Spis treœci
ROZDZIA£ PIERWSZY 1 Maniuœ zatrzyma³ siк na brzegu jeziora. Pod nogami czu³ miкkki, nagrzany piasek, a w oczach migota³y mu srebrzyste cкtki. To woda odbija³a blask stoj¹cego nad lasem s³oсca i zamienia³a jezioro w taflк ³amliwego szk³a. By³o cicho. Ch³opiec s³ysza³ wyraŸnie szelest szuwarуw i s³aby œwist w³asnego oddechu. Z wolna ogarnia³a go radoœж. Zdumionymi oczami wodzi³ po cienistym brzegu, po ob³okach sun¹cych nad grzbietem dalekiego wzgуrza, a gdy znуw spojrza³ na jezioro, wyda³o mu siк, ¿e ciemna g³кbia ci¹gnie go ku sobie. Uœmiechn¹³ siк — niby do siebie, niby do ob³okуw — a potem jego ³obuzerska twarz stк¿a³a w wyrazie spokojnej zadumy. Pierwszy raz wyjecha³ z Warszawy w dalek¹ podrу¿, a teraz od trzech dni nie mуg³ siк nadziwiж, ¿e œwiat jest tak szeroki, tak rу¿norodny i takie sprawia niespodzianki. Od trzech dni chodzi³ oszo³omiony i nie mуg³ wprost uwierzyж, ¿e znalaz³ siк piкжset kilometrуw poza rodzinnym miastem. A wszystko by³o przecie¿ takie proste. Pewnego razu, na wiosnк, ma³y Pere³ka, jego najlepszy przyjaciel z kamienicy, otrzyma³ od swej ciotki list. Maniuœ widzi teraz wyraŸnie, jak Pere³ka wpad³ do niego z radosnym okrzykiem: „Hurra! Jedziemy wszyscy nad jezioro!” — a potem jak obaj zeszli na drugie piкtro do Felka, ktуrego nazywali Mand¿aro, i wszyscy razem czytali z wypiekami na twarzach. Na pocz¹tku listu by³o oczywiœcie: Dlaczego tak d³ugo do nas nie piszecie?, potem: Co u ciebie s³ychaж i jak zdrowie tatusia?, ale najciekawsze okaza³o siк zakoсczenie. Maniuœ pamiкta dok³adnie ³adne, okr¹g³e pismo pani Lichoniowej i mуg³by recytowaж na pamiкж jego treœж. Pani Lichoniowa pisa³a: Wspomina³eœ nam o swych serdecznych kolegach, o Paragonie i Mand¿aro. Sk¹d te dziwaczne przezwiska? Ale mniejsza o to. Je¿eli maj¹ ochotк, niech przyje¿d¿aj¹ razem z tob¹. U nas w leœniczуwce jest doœж miejsca, no i powodzi siк nam, dziкki Bogu, nie najgorzej. Myœlк, ¿e weselej i raŸniej bкdzie ci z kolegami... Oczywiœcie ma³emu Pere³ce zawsze raŸniej by³o z Maniusiem i Felkiem, ktуrych dziwaczne przezwiska nikogo prуcz cioci Marii nie razi³y. Na Woli nie mieж przezwiska to tak, jakby nie mieж charakteru. A wiadomo przecie¿, ¿e najmilsi i najmorowsi ch³opcy w Warszawie to ci z Woli. Pere³kк bola³y wtedy zкby, wiкc poleci³ Paragonowi, ¿eby w jego imieniu odpisa³ cioci. OdpowiedŸ roi³a siк od bykуw i byczkуw, ale list to przecie¿ nie zadanie szkolne! Kochana Pani Ciociu! — pisa³ Maniuœ. — To ja, Paragon, odpowiadam w imieniu ca³ej trujki. Pyta pani, dlaczego mam takie dziwne przezwisko. Raz nasza pani zapyta³a mnie w klasie: „Tkaczyk, dosta³eœ od matki piкж z³otych, idziesz do sklepu, kupujesz cztery bu³ki po osiemdziesi¹t groszy. Ile ci wyda kasjerka?” A ja na to: „Proszк pani, kasjerka wyda mi paragon...” Ch³opcy siк œmiali, a ja od tej pory zosta³em Paragonem. Proste, prawda? Z Mand¿arem by³a gorsza sprawa. Jemu zdaje siк, ¿e jest najm¹drzejszy z nas wszystkich. Raz pan od geografii pyta go, jaki jest najwy¿szy szczyt w Afryce, a on, proszк pani, nie wiedzia³. To ja mu podpowiedzia³em: Kilimand¿aro. To on, proszк pani, nie us³ysza³ dobrze i mуwi: „Mand¿aro”. No i od tego czasu wszyscy na niego mуwi¹ — Mand¿aro. £adnie, prawda? A Pere³ka, to znaczy Boguœ, to ju¿ od urodzenia jest Pere³k¹. A my z nim to najlepsi koledzy. Pere³kк boli z¹b czonowy, to ja za niego piszк. Dziкkujemy serdecznie za zaproszenie. Mi³o nam bкdzie na³ykaж siк œwierzego powiecza i postraszyж w jeziorze rypki. Mam nadziejк, ¿e Szanowna Pani nie bкdzie mia³a z nami wielkiego k³opotu. Ja pierwszy raz wyje¿d¿am na wieœ. Bardzo siк cieszк i Mand¿aro tak¿e. Nie bкdziemy robiж ceregieli, zjemy byle co, bo apetyty mamy fenomenalne. Przyje¿d¿amy w czerfcu. Jeszcze raz dziкkujemy za zaproszenie! Paragon I oto od trzech dni s¹ ju¿ u cioci Marii nad jeziorem. I oto Maniuœ, zwany na Gуrczewskiej Paragonem, stoi na brzegu radoœnie oszo³omiony piкknem letniego popo³udnia. £awica drobnych rybek przemknк³a niemal pod jego stopami, sponad sosen nadlecia³a siwa rybitwa. £agodnym ³ukiem spiк³a b³кkit nieba z zieleni¹ lasu. Naraz runк³a jak strza³a, a¿ zakot³owa³o siк w trzcinach. Potem wzbi³a siк lekko, unosz¹c trzepotliw¹ rybkк... W tym momencie na œcie¿ce biegn¹cej do lasu rozleg³o siк g³oœne wo³anie: — Paragon! Paragon! Maniuœ odwrуci³ siк. Na tle pni zobaczy³ biegn¹cego Pere³kк. By³ to drobny, filigranowy ch³opiec o ruchach szybkich i nerwowych. Twarz mia³ okr¹gluchn¹ jak spodek i gкsto upstrzon¹ du¿ymi piegami. Oczy szare, zuchowate. Nosek ma³y, nieco zadarty i ³uszcz¹cy siк na koсcu jak m³ody kartofelek. W³osy krуciutko ostrzy¿one i zaczesane na je¿a. Jednym s³owem — Pere³ka. — My na ciebie czekamy — zawo³a³ zdyszany — a ty, bracie... — utkn¹³ w tym miejscu, nie mog¹c wydusiж ani s³owa. — Co siк sta³o? — zapyta³ weso³o Paragon. — Jak to: co? Mamy przecie¿ naradк w sprawie sza³asu. — Zupe³nie o tym zapomnia³em. — No chodŸ¿e, bo Mand¿aro siк wœcieka. Paragon uœmiechn¹³ siк wyrozumiale, wbi³ d³onie w kieszenie i, nie spiesz¹c siк, ruszy³ za Pere³k¹. Szli przez stary las sosnowy. W¹ska œcie¿ka wi³a siк wœrуd pni, poprzecinana d³ugimi cieniami. Pachnia³o rozgrzan¹ ¿ywic¹, a w ga³кziach weso³o gra³y trzmiele. Wkrуtce ukaza³a siк leœna polana, pe³na s³oсca, kwiatуw i trzepotu motyli. Na polanie, pod lasem, sta³ œwie¿o zbudowany sza³as, a przed sza³asem nerwowymi krokami przechadza³ siк wysoki, zgrabny ch³opiec. Mia³ ³adn¹, nieco zasкpion¹ twarz, m¹dre, myœl¹ce oczy, jasne w³osy opadaj¹ce kкdziorami na czo³o, a z ca³ej jego postaci bi³a wyj¹tkowa statecznoœж i powaga. By³ to w³aœnie Mand¿aro. Na widok ch³opcуw uniуs³ rкce gestem zniecierpliwienia. — Jak d³ugo mam czekaж? Paragon skwitowa³ to przyjaznym uœmiechem. — Ciao! Nie denerwuj siк, boœmy przecie¿ na bezp³atnych wczasach. W milczeniu usiedli pod sza³asem. 2 By³ to solidny sza³as, wykonany wed³ug planu Paragona; œciany mia³ wyplecione wiklin¹, wsparte na grubych palikach sosnowych, dach u³o¿ony z œwie¿ej, œwierkowej cetyny. Trzej ch³opcy patrzyli na ten sza³as, nie wiedz¹c, w jakim w³aœciwie celu go wybudowali. Pocz¹tkowo mia³ byж wigwamem indiaсskich wojownikуw, potem — domem poszukiwaczy z³ota, wreszcie — namiotem krуla W³adys³awa Jagie³³y wyruszaj¹cego na grunwaldzkie pola. Ch³opcy z fantazj¹ rzucali pomys³y, ale od wczoraj nie mogli uzgodniж, do czego ma s³u¿yж ich wspania³e dzie³o. Sza³as sta³ wiкc gotowy, œwie¿y, pachn¹cy ¿ywicznym igliwiem, a trzej budowniczowie wci¹¿ jeszcze zastanawiali siк nad sposobem jego wykorzystania. Mand¿aro spojrza³ wyzywaj¹co. — Mam œwietny pomys³... Paragon poruszy³ siк. W jego g³osie zabrzmia³a nutka zniecierpliwienia: — Ty zawsze masz fenomenalne pomys³y. Pere³ka wygodniej u³o¿y³ siк na trawie. Upstrzon¹ piegami twarz zwrуci³ ku ch³opcom. — No, mуw — tr¹ci³ Mand¿ara ³okciem. Ten zastanawia³ siк chwilк, jak gdyby chcia³ rozstrzygn¹ж, czy warto wy³o¿yж swуj plan. Nagle zapyta³ tajemniczym szeptem: — Czytaliœcie „Przygody Sherlocka Holmesa”? — Legalnie — ulubione s³уwko Paragona zabrzmia³o jak wyzwanie. — Myœlisz mo¿e, ¿e nie czyta³em? Sam mi po¿ycza³eœ tк ksi¹¿kк. Mo¿na powiedzieж, obleci! Ciekawe kawa³ki z dziedziny kryminologii — cmokn¹³ g³oœno i ³ypn¹³ zaczepnie oczami. Pere³ka milcza³. Utkwi³ wzrok w brudnych palcach, wy³a¿¹cych z podartych tenisуwek. Udawa³, ¿e nic go ta rozmowa nie obchodzi. Mo¿e nie chcia³ siк przyznaж, ¿e nie czyta³ „Przygуd Sherlocka Holmesa”... Zapad³a przed³u¿aj¹ca siк cisza. Paragon urwa³ soczyste ŸdŸb³o trawy. Ssa³ jego seledynow¹ nasadkк. — No i co z twoim pomys³em? Mand¿aro ockn¹³ siк. — To naprawdк œwietny pomys³... Tylko nie wiem, czy siк wam spodoba... — Wal, bracie. Nad czym tak dumasz? Mand¿aro uniуs³ siк na ³okciach, skupionej twarzy nada³ wyraz niezwyk³ej tajemniczoœci. Patrza³ na kolegуw przymru¿onymi oczami. Wreszcie rzek³ przeci¹gle: — Chodzi o to... ¿e... mo¿e byœmy za³o¿yli klub detektywуw... Tego siк nie spodziewali! Ch³opcom z nag³ego wra¿enia opad³y brody. Zaniemуwili. Pere³ka mruga³ rudawymi rzкsami. Paragon marszczy³ œmiesznie czo³o. — Fenomenalny pomys³ — wyszepta³ pierwszy Pere³ka. Mand¿aro odetchn¹³ z ulg¹. Spojrza³ pytaj¹co na Paragona. Ten uœmiechn¹³ siк po swojemu — szczerze, ³obuzersko. — No, dobra... pomys³ obleci... ale sk¹d weŸmiemy przestкpcуw? Mand¿aro ¿achn¹³ siк: — Ty zawsze masz jakieœ zastrze¿enia. Nie s³ysza³eœ, jak wujek Pere³ki opowiada³ o k³usownikach? — A ty myœlisz, ¿e Sherlock Holmes zawraca³by sobie g³owк k³usownikami? Pere³ka jкkn¹³: — Znowu siк k³уcicie! Je¿eli bкd¹ detektywi, to na pewno znajd¹ siк przestкpcy. — Oczywiœcie — podj¹³ Mand¿aro. — Czy to tak trudno o przestкpcуw? Grunt to zastosowaж metodк dedukcji... Tak ich zaskoczy³ tym obcym s³owem, ¿e znowu rozdziawili usta. Paragon zsun¹³ kolarkк na czo³o. D³ugo drapa³ siк za uchem. — O czym ty mуwisz, Mand¿aro? — Czyta³eœ „Sherlocka”, a nie wiesz, co to metoda dedukcji. — A ty wiesz? — Pewnie, ¿e wiem. Pere³ka westchn¹³ ¿a³oœnie: — Znowu siк k³уcicie! Paragon zaperzy³ siк: — Jak wiesz, to powiedz! Czy to takie wa¿ne? Mand¿aro pos³a³ mu surowe spojrzenie. — To bardzo wa¿ne. — No to mуw. Mand¿aro zacz¹³ niezwykle powa¿nie: — Dedukcja to metoda... to metoda — utkn¹³ w po³owie zdania, ze z³oœci zacisn¹³ usta, a¿ mu wargi zbiela³y. Paragon pokiwa³ z politowaniem g³ow¹. — Metoda, ktуrej u¿ywa³ Sherlock Holmes do rozwi¹zywania zagadek kryminalnych. Tyle to ja te¿ wiem. Pere³ka z³apa³ siк za g³owк. — Wy zawsze musicie siк k³уciж. Dedukcja dedukcj¹, a my mamy za³o¿yж klub detektywуw. — O, w³aœnie — podchwyci³ skwapliwie Mand¿aro. — Proponujк nazwк: Klub M³odych Detektywуw. — Spojrza³ pytaj¹co na ch³opcуw. Paragon skin¹³ g³ow¹. — Obleci! — Proponujк — ci¹gn¹³ Mand¿aro — ¿eby nasz Klub mieœci³ siк w tym sza³asie. — Obleci! — przytakn¹³ Paragon. — I ¿ebyœmy tymczasem stworzyli jedn¹ brygadк œledcz¹. Ja bкdк nadinspektorem... Paragon chlasn¹³ d³oni¹ w kolano. — Jak ciociк kocham, ty zawsze musisz byж „nad”, a mo¿e raz bкdziesz „pod”. Mand¿aro zmierzy³ go karc¹cym spojrzeniem. — Jak uwa¿asz, ale zdawa³o mi siк, ¿e... — Nie k³ужcie siк — przerwa³ mu Pere³ka. — Nie znamy jeszcze przestкpcуw ani zagadek do rozwi¹zywania, a wy ju¿... Z wami to tak zawsze — machn¹³ z rezygnacj¹ rкk¹ i po³o¿y³ siк na plecach. Paragon uœmiechn¹³ siк pojednawczo. — Niech ju¿ tak bкdzie, panie nadinspektorze. Ale ja wam mуwiк, najpierw musimy mieж przestкpcуw. — Najpierw musimy siк dobrze zorganizowaж — powiedzia³ Mand¿aro. Pere³ka wsta³, przeci¹gn¹³ siк, a¿ mu koœci zatrzeszcza³y. — Organizacja organizacj¹, a ja czujк przeraŸliw¹ pustkк w ¿o³¹dku. ChodŸmy, wiara, bo ciocia znowu bкdzie gdera³a, ¿eœmy siк spуŸnili. — Z³ota myœl — uœmiechn¹³ siк Paragon. — Œni³y mi siк pierogi z wiœniami. Pycha! — obliza³ siк i przejecha³ d³oni¹ po zapadniкtym brzuchu. — Mуwiк wam, grunt to witaminy. Mand¿aro sta³ zamyœlony. — Trzeba przecie¿ wszystko obgadaж. — Bкdziemy gadaж po drodze — uspokoi³ go Pere³ka. Ruszyli ku leœniczуwce. Polana tonк³a w g³кbokim cieniu. S³oсce zapada³o ju¿ za wierzcho³ki drzew. Przesiane przez zbity mur ga³кzi, k³ad³o siк ciep³ymi cкtkami na rozko³ysane trawy. Pachnia³o ¿ywic¹ i sianem. Nad polan¹ wisia³o wysokie, czyste niebo. Kud³aty, rу¿owy ob³ok zapl¹ta³ siк w najwy¿sze konary drzew, jak k³кbek waty w kolce g³ogu, a ponad lasem, na wynios³ym wzgуrzu, w ³unie zachodz¹cego s³oсca, sta³a wysoka, posкpna baszta zamku. Na skraju polany ch³opcy przystanкli. Jeszcze raz spojrzeli na siebie, na sza³as. Sta³ ukryty w cieniu, solidny, przysadzisty jak ch³opska chata. — Pierwszorzкdny sza³as — rzuci³ z dum¹ Paragon. — Niech wiedz¹, ¿e warszawiacy umiej¹ budowaж. — Pierwszorzкdny — powtуrzy³ Pere³ka i pierwszy zag³кbi³ siк w leœn¹ drogк, ktуra przecina³a lekki sk³on wzgуrza jak wykuty z ¿ywej zieleni tunel. 3 — Paragon, sk¹d wiedzia³eœ, ¿e na kolacjк bкd¹ pierogi z wiœniami? — Mand¿aro tr¹ci³ ³okciem kolegк. Rozpromienionymi oczyma wskaza³ na wielki pу³misek dymi¹cy na œrodku sto³u. Paragon uœmiechn¹³ siк chytrze. — Przecie¿ od wieczora jestem inspektorem Scotland Yardu. Wy-de-ku-ko-wa-³em — przymru¿y³ oko i skwitowa³ odpowiedŸ jeszcze jednym uœmieszkiem ze swego bogatego repertuaru. — Mуwi siк: wydedukowa³em — poprawi³ go zawsze akuratny Mand¿aro. — Niech bкdzie „wydedukowa³em”, grunt, ¿e pierogi s¹ jak senne marzenie. Siedzieli przy niewielkim stoliku na werandzie leœniczуwki. Wœrуd dzikiego wina, oplataj¹cego œciany, bzyka³y zapуŸnione osy, a pod sufitem, wokу³ ¿arуwki, wibrowa³a mgie³ka drobnych muszek i ciem. W g³кbi sta³ ciemny, tajemniczy las. Pani Lichoniowa, ciotka Pere³ki, nak³ada³a na talerze wielkie, dymi¹ce pierogi. Pachnia³o œwie¿o gotowanym ciastem i œmietan¹. Pani Lichoniowa mуwi³a swym œpiewnym kresowym akcentem: — ¯eby mi ch³opcy wszystko zjedli, a jak zabraknie, to doniosк. Tylko proszк jeœж grzecznie i nie mlaskaж, bo to nie gospoda Samopomocy Ch³opskiej. Paragon cmokn¹³ z zachwytu. — Niech siк szanowna pani nie martwi, my to wszystko skonsumujemy. Manka nie bкdzie. Takich wdechowych pierogуw jeszcze w ¿yciu nie jad³em. Pani Lichoniowa podziкkowa³a mu uœmiechem. Na³o¿y³a suto na talerz. — Maniuœ to grzeczny ch³opiec, jeszcze nie sprуbowa³, a ju¿ chwali. — W Warszawie znamy siк na sawuar wiwrze, a zreszt¹ nie trzeba jeœж, wystarczy popatrzeж i ju¿ siк wie, ¿e najlepszy gatunek. Wiœnie prosto z drzewa, a œmietanka prosto od krowy. Takiej œmietanki jeszcze nie jad³em. Widaж, ¿e tutaj wody siк nie dolewa. Mand¿aro kopn¹³ go pod sto³em. — Nie czaruj — sykn¹³, ale na Paragonie nie zrobi³o to najmniejszego wra¿enia. Odwzajemni³ siк celnym kopniкciem w kostkк i z najuprzejmiejszym uœmiechem, na jaki go by³o staж, dorzuci³: — Z takimi piero¿kami to na eksport mo¿na liczyж. Pani Lichoniowa rozeœmia³a siк g³oœno i serdecznie. — Czy Maniuœ wszystkim prawi takie komplementy? — Ciocia go jeszcze nie zna — wtr¹ci³ Pere³ka i z uwielbieniem spojrza³ na swego najlepszego przyjaciela. — To najmorowszy ch³opak na Gуrczewskiej, nawet na ca³ej Woli. — Wiem, wiem, pisa³eœ mi o nim — pani Lichoniowa jeszcze raz uraczy³a Maniusia wdziкcznym uœmiechem. Naraz spojrza³a w stronк lasu, ponad niewyraŸn¹ liniк wierzcho³kуw drzew. Prze¿egna³a siк szybko: — W imiк Ojca i Syna, b³yska siк! — To na pogodк — uspokoi³ j¹ Paragon. — Na pogodк b³yska siк od wschodu, od jeziora, a to nad zamkiem. O, tam! — pokaza³a wyci¹gniкt¹ rкk¹. Wszyscy spojrzeli w tym kierunku. By³o ciemno i tylko ponad czarn¹ œcian¹ lasu migota³y w rozsypce gwiazdy. Naraz niebieskawe œwiat³o rozjaœni³o kawa³ martwego nieba, a na jego tle ukaza³y siк niewyraŸne