdzie zabraknie własnej mocy - zdobędą pistolet maszynowy...

Iwga raczej nie nosi ładnej bielizny. Czyli kształty, widoczne pod zaplamionym krwią swetrze, są jej własnymi.

Przechwyciła jego spojrzenie, zmieszała się i on też poczuł się skrępowany. Nie dlatego, że się jej przyglądał - widywał w swoim życiu kobiety i zadbane, i zaniedbane, i w złotogłowiu, i w strzępach, i w ogóle w czym na świat przyszły...

- Panie Klaudiuszu! - zawołała gospodyni z kuchni. - Twarożek to ja zabiorę, bo on tu u pana w opakowaniu i tak skiśnie. A ja serniczek upiekę... Jedną porcję panu przygotować? Czy ile?

- Dwie - rzucił Klaudiusz, nie odwracając się.

Dziewczyna spazmatycznie zaczerpnęła powietrza.

Kretyn jednak z tego Juliana, pomyślał nagle rozjuszony Klaudiusz. Kretyn... Jego chłopiec nigdy nie wyrośnie na mężczyznę. Może to i wygodne - posłuszny syn.

Jak ułożyłoby się Nazarowi z Iwgą? Pewnie dobrze by się ułożyło, dziewczyna jest wystarczająco mądra, żeby i ojciec, i syn mieli z nią wygodne dobre życic. Skąd taka płomienna miłość? Nazar, można sądzić, wcale nie jest tak okropnie zakochany, taki chłopiec, oczarowany egzotyczną dziewczyną. A Iwga - nie wiadomo. Niby rzeczywiście jest bardzo przywiązana do tego głuptasa i to tak mocno, że gotowa jest dla niego na poświęcenie.

Gdyby Nazar choć przez sekundę wczuł się w to, co musi znosić jego była narzeczona. Może by trochę zmądrzał.

„Z racji stanowiska należą się panu zadbane kobiety. Czyż nie?”

- Z racji stanowiska - uśmiechnął się leciutko - należą mi się wyłącznie takie kobiety, których sam zechcę. To jedna z zalet... wysokiego stanowiska w służbowej hierarchii.

Dziewczyna hardo uniosła brodę:

- Aha, to o to chodzi! No to teraz rozumiem, dlaczego nie mogłam spać na tym pańskim ogromnym łożu - widma tych pana ślicznotek tłumnie się tam przewalały...

* * *

Po kolacji okazało się, że kuraż, dodający jej dotychczas sił, ulotnił się.

Tam, na poboczu, zostały białe dmuchawce; kobieta, która została w płonącym budynku nazywała się Helena Torka. „Jeśli wiedźma, nie poddana obrzędowi inicjacji, bardzo przypomina mnie i ciebie... to zainicjowaną wiedźmę już nie tak łatwo zaliczyć do ludzi. Ani ja, ani ty, nigdy jej nie zrozumiemy. Tak jak ryba, zamieszkująca głębiny, nigdy nie zrozumie praw ognia...”

- Iwgo, słuchasz mnie?

Zacisnęła zęby. Do łez żal jej było Heleny Torki... i kogoś jeszcze. Żal nie do wytrzymania.

- Wytrzymaj, dziewczyno. Mnie też jest smutno.

- Ona... popełniła samobójstwo?

Pauza.

- Ona po prostu straciła cel w życiu. Jej teatr, uczennice...

- Dlaczego?!

- Wiedźmy, Iwgo. Nikt nie rozumie, dlaczego szczęśliwe dziewczyny, całkowicie zaprzedane sztuce... kochane i kochające dziewczęta nagle występują przeciwko wszystkiemu, co było dla nich święte. Zabijają nauczycielkę, podpalają... przecież budynek spalił się do cna. Nie wiadomo, kiedy zostanie odbudowany...

- Ale przecież Torka też była...

- Wiedźmą. Tak. Nie potrafię ci wyjaśnić, dlaczego Torka przez cale życie... dlaczego wolała umrzeć, niż stać się aktywną wiedźmą. To znaczy, ja staram się zrozumieć... ale nie potrafię, Iwgo.

- „Tak jak ryba, zamieszkująca głębiny, nigdy nie zrozumie praw ognia”?

- Tak... Miałaś w szkole dobre stopnic? Z taką pamięcią?

- Kiepskie... Ledwo dobrnęłam do siódmej klasy... Źle się czuję.

- Rozumiem... Wytrzymaj.

- Proszę mnie nie odwozić... Tam. Boję się sama...

- Boisz się hord widm? Moich kochanek?

Iwga uśmiechnęła się słabo.

Ciekawe, czy on rozumie, co właściwie napawają lękiem? To nie są zwyczajne strachy nerwowej zmęczonej dziewuszki - ona boi się siebie. Siebie, tej, która odbiła się dziś w tajemniczo bezdennych, kompletnie nieludzkich oczach napastniczek... oczach wiedźm. „Ani ja, ani ty, nigdy jej nie zrozumiemy...”

Ekran telewizora zgasł. Iwga leżała w fotelu, ułożywszy głowę w miękkich wypukłościach wysokiego oparcia i wydawało się jej, że jedzie autobusem. Jedzie w fotelu przez poranny las i pnie za oknami do połowy okutane są mgłą. A za każdym pniem stoi, rozmyta we mgle, nieruchoma kobieca sylwetka...

Iwga chlipnęła.

Wysoki kamienny mur - i przepaść bez dna. Po wyszczerbionej krawędzi idą ludzie - wloką się, nie widząc się wzajemnie. A potem spadają, potknąwszy się na jakimś głazie, albo rzucają się w dół, nie wytrzymując trudów ponurej drogi...

I nikt nie dolatuje do dna. Stamtąd, z pustki, patrzą oczy dziewczynki z gorącymi sandwiczami, oczy, które wszystko już widziały, wszystko zrozumiały, nieskończenie złe...

I leży, ze zwieszoną przez kamienny grzbiet ręką, martwa Helena Torka.

Iwga drgnęła i otworzyła oczy. W pokoju panował mrok, telewizor jarzył się czerwonym punkcikiem, wałęsały się po zasłonach cienie gałęzi, ukośnie podświetlonych uliczną latarnią.

„Nie masz wyboru, kretynko. Jeszcze gorzej, jak cię spalą za bezdurno...”

Kto to powiedział?

* * *

Właściwie, porządny człowiek podałby się do dymisji.

A on siedzi, patrzy w filiżankę z wystygłą herbatą, dręczy zdrową ręką i tak już skatowanego papierosa. Usiłując zapomnieć ostatnie słowa Heleny Torki: „Dziękuję, Klaudiuszu... Był pan dobry...”

Gdyby nie był dobry... Gdyby nie był tak głupio dobry, Helena by żyła. A budynek teatru opery i baletu pewnie by nie spłonął; gdyby takiego niedopatrzenia dopuścił się któryś z podwładnych - z jakąż przyjemnością rozsmarowałby go teraz Klaudiusz po ścianie. Ale podwładni milczą z szacunkiem, jutro rano zadzwoni książę i cmentarnym głosem pogratuluje zakończenia sezonu operowego, a Klaudiusz poinformuje go, że składa dymisję i prosi o jej przyjęcie.

Przez chwilę niemal się cieszył. Wyobraził sobie pauzę w słuchawce telefonu... I wyraz twarzy księcia. I jakim lodowatym tonem udzielona zostanie odpowiedź... zgoda. Bo książę, oczywiście, zgodzi się...

„Dziękuję, Klaudiuszu... Był pan dobry...”

Ścisnął twarz dłońmi. Helena, Helena... „Był pan dobry...”

Koniec. Na tym kończy się jego dobroć, można sobie fantazjować o rezygnacji, o morzu, o ciepłej Riance... Jeśli ktoś będzie zachwycony, to Fedora. „Klaw, zostań z nami. Czego jeszcze ci potrzeba?!”

Można sobie fantazjować do woli. Jeden podpis i już nie jesteś odpowiedzialną osobą, przygniecioną głazem odpowiedzialności, nie jesteś kochającym władzę nikczemnikiem, na którego na wszystkich kanałach telewizji wylewają smołę i pomyje, już jesteś szlachetnym męczennikiem i, okazuje się, nie wszystko, co robiłeś, jest tak jednoznacznie niedobre...

Na tym jego dobroć się kończy! I marzenia też się kończą, nawet jeśli społeczeństwo uzna, że operę podpalił on własnoręcznie - to zostanie na stanowisku do chwili, póki nie zostanie z niego usunięty...

A usunąć, widzi licho, nie będzie łatwo.

Suki. Ścierwa, jakie mocne, i jednocześnie pięć sztuk... Bohema, niech to licho. Kolektyw. Ależ głowa go boli. Jak boli...

Chyba dusza. Jeśli to, co właśnie boli Klaudiusza, w ogóle ma nazwę.

(DIUNKA. MAJ)

W malutkim pokoiku zmierzchało. Po białym suficie pełzły pasma światła - odbijało się jak w mętnym lustrze, połyskujące reflektorami nocne życie wielkiej ulicy, upływające tak daleko w dole, że hałas wielu samochodów docierał tu w postaci głuchego ciągłego huczenia.

- Klaw?..

W jej głosie teraz już wyraźnie dał się słyszeć niepokój. Klaw mocniej objął się rękami, starając się jeszcze głębiej zapaść w wygnieciony fotel.

- Klaw, dlaczego milczysz?

- Diunko - wykrztusił z trudem. - Ty... krótko mówiąc...

Jeszcze sekunda i zapyta wprost: kim ty, tak naprawdę, jesteś? Kim? Zjawidłem, które przyszło w postaci mojej ukochanej, czy dziewczyną, którą znam od dwudziestu lat?

Oblizał wargi:

- Diunka... Pamiętasz, jak poszliśmy na „Ślepych tancerzy.” Bez biletu i...

Zamilkł. Wspomnienie było tak ciepłe i żywe i od razu zapytał siebie - przepytuje Diunkę czy chce uciec od zimnego „dzisiaj” do miękkich przytulnych fałdów dobrego „wczoraj”...

- Pamiętam - usłyszał, że Diunka uśmiecha się. - Stanko Stolen otworzył nam okienko i myśmy przez służbówkę... w czwórkę...

Klaw zamknął oczy. To był letni wieczór, duszny, jakiś taki gorący. Z tych wieczorów, kiedy tak przyjemnie chodzi się na potańcówki w szortach i podkoszulku. Szokuje się dziewczyny, czuje się na skórze miękki ciepły wiaterek, a potem ratuje się ucieczką, jeśli pojawią się komary...

A lokomotywa była ogromna jak wieża, ciemnoczerwony pysk z dwoma fosforyzującymi pomarańczowymi paskami. A krata wysuwała się do przodu, niczym żelazna broda. Klaw wzdrygnął się.

- Czy to Stolen otworzył okno? - zapytał. - Na pewno?

- Oczywiście - Diunka chyba się zdziwiła. - Przecież pracował jako sprzątacz w Zachodnim Klubie. Mogli go za to wywalić... Gdyby wyszło na jaw, że nas wpuścił...

Klaw milczał. Czwórka nastolatków, powstrzymując nerwowy chichot, z zapałem przebijająca się na skandalizujący spektakl, i piąty, otwierający im okno. Tylu świadków...

- Diunka - zaczął mówić szybko, by nie zostawić ani jej, ani sobie czasu do zastanowienia. - Co zakopaliśmy pod bzem, tam, obok placyku zabaw? Razem? W pierwszej klasie?

- Świstałkę. - Dziewczyna była chyba zdziwiona, ale odpowiedziała bez cienia wahania. - Sikorkę z gliny, z dziurką w ogonie. Ale byliśmy głupi, prawda?

Klaw zacisnął palce w pięści. Co chciał usłyszeć? Jakie przesłuchania, jakie wspomnienia mogły udowodnić mu, że Diunka to nie Diunka? Po tym, jak on... po tym... Przecież nie jest ślepy?! Bez kretyńskich przesłuchań nie widzi, że Diunka jest prawdziwa?!

- Głupi - szepnął. - Głupiśmy byli, Diuneczko, tak... A co... najbardziej... pamiętasz?

Diunka długo milczała i Klaw pomyślał już, że głupio sformułował pytanie. Zbyt mgliście...

- Pamiętam... - Głos Diunki zadrżał. - Jak weszliśmy... Wtedy, na górę. Wtedy, pamiętasz... takie było uczucie, że za chwilę człowiek zrozumie to najważniejsze. Wiatr... i...

Klaw poczuł mroźne ciarki na skórze. Wspomnienie było przenikliwe. Plecy gór - zielone, niebieskie, szare. Zawrót głowy, wiatr. Dłoń Diunki w dłoni i - tak ostro i naturalnie, jak zapach ściekającej po pniu żywicy...

„Jakbyś za chwilę miał zrozumieć to najważniejsze”.

Nikt, poza Diunka nie mógł tak powiedzieć.

Nikt, poza prawdziwą Diunka...

Westchnął spazmatycznie:

- Wiesz co, Diunek? Chodźmy na balkon. Postoimy... jak wtedy...

- Albo lepiej chodźmy na dach - poprosiła szeptem. - Dobrze? Proszę?..

* * *

W kuchni paliło się światło. Iwga po omacku pokonała ciemny korytarz; inkwizytor siedział zgarbiony przy stole. Iwga widziała jego szerokie plecy z pniem wystających kręgów kręgosłupa, półokrągłą szramę pod prawą pachą i biały bandaż na lewej ręce, nieco powyżej łokcia. Z całego ubrania Wielki Inkwizytor miał na sobie tylko spodnie.

- Co się stało, Iwgo?

Nie odwrócił się, a ona zbliżała się bezszelestnie; albo widział jej odbicie w jakimś czajniku, albo po prostu wyczuł. Jak pies.

- Zostawiłem ci tam na tapczanie koc. Kładź się. Trzecia w nocy...

Iwga chlipnęła znowu. Klaudiusz odwrócił się. Na prawej piersi miał jeszcze jedną bliznę, dokładnie naprzeciwko pierwszej. Nieco większą. Też taką półokrągłą.

- Nie mogę zostać sama - powiedziała szeptem, z całych sił starając się, by drżący głos jej nie zawiódł. - Wszystko mi jedno... z kim... ale obok. Jeśli można, to pójdę się przejść... Na ulicy przynajmniej ludzie są... a ja nie mogę być sama. To jakieś umysłowe zwichnięcie... coś mi przeskoczyło w głowie... To minie... jeśli tylko nie zeświruję...

- Nie ześwirujesz - podniósł rzucony na oparcie krzesła szlafrok. - Poczekaj, niech się ubiorę. Koniec erotycznego widowiska.

Pierwsze dotknięcie zaowocowało lekkim uderzeniem. Elektryczne wyładowanie.

- Jeśli ci naprawdę wszystko jedno, kto jest obok ciebie... Jeśli naprawdę jest ci obojętne... To ja też jestem „ludzie”. I też nie śpię.

* * *

Miała gorące, suche silne dłonie. Pomyślał, że tam, w tej swojej szkole rzemiosł, musiała nieźle lepić z gliny. I pewnie zdobiła dzbany wesołymi ładnymi kwiatami.

- A potem ona powiedziała - i tak nie masz wyboru. Spalacie, powiedziała, na stosie...

- Polowanie na niezainicjowane. Na „głuche...” Kłamała, chcąc cię na to kłamstwo złapać.

- Potem, powiedziała... opowiem ci, jak się wpisuje do rejestru. Rozbiorą do naga - najpierw ciało, potem duszę obnażą. Markowy inkwizytor...

- No-no...

- I wlezie, mówi, brudnymi łapami... w twoją... duszę... Fabryka celulozy na peryferiach i ojcowski nadzór... Inkwizycja... A ja nie mogę być pod nadzorem... Mam od dziecka koszmarny sen o tym, że jestem w więzieniu!..

Leżała, zwinięta w kłębek, na tapczanie, a on siedział obok, z ręką na rudej głowie. Może to był właśnie lisek z jego dzieciństwa? Może to była mała lisiczka? I teraz ponownie przyszła na świat - w postaci rudej dziewczyny? Noszącej nazwisko Lis, Iwga Lis...

- Nikt cię nie skrzywdzi.

- Naprawdę?

Czy teraz powinien odkupić tę swoją dziecinną niemoc? Tyle razy w myślach wyłamywał klatkę, wynosił rudego liska do lasu, wypuszczał... Ale przecież to nie lis. Człowiek... i to wspaniały.

Pochylił się nad nią. Objął. Ostrożnie przycisnął do siebie, skoncentrował się, usiłując owinąć swoim spokojem. Rozluźnić.

- Przecież... na siłę nikt mnie nie zainicjuje?

- Nie. Nigdy.

Roześmiała się - nerwowo i jednocześnie z ulgą.

- No to czego ja się boję?

- Wszystko będzie dobrze.

- I Nazar...

To imię wyskoczyło, chyba wbrew jej woli, nagle przestała drżeć. Zamarła, popatrzyła Klaudiuszowi w oczy, tak głęboko, jak tylko mogła.

- Nazar... mnie... nie rzuci?

Wahał się przez sekundę, rozważając - skłamać czy nie, Iwga nagle szybko zamknęła mu usta dłonią:

- Proszę nie odpowiadać...

I zmieszała się. Cofnęła rękę. Odwróciła spojrzenie.

- Iwgo - powiedział, chcąc zmienić temat. - Powiedz mi, skąd jesteś? Gdzie żyłaś wcześniej?

Długo milczała. Klaudiusz odsunął się nieco, ale dłoni z jej głowy nie cofnął.

- Wieś... Tyszka. Województwo ridneńskie.

* * *

Chłopców było trzech. Dziewczynek - cztery. Piąta klęczała, ponieważ jej gruby rudy warkocz był mocno zaciśnięty w podrapanej chłopięcej garści.

- To pieprzyk.

- Głupia! To jest właśnie znak wiedźmy! W pieprzyku są włoski, a tutaj nima!

- Daj popatrzeć! No?!

- Szakale - przez łzy wykrztusiła ruda dziewczynka. - Świnie pochlastane, tłuste wieprze, gównojady...

Ten, co trzymał warkocz, wyszczerzył zęby i szarpnął. Dziewczynka gwałtownie wciągnęła powietrze, ale nie wydała z siebie dźwięku.

Sukienka na plecach była rozpięta do pasa. Jej dręczyciele bez wstydu zadzierali króciuteńką koszulkę.

- Wiedźmi znak, jeśli się go przypala, to nie boli... - oświadczył najmłodszy z chłopców, pyzaty okularnik.

- Świńskie gówno zasrane...

- Zamknij się, wiedźmo... Ten znak?

- Nic, to siniak... Znak to tu, koło łopatki...

- Aha, widzę...

Zapłonęła zapałka, dziewczynka pisnęła i uderzyła oprawców nogami...

* * *

Iwga drgnęła.

- Bydlaki - powiedział inkwizytor.

Iwga usiłowała uspokoić oddech. Zapomniała, zapomniała, nie to, żeby opowiadać - ale już dawno oduczyła się tego wspominać, a teraz nagle obraz wstał przed nią jak żywy - widziała połamaną skrzynkę, walającą się na podwórku szkoły... Z jednym sterczącym gwoździem. Trawę, przygniataną ich butami. Zimną twardą ziemię pod policzkiem.

- Bydlęta, co by nie mówić.

Iwga odetchnęła spazmatycznie:

- A to prawda... z tym znakiem?

- Co - znakiem? Może tak, może nie... Wiele dziewczynek rodzi się ze znamionami na ciele. Jeśli pozostaje na całe życie - to pieprzyk. Jeśli znika gdzieś w okresie płciowego dojrzewania... Zniknął?

- Tak.

- No to oznaka. Drugorzędna cecha wiedźmactwa. Zdarza się...

Iwga milczała. Dotyk ręki na jej głowie był zaskakująco przyjemny. Iwga bała się poruszyć, by jej nie strącić.

- Wie pan, ja...

Zająknęła się. Do tej chwili udawało się jej unikać bezpośredniego zwracania się. Nie bardzo wiedziała, jak się do niego zwracać.

- Wie pan, boję się... siebie. Tego, co we mnie... siedzi. Rozumie pan?

Twarda dłoń ześliznęła się z jej głowy. Legła na czole:

- Nikt w tobie nie siedzi, Iwgo. Twój możliwy los - to też ty, ty sama... Nie chcesz być aktywną wiedźmą - nie będziesz. Uwierz mi.

- Naprawdę?

Jej rozmówca skinął głową. Iwga odetchnęła głośno:

- Wiedźmy... rozumiem. Rozumiem, skąd taka... dlaczego nas wszyscy nienawidzą. Ich... nas. I teraz rozumiem, za co...

- Póki jestem obok, nikt cię nie ruszy.

- Dzię... dziękuję...

Minęła minuta od jej impulsywnego podziękowania. Poczuła się niezręcznie. I odsunęła się:

- Czy ja się nie...

- Nie przejmuj się. Rozumiem. Co było dalej?

* * *

Klasowa mentorka miała szczupłą, nerwową twarz i mocną białą szyję w okrągłym wycięciu bluzki:

- Zrozum, Iwgo Lis. Nikt z nas nie chce mieć w szkole tych panów. Z tej inkwizytorskiej komisji do spraw niepełnoletnich. Po co mamy doprowadzać sprawę do skrajności. Przecież przysyłali ci zaproszenie... chyba dwa razy?

- Nie jestem wiedźmą. Oni kłamią.

- Tym bardziej powinnaś ich odwiedzić. Mnie też nie jest przyjemnie wysłuchiwać ciągle od dyrektora... A jemu od patrona...

- Nie jestem wiedźmą! Czego wy wszyscy ode mnie chcecie!?

- Nie bądź harda!

- Nie jestem harda... Nie jestem harda... Nie jestem niczemu winna!

- Ależ nikt nie mówi, że jesteś winna. Jeśli ktoś zaraża się, na przykład, zakaźną chorobą... to się go izoluje. Ale nikt nie ma do niego pretensji.

- Nie jestem zarażona!

Po pustej klasie latała mucha. Po spirali, kołowała, tłukła się o szybę, potem znowu kołowała, a na tablicy wisiał przekrój anatomiczny i skołowana mucha zaczynała łazić po narysowanych wnętrznościach człowieka.

* * *

A potem?

Potem wyjechałam. Do ciotki. Do Ridny.

* * *

W mrocznej piwniczce było na dodatek mgliście od dymu tytoniowego. Jakaś dziewczynka płakała w kącie, w jej ręku drżała tekturowa teczka z wiszącymi bezwładnie tasiemkami; do tablicy obciągniętej szarym płótnem nie można było się dopchać przez tłum mocnych, upartych pleców, dominował zapach potu i perfum, ale najmocniej - dymu.

- Dostałaś się? - zapytał chłopak z rodzącą się dopiero brodą na opalonej twarzy z wystającymi kośćmi policzkowymi. - Ty, ruda? Przyjęli cię?

Ruda dziewczyna drgnęła. Od pewnego czasu podskakiwała za każdym razem, kiedy ktoś się do niej odzywał.

- Nie mogę... się przebić.

- Takaś słaba? - zdziwił się chłopak. - Chcesz, to popatrzę za ciebie?

Ruda skinęła głową.

- Jak się nazywasz? Lis?

Na dole, przy wejściu, ktoś się wykłócał. Na górze, opierając się o stopnie spiralnych schodów, stał duży chłopak w olśniewającej białej koszuli. Młodzieniec odczuwał wyraźną przyjemność z tego, że tak stał o dwa stopnie wyżej od innych i patrzył na nich, abiturientów, mądrze i posępnie.

- Hej, Lis! Mam u ciebie butelkę szampańskiego - tańcz!..

Dziewczyna patrzyła z niedowierzaniem. Chyba nie uwierzyła.

Gdzieś na górze, na niedostępnej nawet dla dorodnego chłopaka wysokości, otworzyły się szklane drzwi. I otyły mężczyzna z płaską skórzaną teczką machnął jak chusteczką białą kartką, a wpadający w oko młodzian pośpiesznie chwycił podany papier z pulchnych rąk, wczytał się, nachmurzył:

- Uwaga, mam tu informację. Pierwszy rok ma się zwracać o bursę... Studenci z kartą mobilizacyjną mają się stawić do pokoju numer pięć. Wszystkie studentki-wiedźmy - młodzian odruchowo ściszył głos, na jego twarzy pojawił się dziwny wyraz - mają się osobiście stawić u dyrektora z zaświadczeniem o wpisie do rejestru z okręgowego zarządu Inkwizycji...

- Wiedźmy przyjmują - ze złością rzuciła zapłakana dziewczyna z rozwiązaną teczką. - Wiedźmy to są przyjmowane... Wiemy, o co chodzi...

Obdarzono ją kilkoma pełnymi litości pogardliwymi spojrzeniami.

Ponieważ wiedźm, tak naprawdę, nie przyjmuje się nigdzie.

* * *

- Nie opowiadaj. Wiedźmy są pozbawione pewnych praw obywatelskich, ale nie prawa do zawodu.

Iwga z trudem powstrzymała się, by nie zrobić miny. Zadziwiające, jak mało wiedzą ludzie na wysokich stanowiskach o życiu, przechodzącym po prostu pod nóżkami ich wysokich stołków.

Powiadają ludzie: „Zaczęły się wspomnienia - witaj, starości!” Ona, Iwga, zasłużyła sobie dziś na tytuł honorowej staruszki, te jej wspomnienia przypominają szmaty, przechowywane w naftalinie pod kluczem. Głupio wyciągać je na światło dzienne.

I tym bardziej głupio odczuwać z tego powodu zadowolenie.

Zawsze najgorszą dla niej grą była zabawa w szczere odpowiedzi. Bo musiała przez cały czas milczeć i ludzie zaczynali się na nią gapić z ukosa...

A potem nauczyła się kłamać. Zupełnie otwarcie kłamać w odpowiedzi na szczere pytania. I wszyscy ją pokochali. Uwierzyli...

- Nie miałem pojęcia, że istnieje taka gra.

- Istnieje... Popularna zwłaszcza wieczorami. Kiedy w sypialni jest pięć dziewczyn i mają ochotę poplotkować przed snem. Albo kiedy wszyscy trochę sobie wypiją...

Inkwizytor pochylił głowę; siedział teraz bokiem do niej, na podświetlonym cyferblacie ściennego zegara Iwga widziała połowę jego twarzy. Z opuszczonym kącikiem ust.

Właściwie, po co mu ona to wszystko opowiada? Dlaczego go to interesuje?

Zawodowa ciekawość. Ileż takich spowiedzi przypada na jeden jego niełatwy roboczy dzień...

Z jakiegoś powodu przypomniała sobie ogromne łoże w tamtym jego mieszkanku, pole bitewne, pokryte śniegiem czystej pościeli.

- A pan tak przez cały czas żyje...

Pytanie wyskoczyło samo, wypowiedziane do połowy - uświadomiła sobie Iwga - nie da się wcisnąć z powrotem. Słowa to nie makaron, do ust nie włażą.

Pauza przeciągnęła się. Iwga przełknęła ślinę.

- No? Jak, mianowicie, żyję?

Westchnęła jak skazaniec.

- Przez cały czas pan tak żyje? Słyszałam, że inkwizytorom nie wolno się żenić.

Oczekiwała każdej reakcji: kpiny, obojętności, paskudnej ironii. Ale inkwizytor tylko odwrócił głowę i Iwga wymamrotała przeprosiny:

- Ja... przesadziłam. Przepraszam...

Klaudiusz uśmiechnął się. Może rozśmieszył go jej strach.

- To nie było wcale jakieś szczególne pytanie.

(DIUNKA. MAJ)

Krata oddzielająca dom od strychu nie miała kłódki.

W całkowitej ciszy przeszli obok betonowego pudła, w którym warczały i hurkotały dwa silniki słabych wind, przeszli obok niskich drzwi z dużą gospodarczą kłódką, weszli po starannie pomalowanej drabinie i wynurzyli się w wilgoci wiosennego wieczoru. Dwadzieścia pięć pięter nie przybliżyły ich do gwiazd - a zresztą, było tych gwiazd coś ze dwie czy trzy; po ciemnym niebie pełzły, stale zmieniając kontury, postrzępione farfocle szarych obłoków.

Kiedyś był tu barek. Teraz został po nim tylko żelazny szkielet plażowego „grzybka”, porzucony, bo niepotrzebny, pokrywający się w milczeniu rdzą; stare poręcze też korodowały, dlatego Klaw nie opierał się o nie.

Tu niepotrzebne było światło. Cała fasada domu naprzeciwko zalana była pstrą migocącą reklamą, twarz Diunki, widoczna w najmniejszych szczegółach, wydawała się być albo pomarańczowo-żółta, albo bzowa, albo zielona jak trawa. Klaw wiedział, że sam nie wygląda lepiej.

Diunka uśmiechnęła się samymi kącikami ust.

- Cyrk...

Klaw zadygotał. Nie bał się wysokości, ale wiatr wydał mu się nieoczekiwanie zimnym.

- Klaw... tak cię... kocham.

Nie wiadomo dlaczego drgnął. Położył zimne ręce na jej ramionach:

- Diuneczko...

- Klaw...

- Diuneczko... - Szybko oblizał wargi. - A co by się stało, jakbym umarł? Co ty byś zrobiła? Gdybym nagle...

Jej wzrok zmienił się. Chyba zagościł w nim strach.

- Wybacz - powiedział szybko. - Ja...

- Nie bój się - powiedziała szeptem, kolejna eksplozja reklamowych świateł zabarwiła jej twarz na kolor miedzi, wściekle opalony, jak u Indianina. - Ty... nie... umrzesz... Nie bój się...

Reklamowe światła mrugnęły i zmieniły się; teraz dach zalewał ciemnoniebieski kolor. Twarz dziewczyny z błagalnie otwartymi ustami stała się matowa jak... Jak ta płaskorzeźba na ciemnym kamieniu na grobie. Klaw cofnął się, ale ręce Diunki już owinęły się wokół jego szyi, usiłując go powstrzymać.

- Klaw... nie... opuszczaj... mnie...

Ręce puściły. Diunka cofnęła się i w nowym bezdźwięcznym wybuchu świateł Klaw zobaczył, jak zwilgotniały jej rzęsy.

I chlasnęła go ostra litość.

- Ja cię nie porzucę... nigdy... dlaczego...

Diunka cofnęła się jeszcze trochę. Z jej oczu niemal jednocześnie wypłynęły dwie ciężkie krople, ledwo widocznie kiwnęła głową. Jakby mówiła: nic...

- Nie wierzysz mi?

Diunka cofnęła się jeszcze bardziej.

Co za idiota ze mnie, pomyślał Klaw. Wszystkie te lęki i te wahania... Przecież ona rozumie. Jakże musi być jej ciężko - za każdym razem czekać na mnie i za każdym razem bać się, że to koniec, że już nie przyjdę, że się wystraszyłem, wyrzekłem?

- Diuneczko, przysięgam ci na wszystko, co mam. Przysięgam na życie...

Wydawało mu się, że dziewczyna odpływa od niego, jak we śnie. Że wyciągnięte ręce nigdy jej nie dotkną, chwycą tylko pustkę...

Westchnął z ulgą, dotknąwszy wreszcie opuszczonych, podrygujących ramion. Przyciągnął ją do siebie, zrobił krok do przodu, by objąć i uspokoić:

- Ja nigdy...

Diunka uchyliła się leciutko. Odrobinę przesunęła się w bok. Niemal niewidoczny ruch...

Pod jego stopami płynęła, wypływając na chodniki, mrugając światłami i wymieniając klaksony, nocna ulica. Stado samochodów, ludzkie postacie przed wystawami, malutkie jak mrówki na piasku.

Powietrze zrobiło się gęste i nie przestało wpływać do jego spazmatycznie otwartych ust. Między nim i pustką nie było nic. Nie było pośredników. Sam na sam...

Ulica zlała się przed oczami w pstrą taśmę. A dach wolno, jakby niechcący, pochylił się. Chcąc zrzucić człowieka - jak precelek, przyczepiony do skraju blachy precelek.

Zobaczył siatkę przewodów, których nie widział wcześniej. Równy szereg porcelanowych izolatorów, pięciolinia z czarnych napiętych nici... Zobaczył papierek z cukierka, wdeptany w asfalt tuż obok wymyślnego w kształcie kubła. Nie można zobaczyć papierka z takiej wysokości, kiedy zlewają się przed

oczami twarze ludzi i kolorowe pudełka samochodów - ale Klaw zobaczył.

Dach pochylił się mocniej; nie da się przytrzymać powietrza. Wsysająca pustka. Oślizły lej nieuniknionego upadku. Kiwnął się do przodu. Jeszcze pół kroczku. Pod stopami już chyba nic nie ma... Nie ma oparcia, a nie da się przytrzymać powietrza. Ziemia przyciąga...

Zauroczony, pokorny, nie mogący stawić oporu pustce Klaw balansował na skraju dachu; ściany domów zwierały się jak studnia, a na jej dnie płynęła ulica. Morze świateł...

I wtedy bezdźwięcznie rozwrzeszczał się wewnętrzny ochroniarz. Niewidoczny, trwale wpakowany w mózg, przez ostatni tydzień dwukrotnie ratujący Klawowi życie. Ośrodek ochronny, budzący sparaliżowaną wolę. Ostry i zły instynkt samozachowawczy.

Nie!..

Skraj dachu, który stał się granią, drgnął pod stopami. Klaw kiwnął się.

Zamiast ulicy mignęła przed oczami ściana domu z naprzeciwka, ściana oklejona reklamami...

Odrzucił siebie od krawędzi. Odrzucił od wyłomu w zardzewiałej barierce.

... i od razu zobaczył niebo. Trzy mętne gwiazdy w lukach między obłokami. Przez krótką chwilę wydawało mu się, że leży na dole, na asfalcie, patrzy w niebo krystalizującymi się oczami, a dookoła, ubrudzeni jego krwią, wrzeszczą! Odskakują przechodnie...

Ale leżał na dachu. Bliższego do gwiazd o dwadzieścia pięć pięter. A nad nim pochylała się jedna-jedyna twarz, a światło reklamy nadawało jej trupio-zieloną barwę.

W wilgotnych oczach zamarł niezrozumiały, ale całkiem wyraźny, odstraszający wyraz.

* * *

A przecież nawet mu do głowy nie przyszło, że tak wygląda w jej oczach. Stary wyrachowany piernik, starannie oddzielający siebie-zimnego-urzędasa od samego siebie, ale chutliwego-bydlaka-w-stercie-sterylnych-prześcieradeł. Dobrze przynajmniej, że takie życie uważa za nienormalne; Fedora, na przykład, uważała taki stan rzeczy za najzupełniej naturalny. Wolny, bogaty, władczy - ma prawo.

Westchnął, odganiając ostrą ochotę na papierosa. Ciekawe, że lisica Iwga tak szczerze ceni spokojnie rodzinne życie; takie marzenia nie są normą u wiedźm. Z reguły...

Przeklęty Julek. Przeklęty Nazar.

Klaudiusz wypuścił jej rękę i wstał. Zmarszczył się, czując nieprzyjemny smak w ustach - za dużo nerwów. Pozdrowienia od pięciu niezapomnianych balerin, nawet ich nie przesłuchiwał, oddał Glurowi. Nie dlatego, że się boi. Chociaż nie, to też. Boi się nie wytrzymać i choćby odrobinkę, ale się zemścić. Za ten przeklęty koszmar, kiedy strach wypełzał uszami, a te pięć nie dających się złamać gnid napierało i napierało, gniotąc i za chwilę mogąc rozerwać go na strzępy...

A przecież wiedział, od samego początku wiedział, że trzy aktywne wiedźmy są bezczynne nie z altruistycznych pobudek. Dziwne, że pistolet miała tylko jedna, co miały te pozostałe?

Torka... może Torka uratowała mu życie.

- Pięć przeciwko jednemu, Iwgo... Mimo wszystko nieco więcej niż bym chciał.

Dziewczyna poderwała się:

- Słucham?

- Nie, nic. - Podszedł do okna i odsunął zasłonę, wpuszczając do pokoju przywiędły świt. - Wiedźmy bardzo rzadko się łączą, Iwgo. Każda wiedźma żyje samotnie... Ale kiedy nagle wstępują w alianse - otrzymujemy, na przykład, epidemię w Riance. A mądry inkwizytor musi zrozumieć, o co tym francom, wybacz mi, dziewczyno, chodzi, kiedy działają wespół.

Dziewczyna westchnęła.

„One tak nienawidzą wszelką niewolę, że nie potrafią liczyć się z nikim, poza sobą. Podobnie jak dwa ogromne ptaki nie mogą spotkać się na niebie, przeszkadzając sobie wzajemnie rozpiętością skrzydeł. Podobnie jak dwie trąby powietrzne na przestworzach oceanu nie zbliżają się do siebie... tak wiedźmy nie mogą żyć wspólnie, wiedźmy nie mogą być razem. Wiedźmy są chaosem, a każda wspólnota wymusza, niechby i minimalne, ale ograniczenie wolności. Ale zdarzają się w historii takie czasy, kiedy, wzbudzone dziwną prawidłowością, wiedźmy łamią własną naturę i tworzą alianse... Złe to czasy. Ciężkie czasy; walczcie jak potraficie - tylko nie powtarzajcie za durniami, nie plećcie tych bzdur o nadejściu królowej matki!”

Rozdział 7

- Czyli działałyście w „sieci”? Nie przy pomocy jednego silnego uderzenia, a wielu drobnych pchnięć, niteczek, węzełków, zatrutych wodopojów, warkoczyków z baraniej wełny? Tak?

Iwga nie czuła się dobrze. Całym ciałem wyczuwała moc przymusu, emanującą z mężczyzny w wysokim fotelu; podstawowa część owego przymusu przypadała na kobietę, stojącą na środku celi przesłuchań. Iwga, ukryta w głębokiej bocznej niszy, też znajdowała się w zasięgu tego przymusu. Nie chronił jej nawet

gobelin z utkanym skomplikowanym symbolem. Symbol też drażnił, męczył jak piasek w oku - ale właśnie on powodował, że przesłuchiwana wiedźma nie wyczuwała obecności Iwgi. Tak zwany „kryjący znak.”

- Ciekaw jestem, Orpino, dlaczego ty, która nigdy z nikim się nie trzymałaś, nagle tak się zbliżyłaś do tych wiedźm? Z powodu głupich owiec? Co to za dziwne interesy?

Przesłuchiwana blondynka, w wieku mniej więcej trzydziestu pięciu lat, coraz niżej opuszczała ramiona; wyglądała, jakby była trzymana na uwięzi przez spojrzenie. Słabła wyraźnie, ale nie opuszczała głowy i nie spuszczała z inkwizytora płonącego spojrzenia.

- Coś ci obiecano? Pieniądze? Czy jakąś inną zapłatę?

- Nie czyniłam zła - głuchym głosem powiedziała kobieta. - Ludziom...

- Czyli mam uważać, że dobro... Dwa lata temu zostałaś zainicjowana. Dwa lata spędziłaś w bezczynności, bo sztuczek z lubczykiem nie będziemy brać tu pod uwagę... Dlaczego nagle zajęłaś się bydłem? Właśnie teraz? Pięćset padłych owiec w ciągu tygodnia, dwie farmy zrujnowane do cna.

Inkwizytor wstał. Na jakąś chwilę jego głowa w kapturze zasłoniła Iwdze pochodnię, przesłuchiwana wiedźma cofnęła się:

- Już wszystko powiedziałam. Nie mam nic do dodania.

Czarna tkanina zasłaniała twarz przesłuchującego aż do brody; w wąskich wycięciach na oczy widniała zwarta, niemal materialna ciemność. Teraz inkwizytor stał przed wiedźmą, a ją kosztowało wiele trudu, by się nie cofać przed nim.

- Dobrze, Orpino. Bywałaś na sabatach?

Wiedźma zwlekała z odpowiedzią. W końcu skinęła głową.

- A kryzysy hipertoniczne zdarzały ci się? Omdlenia bez powodu?

- N-nie...

- Myśl o czymś przyjemnym.

Iwga znieruchomiała w swojej kryjówce; inkwizytor miękkim kocim ruchem wyciągnął ręce w kierunku skamieniałej wiedźmy i położył ręce na jej ramionach. Przesłuchiwana drgnęła leciutko, jej wargi rozchyliły się, obnażając ostre wilgotne zęby. Oczy... w półmroku Iwga nie potrafiła dobrze im się przyjrzeć. Wiedźma stała wyprężona, przyciskając ręce do piersi i patrzyła, jak się wydawało, przez człowieka w płaszczu.

- Iwgo...

Iwga drgnęła.

- Chodź tu.

Zmusiła się do odsunięcia skraju gobelinu. Ostrożnie, by nie dotknąć symbolu; popatrzyła na ciemną maskę-kaptur i odwróciła wzrok.

- Inkwizytor musi wyglądać złowieszczo. Możesz sobie wyobrażać, że przyszłaś na maskaradę. Popracujemy? Nie boisz się?

- Nie boję - powiedziała Iwga, ale jej głos zabrzmiał fałszywie. Bardzo nieprzekonująco.

- Nie zmuszam cię - oświadczył łagodnie inkwizytor. - Ale bardzo bym chciał, żeby... nam się udało. Dobrze?

- Co powinnam robić?

- Robić będę ja. Muszę poznać jej pobudki, jej prawdziwą motywację: ona sama nie powie, tortury są czymś wstrętnym i często bezużytecznym, do duszy jej nie zajrzę, bo się zasklepiła na śmierć. Ja będę ją odzwierciedlał w tobie, ponieważ, po pierwsze, jesteś wiedźmą, a po drugie, wiedźmą niesłychanie wyczuloną... Technicznych szczegółów nie będę ci objaśniał, ale jesteś teraz lustrem. Jasne?

Iwga uśmiechnęła się. Przypomniał jej się obrazek z podręcznika fizyki - przekrój peryskopu...

- Bawimy się w peryskop, tak?

W końcu odrzucił kaptur z twarzy.

Twarz miał napiętą. Zmęczoną i złą.

* * *

Zimno.

Pierwszym jej odczuciem było zimno. Wilgoć; ciemne linie, rozstępujące się, przepuszczające ją przez siebie. Ani dźwięku, ani dotyku - rozstępujące się łodygi. Wysokie, sięgające nieba; biegnie przez łąkę, w ręku trzyma, w mocno zawiązanym węzełku... żywe. Trzepocące. Ptak...

Nie chciała patrzeć dalej. Mocą lęku szarpnęła się, jak pływak odpychający się od dna, rzuciła się do góry, do słońca...

Słońce. Nie ciepłe, ale oślepiająco jasne, drażniące oczy; suchy wzgórek, bez źdźbła trawy, przelewająca się z jej dłoni oleista ciecz...

To nie jest słońce. To pełny księżyc, krągły i wypełniony jak beczka; przekrzywiona budowla w cieniu pochylonych drzew. Jak poprzednio - ani dźwięku, zastępują je zapachy - mocna woń nawozu... słabsza - gnijącego drewna... ledwo wyczuwalnie pachnie metal... trzyma w ręku ostry nóż. Czyste ostrze bez trudu wchodzi w drewno - dziwne, że bez trudu, jak w pulchną glebę... A jej dłonie pieszczą rękojeść. Dziwne,

nieznane ruchy...

Rękojeść noża staje się wilgotna. I ciepła.

Odgłos spadających kropel.

Białe ciężkie krople spadają do blaszanego wiadra... Do skopka. Jej dłonie poruszają się szybciej; tylko co to za ruchy. Rytmicznie naciąga i ściska - doi rękojeść noża... Doi... Po palcach spływa mleko, struga brzęczy o dno skopka, wpływa do rękawów... Palce drętwieją, ale nie może się zatrzymać. Upaja się, jeszcze, jeszcze...

Mleko się kończy. Nie ma już strugi, ledwo kapie, z trudem wypełnia skopek...

Znowu ciepło. Znowu obficie; ciepła struga zrasza jej dłonie, ale już nie biała, a czarna.

Czarne krople wpadają do pełnego skopka...

Czerwone krople. Ręce stają się lepkie.

Strach.

Nie słyszy własnego krzyku.

Jej bezdźwięczny strach ma własny zapach. Zapach żelaza.

* * *

Znowu zostawił ją na noc u siebie. Właściwie, to ma w nosie, kto i co o nim myśli. Szczególnie w świetle ostatniej rozmowy z jego wysokością księciem...

Książę wiele wie, ale, na szczęście, nie wszystko. Od pewnego czasu Klaudiusz prowadzi podwójna buchalterię; to obrzydliwe i haniebne, ale jeśli książę, a tym bardziej „społeczeństwo”, pozna prawdziwe liczby...

Przeczytawszy trzydniowe meldunki z terenu, Klaudiusz zacisnął zęby i kazał Glurowi sprawdzić to jeszcze raz.

Wszystko się zgadzało. Sabaty, których nie można wytropić. Masowe inicjacje, którym nie daje się zapobiec. I liczby, ilość zgonów, co do których nikt jeszcze nie wpadł na domysł, czym są.

I telefon od Fedory. Międzymiastowa z Odnicy.

Klaudiusz zacisnął zęby. Znalazła sobie spowiednika. Znalazła sobie opiekuna i protektora, zdrowa silna baba, a wciąż tak samo, „Przecież wiesz”, „przecież wszystko naprawisz”, „przecież obronisz.” A na koniec - „czy mogę przyjechać?”

Klaudiusz podrapał się po brodzie.

Jutro z rana w Wiżnie zbiera się Rada Kuratorów. Ciekawe, kto z nich wyczuł zapach spalenizny, właściwie - kto jeszcze jej nie wyczuł? Ciekawe, kto zagłosuje przeciwko Wielkiemu Inkwizytorowi, jako temu, kto prowadzi zgubną, nieodpowiedzialną, protekcjonalistyczną i niekulturalną grę.

Zresztą, nic ciekawego. On i tak wie, kto; nowy kurator Rianki jest mu oddany, a kurator Odnicy Mawin się go boi, a kurator Egre jest jego starym znajomym... Kurator Bernstu nieraz był przez niego dołowany. Kurator Kordy nie tak dawno został publicznie poniżony - za pewne jawne, z punktu widzenia Klaudiusza, błędy. Kurator Alticy jest młody i mądry, i zawsze po stronie silniejszego - póki nie nadejdzie czas na własny awans... A największy i najważniejszy przeciwnik w Radzie - kurator Ridny - za bardzo lubi komfort i miasto Wiżna. Zbyt nienawidzi wiedźm, prawdziwie nienawidzi, dla niego „Niech zginie zło!” wcale nie jest formalnym hasłem.

Pachnie przypalona sierść. To w Wiżnie spłonął teatr opery i baletu.

Klaudiusz uśmiechnął się. Tym razem książę nie zadowolił się telefonem. Wezwał do siebie Wielkiego Inkwizytora, zamierzając wymierzyć mu kilka klapsów, jak szczeniakowi, w wyniku czego przeżyli haniebną pyskówkę. Książę jest zadziwiająco dobrze poinformowany; ciekawe, kto z najbliższych współpracowników Klaudiusza otrzymuje wypłaty w kopertach z państwowym herbem.

- Można?

Iwga stała w drzwiach kuchni. Zadziwił go wyraz jej twarzy; pod oczami leżały gęste jak noc sińce. Wargi - w nieokreślonym kolorze, niemal takie same, jak blade-żółta cera. W lisich oczach śmiertelne zmęczenie. Klaudiusz poczuł pojedyncze, ale bolesne ukąszenie tak zwanego sumienia.

- Chodź... Jadłaś coś?

- Tak.

- Nic cię nie boli?

- Nie.

Przyciągnął ją do siebie. Posadził obok na kanapie.

- Wybacz mi. Ale nie mam innego wyjścia. Sam nie dam rady. Przecież nie jestem wiedźmą...

- Szkoda - powiedziała z czymś, co przypominało uśmiech.

Objął ją za ramiona.

Każde dotknięcie do takiej, na przykład, Fedory, wywoływało w nim męczące napięcie, rozbłysk cielesnych życzeń; teraz, wyczuwając pod cienkim sweterkiem żebra Iwgi, odczuwał tylko brak ochoty do wypusz-czenia jej z objęć. Jakby była liskiem. Jakby była jego siostrą czy, co prawdopodobniejsze, córką.

Przez migocący ekran telewizora bezdźwięcznie biegali jaskrawi, umyślnie nieprawdziwi ludzie.

- Iwgo... Chcę, żebyś to rozumiała. Przecież nie pracuję na medal dla siebie, ja mam w nosie te, proszę ciebie, medale... Nadchodzi jakieś świństwo, a ja nie wiem, czym się to świństwo skończy. Czy tylko zwyczajnymi roszadami na wszystkich poziomach Inkwizycji, czy...

Zamilkł.

Zobaczył książkę. Na najwyższej półce, grzbiet z płótna introligatorskiego. Wydarzenia, mające miejsce czterysta lat temu, wydają się omszałą historią.

„I królestwo ich - na ruinach”...

Skąd ten cytat?

Zatęchła woda, która czterysta lat temu podtopiła Wiżnę. Kilka tysięcy trupów... Według ówczesnych miar - całe miasto. Epidemia, zatrute studnie, ludzkie ciała zaszyte w krowie kałduny... Wtedy cała ludność - to było właśnie tych kilka tysięcy...

Iwga zadrżała. Klaudiusz zbyt mocno ścisnął jej ramiona.

Ówczesny Wielki Inkwizytor nazywał się Atrik Ol. Zimowego wieczora na centralnym placu miasta Wiżny horda oszalałych wiedźm spaliła go na wysokim stosie. W imię Wielkiej Królowej...

- Pomożesz mi, Iwgo. Razem wyciągniemy z nich prawdę... Ja wiem, czego chcę.

- Jeśli to... takie proste... ten pana „peryskop”... dlaczego wcześniej?..

Uśmiechnął się krzywo.

- To nie takie proste. A poza tym, wcześniej - niechętnie wypuścił ją z objęć - nie miałem wiedźmy, której mógłbym zaufać.

(DIUNKA. MAJ)

Najpierw po prostu biegł, a przechodnie pryskali mu z drogi, z oburzeniem wrzeszcząc za nim. Potem opadł z sił i przeszedł na marsz, w końcu wziął się w garść.

Na wprost siebie zobaczył wesoły daszek jakiegoś nocnego baru; chciał zamówić dużą szklankę czegoś mocnego i gorzkiego, co by jednym uderzeniem ścięło rozum - ale w ostatniej chwili rozmyślił się i zamówił sok pomarańczowy. Nie ma sensu histeryzować. Histeria nie pomoże...

Sok, słodki i gorzki jednocześnie, grzązł w gardle. Klaw kilka razy zakaszlał się, zanim wypił go do dna. Figlarna latarenka lokalu wydawała się potwornie jasna, a postacie przechodzące obok, rozpływały się przed oczami. Klaw czuł się jak zepsute urządzenie, kamera, która męczy się, ale stara utrzymać ostrość.

... A przecież mógłby teraz leżeć na płytach chodnika.

Uśmiechnął się, a młoda kelnerka, przechodząca obok, odskoczyła, potknąwszy się o ten uśmiech. Jeszcze sobie pomyśli, że maniak... Wezwie policję...

Przecież mógłby teraz leżeć na płytach. Ciekawe, co by powiedzieli lekarze po sekcji. Samobójstwo? Możliwe...

Odetchnął głęboko kilka razy, czując nową falę zawrotów głowy. Świecąca reklama pod stopami... niewyobrażalnie daleko. Leciałby, pewnie, dobre pół minuty. Zaglądając do świecących się okien...

Dlaczego, u licha, barierka na dachu była wyłamana?

Przypadek. Zbieg okoliczności. Każdy, kto wchodzi na dach, powinien pamiętać o grawitacji i kruchości własnego szkieletu. Sam sobie winien...

Ale trzy razy pod rząd?!

„To są nawie. Puste ludzkie powłoki... To nie są ludzie... Jakby przyszedł do ciebie zabójca w postaci pięknej dziewczyny. Czy, może jeszcze gorzej, w masce twojej matki...”

Zobaczył własne palce, zbielałe w martwym chwycie na cienkiej szklance; jeszcze chwila i będzie tu miał garść zakrwawionego szkła. Po co?

Przywrócił sobie władzę nad ręką. Ostrożnie odstawił szklankę na jasny, udający marmur blat stolika.

Straszne, i smutne. Nie zostało w nim ani kropli z tego uczucia, które w ostatnich miesiącach uważał za szczęście... Erzac szczęścia... Identyczne z naturalnym...

Ale przecież może nie wracać do mieszkanka. Zapomnieć. Diunka... ta, którą uważał za Diunkę, nie potrzebuje jedzenia... niczego nie potrzebuje...

Poza nim, Klawem. Jego obecność jest jej niezbędna do życia, mówiła to nie raz. Zresztą on sam, przychodząc po wymuszonej dłuższej przerwie, widział, jak zbladła i zapadła się jej twarz, jak zimne i martwe było jej ciało...

Zacisnął zęby. Co to jest - zabawa w przeciąganie liny? On ciągnie ją za sobą, do życia... a ona...

„Niawy, z reguły kontaktują się z ludźmi po to, by ich zabić. Zrównać, że tak powiem, szansę...”

- Chłopcze, coś jeszcze?

- Tak. Proszę jeszcze sok. I... lampkę koniaku. Dużą.

Dziewczyna nie zdziwiła się. Widocznie Klaw miał minę człowieka żłopiącego koniak szklankami.

A gdyby tak zostawić ją... zostawić Diunkę samą? W zamkniętym mieszkaniu?

W starcu, siedzącym naprzeciwko, nagle zwidział mu się pocieszyciel z cmentarza. Zmęczona pospolita twarz i uważne spojrzenie spod zsuniętych brwi: „Jestem tylko lumem. Robię to, co potrafię”.

Klaw mrugnął. Nie, to był inny starzec. Okrągła twarz, nieznana.

Wypił swój koniak jak lekarstwo. I niemal zakrztusił się, na szczęście ktoś mocno klepnął go z tyłu w plecy.

- Chłopie, nie marnuj szlachetnego trunku!

Ciągle jeszcze trzeźwy, Klaw odwrócił głowę...

I nie przestraszył się. Skinął głową cugajstrowi, jak koledze.

Cugajster pachniał mokrą sierścią. Klaw majtnął ciężką głową, starł z oczu łzy. Kiedy się trafia w futrzanym bezrękawniku na deszcz, to... musi człowiek pachnieć wilkiem. Ale przecież deszczu nie ma, a futro - sztuczne.

Całe to towarzystwo weszło przed chwilą, zajęło stolik w kącie - a Klaw, pochłonięty pojedynkiem z koniakiem, nie zauważył tego. Teraz troje obserwowało go od stolika, czwarty stał przed Klawem. Już się widzieli. Właśnie z tym; tyle, że jego twarz się rozpływa i Klaw nie potrafi pozbierać rozbieganych myśli, nie może przypomnieć sobie, gdzie właściwie i o czym rozmawiał z nim ten, wysoki, szczupły...

- Chłopcze, dobrze się czujesz? Mogę ci jakoś pomóc?

Klawowi wydawało się, że zamiast głowy ma kulę ziemską. W każdym razie coś podobnie ciężkiego... i wiruje tak samo...

Jakże trudno pokręcić taką głową. Przepędzić dobrego cugajstra prostym gestem, oznaczającym odmowę.

* * *

Widząc wśród kuratorów Fedorę, Klaudiusz zrozumiał, że i ten dzień będzie niezmiernie ciężki.

- Patronie... Niestety, kurator Mawin jest ciężko chory i zażyczył sobie, bym zastąpiła go w Wiżnie. Oto upoważnienie, przekazujące mi wszystkie niezbędne pełnomocnictwa...

- Dziękuję... Proszę, zajmijmy swoje miejsca i porozmawiajmy.

Ponury kurator Ridny uniósł odrobinę kącik ust. Odrobinkę.

Kurator Ridny, kochający komfort i nienawidzący wiedźm, nazywał się War Tanas, miał trochę ponad pięćdziesiąt lat i pięć lat temu był najbardziej prawdopodobnym pretendentem na stanowisko Wielkiego Inkwizytora. Teraz też jeszcze nie tracił nadziei na ten tytuł. Klaudiusz wiedział, że przez pierwsze pół godziny Tanas zazwyczaj zachowuje milczenie.

- Drodzy państwo, zanim wysłuchamy waszych propozycji, chciałbym powiedzieć kilka słów o sytuacji - jak ją widzę...

Mówił przez siedemnaście minut. Fedora, siedząca na miejscu Mawina, patrzyła na jego skroń. Z trudem powstrzymywał się od pocierania bolesnego punktu - odcisku od jej spojrzenia.