zarysy starej baszty. W drzwiach prowadz¹cych z pokoju na werandк zjawi³ siк wuj Pere³ki, leœniczy Lichoс. W pу³cieniu mignк³a jego bia³a koszula. Pod stopami zatrzeszcza³y zeschniкte deski pod³ogi. Zrobi³o siк nagle cicho. Leœniczy stan¹³ na schodkach, patrzy³ w stronк baszty. — To wcale siк nie b³yska... — zabrzmia³ w ciszy jego niski, przyjemny g³os. — Co to mo¿e byж? — Mo¿e sztuczne ognie? — wtr¹ci³ Paragon. — Sk¹d by teraz sztuczne ognie — powiedzia³ jakby do siebie leœniczy. — Mo¿e to robotnicy. S³ysza³em, ¿e maj¹ rozbieraж lewe skrzyd³o zamku. Pani Lichoniowa odetchnк³a. — Chwa³a Bogu, ¿e burzy nie bкdzie. — G³os jej nabra³ nagle ciep³ego tonu: — No, ch³opcy, jedzcie, bo pierogi wystygn¹. Leœniczy usiad³ do sto³u. By³ chudy, koœcisty i nieco przygarbiony. Twarz mia³ pogodn¹, spalon¹ s³oсcem, i ma³e, jasne, bardzo niebieskie oczy. Powiуd³ tymi niebieskimi oczami po ch³opcach, uœmiechn¹³ siк. — Jak wam smakuj¹ pierogi? — Pierwsza klasa! — wyrwa³ siк Paragon. — Cud gastronomiczny! Mand¿aro chrz¹kn¹³ cicho, jakby chcia³ daж do zrozumienia, ¿e taka przesada nie jest zbyt taktowna. Po chwili chrz¹kn¹³ powtуrnie i zapyta³ tonem sprawozdawcy radiowego: — Przepraszam, czy w tej okolicy jest du¿o przestкpcуw? Leœniczy uniуs³ g³owк znad talerza. — Przestкpcуw? A do czego ci przestкpcy? — Ostatnio zacz¹³em interesowaж siк kryminologi¹. — Czym? — zapyta³ z niedowierzaniem. — Kryminologi¹, proszк pana. — On czyta³ o Sherlocku Holmesie — wyjaœni³ Pere³ka. Leœniczy rozeœmia³ siк g³oœno; Mand¿aro zrobi³ jeszcze m¹drzejsz¹ twarz. — W³aœnie... chodzi mi o to, czy tu w okolicy s¹ przestкpcy i w jakiej liczbie? Leœniczy wzruszy³ ramionami. — Wybacz, mуj drogi, ja siк tym nie zajmujк. — Legalnie — podj¹³ Paragon. — Jak chcesz mieж informacje z pierwszej rкki, to wal, bracie, na milicjк. I w ogуle... — parskn¹³ œmiechem, gdy¿ nie mуg³ wytrzymaж widoku niezwykle powa¿nej twarzy Mand¿ara. Mand¿aro zmarszczy³ brwi. — Co w tym œmiesznego? — I w ogуle — dokoсczy³ Maniuœ — Ÿle siк, bracie, do tego zabierasz. Czy widzia³eœ prawdziwego detektywa, ktуry pyta siк, ilu jest w okolicy przestкpcуw? Przecie¿ to nie pкczki rzodkiewek. Mand¿aro zblad³. — Przywo³ujк ciк do porz¹dku! Pere³ka wydoby³ z gard³a naj¿a³oœniejsze westchnienie: — Znowu siк k³уc¹. Leœniczy popatrzy³ na nich oczami pe³nymi zdumienia. — O co wam chodzi? — A o nic, wujku — wtr¹ci³ Pere³ka, staraj¹c siк za³agodziж sytuacjк. — To takie nasze sprawy. Wujek i tak tego nie zrozumie. — Macie jakieœ tajemnice? W momencie gdy pad³o to k³opotliwe pytanie, na œcie¿ce wiod¹cej do leœniczуwki odezwa³o siк g³oœne wo³anie: — Pani Lichoniowa! Pani Lichoniowa! Wszyscy zamilkli. Za chwilк w drzwiach kuchni ukaza³ siк bia³y fartuch gospodyni, a potem na schodkach zjawi³a siк stara Trociowa, ktуra pomaga³a w leœniczуwce. Trociowa stanк³a na najni¿szym stopniu kamiennych schodkуw. Dysz¹c ciк¿ko, stara³a siк wydobyж z gard³a g³os. By³a bardzo wzburzona i przera¿ona. Sкkatymi rкkami wymachiwa³a w powietrzu, jakby prowadzi³a walkк z niewidzialnym przeciwnikiem. — Chryste Panie, co siк sta³o? — zawo³a³a pani Lichoniowa. Kobiecina zdoby³a siк na wysi³ek i wykrztusi³a z zaciœniкtego gard³a: — Pani Lichoniowa, na zamku straszy! Wiadomoœж ta wywar³a piorunuj¹ce wra¿enie. Wszyscy zerwali siк od sto³u, wianuszkiem otoczyli Trociow¹, ktуra d³ugo jeszcze drobnymi haustami ³yka³a powietrze. Pierwszy odezwa³ siк leœniczy: — Uspokуjcie siк, Trociowa. Gdzie straszy? — Dyж mуwiк, ¿e na zamku. — Coœ wam siк przywidzia³o. — Na w³asne oczy widzia³am! — No to mуwcie, na litoœж bosk¹! — niecierpliwi³a siк pani Lichoniowa. — Co Trociowa widzia³a? Starowina nie mog³a otrz¹sn¹ж siк ze strachu. Z trudem rzuca³a chaotyczne s³owa... — Matko Najs³odsza... idк ja od jeziora pod zamek, a tu coœ nagle jкknк³o... Tak jкknк³o, jakby siк ziemia rozwar³a... Myœlк sobie, ¿e to mo¿e robotnicy wysadzaj¹ ska³y... A tu nagle, jak siк nie b³yœnie! W imiк Ojca, Syna, Ducha... Mуwiк wam, jakby niebo siк rozwar³o... I na baszcie ukaza³o siк... — Urwa³a, bo tchu jej brak³o. Powiod³a po otaczaj¹cych j¹ twarzach nieprzytomnymi ze strachu oczyma. Leœniczy potrz¹sn¹³ j¹ za ramiк. — Co siк ukaza³o? — Ano, ukaza³a siк jakaœ postaж jasna na baszcie. — Pewnie wam siк zwidzia³o. — Na w³asne oczy widzia³am. — Myœmy te¿ st¹d spostrzegli — odezwa³a siк pani Lichoniowa. — Baszta ca³a jasna by³a, jakby siк b³yska³o. — O, to, to... jakby siк b³yska³o — powtуrzy³a be³kocz¹c Trociowa. — Na tym zamku nigdy jeszcze nie straszy³o — powiedzia³ z rozwag¹ leœniczy. — Zreszt¹ ja w strachy nie wierzк. Pani Lichoniowa spojrza³a na mк¿a nieufnie. — Jak tu, Bolciu, nie wierzyж, kiedy Trociowa na w³asne oczy widzia³a. — Trociowej mog³o siк przywidzieж. Kobieta unios³a rкce do gуry. — Œwiкci anieli, przecie mуwiк, ¿e siк ukaza³o. Na baszcie coœ siк ukaza³o w œwietle ogromnym. Leœniczy pokrкci³ z niedowierzaniem g³ow¹. — Coœ w tym musi byж. Paragon z p³on¹cymi policzkami przys³uchiwa³ siк rozmowie. Jako ch³opiec trzeŸwy, nie by³ skory do zbytniego przejmowania siк podobnymi zdarzeniami, lecz nie spotykane do tej pory otoczenie — ciemny las, jezioro, tajemniczy zamek, stara leœniczуwka — i wystraszona kobieta wywar³y na nim olbrzymie wra¿enie. Teraz, gdy us³ysza³ ostatnie s³owa Lichonia, powtуrzy³ za nim w myœli: „Coœ w tym musi byж”. Odci¹gn¹³ wiкc na bok pу³przytomnego Pere³kк. — Boguœ, mo¿e byœmy tam poszli? Pere³ka wytrzeszczy³ naс oczy. — Gdzie? — Na zamek... — Zwariowa³eœ! — Nie zwariowa³em, tylko jestem legalnie ciekawy. — No to idŸ sam. Ja nie pуjdк. — Boisz siк? — Nie. — No to walimy! Pere³ka tak spojrza³ na przyjaciela, jakby to on przed chwil¹ ukaza³ siк na baszcie i wystraszy³ biedn¹ Trociow¹. — Ty chyba masz gor¹czkк. — To ty masz pietra. — Przecie¿ tam straszy. — Ja w strachy nie wierzк. — Ja te¿ nie — jкkn¹³ Pere³ka — ale siк bojк. — To pуjdк sam! — Nie pуjdziesz, bo ciotka zaraz zagoni nas do spania. Maniuœ po swojemu przymru¿y³ oko. — Tam straszy, a ja pуjdк spaж! Nie znasz Paragona. Bкdк japoсskim mikadem, jeœli siк po³o¿к. Z ciemnoœci wy³oni³ siк Mand¿aro. Zbli¿y³ siк do ch³opcуw i g³osem wielce tajemniczym wyszepta³: — Klub bкdzie mia³ wa¿ne zadanie. Paragon a¿ podskoczy³ z radoœci. — Pan nadinspektor obudzi³ siк. Nareszcie zacznie siк prawdziwa robota, a nie gadanie. Mand¿aro zlekcewa¿y³ tк uwagк. — Musimy wszystko zbadaж — wyszepta³ jeszcze ciszej i rozejrza³ siк, czy ktoœ ich nie pods³uchuje. — Musimy zbadaж, czy Trociowa mуwi prawdк. Paragon zatar³ d³onie. — Widzisz, Boguœ, szef ma racjк. ChodŸmy, na co czekamy? — Dok¹d chcesz iœж? — Legalnie, na zamek. Mand¿aro odsun¹³ siк na pу³ kroku jak od cz³owieka niebezpiecznego. — Ty chyba masz gor¹czkк. Ja myœla³em, ¿e œledztwo nale¿y rozpocz¹ж od Trociowej. — Jakie œledztwo? — W sprawie duchуw. — Najpierw trzeba wiedzieж, czy te duchy s¹. — Trzeba wydedukowaж — powiedzia³ z naciskiem Mand¿aro. Paragon skrzywi³ siк. — Dobra, bкdziemy dekukowali na zamku, a nie u Trociowej. — Mуwi siк: dedukowali. Paragon splun¹³ z obrzydzeniem. — Jak jeszcze raz wypowiesz to s³owo, to ciк kopnк w kostkк. — Potem machn¹³ rкk¹. — Rуbcie, co chcecie. Ja idк na zamek. Pod jego trampkami cienko zaskrzypia³ ¿wir. Potem wszystko ucich³o. Tylko pod dachem leœniczуwki odezwa³ siк przejmuj¹cy g³os puszczyka. W Pere³ce zamar³o serce. Spogl¹da³ w milczeniu w ledwo dostrzegalny zarys œcie¿ki i ze wstydem myœla³, ¿e w takiej sytuacji nie nale¿a³o opuszczaж przyjaciela. We dwуch by³oby im na pewno raŸniej. Z zamyœlenia wyrwa³ go g³os Mand¿ara: — Zobaczysz, ¿e on wrуci najpуŸniej za pу³ godziny. Pere³ka ogarn¹³ go pogardliwym spojrzeniem. — To nie znasz Paragona. Chcia³ pobiec za przyjacielem, ale gdy spojrza³ na czarn¹, nieprzebyt¹ œcianк lasu i przypomnia³o mu siк opowiadanie Trociowej, coœ go zatrzyma³o w miejscu. Wolnym, niezdecydowanym krokiem powlуk³ siк za Mand¿arem. D³ugo jednak nie mуg³ zasn¹ж. Myœla³ o swym najlepszym przyjacielu — Paragonie. 4 Paragon by³ ju¿ g³кboko w lesie. Zanim jego oczy przywyk³y do mroku, letnia noc otuli³a go szczelnie, zagarnк³a miкkko, jak nurt wody zagarnia p³ywaka. Szed³ niemal instynktownie, stopami wyszukuj¹c twardszy grunt œcie¿ki. Nad nim szeleœci³o tajemniczo niskie sklepienie lasu. Ledwo dostrzegalne pу³szmery, pу³odg³osy wype³nia³y ciszк niepohamowanym lкkiem. Po przyjeŸdzie by³ ju¿ z Pere³k¹ na zamku. Wiedzia³, ¿e gdy œcie¿ka siк skoсczy, trzeba przejœж przez park obok koœcio³a, potem jeszcze kawa³ek nad jeziorem, a potem w lewo wspi¹ж siк do gуry. Przypomnia³ sobie doskonale ca³¹ drogк, jednak nie by³ pewny, czy dobrze idzie. To przecie¿ nie Wola, gdzie zna³ niemal ka¿dy kamieс i z pamiкci mуg³ wyliczyж po kolei wszystkie domy na Gуrczewskiej. Tutaj panowa³ inny krajobraz i inna topografia rz¹dzi³a tym tajemniczym œwiatem. Powoli ogarnia³ go dojmuj¹cy lкk. Zdawa³o mu siк, ¿e las — zbity, ciemny las — nape³nia siк jeszcze bardziej mrocznymi cieniami. Przystan¹³. Pomyœla³, ¿e lepiej bкdzie zawrуciж. Ale gdy przypomnia³ sobie pe³ne niedowierzania spojrzenie Mand¿ara i kpi¹cy ton jego g³osu, ruszy³ jeszcze szybciej. „Niech siк dzieje, co chce!” — pomyœla³ i dla dodania sobie odwagi zagwizda³ piosenkк, ktуra ostatnio przypl¹ta³a siк i panowa³a niepodzielnie w jego pamiкci. „Ri-fi-fi” brzmia³o zawadiacko i dodawa³o otuchy. Przy akompaniamencie „Ri-fi-fi” przebrn¹³ przez najmroczniejszy odcinek œwierkowego m³odnika i wydosta³ siк na jaœniejszy obszar rozci¹gaj¹cego siк za koœcio³em parku. W oknach plebanii jarzy³y siк œwiat³a. Przecieka³y przez gкste krzewy i rozprasza³y mrok. Mo¿na by³o dostrzec jaœniejsze pasma œcie¿ek i zarysy piкknych, roz³o¿ystych drzew. „Nie jest tak Ÿle, jakby mog³o byж” — pomyœla³ weso³o i jeszcze przyspieszy³ kroku. Wkrуtce znalaz³ siк nad jeziorem, obok przystani. Woda le¿a³a jak o³owiana tafla — ciк¿ko i nieruchomo. Ani jednej zmarszczki na powierzchni. Przycumowane do pomostu kajaki wygl¹da³y z brzegu jak wielkie egzotyczne ryby, wynurzaj¹ce pyski z zakrzep³ej g³кbiny. Maniuœ jeszcze raz zaœwista³ swe ulubione „Ri-fi-fi”. Z drugiego brzegu odpowiedzia³o mu echo st³umionym „ru-fu-fu” i naraz zrobi³o siк jasno. Po zakrzep³ej wodzie przeœliznк³y siк b³кkitnawe refleksy, jak gdyby ktoœ od dna puœci³ œwiat³a reflektorуw. A potem daleko, w ciemnej otch³ani nocy, coœ jкknк³o przeci¹gle i strasznie. Paragon przystan¹³. Wolno zwrуci³ g³owк ku zamkowej baszcie. Naraz dozna³ takiego wra¿enia, jak gdyby wrasta³ w ziemiк i stawa³ siк s³upem lodu. W³osy zje¿y³y mu siк na g³owie, a na czo³o wyst¹pi³ kroplisty pot. Przy akompaniamencie piekielnych jкkуw na flance baszty ukaza³a siк jasna i zwiewna postaж. Jej bia³e, luŸne szaty, przepojone niebieskawym, nieziemskim œwiat³em, powiewa³y na wietrze. Nie sz³a ani nie kroczy³a, lecz p³ynк³a, jak gdyby wiatr lub inne nieokreœlone si³y przesuwa³y j¹ wzd³u¿ ciemnych murуw. Trwa³o to moment, nie d³u¿ej ni¿ kilka g³кbokich oddechуw wystraszonego ch³opca. Naraz mrok zatopi³ basztк, a postaж zniknк³a jak zdmuchniкty p³omieс œwiecy. Paragon zerwa³ siк do ucieczki. Bieg³ na oœlep. Nawet nie spostrzeg³, ¿e przybli¿a siк do zamku. Za chwilк znalaz³ siк bowiem niedaleko wysokiej, gotyckiej bramy, wiod¹cej na zamkowy dziedziniec. Tutaj zatrzyma³ siк, odetchn¹³ z ulg¹ zobaczy³ jasno oœwietlony barak, a przed barakiem zebranych ludzi. Stali w œwietle zawieszonej na s³upie ¿arуwki. Wykrzykiwali coœ ¿ywo. Paragon przetar³ oczy. Nie myli³ siк. Byli to ¿ywi, normalni ludzie, a nie nocne zjawy. Ucieszy³ siк niezmiernie i zapragn¹³ zbli¿yж siк do nich. Podszed³ wiкc do baraku, przystan¹³ za wкg³em, z uczuciem wzrastaj¹cej ulgi przys³uchiwa³ siк ich g³oœnej, wzburzonej rozmowie. M³ody cz³owiek o wygl¹dzie sportowca stan¹³ przed zwart¹ gromad¹ mк¿czyzn w granatowych kombinezonach. ¯ywo gestykuluj¹c mуwi³ napiкtym g³osem: — Opanujcie siк, ludzie. Jutro musimy zacz¹ж robotк. Ja tu od piкciu lat przyje¿d¿am, ale nigdy nie s³ysza³em o ¿adnych duchach ani upiorach. Przyrzekam wam, ¿e jutro zbadamy ca³¹ sprawк... — Panie Makulski — zawo³a³ ktoœ z gromady — co tu badaж, kiedy my sami widzieli! Jakiœ drugi g³os, twardy i stanowczy, przy³¹czy³ siк do tego pierwszego: — My tu robiж nie bкdziemy! Ktoœ z boku zawo³a³: — Straszy, nie straszy, ale dziej¹ siк dziwne rzeczy! — Pewno, ¿e straszy! — zawo³a³ stary, przygarbiony cz³owiek, stoj¹cy najbli¿ej Paragona. — Dawno mуwili, ¿e straszy. Jak kto chce, to niech robi, ja tu nie zostanк. — ChodŸmy, wiara! Na co czekacie? — powiedzia³ ktoœ od drzwi. — Z duchami nie mo¿na zadzieraж. M³ody cz³owiek roz³o¿y³ rкce, chc¹c ich powstrzymaж. — Jesteœcie zabobonni! Wierzycie w takie bzdury! — uniуs³ rкce do gуry i zamar³ w tym teatralnym geœcie, gdy¿ w tej samej chwili w lewym skrzydle zamku odezwa³ siк piekielny rumor, jakby ziemia rozst¹pi³a siк pod murami i poch³onк³a wal¹cy siк gruz. Jednoczeœnie na baszcie znowu jasno b³ysnк³o... Paragon nie œmia³ spojrzeж w tamt¹ stronк. Przywar³ do œciany baraku, zamkn¹³ oczy. Zdawa³o mu siк, ¿e ziemia pod nim zadr¿a³a. S³ysza³ na drodze kroki uciekaj¹cych z baraku ludzi. ¯wir sypa³ siк spod ich nуg i z ³oskotem opada³ na wybrukowany dziedziniec. Ch³opiec nie œmia³ otworzyж oczu, nie mia³ si³y poruszyж siк z miejsca. Tkwi³ pod œcian¹ jak sparali¿owany. Naraz wszystko ucich³o, a cisza, ktуra teraz nasta³a, by³a groŸniejsza od krzyku i ruchu. Noc zakrzep³a w swej g³кbi, œwiat zdrкtwia³ i ostyg³. Maniuœ mia³ wra¿enie, ¿e tkwi w samym j¹drze tej drкtwoty. Po chwili otworzy³ jednak oczy. Nieœmia³o spojrza³ na wznosz¹ce siк przed nim mury. Sta³y milcz¹ce, posкpne i groŸne. Na dole, nad jeziorem, s³ychaж by³o g³oœne przekleсstwa uciekaj¹cych. Barak opustosza³. Z otwartych drzwi i okien zionк³a pustka. Zawieszona na s³upie ¿arуwka ko³ysa³a siк wolno, o¿ywiaj¹c cienie przed zamkow¹ bram¹. Maniuœ czu³, ¿e dr¿y i szczкka zкbami. Stara³ siк opanowaж to dr¿enie, ale coraz wiкkszy zi¹b przenika³ jego cia³o. „Czy ja ¿yjк? — zapyta³ w myœli. W tej samej chwili zrobi³o mu siк weselej: — Przecie¿ je¿eli dr¿к i szczкkam zкbami, to z pewnoœci¹ ¿yjк. Nie jest tak Ÿle!” Chcia³ zagwizdaж ulubion¹ piosenkк „Ri-fi-fi”, ale zdrкtwia³e szczкki i sko³cza³y jкzyk odmawia³y pos³uszeсstwa. By³y jak z drewna. Naraz opanowa³ go gniew. By³ wœciek³y, ¿e da³ siк ow³adn¹ж strachowi. „¯eby mnie pch³y zjad³y, jeœli nie jestem najwiкkszym tchуrzem! — z³orzeczy³ sobie w duchu. — ¯eby mnie dziкcio³y zadzioba³y! ¯eby mi w³osy miкdzy zкbami wyros³y!” Ten zdrowy, bo ze strachu wyp³ywaj¹cy gniew pchn¹³ go do dzia³ania. Wyprostowa³ siк, nacisn¹³ na oczy star¹ kolarkк i biegiem puœci³ siк ku jezioru. Nie trzyma³ siк drogi. Bieg³ prosto w dу³, po poros³ym such¹ traw¹ i usianym kamieniami zboczu. Naraz zahaczy³ o coœ nog¹. To coœ, naprк¿one jak ciкciwa ³uku, stawia³o chwilк opуr, a potem pкk³o z cichym trzaskiem. Ch³opiec upad³ na twarz, przekozio³kowa³ i znalaz³ siк na kupie ¿wiru. Zanim zd¹¿y³ zastanowiж siк nad czymkolwiek, ujrza³ nad sob¹ ogromny cieс i us³ysza³ gniewny g³os: — Co ty tu robisz, smarkaczu? Jeszcze mocniej przywar³ do ¿wiru. Czu³, ¿e ktoœ pochyla siк nad nim. Potem jedno mocne szarpniкcie postawi³o go na nogi. Przed nim sta³ wysoki, barczysty m³odzieniec. W mroku nie mуg³ ujrzeж jego twarzy. Widzia³ tylko sylwetkк i czu³ gor¹cy oddech. — Czego tu szukasz o tej porze? — Nieznajomy potrz¹sn¹³ mocno ch³opcem. Ten milcza³. Nie mуg³ zebraж myœli ani wydobyж z gard³a g³osu. — No, mуw! — us³ysza³ gniewem wezbrany g³os. — Mo¿e jesteœ niemowa? — Ja... — wyb¹ka³ z najwiкkszym trudem Maniuœ. — Ja nie wiem... — Jak to nie wiesz? Mo¿e ciк tu ktoœ pos³a³? No, mуw, bo ci ucho wykrкcк. — Nikt mnie nie pos³a³ — jкkn¹³ Maniuœ. — Ja sam... — Co: sam? Wiedzia³eœ o czymœ? Maniuœ dopiero teraz pozbiera³ myœli i zmiarkowa³, ¿e nie ma ¿artуw. Cz³owiek, ktуry mocno trzyma³ jego ramiк w garœci, by³ ros³y jak atleta. Bary mia³ roz³o¿yste, a na dobitkк nosi³ brodк, jak to w Warszawie zwykli nosiж m³odzi artyœci. Z takimi brodaczami nie warto zadzieraж. Zdoby³ siк wiкc na nik³y uœmiech i wybe³kota³: — O niczym, pro... pana, nie wiedzia³em. Przyszed³em na inspekcjк... M³odzieniec œcisn¹³ go jeszcze mocniej i przyci¹gn¹³ go do siebie. — Ty mi tu nie zawracaj g³owy! Na jak¹ inspekcjк? — Czy te strachy to lipa... — Wiesz coœ o tym? Maniuœ wzruszy³ ramionami. — Nic nie wiem. Zdaje mi siк, ¿e uwierzy³em w duchy — powiedzia³ wymijaj¹co, a w duchu doda³: „Ty, bratku, masz coœ wspуlnego z tymi duchami, bo za bardzo siк wypytujesz”. — S³uchaj, ch³opcze — g³os brodacza zabrzmia³ ju¿ ³agodniej. — Je¿eli jeszcze raz zobaczк ciк tu w nocy, to ci ³eb ukrкcк. A o tym, coœ tu widzia³, ani mru-mru, bo... — w tym miejscu woln¹ d³oni¹ przejecha³ po gardle. — Ja nic nie widzia³em — jкkn¹³ ch³opiec. — To dobrze. — A je¿eli pan chce, to w ogуle nic. — Co: nic? — W ogуle mnie tu nie by³o. — Tak bкdzie najlepiej. — I pana te¿ nie by³o. Brodacz rozeœmia³ siк. — M¹dry z ciebie ch³opiec. — Wiadomo: z Woli, z Warszawy... — Ja te¿ z Warszawy, a wiкc sztama! Ani pary z ust! Zw³aszcza o tym drucie. — To siк wie, pro... pana. Ani mru-mru. — A teraz wyrywaj i nie pl¹cz mi siк tutaj, bo ju¿ pуŸno! Paragon nie czeka³, a¿ brodacz powtуrzy drugi raz tк propozycjк. Zakrкci³ siк na piкcie, znik³ jak duch w mroku. Bieg³, ile mu si³ stawa³o, choж czu³ piek¹cy bуl w kolanie i w ³okciach, w rekordowym czasie znalaz³ siк nad jeziorem. Przy przystani zatrzyma³ siк, spojrza³ za siebie, ale mrok, gкsty jak czarna œciana, zakrywa³ wszystko. S³ychaж by³o tylko plusk wody o burty kajakуw i cichy, sypki szept sitowia. „Ciekawe — pomyœla³ Paragon. — Ten brodacz musi mieж jakiœ kontakt z duchami!”
ROZDZIA£ DRUGI 1 Pani Lichoniowa postawi³a na stole fajansowy dzbanek z gor¹c¹ kaw¹. Podejrzliwym spojrzeniem ogarnк³a ch³opcуw. — Ale moi ch³opcy dzisiaj pуŸno wstali! Taki ³adny dzieс, a wy czas tracicie! Ch³opcy jednoczeœnie popatrzyli na Paragona, jakby w ten sposуb chcieli daж do zrozumienia, ¿e to przez niego spуŸnili siк na œniadanie. Maniuœ utkwi³ wzrok w stercie nakrojonego chleba. By³ skupiony, milcz¹cy i jakby nieobecny. Przedstawia³ widok op³akany. Mia³ zdart¹ skуrк na czole i brodzie, a nos spuchniкty jak pomidor. Niczym nie przypomina³ zawsze rozeœmianego i skorego do ¿artуw urwisa z Gуrczewskiej. Baczny wzrok gospodyni spocz¹³ na ch³opcu. — Anieli œwiкci! — za³ama³a rкce. — Maniuœ, coœ ty z sob¹ zrobi³? — A nic — wyszepta³ niechкtnie. — To taka ma³a kontuzja. Do wesela siк zagoi. — Gdzieœ ty siк tak urz¹dzi³? — Przypadek, pro... pani. Spad³em z drabiny. Pani Lichoniowa spojrza³a nieufnie. — Przyznaj siк. Mo¿eœ coœ spsoci³? — Nie, ciociu — stan¹³ w jego obronie Pere³ka — on naprawdк spad³ z drabiny. — Mo¿e trzeba jechaж po doktora? Maniuœ zaprzeczy³ gwa³townym ruchem g³owy. — Proszк siк nie przejmowaж. Takie rzeczy u mnie to miкta z traw¹. Pani Lichoniowa pokiwa³a z politowaniem g³ow¹. — Tak, tak... z wami zawsze k³opoty. Nigdy nie wiadomo, co z czego wylezie. — Wracaj¹c do kuchni, zerknк³a w stronк baszty i powiedzia³a od niechcenia: — Mуwi¹, ¿e robotnicy uciekli z baraku i nie bкd¹ rozbieraж lewego skrzyd³a. — Potem westchnк³a g³кboko, prze¿egna³a siк ukradkiem i doda³a: — Kto by to przypuszcza³, ¿e na zamku straszy. Gdy znik³a w kuchni, Mand¿aro nachyli³ siк do Paragona i zapyta³ tajemniczym szeptem: — Kiedy z³o¿ysz sprawozdanie? Maniuœ wzruszy³ ramionami. — Nie widzisz, jak on wygl¹da? — wtr¹ci³ Pere³ka. Mand¿aro przybra³ urzкdow¹ minк. — Je¿eli jest w naszej brygadzie, to powinien z³o¿yж sprawozdanie. — Na piœmie? — zapyta³ Maniuœ. — Niekoniecznie na piœmie, ale w ka¿dym razie chcemy wiedzieж, gdzie by³eœ w nocy i co robi³eœ. — S³ucha³em s³owikуw i œwietlicowego zespo³u ¿ab. — Ty zawsze tylko ¿artujesz. Ma³y Pere³ka uderzy³ piкœci¹ w stу³. — Jak siк bкdziecie k³уciж, to ja wystкpujк z Klubu. Ostrze¿enie to podzia³a³o ³agodz¹co na rozdra¿nionych ch³opcуw. Umуwili siк, ¿e po œniadaniu pуjd¹ do sza³asu i tam omуwi¹ najwa¿niejsze sprawy dnia. * * * W sza³asie by³o mroczno, ch³odno i zacisznie. Lekki wiaterek przelatywa³ poprzez plecione œciany i szeleœci³ w cetynowym dachu, a œwiat³o k³ad³o siк jasnymi prкgami na twarzach ch³opcуw. Wszyscy mieli niezwykle powa¿ne miny, w oczach tli³y siк ogniki podniecenia. — Jak ciociк kocham — powtуrzy³ jeszcze raz Paragon. — Mуwiк wam legalnie, ¿e nie mogк powiedzieж. Mand¿aro patrzy³ naс z niedowierzaniem. — Wydaje mi siк bardzo podejrzane, ¿e nie chcesz z³o¿yж sprawozdania. — Je¿eli nie chce, to nie mo¿e — ¿achn¹³ siк ma³y Pere³ka. Paragon waln¹³ siк piкœci¹ w piersi, a¿ zadudni³o. — Dajк wam s³owo detektywa, ¿e nie mogк. — Po chwili dorzuci³ ciszej: — Tu chodzi o moje ¿ycie. Ch³opcy zamilkli, pobledli z wra¿enia. — O ¿ycie? — wyszepta³ Pere³ka i z bojaŸni¹ spojrza³ na bohatera ubieg³ej nocy. Mand¿aro zacz¹³ grzebaж patykiem w trawie. — Je¿eli nam nie ufasz, to trudno... My ciк nie bкdziemy zmuszali... Ale zrozum, ¿e jednak jesteœmy Klubem i je¿eli jesteœ w niebezpieczeсstwie, to mo¿emy ci pomуc. Maniuœ zamyœli³ siк. D³ugo tar³ policzek i przesuwa³ kolarkк z jednego ucha na drugie, zanim wykrztusi³: — No, dobra, powiem wam, ale musicie przysi¹c, ¿e to miкdzy nami zostanie, bo inaczej... bo inaczej... — spojrza³ na kolegуw i w jego oczach zapali³y siк ¿ywe ogniki — bo inaczej smutna moja i wasza dola! Znowu zapanowa³a d³uga, przewlekaj¹ca siк cisza. Ch³opcy patrzyli na Paragona z wzrastaj¹cym podziwem. Je¿eli Maniuœ ¿¹da³ przysiкgi, to widocznie musia³o siк staж coœ niezwyk³ego. Maniuœ bowiem nie by³ skory do przesady. — Na co mamy przysiкgaж? — zapyta³ Mand¿aro g³osem, w ktуrym skondensowana by³a powaga obecnej chwili. — Na przyjaŸс i wiernoœж naszemu Klubowi — zaproponowa³ Pere³ka. — Dobrze — zgodzi³ siк Paragon. Spletli mocno d³onie i, patrz¹c sobie w oczy, powtarzali za Maniusiem: — Przysiкgamy na nasz¹ przyjaŸс i na wiernoœж naszemu Klubowi M³odych Detektywуw, ¿e nikomu nie powiemy tego, o czym siк teraz dowiemy. Potrz¹snкli mocno splecionymi d³oсmi, a gdy nasta³o milczenie, zwrуcili oczy na Paragona. — Wiкc mуw! — przynagli³ go Mand¿aro. Maniuœ u³o¿y³ siк wygodnie, wspar³ siк na ³okciu i zacz¹³ po swojemu, z werw¹ i temperamentem, opowiadaж zdarzenia ubieg³ej nocy. Opowiadanie zakoсczy³ tymi s³owami: — Mуwiк wam, ten brodacz ma chyba dwa metry i tak¹ si³к w ³apach, ¿e jak mnie chwyci³, to myœla³em, ¿e mi koœci po³amie. Z takimi nie warto zaczynaж. Je¿eli siк dowie, ¿e pisn¹³em choж jedno s³уwko, to zrobi ze mnie ¿a³osn¹ marmoladк. Ch³opcy patrzyli teraz na Paragona jak na bohatera, ktуry powrуci³ z samego dna piek³a. — Kto to mo¿e byж? — zapyta³ w zamyœleniu Pere³ka. — Zarкczam ci, ¿e nie duch, bo powiedzia³, ¿e jest z Warszawy — odpowiedzia³ Paragon. — A ten drut — wtr¹ci³ Mand¿aro — jaki to by³ drut i do czego s³u¿y³? Paragon uœmiechn¹³ siк kpi¹co. — Zdaje mi siк, Mand¿aro, ¿e ciebie kwiczo³ami karmili. Gdybyœ, bracie, wyr¿n¹³ ciemieniem w kupк ¿wiru, to byœ siк zastanawia³, jaki to by³ drut? Okr¹g³y i metalowy, jak ciociк kocham! Mand¿aro z przejкciem tar³ czo³o. Zdawa³o siк, ¿e w ten sposуb chce pobudziж szare komуrki mуzgowe do intensywniejszej pracy. Wreszcie powiedzia³ z namaszczeniem: — Zdaje mi siк, ¿e jesteœmy na œladach niezwyk³ych przestкpcуw, ktуrzy pos³uguj¹ siк nowoczesnymi œrodkami technicznymi. Czeka nas cholernie trudne zadanie. Po pierwsze, musimy dowiedzieж siк, kto to jest ten dwumetrowy brodacz... — Nie radzк ci, Mand¿aro — wtr¹ci³ nieœmia³o Pere³ka. — On mo¿e zrobiж z nas ¿a³osn¹ marmoladк. — Nie przerywaj! — skarci³ go Mand¿aro. Tr¹c coraz mocniej czo³o, ci¹gn¹³: — Po drugie, musimy sprawdziж, co to za drut i do czego s³u¿y. A po trzecie, musimy siк dowiedzieж, co to za duchy strasz¹ na zamku. — Bez pud³a — zawyrokowa³ Paragon i po raz pierwszy od przyjazdu spojrza³ na Mand¿ara ³askawszym okiem. Pere³ka, ch³opiec zawsze sk³onny do uniesieс i podziwu, chlasn¹³ d³oni¹ w kolano. — Panowie, mamy pierwszorzкdn¹ robуtkк! Ta detektywistyczna zagadka bardzo mi siк podoba. Tylko co bкdzie, jeœli brodacz dowie siк, ¿e go œledzimy? — O to chodzi, ¿eby siк nie dowiedzia³ — przerwa³ mu Mand¿aro. — Dobry detektyw potrafi tak dzia³aж, ¿e nikt go o to nie podejrzewa. — Legalnie — potwierdzi³ Paragon. Mand¿aro zadowolony z uznania kolegуw chrz¹kn¹³ dwa razy, jakby chcia³ daж do zrozumienia, ¿e nie zale¿y mu na tym. — Panowie, przystкpujemy do dzia³ania. Jest nas trzech i mamy trzy zadania. Proponujк, ¿eby Paragon zaj¹³ siк duchami i zbada³ zamek. — Zrobi siк — Maniuœ skin¹³ przytakuj¹co g³ow¹. — Od wczoraj to moja specjalnoœж. — Ty, Boguœ — zwrуci³ siк Mand¿aro do Pere³ki — bкdziesz mia³ za zadanie wyœledziж brodacza... — Ojej! — skrzywi³ siк Pere³ka. — Czy ja zawsze muszк dostaж najtrudniejsz¹ robotк? — Nie martw siк — pocieszy³ go Paragon. — On wcale nie taki straszny. — Przecie¿ powiedzia³, ¿e zrobi z ciebie marmoladк. — To ze mnie, a nie z ciebie. Zreszt¹ on ciebie przecie¿ nie zna. — W takich sprawach nie powinno byж dyskusji — przerwa³ im Mand¿aro. — Inspektor Albinowski otrzyma³ zadanie, i kropka. Powiedzia³ to tak stanowczo, ¿e Pere³ka zatrzepota³ tylko rudawymi rzкsami i zamilk³. Mand¿aro zaœ dokoсczy³: — Ja natomiast zajmк siк drutem i obejmк dozуr nad ca³¹ spraw¹. Zobaczymy, co z tego wyniknie. — Tak — westchn¹³ Paragon — zobaczymy, co z tego wyniknie. W tej chwili zrozumia³, ¿e Klub M³odych Detektywуw to ju¿ nie czcza gadanina, lecz najrzeczywistsza prawda. 2 Rozeszli siк przy przystani. Mand¿aro jeszcze raz zapyta³ Paragona: — Gdzie jest ten drut? — Mуwi³em ci ju¿, ¿e niedaleko drogi, przy wielkiej kupie ¿wiru. — Pstrykn¹³ w po³amany daszek kolarki i rzuci³ na po¿egnanie: — Czo³em, szefie! Ciao! Gwi¿d¿¹c zawadiacko swoje ulubione „Ri-fi-fi”, zacz¹³ wspinaж siк pod strome, poroœniкte ja³owcem, g³ogiem i tarnin¹ zbocze. Ledwie widoczna wœrуd gкstej trawy œcie¿ka prowadzi³a ostrymi zakosami a¿ pod sam¹ basztк. A baszta wisia³a nad sk³onem szar¹, ponur¹, kamienn¹ œcian¹. Na jej widok Maniusia przesz³y ciarki. Przypomnia³ sobie ubieg³¹ noc i naraz zadanie, ktуrego siк podj¹³, wyda³o mu siк ponad si³y. Zatrzyma³ siк wœrуd gкstej tarniny. Z ulg¹ spojrza³ za siebie. Pod nim, w zielonym pierœcieniu lasu, le¿a³o spokojne jezioro. Jego tafla odbija³a wyraŸnie posкpn¹, kamienn¹ basztк. Przez œrodek ciemnej wody p³yn¹³ kajak. Ci¹gn¹³ za sob¹ œlad podobny do narastaj¹cych na siebie trуjk¹tуw. W ukoœnych promieniach s³oсca migota³y dwa wios³a jak muskaj¹ce przezrocze skrzyd³a wa¿ki. A dalej, u drugiego brzegu, dryfowa³a wolno ¿aglуwka. Jej bia³y ¿agiel, ledwie wzdкty s³abym podmuchem wiatru, sun¹³ jak wyciкty z papieru trуjk¹t. Na przystani kilku p³ywakуw rozbija³o wodк w pieniste bryzgi. By³o cicho i pogodnie. Cicho i pogodnie by³o nad jeziorem, lecz w myœlach ch³opca rozgrywa³a siк walka. Jak mi³o i przyjemnie by³oby k¹paж siк teraz w jeziorze. Skakaж z pomostu do wody, z dna wy³awiaж muszle i kamienie, a potem le¿eж na wygrzanym piasku. Paragon prze¿ywa³ chwilк s³aboœci. Lecz wnet ciekawoœж, ktуra kaza³a mu wczoraj iœж na nocn¹ wyprawк, pchnк³a go w dalsz¹ drogк. „Ka¿dy detektyw prze¿ywa coœ podobnego — pomyœla³. — Cz³owiek nie jest z ¿elaza. Trzymaj siк, Paragon. Nie wiadomo, co ciк czeka”. Jeszcze raz zagwizda³ „Ri-fi-fi” i wnet pozby³ siк wszelkich w¹tpliwoœci. Nale¿a³ do ch³opcуw, ktуrzy nie lubi¹ siк wahaж, a ¿ycie traktuj¹ z pob³a¿liw¹ ¿yczliwoœci¹. W kilka minut by³ ju¿ pod baszt¹. Spojrza³ w gуrк. Chropowaty mur z wybrzuszeniami strzelnic i flank pi¹³ siк ku niebu. Zdawa³o siк, ¿e wspiera krawкdŸ o p³yn¹ce ob³oki. Okr¹¿y³ basztк. Wnet znalaz³ siк u gotyckiej bramy prowadz¹cej na zamkowy dziedziniec. Rozejrza³ siк. By³o zupe³nie cicho i pusto. Tak cicho i tak pusto, ¿e a¿ w uszach dzwoni³o i zapiera³o dech. Ni¿ej, przy wybrukowanej kocimi ³bami drodze, sta³ opustosza³y barak. Przez otwarte okna widaж by³o rozbebeszone prycze i s³omк rozrzucon¹ miкdzy nimi. Po murze przebieg³a zielona jaszczurka. Zastyg³a na g³adkim piaskowcu jak miniaturowa broszka wykuta z malachitu. Potem zielonym wк¿ykiem mignк³a wœrуd liœci dzikiego wina i zapad³a w cienist¹ szczelinк. Wszed³ wolno na dziedziniec. Tutaj jeszcze g³кbsza cisza zalega³a ch³odn¹, cienist¹ przestrzeс. Ch³opiec zatrzyma³ siк na œrodku dziedziсca. Wolno wodzi³ oczyma po starych, do po³owy winem poros³ych murach. Naraz drgn¹³. Us³ysza³ ciche brzкkniкcie, a potem w podziemiach prowadz¹cych do lewego skrzyd³a zamku zobaczy³ starego mк¿czyznк z wiadrami podzwaniaj¹cymi na nosid³ach. Pierwsz¹ myœl¹ by³o — uciekaж. Lecz gdy starzec wynurzy³ siк z cienia i wszed³ na dziedziniec, ch³opiec zbli¿y³ siк do niego. Uniуs³ wolno rкkк do daszka i warszawskim zwyczajem przywita³ go weso³o: — Szanowanie panu! Mo¿e pomуc, bo ciк¿ko z dwoma wiadrami? Staruszek, ujкty uprzejmoœci¹ ch³opca, przystan¹³. Przyjrza³ mu siк uwa¿niej. Rzek³ starczym, zdartym g³osem: — Ty pewno z wycieczk¹? Dzisiaj baszta zamkniкta. Paragon momentalnie podchwyci³ tк myœl i powiedzia³ niby od niechcenia: — Szkoda. Z baszty pewno szlagierowy widok... Naj³adniejszy z ca³ej okolicy. Zagranicznym goœciom w ramach wymiany kulturalnej mo¿na pokazywaж. Na takie zagajenie staruszek postawi³ wiadra z nosid³ami na ziemi, zamruga³ ¿у³tymi jak wosk powiekami. — A