- Chciałbym, żebyśmy dzisiaj rozmawiali na maksymalnie możliwym poziomie szczerości. I na maksymalnie wysokim poziomie odpowiedzialności za swoje czyny - być może sytuacja, w jakiej się znaleźliśmy, nie ma odpowiedników. W każdym razie, nie miała odpowiedników przez ostatnie czterysta lat...

Wszyscy znakomicie rozumieli, co ma na myśli. Poza, być może, kuratorem okręgu Bernst. Ten siedział nieobecny i pogrążony w swoich myślach.

- Chciałbym teraz wysłuchać waszych opinii... Na temat niezwykłej aktywności wiedźm. Na temat ich dziwnego dążenia do łączenia się. Na temat... powiedzmy sobie szczerze, okrążenia, w którym się znaleźliśmy. A pierścień okrążenia zaciska się stale...

Kurator Ridny znowu uniósł kącik ust. Fedora westchnęła.

I wtedy poprosił o głos kurator Alticy. Młody brunet z ciężkim i mało zwrotnym ciałem, wyposażony w zwinny jak węgorz, muskularny charakter. Klaudiusz melancholijnie pomyślał, że fotel Wielkiego Inkwizytora kiedyś trzeba będzie przerabiać pod obszerny zadek Tomasza z Alticy. Na pewno. Gaibas ma jasny umysł i żelazny chwyt. Dzisiaj wejdzie w alians z ridneńskim kuratorem, i pierwszy ciśnie w Klaudiusza swój oszczep - by się przypodobać Tanasowi z Ridnicy.

Odpędził natrętną myśl o papierosie.

Tomasz przemawiał krótko, ale namiętnie.

Tak, sytuacja w Alticy jest nie do pozazdroszczenia - jednakże podstawowym tego powodem jest nie hipotetyczna eksplozja aktywności wiedźm, a ostatnie zarządzenie otrzymane z Wiżny. Altica jest okręgiem rolniczym, gdzie tradycyjnie już żyje wiele osiadłych nieagresywnych wiedźm. Jednakże okrutne środki, wprowadzone przez Wielkiego Inkwizytora, wywołały efekt paczki drożdży wrzuconych do kibla. Zło zaczęło wyłazić wszystkimi możliwymi szczelinami; wiedźmy, od dziesięcioleci żyjące w swoich samotniach bez oficjalnego zaewidencjonowania, ale pod niejawnym nadzorem - te właśnie nie widniejące w wykazach wiedźmy, rozpierzchły się na wszystkie strony, albowiem, wykonując zarządzenie, Inkwizycja Alticy zmuszona była zapełnić niezaewidencjonowanymi wiedźmami wszystkie więzienia okręgu. Budżet narażony został na znaczne wydatki. Wiedźmy trzymane są w przepełnionych izolatoriach, w fatalnych warunkach - stąd wzrost agresji, panika i destabilizacja, stąd tragedie, podobne do tej, kiedy trzynastoletnia dziewczynka, zainicjowana przez własną nauczycielkę matematyki, narysowała symbol pompy pastą do zębów na policzku śpiącego brata...

Tomasz wytrzymał pauzę. Koszmarny przypadek, za który w innych okolicznościach ponosiłby odpowie-

dzialność, dziś miał służyć jako ilustracja słuszności jego tezy. Wyrazista ilustracja. Wołająca o pomstę do nieba.

Tomasz w żałobnym geście pochylił ciężką, obciążoną mnóstwem podbródków głowę. W sumie - skończył. Sytuację w okręgu z dużym trudem, ale udało się opanować - tylko dlatego, że wziąwszy odpowiedzialność na siebie, odstąpił od dokładnego wykonywania ostatniego zarządzenia z Wiżny. Teraz, zapewne, będzie musiał odpowiedzieć za samowolę i niesubordynację; kto inny wolałby zniszczyć okręg, ale zgodnie z wytycznymi i instrukcją. Koniec. On, Tomasz, powiedział wszystko i jest gotów odpowiadać na pytania.

Klaudiusz, przez całe przemówienie siedzący z zastygłą na twarzy życzliwością, teraz zaprezentował światu jeden z najbardziej czarujących swoich uśmiechów:

- Drodzy państwo, wolałbym, by najpierw wypowiedzieli się wszyscy... Potem wrócimy do pytań, że tak powiem, kompleksowo.

Tomasz wzruszył pulchnymi ramionami i ostrożnie usiadł. Zawsze każdy ruch był przez niego wykonywany ostrożnie; zdesperowany, odważny i nieprzewidywalny mógł być tylko w słowach i czynach.

Jeden po drugim podzielili się wrażeniami kurator Kordy i nowy kurator Rianki; przemówienie pierwszego było spokojne, niekonkretne i również przepełnione aluzjami do krótkowzrocznego i zbyt namolnego sterowania z Wiżny a także mglistymi skargami na wiedźmy, które rzeczywiście nadzwyczaj są agresywne. Mowa drugiego - świeżo upieczonego kuratora Juritza - ograniczyła się do sprawozdania z podjętych na nowym stanowisku działań. Działania sprowadzały się do starannego wykorzenienia wszystkiego, co zasiał poprzednik; Klaudiusz miął po stołem paczkę papierosów. Juric jest zdolnym młodzieńcem - skąd się zatem wzięła ta małostkowość? Jeszcze dwadzieścia minut i Klaudiusz zarządzi przerwę. Na papierosa...

Mowa Antona, kuratora z Egre, stała się niemal otwartym atakiem na Tomasza z Alticy. Egrianin precyzyjnie wyróżnił w emocjonalnej perorze Tomasza zabójczy, z jego punktu widzenia, fakt: obfitość niezaewidcncjonowanych „rolniczych”, „nieagresywnych” wiedźm, zamieszkujących w samotniach „pod niejawnym nadzorem”. Już tylko ten jeden ujawniony fakt był w przeszłości powodem nie tylko do zdjęcia ze stanowiska, ale do usunięcia z szeregów Inkwizycji za profesjonalną nieprzydatność. Anton mówił niezbyt głośno, w jego głosie słychać było metal. Klaudiusz zasłonił oczy, patrząc na słoneczny promień, pełznący po białej politurze stołu. Formalnie Anton ma rację, jednakże w rzeczywistości, to rację ma, oczywiście, Tomasz. Metody przydatne w wielkich miastach, często zawodzą w porozrzucanych pomiędzy polami chutorach i miasteczkach.

Zezem popatrzył na kartkę, znajdującą się w odsuniętej nieco szufladzie stołu. Ostatnie dane z okręgów - otrzymane, nawiasem mówiąc, nie wprost od kuratorów, a po cichu, od szpiegów. Najspokojniejszy okręg... patrzcie go, Altica. Jeszcze wczoraj najlepszym był Egre. A najgorszy...

Dotknął skroni. Fedora patrzyła, a on nie odpowiadał na jej spojrzenie.

Najgorszy okręg - Odnica. I sytuacja się pogarsza. Do tego stopnia, że namiestnik Odnicy posłał do kuratora Mawina oficjalne żądanie wyjaśnienia.

Anton, kurator Egre, skończył. Stał chwilę, po kolei obrzucając spojrzeniem obecnych, potem usiadł, właściwie - opadł na krzesło. Z właściwą sobie niedbałością, przejawiającą się w ruchach, ubraniu, ale nie w działaniu. Na Antonie Klaudiusz na pewno mógł polegać...

Tomasz, urażony słowami Antona, uśmiechał się zgryźliwie wielkimi miękkimi ustami. Łaknął rewanżu i - jak się wydawało Klaudiuszowi - denerwował się. Zbyt wiele postawił na tę kartę; Tomasz mógł zlecieć ze stołka, w nerwowej i hałaśliwiej atmosferze, bo się akurat nawinął...

Wszyscy patrzyli na Tanasa, kuratora z Ridny. Pierwsze pół godziny minęły, nadszedł czas na ważkie słowa.

Tanas milczał. Oba kąciki jego wąskich ust były opuszczone - jeden mocniej, drugi - mniej. Wszyscy czekali, Tanas milczał.

Czymże my się zajmujemy, pomyślał z nieco spóźnionym obrzydzeniem Klaudiusz. Akrobatyczna etiuda z udziałem wysokiego fotela. Ktoś kogoś podsadza, ktoś kogoś podsiada. Ty się wpakujesz na fotel, a ja będę stał przy prawym podłokietniku, a on przy lewym; potem z jego pomocą zepchnę cię, i jego zepchnę też, a przy podłokietniku będzie stał ktoś kompletnie inny...

Otworzył już usta, chcąc ogłosić przerwę i zobaczył, że kurator Bernstu, powolny, wiecznie pogrążony w sobie, obojętny i blady, wstaje ze swojego miejsca.

Wiedźmy przezwały Wykoła, kuratora okręgu Bernst, „żelazną żmiją”. Był nieruchawy i nieodwracalny. Żelazny potwór, brzęczący złączami, w końcu zawsze dogoni najbardziej zwinną kurę. I zgniecie bez litości - mimochodem...

Klaudiusz nie lubił Wykoła. Właśnie za tę obojętność. Klaudiusz nie rozumiał, jak inkwizytor może być obojętnym.

- Szanowni państwo... - Właśnie takim, pozbawionym emocji głosem, Wykoł rozmawia ze swoimi wiedźmami. - Otrzymawszy rozporządzenie Wielkiego Inkwizytora o nadzwyczajnych środkach w stosunku do wszystkich kategorii wiedźm, a szczególnie usiłując zrealizować je i wcielić w życie... byłem rozdrażniony nie mniej, niż kolega Tomasz.

Wykoł zamilkł. Taka, zapewne, pauza zlewa potem najbardziej upartą wiedźmę.

- Szanowni państwo... Jestem teraz zmuszony przyznać, że środki nakazane przez Wielkiego Inkwizytora są niewystarczające. Stoimy na skraju przepaści, drodzy państwo... i usiłujemy patrzeć w bok.

W ciszy, jaka zapadła po tych słowach, nieprzyzwoicie głośno rozbrzmiało długie westchnienie.

Nikt nie odwrócił głowy od razu. Wszyscy wolno policzyli w duchu, jedni do pięciu, a co poniektórzy nawet do siedmiu - i dopiero wtedy pozwolili sobie zerknąć na Fedorę Ptach, drugiego kuratora Odnicy, byłą - wszyscy to wiedzieli - kochankę Klaudiusza Starża.

Tylko Klaudiusz nie poruszył się. Nie odwrócił spojrzenia od górnego guzika na marynarce kuratora Wykoła.

Wykoł odczekał minutę. Jego głos nie zmienił się ani na jotę, kiedy, zmierzywszy spojrzeniem milczących zebranych, zaczął mówić dalej, wyraźnie odmierzając słowa:

- Zmiany w zachowaniu wiedźm nie dają się wytłumaczyć ani złą pogodą, ani ciężkimi czasami, ani czyimiś błędami; mam nadzieję, że Wielki Inkwizytor jest najbardziej przewidującym z nas. Że ma swoje własne przemyślenia na ten temat...

Dopiero wtedy Klaudiusz popatrzył wreszcie na Fedorę. Była już opanowana. Wyraźnie przytyła przez te dwa tygodnie, jakie się nie widzieli; podobno niektóre kobiety reagują na problemy wzmożonym apetytem...

Do twarzy jej było z dodatkowymi kilogramami. Wygładziły się niektóre kanciaste i ostre rysy twarzy, zaokrągliły ramiona, chyba nawet powiększyły piersi...

O czym on myśli?! Czy są to wspaniałe „własne przemyślenia”, którymi zamierza podzielić się z kolegami?!

W pięknych oczach Fedory, nie na ich powierzchni, a gdzieś bardzo głęboko, widniała bardzo nieładna panika.

„Przecież wszystko rozumiesz? Co się dzieje? Powstrzymasz to, prawda?”

- Będziecie się śmiali - powiedział powszednim głosem Klaudiusz. - Ale jesteśmy świadkami, jak mi się wydaje, nadejścia królowej matki wiedźm.

* * *

W komórce pachniało sianem i ziemią. Wilgotnym drewnem.

Dach komórki przypominał dno starego gara, ziejąc dziurami i szczelinami; przez dziury wpadały ostre promyki światła. Światło księżyca...

Nie, to nie dach. To niebo; igły promieni na nim - gwiazdy.

Iwga biegła z uniesioną twarzą, nie patrząc na drogę - ale nie potknęła się ani razu, jakby nogi same ją niosły.

Igły promieni na czarnym niebie. Cienka igła w jej własnej ręce.

Korowód jarzących się plam. Zmierzchanie.

Ludzie, srebrzyste cienie, przyszpilone do nieba - za serce. Szybują, nie przejmując się srebrnym gwoździkiem w piersi, a jak się mrugnie, by pozbyć się łez - nie ma ludzi, tylko gwiazdy. Mrugnie się jeszcze raz - oto są... Cienie nanizane na białe igły. Biało-błękitne, biało-różowe, zielonkawe...

Ładne.

Iwga roześmiała się; długa krawiecka igła w jej ręku zadrżała.

Przystojny mężczyzna z miękkimi białymi włosami, nieznajomy, ale wywołujący tępą nienawiść. Zapach nienawiści. Zapach żelaza.

Ostra gwiazda pośród innych gwiazd...

Iwga wyciąga ręce. Widzi, jak czubek igły i ostra gwiazda - stykają się...

Iwga kłuje. Igła do połowy wchodzi w nią i wysuwa się z powrotem. Zardzewiała.

Gwiazda blednie...

Podmuch wiatru. Zapach roztopionej parafiny, świece, olejek kamforowy, blada nieznajoma twarz. Iwga śmieje się, ciskając zardzewiałą igłę do studni.

Białe oko księżyca, spoglądającego z odległego podziemnego talerzyka. Księżyc na dnie studni, zardzewiała igła - paproch w niezadowolonym oku księżyca.

Iwga czuje się lekko. Tak lekko, jak jeszcze nigdy dotąd: ziemia pędzi w dole. Iwga chwyta wiatr ustami, a to powietrze, już nawet w jej płucach, nie przestaje być wiatrem. Zimnym i dzikim.

Ziemia jest kryształowa. Iwga widzi, jak błękitem jarzy się podziemny zdrój. Jak mętną żółcią świeci skrzynia, opleciona korzeniami, jak bieleją czyjeś kości, zapomniane na dnie parowu...

Ani śladu dźwięku - tylko zapachy. Nieskończenie różne zapachy wiatru.

Iwga śmieje się.

* * *

Ocknęła się; wiedźma, stojąca przed nią, ciągle tępo patrzyła przez nią w nieistniejącą dal. W piwnicy było gorąco. Trudno było oddychać. Rytualna pochodnia kopciła.

Przez kilka minut dochodziła do siebie. Zamiast słodkiego wiatru, zatęchłe powietrze celi przesłuchań. Setki igiełek wpijających się w ręce, policzki, czoło...

Niepewnie potrząsnęła głową. Zmrużyła oczy, obmacując własną twarz; na ramionach spoczęły twarde, ciężkie dłonie.

- Zuch jesteś... Boli cię?

- Nie...

W szkole... na miejskim basenie. Kiedy człowiek wychodzi po śliskiej drabince z przeźroczystej, błękitnej od chloru wody, a przyciąganie ziemskie opada na ramiona niczym stary, ale już zapomniany ciężar.

Teraz też jest tak.

Przeczekała w swojej niszy, gdzie specjalnie dla niej postawiono niski trójnogi taboret. Przeczekała, aż ogłuszoną, otumanioną wiedźmę wyprowadzą z pokoju. Niczego, rzecz jasna, nie pamięta...

Iwga poczuła niechęć do niej. I zawiść. A ręka z igłą - to wstrętne. Lot nad trawami... nad czubkami drzew...

- Iwgo...

Ocknęła się. Z przerażeniem odrzuciła od siebie własne myśli - co wiedźmie, niech zostanie u wiedźmy. Jej grzechy i wściekłe radości były i zostaną obcymi do ostatniej kropelki. Iwga jest tylko zwierciadłem. Zwierciadło nie mętnieje, odbijając mgłę. Zwierciadło nie pęknie, odbijając błyskawicę...

- Iwgo...

Pomyślała, że Klaudiusz jest zasmucony. I zatroskany. Usiłowała uśmiechnąć się, ale się nie udało. Zapytała więc bez uśmiechu:

- I jak... żadnego pożytku? Nasze sny... o niczym? Nic nowego?

Klaudiusz łapczywie przełykał mineralną wodą z cienkościennej szklanki. Iwga poczuła ogromną suchość w gardle. Pustynia.

Przechwycił jej spojrzenie. Wzruszył ramionami przepraszająco, wyjął skądś szklankę, nalał do niej wody i podał Iwdze:

- Wiesz... Sądzę, że lepiej zrozumiemy się, jeśli ci wyjaśnię, czego właściwie szukamy.

Nie wiedząc dlaczego - wystraszyła się. Podeszła i usiadła na podłokietniku wysokiego fotela.

- Wiedźmy są różne. Ale my szukamy tego, co jest w nich wspólne. Szukamy... wspólnego motywu. Nazwałbym to... superskarbem.

Iwga milczała.

- Jeśli nie zrozumiesz tego teraz - zrozumiesz potem. Teraz przyprowadzą tu inną wiedźmę, a ty spróbuj znaleźć w jej pobudkach coś wywołującego szczególne wzruszenia. Chęć poświęcenia siebie. Chęć pójścia za kimś... I inne, licho wie jakie chęci, nie mam pojęcia, ale one muszą istnieć, Iwgo! Może... może to uczucie oddanej córki...

- Jestem zmęczona - szepnęła Iwga.

- Słucham?

- Ja już... nie mogę. Dziś. Po prostu nie mogę. Jestem wykończona.

Patrzyła, jak zdziwienie i zniechęcenie na jego obliczu zastępuje zwyczajne rozczarowanie. Potem Klaudiusz wzdychając, położył jej dłoń na ramieniu:

- Przepraszam... Oczywiście, odpoczywaj. Jutro.

Otworzyły się sekretne drzwi; stojący za nim chłopak, jeden z tych bysiów, którzy towarzyszyli Iwdze na terenie Pałacu, zapraszająco cofnął się za próg.

Nagle poczuła smutek. Pustkę i samotność.

- Czy można...

Klaudiusz już myślał o czymś innym. Jej pytanie wyszarpnęło go z otchłani rozmyślań o wadze państwowej, dlatego jego brew uniosła się nieco rozdrażniona:

- Tak?

- Czy mogę pospacerować? - zapytała, nie mając nadziei na pozytywną odpowiedź. - Bez ochrony?..

Przez chwilę patrzył jej w oczy. Potem podszedł do ściany i zdziwiona Iwga usłyszała pstryknięcie wyłącznika. I od razu pochodnia stała się niepotrzebna, a nawet śmieszna. Iwga nie wiedziała nawet, że w tym pomieszczeniu jest możliwe tak mocne światło.

Klaudiusz wrócił. Stanął przed Iwga, nie wytrzymała jego spojrzenia, opuściła wzrok.

- Ufam ci - powiedział wolno. - Możesz iść na spacer, proszę bardzo. Jak długo chcesz... Idź...

Już na korytarzu, w towarzystwie ochroniarza, pachnącego świeżo wyprawioną skórą, dogonił ją jego okrzyk:

- Iwgo...

Drgnęła i zatrzymała się.

- Przejdę się z tobą ze dwa kwartały, nie masz nic przeciwko temu?

* * *

Słońce chyliło się ku horyzontowi.

Po ulicach przemykał gorący wiatr, małe powietrzne trąby robiły lejki z pyłu, topolowego puchu i opakowań po cukierkach. Iwga pomyślała, że w piwnicach Inkwizycji wszystkie pory roku są jednakowo chłodne

i wilgotne. A tu stadko wysportowanych dziewczyn, bez powodzenia polujące na skrzyżowaniu na okazję, szpanuje brązową opalenizną, taką, jaką można wypracować tylko poprzez długie i nudne wylegiwanie na plaży.

Deszczowe lato pozostaje jednak latem.

Westchnęła. Wiatr bawił się krótkimi, lekkimi spódniczkami wesołych letnich kobiet - i tępo potykał się o nieprzenikalną tkaninę Iwgowych dżinsów. I odlatywał, zawstydzony.

Wiatr. Ziemia, przelatująca w dole...

W ciepły wieczór wplotła się pojedyncza lodowa strużka. Strużka tego nocnego wiatru; Iwga drgnęła, strużka zniknęła.

- Chcesz loda?

Iwga pokręciła głową. Przez cały czas miała wrażenie, że Klaudiusz bez przerwy dzieli w głowie wieloczłonowe liczby. Rozmawia z nią, myśli o niej - i o czymś innym jednocześnie. I o czymś trzecim.

- A w ogóle masz na coś ochotę? Może na plażę? Albo zakupy?

Iwga westchnęła z miną skazańca.

Nie wypada dekoncentrować zajętego człowieka. Wydawało się jej, że twarz Klaudiusza jest jak klepsydra, a czas marnotrawiony na młodą wiedźmę przecieka bardzo widocznie...

Tu, poza murami piwnicy, nie jest już dla niego interesująca. Zaraz zada pytanie, dla którego przerwał swoje ważne inkwizytorskie zajęcia. Zaraz zada pytanie, otrzyma odpowiedź i odejdzie. W samotności Iwga będzie mogła uporządkować myśli i uczucia, powałęsać się po mieście jak wolny człowiek. Nażreć się do woli, choćby lodów. Na szczęście ma całą kieszeń pełną drobniaków.

- Iwgo, co cię gnębi?

Dobre pytanie.

Obok przemknął chłopiec na rolkach. Wypadł na jezdnię, zabalansował, wypinając tyłek na oburzony samochód, wskoczył na chodnik i pokrzykując, zniknął za rogiem.

- Bardzo ci ciąży to, co robisz? Do czego cię zmuszam? Wymuszam, wedle swego zwyczaju?

Uśmiechnęła się kwaśno.

Gwałtownie chwycił ją za ramiona i przyciągnął do siebie; wystraszyła się. Poczuła na szyi jego twardą męską dłoń - gdyby chciał, bez trudu może zablokować jej arterię...

Przez miejsce, na którym przed chwilą stała, przemknął drugi rolkowiec - Iwga zdążyła tylko poczuć przelatujący obok podmuch i zobaczyć ognisto-czerwoną czapkę z przekręconym do tyłu daszkiem. Chłopak miał najwyżej trzynaście lat; w następnej sekundzie wpadł na metalowy kosz na śmieci i wywalił się na chodnik, szorując po kamieniach zużytymi nakolennikami.

Klaudiusz puścił Iwgę. Starała się nie patrzeć mu w oczy.

- Iwgo... Powiedz mi, co cię dręczy. To ważne.

Jego twarz już nie wydawała się klepsydrą. Czyjej się wydaje, czy naprawdę maluje się na niej prawdziwy niepokój? Czy naprawdę przejmuje się tym, co dzieje się w jej duszy? Czy może jest „to ważne” dla sprawy Inkwizycji?

- Klaudiuszu, czy lubi pan psy?

- Tak - odpowiedział od razu, bez zastanowienia.

- A koty?

- I koty... Dlaczego pytasz?

- A morskie świnki?

- A świnek nie lubię... I chomiczków też nie lubię. I kompletnie mnie nie obchodzą rybki i papużki. Co jeszcze?

- A ja dla pana jestem kotem czy chomiczkiem? Albo doświadczalnym królikiem?

W głębi duszy miała nadzieję, że się zmiesza. Że choćby na sekundę straci kontenans; próżna to była nadzieja.

- Jesteś człowiekiem. Czy ja cię uraziłem w jakiś sposób? Traktowałem cię jak kota?

No masz, teraz ona się musi usprawiedliwiać. Niesprawiedliwie skrzywdziła dobrego inkwizytora.

Nerwowo przygryzła wargę.

- Jest mi... smutno. Nie widzę siebie tutaj. Nigdzie. Wydaje mi się... jeśli podejdę do zwierciadła, tam odbije się... pokój, moje rzeczy... a mnie tam nie będzie. Wiedźma, która pracuje przeciwko wiedźmom. Narzeczona bez narzeczonego. Jakbym była pańską rzeczą - przy tym dość tanią i używaną...

- Jesteś moim współpracownikiem - z naciskiem powiedział Klaudiusz. - Moim sojusznikiem. Moim, jeśli ci to nie przeszkadza, przyjacielem.

- A figę tam. Współpracownikom mówi się prawdę. Z przyjaciółmi... w ogóle... nie jest łatwo. Ja nigdy nie miałam przyjaciół... i pan też.

- Skąd wiesz?

Iwga opamiętała się.

Zmierzchało. Gdzieś daleko, pewnie w otwartej knajpce za rogiem, przenikliwie brzęczało banjo. Po

jasnoszarym, wylizanym przez wiatr asfalcie, przeszły czerwone lakierowane pantofle na niesłychanie wysokich obcasach. Właścicielki Iwga nie zobaczyła - tak nisko pochyliła głowę.

- No to jak, Iwgo? Wiedźmie sztuczki? Tajne wyciągasz na światło dzienne, czynisz jawnym?

- To nie jest tajemnica - Iwga podniosła głowę. - Człowiek, który się choć trochę do pana zbliży... od razu zrozumie, że pan nie miewa przyjaciół.

- Czy to źle?

- Nie wiem... może. Ale nic na to nie można poradzić.

Klaudiusz uśmiechnął się lekko.

- No-no... Gdybyś nie była wiedźmą, Iwgo, powiedziałbym, że jesteś samorodkiem.

Kłębek intuicji... Należy przypuszczać, że nie jestem zdolny do szczerej przyjaźni, ani do wzniosłej miłości.

...Wiatr w twarz, poczucie lotu, zginające się kłosy, las, po którego czubkach drzew przepływają zielone fale.

Po całej jej nieopalonej skórze przebiegła fala ciarek. Od czuba głowy do pięt. Czyżby spodobało jej się bycie wiedźmą?!

Odwróciła się. Oparła o kutą kratę wokoło klombu.

- Do wzniosłej miłości... jest pan zdolny. To wiem.

- Jak mogłabyś nie wiedzieć. Przecież widziałaś to wspaniałe łoże, pastwisko wzniosłej miłości...

- Proszę nie kpić!..

Nagle poczuła się aż do łez urażona. Właściwie, nie wiadomo, czyja to była uraza - Iwgi? Klaudiusza? Czy tej wiedźmy, w której duszę właziła dziś, nie mając do tego prawa?

- Proszę nie kpić... Przynajmniej miłości proszę nie ruszać. Tak, pańskie łoże to ohydztwo, tak, Nazar mnie rzucił... Ale miłość... miłości to ani ziębi, ani grzeje. Ona nie pyta. Ma w nosie to, co my o niej myślimy; ma w nosie, że nam, właśnie nam, z jakiegoś powodu jej brakuje. Ale ona po prostu jest. I może z tego powodu jest mi trochę lżej...

- Nie studiowałaś filozofii, Iwgo. Inaczej powiedziałabyś - miłość jest obiektywną realnością, niezależną od naszego subiektywnego postrzegania.

- Proszę się śmiać, proszę. Może pan nawet głośno. Proszę...

- Nie śmieję się... Coś nad wyraz cennego.

- Co?

- Skarb nad skarby... Dla ciebie to jest to, co nazywasz miłością. Dla obecnych wiedźm - widocznie królowa...

- A dla pana, widocznie, papierosy. Dobra, idę.

Wystarczyło jej złości i zdecydowania, by nie zatrzymywać się i nie oglądać.

Słońce opadało, znikając za dachami. Na ulice wypełzał cień, i reklamowe szyldy wielu letnich barów ożywały, otwierały się jak oczy nocnego zwierza.

Banjo w knajpce za rogiem umilkło. Teraz śpiewał tam przy gitarze barczysty, nienaturalnie niebieskooki mężczyzna w szpanerskiej marynarce i wytartych dżinsach, śpiewał jakby dla siebie, na nikogo nie patrząc, o niczym nie myśląc. Iwga usiadła przy najbliższym stoliku.

- Słucham panią...

Nieco za późno przypomniała sobie, że nie ma pieniędzy. Tylko na lody...

- Lody.

- Coś jeszcze?

Niebieskooki ładnie śpiewał. Coś o wiośnie i deszczu.

- Nic więcej. Tylko lody.

- I dwa koktajle oraz dwa zestawy zimne. Przecież jesteś, jak zwykle, głodna. Iwgo?

Drgnęła.

Prow był ubrany po cywilnemu. Miał na sobie jakąś kwiaciastą koszulę i jasne spodnie, a na odsłoniętej szyi widniał srebrny łańcuch. Pewnie płytka - srebrny identyfikator cugajstra - ukryta na piersi, pod koszulą.

- Dziękuję, nie chcę niczego - odpowiedziała odruchowo.

Prow uśmiechnął się.

To nie był miły uśmiech. Iwga odruchowo wciągnęła brzuch.

- Ale ja chcę. Bardzo chcę... I to od dawna - zakręcił na nóżce zdobione barowe krzesło. Osiodłał je, ułożył brodę na oparciu. - Zaraz sobie wypijemy... i zatańczymy. Znudziły mnie pląsy w korowodzie, chcę mieć swoją osobistą damę...

Niebieskooki śpiewał o dżungli i gwiazdach. Kelnerka przyniosła dwie wysokie szklanki z pomarańczową, tak pomarańczową, że aż świecącą cieczą. I dwie skomplikowane wieże z marynowanych warzyw.

Iwga patrzyła, jak cząstka cytryny na cienkiej szklanej ściance łapie na swój soczysty bok kolorowe ognie, migające w rytmie sentymentalnej piosenki; własna twarz wydawała się Iwdze zdrętwiałą, zmartwiałą jak maska. Chyba mocno pobladła; co Prow z zadowoleniem odnotował.

- Prow... Ja źle... postąpiłam. Wybacz mi. Nie chciałam cię... urazić...

- Tak?!

- Uwierz mi... Nie byłam sobą.

Uśmiechnął się znowu:

- Szukałem cię... w różnych miejscach o wątpliwej reputacji. I czy to nie palec losu - spotkałem w swoim ulubionym lokalu. No to witaj, Iwgo.

Jego wargi rozciągały się, chyba, aż do uszu i to bez najmniejszego wysiłku. Cugajster-błazen - coś takiego nie jest możliwe, ale - proszę - siedzi taki...

Iwga odwróciła się. Ze smutkiem patrzyła na przechodniów - ani jednego znajomego. Klaudiusz też dawno odszedł, zszedł do swojej wilgotnej piwnicy, gdzie z pasją walczy ze złem, ze złem, ze złem...

Prow chrupał warzywa. Podrzucał oliwki i chwytał je w usta; uśmiechał się zadowolony, oblizywał górną wargę koniuszkiem spiczastego języka - i chrupał dalej, w nosie mając widelec i dobre maniery, czyniąc z posiłku farsę dla jednego aktora. Przy sąsiednim stoliku ktoś zachichotał.

- Wybacz mi - powtórzyła Iwga bezradnie.

Prow włożył w kąciki ust dwa piórka szczypiorku, stając się wampirem z zielonymi kłami. Zrobił minę, udając monstrum; przy stoliku z prawej znowu ktoś zachichotał. Przy stoliku z lewej ktoś parsknął śmiechem i odwrócił się.

- Prow... - powiedziała Iwga, wiedząc, że to beznadziejne. - Czym jest dla ciebie skarb nad skarby? Jest ci przyjemnie, gdy wywracasz na nice kolejną niawkę?

Jeśli nawet jej słowa dotknęły go, nie okazał tego w żaden sposób. Prow spokojnie włożył do ust „kły”, przeżuł je, zlazł z krzesła, właśnie zlazł, jak zmęczony jeździec z konia. Odwrócił się do śpiewaka.

Zapewne znali go tu wszyscy. A może jego spojrzenie w tym momencie było szczególnie wyraziste - tak czy inaczej, ale śpiewak ładnie zakończył dopiero co rozpoczętą liryczną piosenkę i w nastałej od razu ciszy cugajster nie musiał specjalnie wytężać głosu:

- Poprosimy gorący taniec.

Iwga poczuła, jak mróz przenika jej dłonie.

- Prow... Ja... nie chcę.

Uśmiechnął się krzywo i ścisnął jej rękę:

- Nie pękaj... Na śmierć cię nie zatańcuję.

Muzyk uderzył w struny, ognie dookoła podium odezwały się fajerwerkiem rytmicznych błysków. Iwga jeśli nawet wyrywała się, to słabo. Prow wciągnął ją na malutki taneczny krąg, oświetlony jasno, jak prawdziwa scena.

Jędrne powietrze uderzyło Iwdze w twarz.

Oto jest, taniec cugajstra.

Biegła po kole. Biegła, chcąc wyrwać się z pierścienia - i za każdym razem ręka partnera chwytała ją na sekundę przed uwolnieniem się. Kolorowa koszula Prowa płonęła pod światłami reflektorów, świeciła jakimiś pomarańczowymi palmami i niebieskimi papugami, czarowała, wciągała w rytm; w pewnej chwili Iwga, zrozpaczona, przyjęła reguły narzuconej jej gry.

Wydawało się, że podłoga pod ich stopami rozżarzyła się i dymi. Iwga tańczyła rozpaczliwie, ze złością, nie sprzeciwiając się partnerowi, ale też i nie podporządkowując się mu ani na sekundę. Właściwie, tylko tak mogła okazać swoje pojmowanie życia i swojego w nim miejsca. I wspomnienie o locie nad pochylonymi sosnami. I zapach płonącego teatru. I igłę, przeszywającą serce-gwiazdę...

Wydawało jej się, że dookoła w powietrzu unosi się stado ogromnych motyli. Które trącają skrzydłami jej twarz. Ze skrzydeł osypuje się pyłek, trafia do jej oczu, a nie ma czasu, by je przetrzeć, więc tylko pieczenie i łzy... Wydawało się jej, że wszystko dookoła zmieszało się i splątało, jak koronka na klockach zwariowanej koronkarki. Rytm, rytm, zbijający wszystko, pętający, partner wirujący jak wściekły bąk...

Drewniana podłoga. Sufit zdobiony sopelkami z tynku, mrugające światła.

Prow tańczył zupełnie niewyobrażalnie. Jego stopy nie dotykały gładkich desek podłogi: sprawiał wrażenie, że nie ma ani kości, ani ścięgien, giął się i wił w każdym kierunku. Iwga zdołała pomyśleć, że jest gumowym cieniem. Bardzo wyraźny, toczony cień ze sprawdzonymi do ostatniego włosa ruchami; kiedy wciągał ją w tylko jemu znaną figurę, tylko jemu znanego tańca, mimochodem poczuła zapach fiołków.

Zapach cudzej woli. Rozciągająca się w powietrzu pajęczyna.

I wtedy też ją nachodziło, też zaczynała tańczyć ze wzrastającym upojeniem i potrojonym temperamentem, i niewidzialna pajęczyna pękała, naelektryzowana, rwała się, a dżinsy trzeszczały i, chyba, w lokalu ludzie krzyczeli ze strachu...

Potem muzyka urwała się; to było dokładnie tak, jak gdyby tańcząca marionetka została jednym ruchem nożyc pozbawiona nitek. Iwga upadła - nad samą ziemią ktoś ją chwycił i utrzymał.

Ludzie przy stolikach śmiali się i klaskali. I coś krzyczeli; na chodniku przed knajpką zebrał się tłumek, a nawet zagrodził kawał jezdni, co jakiś samochód z oburzeniem obtrąbił, nie mogąc jechać dalej.

Niesamowicie bolały ją pięty. Iwga popatrzyła na swoje stopy - jej buty rozpadły się. Prawy ziewał, lewy stracił podeszwę.

Miała ochotę zapłakać z bólu, ale nie udało się. Prow wlókł ją, przyciskając do siebie, tak że przez ubranie

wyczuła jego identyfikator.

Koszula Prowa była mokra. I on też ledwo trzymał się na nogach.

Mówią ludzie: nie staraj się wygrać z szulerem, wykłócać z inspektorem podatkowym i przetańczyć cugajstra.

Na estradzie kotłowali się jacyś ludzie, a wykonawca, czerwony jak rak, ze zdziwieniem wpatrywał się w swoją gitarę. Zerwana struna wisiała jak spiralka.

Prow oddychał z trudem, przez zęby:

- Wiedźma... Ale wiedźma... Ale...

- Puść mnie. - Usiłowała uwolnić się. Ciężko opadła na podsunięte krzesło.

- Ale wiedźma. Co z ciebie za wiedźma...

- A czego chciałeś? - udało jej się uśmiechnąć z satysfakcją. - Potańczyłeś? Masz dość?..

- Wiedźma! - Prow odwrócił się do podnieconych ludzi. - Panowie, proszę przywołać miejską służbę Inkwizycji.

Rzucił Iwdze triumfujące spojrzenie - może oczekując, że zobaczy w jej oczach zmieszanie i strach. Iwga z pogardą wykrzywiła usta; w tym momencie na jej ramieniu legła ciężka dłoń:

- Inkwizycja, do usług.

Głos brzmiał jak szelest żmijowej skórki w wyschniętym żlebie. Na twarzy Prowa po raz pierwszy pojawiło się zmieszanie.

- Inkwizycja miasta Wiżna - identyfikator w klapie mrugnął i zgasł. - Dziękuję za czujność, młody człowieku. Wiedźma jest zatrzymana.

Iwga całym ciałem wyczuwała spojrzenia. Przepełnione obrzydzeniem i strachem, nawet błyskami współczucia. Młodziutka wiedźma w bezlitosnych inkwizytorskich łapskach.

W oczach Prowa coś się zmieniło. Po sekundzie Iwga zrozumiała, że po prostu poznał Klaudiusza Starża.

Wielki Inkwizytor miasta Wiżna spokojnie skinął głową:

- A ty, wiedźmo, jesteś aresztowana - wstawaj, idziemy...

Iwga kurczowo chwyciła podany łokieć. Jak tonący chwyta rzuconą linę.

Prow wyszczerzył zęby. Beztroska maska wygłupa w końcu spłynęła z jego oblicza.

Wiecznie uśmiechnięte usta zacisnęły się nerwowo.

- To ci protektor... Ty się, Iwgo, nie rozmieniasz. Na drobne... - Przez usta przemknął spazm. - No ja, oczywiście... oczywiście, skoro tak, to ja odpadam, ale... - Pochylił się i przysunął do twarzy Starża. - Mój inkwizytorze... Zalecałbym panu sprawdzić, poza cechami wiedźmimi, również weneryczne, hm... zdrowie tej wspaniałej dziewczyny. Czytałem gdzieś, że głównymi nosicielami trypra są nie dyplomowane szmaty, a takie właśnie dziewczynki z jasnymi oczami... Proszą o wybaczenie. Żegnam - uprzejmie pochylił głową.

Iwga poczuła, jak mięśnie ręki, której się trzymała, kamienieją pod rękawem letniej marynarki.

* * *

Jej piąty były jednym wielkim sińcem, a stare sportowe buty rozpadły się do końca. Klaudiusz złapał samochód i przywiózł Iwgą na plac Zwycięskiego Szturmu. Chyba miała gorączkę, w każdym razie dygotała jak przy wysokiej temperaturze.

- Bydlak... Szkoda, że mu... jęzor... nie odpadł...

- Przestań. Po to zostało powiedziane, żebyś płakała.

- Rozzłościł się... A przecież gdybym nie uciekła... wtedy... To właśnie taka bym była... jak powiedział...

- A po co się w ogóle z nim zadawałaś?

- A dokąd miałam pójść?!

Rozmowa zataczała już trzeci taki sam krąg; Klaudiusz czuł, że jest dziwnie, niewłaściwie rozdrażniony. Niepotrzebnie. Należało po prostu przyznać, że słowa tego chłopaka dotknęły go mocniej, niż powinny. Właściwie, to porządny człowiek w takim przypadku od razu wali mówiącego w pysk...

Klaudiusz skrzywił się. Dość zabawny widok - Wielki Inkwizytor, tłukący się z młodym cugajstrem z powodu jakieś młodej wiedźmy. Godne zaproszenia na parter jego wysokości księcia...

Gdyby nie był tak wściekły - pewnie potrafiłby okazać Iwdze odpowiednie współczucie i takt. Ale rozdrażnienie wymagało wysiłku, by je opanować, ukryć, nie okazać na zewnątrz; Iwga zaś brała jego obojętność za obrzydzenie. Jakby cynizm tego Prowa zmienił stosunek Klaudiusza do swojej podopiecznej.

A incydent z Prowem naprawdę był znamienny. Klaudiusz długo zmuszał siebie, by zapomnieć kim jest Prow - i, kiedy w końcu mu się to udało, w myślach postawił siebie na jego miejscu. I odruchowo zacisnął wargi. No tak, oczywiście...

- Musisz odpocząć - powiedział. - Jutro mam ważny dzień... Z prowincji Odnica przywiezione zostały trzy wiedźmy pracujące w zespole. Pamiętasz, co ci mówiłem o skarbie nad skarbami? O celu?

Iwga w milczeniu wpatrywała się w ciemne okno. Nie czekając na odpowiedź, Klaudiusz poszedł do gabinetu i zadzwonił do Glura. Wydał dyspozycje, wysłuchał ignorancji i zgrzytnął zębami. Wysiłkiem woli powstrzymał się od natychmiastowego wyjazdu z Iwgą do pałacu na pilne roboty, wrócił do pokoju. Iwga

nie zmieniła pozycji.

- Wiesz, co to jest znak pompy?

Iwga, nie odwracając głowy, pokręciła nią.

- Znak rysowany na ubraniu... czasem na skórze. Jeśli na skórze, ofiara umiera w ciągu doby z powodu całkowitego wycieńczenia, braku siły, odwodnienia, wypłukania soli. Rysowanie na ubraniu jest prostsze i łatwiejsze. Znak małymi porcjami wysysa człowieka, który go nosi. Posiadaczką jego siły staje się wiedźma, która naniosła znak...

Iwga wolno odwróciła głowę. Klaudiusz niespiesznie kontynuował:

- W Egre wykryto warsztat krawiecki, drogi zakład, dla bogatych. Rysowały znaki pod podszewkami marynarek. Wybierały młodych, dobrze wyglądających mężczyzn... i ci wysychali. Trwało to lata. Dokładnej liczby nie da się już teraz oszacować. A wpadły te mistrzynie na zaskakującej zachłanności. Zaczęły pakować znaki wszędzie, gdzie mogły, jedenaście zgonów w ciągu tygodnia... No i wtedy już dało się je namierzyć... Nie wyobrażasz sobie, jak spasły tamtejsze wiedźmy. Parka. Kamratki...

Iwga przełknęła ślinę. Spazm przebiegł przez szczupłą szyję.

- We wsi Koszcza... Tak, to jest dziesięć kilometrów od Wiżny. Przedmieście, można powiedzieć... no więc, tam znaleziono salę inicjacji. W podziemnym garażu; ujęto dwadzieścia aktywnych wiedźm... Dwadzieścia, Iwgo! Wcześniej tyle łapaliśmy w ciągu pół roku w całym okręgu. Rozumiesz, po co to wszystko mówię?

Spuszczona ruda głowa niechętnie skinęła.

- Tak... żebym ja gorliwiej... pracowała jako lustro w peryskopie. Szukała skarbu... nad skarby. Dobrze, będę szukała, czy mam jakiś wybór?

Klaudiusz chciał powiedzieć - jeśli to dla ciebie zbyt trudne, możesz odmówić. Ale nie powiedział. Dlatego, że królowej trzeba szukać. Trzeba znaleźć, obojętne jakim sposobem...

- Iwgo... Zrozum. Chcę, byś była moim świadomym sojusznikiem. Dam ci pewien przykład: czterysta lat temu Wielki Inkwizytor Wiżny, pan Atrik Ol, miał zwyczaj zasmarowywać drogi papier sprawozdaniami do samego siebie - o każdym minionym dniu. Ostatni zapis wykonał wcześnie rano - wieczorem tegoż dnia został spalony na stosie na cześć królowej wiedźm. Dam ci tę książkę, Iwgo. Rozszyfrowaną i wydaną do użytku służbowego w nakładzie pięciuset egzemplarzy.

Ruda głowa skinęła znowu - bez entuzjazmu. Klaudiusz westchnął:

- Wiesz co? Zawołam samochód, pojedziesz... do siebie. Weźmiesz kąpiel - i spać.

Poniosła głowę.

Jej zaognione oczy wyglądały jak dwie wściekłe szczeliny. Zaciśnięte wargi udawały cienką nić. Zaczerpnęła powietrza, jakby zamierzała coś powiedzieć - ale zmilczała. Znowu zacisnęła wargi. Odwróciła się.

- Nie rozumiem - powiedział cicho Klaudiusz.

Iwga szarpnęła ramieniem, że niby nie będzie wyjaśniać.

- Nie rozumiem - powtórzył zdziwiony już Klaudiusz. - Czym cię znowu uraziłem? Czy zgwałciłem twoją drogocenną wolę? Zdusiłem? Zmusiłem? Co?

- Proszę po mnie umyć sobie ręce - rzuciła Iwga przez spazm w gardle. - I mieszkanie proszę wydezynfekować. Żeby takie brudne ścierwo jak ja... nie narobiło śladów.

Dobrą minutę Klaudiusz milczał zaskoczony.

Potem zrozumiał. Ciągle jeszcze przeżywa słowa cynicznego cugajstra. I poniżenie z powodu tego, że Klaudiusz je słyszał. I nijak nie zareagował - czyli przyjął do wiadomości, wcale nie zdziwiony.

- Iwgo... Głuptas z ciebie. Nie wolno się przejmować tym, co on palnął. Przecież to... cugajster.

Tego słowa jego język zazwyczaj nie wymawiał, dlatego zająknął się przy nim. Ale bardzo wymownie... Iwga uniosła zapłakane oczy.

- On... po co... bydlę. Przecież już się zemścił, wystarczyło... Ale nie... Splunął w plecy, jadem... Cugajstrzy wszyscy są tacy... dręczyciele. Jak z niawką... Widziałam. Korowód... koło. Dobre do nawijania flaków... Niawki to nie ludzie, ale oni są jeszcze gorsi... I dlaczego im się na to pozwala? Wszyscy pozwalają, jakby tak musiało być? Niawka... wrzeszczy... A potem worek, plastykowy, z eklerem... i zapach fiołków... jakby fiołków, obrzydliwy...

Klaudiusz zatkał sobie nos. Odruchowo, machinalnie - nie chcąc poczuć zapachu, istniejącego wyłącznie w jego wyobraźni.

Iwga zamilkła. Zamrugała wilgotnymi rzęsami, często, bardzo szybko, jak skrzydłami. Klap-klap...

Klaudiusz odwrócił się i wyszedł do kuchni. Wyjął z lodówki butelkę piwa, otworzył zębami i wlał w siebie. Nie czując zupełnie smaku. Chcąc zapomnieć ten zapach. I przegnać z umysłu worek, polietylenowy worek, brudno-zielonego koloru. Z metalowym zamkiem...

- Czy ja coś powiedziałam nie tak?

Iwga stała w progu. Z suchymi oczami. Uważna i skoncentrowana, ciekawa sprawa, przecież Klaudiusz był przekonany, że na jego twarzy nie drgnął ani jeden mięsień. Wynika z tego, że się mylił, zdradził się - ciekawe, czym.

- Nie, Iwgo. Wszystko w porządku... Po prostują nie znoszę... fiołków.

Przygryzła wargę:

- Przepraszam.

- Za co?

Popatrzyła nań poważnie. Smutno i nawet, chyba, ze współczuciem.

- Ja... mam wrażenie, że przypomniałam coś niedobrego. Więcej nie będę, przepraszam.

(DIUNKA. MAJ)

Dwie godziny tułaczki po nocnych ulicach wprowadziły go w stan bolesnego otępienia; upojenie alkoholem przemijało zadziwiająco szybko, a na jego miejscu pojawił się obrzydliwy, ohydny smutek. Przyglądając się ostatniemu półroczu swojego życia, z trudem powstrzymywał się od pokusy walenia głową o mur.

Nie raz i nie dwa słyszał skierowane do siebie rozpaczliwe klaksony samochodów, pod których koła wchodził, a ich kierowcy otwierali okna, przeklinali i potrząsali pięściami; nie raz i nie dwa Klaw myślał o szczęśliwym niebycie, który tak łatwo można znaleźć pod kołami głupich rajdowców. Ostatni raz myśl o samobójstwie była tak nienaturalnie przyjemna, że musiał spoliczkować się, by ją stłumić. Działanie doświadczonego histeryka...

Kiedy minął palący ból uderzenia, Klaw zrozumiał, że myśl o samobójstwie ma charakter choroby. Jakby uparta myśl, coś jak pożegnalny prezent przepaści, która mimo wszystko go nie posiadła...

...ale, być może, jeszcze go posiądzie. Klaw zacisnął pięści tak mocno, że paznokcie wpiły się w dłonie.

Diunka.

Przecież jesteś Diunka? Czy... kim jesteś, co?

Długo stał w bramie, nieliczni miłośnicy nocnych spacerów, wchodzący i wychodzący z budynku, z lekkim strachem zezowali na dziwnego, znieruchomiałego w jednej pozycji chłopaka.

Potem wezwał windę i, już gdzieś między jedenastym i piętnastym piętrem, pomyślał o pustce pod cienkim dnem pudła windy i o dwóch masywnych sprężynach, sterczących - kiedyś to widział - z podłogi studni windy.

Potem otworzył drzwi swoim kluczem.

Diunka... ta, którą przywykł uważać za Diunkę, nie spała. Pewnie w ogóle nie śpi.

- Klaw?..

Przypomniał sobie wyraz jej oczu. Tam, na dachu, kiedy pochyliła się nad nim, kiedy jednak nie przestąpił grani. I popatrzyła jakoś tak z niedowierzaniem... niezrozumieniem. Rozczarowaniem?

- To ja - powiedział głucho, chociaż Diunka nie mogła go z nikim pomylić. - Cześć.

Diunka mrugnęła. Dawno się nie widzieliśmy, pomyślał ze zmęczeniem.

- Klaw, ty...

- Odpowiedz mi, Dokio. Patrz mi w oczy i odpowiadaj. Czy ty... ciągniesz mnie za sobą?

Milczenie. Na dnie jej oczu pojawiła się panika, tak mu się przynajmniej wydawało.

- Chcesz mojej śmierci? Dlaczego? Myślisz, że tak będzie lepiej? Nie pomyślałaś, żeby zapytać mnie, czy ja chcę tego... takiego obrotu sprawy?

Milczenie. Twarz Diunki nagle stała się nie to, że biała, ale szara, z odcieniem błękitu. Ognie reflektorów, odbijające się od białego sufitu, wyłapały z półmroku raz ostre kości policzkowe, raz ciemny pasek zaciśniętych warg albo oczy, zapadnięte tak, że oczodoły wydawały się okrągłymi czarnymi okularami.

Ona nie żyje.

Strach uderzył, na krótką chwilę pozbawiając go daru mowy. Strach zatrzasnął go, sparaliżował; Klaw zacisnął usta. Wiedział to wcześniej, ale wiedzieć - nie znaczy wierzyć.

- Nie jesteś Diunką - powiedział głucho. - Po co mnie oszukiwałaś?

Bezdźwięcznie mrugały jej rzęsy, wilgotne, posklejane w sopelki.

Jeśli nie jest Diunką, to skąd u niej to mruganie?!

- Nie jesteś Diunką - powtórzył przez zęby. - Nie udawaj. Diunka nie chciałaby mnie... zabić.

Lekko poruszyły się jej ciemne wargi. Ale żadne słowo z nich nie uleciało.

- Jestem winny - powiedział Klaw. - Ale teraz... nie mam wyboru. Bo ja chcę żyć...

- Klaw... - drgnął na dźwięk jej głosu. - Wybacz, ja nie... ale nie oddawaj mnie... im. Kocham cię, Klaw... Ja... przysięgam. Nie oddawaj... Ja się boję...

- Przyznaj się, że nie jesteś Diunką. Przyznaj się, no?!

Kolejny wybuch światła wyświetlił dwie połyskujące ścieżki na jej twarzy:

- Że ja... to nie ja? Jak chcesz...

Chciał powiedzieć - „odejdź, skąd przyszłaś”. Ale nie powiedział. W gardle tkwił kołek.

- Zostań. Jesteś wolna... rób co chcesz. Ale ja się ciebie boję... Diunko. Odchodzę.

- Nic... opuszczaj...

- Ja chcę żyć!

- Klaw... nie opuszczaj... mnie... będziemy razem. Proszę...

Zrobiła krok w jego kierunku, wyciągając ręce. Klaw cofnął się, jakby został uderzony, skoczył w bok, zatrzasnął za sobą drzwi.

I usłyszał głuchy jęk. Całkowicie nieludzki dźwięk, tak mógłby jęczeć wampir, któremu uciekła zdobycz.

I zaraz potem dziecinny szloch.

Klaw nie mógł sobie przypomnieć, gdzie jest winda.

Uderzywszy o czyjeś drzwi, wypadł na klatkę schodową i rzucił się w dół, ogarnięty panicznym, przyprawiającym o mdłości strachem. Sadził w dół susami, cudem nie skręcając i nie łamiąc drżących nóg, jego stopy dudniły na betonowych stopniach, i wydawało mu się, że w półmroku nocnych schodów ktoś za nim pędzi. Bezszelestnie i przerażająco.

Potem nie mające, wydawałoby się końca schody, jednak skończyły się na ulicy rozjarzonej światłami. Nie było tu żywego ducha. Klaw skoczył na przeciwległy chodnik i, nie utrzymawszy się na nogach, upadł na czworaka.

Papierek, wdeptany w asfalt. Pewnie ten sam, który udało mu się wypatrzyć w ostatniej chwili przed krokiem z dachu. Przypadek?!

Nikt go nie widział, może staruszka, cierpiąca na bezsenność, może zakochani, spędzający noc na wzajemnych pieszczotach, mogą wyjrzeć w tej chwili przez okno i zobaczyć na środku pustej ulicy kiwającego się na nogach wyrostka-narkomana...

Stały tu trzy telefony. Szereg, zamarły w oczekiwaniu na żetony.

Klaw przeszukał kieszenie. Żetonów nie znalazł, zresztą ten numer należy do tych niewielu, za które nie pobiera się opłat.

A, jest klucz. Klucz od wynajętego mieszkania; klucz do drzwi, za którymi tęsknie zawodzi... nie, nie trzeba o tym myśleć. Klucz parzy palce, precz z nim, precz...

Kawałek metalu brzęknął w metalowych trzewiach kubła. Klaw nie poczuł ulgi.

W słuchawce miarowo buczał kosmos. Klaw uniósł wzrok na samotną gwiazdę, której udało się pokonać chmury i mur wysokich dachów; jeśli kosmos ma głos - to jest to głos pustki w słuchawce telefonicznej. Wybieraj numer...

Cztery piątki. Obywatelu, zapamiętać miej chęć - pięć, pięć, pięć, pięć!..

Słuchawka opadła na widełki. Nie-e...

Koszmarny dźwięk, jaki dopadł go zza zamkniętych drzwi, powtórzył się. W obrzydliwie chwytliwej pamięci. Tak, że miał ochotę zatkać sobie uszy.

„Obywatelu, chronimy ciebie, pamiętaj... Cztery piątki od razu wykręć... nie pękaj...”

Roześmiał się. Nie pękaj... jak trwale zapada w umysł każda bzdura, w stylu dziecięcych wierszyków...

Nieco poniżej klawiatury jakaś nie pękająca ręka wydrapała czyjś numer, i narysowała nieprzyzwoity obrazek.

Słuchawka podnosi się do ucha, jak pistolet do skroni. Nigdy nie przyszło mu trzymać pistoletu...

Wskazujący palec czterokrotnie dotknął piątki.

Krótki sygnał. Uprzejmy kobiecy głos:

- Dyspozytornia służby „Cugajster”. Proszę mówić...

Milczał.

- Dyspozytornia służby „Cugajster”. Proszę mówić...

Klaw szarpnął widełki. Mocno, niemal wyrywając je z gniazda.

- Nie niszcz automatu.

Jak zimno. Jaki nagły mróz.

Klaw skamieniał, nie odwracając wzroku od nieprzyzwoitego obrazka. W budce zrobiło się ciemniej. Ponieważ z zewnątrz padał na nią cień.

- Klaudiusz Starż, trzecie wiżneńskie liceum... Nocny morderca telefonów.

Klaw odwrócił się.

Teraz przypomniał sobie, gdzie się widzieli. Na posterunku inspekcji drogowej, kiedy kłamał o pewnej prostytutce, a podwożący go kierowca patrzył ze zdziwieniem, ze szczyptą obrzydzenia. A cugajstrów było tam dwóch, głos zabierał przede wszystkim ten wyższy...