sk¹d ty jesteœ? — Ja z Warszawy, z Woli. Okolica szanownego pana mog³aby nam kochane dewizy dawaж. Tylko czy u nas znaj¹ siк na handlu? Nawet nie spostrzeg³, jak z pocz¹tkuj¹cego detektywa przeistoczy³ siк w Maniusia — czarodzieja z Gуrczewskiej. Tak zaciekawi³ staruszka, ¿e ten uœmiechn¹³ siк przyjaŸnie. — Mi³y z ciebie ch³opiec. — Co robiж? U nas na Gуrczewskiej sami mili. Mуwiк panu, co jeden to milszy. Staruszek rozeœmia³ siк szczerze, a¿ mu grdyka zadrga³a, a jasne oczy zasz³y ³zami. — Chкtnie bym ciк wpuœci³, ale nie pozwolili. Kazali zamkn¹ж a¿ do odwo³ania. — To pan szanowny dyrektorem tego przedsiкbiorstwa? Staruszek machn¹³ rкk¹, jakby muchy od siebie odgania³. — Jaki ja tam dyrektor. Ja tu strу¿ujк i bilety na basztк sprzedajк. — To szanowny pan kasjerem, ¿e tak powiem. — Ani kasjer, ani szanowny pan. Mnie tu po prostu dziadkiem nazywaj¹. Paragon doszed³ do wniosku, ¿e ju¿ zjedna³ sobie mi³ego dziadka, przeszed³ wiкc do tematu. — S³ysza³em, ¿e u szanownego dziadka duchy ostatnio grasuj¹. Uœmiechniкta twarz dziadka stк¿a³a, jakby j¹ œci¹³ ch³odny powiew. Rozejrza³ siк doko³a, chrz¹kn¹³ kilka razy i nie powiedziawszy s³owa schyli³ siк po wiadra. „le zacz¹³em” — pomyœla³ Paragon. Nie zra¿ony pierwszym niepowodzeniem, uœmiechn¹³ siк tajemniczo, przymru¿y³ ³obuzersko oko. — To pewno dlatego szanownemu dziadkowi kazali zamkn¹ж basztк? Dziadek postawi³ wiadra. — A ty sk¹d wiesz? — Wiem coœ niecoœ... — powiedzia³ z namys³em i naraz, jak natchnienie, przysz³a mu do g³owy znakomita myœl. Paln¹³ wiкc odwa¿nie: — Mуwi³ mi taki du¿y pan z ry¿¹ brod¹. Dziadek jeszcze szerzej rozdziawi³ usta. — Ten asystent? — Ten sam — odrzek³ bez zastanowienia. Dziadek pokiwa³ g³ow¹. — Tak, tak... Duchy, nie duchy, a ja ci radzк, ty siк lepiej do tego nie wtr¹caj. — Podniуs³ wiadra i nie patrz¹c na ch³opca, skierowa³ siк ku stoj¹cej na œrodku dziedziсca studni. — Mo¿e dziadkowi pomуc? — zawo³a³ ch³opiec. Lecz dziadek nawet siк nie obejrza³. Maniuœ chcia³ iœж za nim. Pomyœla³ jednak, ¿e w tej sytuacji natrкctwo mo¿e tylko zaszkodziж. Sta³ chwilк pogr¹¿ony w myœlach. Przypuszczenia jego czкœciowo siк sprawdzi³y. Nieznajomy brodacz jest prawdopodobnie tym cz³owiekiem, o ktуrym wspomnia³ w rozmowie dziadek. Nale¿y jedynie to sprawdziж. A jeœli tak jest, to sprawa przedstawia siк korzystnie. Zerwany wczoraj drut powinien ods³oniж r¹bek tajemnicy. Zastanowi³y go jednak s³owa dziadka: „Duchy, nie duchy”. Chyba nie duchy, skoro pos³uguj¹ siк drutami. A wiкc kto? Zapewne ktoœ groŸny, jeœli dziadek ostrzeg³ go tak wyraŸnie. Mo¿e groŸni przestкpcy, ktуrzy nie chcieli dopuœciж do rozbiуrki lewego skrzyd³a zamku? Naraz w umyœle zam¹conym nawa³em dociekaс rozjaœni³o siк. Paragon paln¹³ d³oni¹ w czo³o, rozeœmia³ siк g³oœno. „Ciemna maso! — powiedzia³ sobie. — Trzeba tylko trochк pokombinowaж. Je¿eli „duchy” nie chcia³y dopuœciж do rozbiуrki lewego skrzyd³a, to w tym skrzydle musz¹ mieж coœ ukrytego. A co mo¿e byж ukryte w starym zamczysku, jak nie zrabowane skarby?” Skarby! To jedno czarodziejskie s³owo wprowadzi³o go w stan ca³kowitego oszo³omienia. Postanowi³ jak najszybciej podzieliж siк swymi genialnymi spostrze¿eniami z pozosta³ymi cz³onkami Klubu. Ruszy³ wiкc pкdem ku bramie. Staruszek, ktуry w³aœnie wyci¹ga³ wiadro ze studni, zawo³a³ za nim: — Hej, ma³y! PrzyjdŸ jutro, to ciк zaprowadzк na basztк! Ale Paragon nie s³ysza³ jego s³уw. Przebieg³ przez bramк. Puœci³ siк prosto w dу³ pкdem, na z³amanie karku. 3 Mand¿aro i Pere³ka po rozstaniu z Paragonem postanowili wspуlnie szukaж miejsca, w ktуrym Maniuœ natrafi³ wczoraj na drut. Nie nale¿a³o to do wyczynуw najwiкkszej miary. Wkrуtce, niedaleko drogi prowadz¹cej na zamek, zobaczyli du¿¹ kupк ¿wiru. Obeszli j¹ kilka razy doko³a, czyni¹c coraz wiкksze krкgi, a¿ wreszcie Pere³ka zahaczy³ nog¹ o le¿¹cy w trawie drut. By³ to doœж gruby przewуd elektryczny w przezroczystej izolacji ze sztucznego tworzywa. Wnet odnaleŸli rуwnie¿ miejsce przerwania. Teraz by³o ju¿ z³¹czone wкz³em i owiniкte starannie izolacj¹. Pere³ka, klкcz¹c nad wкz³em, powiedzia³ do Mand¿ara z przek¹sem: — Widzisz, nie chcia³eœ wierzyж Paragonowi. Wszystko siк zgadza. — Paragon lubi bujaж — broni³ siк Mand¿aro. — On czasem lubi sobie bujn¹ж, ale nie w takich sprawach. — Potem doda³ powa¿nie: — Ktoœ tu by³ rano i po³¹czy³ zerwany drut. Widzisz œwie¿e œlady? Istotnie, w miejscach ods³oniкtych i nie zaros³ych widnia³y wyraŸnie œlady trampek z charakterystycznymi naciкciami podeszwy. — To pewno ten brodacz — wyszepta³ Mand¿aro. — Ciekawe, do czego ten drut s³u¿y? — Ba, gdybym ja wiedzia³. Na tym w³aœnie polega moje zadanie, ¿eby wydedukowaж... — No to dedukuj — uœmiechn¹³ siк Pere³ka. — Ja muszк poszukaж brodacza. Na sam¹ myœl o olbrzymie Pere³ce nogi zadr¿a³y w kolanach. „£atwo powiedzieж: poszukam brodacza. Gdzie go mam szukaж? Co mam zrobiж, je¿eli go znajdк? Czy w ogуle brodacz istnieje? A je¿eli istnieje, czy nie zechce mu siк zrobiж ze mnie marmolady?” Tego rodzaju w¹tpliwoœci i obawy nasunк³y siк Pere³ce, gdy patrzy³ na tajemniczy przewуd elektryczny, gin¹cy w gкstych zasiekach tarniny. — Mam plan dzia³ania — powiedzia³ pe³en rozs¹dku Mand¿aro. — Ja pуjdк wzd³u¿ tego drutu w stronк zamku, do gуry, a ty w dу³. — A jeœli drut siк skoсczy? — Taki drut ma zawsze dwa koсce — filozofowa³ Mand¿aro. — A na dwуch koсcach s¹ dwa rozwi¹zania zagadki. No, czeœж! — skin¹³ mu rкk¹. — Spotkamy siк na obiedzie. Skulona postaж Mand¿ara zniknк³a w krzakach. Ma³y Pere³ka zosta³ sam. Nie mуg³ uwolniж siк od przykrego uczucia, ¿e ktoœ go œledzi z oddali. „Jeœli to jest ten brodaty olbrzym, to smutny mуj los” — pomyœla³ i naraz poczu³, ¿e w³osy je¿¹ mu siк ze strachu. Ukry³ siк wiкc w tarninie i z niezbyt tкg¹ min¹ spojrza³ na przewуd. „Dok¹d on mnie zaprowadzi?” — medytowa³, ale w³aœciwie nie by³o czasu na ja³owe rozmyœlania. Otrzyma³ od Mand¿ara wa¿ne zadanie, ktуre nale¿a³o wykonaж. Pere³ka by³ ch³opcem zdyscyplinowanym. Zacz¹³ wiкc schodziж wzd³u¿ ukrytego w krzewach przewodu. Zadanie okaza³o siк doœж skomplikowane i trudne. Bia³a nitka przewodu co chwila ginк³a w najgкstszych zaroœlach. Pere³ka musia³ przedzieraж siк przez zasieki kolczastych ga³кzi, przebijaж siк przez gкstwiny, czo³gaж wœrуd kamieni i rumowiska. Po kilku minutach uci¹¿liwego marszu by³ ca³y zlany potem, mia³ podrapan¹ twarz, rкce i nogi, i dysza³ ciк¿ko strudzony. Na szczкœcie odcinek nie by³ d³ugi. Nasz detektyw po jakimœ czasie ze zdumieniem zobaczy³ przed sob¹ ma³¹ polankк, a na polance dwa du¿e namioty. Przewуd prowadzi³ do jednego z nich, stoj¹cego bli¿ej zaroœli. Z radoœci¹ pomyœla³, ¿e znalaz³ jeden koniec tajemniczego drutu. I po³o¿y³ siк za kкp¹ kar³owatych ja³owcуw, przylgn¹³ mocno do ziemi, z bij¹cym sercem obserwowa³ namioty. By³y doœж du¿e, prawdopodobnie szeœcioosobowe. Wejœcia do nich znajdowa³y siк po przeciwnej stronie. Na linkach suszy³a siк bielizna: skarpetki, koszule, rкczniki. Wiatr porusza³ nimi jak banderami na ¿aglуwce. Panowa³a cisza. Zdawa³o siк, ¿e wewn¹trz nikogo nie ma. Naraz odezwa³o siк ciche stukanie maszyny do pisania. W niezm¹conej ciszy letniego przedpo³udnia zabrzmia³o ono tajemniczo i groŸnie, lecz wnet urwa³o siк, by za chwilк posypaж siк suchymi uderzeniami jak odg³os gradu na napiкtym p³уtnie namiotu. Po chwili odezwa³ siк czyjœ g³os. Z tej odleg³oœci Pere³ka nie mуg³ wy³owiж ani jednego s³owa. Postanowi³ wiкc podczo³gaж siк bli¿ej. Nie odrywaj¹c g³owy od trawy, sun¹³ po ziemi jak skradaj¹cy siк kot. Os³ania³y go gкste chwasty i wielkie parasole ³opuchowych liœci. Gdy by³ ju¿ blisko ko³kуw podtrzymuj¹cych linki, zatrzyma³ siк. Uniуs³ lekko g³owк. Maszyna stuka³a wyraŸnie, jakby znajdowa³a siк blisko ucha, a gdy usta³a, da³ siк s³yszeж mкski weso³y g³os: — No, na dziœ chyba dosyж. Pere³ka jeszcze mocniej przylgn¹³ do ziemi. Gdyby mуg³, rozp³aszczy³by siк jak placek, zosta³by plam¹ albo wsi¹k³by w kamienie. Tymczasem us³ysza³ mi³y g³os kobiecy: — Je¿eli duchy bкd¹ ³askawe, to pozwol¹ nam skoсczyж jeszcze w tym tygodniu. Pere³ka poczu³, ¿e skуra mu cierpnie. Nie mia³ jednak czasu zastanawiaж siк nad swoim po³o¿eniem, gdy¿ znowu zabrzmia³ g³os mкski, tubalny i ciep³y: — Duchy s¹ na naszym utrzymaniu. A zreszt¹ mam nadziejк, ¿e profesor za³atwi w Warszawie. Kobieta rozeœmia³a siк g³oœno. — A gdzie s¹ teraz nasze duchy? — Jedne posz³y na zamek, a drugie k¹paж siк do jeziora — odpowiedzia³ g³os mкski. — To wiesz co? ChodŸmy i my nad jezioro. Trzeba siк trochк och³odziж. W po³udnie bкdzie upa³. Coœ zaszeleœci³o w œrodku namiotu. Pere³ka nie wytrzyma³ tej wyczerpuj¹cej prуby nerwуw. Zerwa³ siк. Kilkoma susami znalaz³ siк znowu za ja³owcem. By³ przekonany, ¿e za chwilк z namiotu wyjd¹ co najmniej upiory. „Co za dziwna historia? — pl¹ta³o mu siк w g³owie. — Jedne duchy strasz¹ na zamku, drugie k¹pi¹ siк w jeziorze, a trzecie pisz¹ na maszynie”. Naraz zastyg³. Spoza namiotu wychyli³a siк kкdzierzawa g³owa. Ujrza³ najpierw ogorza³¹ na br¹z twarz, du¿e, b³yszcz¹ce oczy, a potem... rudaw¹ brodк. „Olbrzym z brod¹!” Chcia³ uciekaж, ale widok brodacza odebra³ mu zupe³nie zdolnoœж poruszania siк. M³ody detektyw zamkn¹³ oczy. Us³ysza³ weso³y, niemal dobroduszny œmiech. Przemуg³ strach, spojrza³ w kierunku namiotu. Olbrzym sta³, przeci¹gaj¹c siк leniwie i b³yskaj¹c zdrowymi zкbami. Teraz ju¿ nie wydawa³ siк taki straszny ani tak bardzo wielki. By³ s³usznego wzrostu, szeroki w ramionach, dobrze zbudowany. Robi³ wra¿enie normalnego, nawet sympatycznego cz³owieka. Pere³kк olœni³a nieoczekiwanie myœl: „Te duchy to pewno koledzy brodacza i tej mi³ej, m³odej pani, ktуra wysz³a za nim z namiotu”. By³a bardzo ³adna i bardzo weso³a. Oboje œmiali siк bez przerwy i ¿artowali z czegoœ, czego wystraszony Pere³ka niestety nie mуg³ zrozumieж. Brodacz zdj¹³ z linki rкcznik, slipy i koszulк, jego towarzyszka zabra³a kostium k¹pielowy, wziкli siк za rкce i pobiegli w stronк lasu. W niczym nie przypominali ani duchуw, ani upiorуw. Byli pe³ni m³odoœci, radoœci i szczкœcia. Pere³ka uniуs³ siк wolno z ziemi. Œwiat by³ pogodny, s³oneczny, pachn¹cy trawami, ja³owcem i ¿ywic¹. Ciemne, ponure myœli pierzch³y bezpowrotnie. Pere³ka dozna³ niewys³owionej ulgi. Podskoczy³ kilka razy jak konik polny. Ruszy³ za brodaczem i jego towarzyszk¹. Zadanie nale¿a³o wype³niж do koсca. 4 Droga wiod¹ca w gуrк wzd³u¿ tajemniczego przewodu okaza³a siк du¿o ciк¿sza. Mand¿aro musia³ dobrze siк namozoliж, by przedrzeж siк przez d¿unglк tarninowych zasiekуw. Wnet jednak znalaz³ siк przy drodze wiod¹cej do g³уwnej bramy. Tutaj przewуd gin¹³ w betonowym przepuœcie. Skrupulatny szef brygady nie zastanawia³ siк d³ugo. Wpe³zn¹³ do betonowej rury, przeczo³ga³ siк na drug¹ stronк, oczyszczaj¹c przepust z naniesionego b³ota i mu³u. Po tym wyczynie podobniejszy by³ do kreta ni¿ do normalnego ch³opca. We w³osach, uszach, w dziurkach nosa mia³ pe³no mu³u. Miкdzy zкbami zgrzyta³y mu ziarenka piasku. W pewnym miejscu, niedaleko murуw zamku, przewуd gin¹³ w rumowisku skalnym. Jego bia³a nitka wiкz³a w wielkich, zwietrza³ych kamieniach. Mand¿aro otar³ rкkawem pot z czo³a. Zastanawia³ siк, czy warto odwalaж kamieс po kamieniu. Gdy jednak zabra³ siк do pierwszego, staraj¹c siк bez skutku go poruszyж, zrezygnowa³. Okr¹¿y³ wiкc rumowisko, rozgarniaj¹c ka¿dy krzaczek, ka¿d¹ kкpк trawy. Po godzinie poszukiwaс z radoœci¹ odnalaz³ w¹t³¹ niж przewodu. Poczu³, ¿e ogarnia go zmкczenie. Pozwoli³ sobie na chwilк odpoczynku. Wyci¹gn¹³ siк na suchej trawie, odetchn¹³, pobieg³ wzrokiem za pulchnym, rу¿owym ob³okiem i na chwilк zapomnia³ o niepokoj¹cej zagadce. W tarninie pe³no by³o ptakуw. Smyka³y wœrуd ciemnej gкstwiny jak ryby w akwarium. Spostrzeg³ ma³ego, barwnego szczyg³a; ptak usiad³ na suchym oœcie; ko³ysz¹c siк wydziobywa³ zesch³e nasiona. Naraz w sielankow¹ niemal ciszк wdar³ siк brutalnie g³os ludzki. Ktoœ zakryty krzewami mуwi³ z rozwag¹: — Jak s¹dzisz, czy ten fragment murуw pochodzi z czternastego, czy z piкtnastego wieku? — Wydaje mi siк — odpowiedzia³ g³os drugi — ¿e tк czкœж dobudowano pуŸniej. Mand¿aro, wyrwany z mi³ego leniuchowania, zerwa³ siк, wychyli³ g³owк zza krzakуw. Pod murami, ktуre w tym miejscu piк³y siк wysoko ponad otaczaj¹ce je drzewa, zobaczy³ dwуch m³odzieсcуw. Siedzieli na wielkim g³azie. Jeden z nich, ubrany w szorty i kraciast¹ koszulк, szkicowa³ coœ w roz³o¿onym na kolanach bloku. Drugi, w d¿insach i szerokim, s³omkowym kapeluszu, zwija³ wolno miernicz¹ taœmк. „Co oni tu robi¹? — myœla³ Mand¿aro. — Kto to mo¿e byж? Chyba nie przestкpcy...” M³odzieniec w wielkim, s³omkowym kapeluszu zeskoczy³ nagle ze ska³y. — Dok¹d idziesz? — zapyta³ jego towarzysz. Cz³owiek w s³omkowym kapeluszu nie zatrzymuj¹c siк odkrzykn¹³: — Muszк sprawdziж, czy przewуd nie zerwany! Cz³owiek w kapeluszu zbli¿y³ siк do miejsca, gdzie przewуd opuszcza³ rumowisko skalne. Po chwili da³ siк s³yszeж jego g³os: — W porz¹dku. Wczoraj Antoniusz mуwi³, ¿e jakiœ ch³opiec zerwa³ mu przewуd przy drodze. — To o Paragonie — wyszepta³ Mand¿aro i przylgn¹³ p³asko do ziemi. M³odzieniec w szortach zapyta³: — Czy dzisiaj znowu straszymy? — Tak, ale tylko raz, po zmroku, ¿eby nie pomyœleli, ¿e duchy siк i wynios³y. — Ciekaw jestem, kiedy oni siк skapuj¹. — Nie mam pojкcia, ale tamci robotnicy ju¿ chyba nie wrуc¹. Na tym rozmowa siк urwa³a. Mand¿aro us³ysza³ oddalaj¹ce siк kroki i weso³y, beztroski œmiech odchodz¹cych. Gdy wynurzy³ siк z krzakуw, daleko za zakrкtem drogi ujrza³ bia³y kapelusz i nagie plecy m³odzieсca w d¿insach. Zatar³ z radoœci¹ d³onie. Jako ch³opiec nadzwyczaj skrupulatny, wyj¹³ z kieszeni notes i d³ugopis. Stara³ siк w notesie odtworzyж us³yszan¹ rozmowк. „Dobra jest! — myœla³, zapisuj¹c ka¿de s³owo. — Ci przebiegli przestкpcy udaj¹, ¿e mierz¹ mury. Ale my, detektywi, jesteœmy sprytniejsi. Nie damy siк nabraж. — Rozeœmia³ siк ze z³oœliw¹ satysfakcj¹. — »Jak s¹dzisz, czy ten fragment murуw pochodzi z czternastego wieku?« Dobrze siк maskuj¹, a tymczasem prowadz¹ przewуd elektryczny do zamku, ¿eby wywo³ywaж efekty œwietlne i straszyж robotnikуw. Znamy siк na tym... A wiкc mamy do czynienia z niezwykle przebieg³ymi przestкpcami, ktуrzy pos³uguj¹ siк najnowsz¹ technik¹ i duchami. Poczekajcie! My siк do was dobierzemy! Herszt bandy, ktуry wczoraj przy³apa³ Paragona, nazywa siк Antoniusz. To pewno jego kryptonim. Poczekaj, ptaszku, jeszcze inaczej zaœpiewasz!” Skoсczywszy zwiкz³e sprawozdanie, postanowi³ iœж dalej za nitk¹ przewodu. By³ ju¿ pewny, ¿e doprowadzi go ona do nowego, wielkiego odkrycia. Przewуd, sprytnie i dok³adnie ukryty wœrуd zaroœli, zawiуd³ go a¿ pod wysoki mur lewego skrzyd³a. Tutaj poprowadzono go po pniu gкstego œwierka. Mand¿aro nie namyœla³ siк d³ugo. Wspi¹³ siк na drzewo. Gdy by³ na wysokoœci ma³ego przeœwitu w murze, spostrzeg³, ¿e drut przywi¹zano do ga³кzi i przerzucono na drug¹ stronк muru. Trzeba by³o cofn¹ж siк, a potem wewn¹trz murуw lewego skrzyd³a szukaж dalej przewodu. Zeœlizn¹³ siк szybko z drzewa. D³onie mia³ lepkie od ¿ywicy, a kolana zdarte do krwi, lecz nie przejmowa³ siк tym wcale. Myœl, ¿e wnet rozwi¹¿e tajemnicz¹ zagadkк, pcha³a go wci¹¿ naprzуd. Znalaz³ w murze szerok¹ wyrwк, przecisn¹³ siк przez ni¹ bez trudu i by³ ju¿ po drugiej stronie. Tu niepodzielnie panowa³y chwasty. Siкga³y ch³opcu do pasa. By³y to niestety chwasty z³oœliwe, rosn¹ce prawdopodobnie jedynie w tym celu, by utrudniж pracк m³odemu detektywowi. Przed nim bowiem roztacza³a siк wzd³u¿ fosy prawdziwa d¿ungla pokrzyw, tak gкsta, ¿e trudno by³o przedrzeж siк przez ni¹. Mand¿aro spojrza³ ¿a³oœnie na swe pokiereszowane nagie kolana, zacisn¹³ mocno zкby. „Raz kozie œmierж!” — pomyœla³ i rzuci³ siк w tк d¿unglк jak w zielony, piek¹cy nurt. Brodzi³ w nim, sycz¹c z bуlu. Podrapane kolana i ³ydki pali³y, smagane ¿ywym ogniem. Lecz cу¿ znaczy bуl wobec myœli, ¿e za chwilк odkryje wielk¹ tajemnicк. Gdy dobrn¹³ do przeœwitu, z radoœci¹ ujrza³ bia³e pasemko przewodu ukryte w za³amaniach muru. Sp³ywa³o ono a¿ na dno fosy, w samo piek³o pokrzyw, a potem przez otwуr okienny przechodzi³o ju¿ do budynku. W tym miejscu mury by³y najbardziej zniszczone. Strop le¿a³ w gruzach, a w za³amaniach i rozpadlinach ros³y drobne krzewy i drzewka, jak gdyby natura chcia³a przystroiж ruiny i zatrzeж œlady ich ran. Zaroœla by³y tu tak gкste, ¿e Mand¿aro musia³ przebijaж siк na oœlep. Wyci¹gniкt¹ d³oni¹ przesuwa³ wzd³u¿ drutu. Wolno, krok za krokiem, par³ do przodu. Naraz jego d³oс napotka³a coœ ch³odnego, metalowego. Otworzy³ oczy, rozchyli³ ga³кzie i sykn¹³ ze zdumienia. Tu¿ nad nim, w szczelinie muru, tkwi³ wielki g³oœnik. Mand¿aro przyjrza³ mu siк uwa¿nie. Obmaca³ go z wszystkich stron, opuka³. „A wiкc to tak — pomyœla³ uszczкœliwiony. — Oto tuba, przez ktуr¹ przemawiaj¹ duchy starego zamczyska”. By³ dumny ze swego odkrycia. Zagadka jednego koсca drutu zosta³a rozwi¹zana. Wyobra¿a³ sobie miny dwуch inspektorуw — Paragona i Pere³ki — kiedy stanie przed nimi i powie: „Mam dla was ciekawe wiadomoœci”. A mo¿e oni maj¹ jeszcze ciekawsze? Zacz¹³ siк niecierpliwiж. Wylaz³ z zaroœli. Wyj¹³ notatnik, naszkicowa³ pospiesznie plan sytuacyjny, zaznaczy³ krzy¿ykiem miejsce g³oœnika. Zadowolony z solidnie wykonanej roboty, wraca³ do leœniczуwki. 5 Zziajany, zmкczony, oszo³omiony nadzwyczajnym odkryciem, wbieg³ na werandк. Z g³кbi kuchni wy³oni³a siк zawsze uœmiechniкta pani Lichoniowa. — Czy jest Boguœ albo Paragon? — zapyta³ z przejкciem. Pani Lichoniowa na jego widok za³ama³a rкce. — Matko najœwiкtsza, gdzie¿eœ ty by³? Co siк z tob¹ sta³o? Wygl¹dasz jak straszyd³o! Ch³opiec sta³ przed ni¹ ca³y umazany b³otem. W³osy mia³ zje¿one, oczy p³on¹ce, a twarz, rкce i kolana tak straszliwie pokiereszowane, jakby wrуci³ z bijatyki albo z dalekiej wyprawy w g³¹b d¿ungli. Jedynie zuchowata, zadziorna mina przeczy³a jego ¿a³osnemu wygl¹dowi. Pani Lichoniowa powtуrzy³a pytanie: — Gdzie¿eœ ty by³, Mand¿aro? Ch³opiec uœmiechn¹³ siк tajemniczo. — Ja... proszк pani... spe³nia³em tylko swуj obowi¹zek. — Obowi¹zek? — zdumia³a siк kobieta. — Jaki obowi¹zek? — To tajemnica. — Mo¿e ty masz gor¹czkк? — Nie, proszк pani. Jestem zupe³nie zdrуw. — W takim razie co siк z tob¹ sta³o? — Wype³ni³em jedynie zadanie. Pani Lichoniowa jeszcze raz unios³a rкce do gуry ruchem wyra¿aj¹cym rozpacz i zdumienie. — Ty pleciesz, mуj ch³opcze. Mo¿e daж ci jakieœ proszki? — Dziкkujк. — W ka¿dym razie umyj siк, bo jak na ciebie patrzк, to mi siк chce p³akaж. Z k³opotliwej sytuacji wybawi³ Mand¿ara warkot motoru na drodze prowadz¹cej do leœniczуwki. — Ktу¿ to mo¿e jechaж? — zapyta³a gospodyni, przenosz¹c wzrok z ch³opca na skraj lasu. Przymru¿y³a oczy, unios³a d³oс do czo³a i na chwilк zastyg³a w tym geœcie wyczekiwania. Warkot motoru zbli¿a³ siк szybko. By³y to dziwne odg³osy, mieszanina skrzypienia starej sieczkarni z grzmotami œrodkуw wybuchowych. Mand¿aro, zaciekawiony tymi niezwyk³ymi zjawiskami akustycznymi, stan¹³ obok gospodyni. By³ przekonany, ¿e za chwilк z lasu wy³oni siк maszyna piekielna lub rakieta miкdzyplanetarna. D³ug¹ chwilк czekali z rosn¹cym niepokojem, a¿ wreszcie na polanк wjecha³ przedziwny pojazd. Mia³ cztery ko³a — to fakt, mia³ karoseriк — to fakt, mia³ maskк i przedni¹ szybк — to te¿ nie ulega³o w¹tpliwoœci, lecz w gruncie rzeczy przypomina³ raczej przedpotopowy wehiku³ ani¿eli wspу³czesny samochуd. Prycha³ przy tym, jakby jego wnкtrznoœci trawi³a piekielna siarka, a z rury wydechowej wyrzuca³ potк¿ne k³кby ciemnego dymu. Pseudosamochуd zatoczy³ kr¹g, zachwia³ siк na rachitycznych ko³ach, prychn¹³ z wœciek³oœci¹ i zatrzyma³ siк przed werand¹. Z jego wnкtrza wygramoli³ siк z trudem przedziwny osobnik. By³ niezwykle wysoki i niezwykle chudy, a przy tym tak przygarbiony, ¿e kszta³tem przypomina³ olbrzymi znak zapytania. Nosi³ szerokie, siкgaj¹ce kolan szorty z kraciastego drelichu, trykotow¹ koszulк w poprzeczne bia³o-niebieskie pasy, a na czubku jego ³ysej jak kolano g³owy tkwi³a ma³a, p³уcienna fura¿erka. Ten m³odzieсczy strуj uzupe³nia³y olbrzymie buty na wibramowej podeszwie i mapnik zwisaj¹cy z boku. Twarz mia³ such¹, pomarszczon¹ i spalon¹ s³oсcem. Na wielkim, ³uszcz¹cym siк nosie tkwi³y okulary w rogowej oprawie, spoza ktуrych patrzy³y ma³e, zamglone oczy krуtkowidza. Dziwaczny przybysz wyprostowa³ siк, przetar³ okulary i spojrza³ na os³upia³¹ gospodyniк. — Podobno wynajmuje pani pokoje? — powiedzia³ po chwili. Pani Lichoniowa cofnк³a siк o krok. — Jest jeden ma³y pokуj, ale jestem pewna, ¿e nie bкdzie siк panu podoba³. Kto inny po takiej odpowiedzi odjecha³by czym prкdzej, ale oryginalny automobilista przetar³ jeszcze raz okulary i rzek³ niezwykle przewlekle: — Zooobaczymy. — A pan na d³ugo? — Zobaczymy — powtуrzy³ i nie obejrzawszy siк nawet na gospodyniк, wszed³ na werandк. Mand¿aro z niedowierzaniem patrzy³ na jego chude, d³ugie nogi obroœniкte gкsto czarnymi w³osami. Dziwi³ siк, jak mo¿na poruszaж siк na takich szczud³ach. Pani Lichoniowa zauwa¿y³a z przek¹sem: — Pokуj jest ciemny, na pewno nie bкdzie siк dla pana nadawa³. Nieznajomy nie odwrуciwszy siк b¹kn¹³: — Lubiк ciemne pokoje. — I wynajmujemy najmniej na dwa tygodnie. — Zap³acк pani za miesi¹c. — I... jest brzydki! — krzyknк³a niemal. Nieznajomy nie da³ siк wyprowadziж z rуwnowagi. Robi³ wra¿enie cz³owieka nie reaguj¹cego na ¿adne ziemskie zjawiska. Pani Lichoniowa uczyni³a w stronк Mand¿ara rozpaczliwy gest, jakby chcia³a powiedzieж: „Co ja mam zrobiж z tym typem?” Potem wzruszywszy ramionami zaprowadzi³a nieproszonego goœcia w g³¹b mieszkania. „Kto to mo¿e byж? — zastanawia³ siк Mand¿aro. Niezwyk³a postaж przybysza wyda³a mu siк ogromnie tajemnicza. — Mo¿e to jeszcze jeden przestкpca? — Szef Klubu Detektywуw przyst¹pi³ momentalnie do fachowej oceny osobnika. Sama postawa tego dziwaka wzbudza³a podejrzenie. — Je¿eli to przestкpca, to nie jest tak Ÿle — rozumowa³. — Bкdziemy go mieli pod rкk¹. A mo¿e ten cz³owiek ma coœ wspуlnego z tajemniczymi zjawiskami na zamku?” Wiedziony t¹ myœl¹ zbli¿y³ siк do wehiku³u, ktуry tylko z litoœci mo¿na by³o nazwaж samochodem. Dziwaczny ten pojazd nie mia³ przednich b³otnikуw, a blachy maski odstawa³y od karoserii jak nie zwiniкte skrzyd³a wielkiego, oskubanego ptaka. Wewn¹trz znajdowa³o siк tylko przednie siedzenie obite popкkan¹ skуr¹, spod ktуrej wy³azi³y k³aczki morskiej trawy. Jednym s³owem, przedziwny, przedpotopowy gruchot marki austro-daimler. Mand¿aro odnosi³ wra¿enie, ¿e gdy g³кbiej odetchnie, to samochуd rozleci siк na czкœci. Zbli¿y³ siк wiкc ostro¿nie, zajrza³ do wnкtrza. Wœrуd starych, po³atanych dкtek i najrozmaitszych przyrz¹dуw samochodowych tkwi³a jedna du¿a, czarna walizka z solidnymi, mosiк¿nymi zamkami. Ch³opiec du¿o da³by za to, ¿eby mуc poznaж jej zawartoœж. Wzbudza³a bowiem w nim podobne zainteresowanie, co jej w³aœciciel i jego samochуd. Szef Klubu M³odych Detektywуw zamyœli³ siк g³кboko. — W tym coœ musi byж! — wyszepta³ w skupieniu. Z g³кbokiego zamyœlenia wyrwa³ go g³os Paragona: — Szanowanie, panie nadinspektorze! Obejrza³ siк gwa³townie. Od strony lasu zbli¿ali siк dwaj inspektorowie — Paragon i Pere³ka. Szli raŸnym krokiem, a ich zuchowate gкby œwiadczy³y, ¿e s¹ w znakomitych humorach i wracaj¹ z rannej wyprawy z niezwykle ciekawymi wiadomoœciami. Na widok przedpotopowego samochodu przyspieszyli kroku. — Co to? — zapyta³ zdumiony Paragon. Mand¿aro uniуs³ palec do ust. — Ciszej! Mnie siк zdaje, ¿e bкdziemy mieli nowe zadanie. 6 Za gospodarskimi zabudowaniami leœniczуwki ci¹gn¹³ siк sad, dalej by³y pasieki, a dalej gкsty, pachn¹cy ¿ywic¹ œwierkowy m³odnik. W po³udnie s³ychaж by³o w sadzie senne bzykanie pszczу³. Jab³onie ugina³y siк pod ciк¿arem dojrzewaj¹cych owocуw. Przesiane przez ga³кzie s³oсce m¿y³o delikatnie na zeschniкt¹ trawк. Tutaj w³aœnie udali siк m³odzi detektywi na naradк. Nie mieli jednak zamiaru podziwiaж piкkna tego zacisznego zak¹tka. Pe³ni wra¿eс, zajкci w³asnymi sprawami, oszo³omieni nowymi odkryciami — przyst¹pili do sk³adania raportуw. Pierwszy przemуwi³ Pere³ka. J¹kaj¹c siк z przejкcia, opowiedzia³ dok³adnie przebieg swej przedpo³udniowej s³u¿by. Gdy doszed³ do momentu odkrycia namiotуw i powtуrzy³ us³yszan¹ rozmowк, Mand¿aro przerwa³ mu gwa³townie: — Wszystko siк sprawdza. Mуwi³em, ¿e drut rozwi¹¿e nam zagadkк. W namiocie jest prawdopodobnie urz¹dzenie nadawcze, za pomoc¹ ktуrego brodacz i ca³a ferajna strasz¹ na zamku. Potwierdza to odnaleziony przeze mnie g³oœnik. — To fantastyczne — wyszepta³ z przejкciem Pere³ka. — Fantastyczne — powtуrzy³ Paragon — ale sk¹d siк wziк³a na baszcie zjawa? Przecie¿ nie wyskoczy³a z g³oœnika. — To inna sprawa — zauwa¿y³ Mand¿aro. — Bкdziesz mia³ wieczorem nowe zadanie. S³ysza³em, ¿e oni dzisiaj znowu strasz¹. — Baszta zamkniкta na cztery spusty — zakomunikowa³ Paragon. — Phi! — Pere³ka wyd¹³ wargi. — Co to dla takich zradiofonizowanych duchуw. — Odezwa³ siк nie w porк, gdy¿ w ten sposуb zwrуci³ na siebie uwagк szefa. — S³uchaj, Pere³ka, czyœ ty œledzi³ tego brodacza? — zapyta³ Mand¿aro. — No, jasne! — I co? — I nic. Poszed³em za nimi na przystaс, a potem klops z powid³ami. Odp³ynкli kajakami na wyspк. — A ty co? — Ja? Co mia³em robiж? Przecie¿ nie jestem ryb¹. — Trzeba by³o pop³yn¹ж za nimi. — Nie ma cudуw, za daleko. — Dobry detektyw zawsze coœ wykombinuje. Paragon obruszy³ siк. — Ty, Mand¿aro, nie gadaj tak, bo jak na ciebie patrzк, to mnie zкby bol¹. Mand¿aro utkwi³ w nim badawcze spojrzenie. — A ty? — Co ja? — Coœ ty wykry³? Paragon uœmiechn¹³ siк tajemniczo. — Jednego sympatycznego dziadka, ktуry mi na wszystko oczy otworzy³. — Wsta³ nagle, opar³ siк o drzewo i powiуd³ kocimi oczami po kolegach. — Trzeba mieж w szanownej czaszce mу¿d¿ek elektronowy i umieж trochк kombinowaж. Je¿eli szanowne duchy nie chc¹ dopuœciж do rozbiуrki lewego skrzyd³a, to co mo¿na z tego wydedukowaж, hк? — uœmiechn¹³ siк triumfalnie. S³awni detektywi zbaranieli. Po chwili Mand¿aro odpar³ niepewnie: — Mo¿na wydedukowaж, ¿e im na tym zale¿y. — A dlaczego im na tym zale¿y? — No, bo... — Mand¿aro utkn¹³. Zacz¹³ nerwowym ruchem trzeж czo³o, jakby chcia³ przyspieszyж oporne myœli. Pere³ka skrzywi³ siк. — No, wal, Paragon! Co ty siк tak z nami droczysz? — Mo¿na wydedukowaж — podj¹³ Paragon — ¿e w tym skrzydle musz¹ mieж coœ zamelinowanego. Mand¿aro przesta³ trzeж czo³o. Popatrzy³ na swego inspektora z respektem. — Wiesz, ¿e o tym nie pomyœla³em. Maniuœ uderzy³ siк w czo³o. — Elektronowy mу¿d¿ek inspektora Paragona pracuje bez awarii. A co mo¿e byж ukryte w historycznych ruinach? Pere³ka zamruga³ powiekami. — ¯ebym to ja wiedzia³. — Skarby! — wyszepta³ Paragon. Oœwiadczenie to wywo³a³o olbrzymie wra¿enie. Przez chwilк stali w milczeniu. — Sk¹d wiesz? — zapyta³ wreszcie Mand¿aro. — Mу¿d¿ek elektronowy wydedukowa³ z rozmowy z sympatycznym dziadkiem. Mand¿aro nie da³ siк jednak zwieœж zaskakuj¹cej teorii swego inspektora. W jego dociekliwym i skrupulatnym umyœle zrodzi³y siк w¹tpliwoœci. — Bardzo piкknie to wydedukowa³eœ, ale najpierw trzeba udowodniж. — Bardzo piкknie to powiedzia³eœ, ale to proste jak parasol. Sami musimy odnaleŸж ukryty skarb. Pere³ka wyszepta³ dr¿¹cymi wargami: — My... skarby... To fantastyczne! Szefowi Klubu pomys³ ze skarbami wyda³ siк rzeczywiœcie fantastyczny. Zamyœli³ siк tak g³кboko, jak Sherlock Holmes, gdy mia³ podj¹ж wa¿n¹ decyzjк. — Skarby skarbami — rzek³ wreszcie — ale my do tej pory nie wiemy, kto to s¹ ci ludzie brodacza. — Wiadomo! — paln¹³ bez namys³u Paragon. — Sprytna szajka. — A dlaczego oni mierz¹ mury, robi¹ rysunki i pisz¹ na maszynie? — Dla zamydlenia oczu. — To wszystko jeszcze nie sprawdzone. — Sprawdzi siк, panie nadinspektorze. — Sprawdzi siк — potwierdzi³ Pere³ka. — Dobrze — rzek³ powa¿nie Mand¿aro. — Dzisiaj wieczorem rozpracujemy ca³¹ szajkк. Nowe okreœlenie szefa spodoba³o siк obu inspektorom. „Rozpracujemy ca³¹ szajkк...” Paragon chcia³ nawet coœ powiedzieж na ten temat, ale w tej samej chwili da³o siк s³yszeж wo³anie pani Lichoniowej: — Ch³opcy, na obiad! Na obiad! M³odocianym Sherlockom Holmesom przypomnia³o siк, ¿e od rana nic nie jedli. Paragonowi g³oœno zaburcza³o w brzuchu. Mand¿aro schowa³ bezcenny notatnik do kieszeni, Pere³ka pierwszy ruszy³ ku leœniczуwce. S³awni detektywi nie mog¹ ¿yж jedynie tropieniem przestкpcуw, zw³aszcza je¿eli na stole czeka smakowity obiad.