- Widzisz, jakie to śmieszne, Klawie. Nie zdążyłeś jeszcze wystukać numeru, a my już tu jesteśmy... Przygotowani na wszystko. - Na dłoni, obciągniętej czarną rękawiczką, leżał klucz. Ten sam, który trzy minuty temu poleciał do kubła.

- Tak, Klaudiuszu Starż. Pewnego razu okłamałeś mnie. Wykołowałeś. Nikomu, prócz ciebie, do tej pory się to nie udawało. Daleko zajdziesz, Klaudiuszu Starż... - Przeźroczyste oczy cugajstra przysunęły się bliżej. - Daleko zajdziesz, ponieważ... choć wykiwałeś mnie - ale zostałeś przy życiu. Gratuluję.

Klaw zamknął oczy.

* * *

Ulica wijąca się głęboko pod nogami. Ciemno-czerwona morda lokomotywy. Fen, ześlizgujący się w

kopiec piany...

Z boku mogłoby to wyglądać głupio - ale najbardziej bał się w tej chwili, że się ucieszy. Ponieważ za kilka minut zniknie ten stan rzeczy, który zmienił jego życie w ciągłą torturę.

Ale wiedział, że jeśli teraz poczuje choćby cień ulgi - nigdy sobie tego nie wybaczy. Beznadziejnie upadnie we własnych oczach, straci prawo do nazywania siebie mężczyzną. Klawem. Sobą...

Ale nie poczuł ulgi.

W ogóle stracił zdolność odczuwania czegokolwiek - po prostu stał i patrzył. Okna na piętnastym piętrze. Niespieszne kroki na schodach, warkot towarowej windy.

Potem wyszli.

I ona szła z nimi - sama.

Rozdział 8

W księżycowym świetle krowa wyglądała, jakby była z porcelany.

Iwga sama sobie wydawała się być porcelanową - białe nagie ciało, doskonałe, obce; szła naga, obok milczącej białej krowy i mamrotała słowa, czarujące i duszę, i ciało, i krowę, i ukrytych ludzi - zaczarowanych, znieruchomiałych, chciwych chłopów.

Szła zobojętniała. Nic ją nie obchodziły ich zaokrąglone, szeroko otwarte oczy.

Oko księżyca również było otwarte. I białe wymię dotykało wysokiej trawy; Iwga upajała się mocą. Nie traciła jej i nijak nie ujawniała, po prostu niosła, jak po brzegi wypełniony skopek. Jej moc była jak mleko, mające zapach traw i kwiatów.

(Szukaj skarbu, skarbu, skarbu, skarbu)

Oko księżyca mrugnęło; po białej źrenicy przepełzła długa jak robak, ciemna chmura. Wystraszona krowa zastrzygła uszami; ciągle nie było słychać ani jednego dźwięku, ale w mocny zapach nocnego pola wplotła się zjadliwa smużka dymu.

Westchnęła spazmatycznie.

Świat jest pusty; jej szczęście to iluzja. Świat jest pusty, krowa to porcelanowy drobiazg, moc - wiaterek, ledwo dotykający traw...

(Szukaj).

Ona jest zbłąkaną córką. Nie znajdzie matki - zbyt wielkie jest pole, zbyt wysoko wybujało zielone żyto.

Iwga rozpłakała się.

* * *

- Nie chcę przez to powiedzieć, że każda wioska może teraz być źródłem zagrożenia! Dziewczyny, w większości, to bardzo pożyteczne dla społeczeństwa istoty. Ale, drodzy państwo, nie chowajmy głowy w piasek - wiecie, że w ciągu ostatniego miesiąca liczba wiedźm podwoiła się? Ach, nie wiecie!.. Niewykluczone, że za tydzień się potroi. Wszystkie te skromne i uczciwe, za które po ojcowsku ręczyła nasza wspaniała Inkwizycja... to znaczy kogo miała w tak zwanej ewidencji, a to znaczy - na wolności... No więc, dziś to są aktywne wiedźmy. To są te, które jutro zatrują wodę w waszej studni. Ześlą zarazę morową, jak się da, to i głód do kompletu... Tak, drodzy państwo, zapomnieliście wszyscy, co to takiego jest. Może już za rok wiedźmy utworzą swoją „inkwizycję” i nas, nie należących do bandy wiedźm... a takich za rok będzie mniejszość... nas będą wpisywały do ewidencji i pakowały do izolatoriów. Wiedźmy będą rządziły światem, wyobrażacie to sobie?!

Iwga poznała mówcę. Poprzednio również widziała go na ekranie, ale wtedy siedział na parkowej ławce, za plecami spacerowały po trawniku gołębie, a zwrócona ku widzom twarz była przykryta migocącą siatką elektronicznej mozaiki. „Tak, panowie! Inkwizycja dysponuje obecnie środkiem pozbawiającym wiedźmę, że tak powiem, wiedźmactwa! Oczyścić ją! Skorygować! Bez żadnego kręcenia!..”

Dzisiaj pokazał się bez osłonek, bez maski. Ironiczne, pewne siebie spojrzenie, pasek jasnych wąsów pod małym nosem i dokładnie wygolony podbródek.

- Nie oszukujmy się, nie pchajcie nosa pomiędzy róże, gdy dookoła tyle śmierdzącego nawozu! Przymierzcie płaszczyk obywatela drugiej kategorii... Zaprzyjaźnijcie się z sąsiadeczką-wiedźmą, może wstawi się kiedyś za was!.. Co, nie podoba się, co mówię? No to przypomnijcie księciu, że jesteście obywatelami tego kraju! Że płacicie podatki! Że niewydolna struktura, mianująca siebie Inkwizycją, powinna was obronić, bez żadnego matactwa, albo zamknąć swoją ko...

- Kto to jest? - zapytała Iwga, ściszając dźwięk.

Sekretarz, panujący nad sekretariatem jak kapitan na swoim mostku panuje nad okrętem, na chwilę oderwał się od swoich zajęć:

- Polityk...

Iwga nie zadawała więcej pytań. Słowo „polityk” zabrzmiało w ustach sekretarza jak wulgarne przekleństwo, sam Wielki Inkwizytor ma do polityków stosunek niewiele lepszy.

Spuściła wzrok. Człowiek żyjący czterysta lat temu - Wielki Inkwizytor Atrik Ol - nie myślał nawet, że jego szczegółowy, na domowy użytek pisany diariusz, zostanie odszyfrowany, zaadaptowany do języka odległych potomków i wydany do użytku służbowego. Skrzypiąc przy świecy gęsim piórem - a Iwga była przekonana, że pióro, zwłaszcza gęsie, musi skrzypieć - Atrik Ol skrupulatnie przenosił na papier wrażenia z poprzedniego dnia, pojęcia nie mając ani o przyszłych czytelnikach, ani o swoim własnym koszmarnym losie; księga, którą Iwga zaczęła czytać od ostatniej strony, sprawiała na niej dziwne wrażenie, jednocześnie wciągając i smucąc.

Ostatni zapis był datowany dniem śmierci autora i był jakby trochę bez sensu, bez ładu, niezakończony...

Wczoraj, odczuwając silny ból w prawej połowie brzucha, nie dokonałem odpowiedniego wpisu, zatem poprawiam to dziś z rana... Panie moje, wiedźmy, jak się powszechnie uważa, same się wystraszyły czynów rąk swoich - i przez wczorajszy dzień woda nie podniosła się ani o palec... Tak twierdzą ludzie, tak twierdzi pozostała w mieście tłuszcza, tak uważa nawet sam pan książę - nie śpieszę ich rozczarowywać, albowiem nadzieja ogrzewa i syci, gdy nie ma ciepła i żywności, niech się więc pocieszają nadzieją... Ja jeden nie wątpię ani na chwilę, że panie moje nie są zdolne bać się własnych bezeceństw - zatem więc jeśli dziś woda się nie podniosła, jutro oczekujmy przyboru tym większego...

A dlaczego tylko ja jeden mogę nie mieć nadziei - taka nadzieja pozbawi mnie sił, a przecież muszę przygotować dla pań moich prezent... Albowiem królowa, macierz-wiedźma, przyczaiła się tak blisko, że nie mogę spać, wyczuwając jej woń... I nie dalej jak dziś pochwycę ją za szyję żelaznymi kleszczami, które wykuła już ma wola...

...One przychodzą i płaczą, pytając mnie: dlaczego owa moc wielka, która stworzyła świat, nie zjawi się nam z pomocą? Odpowiadam im: a dlaczego jesteśmy sami tacy niemocni? Dlaczego silne i wolne są tylko panie moje wiedźmy, nawet jeśli druga strona ich wolności to zło?..

...Zwiduje mi się świat, gdzie panie moje są wytrzebione do cna. Smutny jest i szary, i bezpłodny; jednakże świat, gdzie panie moje rozmnożyły się bez miary, straszliwszy jest po stokroć... i nie ma przyszłości, kamień nie stoi na kamieniu, a miota się w nieskończonym mięsiwie z wody i suszy, ani jeden pałac nie ustoi, pozbawiony trwałej podstawy... Obowiązku, długu... łańcuchów, pozbawiających nas woli - ale dających nam siłę żyć...

Krasnopióry ptak, zwany także śnieżnym, prosi o okruchy pod oknem. Każę służce nakarmić go - w ostatnich dniach służba zrobiła się jakaś skąpa...

W tym miejscu urywał się diariusz. Najprawdopodobniej, Wielki Inkwizytor Atrik Ol w życiu już nie napisał ani litery więcej - chyba że podpisał się pod jakimś ostatnim rozkazem; krótki komentarz informował tylko, że „w wyniku bezpośredniego kontaktu z hipotetyczną królową, który stał się przyczyną śmierci tej ostatniej, inkwizytor Atrik Ol został pozbawiony mocy i częściowo oślepiony, przez co tłuszcza zgromadzonych w mieście wiedźm posiadła nad nim nieograniczoną władzę. Na rycinie nieznanego malarza, będącego zapewne świadkiem wydarzeń, upamiętniona została chwila śmierci Atrika Ola - wiedźmy zasmoliły go w beczce, obłożyły słomą i podpaliły...”

Iwga mrugnęła. Poniosła oczy na ekran.

Na twarzy komentatora zamarło lękliwe współczucie, jakby wszedł do pokoju ciężko chorego i nieznajomego człowieka. Potem pojawiła się kobieta w średnim wieku - kamera filmowała ją od pleców tak, że widz widział tylko tył głowy, ucho i skrawek policzka. Iwga podniosła pilota.

- ... i przyszłam do niej, ponieważ nie miałam już jak żyć...

- Zdradzał panią?

- Zdradzał, i... syna w coś wciągnął... do jakiejś bandy czy towarzystwa... Przyszłam do niej, pomóż, powiadam, babciu, sił już nie mam...

- Pomogła?

- Pomogła... Zapłaciłam jej wódką, pieniędzmi, drew nawiozłam... A on od tej pory przestał kompletnie, siedzi w domu jak przystebnowany... Syna też nie rusza...

- A czy pani rozumie, że umowa z wiedźmą to rzecz karalna?

- Jaka tam umowa... Czy ja podpisywałam jakiś papiór? Nie-khe... Komu to przeszkadza, że miałam męża takiego, że w paprocie go... a mam...

- A co pani powie, jeśli do tej samej wiedźmy przyjdzie, powiedzmy, pani rywalka? I ta jej też pomoże? Uczyni wszystko na odwrót?..

Kobieta milczała. Sapała w milczeniu. Ucho, dostępne obiektywowi kamery, wolno zalewało się czerwienią.

Następne ujęcie. Młoda wesoła dziewczyna. W poprzek twarzy - czarny pasek, przesłaniający oczy.

- Po coś to zrobiła?

- Ona mi zabrała chłopaka.

- Tego, za którego chciała wyjść za mąż?

- Chi-chi... Chciała. Ale się odechciała... s-s-s...

Cenzura troskliwie przykryła niecenzuralne słowo długim i soczystym sykiem.

- Wiesz, co za to grozi?

- A niech grozi. Wiedźmie grozi, nie mnie.

- Zapłaciłaś jej?

- Chi-chi... Akurat wam powiem... Jakbym zapłaciła, to już by była umowa. A tak, nikt nic nie wie...

- Człowiekowi odjęło nogi. Nie żal ci go?

- Trzeba było wcześniej pomyśleć... zanim cudzego chłopaka odbiła!.. S-s-s... S-s-s!..

Zmiana obrazka. Teraz komentator patrzył z uczuciem, Iwdze przyszło do głowy określenie „wołooki”.

- Ludzkość żyje w towarzystwie wiedźm nie od wczoraj i nie pierwszy wiek.

Popatrzcie wokół. Wy, wy sami - nigdy nie zawieraliście z nimi w umowy? Jeśli tak - to dlaczego teraz płaczecie, znajdując w zeszycie ukochanego synka znak pęt, pocztóweczkę podarowaną przez koleżankę z klasy?

Iwga ściszyła dźwięk.

- Co to jest znak pęt?

- Mogłabyś mi nie przeszkadzać?

Sekretarz zmarszczył czoło, ale w oczach nie było widać rozdrażnienia. Iwga wiedziała, że ten młody ambitny chłopak, który raczej nie stanie się nigdy inkwizytorem, w głębi duszy jest jej sojusznikiem.

Uśmiechnęła się, sama widząc, jak miło i kusząco unoszą się kąciki ust:

- Miran... proszę mi wybaczyć...

Sekretarz sapał chwilę, udając, że strasznie jest zaabsorbowany tym, co się dzieje na ekranie, w końcu westchnął ciężko:

- Znak pęt... Znak działający jednorazowo. Może być wykonany przez wiedźmę dowolnej klasy o poziomie „studni” nie niższym niż trzydzieści. Co to jest poziom „studni” - wiesz?

Iwga skinęła potakująco głową:

- Mniej więcej.

- No więc tak. Znak pęt ma właściwość wywoływania narkotycznej zależności... od człowieka, który ten znak pokazał. Skoncentrowany wariant „lubczyku”, w istocie ustala trwały związek „pan-niewolnik.” „Spętany” człowiek, pozbawiony towarzystwa swego pana, cierpi męki narkomana, pozbawionego prochów. Czasem umiera. Czasem, nacierpiawszy się co niemiara, wyzwala się, ale uraz zostaje do końca życia... Czy wyłożyłem to zrozumiale?

- Jak encyklopedia - powiedziała poważnie Iwga.

Zadzwonił telefon, sekretarz podniósł słuchawkę i zwyczajowo umieścił ją między ramieniem a uchem:

- Sekretariat Wiżna-jeden...

Iwga zobaczyła, jak drgnęły mu brwi, głos jednakże nie zmienił się ani na jotę.

- Tak, wasza wysokość. Tak, linia bezpośrednia jest aktualnie wyłączona... Tak, wasza wysokość. Jedną chwilę.

Pstryknął przycisk. Sekretarz zaczął mówić innym tonem, nie oficjalnym i uprzejmym jak z Iwga i, jak się okazało, z księciem też, a z szacunkiem i godnością - takiego tonu używał wyłącznie w rozmowie z Klaudiuszem:

- Proszę o wybaczenie, patronie... Jego wysokość na linii, patronie... Tak, patronie...

Po pół godzinie drzwi do gabinetu otworzyły się. Klaudiusz Starż, posępny jak chmura gradowa, zignorował sekretarza skąpo rzucając Iwdze:

- Idziemy. Pora popracować.

* * *

Przeszywający lot, rzeka - błękitne żyły... Zapach obłoków. Strzępy, przepływające pod nogami, skrawki, przez które widoczna jest ziemia... Płonący księżyc nad głową i wyraźnie widoczna obrączka na pustej świecącej równinie. Wyżej...

Lodowaty wicher zapiera dech, księżyc się nie zbliża. Iwga śmieje się, jej włosy lecą za nią, splatając się z wiatrem i obłokami. Wyciąga rękę...

Księżyc jest zimny. Obrączka parzy.

Obrączka leży na jej dłoni, rtęciowa, brylantowa, jednocześnie lodowata i paląca; patrzy na zasnuty chmurami księżyc i wkłada obrączkę na palec...

...Wrze, wylewając się przez brzegi, tłusta zielonkawa warzą... Na dłoni drży ciepłe ciałko - omdlała mysz... Palce wolno prostują się, szare małe zwierzątko leci do kotła, kipiel z zadowoleniem pieni się, przez ciało przebiega spazm, jak w chwili najwyższego miłosnego uniesienia... Iwga otwiera małą damską puderniczkę, soczyście spluwa w mętne, zaprószone pudrem lusterko; plwocina rozbija lusterko, Iwga wybiera odłamek w kształcie skośnej gwiazdy i ciska do kotła w ślad za myszą... Usychaj, usychaj, zapomnij swe imię, zapomnij

swą siłę, usychaj, usychaj...

Leci, wolno obracając się w żrącym dymie, srebrna księżycowa obrączka...

Powierzchnia kipieli wygładza się.

Na dnie przeźroczystej niczym kryształ cieczy, leży biały mysi szkielecik.

* * *

W samochodzie zapytała zasępionego Klaudiusza:

- Dlaczego mi pan nie powiedział o znaku pęt?

Skrzywił się.

- O czym? O czym?

- O niczym - oświadczyła Iwga, w zamyśleniu patrząc przez okno.

Jak się okazało, potrzebowała tylko znaku pęt. Niechby nawet przeszła w tym celu inicjację... Zresztą, i bez inicjacji można. W małych wsiach zawsze są usłużne, całkowicie dostępne dla chętnych stare wiedźmy...

- Dziwne masz zainteresowania - powiedział Klaudiusz, a w jego głosie wyraźnie zabrzmiała pogarda.

Iwga poczuła się dotknięta. Nie tyle słowami, co tonem; jakby po jej twarzy ktoś przejechał mokrą ścierką. Jakby siekł rózgą...

Ciekawe, o czym dziś rozmawiał jego wysokość książę z Wielkim Inkwizytorem miasta Wiżna.

- Krąg moich zainteresowań jest niewypowiedzianie szeroki - odezwała się zimno. - Patroszenie ludzkich dusz, kompletne nawiasem mówiąc, bez prawa do tego - rzecz wyjątkowo zabawna. Ale przywrócić zainteresowanie ukochanego człowieka wszelkimi dostępnymi sposobami - to już wyraźna głupota. Proszę powiedzieć „fe”. Można nawet trzy razy.

- Dziwne - mruknął obojętnie Klaudiusz. - Miałem znacznie wyższe mniemanie o twojej inteligencji.

Iwga obraziła się i zamilkła na długi czas.

* * *

W małym mieszkanku, które Iwga przyzwyczaiła się w myślach nazywać „swoim”, wzięła prysznic i zdrzemnęła się przed telewizorem; zasypianie w samotności na ogromnym jak boisko łożu było nieprzyjemne i nudne. Telewizor mamrotał jakieś głupoty - ale głos miał prawie ludzki. Iwga zasnęła, a sygnał telefonu spowodował, że podskoczyła w fotelu.

- Znak pęt - powiedział Klaudiusz bez żadnego powitania - to najpewniejszy sposób, by zabić... wszelkie dobre uczucie. Kiedy jeden człowiek fizycznie nie może żyć bez drugiego... a przyczyną tego jest zależność - brutalny przymus... i drugi człowiek wspaniale to rozumie... To jest wyrafinowana tortura, Iwgo. To tak samo, jakby skuć zakochanych kajdankami na całe życic, aż do śmierci. Powiadają, że jacyś zwyrodnialcy próbowali tego.

Iwga milczała, przycisnąwszy do słuchawki policzek.

- Będziesz się może śmiała, ale widywałem wiedźmy, które specjalnie i wyłącznie po to przechodziły inicjację.

Iwga oblizała wargi.

- Ale się pomyliły, Iwgo... Po inicjacji... krótko mówiąc, aktywne wiedźmy w ogóle nie zachowują potrzeby kochania kogokolwiek. Miłość zbytnio, hm, uzależnia... nic, nie wiem jak to powiedzieć.. Miłość, to uczucie, które sprawia, że człowiek staje się zależny. A wiedźmy nie znoszą tego, pamiętasz przecież.

Iwga milczała. Zegar na dolnej półce, na oko z brązu, ale w rzeczywistości plastykowy, głośno wystukiwał ciszę; po ciemnym cyferblacie pełzła czerwona sekundowa wskazówka.

- Pan też... nie znosi zależności? I dlatego nikogo nie kocha?

Teraz milczał Klaudiusz. Dość długo; Iwga czekała. Czerwona wskazówka wykreślała koło za kołem.

- Właściwie... Po co zadzwoniłem... Zaczęłaś pracować z przymusem. Z trudem. Przygotowałem dla ciebie bodziec. Jutro wieczorem w Wiżnie pojawi się Nazar, żeby z tobą porozmawiać. Słyszysz?

Serce skoczyło i zamarło.

* * *

W pół do trzeciej w nocy Klaudiusza obudził dzwonek telefonu.

Dziesięć minut później wskakiwał do uchylonych drzwi służbowego samochodu i pękata cysterna-polewaczka, wolno pełznąca wzdłuż krawężnika, przestraszona uskoczyła z drogi czarnej bestii z zaciemnionymi szkłami.

Podczas jazdy nikt się nie odzywał. Przedwczoraj Klaudiusz podpisał zarządzenie, uświęcające udział Wielkiego Inkwizytora we wszystkich wyjazdach operacyjnych, uwarunkowanych nadzwyczajną sytuacją; teraz, kiedy czarny wóz niemal bezszelestnie mknął po pustych, widmowo oświetlonych ulicach, jego nozdrza wypełniał zapach płonącego budynku opery. I zraniona ręka przypominała o sobie irytującym ograniczeniem ruchów.

Przy wejściu do nocnego klubu „Troll”, migotały kogutami dwa policyjne radiowozy. Klaudiusz przymknął powieki. Nie wyczuwał wiedźmy. To go bardzo niepokoiło.

Zamiast zwyczajowego bramkarza stał w drzwiach ponury policjant. Klaudiusz nie uznał za stosowne

pokazywać mu odznakę. Zrobił to za niego idący z tyłu Kosta.

- Spokojnie, Inkwizycja.

Przytulna sala, z prawej sala bilardowa, z lewej coś innego, pewnie bar... Pełno policjantów. Na wpół ubrani ludzie pod ścianami, nie, to nie ludzie, to do połowy rozebrani panowie, klienci klubu „Troll”. I ich damy, poprzykrywane byle czym. Niedbale ciśnięta na stół wieczorowa suknia, leżący kieliszek, kałuża z drogiego koniaku, wsiąkająca w jeszcze droższy dywan. Jakaś koronkowa szmatka pod nogami...

Stop. Coś jest w kącie, przykryte prześcieradłem. Prześcieradłami... Licho, i tu - ofiary...

Klaudiusz przygryzł wargę. Nie wyczuwał wiedźmy - ale wyczuwał niejasne napięcie. Jakby człowiek trzymał w ręku fałszywy banknot - z niejasnym niepokojem, choć oczy zapewniają, że nie ma się czego bać.

Odwrócił się do Kosty. Ten ponuro wzruszył ramionami.

- Co się stało, właścicielu?

Wysoki otyły mężczyzna z rozmytą twarzą nie był właścicielem. Po prostu - dyżurny zarządca. I pewnie wkrótce straci to stanowisko.

Jakaś kobieta szlocha błagając, by ją wypuścili; policjanci z maskowanym triumfem odmawiali. Ktoś prosił, żeby poszukać zgubionego pierścionka z brylantem, ktoś przeklinał jak ostatni woźnica, ale większość stała w milczeniu pod wyklejonymi jedwabiem ścianami. Mężczyźni w smokingach, ale z gołymi nogami, kobiety - Klaudiusz przechwycił spojrzenie blondynki, której ubranie składało się tylko z obrusa ściągniętego ze stołu i zmienionego w przepaskę biodrową. W jarze między olbrzymimi opalonymi piersiami, ginął złoty amulet na złotym łańcuszku; dama widocznie odwiedzała wydzieloną plażę. No bo gdzie jeszcze mogła zaopatrzyć się w taką równą opaleniznę bez aluzji do stroju?

Klaudiusz poczuł, jak jego ciało wymyka się spod kontroli; blondynka, chyba usatysfakcjonowana, uniosła kąciki ust. Na szczęście rozeźliło go to. Złość pokonała silne podniecenie; administrator drgnął, napotkawszy jego spojrzenie.

- Chodzi o to - oświadczył rumiany kapitan policji, zbliżywszy się bezszelestnie. - Pracowała tu striptizerka. Przyjęta do pracy miesiąc temu... bez papierów. Bez dokumentów w ogóle, tylko z powodu ładnych cycków!

Rumiany kapitan zaserwował wypełnioną oburzeniem pauzę. Klaudiuszowi, znajdującemu się w roboczym rytmie penetracji, wydała się ona bezsensownym milczeniem.

- Bez dokumentów przyjęto z powodu ładnych cycków - rzucił oschle. - I co dalej?

Kapitan potrzebował czasu, żeby się uśmiechnąć szyderczo; Klaudiusz cierpliwie czekał.

- I kiedy dziewczyna wyszła dziś na scenę... oni nic nie potrafią sensownie opowiedzieć! Pomywaczka z baru zdążyła zadzwonić na policję, wyobraża pan sobie, pomywaczka!.. A myśmy przyjechali i od razu zadzwoniliśmy do was, bo sprawa jest z waszej beczki... No i tyle...

Kapitan skinął na młodego policjanta, pełniącego wartę przy przykrytych prześcieradłami ciałach. Chłopak odsunął tkaninę, starając się patrzeć w bok.

Pięcioro ludzi z nieprzyjemnymi twarzami wisielców, ze śladami sznura na szyjach... kompletnie nadzy... Czworo mężczyzn i niewiasta o bujnym ciele. Klaudiusz odwrócił się.

- Na żyrandolach. - Rumiany kapitan znowu zrobił pauzę, tym razem złowieszczą. - Kto jak mógł: na paskach, na linkach. Tak sobie wisieli, jak gruszki, póki pozostali... no, nie wiem, jak określić to, co tu było, to wasza domena... Wszyscy oni, jak jeden mąż, zajęli się...

Klaudiusz uniósł głowę:

- Jak?

Kapitan wskazał na otyłego jegomościa, na piersi którego przez szczeciną przebijał wspaniały tatuaż. Ten wystąpił do przodu, nie zwracając uwagi na protestujący okrzyk pilnującego porządku policjanta:

- Panowie inkwizytorzy. Chciałbym zachować w tajemnicy przed prasą swoje dane... Jestem dość znaną w mieście osobą... No więc, jestem gotów zaofiarować znaczną nagrodę za ujęcie tej wiedźmy. Duża, obfita, czarnowłosa, na lewym ramieniu pieprzyk...

- Co tu się działo? - delikatnie przerwał mu Kosta.

Znana osoba opuściła wzrok.

- My wszyscy mieliśmy świadomość tego, co robimy... To było... straszne... Jak w transie, jak pod, proszę o wybaczenie, hipnozą...

- Oni wszyscy odwalili striptiz - nerwowo chichocząc, poinformował Klaudiusza kapitan. - Wszyscy mężczyźni, wszystkie baby, tańczyli aż do naga, a ta suka stała i patrzyła... Potem zaczęli się wieszać... Wszyscy by się powywieszali...

Znana osoba podniosła dłoń do twarzy:

- Jej z oczu... takie, wiecie... takie z oczu, jak fluidy... jeśli to można tak określić...

- A potem? Gdzie się podziała potem?

Wtrącił się administrator. Cień zwolnienia już leżał na jego twarzy, ale starał się jeszcze panować nad sobą.

- Jak tylko usłyszeliśmy syrenę policyjną, odeszła... Przez wyjście służbowe.

- Dlaczego jej nie zatrzymaliście? - oburzyła się znana osoba.

Cień na twarzy administratora stał się wyraźniejszy.

- Będziecie ich przesłuchiwać? - Rumiany kapitan wskazał brodą na półnagich, bliskich histerii klientów.

Klaudiusz pokręcił głową.

Obecność wiedźmy... Obecności jakby nie wyczuwał... Ale był niespokojny. Niepokój był taki nieokreślony i może dlatego narastający. Przechodzący w poczucie wyraźnego niebezpieczeństwa.

Kosta, dowodzący specgrupą, czuł to jeszcze wyraźniej. Jego ludzie stali w ciasnej grupie i Klaudiusz odnotował, że instynktownie starają się trzymać parami, plecami do siebie - czyli również czują niebezpieczeństwo.

- Proszę wypuścić poszkodowanych - powiedział Klaudiusz do rumianego kapitana. - ewakuować personel oraz odwołać swoich ludzi. W budynku zostaje tylko inkwizycja.

Kapitan był zaskoczony, ale nie ośmielił się polemizować.

* * *

Wielu pytało mnie i ja sam wiele razy pytałem siebie: a czy sztuka inkwizytora nie jest związana ze sztuką wiedźmy? Wszyscy wiemy, że moc wiedźmy - pochodzi z jej wiedźmactwa i nie ma w tym nic dziwnego, skoro potrafią panie moje bez żadnej trucizny zatruć źródło i upuścić krwi bez żadnego lancetu... Jakiego więc rodzaju jest owa moc, która pęta panie moje, od wieków nie znających żadnych pęt?

Mówi się o inkwizytorach, że są czarnoksiężnikami. Powiadają, że runy na kamieniach, jakimi bracia moi inkwizytorzy przygniatają panie moje wiedźmy, są niczym innym, jak znakami czarnoksięskimi; powiadają, że inkwizytorzy podporządkowują sobie siłą magii. Pytano i mnie o to, alem milczał.

Ci, co zwą się czarnoksiężnikami i mieszkają w pieczarach, zmuszają nietoperze, by im służyły - ci, jak sądzę, dziwaczni są i bezużyteczni. Twierdzą oni, że zdobywają wiedzę - ale czymże jest ich wiedza - pyłem na stole nieznanego... Ich zaklęcia działają jednakowo na nietoperze i wiewiórki, i nawet na ludzi i wiedźmy - czarnoksiężnicy ich nie rozróżniają; ich wiedza bywa piękna i oszałamiająca, ale nic poza to. Co za pożytek mamy z nietoperza podającego wino - smutno jest widzieć dręczonego zwierza... Żaden jeszcze z tych, co się

mienią czarnoksiężnikami, nie odmłodził starca i nie zwrócił portowej szmacie jej dawno zapomnianego dzieciństwa.

Zresztą, nie o tym miałem... Woda w butli, którą położyłem sobie w stopy, by je ogrzać, ostygła - czas kazać ją zmienić. Tej zimy najmocniejsze okiennice nie ratują przed zimnem... A mnie tak dręczą stawy! Wszystkie wysiłki lekarza przynoszą ulgę tylko czasowo i to nie na długo...

Powiadają, że czarnoksiężników nie bolą stawy. Powiadają, że czarnoksiężnicy w ogóle nie chorują - i zdrowi, jako te wiosenne ptaszki, schodzą do grobu... Co za ironia - zdrowo umierać. Życie w boleści - jeszcze gorsze, ale o czym ja w ogóle gadam? Przecież gdybym ja, inkwizytor Wiżny, był czarnoksiężnikiem - po co bym stosował te lekarskie okłady?

Służka się trzęsie ze strachu, widząc, jak śmieję się z siebie...

Znaczy to, że inkwizytorzy nie są jednocześnie czarnoksiężnikami? Że umiejętności inkwizytora nie są magicznym darem? Czym są te niewidzialne pęta, którymi wiążemy panie moje wiedźmy i dlaczego nie działają na innych?..

Powiadają, że inkwizytor, potrafiący rozkazywać wiedźmie, może rozkazywać też innym. Tak, powiem ja, tak jak może każdy człowiek, mający wewnętrzną moc; nie ma żadnych sekretów w umiejętności inkwizytora podporządkowania sobie przyjaciela, kochanki czy choćby tłumu mieszczan. Czyni to bez pomocy swojej mocy - tylko przy pomocy woli... Ale sama wola nie wystarczy do nakreślenia na kamieniu inkwizytorskiego znaku przesłuchań.

I wtedy, w nocnym smutku zerkając w ogień, pytam siebie: przecież wiedźmy też tworzą znaki? Inne, ale z natury swej podobne do naszych? A jeśli moc inkwizytora to tylko odbicie wiedźmiej mocy, danej nam przeciwko wiedźmom i po to, by świat pozostawał poprzedni?

Iwga zamknęła książkę.

Świat pozostawał poprzedni; za oknem wstawał świt. I teraz o spotkaniu z Nazarem można śmiało i prawdziwie mówić - dzisiaj.

* * *

Naiwnie sądził, że wie już o wiedźmach wszystko.

Szedł za Kostą - markowym inkwizytorem, wspaniałym agentem, może właśnie dlatego jego własna uwaga była nieco przytępiona. A może i nie - po prostu wszystko, co się wydarzyło potem, o kilka rzędów przewyższało jego wspaniały refleks.

Kosta zatrzymał się. Zaczął podnosić rękę, jakby chciał się osłonić - i wolno, jak w zwolnionym tempie, zaczął walić się na bok.

Wtedy Klaudiusz poczuł ją również. Nigdzie nie odeszła. Wcale nie uciekła przez służbowe wyjście. Kontur, zamazany lekką mgiełką - po prostu stała się przez nich niewyczuwalna. W chwili uderzenia, które powaliło Koste, Klaudiusz zobaczył ją tylko oczami, ponieważ jego węch milczał, na poły martwy, otumaniony.

Niech zginie zło.

Kobieta śmieje się. Kołysze na rękach szary, błyszczący szal - jak niemowlę; śmieje się znowu, a ten śmiech doda Klaudiuszowi siwych włosów. Oto jest - jego stary koszmar senny, powtarzający się czasami, noc po nocy - spotyka wiedźmę silniejszą od siebie...

Nie, to nie tylko o to chodzi. Co za dziwny, wyzywający, nienaturalny gest - co to za usypianie szalu?..

„Nasza matka - to nienarodzona królowa matka!”

Znowu śmiech.

Jej odejście nie przypominało ucieczki; wiedźmie jakby nie przyszło nawet do głowy, że Klaudiusz będzie ją ścigał. Szal, już nie udający niemowlęcia w koszmarnej scenie, upadł na parkiet obok nieruchomego Kosty.

- Stać!

Z jego ust nie uleciał nawet cień dźwięku, ale wiedźma znakomicie usłyszała jego okrzyk. Odwróciła się, popatrzyła przez ramię, obnażając w uśmiechu zęby.

Uderzył.

Uderzenie mogło powalić na ziemię pół tuzina wiedźm - ale ta tylko uśmiechnęła się szerzej; dopiero po sekundzie uświadomił sobie, że przerwał jej ochronną kurtynę i teraz już ją wyczuwa.

Ale nie może sklasyfikować.

Tarcza? Bandera? Wiedźma - bojownik?

- Stój, ścierwo!

Dziura na wylot. Studnia bez dna.

* * *

Nadszedł świt.

Biegła, ledwo dotykając asfaltu bosymi białymi stopami; Klaudiusz skoczył do samochodu, gdzie zaskoczony blady kierowca usiłował i nie mógł uruchomić bezbłędnie działającego wcześniej silnika. Klaudiusz wyszarpnął go zza kierownicy, zwalił się na fotel, zacisnął zęby, napiął mięśnie, wyrywając tępe żelastwo spod cudzej woli; dwaj chłopcy Kosty na tylnej kanapie, podobni jak bliźniacy, jednakowym ruchem wyrysowali w powietrzu znak Psa. Poczuł ich słabą, ale zawsze, pomoc.

Wiedźma biegła środkiem pustej porannej ulicy, po osi jezdni, ale jej stopy ciągle nie traciły niemowlęcej, śnieżnej bieli. Klaudiusz chciał ją przejechać. Jeśli nie uda się schwytać - uderzy, rzuci pod koła...

Samochód nie chciał się podporządkować. Mimo jego wysiłków, pomimo znaków Psa i specjalnych giftów, nałożonych, jak zawsze, na spód karoserii; Klaudiusz szarpał kierownicą, unikając słupów i betonowych płotów, a wiedźma biegła lekko, bawiąc się, a odległość między nimi wcale się nie zmniejszała.

Naoczas przyjdzie ona, potworny wytwór wrogich człowiekowi mocy... Przyjdzie, i stado kąsających much stanie się śmiercionośną armią bezlitosnych os...

Czyżby?!

Powalić na asfalt tańczącą w biegu postać profesjonalnej striptizerki - przytrzasnąć podnoszący się gadzi łeb, przerwać cały ten koszmar, koszmar ostatnich tygodni?..

Wypływ jego woli na chwilę wyrwał samochód spod jej kontroli - kontury ulic rozmyły się, a chłopcy z tyłu zwalili się na plecy; Inkwizycja preferuje mocne silniki. Odstęp między Klaudiuszem i wiedźmą przez tych kilka sekund zmniejszył się o połowę; striptizerka odwróciła się, w jej oczach błyszczała radość. Gdyby dłonie Klaudiusza nie przykleiły się do kierownicy - zatkałby uszy.

W następnej chwili szyba zmętniała, pokryła się siateczką pęknięć, stała się mętna i nieprzeźroczysta. Klaudiusz odruchowo nacisnął na hamulec; wytrenowani chłopcy z tyłu zdołali zapanować nad ciałami i nie polecieć mu na głowę, a on, też trenowany, ale zbyt „dawno temu i nieprawda”, uderzył się o kierownicę i pomógł byłej szybie gradem opaść na karoserię.

„Myśleć trzeba, myśleć!..”

Dobra, ból dopiero poczuje. Potem.

- Patronie?..

Znowu zobaczył ulicę. Czerwony półokrąg wschodzącego słońca nad dachami, bosa kobieta, przemierzająca skrzyżowanie... Niczym różowe arterie połyskują na asfalcie podświetlone przez słońce szyny tramwajowe. Na końcu szerokiej ulicy widać niebieski kontur budynku dworca kolejowego. Jak spokojnie, jak ładnie...

Daje jej uciec?!

Wściekłość pomogła mu zebrać siły; jego wola runęła za nią, sięgnęła z wozu, przyczepiła do bosych stóp kilkudziesięciokilogramowe, nie dające się podnieść odważniki. Czy...?!

Tak. Potknęła się, zwolniła... Usiłuje się wyrwać i na pewno się wyrwie, ale potrzebuje na to kilku sekund, właśnie tych, właśnie tych...

Ulica znowu rozmazała się, z boków wozu uderzył w twarz wiatr i odpadł spóźniony ostatni odłamek szyby. Słońce wstawało, zwolniła wystraszona, wracająca z nocnej zmiany, pusta polewaczka... Wiedźma kulała, z każdym krokiem wyzbywając się niewidzialnego, podarowanego przez Klaudiusza balastu, ale odległość do niej też się zmniejszała, zmniejszała, zmniejszała... Już Klaudiusz widzi rozdarcie na cienkiej jasnej sukien-

ce, widzi ochronny wzór na skórzanym pasku, długie zadrapanie na gołej łydce i różowe ucho, prześwitujące przez falę ciemnych błyszczących włosów.

Wytężył siły, szykując się do pojedynku. Może najważniejszego. Może ostatniego, jak w życiu inkwizytora Atrika Ola.

Wiedźma zatrzymała się na samym środku skrzyżowania, pod splotem czarnych przewodów; zatrzymała się i odwróciła, a Klaudiusz spotkał się z nią oczami.

Ona też wiedziała o losie Atrika Ola. I o losie wiedźm, które go zabiły. I teraz stała nieruchoma i patrzyła, jak pędzi wprost na nią czarny samochód z wybitą przednią szybą...

Nie, teraz patrzyła w bok.

Skądś z boku, z wąskiej brukowanej uliczki, wolno wypełzał na skrzyżowanie niebieski tramwaj. Pierwszy dzisiaj tramwaj, jeszcze senny, jeszcze pusty - pełznący do dworca tramwaj numer dwa. W kwadratowych oknach odbijało się nisko wiszące słońce.

Jeszcze mgnienie oka wiedźma stała, a teraz już wisiała na stopniu, obiema rękami wczepiona w drzwi motorniczego; jeszcze chwila i niebieska harmonijka otworzyła się, wpuszczając wiedźmę do środka.

Klaudiusz ryknął, posyłając za nią uderzenie - za słabe, ponieważ musiał zmagać się jednocześnie z samochodem; chłopcy na tylnym siedzeniu wyszarpnęli po pistolecie. Niedobrze, strzelanie do wiedźmy więcej kosztuje strzelającego...

Tramwaj drgnął. Szarpnął się, jak boleśnie ugodzony - i ruszył przed siebie, przemknął przez skrzyżowanie, ignorując wszelkie zasady ruchu drogowego i swoją własną trasę. Przeturlał się przez zwrotnicę - Klaudiusz zobaczył pryskające spod kół iskry. Tramwaj runął przed siebie na szeroką ulicę Industrii, przyspieszył, poturlał się z górki...

Skręt kierownicy. Pedał wduszony w podłogę. Wiatr, wyżerający oczy.

Niewyobrażalnie długa ulica Industrii na całej swej długości ledwo widocznie prowadziła z górki. Tramwaj, już rozpędzony do prędkości pociągu ekspresowego, hurkotał, kiwając się na boki, wzbijając i wlokąc za sobą szarfę z brązowego pyłu; Klaudiusz, mrużąc podrażnione oczy, widział przez szyby pojazdu skamieniałą postać motorniczego. I dumnie wyprostowaną, wręcz monumentalnie wznoszącą się obok kobiecą postać. Klaudiusz miał ochotę strzelać. Ale wiedział, że każdy wystrzelony do wiedźmy pocisk niemal na pewno zabija stojącego obok świadka albo i samego strzelca...

Ulica Industrii kończyła się. Gwałtownie, jakby ktoś wyszarpnął spod nóg długi chodnik. Tramwaj, nie zwalniając, wpadł w zakręt.

Nie wiadomo jak i dlaczego, żelazo wydaje taki dźwięk. Nie zgrzyt i nie gwizd, ale jakby tysiące oszalałych kierujących ruchem dmuchnęło w swoje gwizdki, przywołując wiedźmę do porządku...

Tramwaj jednocześnie oderwał od szyn wszystkie swoje lewe koła. Już będąc w powietrzu, nie przestawały wściekle wirować.

Klaudiusz z całych sił wyciągnął się do przodu, jakby usiłował wesprzeć walącego się na bok potwora, niestety, miał władzę tylko nad wiedźmami. Nad transportem miejskim - żadnej.

Tramwaj runął. Zadrżała ziemia, pękła najbliższa szyba wystawowa, tramwaj przewrócił się, zadzierając koła do góry, miażdżąc i łamiąc zaparkowane przy krawężniku samochody; przewrócił się znowu i przez jakąś chwilę wydawało się, że zaraz huknie w ścianę budynku z pękniętą szybą wystawową - ale impetu nie wystarczyło. Tramwaj - już nie tramwaj, tylko jego pokancerowany trup - opadł z powrotem na żelazno-szklaną miazgę, w jaką zmienił niczemu niewinne samochody, i ziemia zadrżała raz jeszcze.

Klaudiusz odkrył, że siedzi, z całych sił zapierając się o deskę rozdzielczą, wdusiwszy do końca pedał hamulca, mimo że wóz stoi nieruchomo, a na tylnym siedzeniu nie ma już nikogo, drzwi otwarte...

Słońce wznosiło się, z czerwonego zmieniając się na złote...

Motorniczy zmarł w szpitalu.

Dwaj pasażerowie rannego tramwaju przeżyli, a poza nimi nikt, na szczęście, nie brał udziału w wypadku.

Wiedźmy też już tam nie było. Nie znaleziono jej nigdy.

* * *

Abażur-żaglowiec świecił od środka. Na ścianach studenckiego mieszkania leżały dziwaczne cienie, Iwga chciała uśmiechnąć się do starego, tak dobrze znanego pokoju - ale nie zdołała.

Poczucie winy było nie do zniesienia. Nazar ani słowem czy spojrzeniem nie czynił jej zarzutów - ale Iwga wyczuwała, jak z każdą sekundą jego obecności ciężar jej winy staje się coraz większy i znaczący. Nie mogło jej to cieszyć.

Wstyd było popatrzeć sobie w oczy. Ale tak chciałoby się popatrzeć, tak chce się chwytać każdą chwilę, najdrobniejszy odcisk minionych dni, spędzonych oddzielnie...

Udało jej się uśmiechnąć. Przycupnęła na kanapie, świadku wielu namiętnych nocy.

- Mogę dostać... herbaty?

Nazar z powagą skinął głową i wyszedł do kuchni. Iwga, od wielu dni wyczekująca tego spotkania, ukryła twarz w dłoniach.

Pół godziny przed randką zaczęły ją trapić mdłości; najbardziej obawiała się, że zauważy wzgardę na jego twarzy czy w jakimś geście, i dlatego, dławiąc się histerycznym śmiechem, pierwsze co zrobiła, to oświadczyła:

- Nie bój się... Wiedźmy niezainicjowane nie różnią się niczym od innych ludzi... Nawet fizjologicznie, możesz choćby Starża zapytać...

Te słowa jeszcze raz potwierdziły, że w toku pełnego napięcia wyczekiwania umysł Iwgi nieco zwichrował - będąc całkowicie zdrowa, raczej by nie wpadła na taką głupotę. Nazar nachmurzył się, ale nic nie odpowiedział.

Teraz siedziała na kanapie, z twarzą w dłoniach i przez zimne palce przeświecało magiczne, świąteczne światło statku-abażuru; Nazar krzątał się w małej kuchence, a Iwga miała wrażenie, że odgłosy te są szyderstwem z jej marzenia. Z jej malutkiego i cieplutkiego, przytulnego majaczenia: świeci abażur i ukochany parzy w kuchni herbatę.

W powietrzu wisiała nuta fałszu.

Tak dorosły, przez całe życie hodujący w duszy dziecięce magiczne wspomnienie porzuconego miasta swego dzieciństwa, wraca w końcu na jego zakurzone, spocone, zatłoczone ulice - i drepce w miejscu przed drzwiami rodzinnego domu, zmieszany miętoląc uchwyt ciężkiej, a jeszcze przed chwilą lekkiej, walizki. Ponieważ, jak się okazało, nieodwracalna strata, to niekoniecznie śmierć. Właściwie - śmierć, ale inaczej, kiedy tak na oko nic nie widać i nawet sam zmarły jeszcze nie wie, co się stało...

Nazar przyniósł dwie parujące filiżanki. Postawił tacę na stole, usiadł na miękkim obrotowym taborecie w kącie i oparł się kościstymi łokciami o równie kościste kolana. Jej wyobraźnia jeszcze się czepiała odłamków marzenia: w tym świecie, który ona sama sobie kolejny raz wymyśliła, Nazar usiadł obok niej i wziął jej dłoń w swoją. Chciała pomóc marzeniu, wstać, podejść do niego i położyć ręce na ramionach - ale w ostatniej chwili wystraszyła się, osłabła i ledwo zdołała zdławić w sobie ciężkie westchnienie.

Czuła jego zapach. Kołnierz jego swetra pachniał nieznaną jej mocną wodą kolońską, ta obca jej węchowi smuga ciągle zakłócała znany i zwyczajny zapach jego skóry i włosów. Iwga westchnęła głęboko, jej nozdrza drgnęły, usiłując przez cały pokój wyczuć wymykający się zapach; Nazar zauważył to i - jak się jej wydawało - drgnął. Czy to może było tylko złudzenie? Czy może jej wrażliwość staje się już chorobliwa, nie do wytrzymania?..

W jej wymyślonym świecie Nazar mówił przez cały czas, bez przerwy. Śmiejąc się, głaskał japo ręce i tysiąc razy przepraszał za jej, Iwgi, winę...

Od chwili ich spotkania upłynęło trzydzieści jeden minut. Starutki zegarek na ścianie bezlitośnie wycykiwał czas - a Iwga z przerażeniem widziała, że nic się nie dzieje. Jakby siedzieli w pustej, zamkniętej skrzyni.

I wtedy zapragnęła, by zdarzyło się cokolwiek. Niech nawet coś złego.

Dlatego zapytała, zmuszając swoje wargi do uśmiechu:

- Jak się ma profesor Mitec? Co u taty-świekra?

Nazar podniósł wzrok. Po raz pierwszy od trzydziestu dwóch minut spotkania Iwga napotkała jego spojrzenie - i na chwilę przestała oddychać.

Ponieważ we wzroku Nazara nie było wyrzutu, którego oczekiwała, ani obrzydzenia, którego się tak obawiała. To były dokładnie takie same, tyle że śmiertelnie zmęczone, chore i smutne oczy.

- Iwgo... nie mogę bez ciebie żyć.

* * *

Herbata stała nie wypita. Nawet więcej - jedna z filiżanek spadła ze stołu i zostawiła na chodniku ciemną wilgotną plamę. Abażur-żaglowiec beznamiętnie płynął pod białym niebem sufitu, a w pokoju tymczasem szalał namiętny, nieco histeryczny sztorm.

Wątły zamek w starutkich dżinsach Iwgi nie wytrzymał gwałtownego wybuchu emocji; Iwga bezlitośnie go wykończyła. Tak się pali mosty; Iwga zrzucała z siebie wszystko, w głowie jej się kręciło, jak po dobrej porcji alkoholu, a po podłodze skakał guzik z koszuli Nazara. Na dywan spadły dżinsy i sweter, pasiaste skarpetki zwinęły się w kłębuszki jak dwa wystraszone jeżyki; spodnie Nazara zległy w jakimś wymyślnym baletowym piruecie, a z góry spadła na nie szpilka z rudych włosów Iwgi. Stateczek płynął, oświetlając pokój intymnym, zagadkowym światłem.

- Ja... bez... ciebie... nie...

Po minucie spadli z kanapy. Przeturlali się przez cały pokój, obejmując się, śmiejąc przez łzy, gniotąc porozrzucane ubranie; u podnóża okrągłego taboretu przydarzył im się szczyt ich uniesienia, po czym, wciąż objęci, wdrapali się na kanapę, pod koc, i znowu wczepili się w siebie, jak dwa udręczone bez pieszczoty kleszcze.

- Na... za... rek... Ja...

Pachniał teraz świeżym gorącym potem, Iwga wdychała jego aromat, jak odurzony kot wdycha aromat kropel walerianowych. Koc falował jak powierzchnia sztormowego morza; okręcik wolno obracał się dookoła swojej osi, płynnie wodząc ostrym bukszprytem. Dookoła statku wił się czarny motyl, nienaturalnie

wielki w porównaniu z małym żaglowcem; Iwga, przygnieciona rozgrzanym szczupłym ciałem, nagle wyraźnie uświadomiła sobie, że całe jej poprzednie istnienie było tylko wstępem do tej chwili prawdziwego życia. I z całych sił zapragnęła, by ta chwila trwała wiecznie.

* * *

Przed świtem spadł deszcz.

Iwga leżała na plecach, podciągnąwszy kołdrę pod sam nos. Deszcz leniwie popukiwał w blaszany okap nad oknem, a Nazar słodko sapał, po kociemu zasłoniwszy twarz dłonią. Poza tym nie istniały na świecie żadne inne dźwięki. Ani jednego.

Iwga nie spała.

Przez szczelnie zaciągnięte zasłony świt nie potrafił się przebić; w pokoju było ciemno, ale Iwga wiedziała, że tam, na zewnątrz, już szarogęsi się deszczowy poranek. Może wiatr rozpędzi chmury. Może jeszcze wyjrzy uwolnione z puchatych oków słońce.

Przymknęła powieki. Kłuło ją serce, to był nowy, nieznany ból, nigdy wcześniej nie bolało ją serce. Co prawda, wszystko kiedyś zdarza się po raz pierwszy...

Chciała unieść rękę i pomasować lewą stronę piersi, ale bała się, że obudzi Nazara.

W dzieciństwie martwiły ją odczucia drewnianych laleczek - tych, co się je wkłada jedną w drugą, mniejsza do większej, malutka do mniejszej i tak aż do tej najmniejszej, interesowało ją, jak się czuje lalka, wyłażąc, jak z płaszcza, z wnętrza swojej poprzedniczki i patrząc na siebie jakby z boku...

Teraz właśnie wyszła z siebie, jak wkładana lalka. I z boku zobaczyła rude dziewczę, leżące w objęciach śpiącego chłopaka. Wstrzymała oddech porażona niespodziewanym przeczuciem.

Już świt. Ta ruda przespała może z pół godziny - ale w trakcie swojego krótkiego snu zdążyła zobaczyć szczyty lasu, ścielącego się daleko w dole; dymne studnie płonącej opery i cienie tańcujących cugajstrów. Wczoraj wieczorem po raz pierwszy w życiu chciała zatrzymać czas - ale czas jej nie posłuchał i dobrze zrobił.

Ten chłopiec... nic, jeszcze się nie zmienił. Nie dorósł przez czas ich wymuszonej rozłąki. Iwga widzi jak spokojne szczęście wolno spływa z jego twarzy. U nasady nosa rodzi się zmarszczka, smutnie opuszczają się ku dołowi kąciki ust - Nazarowi śni się wybór, jakiego będzie zmuszony dokonać tego ranka. Nieprzyjemny, niespokojny sen.

Iwga z przerażeniem zrozumiała, że przeczucie w jej piersi zaraz zostanie zastąpione świadomością.

Chciała zamknąć oczy, zacisnąć powieki przed obliczem nieuniknionego rozumienia - ale jeśli nie odważy się spojrzeć losowi w oczy, to ten na pewno ją dogoni i zada cios w plecy. Albo i poniżej pleców. Iwga westchnęła i wpuściła w siebie świadomość straty.

Okazała się krótka i zupełnie bezbolesna. Po prostu słowo jak cięcie: koniec.

Koniec. Teraz to już koniec. I nawet jakoś lżej; nie potrafi wyjaśnić dlaczego. Nie zna takich słów. Po prostu czuje. Pewnie podobnie lisica wyczuwa chwilę, kiedy lisek już nie potrzebuje opieki, wąskiego szorstkiego języka, ciepła futrzanego boku...

Koniec.

Wymknęła się spod kołdry i w półmroku zaczęła się ubierać.

Rozerwany zamek w dżinsach - rozpłakała się bezdźwięcznie. Co za fałszywa nutka w patetycznej scenie rozstania - niepodobna wszak, by dziewoja szła po ulicy w rozpiętych portkach...

Wiedziała, gdzie leżą igły i nici. Sama je tam położyła. Nazar spał, zmarszczka u nasady nosa pogłębiała się, a jego była narzeczona pośpiesznie szyła spodnie na własnym ciele. Ścieg za ściegiem, stłumione syknięcie, gdy igła wbiła się w ciało...

Kiedy się obudzi, poczuje ulgę. Może, okłamując samego sobie, będzie sobie wmawiał, że jest smutny, skrzywdzony, przygnębiony, może nawet zdradzony... Ale najważniejszym uczuciem będzie świadomość wolności i doktor Mitec na pewno to doceni. Wspaniały profesor Mitec...

Iwga przegryzła nitkę. Spodnie miała teraz zaszyte szczelnie. Nazar spał, pod ciemnym sufitem szybował ciemny żaglowiec, który wraz ze światłem tracił sporo swojego uroku. Koniec.

Już w progu pomyślała, że może warto coś napisać - kilka słów, jak to zawsze się dzieje w melodramatach...

Ale nie miała nawet ogryzka ołówka ani paczki po papierosach, ani nawet papierka po cukierkach.

Dlatego więc w milczeniu wyszła, szczelnie zamykając za sobą drzwi.

Rozdział 9

Bracia moi inkwizytorzy często pytają mnie o naturę królowej, matki-wiedźmy... Nawet służąca zrobiła się tak ciekawska, że pyta o to samo... i kiedy jej mówię, że o coś takiego nie mnie należy pytać, a właśnie królową - wtedy rodzą się plotki, że stary Ol sfiksował na umyśle...

Czym są moje przypuszczenia?.. Wymyślana, domysłami, rozmyślaniami. Czasem wydaje mi się, że królowa nie rodzi się sama. Że mnóstwo matek rodzi się jednocześnie, aby po wyniszczających pojedynkach

ocalała najsilniejsza.

... długa i ciepła jesień; kazałem pokojówce... i położyć w moim pokoju zamiast dywanu. Ich zapach odświeża, szelest uspokaja... Ale pył szybko rodzi kaszel, po dniu pełnym trudu przez całą noc nie mogłem zasnąć, a rano kazałem zebrać liście i wyrzucić...

Na trzech głównych placach wczoraj ułożono nowe stosy..