ROZDZIA£ TRZECI 1 O siуdmej Paragon by³ ju¿ na dziedziсcu zamkowym. Pamiкta³ doskonale instrukcje Mand¿ara: „B¹dŸ ostro¿ny i za wszelk¹ cenк dowiedz siк, jak oni to robi¹ z t¹ zjaw¹ na baszcie. To dla nas bardzo wa¿ne”. „Oczywiœcie, ¿e wa¿ne — pomyœla³ z przek¹sem. — On te¿ wa¿ny. Sam zgodzi³ siк wspania³omyœlnie na czekanie w krzakach i przerwanie przewodu. W ten sposуb chce jeszcze raz sprawdziж, czy g³oœnik ma po³¹czenie z namiotem. Strasznie niebezpieczna robota! Ma³ego Pere³kк posy³a na polanк. Cwaniak! A jak go tam z³api¹, to powie, ¿e dobry detektyw nigdy nie da siк zaskoczyж. A niech mu tam! Wolк tropiж ducha na baszcie ni¿ siedzieж w krzakach. Czekaj, panie szefie, bкdк zasmarkanym krasnalem, jeœli nie z³apiк za piкtк tego ducha z baszty!” Tak mкdrkowa³ pan inspektor Paragon, stoj¹c na œrodku dziedziсca i rozgl¹daj¹c siк doko³a. By³o cicho, tak cicho, ¿e s³ysza³ skapuj¹c¹ w studni wodк i szelest jaszczurek w dzikim winie. S³oсce zapad³o ju¿ za mury. Jeszcze tylko korona baszty lœni³a jak odlana z miedzi. Nad baszt¹ jaskу³ki szy³y czysty b³кkit szybkimi œciegami. Samotna wrona odezwa³a siк w za³omie muru, potem sp³ynк³a jak strzкp czarnego p³уtna. Wœrуd murуw panowa³ przyjemny ch³уd. Paragon postanowi³ przed przyst¹pieniem do akcji przeprowadziж krуtki wywiad z sympatycznym dziadkiem. W tym celu skierowa³ siк ku podcieniom. Wœrуd gкstych chwastуw wi³a siк wydeptana œcie¿ka. Prowadzi³a na drugi, mniejszy i jeszcze bardziej zaroœniкty dziedziniec. Tutaj w³aœnie by³o przejœcie do lewego skrzyd³a. Gdy stan¹³ u wylotu podcieni, ujrza³ dziadka szamoc¹cego siк z wielk¹, bia³¹ koz¹. — Hej, Zazula! Hej! — wo³a³ dziadek ze z³oœci¹, staraj¹c siк skrуciж powrуz, na ktуrym by³a uwi¹zana brodata niewdziкcznica. Zazula stawa³a dкba, wyrywa³a siк, becza³a wniebog³osy. Maniuœ podszed³ bli¿ej. — Szanowanie dziadkowi — powiedzia³ z wrodzon¹ galanteri¹. — Mo¿e pomуc poskromiж to uparte bydlк? Dziadek wypuœci³ z r¹k sznur. — Ty znowu tutaj? — Przyszed³em odwiedziж dziadka — uœmiechn¹³ siк przyjaŸnie. — Mo¿e trzeba wody przynieœж? Dziadek z niedowierzaniem pokrкci³ siwiutk¹ g³ow¹. — Coœ za czкsto tu przychodzisz. — Okropnie mi siк podobaj¹ te prehistoryczne ruiny — paln¹³ bez zmru¿enia powiek. — A szczegуlnie piastowska baszta. Staruszek zmarszczy³ brwi. — Ju¿ ci mуwi³em, ¿e baszta zamkniкta. PrzyjdŸ jutro, to ciк wpuszczк! Dzisiaj nie mogк. Maniuœ zbli¿y³ siк jeszcze bardziej, wspi¹³ siк na palce i zapyta³ szeptem: — Dziadku, a czy dzisiaj bкdzie straszyж? Dziadek ofukn¹³ go: — A idŸ ty, smyku! Za du¿o chcesz wiedzieж. Paragon uœmiechn¹³ siк szelmowsko. — To ja dziadkowi powiem: bкd¹, ale krуtko... Dziadek poruszy³ bladymi wargami. Chcia³ coœ powiedzieж, ale go zamurowa³o. Paragon wykorzysta³ tк krуtk¹ chwilк. — Jak siк maj¹ szanowne duchy? — zapyta³ z przek¹sem. Dziadek prychn¹³ jak stary kot. — A idziesz ty, z³e nasienie! Czego tu szukasz? Uwa¿aj, ¿ebyœ st¹d ca³y wyszed³. Ju¿ pуŸno. Czas wracaж do domu. — Zaraz idк — uspokoi³ go m³ody detektyw. — Chcia³em siк tylko dowiedzieж, co to za ludzie mieszkaj¹ pod zamkiem w namiotach. Dziadek nasro¿y³ rzadkie, po¿у³k³e od tytoniu w¹sy. — Co ty mnie tak wypytujesz, jakbyœ by³ milicjantem? Wracaj lepiej do domu, bo zaraz siк œciemni... Paragon zrezygnowa³ z dalszych pytaс. Zrozumia³, ¿e od dziadka nie wydкbi ¿adnych informacji. Cmokn¹³ wiкc znacz¹co, rozejrza³ siк i rzek³ tak beztrosko, jakby przyszed³ tutaj jedynie w celu podziwiania widokуw. — Jaki piкkny wieczуr, a¿ szkoda odchodziж. Dziadek uœmiechn¹³ siк pojednawczo. — No, idŸ ju¿, idŸ. A jutro rano wpuszczк ciк na basztк. Stamt¹d dopiero widok! Ho, ho, ho! Maniuœ uniуs³ d³oс do daszka. — W takim razie najmilszych snуw! Szanowanie! — Dobranoc, ch³opcze! — po¿egna³ go z ulg¹ dziadek. 2 Paragon znikn¹³ w podcieniach. Nie wrуci³ jednak na wielki dziedziniec. W murze spostrzeg³ bowiem wy³om prowadz¹cy zapewne do lewego skrzyd³a zamku. Wy³om by³ ca³y zaroœniкty dzik¹ kalin¹. Na linii, gdzie mury styka³y siк z ciemniej¹cym niebem, widaж by³o wielk¹ szczerbк. Nasz dzielny detektyw ukry³ siк w gкstwinie. Nas³uchiwa³. By³o cicho. Widocznie dziadek zdo³a³ ju¿ poskromiж kozк, gdy¿ od strony bocznego dziedziсca nie dochodzi³ najmniejszy szmer. Ch³opiec szybko przedar³ siк przez zaroœla, wspi¹³ siк po wystкpach w poszczerbionym murze i wnet znalaz³ siк w ma³ej, zacisznej wie¿yczce. Jej kamienna, na po³y chwastami zaroœniкta wnкka by³a os³oniкta z trzech stron murami. Gdy wyjrza³ przez otwуr strzelnicy, z radoœci¹ stwierdzi³, ¿e wie¿yczka stanowi znakomity punkt obserwacyjny: z jednej strony widaж z niej by³o ca³y wielki dziedziniec, z drugiej — ma³y dziedziniec z pas¹c¹ siк koz¹, a dalej ruiny lewego skrzyd³a zamku. Ten rejon starego zamku zainteresowa³ ch³opca najbardziej. S³ysza³ ju¿ o nim od wujka Pere³ki. Lewe skrzyd³o sta³o siк przecie¿ przyczyn¹ nocnych harcуw zgranej szajki przestкpcуw. Cу¿ kry³o siк we wnкtrzu tych ruin, ¿e mieszkaсcy ¿у³tych namiotуw bronili do nich dostкpu? Inspektor Paragon, ukryty w zacisznej wie¿yczce strzelniczej, bacznie obserwowa³ ruiny lewego skrzyd³a. Otoczone zmursza³ym, wal¹cym siк murem obronnym, zagarniкte niemal ca³kowicie przez falк chwastуw i krzewуw, oplecione kalin¹ i dzikim winem, szczerzy³y jeszcze ku niebu pokruszone zrкby œcian i wкg³уw. Na wprost wie¿yczki znajdowa³a siк smuk³a kolumna podpieraj¹ca wal¹cy siк strop. Pod ni¹ biela³o kilka marmurowych stopni prowadz¹cych do zacienionego wnкtrza jak do tajemniczej jaskini... W³aœnie teraz, gdy obserwowa³ to wejœcie, spostrzeg³ ze zdziwieniem wysuwaj¹c¹ siк z jego g³кbi postaж. By³ to szczup³y mк¿czyzna w jasnych, p³уciennych spodniach i granatowej, sportowej koszuli. Z tej odleg³oœci trudno by³o rozpoznaж jego rysy twarzy. Paragona uderzy³a jedynie bujna czupryna opadaj¹ca na kark nieznajomego. Ch³opiec cofn¹³ siк, wytк¿y³ wzrok... Mк¿czyzna, ktуry stan¹³ na stopniach, rozejrza³ siк uwa¿nie, jakby chcia³ siк upewniж, ¿e nikt go nie œledzi... Potem zszed³ wolno ze stopni i znik³ w cieniu. „Czego on tam szuka?” — myœla³ Paragon. Tajemnicza postaж tak bardzo go zainteresowa³a, ¿e postanowi³ stwierdziж, kim by³ nieznajomy. Szybko i zrкcznie zsun¹³ siк z wie¿yczki i wnet znalaz³ siк pod podziemiami. Teraz bardzo ostro¿nie skrada³ siк w stronк lewego skrzyd³a. W¹ska œcie¿ka prowadzi³a jak nitka wœrуd bujnych zaroœli. Z daleka widaж by³o kamienn¹ kolumnк oœwietlon¹ jaskrawo ostatnimi promieniami s³oсca... Paragon zbli¿y³ siк do kolumny. Naraz z lewej strony, w cieniu, ujrza³ tego samego cz³owieka... Obrуcony do ch³opca plecami, sta³ przed rozpiкtym na sztalugach kartonem i szybkimi ruchami nak³ada³ farby. „Malarz” — pomyœla³ zawiedziony detektyw i westchn¹³ ¿a³oœnie. Malarz odwrуci³ siк gwa³townie, pokazuj¹c blad¹, nie ogolon¹ twarz. — Przepraszam — powiedzia³ rezolutnie ch³opiec. — Widzк, ¿e pan tu historyczne mury uwiecznia. Malarz by³ zaskoczony. — Czego tu szukasz? — zapyta³ opryskliwie. — Przepraszam — powtуrzy³ ch³opiec. Przymru¿ywszy oko doda³: — Czy mo¿na spojrzeж z podziwem na to arcydzie³o? — Nie przeszkadzaj, nie widzisz, ¿e pracujк? — rzek³ ju¿ malarz ³agodniej. Paragon bez zaproszenia zbli¿y³ siк do obrazu. By³a to nie dokoсczona akwarela. Z mokrych jeszcze plam wy³ania³y siк wyraŸne zarysy kolumny i marmurowych schodуw. Ch³opiec pokrкci³ z uznaniem g³ow¹.. — Pierwszorzкdne! Jak ciociк kocham, ja bym czegoœ takiego nie namalowa³! Tym powiedzeniem rozbroi³ malarza. Mк¿czyzna o bladej, zaroœniкtej twarzy parskn¹³ œmiechem. — Interesujesz siк malarstwem? — Trochк... Na wiosnк wymalowa³em cioci drzwi na olejno. Cud nie robota! — cmokn¹³ z podziwem. — I w ogуle lubiк artystуw. — To ³adnie — uœmiechn¹³ siк malarz. — Ciekaw jestem, ile pan za taki jeden obraz za³apie? — Niewiele... niewiele. — To nie warto siк mкczyж. Malarz zatrz¹s³ siк ca³y ze œmiechu. — Masz racjк. Nie warto siк mкczyж. Paragon patrzy³ na akwarelк z min¹ wielkiego znawcy. — £adne to — zauwa¿y³ — ale ja bym co innego namalowa³. — Na przyk³ad? — Na przyk³ad duchy strasz¹ce na baszcie. Twarz malarza spochmurnia³a. — Duchy? A co ty wiesz o duchach? — Ja? — Paragon drasn¹³ go uwa¿nym spojrzeniem. — Wiem tylko tyle, ¿e podobno tu strasz¹. Malarz chwyci³ go mocno za ramiк. — S³uchaj — wyszepta³ — je¿eli wiesz, kto to straszy, to powiedz. Nie bкdziesz ¿a³owa³. Ch³opiec wzruszy³ ramionami. „Ty, braciszku — pomyœla³ — jesteœ za bardzo ciekawy”. Potem powiedzia³ spokojnie: — Gdybym wiedzia³, to bym panu jak na spowiedzi... Ale co ja mogк wiedzieж o duchach? Mnie duchy nie interesuj¹. Malarz uspokoi³ siк. Poklepa³ ch³opca po ramieniu. — Oczywiœcie... oczywiœcie, nie powinieneœ zajmowaж siк takimi sprawami. — Pchn¹³ go lekko. — Ale zmykaj ju¿, bo chcк jeszcze trochк popracowaж. Teraz najciekawsze oœwietlenie. Przymru¿onymi oczami powiуd³ po samotnej kolumnie. Ch³opiec odszed³ kilka krokуw. — Szanowanie — rzuci³ uprzejmie. — ¯yczк, ¿eby pan szybko opyli³ to arcydzie³o. Pstrykn¹³ w daszek i skierowa³ siк w stronк wy³omu w murze. Po chwili przystan¹³, ukry³ siк w zaroœlach. Coœ mi siк ten goœж nie podoba — myœla³. — Dlaczego tak bardzo wypytywa³ o duchy? Dlaczego przesta³ siк œmiaж, gdy tylko wspomnia³em o baszcie? Mo¿e on te¿ ma coœ wspуlnego z tymi strachami? A mo¿e...” Malarz wyda³ mu siк niezwykle podejrzanym osobnikiem. Postanowi³ w³¹czyж go do rejestru przestкpcуw. Zawrуci³ wiкc z myœl¹, ¿e bкdzie go œledzi³. Gdy zbli¿y³ siк do marmurowych stopni, ze zdumieniem spostrzeg³, ¿e po malarzu nie zosta³o ani œladu. — Co u licha — szepn¹³ — przecie¿ zapowiada³, ¿e chce jeszcze malowaж. „Teraz najciekawsze oœwietlenie” — przedrzeŸni³ go w myœli. Rozejrza³ siк. Naraz zda³o mu siк, ¿e ktoœ przemkn¹³ wzd³u¿ ruin za kolumn¹. Rzuci³ siк w tamtym kierunku. Przesadzi³ kilka stopni, wpad³ do ch³odnej, zion¹cej mrokiem sali. By³o tu cicho. Kilka smuk³ych kolumn podpiera³o wal¹cy siк strop. W mroku coœ zaszeleœci³o. Paragon cofn¹³ siк pospiesznie. „Niech mnie wieloryb wypluje — pomyœla³ — je¿eli to nie by³ ten malarz. Ale czego on tu szuka?” Ca³e zdarzenie wyda³o mu siк zastanawiaj¹ce. Wycofa³ siк na ma³y dziedziniec. Tutaj by³o ju¿ zupe³nie ciemno. Pod murami le¿a³ nieprzenikniony mrok. Nasz m³ody detektyw przypomnia³ sobie, ¿e nadinspektor Mand¿aro wyznaczy³ mu wa¿ne zadanie. Postanowi³ wiкc wrуciж na swуj punkt obserwacyjny na wie¿yczce. Gdy wspina³ siк przez wy³om, pomyœla³: „Trzeba mieж oko na tego malarza”. 3 Tymczasem inspektor Pere³ka le¿a³ w ja³owcach za namiotami. Serce ko³ata³o mu w piersi, skуra cierp³a na grzbiecie, a na czo³o wysypywa³ siк zimny pot. Znajdowa³ siк przecie¿ o kilka krokуw od niezwykle groŸnych przestкpcуw. Niedawno ukoсczyli kolacjк. Ma³y Pere³ka tak siк przej¹³ sw¹ funkcj¹, ¿e mimo strachu zanotowa³ w pamiкci ca³e menu. Kolacja sk³ada³a siк z cielкcego gulaszu z puszek, herbaty i chleba z d¿emem. Jak na groŸn¹ szajkк, to niezbyt wykwintny jad³ospis. Musia³ jednak przyznaж, ¿e m³odzi ludzie mieli wspania³e apetyty. Z brzкkiem wyskrobywali resztki jedzenia z mena¿ek, a wielkie pajdy chleba znika³y szybko. By³o ich mo¿e dziesiкciu. Wszyscy m³odzi, opaleni, weseli. A jednak napawali go wzrastaj¹cym lкkiem. Najbardziej ba³ siк brodatego Antoniusza, herszta gangu. Nic wiкc dziwnego, ¿e na moment nie spuszcza³ go z oczu. Œledzi³ ka¿dy jego ruch, stara³ siк us³yszeж ka¿de jego s³owo. Niestety, do jego uszu dochodzi³y tylko strzкpy rozmуw. W³aœnie teraz brodacz zbli¿y³ siк do namiotu i zacz¹³ rozmowк z wysokim m³odzieсcem w d¿insach i wielkim, s³omkowym kapeluszu. — Jak myœlisz, Marek — zapyta³ — kiedy skoсczycie swoj¹ robotк? M³odzieniec wyciera³ mena¿kк. — Nie mam pojкcia, bo znaleŸliœmy nowe przejœcie w podziemiach. Pere³ka zamieni³ siк w s³uch. — To ciekawe — rzek³ Antoniusz. — Nie wiesz, dok¹d ono prowadzi? — Chyba pod basztк. — W takim razie bкdziecie mieli ciekaw¹ robotк. — Tak... poœlemy groto³azуw, bo przejœcie jest cholernie w¹skie. — Myœlisz, ¿e coœ znajdziecie? — Nie wiem, trzeba bкdzie dobrze poszperaж. Niebezpieczna robota... Na tym rozmowa urwa³a siк. Brodacz znik³ w namiocie, a cz³owiek w wielkim kapeluszu odszed³ w stronк lasu. Pere³ka by³ ju¿ pewien, ¿e ci tajemniczy ludzie poszukuj¹ w podziemiach skarbu, o ktуrym wspomina³ Paragon. Dlatego strasz¹ i nie chc¹ dopuœciж do rozbiуrki lewego skrzyd³a. Z drugiego namiotu wy³oni³ siк m³ody cz³owiek w kraciastej koszuli. Zawo³a³ w stronк grupy stoj¹cych na polanie: — Ewa, zbieraj siк, bo ju¿ idziemy. M³oda kobieta, ktуr¹ Pere³ka widzia³ rano z brodaczem, odwrуci³a siк ku wo³aj¹cemu. — Poczekaj chwilк, muszк jeszcze sprawdziж nowe efekty. To powiedziawszy, wesz³a do namiotu. Po jakimœ czasie z namiotu wysunк³a siк przedziwna postaж, ca³a w bieli. G³owк mia³a obanda¿owan¹. Na ramionach mia³a narzucone muœlinowe szaty. Gdy stanк³a, wiatr porwa³ miкkkie, powiewne po³y i rozwia³ je jak skrzyd³a. Pere³ka struchla³. Wiedzia³, ¿e w przebraniu tym wysz³a z namiotu m³oda kobieta, ktуra przed chwil¹ rozmawia³a o nowych efektach, a mimo to ow³adn¹³ nim strach. Bia³a, zwiewna zjawa na tle ciemnego lasu robi³a wstrz¹saj¹ce wra¿enie. Postaж wykona³a kilka tanecznych ruchуw i naraz ca³a zaczк³a œwieciж fosforyzuj¹cym blaskiem, a ze szczeliny miкdzy banda¿ami, w miejscu gdzie znajdowa³y siк oczy, jak dwa roz¿arzone wкgliki b³ysnк³y czerwone œwiate³ka. — Znakomicie! — powiedzia³ m³odzieniec w kraciastej koszuli. — Uwa¿aj tylko, ¿ebyœ nie zahaczy³a sukni¹ o krzaki, bo mo¿esz spaœж z murуw. Zjawa ponownie znik³a w namiocie. Pere³ka odetchn¹³ z ulg¹. Otar³ rкkawem pot z czo³a. Zmieni³ pozycjк i pomyœla³, ¿e taki duch mуg³by w nocy nastraszyж najwiкkszego œmia³ka. Tymczasem m³odzieniec w kraciastej koszuli zbli¿y³ siк do namiotu brodacza. — Antoniusz — zawo³a³ — jak tam dzisiaj z efektami akustycznymi? Z namiotu da³ siк s³yszeж przyjemny, niski g³os brodacza: — Nagraliœmy now¹ taœmк. Bкdzie dzisiaj chуr cierpiкtnikуw i g³osy ³amanych ko³em. Do tego „B³кkitna rapsodia” nagrana od koсca. Mуwiк ci, klasa! Najinteligentniejsze duchy nie wymyœli³yby bardziej potкpieсczych dŸwiкkуw. — A efekty naturalne? — Nie martw siк. Bronek ze swoj¹ grup¹ zejd¹ dzisiaj do podziemi. Bкd¹ jкczeж na nutк „Ciao, ciao bambina”. Antoniusz wy³oni³ siк z namiotu. W zapadaj¹cym zmierzchu jego ruda broda nabra³a ¿ywszych barw i wygl¹da³a groŸniej ni¿ w œwietle dziennym. Brodacz zawo³a³ gromko: — Czy wszyscy gotowi? — Tak, tak — odezwa³y siк poszczegуlne g³osy. — Musimy dzisiaj wystawiж ubezpieczenie, ¿eby nas nie nakryli. S³ysza³em, ¿e w nocy milicja ma urz¹dziж ob³awк. — Ob³awк na duchy — zaœmia³ siк ktoœ w namiocie. — Trzeba uwa¿aж, ¿eby nam ktoœ nie przerwa³ przewodu. W tym momencie Pere³ka, mimo przejmuj¹cego go lкku, zachichota³ cichutko. „Uwa¿ajcie — pomyœla³. — Przewуd jest w naszych rкkach, a Mand¿aro, kiedy zapragnie, bкdzie mуg³ go przerwaж”. Przestкpcy oczywiœcie nie domyœlali siк gro¿¹cych im ze strony detektywуw niespodzianek. Na rozkaz Antoniusza wyruszali ma³ymi grupkami po dwуch, po trzech w stronк zamku. Polana opustosza³a. Tylko w pierwszym namiocie, do ktуrego prowadzi³ przewуd, pali³o siк œwiat³o, a na cienkich œcianach z namiotowego p³уtna widaж by³o wyolbrzymiony, zniekszta³cony przez za³amania cieс cz³owieka. 