... Natura pań moich niezrozumiała jest. Możemy postawić siebie na miejscu żuczka, gryzącego liść, by zaspokoić głód... Możemy wyobrazić sobie to, albowiem głód nie jest nam obcy. Możemy w swoich widzeniach postawić siebie na miejscu jelenia, kryjącego łanię, albowiem chuć nie obca jest i nam... Ale nikt z nas nigdy nie będzie w stanie zrozumieć, czym kieruje się królowa wiedźm. Dlaczego rodzi swoje dzieci i potem nierzadko je zabija... Kiedy kochający władzę monarcha przelewa krew swoich i cudzych poddanych - rozumiemy, że chciwość pokonała jego sumienie... Panie moje wiedźmy nie są ani żądne władzy, ani chciwe. Nie potrzebują pieniędzy ani władzy; nie czują głodu i nie odczuwają żądz. Nie rozumieją, co to jest dobro i co się zwie złem - są niewinne. One gubią nas samym swoim istnieniem...

* * *

- Pani, e-e-e... Lis. Pan Wielki Inkwizytor prosił przekazać, że dziś nie potrzebuje pani usług. Zaraz zostanie pani odwieziona do domu...

- Sama sobie poradzę - odparła odruchowo.

Sekretarz - nie Miran, inny - ze smutkiem pokiwał głową:

- Taka jest dyspozycja pana Inkwizytora, jest strasznie zajęty, a ja nie jestem władny niczego zmieniać... Zaraz po panią ktoś przyjedzie.

- Pan Wielki Inkwizytor nie chce mnie widzieć? Nawet przez chwilkę?

Sekretarz rozłożył ręce:

- Przekazałem wszystko tak, jak kazał pan Starż... Nic nie mogę dodać. Nic.

* * *

Towarzyszącego jej mężczyznę już znała - szczupły, już niemłody, przez całe życie służący na pomocniczych stanowiskach i wcale z tego powodu nie zgorzkniały; Iwga pamiętała dowcipną postawę tego wiecznego asystenta, dlatego tak nieprzyjemne wydawało jej się jego obecne zasępienie. Witając się z Iwgą, ledwo rozwarł zaciśnięte wargi.

- Coś się stało? Coś niedobrego?

Asystent nie odpowiedział, może nie usłyszał pytania zadanego w marszu. Iwga ledwo nadążała za nim, prowadzącym ją przez zawikłane sploty korytarzy i schodów. Nieopodal głównego wyjścia - Iwga już orientowała się trochę w trzewiach Pałacu - asystent zawahał się.

- Teraz poproszę panią, by poczekała na mnie w samochodzie... Albo nie. Proszę za mną. Tylko chwilka cierpliwości.

Iwga pokornie powlokła się za nim, co i rusz zostając z tyłu, wkrótce straciwszy wszelką orientację; wspaniałe korytarze i sale z nieruchomymi postaciami strażników zastąpione zostały przez posępne wąwozy, jak w jakiejś ponurej oficjalnej instytucji. Iwga nie miała nawet pojęcia, do jakiej części Pałacu zaprowadziła ją „chwilka cierpliwości”. W końcu przewodnik zatrzymał się i otworzył przed Iwgą szklane drzwi, zamalowane białą szpitalną farbą.

Byli tu jacyś ludzie. Kobiety, siedzące na długiej ławce pod ścianą. I milczący ochroniarz, drzemiący w fotelu naprzeciwko innych drzwi, ciężkich, pancernych.

Iwga poczuła suchość w gardle. Nie wiadomo dlaczego.

- Proszę poczekać. - Przewodnik wskazał jej wolny fotel i skierował się do drzwi, w marszu wyjmując jakieś papiery z jakiejś teczki. Obudzony ochroniarz przechwycił jego spojrzenie, Iwga zdołała zauważyć, jak wieczny asystent wskazał ją oczami. Że niby, przypilnuj.

Przycupnęła na skraju fotela.

Po minucie zrozumiała. Właściwie - wydało jej się, że rozumie: oczekujące kobiety były wiedźmami. Nieinicjowanymi, jak i ona; kontakty ze Starżem, mimo innych pożytków, dały Iwdze pojęcie o zbliżonej klasyfikacji sobie podobnych.

Drzwi otworzyły się; Iwga drgnęła, spodziewając się asystenta, ale zamiast niego wyszła przez nie czarnowłosa, blada kobieta z zapłakanymi oczami. Odwracając twarz od ochroniarza, minęła go i wyszła. Obecni odprowadzili ją wzrokiem.

- Następna - odezwał się mechaniczny głos.

Dopiero teraz Iwga zobaczyła krateczkę głośnika nad pancernymi drzwiami.

Jedna z dziewczyn, pulchna, niezgrabnie podniosła się, wciągnęła głowę w ramiona, zjeżyła - i skierowała się do drzwi, tych, z których wyszła zapłakana kobieta. Trzy pary oczu, przez chwilę wpatrzone w stalowe zawiasy, ponownie zwróciły się w stronę Iwgi.

Wtedy nagle zrozumiała, co je wszystkie jednoczy. Wszystkie trzy miały jednakowe matowe twarze i

zaszczute oczy.

„Mam ci opowiedzieć, jak się odbywa rejestracja?”

„Wiedźmo, pamiętaj, że społeczeństwo nie wyrzeka się ciebie. Odrzuciwszy zło i zarejestrowawszy się, staniesz się pełnoprawnym i prawowitym obywatelem...”

Oto widzi tych pełnoprawnych i prawowitych obywateli. Oto siedzą w szeregu. Jak często przychodzą... się pokazać? Raz na miesiąc, raz na tydzień? Czy, w związku ze stanem wyjątkowym, codziennie?

Posępne, zaszczute, zapędzone w kąt. Tak wyglądają tresowane niedźwiedzie w cyrku... Kiedy futro leśnych monarchów zwisa kłakami, oczy zaropiałe, kiedy tańczą przy bębenku na tylnych łapach...

Iwga spuściła głowę, chcąc odsunąć się od tych, coraz bardziej natarczywych spojrzeń. Poczuła zbliżające się mdłości.

Nazar... Klaudiusz. Czy to znaczy... że Iwga patrzy teraz w mętne źrenice swojej własnej przyszłości?

„...Pomogą ci wybrać swój los. Podmiejska fabryka celulozy i ojcowski nadzór Inkwizycji całkowicie odpowiada twoim poglądom na życie, czy nie tak?..”

Z Nazarem wszystko skończone. Nie ma nadziei, dla Wielkiego Inkwizytora chyba jest już materiałem zużytym. Wybór?..

My też takie byłyśmy, bezgłośnie mówiły twarze siedzących na ławkach kobiet. My też zaklinałyśmy się, że umrzemy w niewoli... Ale nie mamy wyjścia. Żyjemy... my też byłyśmy takie, jak ty, z błyszczącymi oczyma, z uporem i złością... a ty będziesz taka sama, jak my, z naszą pokorą... I zobaczysz, że są pewne... zalety... tego układu...

Iwga wciągnęła powietrze przez zaciśnięte zęby - pancerne drzwi otworzyły się, jej przewodnik, jeszcze bardziej posępny, nie zatrzymując się, przeszedł obok niej:

- Proszę za mną...

Zamknąwszy za sobą szklane drzwi, Iwga poczuła natychmiastową ulgę.

* * *

O siódmej zawyła syrena oznaczająca nadzwyczajny wyjazd oddziału Inkwizycji; o siódmej trzydzieści z otoczonego budynku miejskiego cyrku zaczęto wyprowadzać dzieci i rodziców. Niezły wybór obiektów, myślał Klaudiusz, skrobiąc paznokciem plaster na czole. Nocny klub, teraz cyrk...

Chmury, tak długo gęstniejące nad prowincją, w końcu dopadły Wiżny.

Poprzedniego dnia książę zażądał sprawozdania w Radzie Państwa - Klaudiuszowi udało się z tego wykręcić. Władza zawsze usiłowała podporządkować sobie Inkwizycję - czasem ze skąpstwa, czasem ze strachu; wszyscy Wielcy Inkwizytorzy wszystkich czasów bardziej lub mniej udanie sprzeciwiali się temu drapieżnemu życzeniu. Klaudiusz nie był wyjątkiem.

Poranne gazety opublikowały zdjęcia przewróconego tramwaju; w wieczornych nie było już ani słowa o niczym, poza atakiem wiedźm. Doświadczony agent Kosta odzyskał przytomność na oddziale reanimacji szpitala miejskiego, ale sprawozdania lekarzy o jego stanie zdrowia ciągle były bardzo niekonkretne. Najprawdopodobniej - udar.

Klaudiusz znakomicie rozumiał, że, w odróżnieniu od riańskiej epidemii i próby aktu terrorystycznego na stadionie w Odnicy, wszystko, co się wydarzyło w Wiżnie, jest na razie tylko atakiem psychologicznym. Efektowne zastraszanie, koncentracja emocji; strach jest pożywką wiedźm. Czarnoziem...

Efektywne zastraszanie. Ale już polała się krew.

Nie przykryte niczym mokły na deszczu trupy lwa i dwóch tygrysów, zastrzelonych przez oszalałą policję. Wyjące sanitarki jedna po drugiej odwoziły z cyrku zakrwawionych widzów; kobiety, będące tego wieczora w budynku cyrku, pod groźbą użycia gumowych pałek odizolowano od reszty, otoczono plastykowymi tarczami i zaczęto wypuszczać przez jedno jedyne wąskie przejście, po jednej, pod krzyżowymi spojrzeniami dwu roboczych inkwizytorów; płakały dzieci, czepiając się matczynych spódnic. Pękały baloniki; ktoś przeklinał wiedźmy, ktoś inny klął w żywy kamień Inkwizycję. Klaudiusz stał, pozornie z boku, czasem przytrzymywał palcami podrygującą powiekę; znowu nie wyczuwał wiedźmy. Jak wtedy, w nocnym klubie; bał się pomyłki i dlatego stał, czekał, bezczynny.

Stał, a miotający się tłum opływał go, nie dotykając; tylko mała dziewczynka, może ośmioletnia, z przesuniętą na tył głowy kokardą, wpadła na niego i podniosła okrągłe z przerażenia oczy. Gdzieś w wystraszonym tłumie miotała się w takiej samej panice jej zgubiona matka. Albo, trafiwszy do kordonu z plastykowych tarcz, nie mogła bez kolejki wyrwać się na zewnątrz - przecież wszyscy się śpieszą, wszyscy mają dzieci...

- Nie bój się - powiedział Klaudiusz, ale dziewczynka reagowała nie na słowa - nie słyszała we wrzawie słów - a na obcą, straszną twarz. Dlatego rozpłakała się na głos i rzuciła w bok.

Szczegóły incydentu Klaudiusz poznał później. Przeglądając zapis zeznań świadków, wertując sprawozdania, raporty i notatki, odtworzył sobie przebieg wydarzeń lepiej, niż mógłby obserwować je, siedząc w sali, wśród wystrojonego i chrupiącego cukierkami małoletniego tłumu. W pewnej chwili, tonący w obłokach papierosowego dymu, całkowicie realnie i wyraziście poczuł się dzieckiem na przedstawieniu.

Może nawet ową dziewczynką z przekrzywioną kokardą.

* * *

Najpierw było foyer, gdzie sprzedawane były baloniki i cukierki na patykach; panował duszny zapach pudru i perfum oraz silniejsza od nich woń zwierząt, nie niemiła, raczej niepokojąca, łaskocząca nozdrza. Były drewniane krzesła z odchylanymi siedzeniami, wiercący się sąsiedzi, trzy śpiewne dzwonki - i bijące serce, kiedy jasne światło zaczęło nagle gasnąć... Ta dziewczynka z białą kokardą na czubku głowy dawno nie była w cyrku. Bardzo dawno.

Na wieczorne przedstawienia zjawiają się zazwyczaj nie klasy z nauczycielem na czele, a rodziny z mamą albo babcią; w drugim akcie zapowiedziane były występy grupy tresowanych drapieżników, w pierwszej części publiczność zadziwiali bracia-sztukmistrze, bliźniacy, których podobieństwo ograniczało się do jednakowych czarnych kombinezonów i czerwonych czapeczek z daszkami do tyłu. Dzieciak z widowni, ochotnik, otrzymywał na pamiątkę taką samą czapeczkę - z kartonu; ochotników było wielu i byłoby jeszcze więcej, gdyby troskliwe mamy i babcie nie powstrzymywały pociech - nie spodobało im się, jak ich dzieci właziły do ogromnych skrzyń, które potem były przeszywane szpadami, przecinane piłami tarczowymi czy przewracane nad ogniem. Dzieciom, wręcz przeciwnie, pokaz się podobał i dlatego pierwsza część była dłuższa od zaplanowanej o jedenaście minut...

Wyczuwał podniecenie, ostrą chęć wybiegnięcia na arenę, na którą patrzą setki oczu, gdzie drgają kręgi z białego światła reflektorów, gdzie całymi stadami pędzą dzieciaki starsze i odważniejsze; wyczuwało się nieśmiałość, od której ziębły nogi i cierpł wysiedziały w czasie przedstawienia tyłek. Widać było pełne wyrzutu spojrzenie matki; zamierało serce, kiedy okrągła zębata piła wgryzała się w skrzynię, do której chwilę wcześniej wleźli trzej chłopcy. I wyczuwał radość, kiedy chłopcy wyskoczyli ze skrzyni cali i zdrowi - ale, chyba tylko dwaj... A może trzeci wyskoczył z innej skrzyni? A może od razu pobiegł do mamy, na widownię...

Orkiestra grzmiała i waliła w perłowe bębny - najprawdziwsza orkiestra, gdzie najważniejszym instrumentem były żółte czynele. Muzycy mieli na sobie fraki z cekinami i, żeby jeszcze raz na nich popatrzeć, dziewczynka z kokardą musiała wstawać ze swego miejsca i wyciągać szyję, odrywając wzrok od akcji na arenie...

A przy samym skraju areny stała pani w nieładnej błękitnej sukience i chyba coś mówiła, dziwnie wykrzywiając usta.

A potem wyskoczył na arenę prowadzący - wysoki wąsacz, a na jego twarzy, takiej pewnej siebie na początku przedstawienia, malował się teraz strach... Tak prawdziwy, niczym nie osłonięty, że dziewczynka z kokardą wystraszyła się również, i jej sąsiad, malec w krótkich atłasowych spodenkach, też się wystraszył i nawet rozpłakał. Prowadzący krzyknął coś udawanie wesołym głosem... I dziewczynka od razu zrozumiała, że wcale mu nie jest do śmiechu.

Pani w nieładnej sukience przelazła przez barierą, niezgrabnie, sukienka jej się zadarła... Pani zaglądała do skrzyń sztukmistrzów, a potem zaczęła chwytać za ramiona tych wujków od sztuczek i dziewczynka w końcu zrozumiała, co ona mówi. „Gdzie jest dziecko... gdzie jest Pawlik... skończcie z tymi durnymi żartami, dziecko ma chore nerki... Jemu nie wolno... Natychmiast oddajcie dziecko...”

A przy wejściu na arenę stało jeszcze kilka pań i jeden roztrzęsiony chłopak, czyjś starszy brat; wszyscy oni atakowali prowadzącego, ale ten nie chciał z nimi rozmawiać, tylko zwiał za aksamitną kurtynę.

A potem zgasło światło.

Ktoś się roześmiał, ktoś inny zaklaskał w dłonie, ktoś zaczął gwizdać; wystraszony chłopiec-sąsiad rozryczał się wniebogłosy, matka chwyciła go na ręce, głośno przeklinając głupie przedstawienie. Czyjś ojciec, siedzący zaraz za jej plecami, rechotał i szydził ze swego małego synka, mówił, że nie ma się czego bać i że tchórze nie chodzą do cyrku.

A potem na arenie ktoś zaczął krzyczeć. Zaczęła krzyczeć publiczność - jednocześnie kilka głosów, dziewczyna też chciała krzyczeć - ale mama ją objęła i uspokoiła.

Światło się włączyło. Znowu zgasło; włączyło się i zaczęło mrugać, jak to czasem jest w telewizorze, kiedy na kosmicznym statku jest awaria.

Na arenie była klatka. Drzwi wisiały na zawiasach; pasiasty mały tygrysek stał na wujku sztukmistrzu. Pysk miał cały czerwony. A obok biegała ciocia, która przez cały czas krzyczała i wołała swojego Pawlika.

A potem wyszły jeszcze dwa tygrysy. I lew, taki ładny, jak go malują na obrazkach. Dziewczynka wcale się nie wystraszyła - ale popatrzyła na mamę i od razu poczuła, jak siedzenie pod nią robi się mokre.

A potem wyskoczył pan z wężem, takim do polewania kwiatów. I uderzył strumieniem w tego tygrysa, co stał na sztukmistrzu... A drugi tygrys skoczył na niego i wtedy prowadzący podniósł rękę i coś huknęło, potem znowu... Dziewczynka zobaczyła, że prowadzący strzela z pistoletu, ale nijak nie może trafić...

A potem wszyscy rzucili się do wyjścia, i kogoś tam przytrzasnęli.

A potem wyskoczył treser w czerwonym fraku i dresowych spodniach. I też zaczął strzelać.

A na arenie już się uzbierała cała kałuża z rozdartego węża...

A potem zwalił się tłum i rozłączył dziewczynkę i jej mamę...

A potem, miotając się w dzikiej panice między nieznajomymi, jakby ślepymi ludźmi, natknęła się na stojącego nieruchomo pana, a on miał taką złą twarz, taką... twarz... ma-mo-o...

* * *

W tym samym momencie, kiedy dziewczynka, zachłystując się łzami, zniknęła w tłumie - jakby pękła błona w jego umyśle. Poczuł.

Wywracając wpadających mu pod nogi ludzi, rzucił się do wyjścia służbowego. Szybko, przez arenę, gdzie coś straszliwie śmierdziało, rozpływała się woda z węża i walały się fragmenty magicznych skrzyń. Tak pewnie biegnie pies po stygnącym tropie. Już ledwie-ledwie wyczuwalnym, który za chwilę zniknie...

Pogotowie odjeżdżało. Klaudiusz wrzasnął na policjanta, każąc mu zatrzymać karetkę, ale ten stał nieruchomo, nie zrozumiał. Wtedy Klaudiusz wyszarpnął z kabury pod pachą swój zwykle bezużyteczny pistolet służbowy i strzelił, celując w koło.

- Inkwizycja!..

Wsadził fluoroscencyjną odznakę policjantowi pod nos, odrzucił z drogi gapia i rzucił się w stronę hamującej karetki. I, jeszcze nie otworzywszy nawet drzwi, poczuł drapieżną gotowość skoncentrowanej wiedźmy.

Obok kierowcy siedział młodzieniec w kapeluszu z szerokim rondem, w szpanerskim kwiaciastym krawacie; Klaudiusz gwałtownie wyrzucił splecione dłonie w kierunku jego zwężonych oczu. Głupio czknął kierowca, i jęknął na noszach ranny.

Młodzieniec chwycił się za gardło. Skręciło go, usiłował wyrwać się z inkwizytorskiego chwytu; blade policzki przybrały zielonkawy odcień. Mocna agresja - tak, ale obrona - słaba...

Młodzieniec cienko rozjazgotał się, wygiął niemal w mostek; marynarka na piersi rozchyliła się, jedwabna koszula naciągnęła, wyraźnie ukazując zarysy dwu niewielkich mocnych piersi. Klaudiusz uderzył raz jeszcze. I jeszcze. Ale to ostatnie uderzenie było już zbyteczne, to było niczym nie usprawiedliwione okrucieństwo. Wiedźma zwaliła się w omdlenie.

Kierowca patrzył z rozdziawioną gębą; w jego oczach Klaudiusz nagle zobaczył siebie - potwora, bez powodu pastwiącego się nad człowiekiem... nad kobietą. Ponieważ, jak się okazało, młodzieniec w kapeluszu z szerokim rondem był dziewczyną - ale to i tak nie był aż tak wielki grzech, by strzelać do karetki, żeby włamywać się, dręczyć, doprowadzać do omdlenia...

- Inkwizycja miasta Wiżna - z obrzydzeniem wyrzucił z siebie Klaudiusz.

W kierunku samochodu biegli ludzie. Ze wszystkich stron.

* * *

Kto patrzy z boku - dziwuje się i boi... Inkwizytor poraża każdą z pań moich, nie dotykając jej, samym tylko bezgłośnym rozkazem... Znaki rzeźbi się w kamieniu i kuje w żelazie - znaki pomagają nam trzymać panie moje na wodzy... Znak jest tarczą, a czasem i ostrzem. Ale nie w otwartym boju. Czasem, porażony rozpaczliwym naporem, któryś z braci moich stawiał znak w powietrzu - ale przedsięwzięcie owo jest dla wielu ponad siły i czasem beznadziejne wręcz, zbyt rzadko przynosi wiktorię... Albowiem znak, wyrysowany w powietrzu, wymaga wielkiego wysiłku i zbyt mało daje w zamian.

Dziś po raz pierwszy musiałem odetchnąć, wspinając się po swoich schodach. Lata... Kucharka nasoliła na zimę pięć beczek rydzów, i innych rzeczy też pięć beczek, i z dziesięć szynek dostarczono z wędzarni...

Nie chcę, żeby przychodziła jesień. Mam niedobre przeczucia...

... uwolnić tę trójkę od stosu. A tę, co truła studnie, oddać pod sąd w jej gminie...

Lata przygniatają moje ramiona i co powiem niebieskiemu sędziemu, stanąwszy przed jego tronem? Że przez całe życie maltretowałem panie moje... albowiem i one maltretowały?..

Po co wziąłem na siebie ten głaz? Co jakiś czas mam widzenie, że stoję na stosie, który sam złożyłem...

Wina pań moich wiedźm cięższa jest od mojej... Powiem to niebieskiemu sędziemu, niech zważy...

Dzwonek telefonu rozbrzmiał nieznośnie głośno. Przez cały dzień nikt nie dzwonił, cały wieczór upłynął w ciszy nad dziennikiem człowieka, zmarłego czterysta lat temu; jeszcze nie podnosząc słuchawki, Iwga poczuła, jak wilgotnieją jej dłonie.

Nazar? Uraza, osąd, wezwanie?..

Słuchawka była chłodna i ciężka, chyba do końca życia Iwga będzie nienawidziła telefony. Za ich ciągłe zaskakiwanie i zdradziecką nieokreśloność.

- Jesteś mi potrzebna. Teraz.

Klaudiusz.

Dziwne, ale niemal poczuła ulgę.

Jest potrzebna.

* * *

Ta wiedźma miała na sobie luźne spodnie i jedwabną koszulę pod klasyczną męską marynarką. Z powodu bliskości Starża z nosa płynęła jej krew, dlatego trzymała przyłożoną do twarzy zaplamioną kraciastą chusteczkę; ze swojej kryjówki Iwga obserwowała i podsłuchiwała całe przesłuchanie, i nie raz, i nie dwa po jej skórze przebiegały zimne ciarki - nigdy wcześniej nie widziała Klaudiusza takiego. Prawdziwy inkwizytor, inkwizytor z krwi i kości... Jakby czarny kaptur ze szczelinami przywarł do jego twarzy. Strasznie było patrzeć i, co było najbardziej nieprzyjemne, sama Iwga, już nieco przyzwyczajona, też odczuwa jego napór, co sekundę pokonuje mdłości i ból głowy.

- Pomyśl. O tym, co cię czeka też pomyśl...

- W nosie mam... nie strasz mnie.

- Widzę, jak masz w nosie, bojowniku. Twoja osłona jest cieńsza od skorupki jaja. Nie zmuszaj mnie, żebym zrobił omlet.

- Czego chcecie? - Wiedźma, choć zła i zdeterminowana, czuła się fatalnie.

Iwga splotła mocno palce, chcąc, by wszystko to szybciej się skończyło.

- Imiona.

- Nie znam...

- Imiona! Imię twojej nienarodzonej królowej. Czy może już urodzonej, co?

Wiedźma zachwiała się.

- Stój, bojowniku... Matka cię wezwała? W tej chwili też wzywa?

- N-nie...

- Słuchaj mnie, Julio. Patrz na mnie... Myśl, zarazo, o czymś miłym... Iwgo!..

Iwga drgnęła smagnięta okrzykiem. Przeczekała eksplozję bólu głowy, dwoma palcami odsunęła oznaczoną giftem zasłonę. Wymknęła się ze swojej niszy; wiedźma była w transie, ręce Klaudiusza spoczywały na jej ramionach.

- Szukaj wezwania, Iwgo. Szukaj tego, co najcenniejsze, skarbu, najbardziej radosne... ciepłe, kochane, cholera...

- Proszę jej nie dręczyć - poprosiła Iwga.

- Co?!

- Postępuje pan z nią jak ze zwierzęciem.

- Tak?! A piątka dzieci, zamordowanych przez nią w cyrku? A dziewięć osób, zmarłych w szpitalu? A czterech chłopców, którzy zaginęli bez śladu i setka ciężko rannych, porozrzucanych po wszelkich szpitalach, to co?

Iwga ze zdziwieniem zauważyła, że Klaudiusz nie tyle zatracił zwykły chłód, co z trudem powstrzymuje wybuch szału.

- Rozumiesz? Rozumiesz, że teraz będziemy musieli wziąć pod kuratelę wszystkie wiedźmy? A aktywne trzeba będzie... nie wiem, odstrzeliwać czy jak... I ciebie, nawiasem mówiąc, też powinienem wsadzić za kraty, ponieważ królowa tak samo dobrze może usadowić się w tobie. Cholera. Choler-ra... Szukaj, Iwgo. Szukaj królowej...

- Proszę się nie denerwować - powiedziała niespodziewanie dla samej siebie Iwga.

Zobaczyła, jak błysnęły oczy w szczelinach kaptura.

- Co?!

- Proszę się uspokoić. Histeria nie pomoże sprawie, prawda? A przez pana bardzo mnie boli głowa. I ją też... - wskazała wiedźmę głową. - Proszę wziąć się w garść, Wielki Inkwizytorze.

Nie wiadomo, czy słyszeli ją strażnicy w niszach - w każdym razie stamtąd nie dochodziły żadne dźwięki; przez długą chwilę cisza w celi przesłuchań zakłócana była tylko przerywanym oddechem przebywającej w transie wiedźmy.

- Dziękuję - powiedział głuchym głosem Klaudiusz. - Dziękuję za dobrą radę. Możesz uważać, że z niej skorzystałem... Teraz zabieramy się do pracy.

Wziął z rąk przesłuchiwanej wiedźmy zmiętą kraciastą chusteczkę i starannie, bez obrzydzenia, wytarł jej zakrwawione usta.

* * *

Przesłuchanie skończyło się przed świtem; Iwga czuła się jak po kąpieli w kanalizacyjnym ścieku.

Młodą wiedźmę przepełniały namiętności. Ludzkie pobudki wydawały się jej ciepłą masą, coś jak ta breja wypełniająca po deszczu porzucone budowlane wykroty; Iwga widziała, nie wiadomo dlaczego czarno-białe, obrazy licznych ludzkich zebrań - sploty woni, dźwięków, poszarpana sieć głosów. Wijąc się z wysiłku, przykrywała tłum własnymi niewidzialnymi dłońmi i czuła, jak łaskoczą skórę miotające się w panice grudki. Zaciskała lekko palce - i puszczała, i ledwo powstrzymywała się, by nie zacisnąć z całej siły, i w tym

balansowaniu na granicy ekstazy znajdowała ogromną przyjemność...

A potem wszystko się skończyło. Teraz była dzieckiem - właściwie, kilkorgiem dzieci. Dziewczynką w balowej sukience, stojącej na środku pustej sali; gołym niemowlęciem w kompletnych ciemnościach ogrom-

nego pokoju i przemarzniętym do szpiku kości wyrostkiem w przemoczonym na wylot ubraniu. I jeszcze kimś, i jeszcze kimś innym...

Dziewczynka szła, ostrożnie stawiając stopy w ciasnych pantofelkach, szła, wsłuchując się w ciszę, z napięciem oczekując czyjegoś wezwania; niemowlę uparcie raczkowało po zimnej i gładkiej podłodze, wyczuwając przed sobą źródło ciepła, a wyrostek szedł po kolana w wodzie, czekając aż zobaczy w końcu błysk światła...

Iwga rozpłakała się ze smutku. Tak było męczące i tak nieprawdopodobnie długo trwało to wyczekiwanie.

A potem eksplodowała w niej rozkosz, jak petarda. Aż trysnęły z oczu iskry.

Dziewczynka w balowej sukni zadrżała ogarnięta słodkim przeczuciem. Zaraz usłyszy umiłowany głos i - zachłystując się śmiechem - runie mu na spotkanie. Niemowlę radośnie krzyknęło - zaraz trafi na gorącą pierś, pełną smakowitego mleka. Zrozpaczony wyrostek zmrużył oczy, ponieważ za sekundę zobaczy odległą pochodnię, rzucającą żółte błyski na oleistą powierzchnię wiecznej wody...

Iwga szarpnęła się, usiłując wymknąć się ze świata przesłuchiwanej wiedźmy - ale przeczucie absolutnego szczęścia, zalewające w tym momencie dziewczynkę, niemowlę, wyrostka, pozbawiło ją woli. Nie ma szczęścia absolutnego - nie ma poza tym światem, po co uciekać skoro, można zatrzymać się, poczekać chwilę... doczekać się...

Wyluzowała się, gotowa oddać się światowi wiedźmy - ale ktoś, kto przez cały czas czuwał na zewnątrz, jednym mocnym szarpnięciem wyrwał ją do jej własnego, wszystkimi wiatrami przedmuchiwanego świata.

* * *

Usiłowałem porzucić swoje rzemiosło. Zawsze wiedziałem, że jest niewdzięczne, okrutne i brudne... Jestem do niego przypisany, jak nikt inny. Cóż, ktoś przecież musi też czyścić doły z nieczystościami, bo inaczej świat się zachłyśnie gnojowicą...

Który to już dzień prześladuje mnie zapach dymu. Zapach rozpalających się drew...

Dokonałem zakupu domu na przedmieściach. To wielki kłopot i drogo, ale z drugiej strony - łąka i jezioro. Może zajmę się hodowlą karpi i zacznę uprawiać lilie. Może już mi czas na odpoczynek, w otoczeniu pszczół, brzęczących nad kwieciem...

... albowiem ja, i tylko ja, odpowiem za swoje działania przed tronem niebieskim... I przekleństwa pań moich wiedźm, leżące na mnie jak kora, będą mi zasługą - albo przewiną!..

Wydawać by się mogło, że Pałac Inkwizycji jest pusty. Piąta rano przypominała o sobie bladawym świtem za wysokimi zakratowanymi oknami; drzemała w swojej żelaznej klatce winda, a na poręczach mglistej, na zawsze już zadymionej i przepalonej klatki schodowej, szarym śniegiem leżał zimny papierosowy popiół.

Oczywiście Iwgę zdziwiło to, że chciał zatrzymać się właśnie tu, między piętrami, w półmroku ogromnych spiralnych schodów. Zdziwiło, że nie okazał tego w żaden sposób, a on po prostu już nie mógł widzieć tego swojego gabinetu. Ani sekretariatu, ani sekretarza, ani gońców, ani nawet tabliczek na drzwiach...

- Proszę mi dać papierosa - powiedziała Iwga szeptem.

Odruchowo wyciągnął w jej kierunku paczkę i od razu cofnął rękę:

- Przecież nie palisz!

Uśmiechnęła się leciutko:

- Teraz palę. Żal panu, czy co?

- Żal. - Schował paczkę do kieszeni.

Iwga skrzywiła się. Ten grymas nie pasował do niej. Jakby jakiś zdeprawowany fotograf przykleił do rudych włosów kompletnie obcą, dość niemiłą twarz:

- Boi się pan, że przez papierosy będę mniej zdrowa? Nie dość silna, by wejść na stos?

Oczekiwał fali rozdrażnienia, ale niczego takiego nie poczuł. Tylko zmęczenie, dlatego cicho powiedział:

- Iwga, odczep się. Nie złość mnie... Przecież jesteśmy... współpracownikami...

- Aha - ciągle ten grymas na jej twarzy.

Patrzyła w dół, w ciemną kwadratową studnię z szybem windy pośrodku.

A Klaudiusz nagle przypomniał sobie, i zdziwił się z powodu własnej niedomyślności i z tego, jak zmieniły się okoliczności. To, co wydawało się ważne jeszcze przedwczoraj, teraz po prostu zostało zapomniane.

- Przepraszam. Chciałem zapytać. Nazar?

Właściwie to nie musiał czekać na odpowiedź. Oto ją miał. Ponuro strząsa popiół z poręczy i obserwuje, jak lecą w dół szare płatki...

Poręcz została oczyszczona. Minęło dobre pięć minut, zanim Iwga uniosła głowę:

- Ile wysłał pan na stos, Klaudiuszu?

Zacisnął zęby:

- Nie ma żadnych stosów. Od ostatnich stu lat egzekucje... odbywają się w inny sposób. Tylko tak się mówi - „stos”...

- A jak się odbywają egzekucje?

- A co ci do tego?.. Humanitarnie, licho, licho, licho! Czego chcesz ode mnie, Iwgo?!

- „Usiłowałem porzucić swoje rzemiosło. Zawsze wiedziałem, że jest niewdzięczne, okrutne i brudne... Jestem do niego przypisany, jak nikt inny. Cóż, ktoś przecież musi też czyścić doły z nieczystościami, bo inaczej świat się zachłyśnie gnojowicą...”

Cytowała, nie patrząc mu w oczy. Deklamowała wyraźnie i zimno. Tylko raz głos jej drgnął - na słowie „zachłyśnie”.

- Pochlebiasz mi - powiedział. - Bardzo mi daleko do Atrika Ola.

Szczerze się zdziwiła:

- Dlaczego? Dlatego, że został spalony przez panie swoje wiedźmy?

- Nie, nie dlatego. Widzisz... Ceną za jego życie było życie królowej wiedźm. A spalić mnie mogą, to nie problem...

Obrzydzenie w końcu zniknęło z jej twarzy. Po raz pierwszy od dłuższego czasu popatrzyła mu w oczy:

- Nie wolno tak panu mówić.

Wzruszył ramionami: jak chcesz.

Na dole, tam gdzie kończyły się schody, przejmująco skrzypnęły drzwi. W prześwicie stała szczuplutka kobieta z wiadrem i szmatą; zabrała się do roboty, ale nagle zatrzymała się i zaczęła wpatrywać w stojących wysoko nad sobą ludzi. Jakby nie wierząc własnym oczom - czy to aby nie Wielki Inkwizytor?

- Ciągle nie chce mi się o tym myśleć - przyznał się cicho Klaudiusz. - Lecz będę musiał spotkać się z królową... jak Atrik Ol. Ale, widzisz, w odróżnieniu od niego nie jestem przekonany, że potrafię ją zmóc.

Sprzątaczka posuwała się ku górze, starannie wylizując szmatą jeden stopień po drugim.

- Atrik Ol też nie był pewien - powiedziała cichutko Iwga.

Klaudiusz nagle poczuł do niej wdzięczność. Może za te słowa. A może było to spóźnione uznanie dla jej poświęcenia, ponieważ to dzisiejsze zajęcie było niebezpieczne i uciążliwe, a jego współpracownica poprzedniego dnia przeżyła, najwidoczniej, poważny osobisty dramat...

- Iwgo. Opowiesz mi... o Nazarze?

Pochyliła głowę. Rudę pasma przesłoniły twarz.

- Chciałabym się umyć - powiedziała nagle. - Zmyć z siebie...

Zrozumiał wcześniej, niż dokończyła. I zrozumiał, że sam też tego od dawna chce - zmyć z siebie tę noc. Zedrzeć ze skóry wydarzenia ostatniego miesiąca, choćby na kilka godzin, ale zapomnieć o spalonej operze, przewróconym tramwaju i zakrwawionym cyrku. O psich oczach Fedory, lodowatym głosie księcia i cieniu królowej matki, niespiesznie wczołgującym się na Wiżnę i cały świat. Może Atrik Ol też coś takiego odczuwał, kupując dom na przedmieściach, chcąc „uprawiać lilie”...

- W otoczeniu pszczół, brzęczących nad kwieciem - powiedział na głos.

Chwycił Iwgę za rękę i pociągnął do windy.

* * *

Droga zajęła im pół godziny - cały ten czas oboje spali na tylnym siedzeniu. Klaudiusz zasnął błyskawicznie i głęboko, Iwga drzemała, od czasu do czasu trącając twarzą szybę i z trudem rozklejając powieki. Jakieś ogrody, domy, ulice przedmieść.

Taksówkarz przyhamował na rozwidleniu, pomyślał chwilę i skręcił w prawo; droga uciekła spod kół, teraz jechali po dwóch mocno zarośniętych koleinach w otoczeniu zroszonej nieskoszonej trawy. Taksówkarz zatrzymał wóz przed ciemnymi złuszczonymi wrotami, dumnie wystającymi z odłamków powalonego płotu. Na bramie znajdowała się nowiuteńka tabliczka: „Ul. Rzeczna 217”.

Klaudiusz, którego oczy ciągle nie dawały się rozewrzeć, niespiesznie otworzył wrota kluczem z pobrzękującej wiązki; Iwga czekała. Wyglądało to na stary, stąd i ważki, i szacowny rytuał - koniecznie otworzyć wrota, stojące, tak naprawdę, w szczerym polu. Przy zgniłym drewnianym słupie rósł czerwonogłowy, na poły ukryty w trawie grzyb.

Skrzypiące skrzydła otworzyły się. Jedno od razu zwisło na ostatnim całym zawiasie - co nie przeszkodziło Klaudiuszowi przepuścić Iwgi z galanterią przodem.

W domu pachniało wilgocią. Zeskoczyła ze stołu gapiowata mysz; do brzęku ciśniętej na stół wiązki kluczy dołączyło melodyjne dzwonienie. Iwga drgnęła; Klaudiusz wyjął z kieszeni telefon.

- Glur?.. Nie, nie chcę nawet słuchać. Wiem... Mam dwadzieścia godzin. Nie. Uważaj, że na ten okres umarłem.

* * *

Rzeka ukryła się, utonęła w szuwarach, w niskich pokręconych iwach. Przy brzegu znalazł się pomościk, na poły rozwalony, jak wrota i jak sam dom. Klaudiusz przytrzasnął kamieniem niebezpiecznie wystającą główkę gwoździa.

- Zimno - powiedziała Iwga z nerwowym uśmieszkiem. - Woda też zimna...

- Woda jest ciepła - zupełnie serio sprzeciwił się Klaudiusz.

Po przeciwległym brzegu, wolnym od szuwarów, ale za to bagnistym i grząskim, pętały się białe gęsi.

- Nie mam stroju kąpielowego.

- Też mi wielkie co - goła wiedźma...

- Proszę nie kpić.

- Dobrze, odwrócę się. Gęsi się nie wstydzisz?

Iwga zrzuciła ubranie na mostek. Zerkając na Klaudiusza, demonstracyjnie wpatrzonego w horyzont, podeszła do końca pomostu, zawahała się - spróchniały pomost, urażony jej zwątpieniem, po prostu wziął i złamał przegniłą deskę. Iwga, pisnąwszy, poleciała do wody.

Czysto. Przejrzysta woda, obejmująca czyste ciało. Czyste aż do pieprzyka, do każdego włoska...

Namacała nogami dno. Wzdrygnęła się pod dotknięciem wodorostów, wstała, poprawiła włosy. Gęsi zbiły się w stado i wolno forsowały rzekę.

- Patrz, płyną tu - powiedział zaniepokojony Klaudiusz.

- No to co?

- Ja się ich boję. - W głosie Wielkiego Inkwizytora słychać było szczery niepokój.

- Gęsi?

- Przecież płyną tu, zarazy!

Iwga ukryła twarz w wodzie. Otworzyła oczy, świat stał się zniekształcony i rozmyty, dotknięcie wodorostów już nie wydawało się obrzydliwe, a dookoła bioder dziewczyny kręciło się stadko rybek, miotając od czasu do czasu srebrzyste błyski.

Wyprostowała się, ścierając wodę z twarzy. Inkwizytor - to ci widok. Wielki Inkwizytor w pasiastych kąpielówkach - siedział na skraju pomostu, zero opalenizny, nie opalona skóra rzucała wyzwanie swoją bielą - wyzwanie latu, słońcu i mnóstwu morskich kurortów, którymi włada, jak mówią ludzie, wszechobecna firma, Najwyższa Inkwizycja... A drobni urzędnicy, pewnie już zmienili kilka warstw skóry, pomyślała Iwga z niespodziewanym i zaskakującym ją samą oburzeniem.

- Powiadają ludzie, że męscy mężczyźni mają włochate piersi. I nogi...

- Wniosek? Nie jestem męski czy golę nogi?

- Wniosek - ludzie kłamią...

Inkwizytor niepewnie wzruszył ramionami:

- To komplement?

Na prawej stronie piersi bielała półokrągła blizna. Iwga wiedziała, że taka sama, tylko mniejsza, jest i na plecach; chciała zapytać, skąd się wzięły - ale w ostatniej chwili ugryzła się w język. Dobrze jest być nietaktowną, ale wszystko ma swoje granice.

Niebo przemierzał samolot - szara igiełka, ciągnąca za sobą białą szarfę; gęsie stadko bezgłośnie przecinało odbite w rzeczce niebo i białą odrzutową strzałkę samolotu przecięło również. Przynajmniej tu panuje sprawiedliwość, pomyślała Iwga, przymykając oczy. Są w życiu takie chwile, kiedy gęsi równają się z samolotami.

- Chcę być gęsią - powiedziała szeptem. - Gęsicą... z czerwonymi łapami. Pływać sobie całe lato. Skubać trawę... A potem niech mnie nawet zarżną. Bo jaki to sens doczekać zimy?

- Ruda gęsica - Klaudiusz uśmiechnął się ledwo-ledwo. - Urodziłaś się lisicą.

Gęsie stadko skręciło do pomostu - świadomie, celowo.

- To na mnie - powiedział Klaudiusz z rezygnacją. - Od dziecka prześladują mnie gęsi. Jego wysokość książę pan też niezły gąsior - w pierwszym rzędzie...

- One mają nas w nosie - powiedziała spokojnie Iwga, ale jej optymistyczna prognoza nie znalazła potwierdzenia w praktyce.

Gęsi zwartym stadem przybiły do brzegu; Klaudiusz zamachnął się wierzbowym prętem - gęsi przywódca, imponujący gabarytami, ale nawet na oko głupszy od innych, uznał to za wyzwanie do boju. Podporządkowując się krzykliwej komendzie wodza, gęsi zgrupowały się - skrzydło do skrzydła - i jednocześnie przygięły do ziemi długie białe szyje.

- Widzisz, widzisz? - powiedział bezradnie Klaudiusz. - Przepędź je, proszę.

- Nie mogę, przecież jestem goła..

- No to ja zamknę oczy! Wyjdź, rzuć kamieniem, no przepędź te zarazy, one... Aj!..

Gęsi otoczyły Klaudiusza pierścieniem. Ich sykowi pozazdrościłoby każde serpentarium. Wielki Inkwizytor przestępował z nogi na nogę, bez przerwy wymachiwał prętem - ale z jakiegoś powodu bał się uderzyć.

- Iwga, licho... To nie jest śmieszne!.. Ja nawet spodni na sobie nie mam...

Iwga starała się zachować powagę, ale wargi nie słuchały jej, niepowstrzymanie rozjeżdżały się ku uszom, śmiech nie pozwalał oddychać.

- Ch-cha... och, nie... Czego... one... od pana... chcą?..

- To-nie-jest-śmieszne! Wyjdź, rzuć w nie czymś, butem rzuć..

- Szlachetne obuwie... w głupie gęsi...

- Iwgo, proszę cię jak człowieka!

- Ależ ja jestem goła!

- Licho-licho-licho, już zamknąłem oczy, no?!

Dławiąc się ze śmiechu, Iwga wyskoczyła na brzeg, podniosła kij, zamachnęła się z odwagą wiejskiej dziewuchy:

- A kysz mi stąd! Kysz!..

Gęsi, zmieszane otwarciem drugiego frontu rozgęgały się. Przez jakiś czas Iwga rozpędzała i odpędzała stado, potem, podniósłszy wzrok, zobaczyła, że oczy Klaudiusza są podstępnie otwarte.

- Przecież pan obiecał! - odskoczyła i zasłoniła się rękami.

- Muszę widzieć, czy jakaś zaraza nie zamierza mnie ukąsić!..

Skoczyła do wody, zwaliła się na plecy, wzbijając fontannę bryzg. Gęsi natychmiast wznowiły natarcie. Klaudiusz krzyknąwszy coś, skoczył do wody również. Przez jakiś czas gęsi stały na brzegu i obrzucały ludzi wyzwiskami - potem jednakże usłuchały albo głosu rozsądku, albo przewodnika stada, przegrupowały się i zwartym stadem pomaszerowały precz.

Iwga pływała słabo - dlatego przez cały czas starała się mieć pod nogami dno. Klaudiusz w ogóle nawet nie próbował pływać, po prostu stał do pasa w wodzie, z roztargnieniem chwytając w ręce skoczne słoneczne odbłyski.

- A czy wiedźmy mogą... zmienić mnie, jeśli nie w gęś, to może w lisicę? - zapytała szeptem Iwga. - Tak naprawdę, na zawsze?

Klaudiusz przetarł twarz mokrymi dłońmi:

- Iwgo.. A czy wiedźmy mogą odwrócić czas? Przerzucić nas... nie, ciebie nie trzeba, ty się wtedy nie urodziłaś... przerzucić mnie, Klaudiusza Starża, cofnąć o trzydzieści lat? Dobra, niech będzie o dwadzieścia osiem..

- A co tam było takiego dobrego?

Poważnie popatrzył jej w oczy. Tak poważnie, że od razu zmarzły jej stopy.

- Tam było... tak, Iwgo. Nie wiem, czy było lepiej... Po prostu było...

- A teraz nie ma? - zapytała i sama pomyślała, że przesadza z tym wyciąganiem na spytki.

Klaudiusz nie odpowiedział. Przykucnął, kryjąc się w wodzie z głową. Wstał, odgarnął z czoła sklejone włosy:

- Iwgo, wychodź na brzeg. Zmarzłaś.

- Żeby pan znowu się na mnie gapił?

- Głuptas z ciebie - uśmiechnął się Klaudiusz, wyłażąc z wody. - Wiesz, ile się już w życiu napatrzyłem? Nie mam co robić, tylko wytrzeszczać gały na twoją pupę...

Iwga aż się zakrztusiła urażona:

- Jak to nie jest ciekawe, to nie trzeba było się gapić!

I ruszyła do brzegu tak samo rzeczowo i zdecydowanie, jak orator zmierzający ku trybunie. Opierając się o pomost i nie patrząc na Klaudiusza, podeszła do swojego ubrania. Nie odwracając się i nie zasłaniając, zaczęła się ubierać, starając się żadnym gestem nie zdradzić pośpiechu. Starannie zapięła nowy suwak na starych dżinsach, poprawiła podkoszulek - i dopiero teraz odważyła się popatrzeć na Starża.

Oczywiście, ani myślał odwracać wzroku. Przez cały ten czas milczał i patrzył - o pomstę do nieba wołający brak taktu!

Nie znalazła w sobie siły, by się rozzłościć. Uśmiechnęła się, ale uśmiech był jakiś żałosny:

- No i co? Nic specjalnego, prawda? Widział pan takich kopy? I co - demonstracyjnie przeniosła wzrok na jego kąpielówki - zero efektu?

Milczał, a jej zrobiło się wstyd. Jak wtedy, kiedy w studium, gdzie wszystkie odważne dziewczyny uważały ją za tchórza i świętoszkę, a ona, żeby udowodnić coś przeciwnego, przywlokła na zajęcia pornograficzne pisemko. I jak ją nakrył z nim pan Chost, nauczyciel historii, i jak stała przed nim, i wydawało się jej, że skóra na policzkach zaraz pęknie - tak bezlitośnie przywarła do nich krew... Nie wiadomo dlaczego, ale wszystkie usiłowania bycia frywolną, obracają się przeciwko niej. I tak przez całe życie.

* * *

Pachniało wodą i łoziną. Od wielu lat unikał tego zapachu.

Nad wodą krążyły ważki. Od wielu, może zbyt wielu lat nienawidził tej ciepłej zielonkawej wody z połyskującymi wysepkami lilii. Domek na brzegu rzeki, kiedyś tak starannie pielęgnowany przez jego ojca, teraz zmurszał do cna - siedząc na rozwalającym się pomoście, Klaudiusz nie przestawał dziwić się impulsowi, który kazał mu przywieźć tutaj Iwgę.

Nie ma tu ani pofałdowanego piasku, ani dzieci, ani staruszek, ani opalonych młodzieńców z dziewczynami - ale zapach jest dokładnie taki sam. Na wieki wżarł się w jego nozdrza zapach wody i łoziny. I zapomniawszy się, mógłby zobaczyć dziewczynę w stroju koloru wężowej skóry, ze śmiechem walącą rękami w migocącą powierzchnię wody. Stare, niemal już nie bolesne wspomnienie. Po prostu ładny obrazek...

Z trudem otworzył oczy.

Iwga zmarzła, koszulka, nałożona na mokre ciało, bezwstydnie opinała pierś. Potrzebowała minuty, by uświadomić sobie ten doskwierający brak odzienia - odwróciła się, obiema rękami obciągając wilgotną tkaninę. Klaudiusz patrzył teraz na rude splątane włosy.

Zapach... Zapach łoziny i... jodły. Jasny świat, co do jasności podobny do halucynacji... Bryły gór - jakby zamarznięte, pokryte niebieskim filtrem zwierzaki...

Jakże go wtedy zdziwiło, że góry są różnokolorowe. Że płynnie zmieniają barwę,

łapiąc cienie krągłych, jak owce, obłoków.

A białe stado spływało po zboczu, jak mleczna rzeka... Grzbiety, grzbiety, kędzierzawe owcze grzbiety, dźwięk dzwoneczków - każda ma swój...

Diunka.

Cienie obłoków na porośniętych lasami zboczach.

Owcza rzeka.

Usta Diunki.

I góry milczeniem potwierdziły jego słuszność.

Uznały dotknięcie suchych ust - za część wielkiego świata. Taką samą jak dzięcioły i rzeki, białe grzbiety owiec, białe brzuszki obłoków, srebrne monetki jezior na zielonych polach i wrośnięte w ziemię, pociemniałe ze starości chaty...

Klaudiusz do bólu zacisnął palce.

Szkoda, że nie zachował ani jednego zdjęcia Diunki. Ani jednego z setek przecież, dużych i małych, matowych i błyszczących, kolorowych i czarno-białych, śmiejących się, smutnych, drobnych i niewyraźnych, oficjalnych - na legitymację studencką... Wszystko stracone. Wszystko; potem, po dziesięciu latach, usiłował znaleźć choćby jedno - na próżno. Diunka odeszła, nie zostawiwszy po sobie śladu - nawet wizerunek w nagrobnym kamieniu z latami stracił nie wiadomo dlaczego swoje podobieństwo do oryginału, zmętniał i pokrył się białymi wapiennymi zaciekami. Ta młoda kobieca twarz mogła należeć do każdej, ale nie do Diunki, jaką pamiętał Klaudiusz Starż.

Zresztą, kto powiedział, że to on ją właściwie pamiętał?

Był taki czas, kiedy nie chciał jej pamiętać w ogóle. Wyjął z życia kilka lat, zmienił miejsce nauki, na jakiś czas wyjechał z Wiżny. Jakby nie było czasu Diunki. Pusta taśma, ekran pamięci obojętnie migający szarością; jego chęć zapomnienia była tak zaciekła, a wola tak silna, że udało mu się osiągnąć coś na kształt amnezji. Potem, wspominając twarz Diunki, miał duże problemy z odtworzeniem drobnych, najdroższych rysów...

Szkoda, że ani jedno, nawet malutkie zdjęcie nie wpadło gdzieś w szczelinę między ścianą i kanapą. Szkoda, że nikt z jej rodziny nie został w Wiżnie - Klaudiuszowi nie udało się potem trafić na ich ślad...

A może to wszystko nie jest przypadkowe? On, sprawca dwóch poważnych przestępstw - wezwania niawki do świata żywych i przekazania ukochanej w ręce oprawców - został za karę odsunięty od jakiejkolwiek szansy wspomnień. Co oznacza - odsunięty od prośby o wybaczenie, próby odkupienia...

Drgnął. Iwga patrzyła mu prosto w oczy, i w głębi jej zawsze czujnych oczu widniał teraz niejasny niepokój. Wyczuła zmianę jego nastroju i nie mogła zrozumieć, w jaką też studnię nagle zwaliła się nagle jego dusza.

Zmiana losu.

Gdzieś tam, za murami leniwej słonecznej ciszy, w nieprawdopodobnie odległym Pałacu Inkwizycji miotał się przygnieciony pełnomocnictwami Glur. Po wielkich i małych drogach miotali się kuratorzy, słali do Wiżny rozpaczliwe depesze, wpadali w histerię i przeklinali Wielkiego Inkwizytora, a ten siedział na spróchniałym pomoście i patrzył na dziewczynę pokrytą gęsią skórką.

- Ciągle jeszcze ci zimno?

Uśmiechnęła się niemal niewidocznie:

- Klaudiuszu, mam do pana prośbę. Kiedy... jeśli będzie już tak naprawdę niedobrze...

przecież może się coś takiego zdarzyć... proszę mi powiedzieć - „gęsi”. Przypomnieć mi, to może będzie lżej...

- Dość kpin - powiedział urażonym głosem Klaudiusz. - Możesz sama mi to powiedzieć... Też mi znalazła powód do żarcików...

* * *

Mysz, któryś już raz przepędzona ze stołu, oburzona krzątała się w kącie, pod stertą starych książek i innych maneli. Elektryczny czajnik zagotował wodę dziwnie szybko - chociaż, może, to czas Iwgi czepiał się każdą sekundą o to „teraz”, usiłował rozciągnąć, utrzymać, nie uciekać do „potem”...

Usiłowała sobie wyobrazić, jak wyglądał Klaudiusz Starż dwadzieścia osiem lat temu - i nie potrafiła. Miała wrażenie, że od dziecka był taki, jakim go widzi obecnie.

Zresztą, takiego, to go nie widziała jeszcze nigdy.

Oto stoi potężny dąb - kto dojrzy żelazną skrzynię, leżącą pod jego korzeniami i zmuszającą gałęzie do usychania, jedna po drugiej. A co dopiero dowiedzieć się czy to złoto w skrzyni, czy kamienie, czy, co

najprawdopodobniejsze, zetlałe kości - pytaj dębu...

Dziś przed oczami Iwgi po raz pierwszy ujawniła się tajemnica, istnienia której domyślała się tylko czasami. Ciężki kamień na szyi Klaudiusza Starża.

Przecież tam była kobieta, myślała Iwga i przeszły ją ciarki, i nie było to przypuszczenie - niezłomna pewność. Tam, w przeszłości cynicznego posiadacza ogromnego łoża, widniało widmo kobiety, widniało i wypełniało dziwnym sensem ciche słowa o tym, co wtedy - było... A czego teraz nie ma.

Z jej ust uleciało niemal bezwiednie:

- Ja też - nie mam.

Nie powinien był jej zrozumieć. Powinien był unieść ze zdziwieniem brwi i zapytać: „Słucham?”

Brwi rzeczywiście ruszyły ku górze, ale w połowie drogi zatrzymały się. Złączyły nad nasadą nosa i Iwga zrozumiała, że jej słowa, rzucone tak bezwiednie jak piłeczka, której nie można złapać, nie przeznaczona do zabawy, która i tak upadnie na ziemię... Że jej słowa zostały schwytane jak piłeczka. I rzut zostanie zaliczony.

- To nie jest problem, Iwgo. To nie jest nieszczęście, po prostu życz Nazarowi szczęścia... To nie dramat. To po prostu wolność. - Niewidzialna piłeczka przeleciała na jej połowę boiska. Zawisła wysoko nad boiskiem, czekając na jej decyzję.

- A pan wybiera taką wolność od dwudziestu ośmiu lat?

Piłeczka runęła na pole rywala. Klaudiusz milczał; para nad jego czaszką rozwiewała się i rzedła.

Kiedyś, w pokoju bursy, gdzie jedno obok drugiego stało dziewięć skrzypiących dziewczęcych łóżek - tam, w wielkiej nieprzytulnej izbie, rozmawiało się wieczorami o mężczyznach i o ich miłości.

Przeważająca większość osobników płci męskiej wydawała się być okrutnymi zdrajcami - ale święcie wierzono, że wśród nich są tacy, którzy zdolni są zachować miłość aż po grób. Jak łabędzie, powtarzała z pianą na ustach pewna wielkonosa, temperamentna blondynka w wieku piętnastu lat i sześciu miesięcy. Jeśli jedno umrze - drugie też...

Iwga nie była pewna, czy interesują ją te rozmowy. W tamtym czasie problem męskiej wierności nie był dla niej w jakimkolwiek stopniu problemem znaczącym. Teraz może trudno w to uwierzyć, ale jeszcze kilka lat temu interesowały ją bardziej książki podróżnicze, niż powieści o miłości...

Oto siedzi obok Klaudiusz Starż. Czy ktoś powie, że przypomina bohatera melodramatu?

Nad całym jego życiem leży cień tej kobiety. Nad jego łożem-lotniskowcem, nad jego podziemiem, gdzie przesłuchuje wiedźmy, nad zmurszałym domkiem-daczą... I nad jego grobem też będzie leżał cień tej kobiety. Na wieki... Wielkonosa blondynka, kiedyś rozprawiająca o łabędziej wierności, wyobrażała to sobie zupełnie inaczej. Mało co rozumiała w życiu, ta blondasta sąsiadka Iwgi z bursy...

- O czym myślisz, Iwgo?

- Tak sobie...

- Chodźmy, zrobimy ognisko.

- Dla kogo?

Słowa same uleciały z jej ust, uświadomiła sobie, co powiedziała, dopiero przechwyciwszy jego pełne wyrzutu spojrzenie.

* * *

Ognisko - to niekoniecznie egzekucja.

Ognisko - to przytulny zapach dymu. Ognisko - ciepło i ochrona, miękkie maźnięcia światła w aksamitnym mroku, sypiące się w niebo iskry, wspaniałe obrazy, pojawiające się przed oczami, jeśli ktoś długo, bez przerwy, wpatruje się w ogień...

- Klaudiuszu... czy mogę zapytać?

- Oczywiście.

- Co się z nią... stało? Z tą kobietą?

Pauza.

Beznamiętna twarz, podświetlona płomieniem. Iwga była pewna, że od dawna nikt nie zadawał Klaudiuszowi Starżowi tego pytania. A może wcale nikt nie zadawał.

Albo? Roznamiętnione pieszczotami, dotknięciami tych rąk... Oszołomione w tym bezkresnym łożu, jego liczne kochanki nagle odczuwały obecność cienia. Cienia tej jedynej, dawnej kobiety, może odczuwały rozczarowanie i zazdrość, może któraś z nich zapytała kiedyś: co się z nią stało?

Klaudiusz milczał, ale Iwga już wiedziała, że odpowie.

Ognisko wznosiło w swoich trzewiach fantastyczne pałace - i samo je natychmiast burzyło, przekształcając w chmury iskier, w chaos, w popiół.

- Zginęła, Iwgo. Utonęła.

- Dwadzieścia osiem lat temu?

- Może być twoją matką, mogła być. A tak - jesteście rówieśniczkami. Jesteś nawet starsza - kącik ust drgnął niemal niezauważalnie.

- I przez te wszystkie lata...

- Nieważne.

- Ależ nie, ważne... mnie się wydaje, że pan uważa się za winnego. Ale przecież ona nie zginęła z pana winy?

Trzasnęła, łamiąc się, kolejna ogniska konstrukcja.

Klaudiusz starannie podsycił ogień. Ognisko przywiędło na chwilę - i rozgorzało ponownie. Krąg światła rozszerzył się i w nienaturalnej, wacianej ciszy samotnie i nieśmiało chrumknęła samotna żaba.

- Odzwyczailiśmy się od... ciszy. W Wiżnie nigdy nie ma ciszy, prawda, Iwgo?

Westchnęła. Wstała na czworaka, przelazła na drugą stronę ogniska, wlokąc za sobą koc.

Klaudiusz nie oponował.

Usiadła obok niego. Tak blisko, że gdyby chciała, mogłaby położyć głowę na jego ramieniu. Mogłaby, ale się nie odważyła. Wtedy on westchnął i przygarnął ją do siebie.

Minuta. Druga. Wieczny pląs płomieni. Cisza.

- Ogień... się nie zmienił. Prawda? Jak się pomyśli... wieki, tysiąclecia, wszystko się zmienia, i tylko ogień... patrzyli w niego starożytni, ponurzy... Oni - tak jak my teraz, tysiące lat temu. Aż w głowie się kręci, jak człowiek pomyśli... Prawda?

- Prawda.

- Klaudiuszu... Nie zdarzało się panu, że chciał coś powiedzieć i nie mógł? Jakby... nie wymyślono jeszcze takich słów? Jakby ich nie było? Zdarzało się tak?

- Tak...

- Ja... nie chcę spać. Siedziałabym tak... do świtu. Ponieważ...

- Dobrze, Iwgo. Dobrze. Posiedzimy... Szczególnie, że niewiele już zostało.

Ułożyła głowę wygodniej i w rozkoszy przymknęła oczy.

* * *

O siódmej służbowy samochód stał już przy rozwalonych wrotach. Nie dawał sygnałów, nie zwracał na siebie uwagi - po prostu czekał w milczeniu. Iwga poczuła chłód w żołądku.

- Mamy jeszcze dwadzieścia minut - powiedział spokojnie Klaudiusz. - Zdążymy napić się herbaty.

Mysz krzątała się w kącie. Jak wczoraj.

Ręce Klaudiusza leżały na brzegu stołu, po obu stronach filiżanki. Nie opalone, ze śladami niedawnego zacięcia, z widocznymi sznurkami żył.

Milczał. Tak długo, że samochód przy bramie uznał za stosowne delikatnie dać o sobie znać.

- Klaudiuszu...

- Tak?

- Zawsze mi się wydaje - powiedziała szeptem. - Kiedy się kogoś traci... człowiekowi wydaje się, że jest winien. A u nas na wsi, w Tyszce, gdzie się urodziłam, tam na cmentarzu był taki dobry lum...

Zamilkła. Samochód odezwał się ponownie.

Klaudiusz uśmiechnął się blado:

- Dziwna ta nasza rozmowa. Jak przed otwartymi drzwiami. Musimy iść, mieliśmy czas się nagadać... A teraz już tego czasu nie mamy. Drzwi są otwarte, a my to odciągamy i, jak się okazuje, coś ważnego nie zostało powiedziane, a drzwi przecież już otwarte, i czekają...

Wstał. Wylał przez okno niedopitą herbatę, starannie zdjął z wieszaka elegancką marynarkę bez śladu zmarszczeń, jak świeżo wyprasowaną.

- Idziemy...

- To był dobry lum - powiedziała Iwga szeptem. - I całkiem niedużo brał za pocieszenie. Więc on mówił, że wina istnieje tylko w naszej świadomości, że nie powinniśmy nią siebie obciążać...

- Idziemy, Iwgo.

Gęsi czekały na Wielkiego Inkwizytora za progiem; Iwga zrobiła krok do przodu, podnosząc pręcik. Białe ptaki załopotały skrzydłami, zafalowała trawa przygnieciona pędem powietrza jak z wirnika śmigłowca - ale Klaudiusz przeszedł obok, zupełnie zapomniawszy, że powinien się bać gęsi. Iwga nawet odczuła coś na kształt rozczarowania; do samochodu zostało dwadzieścia kroków... osiemnaście kroków... siedemnaście...

- Nigdy nie widziałam - powiedziała Iwga szeptem - człowieka, który mógłby przez trzydzieści lat kogoś tak pamiętać... tak pamiętać. Ja, jak się okazuje, nigdy nie wierzyłam starym bajkom o wiecznej miłości...

- Jesteś sentymentalna, Iwgo.

- Nie.

- Tak... To nie jest bajka. To nie jest wesołe. I najprawdopodobniej to nie była żadna miłość.

- Będzie się pan śmiał, ale ja...

Zamilkła.

Szeroko otworzyły się niklowane drzwi:

- Niech zginie zło, patronie...

Zapach wody i trawy zastąpiła woń rozgrzanego wnętrza. Kierowca pośpiesznie zawrócił, ręka Klaudiusza sięgnęła do telefonu - ale po drodze się rozmyśliła. Może Wielki Inkwizytor uznał, że odsunie powrót do obowiązków jeszcze o trzy minuty; jego dłoń jakby mimochodem legła na dłoni towarzyszki podróży:

- Co chciałaś powiedzieć, Iwgo? Dlaczego miałem się śmiać?

Milczała, przygryzając wargę. Jej dłoń wilgotniała i wilgotniała. I stawała się gorąca, lepka - dobrze by było, żeby Klaudiusz tego nie zauważył.

Teraz już nie powie.

Nie przyzna się, jak wiele dla niej znaczy jego zaufanie. Że wszystkie sekrety Inkwizycji nie są nic warte w porównaniu z tą dziwną tajemnicą z jego życia. I jak głęboko szanuje tę jego tajemnicę.

Rozdział 10

Młodzieniec przyjechał z daleka. Do akademika, w którym od trzech dni zajmował twarde łóżko, do uniwersytetu, gdzie czekała na niego surowa komisja egzaminacyjna, miał dwadzieścia minut spacerkiem, ale wyszukał w kieszeni monetę i wszedł pod sklepienie metra. Nie dlatego, by miał niepotrzebne pieniądze, nie dlatego, że jakoś specjalnie się śpieszył, po prostu nie potrafił sobie odmówić przyjemności. Podziemne królestwo jeszcze nie stało się dlań nudną powszedniością, było atrakcją.

Schodząc po szerokich schodach, zawilgoconych tysiącami stóp, młodzieniec nie wiedział jeszcze, że obleje egzamin. I co było nieprawdopodobne, nigdy więcej w życiu nie znajdzie w sobie dość odwagi, by zejść do metra. I że wyjedzie do odległego miasteczka, gdzie przez wiele jeszcze dziesięcioleci nikomu nie przyjdzie do głowy kłaść pod ziemią tory. I stanie się cichym buchalterem, który przeżyje swoje życie spokojnie i szczęśliwie - jeśli nie liczyć tych koszmarnych nocy, kiedy w odległym hałasie elektryczki słyszeć będzie stukot podziemnych kół...

Chłopak nie wiedział, że dzisiejsza jazda metrem odmieni jego los. Kupił kwadratowy bilecik i wsunął go w szczelinę bramki.

Na stacji było ludno; szary pociąg przyjechał po dziewięciu sekundach, tłum pośpiesznie ulokował się w wagonach, młodzian nie szukał nawet wolnego miejsca - te były nawiasem mówiąc zajęte co do sztuki - od razu ustawił się przy zamkniętych szklanych drzwiach, prowadzących do kabiny maszynisty. Miał szczęście - w beżowej farbie, pokrywającej szkło, nieznani chuligani zdążyli już wydrapać szczelinę obserwacyjną, a to znaczyło, że abiturient może sobie popatrzeć, jak mu na spotkanie pędzą szyny...

Czuły głos zapowiedział następną stację. Pociąg ruszył, abiturient wstrzymał oddech. Przez kilka sekund po jego głowie kotłowała się obrazoburcza myśl: a co by się stało, jakby zamiast egzaminów na ekonomię wziąć i nauczyć się fachu maszynisty pociągów metra?

W połowie odcinka pociąg nabrał niewiarygodnej z punktu widzenia chłopaka prędkości. Za oknami cienko śpiewały czarne przewody - w każdym razie młodzieńcowi wydawało się, że to właśnie one śpiewają. Cienkimi, dziecinnymi głosami. A potem szklane drzwi niespodziewanie uderzyły go w twarz i to tak, że z oczu natychmiast popłynęły łzy, a nos wypełnił się gorącą krwią. Pociąg zahamował tak gwałtownie, jak nigdy nie hamują szanujące się pociągi.

Ktoś upadł. Na abiturienta zwalił się duży policjant, wracający z nocnej służby, a na policjanta - chuda kobieta w dżinsach. Wywróciła się czyjaś torba, po podłodze zaczęły się toczyć jabłka, tubki pasty, pudełeczka z lekarstwami; tego wszystkiego młodzieniec nie widział - cały wagon chyba zwalił się na niego, wdusił w szklane drzwi, zaraz zmiażdży na placek...

Zaczęły płakać, przekrzykując się, dzieci. Długą wiąchę puścił policjant i wszyscy mężczyźni w wagonie odezwali się bardziej lub mniej soczystymi wiązkami.

- Metro, żeby je...

- Drzewo wiezie, swołocz, czy co?

- Ręce mu z dupy rosną, gnojowi?

- Po palcach depczesz, kurna! Palec złamany, ja tego tak nie zostawię, ja mu coś tam gorzej jeszcze połamię...

- Cicho, dziecino, zaraz pojedziemy... Zaraz wyjdziemy, niech go cholera, pojedziemy autobusem, cicho już, no cicho...

I wtedy abiturient, jeszcze przyklejony do szklanych drzwi, usłyszał rozmowę w kabinie. Głuchym zdławionym głosem odzywał się maszynista, metalowo - jego liczni rozdrażnieni rozmówcy w głośniku:

- Dwudziesty siódmy, co się tam u ciebie dzieje? Co się dzieje?

Niezrozumiała odpowiedź.

- Na ręcznym też? Nie otwierają się?

- Dwudziesty siódmy...

Rozpaczliwa wiącha.

- Dwudziesty siódmy, słuchaj uważnie...

- Na szynach!.. Oj, mamo... Mamusiu...

- Dwudziesty siódmy?!

Podniecone głosy, przekrzykujące się wzajemnie. Ciężki oddech, znowu przekleństwa.

- Dwudziesty siódmy, spokojnie. Spokojnie, słyszysz mnie?..

- Mamuś... ratuj, przebacz... Oj, nie trzeba, nie...

Abiturient słyszał rozmowy jako jedyny z pasażerów; prowincjusz, zaledwie piąty raz w życiu jadący metrem; stał, przycisnąwszy ucho do szklanych drzwi i jego usta same rozciągnęły się do uszu. Z boku raczej nie wyglądało to na uśmiech.

Pasażerowie zaczęli się dusić. Pociąg stał, nie było dopływu powietrza, ktoś usiłował otworzyć okno, ktoś wachlował się dłonią, ktoś przestraszony uspokajał nie mniej wystraszone dziecko. Policjant w końcu odsunął chłopaka i mocno zastukał dłonią w metalową futrynę:

- Co tam się dzieje? Śpisz? Nie możesz gęby otworzyć i powiedzieć ludziom, co się dzieje?

Jakby w odpowiedzi na jego rozdrażnienie w głośnikach rozległ się szelest. I zdławiony głos, całkowicie niepodobny do czułego tenoru lektora zapowiadającego przystanki - zdławiony, niewyraźny głos wymamrotał do zaniepokojonych ludzi:

- Obywatele pasażerowie, kierownictwo metra przeprasza za niewygody związane, powstałe... będą usunięte. Minutę cierpliwości... cierpli...

I w tej samej chwili abiturient, przyciśnięty do ściany, i policjant, bezsilnie ściskający pałkę, i chuda kobieta, siedząca na podłodze, i jeszcze inna, usiłująca pozbierać wywalone z torby rzeczy, ta - z plączącym dzieckiem na kolanach i wiele dziesiątków schwytanych w pułapkę kobiet i mężczyzn usłyszeli najpierw cichy, potem coraz bardziej bezczelny śmiech.

Tak się śmieją ludzie, nie otwierając ust. Niejawny rechot, ale taki triumfujący, szydzący, przepełniony zadowoleniem odgłos. Słysząc go, cała zawartość pociągu - od szczeniaka, przewożonego pod pachą grubego piegowatego chłopca, do samego maszynisty, noszącego dumne miano „dwudziesty siódmy” - wszyscy ci ludzie i zwierzęta, łącznie z młodym abiturientem, wpadli w panikę graniczącą z szaleństwem.

Ten tunel nie znał jeszcze takich dźwięków, takiego rozpaczliwego krzyku. Takiego brzęku wybijanych okien; najsilniejsi, obdarzeni niezmiernym instynktem

samozachowawczym, zdołali wydusić okna, odepchnąć kobiety i dzieci i wyskoczyć z zamkniętej przestrzeni wagonów - żeby od razu wpaść pod koła, ponieważ pociąg ruszył.

Śmiech nie cichł. Płynął ze wszystkich głośników i tam, na zewnątrz, słysząc ten śmiech, ludzie kamienieli na ruchomych schodach. Same schody pod ich stopami nieruchomiały również; kobiety w mundurach i policjanci z krótkofalówkami miotali się, nie wiedząc kogo wzywać na pomoc; tłumy, oczekujące pociągów na stacjach, zbijały się w stado, usiłując możliwie daleko odsunąć się od peronów - ponieważ wszystkie pociągi, znajdujące się w tym czasie w tunelach, rozpoczęły koszmarny korowód.

Abiturient, wciśnięty w kąt - a tylko w ciemnym kącie można się było ustrzec rozdeptania przez dziesiątki ciężkich stóp - widział, jak przelatują za oknami stacje. Biały wybuch, zmiana tonacji w pieśni przewodów i znowu krzyk, i znowu huk, i kompletna ciemność, ponieważ światło w wagonie dawno temu zgasło... I wczepieni w siebie ludzie, i mocny, ostry fetor czyichś odchodów oraz śmiech, przenikający nawet przez zaciśnięte na uszach dłonie. Śmiech, narzucający pokorę. Poczucie beznadziei. Koniec...

„Incydent w metrze” trwał dwadzieścia dwie minuty, potem kobiecy głos, śmiejący się w głośnikach, pogardliwie prychnął na zakończenie - i odszedł. Oddalił się.

Potem, kiedy oddziały obrony cywilnej zeszły do tuneli, kiedy zdołały ugasić pożary, kiedy pociągi z powybijanymi oknami udało się doprowadzić do stacji i ruszyły do góry nosze z poszkodowanymi - wtedy w strumieniu ledwo trzymających się na nogach ludzi, pod błękit nieba tego przeklętego dnia wydostał się młody abiturient, miłośnik metra. Wlókł się po ulicy, nie zauważając, że ma mokre spodnie; jego zeznania, zapisane na służbową wideokasetę, po czterdziestu minutach trafiły przed oblicze Wielkiego Inkwizytora. Trafiły w liczbie wielu innych, jednakowo poplątanych i bezwartościowych.

Jutro młodzieniec wróci do domu.

A za tydzień wyłysieje, jak kula bilardowa. Z powodu straszliwego stresu.

Chociaż, jak sobie tak pomyśleć, to po co buchalterowi włosy?

* * *

Starszy pan czuł się źle od samego rana. Święto było zagrożone; ale pięcioletni wnuczek, już zamierzający urządzić w domu piekielną awanturę, ucichł po rozmowie z matką. Malec, ledwo sięgający głową ponad stół, po raz pierwszy mógł świadomie zestawić w umyśle „chcę na festyn” z „dziadek źle się czuje” i dokonał wyboru: podporządkował się, pogodził. Dziadek rozczulił się. Dziadek wziął się w garść, położył pod język mocno pachnącą tabletkę i poprowadził wnuka na niezwykłe widowisko - tradycyjne wyścigi balonowe.

Już wczoraj mówiło się, że w związku z ostatnimi wydarzeniami w Wiżnie wyścigi będą odwołane, ale już wczoraj dziadek wiedział, że tak się nie stanie. Zbyt duże pieniądze latają podczas owych wyścigów, zbyt duże pieniądze znajdują się na reklamowych stendach, zbyt wiele szanownych krajów przysłało na święto swoich reprezentantów, zbyt poważną rzeczą jest tradycja, nie można jej, ot tak sobie, zmienić...

Bilety były kupione z wyprzedzeniem. Niedrogie, ale znośne - bez wstawania z drewnianej trybuny można

było obejrzeć większą część pola. A chłopiec, stojąc na kolanach dziadka, widział wszystko na świecie, a kiedy balony wystartują, to widzami staną się wszyscy, nawet ci, co nie kupili biletów i stoją za ogrodzeniem, za gęstym - danina ostrożności - szpalerem policjantów z tarczami i pałkami. Chłopiec na dziadkowych kolanach kręcił szyją, nie wiedząc na co najpierw skierować wzrok: na paradę załóg, składających meldunek Przewodniczącemu Towarzystwa Balonowego, czy na uzbrojonych wujków w ładnych mundurach, w hełmach, z gwizdkami, radiostacjami i pistoletami...

Starzec westchnął. Świeże powietrze, słaby wiaterek - poczuł się znacznie lepiej. Niemal nie czuł serca i wiedział, że to dobrze tak się nie rozklejać. Przecież wnuk jest taki szczęśliwy...

Sygnał startu.

Liny, utrzymujące do tej chwili na ziemi wszystkie te niewyobrażalnie kolorowe konstrukcje, z widoczną ulgą puściły; trybuny rozwrzeszczały się, witając ulubieńców, dając upust przepełniającej je radości i wylewając ją w bezchmurne tego dnia niebo. Zachwyt, wywołany egzotycznym widowiskiem, głośną muzyką i świetną pogodą zaowocowały powszechną nieokreśloną wesołością; chłopiec deptał kolana dziadka, wrzeszcząc i podskakując, oszołomionym wzrokiem odprowadzając pstre balony, wznoszące się coraz wyżej i wyżej - zresztą i sam staruszek, od wielu dni przebywający w głuchej depresji, poczuł świeże dotknięcie wiatru.

- Leci! Leci! „Jastrząb” jest najwyżej, patrz, dziadku!..

- Drodzy widzowie, właśnie zaczął się pierwszy etap wyścigu, więc z zamierającym sercem obserwujemy...

- Dziadku, patrz, a ten czerwony ma ogon!.. A tam helikopter lata, dziadku, tam helikopter lata! O, zobacz...

Niebo rozkwitło.

Balony wznosiły się coraz wyżej i wyżej, od czasu do czasu na trybunę padał cień - wtedy dziadek z wnukiem widzieli słońce, przebijające przez cienką, różnobarwną tkaninę. Balony odwracały się, wiły się reklamowe szarfy - tłum gapił się z zapartym tchem na pomysłowe wybryki organizatorów. Balony szybowały, zlewając się z błękitem albo jaskrawie odbijając się od jego tła - boki wielu z nich zmieniały barwy w zależności od temperatury, wiatru, nie wiadomo od czego jeszcze; grzmiała orkiestra dęta, ktoś wystrzelił racę i został od razu usunięty z terenu zawodów za złamanie przepisów. Wydzierał się do mikrofonu komentator - staruszek nie słuchał go, pochłonięty widowiskiem. Jeśli mnie tak to bierze, jeśli mnie się tak podoba, to jak musi przeżywać to dzieciak?..

W tej samej chwili największy i najwyżej wiszący balon, reprezentujący chyba ogromną fabrykę obuwia i nazwany „Jastrząb”, zjeżył się, jak zgniła grucha i zaczął raptownie tracić wysokość.

Jęknęły wystraszone trybuny. Balon opadł tak nisko, że spod pomalowanego kosza na wszystkie strony prysnęli gapie - na szczęście, daleko za ogrodzeniem, tam, gdzie nie było trybun i było mniej ludzi; niemal dotknąwszy ziemi, balon nagle błyskawicznie nadął się ponownie, i ludzie zaczęli krzyczeć z zachwytu - w jego konturze wyraźnie widać teraz było twarz klowna; z okrągłym nosem i sterczącymi uszami, z rozciągniętymi w wesołym uśmiechu ustami.

- To ci numer - powiedział dziadek. - Wcześniej niczego takiego... patrz-patrz, wcześniej niczego takiego tu nie robili!

Komentator, który powinien był w tym momencie rozjazgotać się entuzjastycznie, nie wiadomo dlaczego milczał, natomiast głośniej zagrzmiała orkiestra; „Jastrząb”, którego nazwa nie odpowiadała w tej chwili kompletnie kształtowi balonu, wzbijał się coraz wyżej i rozdymał, aż wkrótce był wielki jak dwa „Jastrzębie” i ludzie na trybunach rozdziawiali gęby, ponieważ balon, wydawało się, zajmował pół nieba, inne wydawały się przy nim koralikami, drobiazgiem.

- Patrz-patrz! - powtórzył dziadek. - Kiedyś takich...

Trybuny zamilkły zdziwione.

Balony zachowywały się jakoś dziwnie: jeden wirował, wzbijając się i opadając po mocno skręconej spirali, inny szamotał się, bujając koszem. Widać było, jak załoga kurczowo wczepia się w pląsające burty Trzeci balon spłaszczył się, stał się niemal naleśnikiem, czwarty wyciągnął się jak sopel, piąty wirował niczym bąk, coraz szybciej i szybciej, nienormalnie szybko, a reklamowe taśmy wirowały wraz z nim, jak siedzenia łańcuchowej karuzeli...

„Jastrząb” ciągle rósł. Komentator milczał, dziadek oderwał wzrok od nieba.

Na środku pola stał Przewodniczący Towarzystwa Balonowego, twarz miał białą jak talerz. Twarz wykrzywioną przerażeniem.

Zaniepokojony staruszek zaczął się kręcić. Odwrócił się do wnuka - i dlatego nie zobaczył.

A warto było zobaczyć.

Chwilę przed wybuchem „Jastrząb” zapłonął jak papier - i od razu pękł, miotając na wszystkie strony nieba płonące strzępy.

Trybunom wystarczyło kilka sekund ciszy.

Kompletnej ciszy, w której niepotrzebnie i świętokradczo huczała orkiestra; potem również trąby niespokojnie umilkły i, jakby doczekawszy się pauzy, eksplodował ogniem drugi balon - z odległego zamorskiego kraju, zielony ze srebrem, i ogniste kłaki posypały się na głowy skamieniałych ludzi.

A potem wtrącił się do rozgrywki wiatr.

Wiatr najpierw podchwycił wrzask, jaki wyrwał się jednocześnie ze wszystkich gardeł, zawinął go jak trąbę powietrzną i podrzucił do góry - wraz z pozostałymi na niebie balonami. Te straciły sterowność, zachowując swoje barwy i lśnienie choinkowych zabawek, tak samo jak i one kruche; o zielone pole, zachowujące pamięć o niedawnej paradzie, ciężko gruchnął okopcony kosz z załogą zniszczonego „Jastrzębia”, w powietrze wzbiły się grudy ziemi i wyrwana z korzeniami murawa - i dopiero wtedy ludzie na ławkach poderwali się.

Szpaler policjantów, wstrząśniętych jak i reszta widzów, łańcuch tych obwieszonych bronią policjantów wytrzymał piętnaście sekund. Ludzie rzucili się do ucieczki, niemiłosiernie depcząc się wzajemnie.

Dziadkowi wydawało się, że tylko on patrzy do góry. Tylko on widzi, jak balony są porywane wichrem - w ciągu pół minuty odleciały potwornie daleko, były już nad miastem, nad dzielnicami mieszkalnymi i konsekwentnie, w równo odmierzonych odcinkach czasu, wybuchały, zmieniając się w postrzępione pochodnie, spadające i spadające...

Staruszek wyraźnie zobaczył swoje starutkie podwórko. Młodszego wnuka w wózku i swoją córkę, jak zawsze rozwieszającą pieluszki na płaskim dachu; ogień i śmierć, walące się z jasnego nieba...

Nic więcej nie widział.

Silny ból w sercu i zalewający wszystko mrok pozbawiły go możliwości obserwacji...

Wielki Inkwizytor Wiżny, przeglądający potem wykaz ofiar, przeoczył nazwisko pana Fedula, w swoim czasie wspaniałego dyrektora trzeciego wiżneńskiego liceum. Nie wiadomo, co poczułby Wielki Inkwizytor na widok tego nazwiska w żałobnym wykazie; ale nie zobaczył go. Zbyt długa była ta lista.

* * *

Nadmiar przypraw szkodzi potrawie, jak młodzieńcowi szkodzi czasem zbytek wesołości... Kucharka wie, że mnie odrzuca od zapachu kminku.

Panie moje najpierw tworzą nie zabójstwo - chaos tylko. Farsę, od której krew ścina się w żyłach, bawią się jak kot z myszą, albo czerpią może siłę ze strachu przerażonych tłumów? Albowiem panie moje coraz silniejsze są, i lud ucieka z miast, zaszywając się w lasach i wąwozach, dziczejąc...

... A kto wam powiedział, że wszechświat, jakim go postrzegamy, będzie niezmiennym na wieki?..

Jeśli tak będę myślał, to i mnie samemu nie uda się uniknąć oskarżenia o wywrotowe myślenie.

Panie moje wiedźmy nie chcą zmieniać wszechświata; tak wilk, żyjący w jednym zagonie z kurami, nie chce zmieniać otaczającej go rzeczywistości, on po prostu odżywia się niezbędnym mu pożywieniem...

Ciężki cień wisi nad duszą moją. Nie wiem, co będzie jutro...

* * *

Wieczorem zaczęła się panika na dworcach.

Ludzie mówili, że pewna jasnowidzka, już od pół wieku żyjąca w wilgotnej piwnicy na przedmieściu Wiżny, dokładnie określiła, że nadchodzi „czas wiedźm” - co dla zwykłego mieszczanina oznacza koniec świata. Ludzie mówili, że wysocy państwowi urzędnicy wiedzieli o tym od dawna i przygotowali dla siebie schronienie - mówili też, że sam Wielki Inkwizytor ma za kochankę królową wiedźm.

Spikerom, uspokajającym z ekranów telewizorów, nikt nie wierzył. Być może dlatego, że na dnie ich profesjonalnie życzliwych oczu czaiła się panika; wszystkie nowiny, nawet te z najdalszych krajów, były dziwnie podobne do kroniki wiżneńskiego dworca.

Za bilet trzeciej klasy płacono złotem. Na peronach ryczały wywożone za miasto dzieci - niemal wszystkie odczuły w tych dniach niejasny strach, wiele z nich, w tym dobrze wychowani uczniowie, budzili się po nocach z krzykiem, na mokrym prześcieradle; drogami ciągnęły sznury samochodów i autobusów, letnia Wiżna pustoszała w oczach.

Po ulicach snuł się czarny dym. Przeklęte balony, uczestniczące w tradycyjnej gonitwie, zwaliły się na przedmieście i wypaliły całe kwartały, cała służba przeciwpożarowa Wiżny dzień i noc stawała na głowie. Pożary nie chciały gasnąć, a zdławione, odradzały się; w te i z powrotem miotały się karetki z centrum medycznego. Pikiety i marsze protestacyjne zostały zakazane decyzją Rady Państwa - dlatego ludzi, którzy przyszli po obronę pod Pałac Inkwizycji, rozpędzono strugami wody.

Przyroda, do tej pory obojętnie obserwująca ludzką krzątaninę, w końcu postanowiła wnieść swój udział do zachodzącego: w środek lata, niech nawet deszczowego i chłodnego, wdarł się nagle przenikliwy jesienny chłód. Niczego nie podejrzewające lipcowe kwiaty, zwiędły w ciągu jednej nocy maźniętej szronem.

Książę zatwierdził dekret Rady Pastwa o wprowadzeniu w mieście stanu wyjątkowego. Klaudiusz Starż podpisał rozporządzenie o aresztowaniu wszystkich bez wyjątku wiżneńskich wiedźm.

Brygady drogowe, zmobilizowane przez Inkwizycję, ustawiały na skrzyżowaniach kamienne płyty ze znakami Psa. Z miejskiego ośrodka usług rytualnych zostały zabrane wszystkie kamienie przygotowane na nagrobki i w podziemiach Pałacu pracowało nad nimi pięciu mocnych markowych inkwizytorów; znak miał osłabić moc wiedźm. Miasto, obstawione płytami, bardzo szybko zaczęło przypominać obszerny cmentarz;

Klaudiusz nie oszukiwał się co do efektywności tych działań. Być może nieco skomplikuje wiedźmom życie

- ale tylko tyle...

Aresztowane wiedźmy były wywożone w krytych ciężarówkach. Tylko nieinicjowane; aktywne z reguły dostawały wyroki w ciągu doby. Konwojenci żądali premii za ryzyko - w dwóch przypadkach ucieczek, jednej po drugiej, zginęli trzej ludzie, a rannych zostało czworo. Kaci postulowali uzupełnienie swoich szeregów, chcieli strojów pancernych i premii. „Taniej chyba sięgnąć do kabzy teraz, niż potem wypłacać renty naszym rodzinom”.

W odpowiedzi na zapotrzebowanie na dodatkowe środki minister finansów pokazał obraźliwą figę. Klaudiusz musiał wyszczerzyć się złowieszczo i przywołać w charakterze świadka księcia; finanse zostały przyznane, ale Klaudiusza ani to nie ucieszyło, ani nie usatysfakcjonowało. „...Albowiem królowa, macierz-wiedźma, przyczaiła się tak blisko, że nie mogę spać, wyczuwając jej woń... I nie dalej jak dziś pochwycę ją za szyję żelaznymi kleszczami, które wykuła już wola ma...”

- Patronie, pewien człowiek wydzwania do pana... w sprawie prywatnej... Połączyć?

- Nazwisko?

- Julian Mitec...

- Trzeba było wcześniej powiedzieć... Łącz.

Pstryknięcie w słuchawce.

- Tak, Julek, słucham...

- Klaudiuszu... Moce niebieskie, Klaw, już myślałem, że się do ciebie nie dostanę...

- Jest ciężko, Julek. Mam minutę czasu, słucham.

- Klaw... ja... czy możesz mi powiedzieć, co się dzieje? Wszyscy po prostu powariowali, nikt nie wierzy w te komunikaty, wiedźmy... Klaw, jeśli nie możesz powiedzieć, to przynajmniej jakąś aluzję... Wyjechać? Za granicę? Ale tam, mówią ludzie, to samo...

Klaudiusz zamknął oczy. W szyby walił jesienny zimny deszcz. Chyba nawet ze śniegiem.

- Nie ma potrzeby wyjeżdżać... Siedź u siebie, tylko w Wiżnie się nie pojawiaj, unikaj ludnych miejsc i Nazara nie puszczaj... Wszystko będzie dobrze, nie pękaj.

- Klaw, poważnie mówisz? Jesteś pewien?

- Wybacz, Julek, naprawdę nie mam czasu. Kiedyś się spotkamy, kup wino... Cześć.

- Tak - tak... Tak, przepraszam... do widzenia...

Słuchawka opadła na widełki.

Na duszy Klaudiusza legł głaz.

Uważał, że to nieładnie ze strony Juliana, że nie zapytał o los Iwgi.

Chociaż, co usłyszałby w odpowiedzi? „Sam zatroszczę się o jej los, tak jak troszczę się o los wszystkich wiżneńskich wiedźm”?

* * *

Najpierw nastąpił napad na oddział konwojujący za miasto partię nieinicjowanych wiedźm. Napastnikami, co do sztuki, byli hokeiści klubu „Wiżna”; dziesiątka mocnych chłopów, uzbrojonych w dziesiątkę kijów hokejowych i parę damskich pistoletów, pobiła konwojentów i w ciągu ośmiu i pół minuty uwolniła wiedźmy, przy czym te ostatnie zniknęły potem, jakby się zapadły pod ziemię. Pozostali przy życiu strażnicy przysięgali potem, że słyszeli śmiech „jak w metrze” i że barczyści, ostrzyżeni na zero sportowcy, rzucali cienie młodych zgrabnych kobiet z długimi włosami; Klaudiusz krzywił się jak od bólu zęba, długo przesuwał dłonią po wielkim planie przedmieść, wysłuchiwał meldunków powiatowych inkwizytorów i od czasu do czasu rzucał grupę operacyjną w odległy, niczym nie wyróżniający się punkt ogarniętego paniką miasta.

Dwa czy trzy razy grupy operacyjne znajdowały we wskazanym miejscu porzucone, jeszcze ciepłe gniazda. Wykryto jeszcze jedną salę do inicjacji - na suchym dnie pustego szkolnego basenu; trzykrotnie obławy były udane, a ofiarami grup operacyjnych stały się dwie otrzaskane i dwie świeżo upieczone wiedźmy.

Od poprzednich wiedźm - znanych Klaudiuszowi, okrutnych i prostolinijnych, tchórzliwych i odważnych wiedźm „czasu pokoju” - te ujęte teraz „panie” różniła całkowita obojętność na własny los. Pozbawione były instynktu samozachowawczego. Pozostawały obojętne zarówno na kuszenia, jak i na obietnice tortur, zupełnie ich nie obchodziły terminy własnych egzekucji, i nawet te nowe, które przeszły inicjację kilka dni temu, nie miały już w duszy niczego ludzkiego. Przy słowach „nienarodzona królowa” w ich oczach na krótką chwilę zapalały się szydercze żółte ogniki - i to była jedyna reakcja, udowadniająca, że branki w ogóle słyszą.

Klaudiusz nie próbował przy pomocy Iwgi zajrzeć do świata ich pobudek. Sobie objaśniał to tym, że metoda „peryskopu” nie sprawdziła się; w rzeczywistości powodem było obrzydzenie, odczuwane przez niego w stosunku do tych koszmarnych dusz i niechęć nurzania w nich Iwgi. Kto wie, jak się odbije na dziewczynie takie przeżycie.

Kolejnym wydarzeniem było to, że duet dwóch młodych perspektywicznych inkwizytorów chytrze pojmał

dla Klaudiusza „tramwajarkę”. Byłą striptizerkę klubu „Troll”, za którą sam inkwizytor ganiał samochodem z wybitą przednią szybą. Wiedźmę tę całkiem poważnie, podejrzewał, że...

Na tę myśl naprowadził go srebrzysty szal, kołysany na ręku. Matka, kołysanka...

Matka. Nienarodzona matka. Czy może już urodzona?..

Uśmiechnęła się krzywo - witając wroga, z którym już raz wygrała. To była niebywale mocna wiedźma - tarcza, tylko i wyłącznie. Ze „studnią” osiemdziesiąt pięć. Z żelazną obroną, z zawodowym i artystycznym bezwstydem nocnej tancerki.

- Twoja matka wyrzekła się ciebie, Annie.

Nie, nie udało mu się zbić jej z pantałyku. Ani na jotę; odpowiedzią był kolejny uśmiech, tym razem pogardliwy.

- W innym przypadku, dlaczego pozwoliłaby ci wpaść w moje ręce? Przecież umrzesz dziś, Annie, twój stos jest już gotowy...

Ani strachu, ani zmieszania.

- Gdzie jest twoja matka, Annie? Gdzie jest twoja wspaniała matka? Wskaż mi drogę. Ona nie ma nic przeciwko temu.

- Tak bardzo tego chcesz?

Głos wiedźmy zawierał takie tony, które wywołały skurcze mięśni strażników w ciemnych niszach. Głos przenikał przez skórę, osłabiał, wibrował, szydził.

- Umrzesz, Wielki Inkwizytorze.

- Wszyscy umrą.

- Wszyscy umrą, ale ty umrzesz wcześniej... na stosie. Nienarodzona matka czeka na ciebie... będzie czekać...

- No to czeka - czy dopiero zabiera się do czekania?

- Nie zrozumiesz tego... Ciesz się tym, co widzisz oczami. Żal mi ciebie.

Na potwierdzenie swoich ostatnich słów rzeczywiście uśmiechnęła się ze współczuciem. Zamilkła i - Klaudiusz to wiedział - aż do samej śmierci nie powiedziała ani słowa.

* * *

Po pięciu minutach od chwili, kiedy na biurku Klaudiusza spoczęło sprawozdanie o egzekucji striptizerki, wydarzyła się jeszcze jedna rzecz.

Do gabinetu, z niezwyczajnym dla niego pośpiechem, wpadł sekretarz. Już sam gorączkowy blask jego oczu przekonał Klaudiusza, że sprawa jest poważna.

- Patronie, tam... do pana... Jego wysokość książę... E-e-e...Klaudiusz ze wstrętem zerknął na przepełnioną popielniczkę. Obejrzał pokój, zasnuty pasmami dymu, przypominającymi siwe duszące bandaże. Ani jeden książę nie był nigdy w tym gabinecie, ani jeden Wielki Inkwizytor nie dostępował takiego zaszczytu... o ile to jest, oczywiście, zaszczyt.

Wstał na spotkanie gościa, starając się dokładnie utrzymać proporcje między godnością własną i należnym szacunkiem. W jego, Klaudiusza, żyłach nie znalazłaby się nawet szklanka tak szlachetnej krwi, jaka wypełniała osobę księcia; jego wysokość był wysoki i przygarbiony, z lekko obwisłymi policzkami i głębokimi oczodołami. Na dnie oczodołów, kojarzących się Klaudiuszowi z wilczymi dołami, siedziały złe, jadowite, okrutne oczy.

- Zbyt dużo pan pali, Wielki Inkwizytorze.

Obiecujący początek rozmowy, ponuro pomyślał Klaudiusz. Jakby nieoficjalny i z odcieniem takiego umęczonego tatula, który ma już dość wpadek syna na matmie. Ciekawe, czy przypadkiem nie wyznaczono na jutro nadzwyczajnego posiedzenia Rady Kuratorów. Zdarzały się już takie rzeczy - w tajemnicy przed Wielkim Inkwizytorem rozsyłano zaproszenia i, stanąwszy pewnego dnia przed grupą swoich bezkompromisowych kolegów, przywódca Inkwizycji nagle odkrywał, że spod jego tyłka cudownym sposobem wyleciał fotel.

Książę w zadumie przyjrzał się gabinetowi. Przeleciał wzrokiem trzy dochodzeniowe gifty na ścianach; westchnął. Odkaszlnął - zapewne wynik dymu tytoniowego w powietrzu. Klaudiusz z westchnieniem włączył klimatyzację.

Kto jest najprawdopodobniejszym jego następcą? Kurator Ridny, który i tak opuścił pięć lat z powodu tego cwaniaka Starża...

O czym myślisz? Dlaczego dla cwaniaka Starża tak drogocenna jest ta uciążliwa władza, skoro stoi na progu końca świata... Tak, tak właśnie można to nazwać, a jeśli nawet jest to przesada, to bardzo niewielka... Skoro na końcu świata tak boi się o fotel. I jest gotów walczyć o niego - zębami i pazurami...

- Nie poczęstuje mnie pan papierosem, Wielki Inkwizytorze?

Książę nie palił. Wiedział to każdy chłopiec; książę nawet występował w programie „Zdrowie”, co prawda dobre dziesięć lat temu, kiedy szczupłe ciało jego wysokości jeszcze się nadawało do prezentacji w kąpielówkach, na brzegu basenu.

Klaudiusz przypomniał sobie Iwgę. Co ich wszystkich tak ciągnie do palenia?

Księciu nie mógł odmówić jak Iwdze. Wstał i wyciągnął w stronę księcia paczkę - i już po tym, jak książę wziął papierosa i wyciągnął się do ognia, zrozumiał, że kiedyś, dawno temu książę kopcił jak huta. Pamięć rąk, pamięć gestów. Ot, i masz swój program „Zdrowie”.

- Zapoznałem się z pańskim raportem, Wielki Inkwizytorze...

Klaudiusz wzruszył ramionami, jakby chciał powiedzieć - robimy, co możemy.

- Właściwie, sytuacja w stolicy... hm-m...

Dobry początek rozmowy, pomyślał Klaudiusz ze zmęczeniem. Nudne przeżuwanie ugotowanych jak makaron słów, za którymi kryje się coś większego. Coś, z czym książę, tak naprawdę, pojawił się w gabinecie z dochodzeniowymi giftami.

- Mam podstawy sądzić, że w najbliższej przyszłości sytuacja się pogorszy - powiedział Klaudiusz, strząsając popiół. - Mam również podstawy sądzić, że żaden z żyjących dziś inkwizytorów nie może być w swoich prognozach bardziej optymistyczny. Żaden inkwizytor, wasza wysokość, nie będzie też bardziej szczery.

Książę zaciągnął się tak głęboko, że dym sięgnął chyba jego stóp, nienaturalnie małych, niemal kobiecych. Zaraz się dowiemy, po coś tu przyszedł, pomyślał Klaudiusz niemal złośliwie. Teraz to ja narzuciłem ton rozmowy, na który ty, gąsiorze, nie liczyłeś; a ja nie będę z tobą się bawił w chowanego, jestem twoim poddanym, ale nie podwładnym. No, spróbuj mi coś zarzucić!..

Książę milczał. Długi papieros wolno topniał w jego palcach. Głęboko osadzone, lśniące oczy patrzyły w podłogę; Klaudiusz z pewnym zaniepokojeniem uświadomił sobie, że ciągle nie może zrozumieć, z jakiej talii książę wziął przygotowany dla siebie atut. Jeśli to w ogóle jest atut. A nie, na przykład, mina.

- W moim sprawozdaniu - zaczął wolno Klaudiusz - zostały pominięte pewne spekulacje, których nie chciałem powierzać papierowi. Jestem gotów wyłożyć je panu... Ale najpierw chyba powinienem wysłuchać tego, co było powodem pańskiej wizyty tutaj?

Milczenie księcia stawało się nieznośnym. To już nie jest pauza, tylko środek wychowawczy, stosowany wobec urzędników dowolnego szczebla - to jest niemal wyrok. Nie wiadomo, co jeszcze można powiedzieć po dziesięciu minutach takiego wymownego milczenia.

Klaudiusz westchnął. Wyjął z paczki kolejnego papierosa. Rozmyślił się, odłożył go na bok. Oparł podbródek na splecionych palcach. Cóż, poczeka.

- Pół godziny temu zostało nagrane moje przemówienie do ludu - powiedział książę wolno, a coś w jego głosie spowodowało, że Klaudiusz drgnął. - Przemówienie - uspokojenie, z protekcjonalnym uśmiechem i miękką intonacją... Co za szczęście, że byłem w tym kształcony od dziecka. Udaje, że nic się nie dzieje. I to tak przekonująco, że wielu mi wierzy...

Książę z trudem oderwał wzrok od podłogi; jego przygarbione plecy przygarbiły się jeszcze mocniej:

- Klaudiuszu... Nigdy nie byliśmy przyjaciółmi. To, co zaraz powiem... To nie dla prasy. Tylko dla pana... Czuję się kapitanem statku, który przy akompaniamencie żwawej muzyczki idzie na dno w czasie, kiedy ja zapewniam załogę i pasażerów, że wszystko idzie zgodnie z planem i sytuacja jest pod kontrolą - westchnął. - Miałem już... trzy telefony. Przywódcy graniczących państw, rozumie pan, kogo mam... U nich dzieje się to sarno.

Teraz milczał Klaudiusz.

Pewna tajemnica, przyniesiona przez jego wysokość do gabinetu Wielkiego Inkwizytora, ujawniła się i okazało się, że to tylko strach. Szczególnie ciężki, albowiem jego kurier nigdy tchórzem nie był.

Książę westchnął::

- Mam w papierach, Klaudiuszu, stertę donosów na pana. Oświadczenia od niektórych kuratorów, w których mówi się, że jest pan sobiepanem, który doprowadził sytuację z wiedźmami do absurdu... że jedną z kochanek jest pewna awanturnicza osoba, wiedźma, mająca na pana niewątpliwy i określony wpływ... Nie, nic, proszę tak na mnie nie patrzeć, nawet mi do głowy nie przyszło wywierać na pana jakiś nacisk. Część moich źródeł twierdzi, że wśród wszystkich pańskich kobiet jest to jakiś przypadek szczególny. Że pan ją kocha bezgranicznie i ukrywa w czasie, kiedy w stosunku do innych jej kamratek stosowane są najsurowsze środki... Proszę poczekać, skończę. Wśród moich źródeł są również opinie, twierdzące, że prowadzi pan podwójną grę, Klaudiuszu. Że pan już schwytał tę... królową matkę. Oto ona, żyje w pańskim mieszkaniu... Że trzyma ją pan, na razie niezainicjowaną, w rękawie, jak najstarsze atu. Widzi pan, Klaudiuszu, jak jestem szczery, bo przecież jeśli to prawda...

Książę znacząco umilkł. Klaudiusz nie wytrzymał i odwrócił spojrzenie.

Tak się sprawy mają. Coraz trudniej utrzymać na twarzy maskę obojętności... Chce się głupio pomrugać powiekami, jak dziecinna sowa na wystawie sklepu z zabawkami. Jakże świeżo patrzą na świat źródła księcia pana...

Zaczął się miotać, usiłując zobaczyć obcymi oczami Klaudiusza Starża i Iwgę Lis. Tak, dziwne wrażenie, tak, sprzeczności... Jak się chce, to się dojrzy i „miłość”, i nawet „atuty w rękawie”...

- Innymi słowy - powiedział wolno - podejrzewa mnie pan tylko... o zdradę?

Coś drgnęło w jego głosie. Coś tak szczerego, że nawet książę zmieszał się i jego głębokie lśniące oczy nerwowo mrugnęły:

- Nie. Nie, co też pan, Klaudiuszu... Mógłbym tego nie mówić. Ale powiadomiłem pana, co jeszcze raz udowadnia moje zaufanie do pana, jako szefa najważniejszego resortu...

- Inkwizycja nie jest resortem - Klaudiusz patrzył w sufit. - Inkwizycja zawsze była sama dla siebie, imperium Inkwizycji... Wasza wysokość, proszę się przyznać - był pan bardzo zły, kiedy ten fotel zająłem właśnie ja.

Książę patrzył na swoją dłoń z wypalonym papierosem. Patrzył na stojącą obok popielniczkę; westchnął niezdecydowany, jakby nie wiedząc, jak połączyć te dwa przedmioty.

- Drogi panie Starż. Czy byłem zły czy ucieszony - jakie to może mieć znaczenie... teraz?

- Czyżby żadnego? - zdziwił się Klaudiusz.

Książę zacisnął wargi:

- Pan widzi tu spisek... Tak, był czas, kiedy wykazywałem się pewną aktywnością, by pana, że tak powiem, przesunąć... Ale nie teraz, kiedy... Krótko mówiąc - nie teraz.

Nastąpiła długotrwała pauza. Dwaj siedzący po przeciwnych stronach stołu mężczyźni, w napięciu patrzyli na siebie.

Pierwszy uśmiechnął się Klaudiusz.

- Dobrze. Szczerość za szczerość, wasza wysokość... Ta kobieta, której tak wiele uwagi udzieliły pańskie źródła, jest wiedźmą z podwyższoną empatią. Wykorzystuję ją w pracy... Była narzeczoną syna mojego przyjaciela, dlatego uważałem się za zobowiązanego... trochę jej pomóc. To wszystko; co zaś do królowej, to każdy ekspert potwierdzi, że aż do czasu inicjacji przyszła istota wiedźmy jest nie do określenia w żaden sposób. Powiem więcej: w pierwszych godzinach po inicjacji ta istota znajduje się w stanie labilnym - zwykła robocza wiedźma może dorosnąć do bojownika, na przykład. I z owej Iwgi, z jej nadczułością, może wyjść najzwyklejsza z wiedźm, słaba, z płytką „studnią.” A weźmy po uwagę, że dołożę starań, by nigdy się nie zainicjowała. I weźmy pod uwagę, że moje osobiste uczucia, nawet miłość starzejącego się mężczyzny do długonogiej smarkuli - nigdy nie będą miały najmniejszego wpływu na moje czyny. To mogę panu z czystym sumieniem zagwarantować. Czy powiedziałem wszystko, co chciał pan usłyszeć?

- Dziękuję - odezwał się wolno książę. I powtórzył jeszcze raz, po chwili: - Dziękuję... Pańskie kobiety, to pańska osobista sprawa, Klaudiuszu. Pańskie metody pracy... też. Pańska szczerość... dziękuję za nią. Teraz proszę bez zawijasów - co się dzieje?

Klaudiusz westchnął.

Mówił, oparty o wysoki tył fotela, z głową na jego skórzanej poduszce; mówił przez kwadrans, a oczy księcia powoli odzyskiwały poprzedni blask i zacięcie. Klaudiuszowi wydawało się, że w jego czerep wpijają się dwie stalowe śruby. W końcu umilkł i odetchnął.

- Dziękuję za lekcję alternatywnej historii - wymamrotał książę. - Pięć nieurodzajnych lat pod rząd, dżuma i głód - tak, to wszystko zwykle przypisuje się wiedźmom... Ale czy ten bunt sprzed czterystu lat, zdradę państwa, krwawe walki między następcami książęcego tronu, też pan przypisze wiedźmom?

Klaudiusz przymknął powieki:

- Przypisać wiedźmom wszystkie ludzkie grzechy... Ja, wasza wysokość, odczuwam w stosunku do wiedźm coś na kształt rodzinnych więzi. Nie, proszę tak szybko nie blednąc, może nikt z ludzi nie nienawidzi ich równie mocno co ja... Ale nie są mi obce. To jest zawodowe; raczej będę usprawiedliwiał wiedźmy i oskarżał pyszałkowatych książąt, ponieważ ci ostatni szli po trupach wyłącznie w celu zaspokojenia swojej chciwości, podczas gdy wiedźmy... po prostu słuchały swojej natury.

Klaudiusz odetchnął. Książę nie spuszczał z niego wzroku. Na dnie głębokich oczodołów leżało zdziwienie.

- Wiedźmy podporządkowują się swojej naturze jak nikt inny. Minęło czterysta lat. Nadchodzi nowa królowa.

Klaudiusz miał wrażenie, że ostatnie jego słowa nie rozpłynęły się, jak powinny dźwięki ludzkiego głosu, a niewytłumaczalnym sposobem zawisły pod sufitem. Wraz z pasmami papierosowego dymu. Pewnie właśnie tak zawisa w sali sądu nieoczekiwanie surowy wyrok.

Książę też to poczuł. Milczał. Nerwowo poruszył obwisłym policzkiem:

- Humaniści... zaraza. Doigrali się... Doigrali się w zabawie w miłość do człowieka... Wiedźmaniści, z-zazaza zarazowska...

Klaudiusz nie odwrócił spojrzenia:

- W historii ludzkości, wasza wysokość, odnotowano czasy i państwa, uprawiające, że tak powiem, „wariant zerowy”. Świat bez wiedźm.

Książę milczał:

- Rozumie pan, wasza wysokość, o czym mówię... Wiedźm nie było mniej, natomiast życie w „zerowych” krajach stawało się nieznośnie podobne do fabryki zbrojeniowej. Jednobarwne, żelazny reżim i wieczny strach przed tym reżimem. W wyniku tego - jeszcze więcej przelanej krwi, wybuch... Wie pan to lepiej ode mnie.

Książę przymknął powieki.

- I?..

- Głupio oskarżać siebie... o „humanizm”. Szliśmy jedynym możliwym szlakiem... Teraz szukamy sposobu zniszczenia królowej matki.

- Czy ona jest na naszym terenie? - szybko zapytał książę. - Na pewno u nas?

Klaudiusz uśmiechnął się:

- Tradycyjnie na naszym terenie. Tradycyjnie. Pamięci Atrika Ola...

Znowu zawisło długie milczenie. Długie, długie, nie kończące się...

- A czy pan wie, Starż, jakim sposobem ten pański poprzednik... dokonał swojego czynu?

Klaudiusz zawahał się. Powiedzieć „tak”, oznaczało kłamstwo. Powiedzieć „nie”, oznaczało przyznać się do bezsilności.

Książę poruszył wargami.

- Zapewne ruszył na nią ze srebrnym nożykiem? Takim, jaki wisi tu u pana na ścianie?

Klaudiusz odruchowo podniósł wzrok. Tak, po prawej od wejścia wisiał na gwoździu srebrny rytualny kindżał, którym wiedźma z Odnicy przerwała nić swoich złych uczynków. Na stadionie, w czasie koncertu, który omal nie przekształcił się w gigantyczną rzeź. „Mnóstwo parującego mięsa”...

- Nie sądzę - powiedział cicho Klaudiusz. - Raczej udało mu się odkryć jej centra nerwowe... I zadać dokładny cios. Przy pomocy, powiedzmy, archaicznego zaklęcia-tuby.

- Punktowe - powiedział książę zamyślony.

- Słucham?..

- Punktowe... Zaklęcie-tuba - to dobrze. Ale od tamtego czasu minęło czterysta lat...

Klaudiusz poczuł niepokój. Strach, czający się w duszy księcia, nie zmniejszył się, ale stał się bardziej określony; książę nie wstydził się swojego lęku. Książę patrzył przez Klaudiusza, na dochodzeniowy gift.

- Jestem daleki od paniki, Starż... Niech więc moje słowa nie zabrzmią w pana uszach jak wrzask panikarza. Jestem również, jak pan wie, naczelnym dowódcą... A współczesna armia ma środki znacznie lepsze niż rytualny kindżał. Dam panu... to będzie wyglądało jak słuchawka telefoniczna. Dostępem będzie odcisk pańskiego palca w połączeniu z kodem; pozostanie panu tylko wprowadzić koordynaty - i czas. Proszę wytropić tę swoją matkę, i to możliwie szybko, póki nasi zrozpaczeni sąsiedzi nie obrzucą nas bombami... Proszę się trzymać możliwie daleko, i dobrze by było, żeby to nie był zamieszkały ośrodek... pan mnie rozumie.

- Nie rozumiem - powiedział wolno Klaudiusz.

Książę uśmiechnął się z wysiłkiem:

- Rozumie pan, proszę się nie zgrywać... Może to pana urazi, ale Inkwizycja nie jest w naszym świecie najwyższą potęgą, Klaudiuszu. W obecnych czasach nic nie zastąpi dobrej rakiety z odpowiednim farszem... Pan przekazuje na pulpit namiary. W oznaczonym czasie będzie miało miejsce punktowe uderzenie jądrowe. Domyśla się pan, że to środek ostateczny. Proszę wcześniej wypróbować swoje kindżały i zaklęcia-tuby.