4 Pokruszone mury starego zamczyska nape³nia³ z wolna gкstniej¹cy mrok. Narasta³a przejmuj¹ca wieczorna cisza, a z ni¹, z g³кbi ciemnych, zaros³ych zielskiem zakamarkуw, pe³za³o coœ, czego nie mo¿na okreœliж s³owami. Coœ, co pulsuje podskуrnie i liczy mijaj¹ce chwile nies³yszalnym oddechem wieczoru. Maniuœ da³ siк opanowaж temu tajemniczemu nastrojowi. Skuli³ siк w ciasnej wie¿yczce, z narastaj¹cym lкkiem oczekiwa³ nadchodz¹cych wydarzeс. D³ugo, bardzo d³ugo nic siк nie dzia³o. Od stygn¹cych murуw szed³ zi¹b. Przenika³ ch³opca do g³кbi. Dopiero gdy na dole odezwa³o siк bicie koœcielnego zegara, zamczysko jakby o¿y³o. Z baszty podniуs³ siк przejmuj¹cy g³os puszczyka. Potem w zaroœlach pod wie¿yczk¹ coœ zaszeleœci³o. Inspektor Paragon wytк¿y³ s³uch. Zdawa³o mu siк, ¿e ktoœ siк zbli¿a. Naraz us³ysza³ ciк¿kie kroki i trzask ³amanych ga³кzi. Po chwili wy³oni³a siк dziwna postaж — coœ niezwykle d³ugiego, cienkiego, na szczud³owatych nogach. Po bia³ej fura¿erce, stercz¹cej na czubku g³owy, Maniuœ pozna³ lokatora z leœniczуwki. Widzia³ go ju¿ po obiedzie, gdy z min¹ hinduskiego maga naprawia³ coœ w swoim staroœwieckim samochodzie. Teraz przypomnia³ sobie ostrze¿enie Mand¿ara: „Trzeba uwa¿aж na tego typa, bo wydaje mi siк bardzo podejrzany”. S³owa te Maniuœ zby³ wtedy jakimœ ¿artem. Czy ka¿dy, kto siк nawinie, jest od razu podejrzany? Ale teraz, gdy jegomoœж zjawi³ siк wœrуd ruin, wyda³o mu siк, ¿e Mand¿aro mia³ dobrego nosa. — Czego on tu szuka o tej porze? D³ugonogi jegomoœж przedziera³ siк przez zaroœla zalegaj¹ce dno ruin lewego skrzyd³a. Kilka razy b³ysnк³a jego elektryczna latarka, wydzieraj¹c z mroku niewyraŸne zarysy murуw i gкstwinк pokrzyw. Jegomoœж brodzi³ w niej jak bocian w makach. Jeszcze raz b³ysn¹³ jasny jкzyk œwiat³a, a potem zapad³a cisza. Jegomoœж znik³ tak nagle, jak nagle siк ukaza³. Paragon pocz¹tkowo chcia³ opuœciж swe stanowisko i pod¹¿yж za bia³¹ fura¿erk¹, ale wnet doszed³ do przekonania, ¿e ma inne, wa¿niejsze zadanie. W ka¿dym razie nieoczekiwane zjawienie siк w³aœciciela przedpotopowego wehiku³u zastanowi³o g³кboko wnikliwego detektywa. „Trzeba siк nim zaj¹ж” — pomyœla³. Zaledwie zd¹¿y³ zanotowaж w pamiкci ten nowy fakt, gdy nagle us³ysza³ czyjeœ kroki na ma³ym dziedziсcu, gdzie do niedawna pas³a siк koza. Na tle murуw przemkn¹³ cieс. Maniusiowi wyda³o siк, ¿e to brodacz. Tymczasem cieс zatrzyma³ siк przed podziemiami i zagwizda³ cicho, jakby kogoœ wywo³ywa³. Maniuœ przylgn¹³ rozpalonym policzkiem do kamiennej flanki. Czujnym uchem ³owi³ ka¿dy szmer. Bystrymi oczami wpatrywa³ siк w ciemnoœci, jak gdyby chcia³ je przebiж na wskroœ. Wnet z czarnej czeluœci podcieni wy³oni³a siк znajoma postaж dziadka. Przybysz szepta³ coœ cicho. Ale starczy g³os dziadka zabrzmia³ ju¿ wyraŸnie: — Panie asystencie, mуwiк, ¿e nie mogк otworzyж. Zakazali. Paragon by³ ju¿ pewny, ¿e to brodacz. Pozna³ go, gdy us³ysza³ jego g³os: — Nie bуjcie siк, dziadku. Dziadek prychn¹³ swoim zwyczajem. — Pan asystent nie bкdzie odpowiada³, ino ja. By³ tu komendant milicji i wypytywa³ siк... Ja ta nie chcк mieж do czynienia z milicj¹. Rуbcie se, co chcecie, a mnie ostawcie w spokoju. Brodacz zastanawia³ siк chwilк. Potem rzek³: — Dobrze... ale niech dziadek nikomu nie mуwi, ¿e tu by³em. — A komu ja bym ta mуwi³? — G³os staruszka zabrzmia³ zupe³nie wyraŸnie. Na tym rozmowa siк urwa³a. Dwa cienie znik³y wœrуd murуw, roztopi³y siк w mroku. „To dziadek te¿ z nimi? — zdumia³ siк Paragon. — Ju¿ wiem, dlaczego mnie tak przepкdza³”. Myœl ta wydawa³a mu siк niedorzeczna. Jak to — strу¿ tego zamczyska w zmowie z groŸn¹ band¹? Coœ tu nie klapuje. Z przyjemnoœci¹ rozprostowa³ zasta³e koœci, przeci¹gn¹³ siк jak kot z³a¿¹cy z przypiecka. Postanowi³ jak najszybciej zawiadomiж Mand¿ara o zaskakuj¹cych i nieoczekiwanych odkryciach. Przedar³ siк ostro¿nie przez wy³om zaroœniкty kalin¹ i wnet znalaz³ siк z powrotem na ma³ym dziedziсcu. By³o tu tak ciemno, ¿e z trudem odnalaz³ ukryt¹ wœrуd chwastуw œcie¿kк. Wysokie mury os³ania³y dziedziniec ze wszystkich stron. Ch³opcu zdawa³o siк, ¿e znajduje siк na dnie mrocznej studni. Spojrza³ w gуrк. Wysoko, ponad ledwie rysuj¹cymi siк murami, migota³y gwiazdy. Nagle zatкskni³ za otwart¹ przestrzeni¹. Ruszy³ ostro¿nie ku podcieniom. Tutaj drogк przecina³a jasna smuga œwiat³a. Le¿a³a jak ¿у³ta sieж zarzucona na pl¹taninк gruzu i zaroœli. W jej bladym dr¿eniu kr¹¿y³y wielkie жmy. Paragon zdumia³ siк — sk¹d tutaj œwiat³o? Dopiero gdy podszed³ bli¿ej, zrozumia³, ¿e w ruinach znajduje siк mieszkanie nocnego strу¿a. By³o ukryte za za³omem murуw, w niszy. Czкœж niszy przegrodzono œcian¹ z cegie³ i w ten sposуb zrobiono izbк dla dziadka. Wiedziony niepohamowan¹ ciekawoœci¹, zbli¿y³ siк do okienka. Wspi¹³ siк lekko na palcach. Zajrza³ do œrodka. Najpierw zobaczy³ szerokie plecy cz³owieka w milicyjnym mundurze. Cofn¹³ siк gwa³townie. „Jeszcze tego brakowa³o, ¿eby mnie w³adza tu przykarauli³a” — pomyœla³, lecz ciekawoœж kaza³a mu zostaж na miejscu. Po chwili podszed³ na palcach pod drzwi. Stara³ siк z³owiж przenikaj¹ce ze œrodka g³osy. Wœrуd ciszy us³ysza³ starczy g³os dziadka: — Mуwiк panu, panie komendancie, ¿e ja tu jestem od pilnowania murуw, a nie od pilnowania duchуw. Z duchami nie chcк mieж nic wspуlnego. Przedstawiciel w³adzy rozeœmia³ siк g³oœno. — Wy, dziadku, dobrze wiecie, co to za duchy, tylko nie chcecie powiedzieж. Dziadek powtуrzy³ z uporem: — Ja siк ta na duchach nie znam. — A kto tu w³уczy siк po nocach? — g³os milicjanta zabrzmia³ groŸnie. — Zamek du¿y, ja jeden nie upilnujк. Nie dam rady. Napiszcie do Zielonej Gуry, ¿eby drugiego strу¿a dali. — A ci studenci z do³u tu nie przychodz¹? — Dniem to przychodz¹. Coœ mierz¹, coœ pisz¹. Mуwi¹, ¿e prowadz¹ naukowe badania. Maj¹ pozwolenie. Tego to ja im zabroniж nie mogк. W dociekliwym umyœle inspektora Paragona powsta³ zamкt. „Co to wszystko znaczy? Studenci — to chyba nie przestкpcy? Dlaczego wiкc udaj¹ upiory i duchy? Dlaczego wystraszyli robotnikуw z baraku? Zaraz, zaraz... Mo¿e dlatego strasz¹, ¿eby robotnicy nie prowadzili robуt przy rozbiуrce lewego skrzyd³a? To przecie¿ jasne! Je¿eli rozebrano by lewe skrzyd³o, to studenci nie mogliby prowadziж badaс...” Dopiero teraz poj¹³ wszystko. „Niech moj¹ g³ow¹ najwiкksze pata³achy w szmaciankк graj¹! — z³orzeczy³ sobie z przekorn¹ radoœci¹. — To ja mam byж inspektorem Scotland Yardu, a nie potrafi³em skapowaж tak prostej sprawy! To przecie¿ dziecinna zabawka, a nie zagadka dla prawdziwego detektywa. Niech mi parszywy bocian uwije na g³owie gniazdo!” W istocie by³ niezwykle zadowolony, ¿e to w³aœnie on odkry³ tajemnicк starego zamczyska. Ale czy odkry³ j¹ do koсca, czy zosta³a ca³kowicie wyjaœniona? Przecie¿ pozosta³ jeszcze do rozszyfrowania dziwny w³aœciciel przedpotopowego pojazdu i... bladolicy malarz, ktуry tak niespodzianie znik³ ze swymi sztalugami. Nie, tajemnica zamku nie zosta³a jeszcze wyjaœniona... Pogr¹¿ony w rozmyœlaniach i dociekaniach nie spostrzeg³, ¿e milicjant skoсczy³ rozmowк z dziadkiem. Dopiero gdy stare drzwi zaskrzypia³y g³oœno, uskoczy³ gwa³townie w bok i schowa³ siк za wystкp muru. W drzwiach ukaza³a siк zwalista postaж komendanta posterunku, a za ni¹ przygarbiona, wysuszona — dziadka. Milicjant stan¹³ w progu, rozejrza³ siк uwa¿nie. — Zdaje mi siк, ¿e tu ktoœ by³ — zwrуci³ siк do dziadka. — To siк tylko panu komendantowi tak zdawa³o — odrzek³ dziadek przekornie. Paragon przyklei³ siк do muru. Czu³ jego kamienn¹ chropowatoœж i wilgotny ch³уd. Przygotowa³ siк do ucieczki. Tymczasem milicjant westchn¹³ ciк¿ko. — Tak, tak, dziadku — powiedzia³ tubalnym g³osem. — Widzicie, jak to z tymi strachami. Przyszliœmy tu dzisiaj i od razu duchy siк przestraszy³y. Zanim jednak wypowiedzia³ ostatnie s³owo, w g³кbi murуw, poza podcieniami, rozleg³ siк piekielny jкk, jakby wszyscy potкpieсcy odezwali siк zgodnym chуrem. Noc o¿y³a, zrobi³o siк jeszcze ciemniej i groŸniej. A potem b³кkitnawy b³ysk przemkn¹³ nad ciemn¹ lini¹ murуw lewego skrzyd³a. Milicjant znieruchomia³ na progu. W œwietle bij¹cym z pokoiku dziadka wygl¹da³ sam jak nieziemska zjawa. Dziadek powiedzia³ z chytr¹ przekor¹: — No, dyж duchy siк nie przestraszy³y. Nowa fraza potкpieсczej muzyki wstrz¹snк³a powietrzem. Zdawa³o siк, ¿e spod murуw odzywa siк ca³a armia niespokojnych duchуw. Milicjant nacisn¹³ na g³owк czapkк. — Ja tu zaraz zrobiк porz¹dek! — zawo³a³ gromkim g³osem. Poprawi³ pas na brzuchu i raŸnym krokiem skierowa³ siк na dziedziniec. Po chwili na kamiennych p³ytach zadudni³y jego kroki. 5 Dziadek sta³ nieruchomo w drzwiach i patrzy³ w ciemnoœж. Paragon przeczeka³, a¿ odg³os energicznych krokуw przedstawiciela w³adzy umilknie, i wrуci³ pod wie¿yczkк. Postanowi³ uprzedziж niesforne strachy przed gro¿¹cym im niebezpieczeсstwem. „Je¿eli one pracuj¹ dla dobra nauki — kalkulowa³ — to niech sobie strasz¹”. Wyszuka³ wy³om w murze prowadz¹cy do lewego skrzyd³a zamku. Kocimi ruchami wspi¹³ siк na mur. Pod nim rozwarta siк ciemna otch³aс. Nie wiedzia³, czy to przepaœж, czy tylko mrok daje z³udzenie tej g³кbi. Zacz¹³ zsuwaж siк ostro¿nie. Mur w tym miejscu by³ wilgotny, poros³y mchem i pn¹czami. Nasz detektyw na prу¿no szuka³ dogodnego stopnia. Naraz wys³u¿one trampki zeœlizgnк³y siк z wystкpu. Paragon zachwia³ siк i run¹³ w dу³... Upad³ na niezwykle gкste krzewy, us³ysza³ trzask ³ami¹cych siк pod nim ga³кzi, a potem zako³ysa³ siк jak na materacu. „Mia³em szczкœcie” — pomyœla³, gdy rozejrza³ siк wokу³ i ujrza³ zwa³y gruzуw. W mroku wygl¹da³y jak fragment ponurej pustyni. Nagle z lewej strony zaroœli odezwa³y siк nieludzkie ryki. Gdyby kogoœ odzierano ¿ywcem ze skуry, nie potrafi³by wydobyж z siebie bardziej ¿a³osnego krzyku. Paragon zrozumia³, ¿e te superjкki nie pochodz¹ z g³oœnika. Wed³ug szkicu Mand¿ara g³oœnik umieszczony by³ bli¿ej zewnкtrznych murуw i doœж wysoko. Te g³osy natomiast dochodzi³y spod ziemi. „Prawdopodobnie Mand¿aro przeci¹³ przewуd — wnioskowa³ Paragon — a studenci zaprosili do wspу³pracy samego chyba diab³a”. Z wielkim trudem wypl¹ta³ siк z gкstych ga³кzi. W zastyg³ej w mroku ciszy co chwila odzywa³y siк te same frazy koszmarnych jкkуw i zawodzeс. A potem znowu niebieskawy b³ysk rozdar³ mrok i na zewnкtrznym murze lewego skrzyd³a ukaza³a siк zwiewna postaж. Œwieci³a zielonkawym, fosforyzuj¹cym blaskiem jak kometa zab³¹kana przypadkowo wœrуd ruin. A gdy zwrуci³a g³owк w stronк, gdzie sta³ Paragon, b³ysnк³y jej czerwone Ÿrenice. Efekt by³ piorunuj¹cy. Paragon a¿ jкkn¹³ z trwo¿nego zachwytu. Chcia³ bli¿ej podejœж ku murom. Ale gdy post¹pi³ kilka krokуw, natrafi³ na prу¿niк. Zdawa³o mu siк, ¿e znowu leci w przepaœж. Wnet jednak uderzy³ o twardy grunt, potoczy³ siк po kamiennych stopniach na dno jakiejœ czarnej wilgotnej zapadliny, w sam œrodek tych og³uszaj¹cych jкkуw. Nie zd¹¿y³ nawet podnieœж g³owy, gdy kilka par r¹k przygniot³o go do ziemi. Jeszcze chwilк s³ysza³ tu¿ nad sob¹ to nieludzkie zawodzenie. Potem nagle wszystko umilk³o. — Co siк sta³o? — powiedzia³ ktoœ napiкtym g³osem. Ci, co go trzymali przygniecionego do ziemi, zaszeptali miкdzy sob¹: — Wci¹gnij go g³кbiej. — Kto to? — Jakiœ ch³opiec. — Sk¹d on tutaj? — Nie zadawaj g³upich pytaс. — Co z nim zrobisz? — Zobaczymy. Dwoje silnych ramion postawi³o go na nogi. Nic nie widzia³, tylko na twarzy czu³ gor¹cy oddech prowadz¹cego go cz³owieka. Po kamiennych, czкœciowo zasypanych gruzem i ¿wirem stopniach schodzili coraz ni¿ej i ni¿ej, jakby opuszczali siк na dno nie koсcz¹cej siк groty. Wreszcie stopnie skoсczy³y siк. W rкku prowadz¹cego b³ysnк³a elektryczna latarka. Ostre œwiat³o chlusnк³o Paragonowi w oczy i oœlepi³o go zupe³nie. Spoza k³uj¹cego s³upa œwiat³a odezwa³ siк g³os: — Co ty tu robisz? Pytanie by³o tak oczywiste, a jednoczeœnie tak zaskakuj¹ce, ¿e Paragon zupe³nie zbarania³. Nie sili³ siк nawet na odpowiedŸ. Sta³ skulony i odwraca³ g³owк, chroni¹c oœlep³e od blasku oczy. Spodziewa³ siк, ¿e za chwilк zaczn¹ go grzmociж. Przed³u¿aj¹ce siк milczenie uwiкz³o w narastaj¹cej ciszy. — No, mуw — us³ysza³ ostry g³os. Ten g³os wyrwa³ go z odrкtwienia. — Tam na dziedziсcu milicja — wyb¹ka³. — Chcia³em was ostrzec. Z boku b³ysnк³a druga latarka i naraz zrobi³o siк jasno. Œwiat³o odbite od ociekaj¹cych wod¹ murуw rozp³ynк³o siк, wydobywaj¹c z mroku dwie postacie. Ich wyd³u¿one cienie zachwia³y siк na œcianach. Cz³owiek, trzymaj¹cy go mocno za ramiк, odsun¹³ siк o pу³ kroku, chc¹c lepiej przyjrzeж siк jego twarzy. — Kto ty w³aœciwie jesteœ? — Ja? — wybe³kota³ ch³opiec. — Paragon! To jedno s³owo roz³adowa³o napiкcie. Cz³owiek z latark¹ puœci³ ch³opca i rozeœmia³ siк nieoczekiwanie. — Paragon? Jaki paragon? — Tak mnie ch³opcy nazywaj¹ — wyjaœni³ Maniuœ pospiesznie. Dopiero teraz odwa¿y³ siк podnieœж g³owк i spojrzeж na tajemniczych przeciwnikуw. Z ulg¹ zobaczy³ dwie m³ode, ogorza³e twarze. — Chcia³eœ nas ostrzec, powiadasz? — Legalnie — odpar³ ju¿ spokojniej Paragon. — Komendant posterunku by³ u dziadka. Na w³asne oczy widzia³em. Na schodach prowadz¹cych do niszy zadudni³y kroki. Wkrуtce o œciany obi³o siк œwiat³o latarek, a za chwilк z g³кbokiego mroku wy³oni³a siк postaж brodacza. Antoniusz, ujrzawszy Paragona, stan¹³ jak wryty. Jego du¿e, niebieskie oczy nape³ni³o zdumienie. — Znam sk¹dœ ptaszka — powiedzia³ wpatruj¹c siк badawczo w ch³opca. Paragon skin¹³ g³ow¹. — Tak, mieliœmy przyjemnoœж... — To ty wczoraj zerwa³eœ mi przewуd? — Mia³em przyjemnoœж zerwaж... ale to nie moja wina. Potkn¹³em siк i... — Dobra, dobra — Antoniusz pokiwa³ z pow¹tpiewaniem g³ow¹ — o tym pуŸniej porozmawiamy. — Naraz zwrуci³ siк do dwуch studentуw. — Zje¿d¿amy, bo milicja przysz³a. — Nakryli kogoœ? — zapyta³ student z latark¹. — Nie. Ale trzeba likwidowaж interes. — A co z nim? — wskaza³ ruchem g³owy na Paragona. — Zabieramy go z sob¹. Wiadomoœж tк dzielny detektyw przyj¹³ ze spokojem. By³ niezwykle ciekawy, dok¹d go zaprowadz¹ i co z nim zrobi¹. Teraz ju¿ nie obawia³ siк studentуw. A zreszt¹ nowa przygoda by³a tak nкc¹ca, ¿e nie nale¿a³o zbytnio zastanawiaж siк nad chwilowym po³o¿eniem. „Mog³oby byж gorzej, ni¿ jest — pomyœla³. — Chyba nie zrobi¹ ze mnie marmolady. Jestem chwilowo zak³adnikiem, a zak³adnikom nie dzieje siк krzywda”. Czarny m³odzieniec, uczesany na je¿a, poprowadzi³ ich krкtymi korytarzami. Jasny jкzyk latarki liza³ lœni¹ce od wilgoci mury, wskazywa³ im drogк. Dno korytarzy zas³ane by³o kamieniami i zalane wod¹. Co chwila ktoœ potyka³ siк w ciemnoœci i przeklina³ soczyœcie. Woda chlupota³a pod trampkami. Zionк³o wilgoci¹ i piwnicznym ch³odem. Wkrуtce jednak wydostali siк do wielkiej, podziemnej sali, podpartej kilkoma smuk³ymi kolumnami, zamkniкtej kamiennym sklepieniem. St¹d po stopniach zaczкli pi¹ж siк w gуrк. Naraz prowadz¹cy ich student zatrzyma³ siк. Zgasi³ latarkк. Z gуry powia³o cieplejszym powietrzem. Student wyszepta³: — Jesteœmy na gуrze! 