Klaudiusz milczał. Książę ponownie poruszył policzkiem.

- Może pana dziwi, że aż tak panu ufam?

Klaudiusz, nie wiadomo dlaczego, przypomniał sobie Heleną Torkę. Płonąca opera, „był pan dobry...”

- Wasza wysokość może być pewien, że nie nadużyję tego zaufania - oderwał się raczej oschle. - Tak samo jak tego, że ekstremalne środki nie będą potrzebne. Przyjmuję... propozycję, ale nie po to, by z niej skorzystać.

Książę odczekał chwilę i niepewnie skinął głową.

Chyba mroczny zgęstek lęku, który wymusił na księciu tę rozmowę, dopiero teraz nieco zmiękł.

* * *

- Czyli jednak, mimo wszystko, oddaje mnie pan?..

- Iwgo, zrozum, to nie więzienie i nie straże. Ani jedna wiżneńska wiedźma nie ma prawa chodzić na wolności... Musisz mnie zrozumieć.

Milczała, ale jej spojrzenie było bardzo wymowne.

Klaudiusz wiele by oddał, żeby uwolnić oboje od tej sceny - ale dalej nie można już było tego ciągnąć. Jeśli chce, by jego polecenia traktowano poważnie - musi, co najmniej, sam je szanować, a nie deptać je buciorami. A wizyta księcia tylko potwierdziła starą regułę: jeśli nie chcesz, żeby słudzy wnosili błoto do domu - wycieraj buty przed wejściem.

Iwga nie mogła wiecznie żyć w jego mieszkanku, ale nie chciał też zamykać jej w więzieniu, dlatego w trybie polecenia służbowego zwolnił w izolatorium jeden z pokojów wypoczynku dla personelu. Personel był najprawdopodobniej niezadowolony; to służbowe pomieszczenie było nawet jakoś dziwnie przytulne, znajdowało się tam wszystko, co niezbędne do życia - i ochrona, w niezawodność której Klaudiusz święcie wierzył.

Wprowadzając Iwgę do dokumentacji jako profilaktycznie zatrzymaną, Klaudiusz odczuwał nie ulgę - choć

uwolnił od pewnej niezręczności swoje zawodowe sumienie - a ponure rozdrażnienie i posępny wstyd. I poczucie winy - dlatego że już podpisując decyzję wiedział, jak będzie wyglądała rozmowa z Iwgą. I przed oczami już miał jej twarz, śmiertelnie obrażoną, z suchymi wściekłymi oczami, z rudymi kosmykami, rozrzuconymi jak płomienie...

- Iwgo - powiedział czule. - Kiedy te durne czasy się skończą... Bo przecież kiedyś się skończą... Wynajmiemy ci mieszkanie. Z oknami wychodzącymi na rzekę. Będziesz sobie żyła jak zechcesz, tylko ty będziesz miała klucz. Jeśli zechcesz, na drzwiach przybijemy tabliczkę: „Tu mieszka całkowicie wolna wiedźma.” Ale teraz nie wolno. Muszą istnieć choćby pozory, żeby nikt nie miał pretekstu do mącenia i oburzania się: a z jakiego to powodu ta wiedźma jest w uprzywilejowanej pozycji?

- Z mojego powodu ma pan kłopoty - powiedziała z nieśmiałym uśmiechem. - Słuchy, plotki, niezadowolenie... A ja myślałam, że na pana wpłynąć się nie da...

Przetrzymał wybuch niespodziewanego rozdrażnienia. Uśmiechnął się, pokazując, jak mało dotknął go ten wyrzut:

- Chcesz, pomogę ci się spakować?

- Nie mam wiele do pakowania - oświadczyła, patrząc w bok. - Przez całe życie... Majteczki, skarpeteczki do torby, kurtka, dżinsy, para butów, bilet na pociąg - i naprzód... Tylko tym razem pan mi daje bilet.

- Miło by było, gdybyś nie krzywdziła niepotrzebnie człowieka, który dla ciebie... Dobra, dobra, milczę.

- Dlaczego milczę? - Podniosła głowę, przez co jaśniej rozgorzał pożar jej błyszczących włosów. - Proszę mówić... To będzie wspaniały monolog do serialu w konwencji komediodramatu. „Tak wiele dla niej uczyniłem, ona zaś odpłaca mi niewdzięcznością...”

Westchnął i odwrócił się do drzwi, jakby chciał odejść; dogoniła go na progu i nagle objęła za ramiona. Tak mocno i tak nieoczekiwanie, że Klaudiusz znieruchomiał.

- Klaudiuszu... Jakoś mi tak smętnie... Proszę mnie nie zostawiać, proszę. Jedyny człowiek, któremu... mogę, chyba, wierzyć... Proszę mnie wziąć wieczorem do siebie. Tak jak się bierze dziecko, żeby rano weselej dreptało do sierocińca. Tylko raz. Pofolgowanie... Dobrze? Klaudiuszu? Dobrze?

Nakrył swoimi dłońmi jej dłonie na swoich ramionach.

Skąd szpiedzy jego wysokości wzięli, że między Wielkim Inkwizytorem i jego podopieczną istnieje „szalona miłość”? Standard myślenia - skoro mężczyzna w średnim wieku i u władzy jest protektorem ładnej dziewczyny - znaczy...

Przypomniał mu się lisek z dzieciństwa. Nieszczęsny więzień za podwójną żelazną siatką. Kochające wolność stworzenie, urodzone w więzieniu i dla więzienia.

- Iwgo, bardzo się na mnie złościsz?

- Za co? Ależ za co?.. Klaw, ja rozumiem, ja wszystko... Proszę mi wybaczyć. Proszę mnie wpuścić... na jeden wieczór, ja na kanapie, cichutko... I nawet, jeśli pan chce...

Odwrócił się.

Zaczerwieniła się.. Stała, purpurowa i udręczona, z karminowymi uszami, ze łzami w oczach:

- Nie... ja nie to miałam na myśli... Klaw, proszę tak na mnie nie patrzeć. Proszę mi wybaczyć, proszę, tak wiele widziałam... facetów, którzy za jedno... za to łatwo można kupić. A teraz pan będzie myślał, że ja... A ja nigdy tak o panu nie myślałam, przysięgam... No co ze mnie za idiotka, kto mi kazał tak...

- Nie płacz. Nic takiego sobie o tobie nie pomyślałem.

- Naprawdę?..

- Trochę się znam... na wiedźmach. Nie płacz.

* * *

To był najdłuższy wieczór w życiu Iwgi.

Pierwszą jego połowę spędziła całkowicie sama, w ogromnym mieszkaniu na placu Zwycięskiego Szturmu, przed ciemnym ekranem telewizora. Zimny zmierzch za oknami pogrążył mieszkanie Klaudiusza w nieładnym czerwonym świetle - na szczęście nie na długo, zmierzch w końcu zgasł i Iwga zapadła najpierw w półmrok, potem w ciemność.

Wtedy wstała z wysiłkiem, wymacała na stoliku lampę, pstryknęła włącznikiem i zobaczyła pokój już w innym, ciepłym, żółtawo-pomarańczowym świetle; ta zmiana na lepsze nie oszukała Iwgi. Wróciła na fotel, usiadła w nim i znowu wpatrzyła się w ciemny ekran.

Jej życie któryś już raz zmieniało się i znowu gwałtownie i nieoczekiwanie; Iwga jeszcze nie do końca uświadamiała sobie, co się stanie jutro - ale jej intuicja, wyostrzona przez lata poniewierki, nie zostawiała najmniejszej nadziei.

Siedziała całkowicie odprężona w głębokich objęciach miękkiego fotela, w żaden sposób nie usiłując okiełznać wolno płynących myśli. Odpoczywała. To była ostatnia możliwość do takiego wypoczynku.

Myślała o więzieniu. Jakkolwiek by nie oszukiwał siebie Klaudiusz - a ona wiedziała, że siebie oszukuje - krata za plecami uwięzionej wiedźmy już nigdy nie będzie chciała się podnieść. Szczególnie w Czasie Wiedźm. Szczególnie, jeśli wiedźma nazywa się Iwga Lis.

Może rozwijała się w niej mania prześladowcza. Albo mania wielkości, albo obie razem; siedziała przed ciemnym ekranem, a w jej duszy krzepła pewność, że wszystkie więzienia, ciemnice i lochy świata gotowe są pobić się między sobą, powybijać żelazne pręty i powyłamywać kolce, żeby tylko przyjąć w swe trzewia tę lisicę, tego wolnego zwierza, który nie może żyć inaczej, jak na wolności.

Przez poprzedni miesiąc postarzała się o wiele-wiele lat. To nie Nazar ją rzucił i nie ona rzuciła Nazara - nie, ona po prostu zrezygnowała ze swego marzenia, w którym był poranek, słoneczny promyk na podłodze i brzęk naczyń w rękach ukochanego człowieka. Marzenie niegodne jej albo ona marzenia - raczej ani jedno, ani drugie; marzenie straciło sens, stając się kompletnie nieosiągalnym.

Świat otaczający Iwgę zmienił się wraz z nią. Wcześniej była po prostu lisicą biegnącą po jesiennym ściernisku, otwartym na spojrzenia i wystrzały; byli bezlitośnie obojętni myśliwi, ale było też i wysokie niebo, jodłowy zagajnik, gdzie można było się ukryć. Teraz myśliwych zrobiło się nieskończenie więcej, i pole zmieniło się w szachownicę, a opadająca z sił lisica widziała przed sobą przepaście i straszliwe urwiska, których wcześniej jej słaby umysł nie był nawet w stanie wymyśleć.

Iwga westchnęła. Wczoraj miała sen.

To był męczący splot wydarzeń, obrazów, w przeważającej większości wydobywanych przez nią z przesłuchiwanych wiedźm. To były loty ponad drzewami, bulgocąca lawa, gwiazda na zardzewiałej igle, rozpadające się twarze, nieskończenie dłużący się pogrzeb, kiedy nieboszczyk rozkładał się w trumnie, a procesja ciągle szła, szła, szła... Iwga jęczała we śnie i prosiła o litość, i litość przyszła.

Śniło się jej, że jest w ciąży, ale nie odczuwa z tego powodu żadnej uciążliwości - tylko samą radość. Wydawało się jej, że jej ogromny brzuch jest lekki, że nienarodzone dziecko rozmawia z nią i że gardło ściska spazm słodkiej, niemal ponad siły miłości. Śniła się jej kołyska wypełniona zapachem dziecka - oszałamiającym mlecznym zapachem; śniła się jej wanienka z pływającym na powierzchni kwiatkiem. Śniła się jej rozwijająca się w nieskończoność tkanina, śnieżnobiała, delikatna...

A potem sny nałożyły się jeden na drugi.

Stała na wzgórzu. Nic, leciała, nie dotykając trawy bosymi stopami; uczucie zapierające dech w piersiach, raczej fizjologiczne. I z zewnątrz, ze wszystkich stron, z dołu i z góry chwytała odbicia - najpierw słabe, potem coraz wyraźniejsze, coraz silniejsze... Jakby była pochodnią, otoczoną tysiącami luster. Jakby była matką, do której biegną, potykając się w trawie, zapomniane i porzucone, wyrosłe w rozłące dzieci...

Potem obudziła się na mokrej, kompletnie przemoczonej poduszce. Ze sklejonymi solą rzęsami. To wczoraj...

W kuchni ogłuszająco tykał zegar. Iwga poderwała się, boso wybiegła do przedpokoju, postała chwilę przy drzwiach. Podniosła do oczu własny zegarek na wytartym rzemyku, stary, wielokrotnie już naprawiany...

I przypomniała sobie, że to prezent od matki. Może jedyny. Wszystko, co zostało Iwdze z dzieciństwa.

Zegarek wskazywał wpół do jedenastej. Klaudiusza nie było; ciemne miasto za oknami milczało, i tylko od czasu do czasu ciszę pruł odgłos wojskowego silnika, a ciemność - promienie ruchomych reflektorów...

Kiedy Iwga patrzyła na zegarek, ten stanął. Sekundowa wskazówka ostatni raz drgnęła i znieruchomiała; Iwga wróciła do lampy, pokręciła kółkiem do nakręcania, postukała w szkiełko.

„Stanął mój zegar, stoi

Zapomnij imię me, stoi

Złoty kwiat w świecie stali

Wybiła godzina, i zegar stanął...”

Odetchnęła głęboko. Gdzieś tam, w przyczajonym mieście, w groźnie wyszczerzonym Pałacu Inkwizycji, rzeczowo niszczył jej kamratki-wiedźmy niepojęty człowiek Klaudiusz Starż.

Na jakąś chwilę opanował ją nieznośny strach, że gospodarz nie wróci do rana. Że będzie tak siedziała w półmroku i czekała, myśląc - a on nie przyjedzie...

Nie, przecież wie, że ona tu jest. Wróci. Przyjdzie...

Chociaż, jeśli się zastanowić, to kim ona dla niego jest? Czym są jej życzenia, jej strach?..

Narzędzie. Zwierciadło dla peryskopu; była narzeczona mało rozgarniętego chłopaka, który przypadkowo był synem starego przyjaciela; jak tu nie pomóc w takiej sytuacji, no choćby trochę...

Potrząsnęła głową. Nie chciała wierzyć we własne myśli. W te, dopiero co nazwane, już po chwili...

Ten człowiek jest porzuconym pałacem, wielkim, ale wypełnionym potworami. I takim wysokim, że w chmurach nie widać czubka wieży i tak głębokim, że tajemnice ukryte w piwnicach, nigdy nie pojawią się na powierzchni...

Iwga uśmiechnęła się krzywo. Oto gdzie dają o sobie znać „artystyczno-rzemieślnicze zadatki” - w kiczach, których miejsce co najwyżej na odpustowym obrazku.

Ten człowiek jest nieskończenie odległy. A ona jest przypadkowym przechodniem w jego życiu; wzbudza litość, a nie współczucie, ciekawość, a nie zainteresowanie. Ten człowiek...

Wstała i włączyła górne światło. Stała chwilę, ciesząc się, że wraz z mrokiem zniknęło pewne dojmujące uczucie, tęsknota, smutek, gotowe doprowadzić ją do łez; uśmiechnęła się do siebie w małym ściennym lusterku. Wiedziała już, że nigdy więcej nie przestąpi progu tego mieszkania, dlatego ruszyła wzdłuż

ściany, głaszcząc rękami tapety, kilim, regały z książkami, parapet - jakby żegnając się.

Drzwi do gabinetu... Nie wchodziła tam nigdy. Nie dlatego, że drzwi były zawsze zamknięte - po prostu ze strachu. Jakby obawiała się, że zobaczy na biurku inkwizytora czyjąś odciętą głowę...

Kanapa z wygniecionymi poduchami... Wysoka szafka z samotnym świecznikiem na wierzchu...

Nie zamierzała niczego szukać. Jakby coś trąciło ją w ramię - Iwga przykucnęła i przekręciła małą klamkę. Drzwi otworzyły się łatwo, w Iwgę tchnęło papierowym kurzem, ponieważ szafka była wypchana tekturowymi, ceratowymi i plastykowymi teczkami.

Iwga ostrożnie uklękła. Pokonując niezręczność, wyciągnęła leżącą na górze teczkę; rozwiązała tasiemki, przeleciała wzrokiem po nic nie mówiącym jej danych - adresy, telefony, nieznane obce imiona... Formularze oświadczeń i podań, upoważnienie do korzystania z motocykla, sądząc z daty - sprzed dziesięciu lat...

Archiwum? Zbyt bezładne, wyraźnie niepotrzebne, przypadkowe.

Iwga westchnęła.

Ostatnia, na samym dnie, bezlitośnie przywalona stertą papierów, leżała zielona ceratowa teczka zapinana na zatrzaski. Wyciągając po nią rękę, Iwga jeszcze nie wiedziała po co to robi.

Szarpnęła, sterta zakołysała się, ale ustała.

Teczka była niemal pusta. Tylko kilkanaście białych niezapisanych kartek i gruby zeszyt w czarnej, bez opisu, okładce. Nos Iwgi poruszył się, wychwyciwszy ledwo wyczuwalny, stary, niemal nieokreślony zapach. Czyżby perfumy?

„Konspekt z teorii kultury... licealistki Dokii Sterch”.

„Historia zawiera wiele przykładów, kiedy organizacja, struktura w administracyjnym sensie tego słowa... usiłuje zohydzić najpiękniejsze nauki...”

Iwga przewracała stronicę po stronicy.

„Kulturowa warstwa... we współdziałaniu z religią... Podstawowym sensem starej bajki o Pluskwie i Musze jest...”

Z zeszytu wypadła złożona w połowie kartka. Iwga pośpiesznie chwyciła ją, włożyła na miejsce; kartka otworzyła się, charakter pisma autora notatki mocno się różnił od charakteru pisma „licealistki Dokii Sterch”.

„Nie w dolnej kafejce, a w tej nowej knajpce o jedenastej trzydzieści, narysowałem ci, jak tam trafić...”

Prosty schemacik.

„...Diuneczko, każda minuta twego bezcennego spóźnienia jest dla mnie jak gwoździk, wiesz, w co... Zwolnij się z ostatnich zajęć... Wiecznie twój - ja...”

Iwga oblizała wargi. Poczuła nagle dreszcz, jakby wpakowała się w coś niedozwolonego - a jednak, zamiast schować zeszyt, przekartkowała kilka stron do przodu. I natknęła się na nową notatkę, raczej papierowy skrawek, nerwowo wydarty z notesu:

„Diuneczko, nie dąsaj się, nie jestem winien. Kocham cię, Diunko, nie złość się. Klaw”.

Iwga zamknęła zeszyt. Z trudem zapięła zardzewiałe zatrzaski. Szybko, nawet przesadnie gorączkowo wsunęła teczkę na miejsce, na samo dno przesyconej wonią papieru szafki. Szczęknęła klamką - i w tej samej chwili usłyszał chrobot klucza w zamku.

* * *

Klaudiusz zasnął w fotelu. Iwga weszła z gorącą herbatą na tacy - i zatrzymała się w progu.

Ręce Klaudiusza spoczywały na podłokietnikach. A na twarzy rysowało się tak wyraźne ołowiane zmęczenie, że Iwga przygryzła wargę. Postawiła tacę na stoliku, sama podeszła i usiadła na podłodze przy fotelu.

No i masz, a chciała mu powiedzieć... Zresztą, może to i lepiej. Powiedzieć można w każdej chwili, nawet teraz. To i lepiej, niech nie słyszy.

- Klaudiuszu... Klaw...

Gdzieś tam daleko - daleko, spały w swoim zagonie białe gęsi. Spały, przytulając się do siebie ciepłymi skrzydłami, i widziały we śnie, jak fajnie jest szczuć i szczypać Wielkiego Inkwizytora miasta Wiżny.

- Klaudiuszu...

Wzięła go za rękę. Ręka była ciężka, bezwładna, można ją było długo i bez żadnych konsekwencji trzymać w dłoni.

- Klaw... Proszę mi wybaczyć, proszę. Tak bym chciała... Ale nie wolno. Tak... nie może być. Wszystko, czego chcę - nigdy nie może się zdarzyć... Proszę mi wybaczyć, Klaudiuszu.

Wstała. Z rezygnacją popatrzyła na stygnącą herbatę; bezszelestnie wyszła do przedpokoju i wyjęła swoją własną, dawno temu spakowaną torbę.

„Nie chcę przysparzać panu kłopotów. Ale chyba staję się dla pana ciężarem... Jestem obca, przypadkowa, muszę być obojętną - ale akurat obojętną być nie mogę.”

Na zewnątrz padał deszcz. Tak samo jak tej nocy, kiedy Iwga siedziała tu pod drzwiami.

„Klaudiuszu... No i co mam zrobić?!”

Miasto milczało.

Rozdział 11

Głęboką nocą ich odkryta ciężarówka przedarła się przez kordon. Krótki strach z powodu przebicia, białe światło reflektorów i terkot serii pistoletowych zostały za nimi; samochód był jakby chroniony niewidzialną siłą, wóz pędził po gładkiej jak stolnica drodze, a w brezentowej budzie było tylko pięć okrągłych dziur. A przecież był już taki moment, kiedy wydawało się, że wszyscy są martwi, zastrzeleni, beznadziejnie martwi.

Kobiety siedziały na podłodze paki, przylgnąwszy do siebie ramionami i plecami. Kobiety bały się.

Kilka razy ciężarówka napotykała po drodze patrole; ale niewidzialna moc ciągle chroniła samochód i jego pasażerów, i dlatego ciężarówka mogła spokojnie kontynuować podróż, by w końcu skręcić w nierówną, dziurawą, rozjeżdżoną drogę; kobiety w pace musiały wczepić się w siebie i w swoje bagaże.

Potem jazda skończyła się. Brezentową budę drapnęły gałęzie, zgrzytnęła żelazna brama, potem zgrzytnęła po raz drugi, zamykając się. Kobiety popatrzyły po sobie - ale nie zobaczyły nic, dookoła panował mrok.

- Można wysiadać...

Na zewnątrz widać było tylko deszcz i mrok. I samotną latarnię w czyimś ręku.

- To końcowy przystanek, siostry... Wasza udręka podróży skończyła się, cieszymy się z tego wraz z wami.

Nowo przybyłe w milczeniu wysiadały z ciężarówki, po omacku znajdując metalowe szczeble drabinki, zeskakując w błoto; ta, która cieszyła się wraz z nimi, otworzyła drzwi do niskiej sutereny:

- Nabieranie sił i oczekiwanie. Cierpliwość, siostry moje. Niczego się nie bójcie, jesteście już u celu...

Puszczał czerwone oko rozgrzany żelazny piec, taki, jaki trzy z czterech przybyłych widziały tylko na obrazkach. Na stole w kącie stał duży bidon ze sterczącą z niego chochlą i stał stos blaszanych talerzy. Goła żarówka pod sufitem zmuszała do mrużenia przyzwyczajonych do mroku oczu. W tym maksymalnie prostym i szczerym oświetleniu kobiety z ciężarówki w końcu posiadły wygląd.

Możliwe, że w zwyczajnym życiu nigdy by się nie spotkały. Kobieta w średnim wieku, najwyraźniej wcale nie biedna, z trwałą ondulacją na miesiąc temu farbowanych włosach, w ubrudzonej gliną skórzanej kurtce, z pękatą walizeczką w drobnej dłoni ze szczupłymi palcami; uczennica w podniszczonym dresie, z czerwonymi od niewyspania oczami i zielonym plecakiem, ozdobionym kompletnie bez gustu nitami; kobieta z wąską twarzą w starej sukni, z szorstkimi, ciemnymi, niemal męskimi dłońmi - i jeszcze jedna, młoda, śmiertelnie zmęczona, ruda jak słonecznik.

Przez jakiś czas wszystkie cztery stały bezradnie na środku pokoiku, patrząc to na piec, to na zamknięte drzwi, to na wygniecioną kanapę pod przeciwległą ścianą. Potem ta z walizeczką podeszła do kanapy, wybrała dla siebie miejsce bliżej pieca i wolno usiadła, wyciągając przed siebie stopy w ubłoconych ręcznie wykonanych pantoflach.

Dziewczyna chlipnęła. Położyła swój plecak pod ścianą i od razu na nim usiadła - podciągnęła kolana do brody, z miejsca zaczęła przypominać posępnego chudego ptaka.Iwga miała ochotę położyć się. Ale na podłodze byłoby zimno i nieprzyjemnie, a na kanapie było za mało miejsca - dlatego usiadła na samym jej brzeżku tak, by zostało jeszcze miejsce dla staruchy, ale ta nie siadała, tylko podeszła do stołu, wolno napełniła metalową miskę parującą zupą, powąchała, z zadowoleniem skinęła głową, wyjęła ze swojego węzełka aluminiową łyżkę i zaczęła starannie i świadomie się posilać.

Iwga miała dreszcze.

Została znaleziona o zmroku, kiedy po raz drugi straciła nadzieję. Miasto było przepełnione Inkwizycją, Iwga czuła jej obecność każdą komórką, każdym centymetrem swojej cierpiętniczej skóry. Ludzie jechali i szli, z dziećmi na rękach, z walizkami i plecakami, ludzi zatrzymywali i tak przepełnione samochody, wpychali się do autobusów; centrum Wiżny, od wielu lat pozbawione widoku ciężarówek, okazało się nimi zapchane, niczym jakieś przyfabryczne przedmieście. Z otwartych ciężarówek modlitewnie wyciągały się do nieba owinięte gazetami nóżki krzeseł i stołów. I wszędzie, wszędzie była Inkwizycja.

Do dworca nie było szans dotrzeć. Do dworca autobusowego też. Iwga wkrótce zrozumiała, że jeśli ona wyczuwa inkwizytora, to za chwilkę i on wyczuje ją. Do pewnego czasu ratowały ją tłumy - kryła się wśród krzątających się, wystraszonych, przygnębionych ludzi; na ulicach, gdzie na tysiąc uciekinierów przypadał jeden inkwizytor, udawało jej się unikać pościgu. Nauczyła się z daleka wyczuwać zbliżające się patrole i rzucać się w przeciwnym kierunku, i jak na razie udawało jej się to, ale zbliżał się wieczór, a wraz z nim godzina policyjna. Wówczas patroli przybywało, a kryjówek - ubywało. Bramy nie dawały pewności, a drzwi do budynków jeżyły się szyfrowymi zamkami, nie zamierzały, jakby będąc w zmowie, wpuścić biednej włóczęgi na ciepły strych - zresztą, czego szukać na strychu - dobry inkwizytor-niuchacz wyczuwa na sto metrów również przez mury; żeby nie zostać schwytaną musisz biec, ruszać się, uciekać...

Więc uciekała.

Pewnie sądzona jej była tego wieczora wpadka. Nie wiadomo skąd wynurzył się inkwizytorski wóz, zahamował, ustawił się bokiem, przegradzając pustą ulicę i stojąca pod ścianą Iwga poczuła ciężki i władczy rozkaz - stać; momentalnie była sparaliżowana tym rozkazem, już poddała się i zrezygnowała z walki,

odczuła w ustach metaliczny posmak.

Może to był smak jej krwi. Może - smak jej strachu; ona sama uważała, że to białe lisie zęby kąsały zardzewiałą, niesamowicie ciężką kłódkę zamkniętej klatki.

Szarpnęła się. Przez pierwszych kilka metrów musiała pełznąć, podciągając się rękami, ponieważ skute przerażeniem nogi odmówiły posłuszeństwa - ale ból w podrapanych i poobdzieranych do mięsa dłoniach otrzeźwił ją i dodał sił. Rycząc z dzikiej chęci wolności, Iwga wyrwała się spod cudzej woli, zostawiając na zwartych szczękach rozkazu kłaki zakrwawionej rudej sierści.

A pół godziny później, kiedy mrok zgęstniał, kiedy Iwga była u kresu sił, wlazła w muszlę fontanny w jakimś pałacu - wtedy nienaturalną ciszę drobnego, jesiennego deszczu zakłóciło skrzypienie wózka - wózka z gorącymi sandwiczami, i dziewczynka w naciągniętym swetrze, wcale nie zmieniona dziewczynka zatrzymała się nieopodal, wyjęła z kieszeni żółtawo połyskujące drobniaki i zaczęła starannie przeliczać monetki na malutkiej dziecinnej dłoni...

* * *

Iwga drgnęła.

Starucha, posilająca się z blaszanej miski, najadła się w końcu. Starannie wytarła dno miękiszem chleba, dokładnie wylizała łyżkę i schowała ją do węzełka. Obrzuciła taksującym spojrzeniem kamratki. Iwga odwróciła się.

Bała się. Tam, przy fontannie, odczuwała przede wszystkim strach; bała się, że zostanie odrzucona. Jeszcze mocniej bała się, że ją przyjmą i prawdziwe przerażenie wywoływała myśl, że zaczną ją karać za zdradę.

Przyjęto ją. I nikt w żaden sposób nie czynił jej wyrzutów z powodu współpracy z Inkwizycją. Nie czyniono nawet aluzji do wiedzy o współpracy, Iwga odczuwała z tego powodu coś na kształt wdzięczności.

Ktoś chlipał. Iwga podniosła głowę. Dziewczyna w dresie, siedząc pod ścianą, głucho płakała i wycierała łzy pięścią.

- Czego? - ochrypłym głosem rzuciła starucha.

- Do mamy... chcę... - wyrzuciła z siebie dziewczyna i ukryła twarz w kolanach.

- Nic to - westchnęła dama w skórzanej kurtce. - Wytrzymaj jeszcze trochę, wkrótce już nie będziesz chciała...

Dziewczyna jeszcze raz chlipnęła i znieruchomiała, patrząc na nią szeroko otwartymi oczami.

- Nie będziesz - potwierdziła starucha. - Ale czego będziesz chcieć, żeby to wiedzieć...

Bezszelestnie otworzyły się drzwi. Wszyscy odwrócili się jednocześnie. Dziewczyna zasłoniła usta dłonią.

Weszła kobieta w średnim wieku. Czarne proste włosy zwisały na jej ramiona. Miała na sobie długą do podłogi, szeroką suknię bez paska.

- Chodźcie, siostry... Ostatnie pytanie - może któraś z was nie chce iść?

Iwga poczuła, że kurczy jej się brzuch. Kobieta nie patrzyła na nią, ale Iwga miała wrażenie, że pytanie ma drugie dno, ukryty sens; kilka minut minęło w ciszy, a przez cały ten czas myśli Iwgi bezradnie ślizgały się po powierzchni jakichś niepotrzebnych wspomnień, usiłując znaleźć to najważniejsze, i nie znajdując... Oto stoi na skraju przepaści, oto koniec, już nie będzie czasu na wspomnienia, dobrze by było coś miłego sobie przypomnieć, teraz, na pożegnanie...

Herbata stygnąca w filiżance. Białe gęsi. Jakieś ognisko na śniegu. Pomarańczowy szal, nadłamana wiśniowa gałązka, żywica, niemal nieuchwytny zapach...

Koniec.

Kobieta pochyliła ciężką głowę:

- Idziemy, siostry... Zapomnijcie wasze żale. Wasza nienarodzona matka czeka.

* * *

Niech nikt nie wie, ile kosztuje ta obojętność.

Przechwytywał spojrzenia. Tyłem głowy, plecami; wszyscy zebrani tu wiedzieli, że sam Wielki Inkwizytor nie upilnował wiedźmy. Że zdradził niepisany kodeks, tuląc do piersi odwiecznego wroga, a potem z naiwnością wiejskiego głuptasa dał się wyprowadzić w pole. Wszyscy wiedzieli - ale milczeli, patrzyli w bok. Czekali czynów.

W milczeniu usiadł w swoim fotelu. Zmierzył ich ciężkim, niewiarygodnie ciężkim, nienawidzącym spojrzeniem.

War Tanas, kurator Ridny, jego wieczny rywal, ze śladami pełnego żółci uśmiechu w kącikach ust.

Nerwowy Mawin, kurator Odnicy, jego protegowany i towarzysz, nie wiedzący gdzie ukryć spojrzenie. W myślach podliczający straty, rozważający, czy nie przenieść się, póki czas, na stronę opozycji.

Tomasz z Alticy. Niemożliwie tęgi, siedzący jednocześnie na dwu fotelach, pulchne ciało, mieszczące giętki i ostry jak szpada umysł. Przygotowany do skoku, nie znający ani strachu, ani litości.

Blady kurator Kordy, pozbawiony kompletnie orientacji, niemal nie reagujący na najście wiedźm. Obok niego Juritz, kurator okręgu Rianka, który otrzymał swoje stanowisko półtora miesiąca temu z rąk Starża.

Posępny, skazany na dymisję.

Anton, kurator Egre. Z niemaskowanym wyrzutem w oczach: Starż, Starż, służyłem ci wiernie, duszą i ciałem, a tyś mnie tak zawiódł...

Kurator okręgu Bernst, „żelazna żmija”, na oko nieobecny, z obojętnymi, bez wyrazu oczami. Zupełnie go nie obchodzi amoralne oblicze Starża - on tylko chce wyłapać, zgnieść wszystkie wiedźmy, łapać, niszczyć, wypalać...

Wszyscy obecni. Oto i wszyscy obecni... W Pałacu Inkwizycji, w umierającej Wiżnie. Umierającej, ponieważ podnoszą się, zatapiając niziny, nieczystości z miejskiej kanalizacji. Ponieważ bez widocznego powodu płoną i walą się domy, eksplodują samochody, a ponad znakami Psa, wystawionymi na skrzyżowaniach, nieustraszone szydercze ręce malują „wiedźmie koło”. Mieszkańcy, ci co nie mogli albo nie zdążyli wyjechać wcześniej, przemykają na przedmieścia, a na ich drodze pęka asfalt, bezwstydnie ukazując węzły przewodów i łączy, trzewia kanalizacji, kanały metra; oddziały gwardii, wprowadzone do Wiżny tydzień temu, rozbijają obozy pośrodku kwitnących niegdyś placów, nie decydując się zbliżyć do budowli, nie chcąc być pogrzebanymi pod gruzami.

Ci ludzie, przybywszy z okręgów, długo i z trudnością docierający tu przez zrujnowany kraj, mogą opowiedzieć rzeczy jeszcze gorsze. Jak na plażę Odnicy wyszło z morza oślizłe widmowe stworzenie. Jak w winnicach Egre dojrzały na łozach ludzkie oczy, jak na polach Rianki wyszły z ziemi pogrzebane niegdyś kości, jak krowy w Alticy ocieliły się ludzkimi martwymi niemowlętami... I wiele jeszcze rzeczy, nie nadaremnie po drogach szwenda się obecnie tylu szaleńców, nie nadaremnie tak niewiarygodnie rozpleniły się niawki i nikt się z tego nie cieszy, poza spokojnymi i rzeczowymi, jakby nic się nie działo, chłopcami-cugajstrami.

Klaudiusz uśmiechnął się szyderczo:

- Na początku naszego spotkania powiadomię, żeby potem nie zapomnieć: mój zastępca przeprowadził rozmowy z szefami służby „Cugajster”. W drodze wyjątku ich ludzie rozszerzą swoje działania również na wiedźmy. Tam i wtedy, kiedy wyda się im to możliwe... Na pewno nie należy przeceniać ich pomocy. Ale w naszej, panowie, sytuacji, nie możemy wzgardzić najmniejszym wsparciem. Gotów jestem was wysłuchać. Wszystkich bez wyjątku... tylko postarajcie się ograniczyć gadatliwość.

Przy drzwiach, przy samych drzwiach, opuściwszy głowę na dłonie, siedziała załamana Fedora. Ona ma w nosie wszystkich i wszystko, męczy ją tylko jedno pytanie: jak on mógł, Klaudiusz Starż, Wielki Inkwizytor Wiżny... Jak mógł mężczyzna jej marzeń spać z tą młodą wiedźmą?!

Słuchając strumienia oskarżeń pod swoim adresem, Klaudiusz martwił się niemożnością powiedzenia Fedorze, że nie spał z żadną wiedźmą. Że w ogóle od dawna z nikim nie spał - takie powstrzymywanie się jest niewątpliwie szkodliwe dla zdrowia, natomiast bardzo jest pożyteczne, jak powiadają, dla duszy... Ponieważ on, Klaudiusz, już od dawna nikogo nie kochał. Można powiedzieć, że przez całe życie trwało to długotrwałe, beznadziejne powstrzymywanie...

Fedora nie słyszała jego myśli. Po prostu ponuro gapiła się w stół i w końcu Klaudiusz uspokoił się i machnął na nią ręką. W końcu, czy to ma znaczenie, co ona o nim myśli? Niech sobie myśli, że skusiła go młodość - tak będzie jej łatwiej z tym się pogodzić. To łatwiej zrozumie.

Otwarcie szykowali się do usunięcia Klaudiusza. Już niemal podzielili role; przestraszeni wojną z wiedźmami, grożącą wynikiem wcale nie korzystnym dla ludzkości, mimo wszystko nie zapominali o podziale stołków. Na stanowisko Wielkiego Inkwizytora pretendował teraz otyły Tomasz z Alticy - lepiej od innych wiedział, co należy czynić, przechwyciwszy jeszcze ciepłe od uścisku cudzych rąk wodze.

Nieco odwróciwszy głowę, Klaudiusz patrzył przez okno. Na pełzające nad miastem dymy; jeśli schwytają ją niezainicjowaną, to jest nadzieja, że się ją potem odnajdzie w więzieniu. Jeśli natomiast przejdzie obrzęd...

Klaudiuszem wstrząsnął dreszcz, z wielkim trudem utrzymał na obliczu maskę obojętności. Wszystkie aktywne wiedźmy są dziś unieszkodliwiane na miejscu. Bez sądu i dochodzenia. Ciała pali się. On, Klaudiusz, siedzi i wsłuchuje się w ten grad zawoalowanych zniewag, a rudą Iwgę gdzieś tam może już prowadzą, może na egzekucję...

Jak zwykle - powiedział czarny wizerunek na grobie Diunki, obraz kobiety, która mogła być dowolną osobą - zarówno Diunką, jak i Iwgą, i nawet jego dawno temu zmarłą matką. Jak zwykle - nigdy nie zauważasz tego, kto jest obok. Spokojnie gapisz się, póki cel twojego życia żałośnie wiruje dookoła ciebie, usiłując wpaść ci w oko. Masz mnóstwo zajęć. A to egzaminy w liceum, a to nowe nadejście matki... A potem się opamiętujesz, krzyczysz, wołasz... Na próżno. Zauważasz to dopiero wtedy, gdy go już nie ma...

Wysiłkiem woli opanował się, opuścił na stół zaciśniętą pięść. Orator - Tomasz z Alticy - był chyba nieprzyjemnie zdziwiony jego brakiem opanowania. Głupiec, myślał, że reakcja Wielkiego Inkwizytora dotyczy jego kolejnych oskarżeń. Klaudiusz uśmiechnął się, w milczeniu prosząc o wybaczenie; drogi Tomaszu, gdybyż wszystko było takie proste. Gdybyś wiedział, Tomaszu...

Głupiec. Znalazł skarb, długo nosił ze sobą, przechowywał wśród monet i szklanych paciorków - w końcu stracił, zgubił przez dziurę w kieszeni, a teraz mógł co najwyżej usiłować ugryźć się w łokieć.

Ciekawe, kto z zebranych wie o jego ostatnim zarządzeniu. Wszystkie grupy operacyjne, wszyscy zwiadow-

cy i wszystkie patrole mają przykazane dostarczać każdą rudą wiedźmę bezpośrednio do Wielkiego Inkwizytora. Uzasadnienie - wiedźma matka będzie właśnie ruda...

Jakże się cieszył z tego swojego pomysłu. Mucha nie siada; ale teraz ten pomysł wydaje mu się infantylny i bezsensowny. W warunkach okrutnej wojny - kto będzie ciągnął aktywną wiedźmę do Pałacu Inkwizycji? Lepiej od razu zabić - a jeśli to królowa matka - tym lepiej, po co ją odprowadzać, od razu zabić, niech tylko się trafi...

Dziś rano przywieziono jedną. Farbowaną, z różowo-purpurowymi włosami. Z płytką „studnią”, ale wybitnie złą, w dybach; idąc na egzekucję, wywrzaskiwała proroctwa o powszechnej śmierci, końcu świata i panowaniu matki...

Klaudiusz dopiero teraz uświadomił sobie, że w pomieszczeniu panuje cisza, i to od kilku minut; i wszyscy patrzą na niego. Uroczyście. Ze zmieszaniem. Ze współczuciem. Pytająco. Z wyrzutem. Tylko jeden Wykol z Bernstu - obojętnie...

Czego się od niego oczekuje? A, rezygnacji. Teraz, według ich scenariusza, powinien wstać i głuchym głosem wygłosić formułę o dymisji. Oświadczyć, że jest niezdolny do dalszego wykonywania obowiązków Wielkiego Inkwizytora z powodu... A, wszystko jedno, z jakiego powodu. Powodem może być ogólny burdel i ucieczka rudej wiedźmy.

Wstał.

Fedora dopiero teraz popatrzyła mu w oczy. Z goryczą i wyrzutem. „Jak mogłeś?” Nie, bardziej patetycznie, z namiętnym: „Jakże tak mogłeś?!”

- Proszę państwa... Uważnie wysłuchałem waszych sprawozdań.

Proszę, mamy szepcik w gronie zebranych. Pewnie, nazwać żądania dymisji „sprawozdaniami” można tylko po pijaku albo z wie-e-e-lkim podtekstem.

- Szczerze mówiąc, tak właśnie powinny się mieć sprawy w związku z przyjściem matki... Nie tak dawno miałem na ten temat z jego wysokością księciem...

Proszę, szepcik i spojrzenia za plecami. Do czego pije Starż, wszyscy wiedzą, że książę nie znosi nawet jego zapachu...

- Jego wysokość całkowicie zaaprobował mój plan działania. Co zostało stwierdzone na tym wspaniałym papierze.

Gestem prestidigitatora wyjął kartkę papieru. Kserokopię; oryginał dawno zamknięty został w sejfie. Nie wiadomo, czy któryś z temperamentnych kuratorów nie zechce odegrać sceny ze starego melodramatu, z darciem cennych dokumentów...

- Przeczytam to, jeśli nie macie państwo nic przeciwko temu. „My, książę Wiżny Stefaniusz Siódmy, w pełni aprobujemy generalny plan przedstawiony Nam przez pana Wielkiego Inkwizytora Wiżny Klaudiusza z rodu Starżów. Dlatego zatwierdzamy własnoręcznym podpisem umowę o moratorium na kadrowe przesunięcia na najwyższych stanowiskach Inkwizycji, konkretnie - na dymisję ze swojego stanowiska Wielkiego Inkwizytora Wiżny. Termin moratorium będzie określony poprzez sukcesy w toku dławienia agresji wiedźm.” Własnoręczne podpisy, Stefaniusz Siódmy. Klaudiusz Starż. Państwowa pieczęć.

Odczekał chwilę. Nie patrzył na nich, dał im czas na otrząśnięcie się. Nie zaczął wykorzystywać prawa silniejszego i przyglądać się ich wstrząśniętym twarzom. Ich zmieszaniu, bezsilnemu oburzeniu, ich słabości i strachowi.

Władze w każdej epoce usiłowały podporządkować sobie Inkwizycję. I wszyscy Wielcy Inkwizytorzy sprzeciwiali się tym zakusom. A Klaudiusz Starż wziął i wykorzystał to do swoich celów.

No, teraz to już na pewno nie uda mu się wymigać. Albo zwycięży, albo pójdzie pod trybunał. Albo pokona matkę, albo...

Podniósł wzrok.

Tomasz z Alticy był fioletowy. To był tak niezdrowy kolor, że Klaudiusz zaniepokoił się, czy nie trafi go apopleksja. Ludzie takiej budowy są bardzo narażeni...

- Ale z ciebie numer - głośno i beznamiętnie oświadczył Wykoł, kurator Bernstu, „żelazna żmija”. - Koniec, proszę państwa, oberwaliśmy po łbach, zlewać wodę, suszyć wiosła... I bierzcie się do roboty. Matkę łapcie, mać jej...

Tomasz milczał. W milczeniu ruszał ustami.

- To ci tak łatwo nie przejdzie, Starż - powiedział cicho War Tanas, kurator Ridny. - Zdradziłeś Inkwizycję w interesie własnej dupy...

Klaudiusz podniósł głowę.

Nic dlatego, że słowa te aż tak mocno go dotknęły - po prostu trafiła się okazja, by gdzieś wylać swoją irytację, niepokój i smutek. Przy tym nie na głowę sekretarza, bez sensu i ze złością, tylko - ładnie i w pewnym sensie nawet z pożytkiem, z wyrachowaniem.

- Moja dupa przekazuje pozdrowienie twojemu, pokrytemu odciskami zadkowi. Ja, żebyś wiedział, mam głęboko w nosie Inkwizycję. Niech sczeźnie Inkwizycja - ale wraz z matką. Zdradziłem Inkwizycję? Wspaniale. Potem przyjdziecie splunąć na mój grób. A teraz chcę zabić matkę i wasze gierki podstołkowe

mi w tym nie przeszkodzą, choćbyście tu nago tańczyli. Mam w nosie wasze ambicje, macie pracować, co oznacza: sprzątać gówno i to spiesznie, bo inaczej sami w nim utoniecie. Wszyscy na stanowiska. Kto nie wykona najdrobniejszego polecenia - będzie zdymisjonowany w ciągu dwudziestu czterech godzin i oddany pod wiżneński trybunał. Rzekłem.

Milczeli. I patrzyli; Fedora patrzyła również. Na dnie jej oczu zobaczył zachwyt; za co, ciekawe, kobiety tak kochają mężczyzn, którzy dokonują nieładnych czynów. Tak kochają, że nawet są gotowe wybaczyć przelotny grzech z młodziutką konkurentką.

Klaudiusz poczuł obrzydzenie. Odwrócił się.

* * *

To była zwyczajna sala sportowa. Chyba szkolna. Pusta. Kraty w oknach, które tak wystraszyły Iwgę w pierwszej chwili, miały na celu ochronę szyb przed piłkami. Grube drążki pod ścianami - to tylko drabinki gimnastyczne... Nad liniami, wyznaczającymi boisko do koszykówki i siatkówki, wymalowano skomplikowany wzór z czarnych cienkich linii. Może nawet ciemno-rdzawych, z błonką, z blaskiem, jakby boisko do przyszłej gry wymalowano krwią.

- Wchodźcie, siostry... Czyńcie tak, jak wam każe wasza istota. Poddajcie się swemu jestestwu, przyjdzie czas umierać - umrzyjcie. Przyjdzie czas ożywać - ożywajcie... Idźcie po nitce, stopień po stopniu, nie schodźcie z drogi, to wasza droga, przejdźcie ją do końca...

Iwga nie mogła przyjrzeć się milczącym wiedźmom, stojącym w oddalonym końcu sali. Usiłowała - i nie mogła. Trzęsła się, ale to nie były dreszcze - dygotała jak w okrutnej gorączce; dziewczyna w dresie płakała, łykając łzy, ryczała coraz głośniej i głośniej.Muszę przypomnieć sobie, myślała Iwga w panice. Pomyśleć, przypomnieć sobie całe swoje życie, uświadomić sobie... Ja - to ja po raz ostatni. Potem mnie już nie będzie. Mnie... Klaudiuszu! Klaudiuszu, proszą, pamiętaj mnie. Pamiętaj, jak tę dziewczyną ze swojej młodości. Jak ja jej zazdroszczę, jak ja...

- Leży wasza droga. Niech się równiej ułoży.

Na podłogę po kolei upadły cztery długie liny. Cztery bezwolne żmije, upadły na podłogę i zamarły w czterech niepodobnych do siebie rysunkach. Przed dziewczyną - niemal prosta linia z kilkoma pętlami na początku, przed staruchą - złożony labirynt węzłów, przed zaondulowaną damą - pierścienie, niemal idealna spirala, a przed Iwgą...

Przed Iwgą - splątany kłąb. Tak mocno i zawile splątany, że nawet wiedźma z rozpuszczonymi włosami - Iwga przechwyciła jej spojrzenie skrajem oka - drgnęła. I wymieniła spojrzenie z kamratkami, w milczeniu czekającymi na drugim końcu sali...

- Idźcie po nici. Słuchajcie swojego jestestwa. Nie schodźcie z drogi... Idźcie.

Nie przejdę, pomyślała Iwga niemal radośnie. Nie mam szans, to jest pułapka, one to przygotowały wcześniej...

Spokojnie zrobiła krok przed siebie. Postawiła but na końcu liny - i w tej samej chwili uświadomiła sobie, że przejdzie.

Przejdzie.

Zapłonął ogień.

I sala sportowa przestała istnieć.

* * *

Dziewczyna szła po podkładach. Po wąskich torach, a dwie rtęciowo połyskujące nici wskazywały jej drogę.

Szła, potykając się, nieruchomiejąc, a torowisko plątało się, rozgałęziało się i zaciągało węzły. Dźwignie zwrotnic z mętnymi ślepiami latarń zadowolone kiwały się za jej plecami, szczękały, jakby zatrzaskiwały się drzwi. Odbijały przebyty etap.Szła, uparcie patrząc przed siebie tam, gdzie szyny ginęły we mgle. Wiatr wiał i stał niczym ściana, i napierał na jej twarz, jak prasa. I mgła, i wiatr...

Chyba odpadła od pociągu. Chyba powinna dogonić. Chyba...

Wiedziała, że dojdzie.

Starucha szła po włosku. Siwy, nie mający końca włos i nienazwana ciemność pod spodem. Starucha kiwała się, chwytała rękami umykającą świadomość i szła, i widziała siebie młodą i silną, jak tego dnia, kiedy na stogu dorwał ją białozęby włóczęga, któremu w trakcie gwałtu wsadziła w wątrobę zardzewiały odłamek kosy. Teraz szła po siwym włosie i wiedziała, że dojdzie do samego jego końca.

* * *

Kobieta szła po lodzie. Po kruchym wiosennym lodzie, a na dole, pod przejrzystą skorupką, patrzyły na nią nienarodzone dzieci. Dwaj chłopcy i dziewczynka; kobieta wiedziała, że w żadnym wypadku nie nastąpi na ich twarze, raczej postawi stopę w przerębli... A przeręble były coraz bliżej, kobieta błądziła na lodzie, wracała po swoich śladach i coraz częściej napotykała łańcuszki innych śladów, pozostawione przez malutkie bose stopy...

Kobieta zaciskała zęby i szła dalej. Bo musiała dojść. Nie miała innego wyjścia.

* * *

Iwga szła po pierścieniowatym ciele żółtej pasiastej żmii. Mięśnie żmii prężyły się pod jej stopami; Iwga płakała bezdźwięcznie, decydując się na każdy kolejny krok tylko dlatego, że na końcu drogi czekała na nią płaska głowa z drżącym rozdwojonym językiem. Niemigające oczy patrzyły okrutnie i jednocześnie ze zrozumieniem. Tak samo patrzył na nią czasem Klaudiusz.

„Dlaczegoś ani razu nie napisała do matki?”

„A po co jej moje listy? Zostałam zapomniana, odstawiona, jestem odciętą pajdą...”

„Dlaczegoś ani razu nie napisała do matki?”

„Jak tylko się wyrwę, napiszę, napiszę, pojadę, ja...”

„Dlaczegoś ani razu nie napisała do matki?”

Iwga pochylała się, przełażąc pod jędrnymi splotami żmijowego ciała. Zamknąwszy oczy, przedzierała się przez najwęższe pierścienie, a pomocą jej była błyszcząca, śliska, idealnie gładka łuska.

„Przejdę, ja... Żebym tylko zachowała pamięć. Przecież na razie wszystko pamiętam. Kim jestem, gdzie żyłam, kogo lubiłam... Dobrze by było zachować pamięć...”

„Dlaczegoś ani razu nie napisała do matki?”

Iwga jęczała z poniżenia. Z każdym krokiem czuła się coraz bardziej obrzydliwym, coraz bardziej godnym pogardy stworzeniem. Grudką błota...

„Klaudiuszu, już pana nigdy więcej nie zobaczę”.

„Dlaczegoś ani razu...”

„...nigdy nie zobaczę. Nigdy. Proszę, proszę mnie nie zapominać, zapamiętać...”

„Dlaczegoś...”

W końcu załamały się pod nią kolana. Upadła wczepiona w żmijowe ciało, w omdlałym oczekiwaniu. Dziwnym oczekiwaniu na nie wiadomo co.Wtedy płaska głowa żmii uroczyście poruszyła się:

„Teraz cię ukąszę”.

„Nie trzeba, proszę...”

„Teraz cię ukąszę. Przyjdzie czas umierać - umrzyj bez lęku...”

Iwga zaczęła krzyczeć. To znaczy - wydawało jej się, że krzyczy, w rzeczywistości bowiem nie wydała ani dźwięku. Głowa żmii zbliżyła się i w rozwartej paszczy pokazały się dwa wspaniale wygięte zęby.

„Dlaczegoś ani razu nie napisała do matki?”

„Nie trze...”

„Trzeba, uwierz mi”.

Szczęki zamknęły się.

Właśnie w tym momencie na dziewczynę biegnącą po pokładach wypadł z mgły czarny bezgłośny parowóz.

Właśnie w tej sekundzie siwy włos pod stopami staruchy zerwał się.

Właśnie w tej chwili pękł pod stopami zmęczonej kobiety lód i niczym lodowy pysk otworzyła się zębata przerębel.

Właśnie wtedy Iwga poczuła wnikające w jej ciało mordercze igły, ale nie odważyła się krzyknąć, a po prostu w milczeniu umarła.

Jej śmierć była czarną równina z ciemnoczerwonymi górami na horyzoncie. A nad szczytami płonęło niebo - też czerwone, jak rozżarzony węgiel.

A potem był mrok.

A potem przez długą szczęśliwą chwilę była wróblem nad odwilżą, szarym ptakiem, na którego skrzydło dwukrotnie spadła ciężka ciepła kropla wiosennej odstałej wody.

„Przyjdzie czas ożywać - ożywajcie”.

I Iwga ożyła.

„Przecież wszystko pamiętam?”

Podeszwy jej butów ciągle usiłowały ześliznąć się z jędrnego ciała żmii.

„Przecież ja - to nadal ja? Wszystko pamiętam?!”

I wtedy zobaczyła koniec drogi...

- Sfora nie jest wieczna. Weźcie teraz świece, siostry moje, zakończymy obrzęd, jak każe nam nasza nienarodzona matka.

... I ruszyła doń z całych sił.

I tak samo ruszyła ku finiszowi starucha i dziewczyna, i kobieta w skórzanej kurtce; dziewczyna zakończyła obrzęd jako pierwsza, za nią dotarła kobieta i po minucie - starucha, a Iwga śpieszyła się, śpieszyła, jeszcze kilka kroków...

„Zostałam sobą. A przecież rytuał niemal już zakończony. Niepotrzebnie się bałam, zostałam sobą, ja...”

Ból. Uderzenie powalające niemal z nóg. Powolny skurcz, przebiegający po ciele gada.

- Wszyscy stać! Inkwizycja!

- Siostro, ruszaj!.. Ruszaj, dokończ...

- Stać!

Czerwone góry runęły.

Iwga runęła przed siebie - i straciła przytomność.

* * *

Przed świtem wezwał do siebie roboczych inkwizytorów.

W ciągu nocy przesłuchane zostały trzydzieści dwie wiedźmy, z nich dziewięć - bardzo skrupulatnie; pięcioro współbojowników Klaudiusza, od zmierzchu do świtu pracujących w piwnicach, odwracało teraz zaczerwienione oczy. Wiadomości nadal było mało; nikt z przesłuchiwanych nie dał nawet cienia wskazówki co do możliwego przebywania matki. Klaudiusz chodził z kąta w kąt, szczegółowe mapy wsi, miasteczek, okrętów i województw szeleściły pod jego stopami jak jesienne liście.

- Jeszcze kilka dni i przegramy.

Inkwizytorzy milczeli.

Ich rodziny dawno temu wyjechały z Wiżny, w pierwszych szeregach, w przedziałach pierwszej klasy, daleko, możliwie daleko, w góry, w pustkowie; ich żony męczyły się teraz w hotelowym komforcie, niepokoiły się o mężów i słuchały wiadomości radiowych z Wiżny. A dziś o świcie radio zamilkło - z głośników dochodziło miarowe obojętne syczenie.

Okna zamknięte. Łączność z prowincjami istniała tylko przy pomocy radiostacji, ale w eterze było coraz gęściej, coraz silniej panoszyły się zakłócenia.

Chodniki i jezdnie pięknej Wiżny pokryły śmieci i odchody. Zawartość kanalizacji wywaliła żeliwne pokrywy i zmieniła ulice w coś, co przypominało rzeki fetoru.

Jednocześnie opadły wszystkie liście z dumnych wiżneńskich drzew.

Książę opuścił miasto przedwczoraj. Śmigłowiec, od dwóch tygodni parkujący na dachu jego rezydencji, w końcu poderwał się i odleciał.

Chaos i panika na całym świecie. Pusty świat. Świat uwolnionych z pęt wiedźm.

Ukryta kamera, ustawiona w ruinach opery na mgnienie oka schwytała szarą kobiecą postać.

Jakby widmo Heleny Torki.

„Był pan dobry, Klaudiuszu...”

Zgrzytnął zębami:

- Jeszcze kilka dni zwłoki...

Wiedział, że mówi na próżno.

Nie tak znowu dawno... czy może niesamowicie dawno, inaczej - półtora miesiąca temu... torturował schwytane w Odnicy wiedźmy. Torturował je i dowiedział się dzięki temu o zaplanowanym losie ludzi na stadionie; po łokcie ubrudził sobie ręce, wiedząc, że nigdy ich nie domyje. Usmarował się krwią i brudem, ale przecież uratował ludzi?!

Gdyby znał sposób. Gdyby wiedział jak, pogrążyłby się cały, zanurkowałby w ekskrementach, gdyby to tylko mogło powstrzymać...

Jeszcze wczoraj, pod spojrzeniami kuratorów, był pewien siebie i silny jak nigdy.

Już dziś ze strachem rozumie, że mylił się. Przecenił swoje siły; matka nie życzy sobie pojedynku. Matka bawi się z nim jak kot z myszą.

„... Tylko ja nie zwątpię ani na chwilę, że panie moje nie są zdolne bać się własnych bezeceństw...

A dlatego tylko ja jeden nie mogę mieć nadziei - takiego rodzaju nadzieja pozbawi mnie sił, a przecież muszę przygotować dla pań moich dar... Albowiem matka, macierz-wiedźma, przyczaiła się tak blisko, że nie mogę spać, wyczuwając jej woń... I nie dalej jak dziś schwytam ją za szyję żelaznymi kleszczami, które już wykuła wola moja...”

Nie, Klaudiusz nie wyczuwa. Jego wola śpi. Pięciu towarzyszy broni, po nocy w piwnicach, kryje zaczerwienione oczy.

* * *

Nad jej głową, nisko-niziuteńko, wisiało niedobre czerwone słońce. Palące, rozżarzone jak stalowa spirala; Iwga powstrzymała jęk. Spróbowała poruszyć się - ręce miała nieruchome. Nogi nie należały do niej; strach dodał jej sił, udało jej się z trudem rozkleić powieki.

Żółtej żmii nie było. Była ciemność, a nad głową, nisko-niziuteńko, paląca czerwona plama.

Drgnęła. Przypomniała sobie wszystko, gorączkowo usiłowała skoncentrować się, zadając sobie jedno jedyne, najważniejsze w świecie pytanie: czy ja - to ja? Czy nikt inny mną nie zawładnął, nie zasiedlił mojej świadomości, mojej pamięci? Czy ja - to nadal ja?

Leżała na boku, w dziwnej, zwiniętej pozycji; podłoga podrygiwała, równo pracował silnik - była w wozie. Czerwone i palące nad głową światło to inkwizytorski znak, narysowany na żelaznym dachu furgonetki. Półmrok i pustka; szare światło, przebijające się przez szczeliny. Ręce i nogi mocno zaciśnięte w dybach,

bo to przecież sadyby, tak właśnie powinny wyglądać, kompletnie się nie zmieniły przez tysiąc lat, nie ma na świecie niczego bardziej niezmiennego od inkwizytorskich dyb...

Nic to. Jedyne, co ma teraz znaczenie: ja - to ja, czy nie?

Mama... Trawa. Biała wstążka na oparciu krzesła... Gęsi, płatki dzwoneczków, sportowa torba, przesiąknięta wonią dezodorantu, zapach papierosów...

Iwgę ogarnęła panika. Nagle wydało jej się, że czegoś nie pamięta. Nie może uświadomić sobie siebie, nie może odtworzyć w pamięci maminej twarzy...

„Żebyś mi zaraz wróciła! Jedna noga tam, druga - tu, i żebyś do lekcji usiadła, bo znam te wasze pogaduszki...”

Zmarszczki w kącikach ust. Pasmo włosów na czole, pasiasty ręcznik w ręce. Drzazga na wydeptanym progu...

„Dlaczego ani razu nie napisałaś do matki?”

Iwga chlipnęła.

Ależ z ciebie durna baba, powiedziało nie wiadomo skąd przybyłe opanowanie. Jeśli dręczysz się tym pytaniem, to przecież właśnie jesteś sobą. To ty i nikt inny, ty, taka, jaką byłaś wczoraj i przedwczoraj, i od urodzenia... To tylko i wyłącznie ty.

Iwga odetchnęła. I nieoczekiwanie dla samej siebie - roześmiała się. W ciemnych trzewiach trzęsącej się ciężarówki, w ciężkich dybach, z palącym znakiem nad głową - Iwga śmiała się i zlizywała łzy szczęścia. Pewnie dla niej obrzęd urwał się przed zakończeniem. Została taką, jaką była; może dlatego nie zabili jej na miejscu, a wpakowali w te głupie dyby i dokądś wiozą...

Śmiech nagle się skończył. Opuściła powieki, usiłując ochronić oczy przed gorącym zjadliwym znakiem. Nie ma nawet sił myśleć, niech się dzieje, co ma się dziać. Ona, Iwga, już nic zmienić nie może. Przymknęła powieki - i przed jej oczami pojawiło się żmijowe ciało. Krok, krok, jeszcze jeden krok... Drgnęła. Napięła się, chciała usiąść, chciała przetrzeć twarz, ale dłonie sterczące z dybów były kompletnie obce. Niewładne, niedostępne, martwe jak dwie nabite piaskiem rękawiczki.

Bezsilnie odrzuciła głowę. Ułożyła się na plecach na wibrującej podłodze, skrzywiła się, kiedy na szczególnie mocnym wyboju jej głowa podskoczyła na twardej podłodze jak drewniana kula. Dobrze by było się zdrzemnąć... Nie myśleć o niczym... Odpoczywać...

I sen ulitował się nad nią.

A ciało, zakute w dyby, zaczęło się dziwnie zachowywać.

Rozdęło się, spuchło niczym obłok, nie znając miary, rozdymało się coraz mocniej i mocniej, wypełniało sobą całe wnętrze wozu, wyciekało przez szczeliny na zewnątrz, wzbijało się w niebo, rozpływało po drodze. Iwga cicho pojękiwała i chciała, żeby sen się zmienił. Żeby był inny, nie taki straszny, żeby mama i tata, i lato...

A potem strach minął.

Iwgi ciało rozpłynęło się po świecie. Nic, wchłaniało świat. Iwga czuła, jak gasną blade ogniki na horyzoncie - jakby jedną po drugiej wyszarpywano białogłowe szpilki. Jak niebo drży, jak stygnie ziemia, jak łaskocze - co to? - ruczaj... I swędzi miasto. Pełne... czegoś... kogoś, nie może wyczuć dokładnie, tylko marszczy się z powodu tego swędzenia...

Jej palce ożyły. Każdy paznokieć, każdy włosek był żywy i patrzył na świat własnymi oczami... Dziesiątki jaskrawych obrazków, drogi i pożary, i nadzieja, i wezwanie, i nadzieja...

Żółte cielsko ogromnej żmii. Krok... jeszcze jeden.

Iwga poczuła tęsknotę i czułość. Niemal jak wtedy, kiedy matka patrzyła na nią od progu... Żmijowe ciało nakładało się na wspomnienia o matce, oplatało ją pierścieniami, ale to nie jest straszne, to...

Ciężarówka zwolniła. Zatrzymała się i po chwili Iwga krzyknęła.

Tęsknota i czułość. Zbyt mocno pochłaniające. Zbyt głęboko i boleśnie, teraz zna już prawdę o świecie, a to jest wspaniałe i kompletnie nieznośne, jakby ślepiec, odzyskawszy na starość wzrok, po raz pierwszy zobaczył niebo...

- Czego się drzesz?..

Widzenie urwało się i przez kilka sekund Iwga leżała z zamkniętymi oczami, usiłując je zapomnieć. Zbyt było piękne, nie wolno nosić tego w sobie, zbyt wiele dla rudego dziewuszyska...

Widzenie ulitowało się i zniknęło. Pozostawiło po sobie rozmazany cień.

* * *

- Patronie, prosił pan, żeby zgłaszać... Wiedźma na pańskie zamówienie. Przywieźli z jakiejś wsi... Ruda. Prosił pan, żeby zgłaszać...

Klaudiusz z trudem uniósł ciężką głowę.

- Do celi przesłuchań, do Glura. Teraz jego dyżur... Chociaż nie, poczekaj. Najpierw popatrzę.

Dwie noce pod rząd, bezsenne... Czy może więcej? A kiedy ostatni raz spał choćby pięć godzin, kiedy to było, w jakim życiu?..

Wydostał się zza biurka. Wyciągnął z szuflady flamaster, podszedł do obitych dermą drzwi, skoncentrował się, z wysiłkiem narysował znak zwierciadła. Nie wyszedł najlepiej, ale przez dwadzieścia minut będzie działał. Zaczerpnął powietrza, w myślach utworzył między sobą i zwierciadłem znak soczewki... Tak, dobrze. Wdech. Wydech. Na początku to trochę boli, wola miota się tam i z powrotem, odbija siebie, przepuszcza przez soczewkę, to uczucie równie przyjemne jak palce w maszynce do mięsa. Ale kończy się, już lepiej. O, pojawiły się nowe siły. To jego własne, wielokrotnie wzmocnione przez soczewkę możliwości, teraz jest silny i świeży, teraz dawajcie mi tu wiedźmę-matką...

Uśmiechnął się krzywo.

Zmiótł znak soczewki. Rozmazał znak zwierciadła tak, że zaczął przypominać krzywy i niezbyt przyzwoity rysunek, ścienne malowidło niedorozwiniętego wyrostka. Trzeba poprosić sekretarza, żeby zmył...

Dawno już stracił nadzieję, że zobaczy Iwgę. Ale jednak - wstał i idzie po schodach, ponieważ winda już dawno nie działa... Żadna winda w ogromnym budynku... Nie ma światła, a pochodnie z rytualnych dekoracji zmieniły się w powszednią konieczność, teraz w jego gabinecie w nocy też kopci pochodnia...

Nieważka jedwabna peleryna. Najpierw Klaudiusz ją odrzucił, po co te ceregiele? Potem, zastanowiwszy się, narzucił. Jeśli Wielki Inkwizytor pozwoli sobie na lekceważenie tradycji, to czego ma oczekiwać od prostych strażników?

Maszerując umyślnie pewnie i twardo, minął posterunek przy bloku więziennym. Pytająco zerknął na dyżurnego - ten wstał, blady, prawie nieznajomy Klaudiuszowi inkwizytor.

- Do sto siódmej, mam towarzyszyć?

Klaudiusz skinął głową. Sto siódmy to cela - głęboki loch, poważny, nie dla drobiazgu.

I już na żelaznych spiralnych schodach, prowadzących do lochu, poczuł tę wiedźmę.

Fatalną wiedźmę. Och, niedobrą, nie po prostu mocną, ale mocną jak diabli. Ni to sztandar, ni to tarcza, gdzie oni ją znaleźli, skąd się biorą takie zarazy, mutanci, monstra, typy mieszane, potworne studnie, nieludzka złość?..

Mało znany inkwizytor pokiwał głową z żalem:

- Dostała się im, wie pan, w Podralcach, nieprzytomna... I zamiast od razu załatwić... Przepraszam, patronie, przecież pan kazał - wszystkie rude - dostarczać... Będzie pan ją oglądał?

Klaudiusz skinął głową.

Zgrzytnął klucz. Sto siódma cela, tryb utrzymania „surowy-przumus.” Cztery lustra, stacjonarne dyby, w sufit wmurowany znak „prasa...”

Odsunął mało znanego dyżurnego ramieniem. Pochylił się ku zakratowanemu oczku w pancernych drzwiach.

Wiedźma dawno już wiedziała o jego obecności. I patrzyła, nie odrywając spojrzenia, odwróciwszy głowę tak mocno, jak pozwalało całe to okrutne oporządzenie.

Klaudiusz poczuł, jak jego serce staje. Nie bije, nie tłucze, nie skacze, nie zamiera - po prostu stoi. Sekunda, dwie, nie ma uderzenia...

Wiedźma mrugnęła. Spuściła powieki, znowu popatrzyła - oczy miała wilgotne. Oto jednocześnie wytaczają się dwie przejrzyste kulki, spływają po policzku, biegną w dół, dwa strumyki, cieniuteńkie i szybkie, docierają do uśmiechających się warg, kropelkami spadają z brody...

- No i dlaczego płaczesz?

- Ja myślałam... że już nigdy pana nie zobaczę.

* * *

Nie była zmęczona. Po prostu poczuła potrzebę powrotu - i z pewnym żalem porzuciła swój wielki świat, wciskając się w swoje znane, małe, udręczone dybami ciało.

Dyby najpierw bardzo jej przeszkadzały. Związane ręce zmieniały się w niewolną wolę, a potworny znak, wmurowany w sufit, przygniatał jak ciężka prasa. Gorycz i ból więźniarki odbijały się od ścian i wracały z dziesięciokrotną mocą. Tak było przez pierwsze godziny przebywania w celi - a potem udało jej się wymknąć do wielkiego świata i, ze zdziwieniem wpakowawszy w siebie całe morze sprzecznych pobudek, zawisnąć między płótnem nieba i płótnem ziemi. By, z kolejnym wstrząsem, uświadomić sobie swoją poprzednią ślepotę.

W ludzkim ciele nie ma zmysłów zdolnych do wchłonięcia tych odczuć. Ludzki mózg nie jest stworzony do takiego zrozumienia; pewnie kręciłoby się jej w głowie i płynęły łzy, ale ani głowy, ani oczu już nie miała, były natomiast sploty dróg, węzły strachu i wiary, rozpływająca się kroplami nadzieja, okruchy żalu i jeszcze wiele niejasnych sił, których nazw Iwga nie znała, a tylko czuła swoją nad nimi władzę.

Błyskawiczne objawienie. Tęsknota i czułość... I wiedza, której się nie chce pamiętać.

Potem wróciła.

Jej ciało przestało być światem; uchyliwszy opuchnięte powieki, zobaczyła celę ze znakiem zwierciadła na czterech ścianach, własne białe nadgarstki, wyglądające z dybów i rude włosy, przeszkadzające patrzeć.

To ja, pomyślała z goryczą. Niepotrzebnie się bałam, nie zmieniłam się, to świat zmienił się bezgranicznie.

A ja pozostałam ta sama.

Znowu zamknęła oczy. Posłuchała Pałacu nad sobą, ale był pusty i wrogi. Tylko w piwnicach tliło się życie - skazane, zakute w kłody; Iwga oblizała spieczone wargi. Na to też przyjdzie kolej. To - potem...

Prasa na głową już jej nie męczyła, tylko niepokoiła i drażniła; wciągnęła i wypuściła powietrze, wduszając ten ogromny niewidzialny tłok z powrotem w sufit. Trzasnęły kamienie, po sklepieniu nad głową przemknęły szczeliny, inkwizytorski znak rozpadł się, tracąc kontury i moc. Iwga pokręciła głową, usiłując wytrząsnąć z włosów kamienny pył i okruchy. Przed oczami przemknęły ognisto rude pasma.

Zwierciadło...

Uśmiechnęła się słabo. Znaki zwierciadła, otaczające ją, zmatowiały, popłynęły przed oczami i oto straszna cela numer sto siedem stała się czymś podobnym do sali baletowej. Iwga zobaczyła mnóstwo swoich odbić, dużych i małych, ginących w głębi zwierciadlanego korytarza.

Siedziała na podłodze, wciśnięta w ciężkie deski z otworami; dyby nie podobały się jej, dlatego, po pewnym wysiłku przestała je widzieć. Wpatrywała się w siebie - tak uważnie i ostro, jak nigdy dotąd. Teraz siebie widziała.

To ja. To nadal ja, ja, ja...

Potem zrozumiała, że przygląda się sobie cudzymi oczami. Obojętnymi. Podejrzliwymi. Współczującymi. Oczami policjanta na dworcu, oczami cugajstra Prowa, oczami kolegów ze szkoły, oczami brata i właścicielki sklepiku z antykami, i czyimiś jeszcze, które chciały ją rozebrać, i innymi, kompletnie obojętnymi...

Sama sobie przypominała dziewczynę, podrostka, po raz pierwszy stojącą przed lustrem bez ubrania i ze zdziwieniem badającą widoczne zmiany. Obrazki były pouczające, czasem okrutne - ale we wszystkich oczach poznawała siebie. Może nie od razu, ale poznawała.

Długo i ze smutkiem patrzyła na siebie oczami Nazara. Popatrzyła oczami matki, ale od razu poczuła się źle i zlizała łzę. Żeby się oderwać od smutnych obrazów, popatrzyła oczami małego pieska z placu Zwycięskiego Szturmu..

I tylko oczami Klaudiusza nie odważyła się na siebie popatrzyć.

Zwierciadła zmętniały. Iwga siedziała, opierając brodę na drewnie kłody i nie myślała o niczym. Po prostu istniała - starając się przy tym nie drzemać, ponieważ w drzemce na pewno pojawi się pasiasty żmijowy grzbiet. A Iwga nie chciała teraz spotykać się ze żmiją.

Chciała widzieć Klaudiusza. Wiedziała, że na pewno pojawi się tu znowu, dlatego pokornie i cierpliwie czekała. Dawno już powinien był tu przyjść, musi przyjść, choćby z obowiązku służbowego...

Ta myśl ją nagle przeraziła. Przyjdzie służbowo, w towarzystwie kata; o ile wcześniej Iwga była dlań przypadkową dziewczyną, podrzutkiem, to teraz jest zwyczajnym wrogiem i to splamionym zdradą. Niby dlaczego ma do niej żywić nie przewidziane protokołem uczucia?

Myśl ta była gorsza od kłód dybów i od przygniatającej prasy. Iwga nie bała się kata - ale jej strach przed Klaudiuszem odżył z nową mocą - przypomniała sobie ich pierwsze spotkanie, mdłości, podchodzące do krtani i wizytówkę pozostawiającą na dłoni czerwony ślad oparzenia.

Jego dusza jest pustym zamkiem pełnym potworów. Gdzieś tam włóczy się widmo jego jedynej kobiety, zazdrosne, nie zgadzające się na żadne rywalki. Iwga jest właścicielką wielkiego i dziwnego świata, ale nad Klaudiuszem Starżem władzy nie ma i nie będzie miała, i nie tylko dlatego, że jest on Wielkim Inkwizytorem.

Przed oczami przemknął pasiasty grzbiet gada. Nie, powiedziała sobie, tylko nie teraz; zawsze po tym świat zmienia się na nowo i wydaje się, że inicjacja trwa, podobnie jak droga po grzbiecie żółtej żmii. Nie teraz, powiedziała przestraszona, nie chcę, by Klaudiusz widział mnie taką...

W tej właśnie chwili w więziennym bloku nastąpiło poruszenie.

Dyżurujący przy wejściu inkwizytor poruszył się. Otrzymał polecenie, podporządkował się, ruszył schodami w dół - Iwga rozumiała, że dyżurny nie jest sam, ale jego towarzysz ciągle jeszcze pozostawał niewidoczny dla jej zmysłów. Tak samo jak poprzednio...

Teraz ci dwaj podeszli tak blisko, że mogła już usłyszeć głosy.

- Proszę otworzyć.

Iwga poczuła, jak gardło ściska jej gorący korek.

Dyżurny wahał się. Och, jak się wahał, cały wibrował, nawet odważył się powiedzieć na głos:

- Patronie, przepisy bezpieczeństwa...

- To rozkaz.

Dyżurny zląkł się.

Zgrzytnął sejfowy zamek. I drugi; drzwi do cel nie skrzypiały, tu już nic nie było obliczone na efekt, tu wszystko było podporządkowane jednej rzeczy - niezawodności. Iwga wiedziała, że nawet teraz byłoby jej niełatwo otworzyć te drzwi od wewnątrz...

W szczelinę wsunęła się pochodnia, Iwga zmrużyła oczy, dopiero teraz ze zdziwieniem uświadomiwszy sobie, że aż do tej chwili siedziała pogrążona w kompletnych ciemnościach.

- Patronie, proszę nie przekraczać progu... Działanie znaków... a-a-a!

Długa pauza. Iwga mrugała oczami jak krótkowidz, jednocześnie świetnie wiedząc, gdzie skierowany jest wzrok Klaudiusza - tam, gdzie wskazuje trzęsący się palec dyżurnego, zniekształcony znak prasy na suficie.

Wystraszy się?

Milczenie.

- Proszę odejść.

Dyżurny podporządkował się nadzwyczaj pokornie. Widocznie był już złamany. Trzydzieści lat służył w więziennym bloku. Przywykł sądzić, że o wiedźmach wie wszystko.

Pochodnia płonęła spokojnie i równo. Tu nie było przeciągów, powietrze w ogóle się nie poruszało. W uchylonych drzwiach stał człowiek; Iwga zrozumiała, dlaczego już dwukrotnie nie wyczuła Klaudiusza na odległość. On był chodzącą twierdzą; nic dziwnego, że w jego obecności większość wiedźm była bliska omdlenia. Dziwne jest to, że Iwga tak szybko przyzwyczaiła się, nauczyła się przebywać tak blisko...

Blisko. Na krawędzi; teraz po raz pierwszy uświadomiła sobie do końca jego inkwizytorską moc. Klaudiusz nie był podobny do innych, on był przepaścią, czarną dziurą i nawet teraz, wypełniona swoim wielkim światem, Iwga nie potrafiła dojrzeć dna tej przepaści.

I wyrwało jej się wbrew woli:

- Klaudiuszu, jaki... pan jest straszny...

Uśmiechnął się, ale wyraźnie na siłę.

- Szkoda, że nie widzisz siebie.

Poraziło ja absolutne nieprawdopodobieństwo tej rozmowy. Równe światło pochodni, nieruchomy mężczyzna w progu.

Może, przykładając pewien wysiłek, potrafiłaby, choćby powierzchownie, zrozumieć jego pobudki. Już nawet ruszyła ku niemu, ku jego pancerzowi - ale od razu zrezygnowała z tego pomysłu i opuściła bezcielesne, niewidzialne ręce. On zaś wyczuł jej ruch - ale nie zareagował na to w żaden sposób. Ciągle milczał, trzymając pochodnię.

- Klaudiuszu... Tak się bałam, że pan nie przyjdzie.

- Ale przecież wiedziałaś, że przyjdę?

- Klaudiuszu... Proszę nie wierzyć, że w duszy wiedźmy po inicjacji zamieszkuje inna istota. Że one się zmieniają... przestają być sobą... to nieprawda.

Pochodnia w jego ręku kiwnęła się.

- Iwgo...

- Tak...

- Ty wiesz... Kim teraz jesteś?

- To niemożliwe - powiedziała szybko. - Nie, to by była przesada. Tak nie może być.

Podniósł wzrok i ona w ślad za nim. Znak prasy całkowicie ginął w sieci pęknięć.

- On mi przeszkadzał - powiedziała przepraszająco. - Ale... to przecież o niczym nie świadczy, on mi przeszkadzał, złamałam go, mało to może się zdarzyć z nowo inicjowaną wiedźmą? One są silne, a ja jestem zwyczajną wiedźmą, zwyczajną wiedźmą, ja...

Wypowiadając te słowa, sama traciła w nie wiarę, dlatego jej głos cichł, cichł, póki, w końcu, nie ucichł całkowicie.

Klaudiusz milczał.

- Klaw... - powiedziała Iwga niemal bezgłośnie. - Muszę to powiedzieć.

- Mów.

- Świat... on nie jest taki, jakim wy go widzicie. Jakim my go... razem... widzieliśmy... On jest inny. Nie mogę tego objaśnić.

Człowiek w progu westchnął dyskretnie.

- Jak nie możesz, to po co próbujesz?

- Ale przecież pan chciał?

- Co?

- Zrozumieć wiedźmy?

Milczenie. Iwga zdążyła poczuć, jak nieopodal ocieka smętnym strachem dyżurny inkwizytor.

- Już nie chcę.

Odwrócił się. Iwga pomyślała, że zaraz po prostu odwróci się i odejdzie, i zatrzaśnie za sobą drzwi. Już zrobił nich...

- Klaw!

Jej odruch był tak silny, że dotknęła jego pancerza. Pancerne płyty odruchowo zsunęły się, a Iwga cofnęła.

Klaudiusz wolno odwrócił głowę.

Nie, nie trzeba było wcale sięgać przez jego pancerz. Wystarczyło spotkać się oczami, by zrozumieć, że dla niego to udręka - widzieć ją w dybach, Iwga niemal poczuła ten ból. Swój własny ból, przełamany w Wielkim Inkwizytorze Wiżny.

- Klaudiuszu... ja nie potrafię tego wyjaśnić...

- Milcz.

- Proszę nie odchodzić.

- Jestem tu.

- Klaudiuszu... proszę podejść do mnie. Proszę.

Zwlekał. Potem starannie zamknął za sobą drzwi, wszedł i wstawił pochodnię w żyrandol; w półmroku jego oczy wyglądały na bardzo skoncentrowane. Jakby w napięciu dodawał w głowie wielocyfrowe liczby.

- Iwgo, ty... Jesteś po prostu potworna. Nigdy w życiu nie widziałem takich wiedźm...

Wybacz.

Podniósł rękę, jakby chciał popatrzeć, która godzina. I wytrenowanym ruchem uwolnił nadgarstek spod mankietu.

Iwga krzyknęła.

Jakby mury celi nagle zsunęły się i zapieczętowały ją z czterech stron. Tracąc oddech z bólu, nagle przypomniała sobie, jak w murach płonącej opery Klaudiusz Starż przykrył swoją wolą z dziesięć różnych wiedźm.

Ból zniknął.

Teraz siedziała w ciasnej klatce. Bezcielesnej, ustawionej z jego woli; wysiłek musiał być ogromny - na twarzy Wielkiego Inkwizytora wyraźnie błyszczały krople potu.

- Wybacz... Muszę wykorzystać przewagę w mocy. Póki ją mam.

Zrobił krok do przodu - Iwga zamknęła oczy. I nie otwierając ich, poczuła dotknięcie jego dłoni na swojej własnej, zdrętwiałej w dybach.

- Iwgo.

Chciała zdjąć z niego to poczucie winy, wyraźnie widoczne w tym ledwo słyszalnym zawołaniu. Chciała powiedzieć, że ohydne dyby już niemal jej nie przeszkadzają. Że jeszcze kilka kroków po żółtym grzbiecie żmii i pokona klatkę. Zupełnie szczerze chciała to powiedzieć, ale w ostatniej chwili ugryzła się w język.

- Klaudiuszu... Dobrze. Tylko proszę nie odchodzić.

* * *

Przyzwyczaił się do światła pochodni. Przez wiele lat nauczył się pracować w takim dziwnym i zacofanym oświetleniu - ale teraz ogień go męczył. Niepokoił. Musiał mrużyć oczy.

Może byłoby mu lżej, gdyby z nią rozmawiał. Ale minuta upływała po minucie, Iwga milczała, on milczał, patrzył w zmęczone lisie oczy i z przerażeniem zrozumiał, że realizacja planu z każdą sekundą staje się coraz trudniejsza.

O ile w ogóle możliwa.

Służbowa kabura, wsuwana pod pachę przede wszystkim wtedy, gdy chciał wywrzeć wrażenie na kolejnej kochance, przez zręczne ręce została przerobiona na pochwę. Przywierając zimnym bokiem do ciepłych ludzkich żeber, wylegiwał się tam teraz wygięty srebrny kindżał. Rytualny nóż, niegdyś wyjęty przez Starża z serca wiedźmy, która tym sposobem popełniła samobójstwo.

„Umrzesz, Wielki Inkwizytorze”.

„Wszyscy umrą.”

„Wszyscy umrą, ale ty umrzesz wcześniej. Nienarodzona matka czeka na ciebie... będzie czekać... Ciesz się tym, co widzisz oczami...”

Najważniejsze uczucie, dominujące dzisiejszego dnia, od rana do wieczora, nie było ani strachem, ani zdziwieniem, ani desperacją bojownika; to było poczucie krzywdy, niemal dziecinne i dlatego szczególnie nieprzyzwoite. Klaudiusz Starż mocno obraził się na los.

Właśnie z takim wyrazem twarzy leciwa sąsiadka czyniła wyrzuty swojej leciwej psinie, która tak fatalnie się zachowała: „Helgo, jak mogłaś?!”

Jak mogłaś, myślał rano Klaudiusz, przemierzając bez końca swój zasypany mapami gabinet, i nie potrafił ustalić, na kogo jest wściekły - na straconą wiedźmę Iwgę czy własny nieuczciwie grający los, który podłożył mu z szyderczym uśmiechem macierz-wiedźmę, ogłuszoną i, chyba, nie całkiem świadomą samej siebie.

Przed czwartą po południu z Pałacu Inkwizycji został ewakuowany cały personel pomocniczy i część podstawowego. Sekretarz Miran długo się wahał, rozdarty między szlachetnością na pokaz, szczerym przywiązaniem do patrona i zwyczajnym życiowym rozsądkiem - to ostatnie zwyciężyło, sekretarz z pełnym winy wzrokiem przekazał Klaudiuszowi całe swoje gospodarstwo w porządku i w całości.

Około godziny Starż spędził w towarzystwie dobrej wojskowej radiostacji. Pałac Inkwizycji był pusty, natomiast eter, wcześniej cichy, teraz wypełniał się ponownie. Z odezwami do narodu zgłaszali się namiestnicy i burmistrze, nagle przemienieni w samodzielnych władców; obojętnie wywoływały się posterunki cugajstrów, w równych ostępach czasu odzywały się kody wojskowych, po całym świecie miotali się radioamatorzy, zachłystywały się małe prywatne radiostacje i właśnie z tych trzeszczących głosów

Klaudiusz dowiedział się, że połowę prowincji Odnica zalało morze, w Ridnie zawalił się gigantyczny tunel, sto lat temu przebity pod górami, a w Alticy uformowany został tak zwany Pochód Inkwizycji na czele z byłym kuratorem, a obecnie Wielkim Inkwizytorem Tomaszem.

Oczywiste jest, że słysząc tę ostatnią nowinę uśmiechnął się krzywo. Wyłącznie krzywo. Komunikat wart był tego, by pożyć dłużej, spotkać się z Tomaszem i straszliwym głosem zażądać sprawozdania...

Potem wyłączył radiostację. Rozpiął marynarkę i wyjął z wewnętrznej kieszeni płaskie, nie rzucające się w oczy pudełeczko z szarym okienkiem. Dwa czarne przyciski - wstępne obliczanie namiaru. Wielki czerwony przycisk - rozkaz do centrum...

Ciekawe, czy wiedźmy wiedzą o istnieniu silosów z rakietami. On, Klaudiusz, dorósł w mocnym przekonaniu, że wyrzutnie rakiet pozostaną jedyną ostoją cywilizacji, nawet jeśli cała reszta runie do światowego oceanu. Albo spłonie w ataku meteorytów...

Podniósł pudełeczko do oczu. W kąciku ekranu pulsował przekreślony kwadracik, co oznaczało, że centrum istnieje i jest gotowe do przyjęcia rozkazu. Dowolnego rozkazu, jak powiedział książę, ponieważ z definicji machina wojny nie dyskutuje.

Klaudiusz wzdrygnął się. Czuł się kiepsko, trzymając to w ręku. Ale jednocześnie waga pudełka w wewnętrznej kieszeni dodawała mu, jeśli nie pewności, to na pewno, kurażu. Tak właśnie rzeczowo planuje dziecko, wiedząc, że nabroiło: będą karali - nałykam się tabletek...

Westchnął. Zdjął ze ściany srebrny kindżał, położył na stole obok ciemnego pudełeczka. Oparł się dłońmi o blat i długo siedział, patrząc przed siebie.

Przypomniał sobie twarz księcia, przekazującego „przycisk.” Wstrząsnął nim dreszcz, kiedy wyobraził sobie tłustą fizjonomię Tomasza z Alticy, kiedy ten otrzymuje wiadomość o aresztowaniu i egzekucji „mutantnej destruktywnej wiedźmy, tak zwanej wiedźmy-matki...”

Jak mogłeś, powiedział do losu.

Koniec koszmaru. Wycofujące się morze Odnicy, zieleniące się winnice Egre... Odbudowana opera. Koniec koszmaru, otwiera człowiek oczy - i nie ma nic, ulatujący niedobry sen... Ożywająca Wiżna. Wiżna, a przecież dopiero teraz uświadomił sobie, jak kocha je, przeklęte i zabrudzone, przypominające zbezczeszczony cmentarz... Wygląda, że wszystko co najważniejsze dociera doń z opóźnieniem...

Jak mógł tak przegapić?

Czuje ją przez grubą warstwę kondygnacji. Przez beton. Czuje ją, siedzącą głęboko w lochu. I to wywołuje dreszcze.

Czyżby wszystko było takie proste?! Czyżby tam, w kamiennej szczelinie, rzeczywiście siedzi ogłuszona inicjacją matka?

Jeszcze chwilę zwlekał. Wziął ze stołu swoją broń. Podniósł się i wolno ruszył do piwnicy...

I oto teraz siedział w kącie celi numer sto siedem. Siedział, oparty plecami o zimną ścianę i patrzył na tę, w którą jednocześnie wcieliły się „nienarodzona matka” i dziewczyna o imieniu Diunka.

* * *

- Będzie mi trudno to opowiedzieć.

Usta Iwgi drgnęły. Wolno skinęła głową.

Zasłonił dłonią twarz - przeszkadzało mu światło pochodni; opuścił powieki, zaczął mówić wolno. Z jego głosu przebijało silne zmęczenie.

- Miała na imię Diunka... Diunka, Dokia i wcale nie była do ciebie podobna... Umierała dwukrotnie. Drugi raz z mojej winy i na moich oczach...

Głos mu nie zadrżał, choć wcale mu na tym nie zależało. Beznamiętna maska przez lata stosowania tak przyrosła do twarzy, że nie potrzebowała już żadnych mocujących ją tasiemek; Klaudiusz mówił spokojnie, jak maszyna - tylko gdzieś na końcu opowieści nagły ból serca zmusił go do przerwania. Nie na długo. Na minutę.

W miarę jak opowiadał, oczy Iwgi robiły się coraz większe i większe, póki nie zajęły niemal całej twarzy. W czarnych źrenicach dwukrotnie odbijała się pochodnia.

- Widzisz, Iwgo... widzisz, jaki ze mnie romantyczny bohater. Oddany... dochowujący wierności jedynej kobiecie... w objęciach kolejnej kochanki - uśmiechnął się. - Przez całe życie beształem siebie za ślepotę... obok przecież była żywa, wesoła, na wyciągnięcie ręki... nie zauważyłem. Zajmowałem się... sobą, licho wie czym się zajmowałem. Nie widziałem i całe życie potem... I oto nie zauważyłem znowu. Patrzyłem wprost - nie widziałem. Wybacz. Zbyt dobrze o mnie myślałaś. A ja jestem stary dureń.

Wyjął sztylet. Srebrne wygięte ostrze. Błyskawiczna i gwarantowana śmierć. Wspaniały los każdej wiedźmy. Wielkie odejście...

Iwga mrugnęła. Już dawno wiedziała, co zamierza zrobić - ale dopiero teraz na dnie jej oczu poruszył się lęk.

- Ja chcę... dotykać cię. Przez wiele dni i nocy... trzymać cię za rękę. Żebyś niczego się nie bała. Tak bardzo chcę nigdy cię nie stracić...

Srebrne ostrze pozostało chłodne. Nie sądzone mu przejąć cząsteczki ludzkiego ciepła. Nigdy.

- Gdybyś wiedziała, jak tego pragnę, Iwgo. Nigdy nie wypuszczać twojej dłoni. Nigdy nie wypuszczać...

Teraz klęczał pół metra przed nią. Ich oczy były na jednym poziomie, ręka z kindżałem powędrowała za plecy. Ciało samo świetnie wie, jak zadać cios. Ciało poradzi sobie bez jego pomocy i nie należy zwlekać, trzeba tylko wykorzystać prawo Wielkiego Inkwizytora, odrzucić zakaz zabójstwa, i tak już wielokrotnie łamany...

Wyciągnął lewą, pustą rękę.

... Stary ogród zoologiczny, lisek, krata, kilka wiecznych centymetrów, dzielących dziecięcą dłoń od skudlonego rudego futra...

To coś innego. Coś zupełnie innego, nie...

Wyciągnął rękę i włożył ją między pręty własnej siłowej kraty, sięgnął dłoni znieruchomiałej w uścisku kłody, bezwolnej, szczupłej, białej dłoni...

Ręka wyszła mu naprzeciw, wyciągnęła się z całej siły, nie żałując skóry na zamkniętym w dybach nadgarstku.

Dotknięcie.

Woda i białe gęsi. Naga dziewczyna na zielonym brzegu; słońce i rude włosy. Uderzenie niewidzialnego prądu, omdlewająca obojętność, ciepło i dreszcze.

Wszystkie objęcia świata. Pocałunki i namiętne noce, cały stos pomiętych prześcieradeł...

Wszystko to nie jest nic warte.

Dwie pochodnie, drżące w ciemnych źrenicach.

- Klaw...

- Jestem tu.

- Klaw... ja...

Wtedy zobaczył, jak raptownie zmienia się jej twarz. I jak zaskakującą mocą wzbiera osłabła ręką.

- Ja nie chciałam!.. Ja cię...

Kindżał, upuszczony z jego ręki, ciągle spadał, ciągle jeszcze wisiał w powietrzu o centymetr od kamiennej podłogi - a on zdążył przechwycić jej zapadające się oczy i zmierzyć „studnię”.

Nie „studnię”.

Tam w ogóle nie było „studni”. Czarna dziura. Przerwa w przestrzeni.

Stracił przytomność natychmiast. I na tym, widocznie, polegało jego wyrafinowane szczęście: nie zdążył uświadomić sobie, że Iwga zakończyła wreszcie swoją długą drogę po grzbiecie kpiąco uśmiechniętej żółtej żmii.

Rozdział 12

Święto.

Wszechogarniające święto. Igiełki-ognie, lecące jej na spotkanie, tysiące jej oczu, noc z oczami, niebo z oczami, jej wolność, napięta i drapieżna niczym cięciwa.

Chód. Kroki, od których drży ziemia; ciemnoczerwone, ognisto-krwawe kroki, zbliżają się, a wszystkie te kroki - jej własne...

Dziura w białej tkaninie. Czułość; dziecięce dłonie, wyciągające się do niej przez czarne strzępy nocy. Czułość, ale bez bólu, ponieważ one są jej na zawsze, drży ziemia, powolny taniec, ciężki taniec na bębnie, w który zmieniło się niebo, powolny marsz, wszyscy tu idą, lecą i pełzną, potem zbiorą się razem i w końcu osiągną ten cel, staną się nią, już blisko, coraz bliżej...

One wszystkie - to ona.

* * *

Iwga ocknęła się na wielkiej i ciemnej drodze, pewnie szosie, nie potrzebowała światła, jej włosy sterczą dookoła jej głowy jak ognista kula, jest całkowicie wolna, sama pośród świata, wchłaniająca świat w siebie, zastępująca sobą świat. Noc, zaskakująco ciepła, nieruchoma w zenicie i drżąca przy horyzoncie, szeleszcząca setkami skrzydeł, lot, upadek, znowu lot...

Iwga roześmiała się.

Jej dzieci śpieszyły do niej na wezwanie. Zrywając okowy i zmiatając zakazujące znaki, przebijając betonowe płyty, jej dzieci nawet po śmierci śpieszą na wezwanie.

Potarła nadgarstki, na których pozostały krwawiące bransoletki po dybach. Gdzieś tam, w urywkach wspomnień, pozostał przeszywający niebo Pałac, pęta, pozbawiające woli i człowiek w ciężkim inkwizytorskim pancerzu.

Klaudiusz.

To imię na chwilę rozerwało harmonię, i noc straciła zarysy, a w jej włosach, stojących dęba, rozległ się suchy trzask niebieskiego elektrycznego wyładowania.

Klaudiusz.

Świat dookoła niej grzmiał jak orkiestra. Świat śpiewał i pachniał. Ona się nie zmieniła, ale świat...

Roześmiała się znowu. Rytm jej monarszego pochodu, przeszywającego noc i przeszywający Iwgę - zwycięski rytm znowu królował.

Opadła na drogę. Położyła się, przyciskając ucho do ziemi.

I usłyszała ich kroki.

Jej dzieci idą. Już niedługo będzie czekać.

* * *

Właściwie, telefon powinien był zadzwonić. Co prawda, sieć nie działa od wielu dni - ale i tak nie ma niczego mistycznego w dzwoniącym telefonie, przecież jego przewód nie jest wyciągnięty z kontaktu, w ogóle nie ma przewodu, tylko śmieszna antenka z kulką na końcu.

Nic dziwnego. Zwłaszcza w połączeniu z niezrozumiałym faktem, że Klaudiusz Starż jeszcze żyje. Żyje i jest aktywny - po spotkaniu twarzą w twarz z...

Piwnice Pałacu przestały istnieć. Piwnice są zasypane, oto dlaczego tak dziwnie przekrzywiła się podłoga w jego gabinecie; z piwnic uciekły wszystkie wiedźmy, ziemia się wypiętrzyła, Wielki Inkwizytor wydostał się w ostatniej chwili - a przecież istota znajdująca się obok niego łatwo mogła go załatwić, rozsmarować jak stonogę...

Odsapnął i mocno potarł nasadę nosa.

Telefon wciąż dzwonił.

Klaudiusz przyjrzał się wszystkim po kolei ścianom pokoju, ozdobionym ochronnymi i wspierającymi znakami. Zerknął na drzwi sekretariatu, za którymi drzemał inkwizytor Glur, wciąż wierny wiżneńskiemu Pałacowi. Odszedł od okna, za którego czarnymi kolumnami wspinał się w niebo dym. Podniósł słuchawkę.

- Wiżna? Wiżna?

- Wiżna - odezwał się odruchowo.

- Chwileczkę...

Pauza. Inny głos, jeszcze głośniejszy:

- Wiżna?

- Wiżna - powiedział Klaudiusz już nieco rozdrażniony.

- Starż?!

W tym momencie poznał wrzeszczący do ucha głos. Dziwne, Tomasz z Alticy nigdy nie wrzeszczał. Mógł co najwyżej patetycznie podnieść głos i to tylko wtedy, gdy wymagały tego prawidła sztuki oratorskiej.

- A... Cześć, uzurpatorze.

- Starż, mówimy przez satelitę... Ledwo wymacaliśmy... kanał... żyje pan... to dobrze...

- Dla kogo dobrze? - zainteresował się złośliwie Klaudiusz. Tomasz nie zauważył jego ironii.

- Starż, książę zginął wczoraj... samochód... wybuchł.

- Szkoda - powiedział Klaudiusz po chwili. - Bardzo go żałuję, Tomaszu. Następca?

- Nie ma następcy, niczego już nie ma... Chcemy pana wyciągnąć. Póki... jeszcze... jest paliwo do śmigłowców...

- A armia? Kto dowodzi armią?

- Nie wiem! Nic nie wiem!..

Klaudiusz wyjął z wewnętrznej kieszeni marynarki płaskie pudełko - ręka mu drżała.

Podniósł do oczu: w kąciku ciągle pulsował przekreślony kwadrat.

Centrum działa. Czyli czynny jest i silos rakietowy.

- Starż, Starż! Nastąpiło wielkie wyjście wiedźm... wszystko się ruszyło, matka... myśmy zeskanowali... z powietrza... granica okręgu Ridna, osiedle dacz... W Wiżnie już dłużej nie można przebywać, przyślemy po pana śmigłowiec...

- Przysyłajcie - powiedział Klaudiusz głucho. - Jest tu Glur i kilku ludzi z jego oddziału. Przysyłajcie...

- Trzymajcie się, Starż!

Ostatnie słowa bardziej przypominały paniczny wrzask niż okrzyk mający dodać otuchy.

Klaudiusz położył słuchawkę na otwartej księdze. Na dzienniku Atrika Ola - „macierz-wiedźma, przyczaiła się tak blisko, że nie mogę spać, wyczuwając jej woń...”

Dopiero teraz Klaudiusz zrozumiał, co miał na myśli starzec. Woń. Ciężka woń. Coś jak zapach. W młodości zdarzyło mu się odwiedzić małe miasteczko nieopodal wielkiej rzeźni; całe życie miasteczka zależało od kierunku wiatru. Mieszkańcy byli przyzwyczajeni - Klaudiusz jeżył się, gdy tylko wiatr wiał stamtąd.

Matkę też łatwo jest odnaleźć po woni. Tak samo łatwo, jak człowiekowi z dobrym węchem łatwo jest odszukać rzeźnię.

„Klaudiuszu... Proszę nie wierzyć, że w duszy wiedźmy po inicjacji zamieszkuje inna istota. Że one się zmieniają... przestają być sobą... to nieprawda...”

Uśmiechnął się. Nie był to dobry uśmiech. Krzywy. Czy to ty, Iwgo?! Taka ciężka woń dookoła ciebie, przypominająca o uboju?!

„Świat... on nie jest taki, jakim go widzicie. Jakim my go... razem... widzieliśmy. On jest inny. Nie mogę

tego objaśnić.”

Inny. Pusty, wypełniony dymem, śmiercią, przerażeniem... Jak pisał Atrik Ol: ludzie uciekają do lasów, włażą do nor, dziczeją...

„Świat nie jest taki, jakim go widzicie”.

A jaki, żeby to licho?!

„One przychodzą i płaczą, pytając mnie: dlaczego owa moc wielka, która stworzyła świat, nie zjawi się nam z pomocą? Odpowiadam im: a dlaczego jesteśmy sami tacy niemocni? Dlaczego silne i wolne są tylko panie moje wiedźmy, nawet jeśli drugą stroną ich wolności jest zło?”

Klaudiusz uderzył w blat pięścią. Niezbyt mocno, ale umyślnie tak, by zedrzeć skórę z pobielałych kostek.

A dlaczego, pytam, sami jesteśmy tacy bezsilni?!

„Ale przecież pan chciał?” - „Co?” - „Zrozumieć wiedźmy?” - „Już nie chcę.”

Czy to ty, Klaudiuszu Starż? Czy to ty, już w liceum nazywany za plecami „żelaznym hakiem.”

Iwgo, nie zdążyłaś zapytać, dlaczego poszedłem do Inkwizycji. A ja nie zdążyłem ci wyjaśnić, że była to instytucja, której uniknąć chciałem najbardziej na świecie i był to moment w moim życiu, kiedy za karę robiłem sobie tylko to, co nieprzyjemne i bolesne...

Nic nie dzieje się ot tak. Wszystko ma swój ukryty sens. Oto, jak się okazuje, powód mojego przyjścia do Inkwizycji...

Krwawiącymi kostkami palców lekko dotknął prostokątnego przedmiotu w swojej wewnętrznej kieszeni.

Potem wyszedł do sekretariatu. Przeszedł obok śpiącego Glura, przez podziemne wyjście wydostał się na mały parking i z westchnieniem ulgi usiadł za kierownicę zielonego jak wiosenna trawka, wymytego i zatankowanego grafa.

Klaudiusz Starż nigdy nie jeździł szybko.

W każdym razie nie do dzisiejszego dnia.

* * *

A potem, podporządkowując się rytmowi tej nocy, wzeszedł księżyc.

Iwga też podporządkowywała się rytmowi. To było jedyne prawo, któremu jeszcze się podporządkowywała; jej ciało, rozciągnięte na cały świat, chciało teraz połączyć się w całość - zwarła się jak zwierzę przed skokiem. Jej ręce, oczy ściągały z różnych stron świata - nie wszystkie zdążą, ale przecież świat nie jest znowu taki wielki. Już wcześniej, obudzone przeczuciem, jej cząstki pełzły do siebie, łączyły się i w końcu zgrupowały - teraz tylko zostało ożywić to gigantyczne amorficzne ciało, włożyć w nie duszę; Iwga szła, wstrząsana i ponaglana rytmem, jej trawy rozwiewały się za plecami, jej księżyc odczuwał obojętne podmuchy wiatru, jej dzieci patrzyły na nią gwiazdami w czarnych lukach wśród chmur.

Nieważne, gdzie się spotkają. Tajemnica spełni się o północy, dokona się tam, gdzie będzie o północy ta istota ze sterczącymi we wszystkie strony rudymi włosami. Pod nogami której spazmatycznie drgają doświadczone kamienie. Obojętne gdzie - ale one, śpieszące by wypełnić się istotą, intuicyjnie wyczuwają ośrodek powszechnego ruchu, punkt leżący na jej drodze, jakby właśnie tam był wryty w ziemię kołowrót, na który nawijają się ich

niewidoczne żyły, nici, postronki ciągnące nie za szyję, a za duszę. O, jak one boją się spóźnić. O, jak się śpieszą, zdzierając stopy do krwi, wyjąc silnikami, lecąc ze wszystkich sił, napędzając wszystkim, co w nich jest, pędząc do niej...

Jeszcze nie czas. Jeszcze zbyt miękko drży noc, przepuszczając ją przez siebie. Jeszcze zbyt wysoko rozwiewają się żółte flagi księżyca - przestraszonego, ale pogodzonego z nieuchronnym. Jeszcze bardzo daleko, jeszcze zbyt głucho brzmią bębny...

Iwga drgnęła.

Z przodu, na jej drodze, na linii, z której nigdy już nie zejdzie, stało postronne życie. Ślepe. Złe. Zbyt słabe, by zmusić ją do zmiany rytmu.

- Stać! Strefa jest otoczona! Ani kroku dalej!

Iwga roześmiała się.

Jej śmiech dotknął zwisających nad drogą koron i te sypnęły czarno-białym listowiem. Jej śmiech poruszył ciężką wojskową ciężarówką, przegradzającą drogę, wolno przeciągnął ją, zostawiając na betonie czarne pasma i zapach palonej gumy, potem obrócił ją, wywrócił, cisnął.

Wybuch nie był jej zasługą. Prysnęły na boki wrzeszczące ciemne postacie; Iwga szła, patrząc, jak rozwija się płomień w żałobnej otoczce tłustego dymu, jak przecieka z płatka na płatek, żyje i przeradza się, i wznosi do nieba...

Kroczyła, niemal nie dotykając podeszwami ziemi. Ogień słał się przed nią, pulsujący na brzegach, nieruchomy w zenicie; przeszła przez rude ognisko i płomień, od początku czasu pożerający jej siostry, nie śmiał dotknąć jej stojących dęba rudych włosów.

Szła. Czarny dym bezgłośne wplótł się w noc i stał się częścią procesji.

Czas nie istniał. Istniały tylko cienkie membrany sekund, które przerywała dokładnie w zgodzie z rytmem;

po minucie - a może godzinie - pojawił się przed nią nowy kordon i jej nozdrza drgnęły.

- Zatrzymaj się, wiedźmo.

Wymknęła się z wielkiego świata i zapanowała we wnętrzu własnego małego ciała - fałszywego ciała, ponieważ to prawdziwe, rozciągnięte na powierzchni ziemi, jeszcze się nie złączyło w całość.

- Zatrzymaj się, wiedźmo... Nie przejdziesz.

Wśród nocy pojawiły się fałszywe nieproszone gwiazdy - żółtozielone, migocące oznaki służby „Cugajster”. We wspaniały rytm pochodu wplótł się drugi, nerwowy, zachłystujący rytm obcego tańca. Morderczego tańca.

- Stój!

Nie zwolniła. I nie śmiała się już, kiedy na jej spotkanie wyszedł z mroku łańcuch ludzi w podrabianych zwierzęcych skórach, ze srebrem na szyi i piersi, z szalonym rytmem w oczach.

... Niewidzialne nici, pętające ofiary. Jak pulsujące węże, zabierające życie. Jak czarne przyssawki, wysysające duszę...

Białe oczy latarek ręcznych. A na jednej - słoneczny filtr. Iwga zmarszczyła brwi.

- Ty... Ty?!

Iwga uśmiechnęła się. Tak mogłoby wyszczerzyć się niebo za jej plecami - bezdźwięczną, samotną, bladą błyskawicą.

Łańcuch drgnął i rozpadł się. Wystarczyło im jedno spojrzenie na jej twarz.

- Siły niebieskie...

- Wycofać się! Wycofać się! Prow!

On jeden nie poruszył się. Skamieniał, nanizany na igłę jej nieruchomego spojrzenia.

- Z drogi, Prow! Zejdź jej z drogi!

Coraz głośniej i głośniej huczał bęben. Warczało niebo, naciągnięte na pokrywę. Ta, która kroczyła teraz po drodze, była górą.

Niepodważalnie i całkowicie.

I, nie zmieniając rytmu kroku, przekroczyła ciało nieruchomego człowieka.

A po sekundzie - po cienkiej membranie, przerwanej przez jej ciało - zapomniała i nigdy więcej nie przypomniała sobie tego, i nie zadała sobie nawet pytania, czy ów człowiek pozostał przy życiu.

* * *

Najtrudniejsze było wydostanie się z miasta. Klaudiusz krążył w kompletnych ciemnościach, omijał barykady, szczeliny w drodze, kaszlał z powodu panoszącego się wszędzie dymu; woń, porównywalna może tylko ze smrodem rzeźni albo oddalała się, albo zbliżała - póki pod koła grafa nie trafiła w końcu betonowa, prosta, niemal wolna od przeszkód droga. I wtedy Klaudiusz Starż, nigdy nie szalejący za kierownicą, ze spokojnym sumieniem wdusił pedał gazu w podłogę.

Z przodu, nieco z prawej, płonęła farma - blask potwornego ogniska opierał się o niebo, iskry opadały na szybę, przywierały do niej wraz ze strumieniem powietrza, rozjarzały się ostatni raz i zmieniały w czarne kłaki sadzy; oddalony ognisty potwór stał, oparty rękami pod boki, potrząsając na wietrze rozwichrzoną brodą i odprowadzał spojrzeniem jedyny rozumny punkt na całym odcinku trasy - pędzącego w nieznane grafa. Klaudiusz wykrzywił się drapieżnie.

Świat już nie istniał. Nic, co uważał za środowisko swojego życia, już nie istniało; to, co było znane i znajome, pewne, stanęło dęba, nad ludzkością wisiał odwrócony lej, wolno wirował czarny wicher i ogarnięte jego potwornym przyciąganiem, leciały w powietrzu prawa i obowiązki, obyczaje i zwyczaje, żywe krowy, odłamki budynków, wyrwane z korzeniami drzewa, wyryte z grobów trumny...

Klaudiusz dusił pedał, dusił, a kiedy wyprzedzające go światło reflektorów wychwytywało przed sobą przeszkodę - wywrócony samochód, porzucony przez uciekinierów dobytek czy rozciągnięte na asfalcie ciało - zaciskał zęby, aż zgrzytały i zlewał się z wozem, wiernym, posłusznym, gotowym do każdego manewru...

Potem uświadomił sobie, że zbacza z kierunku i zjechał z drogi. Trasę oświetlała płonąca stacja benzynowa i osiedle oraz dopalający się w oddali zagajnik; manewrując między pożarami, wkrótce wydostał się na inną drogę, gruntową, skręcił w nią i znowu wdusił w podłogą posłuszny pedał.

Samochód się trząsł. Samochód jęczał, od pewnej chwili Klaudiuszowi nie dawało spokoju świdrujące spojrzenie, nie od razu zrozumiał, że to gapi się nań, nie migając, nisko wiszący żółty księżyc...

Droga stała się niemal nieprzejezdna, musiał zwolnić, żeby nie skręcić przed czasem karku. Spod odłamków jakiejś drewnianej budowli wyskoczyła biała kura i, wyraźnie pozbawiona rozumu, rzuciła się na szybę samochodu, uderzyła weń skrzydłami i dziobem, nie żałując połamanych piór, z nienawiścią patrząc na siedzącego za kierownicą człowieka.

Przy studni siedział, odrzuciwszy do góry głowę, trup. Patrzył galaretowatym, nieruchomym wzrokiem. Klaudiusz odwrócił się.

Po pół godzinie droga wyprowadziła grafa na betonową szosę. Klaudiusz chyba nawet pamiętał numer tej

drogi; tu zapach matki wiedźmy był tak wyraźny i określony, że Klaudiusz uznał za możliwy krótki postój.

Sterta map leżała na tylnym siedzeniu; bezbłędnie wybrał jedną jedyną, wojskową, standardową, miarowo podzieloną na kwadraty. Rozwinął, włączył światło, znowu odnalazł w splocie tras to miniaturowe skrzyżowanie, na którym teraz cicho stał zakurzony graf.

Niski księżyc zerknął mu przez ramię na mapę. Ledwo powstrzymał się, by nie zasłonić mapy ręką.

Skoncentrował się. Zapach wiedźmy, gęsty zapach śmierci przenikał przez szybę i żelazo - ale strategiczna mapa potrafiła oprzeć się najmocniejszemu naciskowi; ona sama z siebie była straszna, ponieważ nazwy ludzkich osiedli trwale sąsiadowały na niej z obojętnymi znakami, symbolizującymi nie zwyczajną śmierć - ale nieuniknione, szybkie, całkowite i niczym nie zasłużone zniszczenie...

Tępo patrząc na mapę, Wielki Inkwizytor Wiżny w milczeniu wspomniał jego wysokość, nieboszczyka księcia. I wyjął z wewnętrznej kieszeni marynarki małe prostokątne pudełko z wąskim okienkiem.

Jak dalece może się pomylić? O pół kilometra, o kilometr, o pięć?

Czy dotrze do Wiżny?

Kto tam jeszcze został, w okolicach punktu, oznaczonego ciemnoszarym kółkiem, z wyraźnym napisem kursywą: „w. Podralce”?

W kąciku ekranu pulsował symbol. Centrum czynne. Gdzieś tam, głęboko pod ziemią, dokąd nie sięgnie spojrzenie tego przerażającego księżyca, siedzi otępiały z niewyspania oficer ze słuchawkami na uszach i czeka, czeka, czeka...

Może jeszcze nie wie, że jego dowódca nie żyje. A nawet gdyby wiedział - to nie ma znaczenia, machina wojny nie może zależeć od jednego ludzkiego żywota.

Ziemia drgnęła. A może to wytwór podnieconej wyobraźni? Nie, drgnęła raz jeszcze, Woń matki stała się jeszcze mocniejsza. Klaudiusz na chwilę stracił oddech; wobec tej istoty wszyscy inkwizytorzy świata są bezsilni, nawet gdyby potrafili się zjednoczyć, nawet gdyby zdołali stać się jakimś „ojcem”, wchłonąć całą swoją wolę...

Roześmiał się. Chrapliwie i głucho. Ale szczerze. Niemal bez goryczy.

Podralce. Niby skąd ma tę pewność, że ona jest w Podralcach? Zbędne pytanie - jego węchu zawsze wystarczało do tego, by odszukać w okolicy rzeźnię. Inna sprawa, że nigdy do rzeźni nie zdążał - cóż, teraz nie ma innego wyjścia.

Podralce. To miejsce, gdzie była inicjowana... Suki, zainicjowały ją, wyszarpnęły do swojego świata, który jest nie „taki”, a ona pozostała tą samą, to świat jest winien... Swołocze, łajdaczki, po co...

Bezmyślnie, mechanicznie zmierzył wzrokiem odległość od Podralców do szarego skrzyżowania, na którym stał teraz graf. Dobre pięć kilometrów. Jak to mówił nieboszczyk książę - „tylko proszę się samemu trzymać od tego z dala?”

Właściwie to ma czas. Może zostawić sobie powiedzmy pół godziny, samochód całkiem dobrze wyciągnie jeszcze dwieście; droga jest w niezłym stanie, zdąży uciec, a potem wlezie w jakąś szczelinę...

Nagle strasznie zachciało mu się spać.

Wyobraził sobie, jak przeczekawszy w szczelinie odległe uderzenie i wstrząs ziemi, wyłazi ze swojego schronienia. Strząsa z siebie popiół...

- Zimno - powiedział na głos.

Obraz powtórzył się, wolno, w szczegółach: otwierają się metalowe drzwi... szeleszczą grudy ziemi, przyniesione wiatrem... Niebo o świcie, świat wolny od wiedźm, od matki-wiedźmy...

... Jakoś jednak Atrik Ol potrafił sobie poradzić, przecież nie miał atomowych rakiet w silosach, jak on to zrobił sam, jak...

Klaw, powiedziała ze skargą w głosie Diunka. Klaw, boli cię... chyba to serce, Klaw.

Mam czterdzieści pięć lat, powiedział ponuro. Czemu się dziwisz, Diunko. Tym bardziej, że wcześniej też bolało.

Tak, to nie było przyjemne. Zawsze uważał siebie za najsilniejszego z inkwizytorów - i tak było. Przegrywał z kimś w umiejętności splatania intryg, z kimś innym w talentach administracyjnych... Ale co do samej mocy - nie ustępował nikomu, rozumiał to nawet Tomasz z Alticy, i Tanas z Ridny, i książę też to rozumiał... Klaudiusz Starż marzył, że dorówna w czynach Atrikowi Olowi - a zamiast tego przymierza się do przycisków, jak tchórzliwy i bezlitosny polityk, i nanosi uderzenie cudzymi rękami, i to jakie uderzenie - brudne, podłe, nieludzkie...

A wszystko dlatego, że przegapił swoją szansę. Nie zarżnął rudej dziewuchy srebrnym sztyletem. Nie zamknął jej w podziemiach, pozwolił iść swoją drogą, pozwolił zainicjować się; wszystko zatem, co czyni teraz, jest tylko poprawianiem własnego błędu...

I, już się nie wahając, przyłożył kciuk do płytki sensora. Przez długą sekundę nic się nie działo i już włosy na czubku głowy miały mu się zjeżyć, gdy w końcu w prostokątnym ekraniku mignął skąpy napis: kod...

Księżyc nie rozumiał, co się dzieje. Księżyc gapił się tak samo posępnie i złośliwie. Księżyc wystraszy się potem, już po.

Wystukał kod. Otrzymał dostęp i starannie sprawdzając wszystko na mapie, wprowadził namiary Podralców.

A potem, sprawdziwszy czas, wprowadził go z rezerwą, zostawiając do zaproponowanego uderzenia całą długą godzinę. Sześćdziesiąt minut.

A potem długo i tępo patrzył na pulsujący czerwony napis, sygnał mówiący, że rozkaz zostanie przyjęty do wykonania po powtórnej identyfikacji poprzez sensor i przyciśnięcie czerwonego przycisku.

Ale czerwonego przycisku Klaudiusz nie dotknął, natomiast starannie włożył pudełko do wewnętrznej kieszeni, uruchomił samochód i cicho, bardzo wolno ruszył przed siebie - tam, skąd dochodziła woń matki. W stronę wsi Podralce.

* * *

Tuż przed północą pochód osiągnął swoje wspaniałe apogeum. Niebo, stało się bębnem, grzmiało i każde uroczyste uderzenie stawało się wymachem ciemnoczerwonej lśniącej tkaniny; na drodze Iwgi znalazła się równina, okrągła niecka z miękkimi trawiastymi zboczami, z twardym wyasfaltowanym dnem, z olbrzymim budynkiem w środku. Budynek przykryty był ciemnym szklanym dachem, a nieopodal płonęło ognisko ze złożonych w stos, jak drewno, samochodów. W straszliwym żółtym świetle miotały się po kręgu, kręciły się,

jakby wciągane przez wir, uwolnione, oszalałe konie.

Rytm zmienił się. Iwga stanęła.

Głuche rżenie. Nierówny stukot kopyt, ledwo słyszalny, oddalony, lecące grudy gruntu, odblask pożarów; Iwga przymknęła oczy. Konie wykonywały swój wspaniały taniec. Paradne przejście, rozwiane grzywy, mokre grzbiety, wytrzeszczone oczy...

Iwga zrobiła krok do przodu, pozwalając wirowi wciągnąć i siebie. Schwytać, nieść po spirali, do środka, do osi, do słupa trąby kręcącej wstęgami niegasnącego ogniska. Bawiącej się tam, w niebie, wśród gwiazd, zabawiającej się stertą żelaznego złomu i trzema osobowymi samochodami, którym udało się uniknąć ogniska, porwanymi z asfaltowego parkingu.

Konie kręciły się coraz wolniej i wolniej, niektóre już się ledwo wlokły, opuściwszy głowy, opuściwszy do ziemi jasne grzywy. Iwga ostro, niemal boleśnie odczuła, że jej nowe ciało już jest tu.

- Matko! Nowo narodzona matko!

Morze czułości. Morze płonących oczu. Morze dotknięć, raz lekkich i niemal niewyczuwalnych, raz bolesnych i silnych, ale jednakowo szczęśliwych, gorących, szczerych; święto odzyskanego sensu.

Iwga drgnęła.

Trąba, wciągająca ją w lej, teraz jej się podporządkowała. Zlała się z nią, wciągnęła w siebie, zawisła nad jej głową i Iwga, odrzuciwszy do góry głowę, widziała przez wirujący lej - gwiazdy...

Miłość ulatywała od niej, jak ulatuje z letniej powierzchni rzeki poranna mgła. Jak ulatuje zapach rozpalonego ludzkiego ciała. Jak bije blask od księżyca. Sama z siebie, naturalna i prosta, sama z siebie.

Nie rozróżniała ich twarzy. Wszystkie jednakowo należały do niej, jej dzieci i cząstki jej istoty, komórki jej nowego ciała, palce, włosy, oczy. Ze zdziwieniem czuła, jak ożywa, uczucie to było tak silne, że nie wytrzymała i pozwoliła sobie na wymknięcie się z powrotem, do powłoki rudowłosej dziewczyny, w oczach której odbijał się dysk księżyca.

Minęła otwierające się przed nią szklane skrzydła drzwi, poczuła na twarzy powiew od ogromnego klimatyzatora, uśmiechnęła się i wzruszyła ramionami.

Ciemność pękła. Budynek jarzył się światłem, cały, aż po szklaną kopułę, aż po najodleglejszy kąt, utonął w wesołym elektrycznym świetle, pewnym siebie świetle wiecznego dnia, pojęcia nie mającego o żółtym księżycu, świecach i kopcących pochodniach. Ocknęły się i zahuczały, popełzły do góry i na dół gumowe schody, ruszyły się skrzydła wentylatorów, zapłonęły mocne niebieskawe monitory, ustawione tu i tam, w najbliższym z nich Iwga zobaczyła swoje odbicie, z nieruchomą bladą twarzą, płonącymi oczyma i kulą ognistych włosów, wśród których co jakiś czas błyskała mała zygzakowata błyskawica.

Iwga roześmiała się. Obrazy nakładały się; rudowłosa dziewczyna pojawiła się jako nieproszona gospodyni porzuconego przez ludzi supermarketu. A ona, ta prawdziwa, której ciało kształtuje się teraz w wirze na środku stepu, w ramie oszalałych koni - pojawiła się jako nieproszona gospodyni do tego wielkiego świata...

Chociaż teraz już wie, że wcale nie jest taki duży.

Szła między półkami i stelażami, między pstrą różnorodnością szmat i głośników, lalek, skóry, chromu i niklu, porcelany, luster, jasnych pudełek i żywych kwiatów; na podwójnym łożu, pachnącym lnem i lakierem, leżały otwarte, swobodnie splatając strony, bezwstydne pornograficzne magazyny i wspaniały atlas anatomiczny. Na dnie nadmuchiwanego dziecinnego basenu stała, stykając się głowami, para ciemnoczerwonych rybek-mieczników; Iwga szła, a wraz z nią poruszał się środek ogromnego wiru, trąby, w

której kręciły się konie. Nad jej głową wisiał ciemny słup, wyciągający ku górze języki płomiennych wstęg; od czasu do czasu wir wciągał co się dało, zrywał z półek, po spirali wciągał swoją zabawkę do góry, przebijając przeźroczyste sklepienie, ciskając na uciekające w panice ruchome schody szklane odłamki i odbłyski światła księżyca. Te, co były jej dziećmi, również podporządkowały się wirowi - niepowstrzymanie ciągnęło je ku wnętrzu, do czarnego słupa, częścią którego teraz była; poruszały się jak konie na skraju leja - po kręgu, po spirali, zaczarowane, co sekundę zbliżając się do zawładnięcia sensem, zbliżając do czegoś

najcenniejszego na świecie, do jedynego, co teraz ma wartość - do matki...

Wir bawił się mnóstwem malutkich luster. Wir obsypywał supermarket błyskami - to damskie puderniczki bezsilnie otworzyły pokrywki, jak perłopławy, rozwarte przy pomocy noża, otwierały pyszczki, gubiły białe krążki puszków, a te wypełniały powietrze drobniutkim pyłem, błyskając lusterkami.

Skarb nad skarby, pomyślała Iwga, zachwycona lotem niepotrzebnych, ale tak ładnych przedmiotów. Skarb nad skarbami - ten, który staje się jedynym...

Nieoczekiwane słowo zwróciło jej coś jak wspomnienia; światło latarki i ręce człowieka, mężczyzny, ręce z cienkimi sznurkami żył, z niemożliwą do odczytania siatką losu na wąskich dłoniach... Wir skręcił się mocniej, zwinął i wyrwał wspomnienia z jej głowy. Wyrwał i cisnął do jednej z czarnych promienistych dziur w szklanym suficie.

Weszła na okrągłe podium, gdzie stał wielki fotel z wysokim rzeźbionym oparciem. Kroczyła wolno i dostojnie, jakby się bała, że spadnie korona - koroną był czarny wirujący słup.

- Na nowo urodzona matka!

Uniosła ręce.

Światło zgasło. Księżyc patrzył przez rozbitą szklaną kopułę i gdzieś daleko, może na drugim końcu świata, uderzył dzwon.

- Na nowo urodzona matka!

- Do mnie, dzieci moje. Do mnie.

W rzeczywistości nie wydała żadnego dźwięku - ale wir nad głową zaczął się rozdymać, ze słupa stając się stożkiem, a potem kulą; pochwycone przez wściekły wir zerwało się ze swoich miejsc wszystko, co od wielu już lat wierzyło w swoją niewzruszoność.

Wszystkie te przedmioty, do tego czasu uważane za cenne, cała ta mieszanina żelaza i tkaniny, szkła i plastyku, wszystkie te sploty przewodów i sznurów, wzbiły się w powietrze, wciągane okrutnym korowodem; wśród odłamków fruwały, przewracając się i chichocząc, jej dzieci - wydawało się Iwdze, że własną ręką miesza w powietrzu tę mieszaninę. Wir rósł i rozrastał się, zrywał obicia ze ścian, wyrywał bloki, kręcił odłamkami cegieł i w końcu wydusił resztki szklanego dachu, splunął tym wszystkim w twarz księżycowi i księżyc na chwilę zmarkotniał, zaciągnięty czarną warstwą dymu i popiołu.

Fotel, na podłokietniku którego opierała się Iwga, nie stracił nawet suchego płatka róży, który dawno temu opadł na siedzenie. Fotel nie stracił ani pyłka; ubranie Iwgi nie szamotało się, jej nos wyczuwał świeży zapach nocy i przez odarte z tkanki żebra ścian widziała konie - wir utrzymywał je, przenosił nad ziemią, podchwytywał i opuszczał znowu, a one wstawały na nogi i biegły jak nakręcone, jakby bały się stracić rytm...

Nad jej głową nie było już teraz fruwającego chłamu. Jej dzieci, roześmiane, z rozwiewającymi się z woli wiru włosami i sukienkami, wyciągały do niej ręce i zbliżały się z każdą sekundą - długą słodką drogą, po kręgu, po spirali.

Wtedy usiadła, uniosła głowę, wyprostowała się, nie dotykając plecami rzeźbionego oparcia. Zamknęła oczy i wyraźnie wyobraziła sobie los, czekający ten świat.

Najpiękniejszy ze światów. Królestwo wiecznego ruchu, stożek gigantycznego wichru, królujący wir...

I gwiazdy. Roześmiała się szczęśliwa. Jej śmiech podchwyciły setki głosów.

* * *

Nacisk tej, która szła gdzieś z przodu, zapierał mu dech i paraliżował siły. Do uderzenia zostało czterdzieści minut czasu, a polecenie na pulpicie ciągle nie było potwierdzone i wąski ekran pudełka domagał się tego, pulsując czerwienią. Graf toczył się po drodze wolno, z prędkością spacerującego cyklisty; Wielki Inkwizytor Wiżny zaciskał zęby, metodycznie mobilizując wszystkie swoje nie zmarnowane jeszcze siły.

Coś ty, Klaw, mówiła wystraszona Diunka. Nie dasz rady, nie wytrzymasz nawet minuty...

Nie wytrzymam, zgadzał się ponuro.

Coś ty, Klaw!.. Przecież Atrik Ol nie dlatego był silny, że go spaliły - a dlatego, że powstrzymał matkę. Po to, by ją zatrzymać, wcale nie musisz umierać tak strasznie i nieprzyjemnie...

Tak, powiedział sobie, z całych sił uderzając pięścią w kierownicę. Tak, tak, tak, tak...

Graf ryknął ohydnym zachrypniętym głosem. I jeszcze raz, i jeszcze, klakson niósł się po okolicy; jeśli został tu jeszcze ktoś żywy - na pewno drgnął, przekonany, że koniec świata właśnie nadchodzi.

Co z tobą, Klaw, ze smutkiem zapytała Diunka.

Wybacz, Diuneczko. Nie wiem.

Po co ci to, Klaw?

A po co dniami i nocami siedziałem nad twoim grobem, ukrywszy twarz w więdnących wiankach? A po co wszystko...

Klaw, chcesz... Ty, który nigdy nie myślałeś o samobójstwie, ty, którego najsilniejszym życzeniem zawsze było przeżyć? I bez sensu jest twoja śmierć, Klaw, ponieważ zakończenie tej tragedii kompletnie nie wymaga twojej obecności.

Nie mogę ci wyjaśnić, Diunko. Mojej obecności wymaga co innego.

I to mówisz ty, który potrafi torturować?

Samochód, pełznący po szosie, majtnął się na boki.

Wiele rzeczy potrafię, Diunko.

Na panelu alarmowego wywołania zapaliło się czerwone światełko.

Klaudiusz drgnął. To nie miraż; światełko migotało, prosiło, żądało...

- Niech zginie zło - powiedział ze śmiechem do słuchawki. - Słucham.

Krótkie milczenie.

- Klaudiuszu...

Nie poznał głosu. Zbyt wiele było zakłóceń, zbyt zniekształcony głos, odległy, nieprawdopodobny.

- Klaudiuszu, to ja, Fedora... Wiemy... książę zostawił... tobie... Klaudiuszu, wydaj polecenie. Szybciej. Szybciej.

- Gdzie jesteś?

- W Alticy... Ilość wiedźm na jednostkę ludności gwałtownie spadła, one zbierają się w jedno, tam, pod Wiżną, masa krytyczna...

- Dzieci są z tobą?

- Tak... Gdzie jesteś? Wydaj polecenie ze zwłoką, śmigłowiec zabierze cię, tylko powiedz, gdzie jesteś...

Śmigłowiec.

Na sekundę przymknął powieki. Nigdy nie potrafił do końca określić uczucia, jakie do niego żywiła ta kobieta. Może właśnie to jest prawdziwa miłość?

- Namiary, podaj namiary...

Rzucił kosę spojrzenie na mapę. Dokładnie nie wiadomo, ale do wsi Podralce zostało bardzo niewiele...

- Klaw, szybciej! Bo będzie za późno...

- Zamilcz.

I po co mu, dorosłemu mężczyźnie, wyobraźnia o takiej mocy? Oto widzi przed oczyma cielsko helikoptera, wzlatującego znad wzgórza, widzi rozmazane w powietrzu śmigła, widzi opadającą drabinę, czuje powiew wiatru...

Z daleka nadciągnął wiatr. Jeszcze silniejszy naparł na grafa, jakby chciał zdmuchnąć go z drogi; wycofał się. Ucichł.

- Nie mogę przyjąć twojej propozycji, Fedoro. Ale mimo wszystko - dziękuję.

- Klaudiuszu! Klaudiuszu, gdzie jesteś? Klau...

Otworzył panel. Starannie wyszarpnął przewód z zasilacza. Czerwony punkcik zgasł, słuchawka umarła. Klaudiusz cisnął ją na siedzenie obok.

Psotna dziewczynka, wiedźmeczka na miotle, patrzyła nań z obrazka przyklejonego w rogu szyby. Patrzyła z wesołym współczuciem; do ustalonego uderzenia pozostało dwadzieścia minut, kiedy nagle niespodziewane uderzenie wichru postawiło samochód w poprzek drogi i jednym uderzeniem wywaliło wszystkie szyby.

Klaudiusz zdążył się pochylić. Zwinął się na podłodze samochodu, chroniąc własnym ciałem pudełko z przyciskiem; napór matki wzmógł się, stał się jeszcze wyraźniejszy. Gwiazdy nad głową zniknęły, zniknęło wszystko, nawet niezbyt odległy blask pożaru. Samochód uniósł się na tylnych kołach, potem stanął dęba, niczym cyrkowy pudel stał chwilę, potem runął na wszystkie cztery koła, otrząsając się z resztek szyb. Psotnica z obrazka zniknęła, przestała istnieć.

Wiatr ucichł.

Noc pachniała burzą. Świeżo i ostro, nawet przyjemnie - gdyby zapach matki-wiedźmy, zapach wzmagający się z każdą chwilą, nie zatruwał jej swoją uroczystą obecnością. O dwa kroki od samochodu leżał, bezlitośnie przygniatając sobą przydrożne krzewy, ogromny koncertowy fortepian.

Klaudiusz niepewnie nacisnął sprzęgło.

Wóz żył jeszcze. Wóz posłuchał go i ruszył, omijając kwadratowe tusze telewizorów z popękanymi kineskopami, drewniane skrzynie z rozbitym szkłem i jeszcze jakiś niemożliwy, fantastyczny chłam; z kół powoli uchodziło powietrze, samochód stawał się niesterowalny, ale, na podobieństwo żywej istoty, całkowicie podporządkowanej życzeniom pana, toczył się przed siebie.

Do wybuchu zostało siedem minut; polecenie należało potwierdzić natychmiast. Zdąży posiedzieć na trawie, popatrzeć na gwiazdy i przypomnieć sobie Iwgę - jaką była, stojąc nago na brzegu stawu, pokryta gęsią skórką, szczupła, niemal przeźroczysta, aż strach było jej dotknąć, na taką można tylko patrzeć - spod palców, przez szparkę w niedokładnie złożonych palcach...

Zabijesz ją, smutno powiedziała Diunka. Przecież mnie też zabiłeś?

- Co ty mówisz! - krzyknął na cały głos, zapomniawszy, że rozmawia sam ze sobą. - Co ty mówisz, ja nigdy...

Nigdy się nie dowie, czy zabił tej strasznej nocy swoją Diunkę czy potwora, zjawidło w jej postaci.

Albo dowie się. Za siedem... przepraszam, sześć minut. Rakiety też muszą mieć czas, żeby dolecieć.

- Umarłaś wcześniej - powiedział do Diunki. Jego wargi ledwo się poruszyły. - Umarłaś tego dnia, kiedy się

kąpaliśmy... w szuwarach...

Iwga też umarła wcześniej, ochoczo podchwyciła Diunka. Kiedy została zainicjowana...

- Widziałem ją po inicjacji - powiedział Klaudiusz, patrząc przed siebie. - Była taka sama. Była wiedźmą, ale i Iwgą jednocześnie...

Kiedy rozmawialiście w piwnicy, jej inicjacja nie była jeszcze zakończona, sprecyzowała obojętnie Diunka. Pamiętasz, co się stało potem?

- Ale przecież mnie nie zabiła?

No to co, zdziwiła się Diunka.

- To, że jako macierz-wiedźma powinna była mnie zabić!..

Nie wiedziałam, zmieszała się Diunka i Klaudiusz niemal zobaczył jak klaszczą zlepione sopelkami jej rzęsy. Nie wiedziałam... myślisz, że zrobiło jej się ciebie żal? Że odsunęła cię na bok jak nieciekawy, nie zagrażający niczym śmieć?

- Zostało mi cztery minuty życia - powiedział głuchym głosem. - A ty mi mówisz... takie rzeczy.

Jej też zostało cztery minuty życia, z goryczą odparła Diunka. Czy nie wybaczysz jej - przed śmiercią?

Klaudiusz wyciągnął z kieszeni pudełko, uparcie żądające potwierdzenia rozkazu. Zmarszczył się jak przy ataku bólu; okazuje się, że miał nadzieję, iż pulpit i silosy rakietowe przestały go słuchać. Że czerwony przycisk jest martwy; odczułby ulgę wyrzucając bezużyteczny balast przez okno. Wtedy nie musiałby przynajmniej o niczym decydować...

Możesz zmienić czas, rzeczowo zaproponowała Diunka. Dać jej i sobie też, jeszcze pół godziny. Jeśli do czasu „x” nie potwierdzisz rozkazu, rozkaz automatycznie zostanie odwołany i można będzie wszystko wprowadzić od nowa...

- Po co?

Po to, byście zdążyli się spotkać.

- Po co?!

A po coś najechał, zdziwiła się Diunka. Skoro masz ochotę rozliczyć się z życiem - świat wokół daje ci tyle niewykorzystanych możliwości, nie związanych ani z wiedźmami, ani z rakietami jądrowymi...

Klaudiusz milczał. Wiatr napierał na jego twarz, wyciskał łzy z oczu.

W takim razie nie przeciągaj, powiedziała cicho Diunka. To takie męczące, to oczekiwanie na śmierć.. No, przecież w młodości byłeś mężniejszy, nieprawdaż?

Trzęsącą się ręką wymacał w paczce papierosa. Za trzecim razem udało mu się zapalić, wiatr unosił dym tytoniowy, a księżyc, już nie żółty, a płonący, elektrycznie biały, zalewał światłem całą drogę, równinę, ogromny lej przed nim, pędzące po spirali konie, ruiny ogromnego supermarketu, spaloną stertę wozów...

Jaka ona była smutna, rozczulająca i mokra, na stopniach schodów, po całonocnym siedzeniu pod jego zamkniętymi drzwiami.

Jaka ona była - śmiejąca się, do pasa w wodzie, ze śmiechu zapominając, że nagie piersi wynurzyły się ponad powierzchnię, że spływają po nich przeźroczyste krople.

Jaka ona była - na kamiennej podłodze podziemia, w dybach, z rudymi lokami na twarzy, z bruzdami łez, z kroplami, spadającymi z podbródka.

„Ja myślałam, że już nigdy pana nie zobaczę”.

Nie potrafiła przejść z nim na ty.

Chciałeś żyć, ale nigdy nie bałeś się śmierci - cicho powiedziała Diunka.

- Nie boję się - odparł głucho. - Tylko jeszcze nie zdążyłem... pomyśleć.

I tak umrzesz. Już cię wyczuły, powiedziała Diunka, w jej głosie pojawił się strach.

- Nie boję się. Muszę się zastanowić.

Boisz się ją zabić! Nie mnie...

- Milcz!..

Rzeczywiście - wyczuły go. Czuł, jak z leja, stamtąd, gdzie widniał potworny słup trąby, wyciągają się w jego kierunku setki rąk.

A co czuł Atrik Ol?

Czas! Czas, krzyknęła Diunka. Zabij je, bo inaczej one zabiją ten świat; musisz to zrobić, to twoja misja, jesteś strażnikiem, jesteś Starżem, za tobą stoi ludzkość, uderz!

- Biedna ludzkość, Diunko. Wybrała sobie niegodnego strażnika.

Wiem, o czym myślisz, oburzyła się Diunka. Ale przecież mnie zabiłeś... masz doświadczenie, zabij też i ją...

- Więcej nie chcę... Myślisz, że zabijanie ukochanej istoty to rzemiosło? Albo sport? Z każdym nowym ćwiczeniem zdobywa się większą wprawę? Nie chcę, mam dość, chcę, by ona żyła...

Nie odzyskasz jej, krzyknęła tęsknie Diunka.

- A to... zobaczymy.

Ostatni raz zerknął na wąskie okienko pulsujące czerwienią, żądającą potwierdzenia polecenia. Potem mocno zamachnął się i cisnął pudełko przez pozbawione szyb okno. W twarz wiedźmom, po spirali

wspinającym się łagodnym zboczem.

* * *

Jej nowe ciało z każdą sekundą nabierało mocy i urody. Chyba górne ręce trąby zaczerpnęły garść gwiazd - w każdym razie, w zwartym kształcie wichru pędziły teraz białe i żółte iskry, jakby to się działo na świątecznej karuzeli. Iskry wplątywały się w grzywy koni - koni z karuzeli - i rywalizowały w blasku z oczami jej dzieci.

Potem nastąpiło zakłócenie w rytmie. Niewielkie. Na mgnienie oka, kiedy wicher z rechotem pochwycił zielone auto, znieruchomiałe na skraju niecki. I zaczął unosić po spirali, zabawiając się nim, zastanawiając, w którym miejscu zapalić benzynowe ognisko.

I zdecydował.

Eksplozja rozkwitła, okrągła jak kwiatek lilii wodnej, ale od razu miotająca strzępami ognia, tracąc przez to jędrność; przez jakiś czas cieszyła oko tańcem płomieni, idealnie wplatających się w ogólny rytm. Może nie dlatego od razu usłyszała krzyk przestraszonych córek.

Na ziemi obok płonącego wozu leżał człowiek, obdarzony władzą. Jego władza przypominała biały wybuch, jego władza mocno pachniała spalenizną, niepokoiła i drażniła. Ona widziała, jak jej dzieci, które trafiły w krąg jego władzy, bezradnie starają się mu przeciwstawić.

Ona przymknęło powieki. Czuła się tak, jakby ktoś ścisnął jej rękę i wbijał w nią tępą igłę. Mocniej, jeszcze mocniej...

Ona się uśmiechnęła. Biały krąg władzy, płynący od natrętnego przybysza, zapłonął mocniej - i niemal od razu przygasł. Ona po prostu wyszarpnęła igłę. Strząsnęła z siebie. Z łatwością; jej dzieci, jej palce, jej posłuszne mięśnie naprężyły się ledwo widocznie - ich moc ukazała się w postaci ciemnoczerwonych wykwitów, ich siła do końca rozerwała biały krąg i biały pancerz, jakim człowiek usiłował się obronić. I omal nie rozerwała jego samego, gotowa dzielić i rozsiewać, czynić cegiełką chaosu, pyłkiem w spiralnym wirowaniu.

Ale człowiek nie był jeszcze bezradny. Uderzył w jej palce bolesnym białym uderzeniem - i wymknął się. I uderzył znowu.

Ona się rozzłościła. Jej palce zacisnęły się, miażdżąc jego wolę jak kość w żarnach. Jego ból był zielonym, świecącym obłokiem; ona rozwarła pięść i strząsnęła ciało, pozostawiając swoim dzieciom, swoim palcom, pewną swobodę działania, wolność ostatecznego rozprawienia się.

I wróciła do małej-siebie. Otworzyła oczy.

Jej dzieci cieszyły się. Ich radość otaczała ją jak miękka, chłodna struga.

Procesja. Uroczysta procesja po okręgu, po spirali; one niosły jego ciało na wyciągniętych rękach, jego pokorne, bezwładne, ciężkie i nieruchawe ciało. Maszerowały za nim, to był niekończący się pochód, długa eskorta, tak długa, że niosące ciało niemal deptały po piętach ostatnim płaczkom w procesji, a płaczki zanoszą się śmiechem i wicher rozwiewa ich odzienie - po spirali...

One niosły go na wyciągniętych rękach. Jego głowa wycelowała podbródek w niebo, patrzył przed siebie, a jego odwrócona twarz wydawała się obróconym i ironicznym portretem.

- Iwgo...

Nie, jego wargi nie poruszyły się. Wargi ciągle były mocno zaciśnięte - ale słyszała przecież wyraźnie, jasno, zrozumiale...

- Iwga.

Procesja zakończyła się tam, gdzie zaczęła - przy dopalającym się samochodzie. Właściwie - przy dogasającym: wicher postarał się, by płomień pożarł wszystko, co mogło spłonąć, zostawiając tylko czarną karoserię, zwęglony szkielet.

Jej dzieci triumfowały; jej dzieci dość się wycierpiały w poszukiwaniu sensu, jej dzieci miały prawo sądzić ucieleśnienie swoich wszystkich nieszczęść, sądzić nie człowieka pozbawionego i władzy, i mocy - sądzić potwora, przez wiele wieków pożerającego ich, sądzić Inkwizycję...

Jej palce niespiesznie zaciągały metalową linę na jego nadgarstkach. Jej dzieci śmiały się, przywiązując Wielkiego Inkwizytora do jego własnego spalonego samochodu. Niech się upodobnią - człowiek-maszyna i maszyna-samochód...

- Chrust! Dajcie chrustu!

Jest ich wiele, setki rąk, jeśli każda ciśnie gałązkę - powstanie wysoki stos...

Ona siedziała wyprostowana na swoim fotelu. Nad jej głową wisiał wir. Czarna oś huraganu.

* * *

... Mętna woda, która podtopiła dwieście lat temu Wiżnę. Kilka tysięcy trupów... Epidemia, zatrute studnie, ludzkie zwłoki zaszyte w korpusy krów...

Pięcioletni chłopiec, który latem przedziurawił sobie na zardzewiałym gwoździu stopę. Młodzieniec, który złamał nogę na mistrzostwach liceum w piłce nożnej; ostrze zaklętego noża, wnikające głęboko w bok

młodego prowincjonalnego inkwizytora. Cały ból odczuwany przez niego w życiu był koronką, welonem, cieniem... tego bólu, który odczuwa teraz, a przecież nie traci przytomności, nie - wszystkie jego myśli są jasne, wszystkie obrazy wyraźne i wypukłe, jakby otoczone konturem - dla większej wyrazistości...

„W wyniku bezpośredniego kontaktu z hipotetyczną królową, który stał się przyczyną śmierci tej ostatniej, inkwizytor Atrik Ol został pozbawiony mocy i częściowo oślepiony, przez co tłuszcza zgromadzonych w mieście wiedźm posiadła nad nim nieograniczoną władzę. Na rycinie nieznanego malarza, będącego zapewne świadkiem wydarzeń, upamiętniona została chwila śmierci Atrika Ola - wiedźmy zasmoliły go w beczce, obłożyły słomą i podpaliły...”

Jak precyzyjnie działa pamięć. Pamięta wszystko, co do włoska, leżącego na jej skroni, do zapachu książkowego pyłu, do rudego pstrego pióra nieznanego ptaka, kto wie, jak i przez kogo włożonego między strony...

„W wyniku bezpośredniego kontaktu...” Akurat - bezpośredniego! Nawet nie zdążył jej sięgnąć „...inkwizytor Klaudiusz Starż został obezwładniony... ale wzroku nie stracił na jotę...” Pewnie, żeby mógł widzieć, jaką wiedźmy szykowały mu śmierć. Był wleczony po ziemi, przywiązany metalową linką do szkieletu samochodu - żeby widzieć stos chrustu, rosnący pod resztkami muru, pod betonową konstrukcją... Oto spuszczają z góry linę, przerzucają nad dachem wozu, wystarczy im mocy, one teraz świętują, one triumfują, to pląs, to taniec - śmierć inkwizytora na stosie... „Na grawiurze nieznanego artysty... upamiętniona została chwila śmierci Klaudiusza Starża - wiedźmy przywiązały go do resztek jego własnego

samochodu, wciągnęły wysoko na betonowy mur, pod spodem rozłożyły stos i usmażyły go jak prosiaka...”

Pamięta wszystko. Czuje wszystko. Niczego nie zapomni - do ostatniej sekundy.

„Ale one się myliły, Iwgo... Po inicjacji... aktywne wiedźmy tracą zdolność i potrzebę kochania kogokolwiek. Miłość... uczucie, które czyni człowieka zależnym. A wiedźmy tego nie znoszą, przecież pamiętasz...”

Żelazna lina lada moment okręci się wokół nadgarstków.

Dzwon? Czy może mu się wydaje? Odległy, melodyjny, żałosny... Jeszcze jedno uderzenie - silniejsze, gwałtowniejsze, bardziej rozpaczliwe, jakby krzyk. Co ja mogą zrobić, krzyczy dzwon, jak mogę ci pomóc, Klaudiuszu...

Gdzieś w głębi jego duszy skowyczała, płakała ze strachu dawno zmarła Diunka. Znowu ją zdradził - wraz z nim umrze pamięć o niej.

Licho, licho, dlaczego ciągle jestem przytomny?!

A czegoś ty chciał, Klaw, zaszeleścił w jego uszach umierający głos Diunki. Przecież po to tu szedłeś. Głupio by było... umrzeć bez przytomności, w omdleniu... bez pamięci...

Pomyliłem się, Diunko, chciał powiedzieć. Oszukałem sam siebie...

I nadal chcesz, by ona żyła, zapytała Diunka niemal bezgłośnie. Nadal tego chcesz, Klaudiuszu?

Z trudem odetchnął. Rozluźnił mięśnie, usiłując dostosować je tak do sytuacji, by bolały możliwie najmniej.

Sabat... I jeśli ktoś jeszcze tej nocy może począć dziecko - urodzą się tylko wiedźmy. I wleją się... w ten kocioł... w wir...

Wiedźmy stały wokół niego - pod nim, ponieważ wisiał nad ich głowami. Stały w kręgu. Jakby przed podpaleniem stosu chciały się nacieszyć dziełem swoich rąk. Setki wiedźm - płonące oczy, całe pole migocących węgli. Cisza - kompletna cisza przed rykiem orkiestry, przed najważniejszą chwilą sabatu...

I jeszcze jeden człowiek na podwyższeniu. Nieruchoma kobieca postać w fotelu. Księżyc, ostrymi cięciami światła wyróżniający ognistą kulę naelektryzowanych włosów, wargi, wygięte w łuk, oczy - dwa nieruchomo świecące dyski.

- Tak, Diuneczko - powiedział na głos. - Tak. Tak właśnie chciałem.

Ognisko zapłonęło.

* * *

... Ciemne migocące czerwienią jądro. Ośrodek, owinięty ciężką peleryną; cały ten lot, całe to wirowanie, córczyne leje, rozpełzające się po czarnej pustce, lot i upadek, drzazgi wciągnięte w wir, zaraz się zleją z macierzą, zaraz...

Ona podniosła głowę.

Krąg nieba wirował coraz szybciej. Usiłując nadążyć za czarnym wichrem tak, że ostre ogniki gwiazd rozmazały się, zostawiając biały ślad, jakby po niebie pędziły, usiłując wczepić się jedna drugiej w ogon, tysiące małych ostrych komet.

Lej pogłębiał się. Pogłębiał. Jego krawędzie, oznaczone lecącymi grzywami martwych już koni, wzniosły się wysoko, zagięły, jakby chcąc zwinąć do wora nieprawdopodobnie niski księżyc.

Ona roześmiała się i wystraszone jej śmiechem brzegi leja opadły, zwaliły się w dół. Siedziała na szczycie góry, stożkowatego wulkanu, a na dole, na horyzoncie, widziała zarysy pustych, zrujnowanych miast.

Ona uniosła ręce. Lej znowu stał się poprzednim, a na resztkach betonowego muru, wyglądającego na nieprawdopodobnie stary, zobaczyła człowieka, ukrzyżowanego na ciele własnego samochodu.

Setki ogników. Nowe gwiazdy w potwornej karuzeli.

- Płoń! Płoń! Płoń!

Jej tron drgnął.

Nie, jej tron jest nie do ruszenia; jej tron to jedyna nienaruszalna rzecz we wściekle wirującym świecie, w wirze nieba i gwiazd, ziemi, wody i ognia. Ona siedzi w tym fotelu już wiele setek lat.

Oto ona, starożytny posąg. Osypujący się z powodu upływu czasu sfinks; ona jest nieruchoma, ona jest gigantyczną wieżą, we wnętrzu której wiją się schody i plączą przejścia, ona - to potworna konstrukcja nieznanej cywilizacji. Ona, sięgająca rękoma gwiazd, ona, żyjąca setny raz. Ona...

- Pobłogosław swój płomień, matko!..

Jej wzrok podnosi się, chcąc pobłogosławić.

Człowiek, ukrzyżowany pośród betonu i stali, podnosi wzrok, żeby przyjąć błogosławieństwo własnej śmierci.

Śmierci wszystkiego, czego był ucieleśnieniem - świata okrutnych pętających nici. Świata niewolności, ponieważ każde przywiązanie...

- Pobłogosław swój płomień, matko!..

Skąd ten cudzy rytm. Skąd to niewygodne, niespokojne, przeszkadzające wiecznemu pląsowi...

Drgnęła.

Stamtąd, z poskręcanych ruin, które były kiedyś jego siłą i władzą, wyciągała się ku niej dłoń.

Jego ręce są skute, skręcone metalową liną, bezradne i nieruchome - ale wyraźnie przecież widziała. Nie oczami.

Jednocześnie nieśmiała i ponaglająca, wyciągnięta spazmatycznie ręka, każdym mięśniem usiłująca - sięgnąć...

Lej przekrzywił się.

Na mgnienie oka tak się pochyla czara, ulewa czerwoną kroplę wina, tylko kroplę - ale na białą suknię narzeczonej to wystarczy, oto róża kwitnie nie tam, gdzie należy, równowaga jest zakłócona, wino w czarze krąży, szuka wolności...

Obca ręka wyciąga się - teraz już niemal władczo. Obcy rytm wtrąca się w uroczysty taniec, przebija jak trawa przez asfalt, jak blady zielony listek, poruszający granitowe płyty; czym tak wystraszył ją ten, bezradny przecież, poryw?!

Wystraszone oczy jej dzieci. Ona je uspokoi. Ona pocieszy je nowym kołem korowodu...

I nowe koło rusza. Mocno uderza w wyciągniętą rękę, jakby usiłowało ją odciąć, niczym niepotrzebną suchą gałąź.

Obcy rytm na mgnienie oka zachłystuje się.

Gwiazdy rozmazują się kręgami, czarne niebo jaśnieje, księżyc fruwa jak jajeczne żółtko w wirze z kawy; jej dzieci chwytają się za ręce i lecą niczym świąteczna girlanda, lecą w rzędzie planet i gwiazdozbiorów, wśród płonącego ogniami święta, kopuła nieba wyciąga się niczym rura i tam, na końcu tego olbrzymiego tunelu, na chwilę zapala się niemożliwe, nieziemskie, bajecznie piękne światło...

Wzbija się płomień, pożerając chrust. Człowiek na ścianie jest nieruchomy, jedyne, co pozostaje nieruchome na świecie poza nią - posągi, wieże na tronie.

Jego serce jeszcze bije. Jego serce bije obcym rytmem, zmuszając ją do gubienia nici, zmuszając do przekrzywiania uroczystej czaszy.

Wzdryga się.

Ponieważ znowu widzi wyciągniętą ku sobie rękę.

I dzieci jej chłoszczą biczami drżące pod razami palce, dzieci zanoszą się rechotem, ponieważ nie ma nic śmieszniejszego od próżnej nadziei.

Lej przekrzywia się ponownie. Tracąc gwiazdy, ześlizgujące się z ciemnego skraju i na zawsze ginące w bezczasie, zakłócając korowód jej lecących w powietrzu dzieci, jej cząstek, oczu, nerwów i mięśni...

Stożek wali się na bok. Musi się wysilić, by na nowo ustawić oś wiru nad swoją głową.

Rytm. Taki słaby, taki bez nadziei i nie żądający nadziei, czerpiący życie z własnego skazania, ledwo wyczuwalny - wszystko burzący rytm...

Posąg drży. Drżenie wstrząsa wieżą, piaszczystym pyłem osypuje się zleżały w szczelinach czas.

Ponieważ ręka, rozkazująca i wzywająca, bardzo chce sięgnąć - nawet z połamanymi kośćmi...

I wir znowu traci równowagę.

... nawet na węgiel sczerniała - ta ręka będzie sięgać...

Jak trawa przez kamienie.

I ta prosta świadomość zmusza ją, by drgnęła po raz trzeci i, jakby pozbawiona oporu, ona zawala się w głąb siebie.

Ona, sięgająca rękami gwiazd, ona, żyjąca setny raz. Ona...

Ona, ruda dziewczyna, miotająca się w labiryncie korytarzy i pokoi. Ona zamknięta we wnętrzu posągu i nie widząca wyjścia.

Ona, absolutnie wolna, mieszcząca w sobie świat, zastępująca sobą świat...

Skarb nad skarby - oto to słowo. Ten skarb, który staje się jedynym...

Bije dzwon - powiada, że niczego nie można zmienić. Dzwon ma najbardziej uroczysty i najbardziej pozbawiony nadziei głos na świecie.

Ona...

Prędzej, Iwgo, prędzej. Prędzej, Iwgo, tam mignęło światło, może tam jest uchylony lufcik, prędzej, po schodach w dół, w prawo, w lewo, zapadająca się pod stopami podłoga...

Ciasny pokoik, w którym siedzi, ułożywszy głowę na splecionych palcach, jej matka z ciemnymi kręgami wokół oczu.

- Mamo, chciałam ci napisać... kiedy wszystko się ułoży, kiedy się urządzę, napisałabym, przysięgam, mamo... Muszę się śpieszyć, nie mogę teraz...

Matka patrzy ciężkim wzrokiem i z wyrzutem; Iwga wypada na korytarz, rzuca się do drzwi po lewej - zamknięte na wieki, na ogromną zardzewiałą kłódkę, a za drzwiami - strach, strach...

W dół po spiralnych schodach. Waląc we wszystkie drzwi, naprzód, po długim korytarzu, chyba tam błysnęło światło...

Sterta suchych liści uderza w twarz. Dalej pokój, pod sufit zapchany szmatami. Ubrania, stęchłe, z białymi żyłkami nienażartych moli, z zakrzepłymi brązowymi plamami i woń, woń naftaliny i stęchlizny...

- Nie!

Ciemna komórka, w której jej starszy brat metodycznie łoi skórę młodszemu bratu zasłużenie, słusznie, jak zawsze...

- Nie mogę teraz! Śpieszę się, tak się śpieszę, muszę uratować...

Drewniane schody i ona wie, że czwarty stopień złamie się, i łamie się, a pod schodami leży celuloidowa lalka, różowa, jak oparzona wrzątkiem, z białymi włosami, na wieki spalonymi wodą utlenioną...

Iwga biegnie dalej. Iwga myli się, wraca w to samo miejsce. Ona milczy. Iwga walczy z pustką, z cieniem, Iwga ciągnie czas jak gumową taśmę, ponieważ ogień wstaje wyżej i wyżej, wy...

Ona patrzy jej oczami. Widzi, jak niemożliwie rozszerzają się źrenice człowieka, który...

- Klaudiuszu! Klaudiuszu!

Imię pomaga jej. Krzyczy głośno i wściekle i biegnie dalej, do wyjścia, ponieważ tu musi być wyjście, musi... wyjście...

Pokój z podłogą, pokrytą skórkami pomarańczy i ogarkami świec.

Pusty pokój z sufitem porośniętym siwymi ludzkimi włosami.

Przejście. Już tu była - nie, nie była, to inne schody, urywają się... Na skraju siedzi, ze zwisającymi w pustce nogami...

- Klaudiusz?!

Człowiek odwraca się.

To nie jest Klaudiusz. To ten wujek, który jechał obok niej, dziesięciolatki, w międzymiastowym autobusie, rozmawiał miło i poczęstował jabłkiem, a sam ciągle usiłował przesunąć dłonią po gorącej dermie siedzenia pod nią, pod sukienką, pod chudym tyłkiem Iwgi...

Ona syczy jak rozeźlony kot, nie - jak żmija. Człowiek na skraju schodów spada w przepaść i jego niekończący się krzyk towarzyszy Iwdze w poszukiwaniach.

Zamknięte. Zamknięte. Pusto. Tam jest antykwariat, za tymi drzwiami blady Nazar, tu doktor Mitec z mandoliną, tu nosata blondyna, koleżanka ze studium, kaznodzieja łabędziej miłości...

A tam, za żelaznymi skrzydłami - jej ojciec. Ona ma siedem lat, córeczko, nie idź dziś na spacer... Ale ja tak chcę, tato... Nie idź, proszę cię... Ale ja chcę... No to idź, córeńko, dobrze...

Mokra glina, ze stukotem wpadająca do dołu.

Gdyby została w domu, ojciec by żył...

Rzuciła się do ucieczki. Zamykała wszystkie drzwi, zatrzaskiwała, usiłując oddalić się możliwie daleko i szybko od żelaznych skrzydeł - i ciągle wracająca tu; gdybym wtedy nie poszła... A tu - gdybym powiedziała wszystko od razu... gdybym tym razem wyjaśniła... gdybym wtedy zrozumiała... gdybym wiedziała...

Ta siedząca w rzeźbionym fotelu, nieruchoma postać, osypujący się z powodu upływu czasu posąg - to JA?

Szarpnęła kolejne drzwi - i znalazła się w szkolnej sali sportowej. Jej koleżanki i koledzy z klasy, mali, po osiem lat, tłoczyli się pod przeciwległą do wejścia ścianą, błyskały gołe kolanka - wszyscy w spodenkach gimnastycznych... Już chciała się wycofać, chcąc ominąć ten zaułek własnej duszy - ale na podłodze leżała, zwinięta w pierścienie, żmija-lina.

„Idźcie po nitce, stopień po stopniu... słuchajcie swojego jestestwa...”

Wystraszone dzieciaki popatrywały na siebie. Poznawała - tych, którzy ją szczuli, tych, którzy dzielili się kanapkami. Chociaż tych pierwszych było więcej... Czyńcie tak, jak wam każe wasza istota. Poddajcie się swemu jestestwu, przyjdzie czas umierać - umrzyjcie. Przyjdzie czas ożywać - ożywajcie... Idźcie po nitce, stopień po stopniu, nie schodźcie z drogi, to wasza droga, przejdźcie ją do końca...”.

Ale już przeszłaś swoją drogę, powiedziała zdziwiona żmija.

Tam, na końcu sali, stały już nie półnagie dzieciaki, ale milczące kobiety z chwytliwymi ciężkimi spojrzeniami.

Już przeszłaś swoją drogę... Wybrałaś, Iwgo! Twoje dzieci...

Wir pochwycił ją. Wir nosił ją po kole, spiralnie, w gwiezdnym pyle, nad głową nieruchomego posągu w rzeźbionym fotelu i przelatując obok, spoglądała w ogromne obojętne oczy - swoje oczy...

Przejdę. Przejdę inicjację!

Ale ty już przeszłaś inicjację!

„Przyjdzie czas umierać - umierajcie. Przyjdzie czas ożywać...”

Zrobiła krok.

Jej droga będzie niesłychanie trudna.

Nie idzie po ciele żmii - przedziera się przez żelazny labirynt wewnątrz żelaznej żmii. A segmentowe ciało wije się, chcąc zmiażdżyć ją w segmentach. Nie puścić.

Korytarz zwęża się. Jeszcze bardziej się zwęża. Ona pełznie, zdzierając skórę na łokciach i kolanach, na ramionach i żebrach; w twarz jej dyszy miłość jej dzieci, naturalna jak para nad ciepłym porannym jeziorem - i jak tłok wypycha ją z powrotem. Zjeżdża na brzuchu, połowa przebytej już drogi stracona i stracona pewność, ponieważ ona chce tego ogólnego święta, ogni - igieł, nieba z oczami, wolności, drapieżnej i napiętej jak cięciwa...

Inna siła, której nazwy nie zna, zaciąga na jej gardle swoje bezlitosne wezwanie. Ona musi przejść. Tam, na końcu wijącego się tunelu, czeka wyciągnięta ręka...

Idzie. Pełznie, przeciskając się przez żelazne pierścienie, zamknąwszy oczy, podporządkowując się temu wezwaniu, strunie gotowej pęknąć, sile, nie mającej nazwy w jej języku...

Przerwanie białej tkaniny. Czułość, dziecięce dłonie, wyciągnięte ku niej przez czarne strzępy nocy. Czułość, ale bez bólu, ponieważ one są jej na zawsze, drży ziemia, wolny taniec, ciężki taniec na bębnie, w który zmieniło się niebo, dostojny marsz, one wszystkie tu idą...

Jej nowa istota jest zbyt potężna, zbyt wielka i piękna, żeby się rwać, usiłując wymknąć się z siebie jak z nylonowej pończochy. Iwgę znowu ciska do tyłu, na sam początek drogi, i żelazna żmija szczęka segmentami, ale nic nie mówi. Kiedy była żywa i pasiasta powiedziała wszystko. „Ty już przeszłaś swoją drogę...”

Więc leży. Rozbita i złamana. I nie widzi już jego wyciągniętej dłoni.

A ona patrzy, jak wzbija się płomień wysokiego stosu. Wyżej, wyżej, wyżej, jeszcze wyżej - tam, gdzie między wirującym niebem i wirującą ziemią zamarła nieruchoma ofiara...

„Nigdy nie byłem ofiarą. Ja nigdy nie byłem ofiarą i nic nie składam w ofierze, Iwgo. Ja czynię to, co uważam za potrzebne.”

Skąd ten głos? Skąd?! Czy może to ona sama rozmawia ze sobą, chcąc oszukać, ułatwić, usprawiedliwić?

„Popatrz na mnie - to nie mnie tak czynią, to ja tak robię, tak zdecydowałem... Diunko... Iwgo. Ja tak chcę.”

Powiedz mi słowo, poprosiła w milczeniu. Objaśnij mi, jak to się nazywa u ludzi, co za imię nosi to wezwanie, które trzyma mnie za gardło - ale nie może wyszarpnąć nazwy... Słowo, Klaudiuszu, powiedz mi je...

Milczał. Ogień wznosił się i rozkwitał, wiatr delikatnie tarmosił jego pomarańczowe wstęgi.

Dlaczego, Klaudiuszu? Dlaczego to robisz?

Milczał.

Wtedy nienazwana moc trysnęła z niej, jak krew z przeciętego gardła. I struna zaciągnęła się. I pociągnęło ją przez labirynt, na spotkanie nowej, drugiej z kolei inicjacji - do nowego sedna, dla którego nie stało już imienia.

A noc napierała na twarz - czerwone, ciemnoczerwone, ognisto-krwawe, żółte flagi rozpływającego się księżyca, wielki cel i dostojny sens, piękne, gubione, już niemal stracone... Już... prawie...

A z przodu czekała tylko wyciągnięta ręka.

I wydawało się jej, że zaraz dotknie chłodnych twardych palców.

Mgnienie oka do spotkania; cząstka mgnienia, zaraz ich ręce złączą się, trzeba tylko zrobić wdech...

Zaraz.

Epilog

- A teraz, Ruda, zapoznam cię z wybitną osobą... Ruda, co ci jest?

Czerwone zachodzące słońce podzieliło się na cząstki w wysokich oknach pod czerwonym dachem, gdzie na fasadzie był balkon, owinięty winoroślą i dlatego przypominający etykietkę starego wina. Na dachu kręcił się miedziany kogucik i dymiło ognisko na łące dla pikników, a on szedł do ogniska przez wielką łąkę. Szedł, z całej siły starając się nie zbaczać z prostej - ale niepowstrzymanie go znosiło. To ten zapach wieczoru, trawy, pobliskiego stawu, pieczonych w ognisku ziemniaków...

Nazar Mitec, dobry chłopak, Nazar biegł obok, na jego twarzy coraz wyraźniej rysował się niepokój:

- Klaw, jesteś pijany czy co? Klaw, co z tobą? Co jest, co?

A przy ognisku krzątał się jego ojciec, wspaniały profesor Julian.

- Ruda... Przepraszam cię, Klaw, widocznie dziewczynę zemdliło, zdarza się...

Dziewczyna siedziała z twarzą ukrytą w dłoniach. Odwróciła się, zwinęła na składanym brezentowym krzesełku, podciągnąwszy do brody kolana w wypłowiałych dżinsach. On podszedł do niej i długą sekundę stał obok, słuchając dzwonienia w uszach. Jak cichną, ale wciąż nie mogą ucichnąć w oddali: cienkie rżenie i beznadziejne dzwonienie.

Potem ukląkł.

Nie żałując eleganckich szarych spodni. Nie patrząc na ojca i syna, skamieniałych w oszołomieniu, w osłupieniu, niemal w urazie; opadł przed nią na kolana, oderwał jej dłonie od zapłakanej twarzy i przyłożył do swojej twarzy jej zabrudzone, pachnące dymem dłonie.

- Ale przecież tak naprawdę nic się nie zmieniło - powiedziała ledwo słyszalnie dziewczyna. - I świat się nie zmienił, i my jesteśmy tacy sami...

- Nie.

- Tak... I teraz... wszystko się powtórzy. Znowu nas wciągnie wir, poniesie... po okręgu. Po spirali... w lej... tam...

- Popatrz na mnie - poprosił szeptem.

Nie podnosiła na niego oczu. Spazmatycznie wciągała nosem słoną wilgoć.

- Popatrz na mnie... Proszę, popatrz.

Gwałtownie przełknęła ślinę. Podniosła na niego spojrzenie - rozgorączkowane, zmęczone spojrzenie nieszczęsnej lisicy.

A on uśmiechnął się. Ledwo-ledwo, tylko oczami i kącikami ust.

- I powiadasz, że świat się nie zmienił?

Cisza. Przykrył ich nieprzenikalny, przeźroczysty kołpak - zasłaniający przed światem, przed trzaskiem gałęzi w ognisku, odgradzający od zdziwionych głosów ojca i syna i od kumkania odległych żab.

- Gęsi - powiedziała szeptem.

- Co?

- Gęsi...

Odwrócił się.

Od przesłoniętego zaroślami jeziora maszerowało przez łąkę stado białych jak letnie obłoki, bezwstydnych sąsiedzkich gęsi.

Реклама на сайте