6 Paragon rozejrza³ siк. Nie mуg³ zrozumieж, gdzie siк znajduj¹. Ponad nimi czarn¹ przewieszk¹ wisia³y wysokie mury. Pod nimi, jak groty wbite w ziemiк, stercza³y ostre czuby œwierkуw. Od lasu szed³ przyjemny powiew, nios¹cy zapach igliwia i ¿ywicy, a nad lasem, na czystym przepastnym niebie, migota³a rozsypka gwiazd. Stromym zboczem zeszli w dу³ i zag³кbili siк w cichy i mroczny las. Dopiero gdy leœnymi œcie¿kami zaczкli okr¹¿aж zamkowe wzgуrze, Paragon zorientowa³ siк, ¿e wyszli z drugiej strony murуw. Wkrуtce stanкli na polanie przed namiotami. W ciemnoœci snu³y siк cienie. S³ychaж by³o ciche rozmowy, szepty i œmiechy. Nastrуj by³ pe³en radosnego podniecenia. — Czy Ewa z ch³opcami ju¿ wrуci³a? — zapyta³ brodacz, zbli¿aj¹c siк do namiotуw. — Jestem, jestem — odpowiedzia³ z mroku kobiecy g³os. — Nie nakryli was? — Nie, wszystko siк uda³o — odpar³ weso³o brodacz. Paragon przypuszcza³, ¿e o nim zapomniano. Myli³ siк jednak, bo Antoniusz w tym momencie uchyli³ p³achty namiotu i zwrуci³ siк do czarnego studenta: — Dawaj tego ma³ego. W namiocie pali³a siк benzynowa lampa. W jej jasnym blasku widaж by³o kilka sk³adanych ³у¿ek z pneumatycznymi materacami, zbity z desek stolik, na nim stos ksi¹¿ek i papierуw, maszyna do pisania, od³amki kamieni, a obok ni¿szy stolik, na ktуrym umieszczono jak¹œ nieznan¹ aparaturк radiow¹. Maniuœ wszed³ do namiotu z hard¹ min¹ i podniesion¹ g³ow¹. Nie mia³ zamiaru kajaж siк ani prosiж o przebaczenie. Podpora Klubu M³odych Detektywуw godnie reprezentowa³a swych kolegуw. Brodacz usiad³ na ³у¿ku, uwa¿nie przyjrza³ siк ch³opcu. Napotka³ nieustкpliwe spojrzenie. Zanim zd¹¿y³ zadaж pierwsze pytanie, Paragon rzek³ spokojnie: — Nie bуjcie siк, ja nikomu nie powiem. To nieoczekiwane oœwiadczenie zaskoczy³o obecnych w namiocie. Antoniusz uniуs³ d³oс do rudawej brody. Mi¹³ w palcach szczeciniaste w³osy. — A co ty w ogуle wiesz? — zapyta³, nie ukrywaj¹c zdumienia. — Detalicznie wszystko. Brodacz zmarszczy³ czo³o. — To ty dzisiaj znowu zerwa³eœ przewуd? — Nie. — W takim razie, je¿eli wiesz wszystko, to powiedz nam, kto to zrobi³. — W celach doœwiadczalnych, panie szefie — paln¹³ Maniuœ, mru¿¹c porozumiewawczo oko. — Ale kto? — To tajemnica. W ka¿dym razie mo¿ecie byж spokojni. To siк ju¿ nie powtуrzy. Myœmy tylko chcieli wiedzieж, jak to jest z tym nowoczesnym elektrotechnicznym straszeniem. Na pe³nych, ³adnie wykrojonych wargach brodacza pojawi³ siк przelotny uœmieszek. — Kto ty w³aœciwie jesteœ? — Mуwi³em, panie szefie... Paragon. Brodacz pokiwa³ g³ow¹. Czarny student, uczesany na je¿a, rozeœmia³ siк g³oœno. Potem wyjaœni³: — Tak go koledzy nazywaj¹. Brodacz pokiwa³ g³ow¹. — Paragon... oryginalne. Ale czego ty w³aœciwie od nas chcesz? Dlaczego stale tutaj siк pl¹czesz? — Myœmy myœleli, ¿e wy... Brodacz uœmiechn¹³ siк zachкcaj¹co. — Nie krкpuj siк. Coœcie myœleli? — ¯e... ¿e poszukujecie w podziemiach skarbu. W namiocie zabrzmia³ g³oœny œmiech. Brodacz po³o¿y³ ch³opcu d³oс na ramieniu. — Ty coœ czarujesz, bracie. — Jak ciociк Franiк kocham, ¿e nie. — Wiкc dlatego nas œledzi³eœ? — Legalnie. — A co z tym skarbem? Nasz detektyw zamyœli³ siк. — Czyta³em, ¿e w takich starych zamkach zdarzaj¹ siк skarby. Zreszt¹, kto to mo¿e wiedzieж? — To znaczy, ¿e poszukujesz tu z kolegami skarbуw? Maniuœ z niesmakiem wyd¹³ wargi. — My na takie drobiazgi nie mamy czasu. Znowu weso³y œmiech nape³ni³ ciasne pomieszczenie namiotu. U wejœcia pojawi³o siк kilku ciekawych. Wœrуd nich Paragon zobaczy³ m³od¹ studentkк, ktуr¹ brodacz nazywa³ Ew¹. Ewa uœmiechnк³a siк do Maniusia przyjaŸnie. — Jaki mi³y ch³opiec. Puœж go Antoniuszu, nie znкcaj siк nad nim. Paragon wzruszy³ ramionami. — Nikt siк tu nade mn¹ nie znкca. A pani — odwzajemni³ siк najmilszym ze swych uœmiechуw — bez pud³a odegra³a rolк atomowego ducha na murach. W teatrze by tak nie zagrali. Klasa! — Z ciebie czarodziej, Paragon — powiedzia³ powa¿nie Antoniusz. — Ty coœ przed nami ukrywasz. — Niech mnie garbata gкœ kopnie, panie szefie! Ja chcк za³atwiж honorowo — oburzy³ siк Maniuœ. — Powiedzia³em, ¿e nie powiem, to nie powiem. Niech ten pan poœwiadczy — wskaza³ gwa³townym ruchem g³owy na czarnego studenta — ¿e chcia³em was ostrzec. Mnie siк te wasze atomowe duchy podobaj¹, a badania naukowe to du¿a rzecz! Ewa klasnк³a w d³onie. — Brawo! Rozs¹dnie mуwi. Antoniusz przyci¹gn¹³ go jeszcze bli¿ej i jeszcze uwa¿niej spojrza³ mu w oczy. — Chcesz za³atwiж honorowo? — Legalnie! — Nie powiesz nikomu? — ¯ebym mia³ zdechn¹ж. — Dajesz s³owo? — Dajк s³owo. — A jeœli s³owa nie dotrzymasz? — Niech mnie dziкcio³y zadziobi¹. — I twoi koledzy te¿ nie powiedz¹? — Gwarantujк. Brodacz nag³ym ruchem wyci¹gn¹³ wielk¹, kosmat¹ d³oс. — Dobrze. Daj grabк. Paragon gorliwie, po doro¿karsku plasn¹³ sw¹ d³oni¹ w d³oс Antoniusza, a potem splуt³ j¹ w mocnym uœcisku. — Przybite — rzek³ powa¿nie. — Przybite — powtуrzy³ Antoniusz. — A teraz wal, bracie, do domu, bo ju¿ pуŸno. Pewnie na ciebie czekaj¹. Na myœl o powrocie do leœniczуwki zrobi³o mu siк niewyraŸnie. Nie uprzedzili bowiem pani Lichoniowej, ¿e wrуc¹ pуŸniej. Chwilк sta³ bezradnie na œrodku namiotu otoczony rozeœmianymi, ¿yczliwie naс spogl¹daj¹cymi studentami. Naraz wzrok jego zahaczy³ o aparaty stoj¹ce na niskim stoliku. — Niez³a rzecz — powiedzia³ z podziwem. — Wywo³ywanie duchуw za pomoc¹ najnowoczeœniejszej techniki na krуtkich falach. — Przeniуs³ spojrzenie z aparatury na Antoniusza i po swojemu przymru¿y³ oko: — Panie szefie, jak ciociк Franiк kocham, my byœmy te¿ z wami chкtnie postraszyli. Brodacz roz³o¿y³ szeroko rкce. — Mуj drogi, straszenie to nie taka prosta sprawa.
ROZDZIA£ CZWARTY 1 „Œniadanie zapowiada siк dzisiaj pogrzebowo” — myœla³ Paragon, zbli¿aj¹c siк do jeziora. Dzieс wsta³ pochmurny. Nad nieruchom¹ tafl¹ wody wisia³a szara, jednostajna p³yta zasnutego niskimi chmurami nieba. O tej porze brzeg by³ jeszcze pusty. Panowa³a poranna cisza. I woda wydawa³a siк zimna, ostyg³a przez noc. Chmury zbiera³y siк nad jeziorem, a nad Klubem M³odych Detektywуw wisia³a istna burza. Wczoraj, gdy ch³opcy wrуcili z wywiadowczej wyprawy, zamiast kolacji dostali takie paternoster, ¿e im w piкty posz³o. Leœniczy zapowiedzia³, ¿e bкd¹ musieli opowiadaж siк przy ka¿dym oddalaniu od domu, a je¿eli jeszcze raz wrуc¹ tak pуŸno, odeœle ich wszystkich do Warszawy. Œniadanie zapowiada³o siк ponuro, gdy¿ leœniczy wprawdzie powiedzia³ ju¿ swoje, ale czeka³o ich jeszcze kazanie od pani Lichoniowej. Najgorsze by³o to, ¿e musieli zachowaж tajemnicк i nie potrafili przedstawiж niczego na swoje usprawiedliwienie. Ha, trudno — doroœli i tak nie zrozumieliby m³odych detektywуw. Dla nich to zapewne zabawa! Sprуbowaliby sami posiedzieж godzinк na zamku wœrуd ciemnoœci i potкpieсczych jкkуw! Zag³кbiony w myœlach Paragon zatrzyma³ siк nad brzegiem. Pod trampkami zaszeleœci³ sypki piasek. Woda sta³a spokojnie jak zakrzep³a. Tylko daleko, na œrodku jeziora, srebrzy³a siк drobnymi zmarszczkami. Przy brzegu by³a tak przejrzysta, ¿e ch³opiec widzia³ dok³adnie ³awicк ma³ych rybek podp³ywaj¹cych pod sitowie. Spoza sitowia wyp³ynк³a para perkozуw. Jeden z ptakуw, ujrzawszy ch³opca, poszed³ jak kamieс pod wodк. Wynurzy³ siк daleko i, nie zwa¿aj¹c ju¿ na nic, ko³ysa³ siк spokojnie. Drugi zaszy³ siк w sitowie. Paragon zrzuci³ z siebie ubranie. Chwilк sta³ jeszcze wpatrzony w oddalaj¹cego siк ptaka. Potem, bryzgaj¹c czarnymi od kurzu nogami, rzuci³ siк w wodк. Pocz¹tkowo wyda³a mu siк zimna, ale w miarк p³ywania rozgrzewa³ siк. Kilkanaœcie metrуw od brzegu zanurkowa³ do dna. Otworzy³ oczy. Zielonkawa jak szk³o woda falowa³a lekko wokу³ niego. Na dnie le¿a³ czysty piasek, a na piasku porzucone muszle. Z³apa³ jedn¹, wyp³yn¹³ z ni¹ na powierzchniк. Zdawa³o mu siк, ¿e pozby³ siк wszelkich k³opotуw. Naraz us³ysza³ g³oœne wo³anie: — Paragon! Hej, Paragon! Spojrza³ w stronк brzegu. Od lasu bieg³ Pere³ka. Spoza wysokich trzcin widaж by³o jego krуtko ostrzy¿on¹ g³owк. Dobieg³ do brzegu i zawo³a³ jeszcze raz, zagarniaj¹c rкk¹ powietrze. Maniuœ podp³yn¹³ do niego. — Czego siк tak wydzierasz? Co siк sta³o? Pere³ka nie mуg³ z³apaж oddechu. — Ty — wyrzuci³ z siebie dysz¹c — wielka sensacja! Znik³ Marsjanin! — Jaki Marsjanin? — No, ten z poddasza. Maniuœ wyszed³ z wody. Otrz¹sn¹³ siк jak zmoczony pies. — Jak to: znik³? — Po prostu nie ma go. — To siк znajdzie. Pere³ka spojrza³ na niego karc¹co. — Taka bomba, a ty, bracie, nic. — Bo nie mogк tego wszystkiego zrozumieж. Znik³, rozp³yn¹³ siк, wyparowa³? Pere³ka skrzywi³ siк. — Nie wyparowa³, tylko Trociowa posz³a na gуrк ze œniadaniem, puka, a tu drzwi zamkniкte. — A co, mia³y byж otwarte? — Nie o to chodzi — ¿achn¹³ siк Boguœ. — W œrodku nikogo nie by³o, ani Marsjanina, ani jego czarnej walizy. Mand¿aro mуwi, ¿e to pewnie jakiœ szpieg. Maniuœ z³apa³ koszulк. Wytar³ ni¹ twarz. — Na szpiega, bracie, za chudy. — W ka¿dym razie jakiœ przestкpca. Paragon zrzuci³ mokre slipy. Wci¹gn¹³ spodnie. — Kiedy on zwia³? — O, w³aœnie! — wykrzykn¹³ Pere³ka. — Ulotni³ siк jak duch. Nikt go nie widzia³. — A samochуd? — Samochуd stoi, jak sta³. Maniuœ zarzuci³ na ramiк koszulк. — Ciekawe — powiedzia³ z przejкciem. — Sam zwia³, a samochуd zostawi³? Coœ w tym musi byж... — Coœ w tym musi byж — powtуrzy³ najmniejszy z trzech detektywуw. — Mуwi³eœ, ¿e widzia³eœ go wczoraj na zamku. — Legalnie. — By³ z walizk¹? — Nie. — W takim razie ulotni³ siк w nocy. — W takim razie ulotni³ siк w nocy — powtуrzy³ Paragon akcentuj¹c ka¿de s³owo. Potem strzeli³ palcami: — Niech mnie hipopotam po³knie, jeœli w tej ca³ej historii nie ma zagadki kryminalnej. Pobiegli do leœniczуwki. Kiedy wpadli na podwуrze, stanкli z rozdziawionymi gкbami. Na werandzie zobaczyli bowiem okaza³¹ postaж komendanta posterunku. Sier¿ant Antczak rozmawia³ z pani¹ Lichoniow¹. Paragon zbli¿y³ siк ostro¿nie do werandy, zatrzyma³ siк przy schodkach i udaj¹c, ¿e wykrкca mokre slipy, ³owi³ uchem rozmowк. — Jak on siк nazywa? — pyta³ przedstawiciel w³adzy. Pani Lichoniowa unios³a ku niebu swe ³agodne oczy. — Mуj Bo¿e, ¿ebym to ja wiedzia³a. — Przecie¿ go pani zameldowa³a. — Mуj Bo¿e — westchnк³a pani Lichoniowa — nie zd¹¿y³am go nawet zameldowaж. — To niedobrze! To niedobrze! — mrukn¹³ sier¿ant. — To znaczy — pani nawet nie wie, kto znikn¹³ z pani mieszkania? Gospodyni westchnк³a: — Doprawdy nie wiem. W tym momencie z kuchni wysunк³a siк jasna g³owa szefa detektywуw, Mand¿ara. Po niezwykle powa¿nej i skupionej twarzy ch³opca mo¿na by³o poznaж, ¿e od samego pocz¹tku przys³uchiwa³ siк rozmowie. — Mam pomys³ — zwrуci³ siк do sier¿anta. — Trzeba tylko sprawdziж numer rejestracyjny samochodu i w ten sposуb dowiemy siк, jak siк ten pan nazywa. Na pe³nej twarzy przedstawiciela w³adzy pojawi³ siк grymas niezadowolenia. Sier¿ant nie lubi³, gdy ktoœ wtr¹ca³ siк w jego s³u¿bowe sprawy. Surowym spojrzeniem zmierzy³ ch³opca. — Zmiataj mi st¹d! — tupn¹³, a¿ deski zatrzeszcza³y. — To nie twoje sprawy. IdŸ siк bawiж albo... — wykona³ nieokreœlony ruch rкk¹, kwituj¹c rozmowк. Potem zwrуci³ siк do gospodyni: — Czy mуg³bym zobaczyж ten pokуj? Po chwili oboje wchodzili po trzeszcz¹cych schodach na poddasze. Ch³opcy zostali na dole. Gdy na gуrze trzasnк³y drzwi, Mand¿aro wyszepta³ z przejкciem: — Panowie, mamy now¹ robotк. Na werandzie ukaza³a siк czarna postaж Trociowej. Kobiecina trzyma³a w rкku warz¹chew oblepion¹ kaszk¹ mann¹. Oczy mia³a wystraszone, twarz poblad³¹. — Mnie od razu nie podoba³ siк ten pan — powiedzia³a g³osem st³umionym. — Jak mo¿na by³o wynajmowaж mu mieszkanie? Teraz bкd¹ same k³opoty. — Unios³a w gуrк warz¹chew, jakby chcia³a ni¹ komuœ pogroziж. — Taki by³ tajemniczy. S³owa z nikim nie zamieni³. Mуwiк wam, ch³opcy, mnie siк on nie podoba³. — Mnie tak¿e — wtr¹ci³ Mand¿aro. — To typowy okaz przestкpcy. Trociowa z obrzydzeniem zerknк³a w stronк schodуw. — le mu z oczu patrzy³o. — Zni¿y³a g³os do œwiszcz¹cego szeptu: — Mуwiк wam, on na pewno mia³ coœ wspуlnego z tymi duchami na zamku — pogrozi³a warz¹chwi¹, jakby w ten sposуb chcia³a potкpiж wszystkie ciemne si³y, zamrucza³a jakieœ przekleсstwo i wycofa³a siк do kuchni. Ch³opcy jak na komendк parsknкli œmiechem. — Zradiofonizowane duchy z wy¿szym wykszta³ceniem — rzek³ Paragon, mru¿¹c porozumiewawczo oko. Mand¿aro traci³ go ³okciem. — Te, je¿eli Marsjanin by³ wieczorem na zamku, to on... to on mo¿e ma coœ wspуlnego ze skarbami. — Dobrzeœ to wykombinowa³. Mnie siк zdaje, ¿e on ukry³ siк w zamku. — I poszukuje skarbуw — wyrwa³ siк Pere³ka. Paragon uœmiechn¹³ siк do najmniejszego detektywa. — Brawo! Inspektor Pere³ka robi wielkie postкpy. Ja te¿ tak myœlк, ¿e on poszukuje w podziemiach jakichœ skarbуw. Mand¿aro zamyœli³ siк. — To przecie¿ nie wiadomo. Sk¹d wiesz, ¿e ukrywa siк w podziemiach zamku? — Widzia³em na w³asne oczy, jak zszed³ do piwnic. — To znaczy, ¿e tam musi byж jakieœ zejœcie. — Legalnie. — A co zrobi³ z czarn¹ waliz¹? Przecie¿ jej nie mia³ przy sobie. — Po walizк mуg³ wrуciж w nocy. — A co w niej by³o? Paragon wzruszy³ ramionami. — Ba, gdybym ja wiedzia³... Mand¿aro uniуs³ d³oс do czo³a. — Tak, to ciekawe... S³uchajcie, mo¿e on by³ w zmowie z tym malarzem? — Mo¿liwe — wyszepta³ Paragon — ale to wszystko mgliste domys³y. Trzeba koniecznie sprawdziж. — O, w³aœnie — podj¹³ gorliwie Mand¿aro — mamy now¹ zagadkк. Wyj¹³ swуj nieroz³¹czny notes i szybko zapisa³: Sprawa numer dwa — Marsjanin. — Bкd¹ jednak pewne trudnoœci — zauwa¿y³ rozs¹dnie Paragon. — Dzisiaj nie wolno nam oddalaж siк od leœniczуwki. — Legalnie — stкkn¹³ Pere³ka. Mand¿aro pokiwa³ g³ow¹. — Wy zawsze wyszukujecie trudnoœci. Czy nie przypominacie sobie, ¿e Sherlock Holmes, zanim przyst¹pi³ do akcji, zamyka³ siк u siebie na gуrze, gra³ na skrzypcach, pali³ fajkк, pi³ herbatк za herbat¹ i myœla³. Nic straconego, bкdziemy mieli czas do namys³u. W tym momencie zatrzeszcza³y schody, a na gуrze ukaza³y siк wysokie buty komendanta posterunku. Ch³opcy rozst¹pili siк z respektem. Sier¿ant nie przypuszcza³ nawet, ¿e przechodzi obok m³odych detektywуw, ktуrzy w przysz³oœci jeszcze dobrze nam¹c¹ mu wody. Tymczasem, nie zwracaj¹c na nich uwagi, rzek³ do pani Lichoniowej: — Je¿eli jest samochуd, to mam nadziejк, ¿e w³aœciciel te¿ siк znajdzie. To jakiœ dziwak albo pomylony. Gospodyni westchnк³a: — Da³by Bуg, ¿eby to siк dobrze skoсczy³o. — Zap³aci³ pani za ca³y miesi¹c? — Tak. — To czego pani siк martwi? — Dziwna sprawa, panie komendancie, a ja lubiк przede wszystkim ³ad i porz¹dek. — Niech pani bкdzie spokojna, a jakby ktoœ pyta³ siк o niego, to niech mnie pani zawiadomi. Uniуs³ d³oс do daszka i oddali³ siк wolnym, ko³ysz¹cym siк krokiem. Przechodz¹c obok przedpotopowego wehiku³u, spojrza³ naс z odraz¹ i pogard¹. Mand¿aro zamieni³ z ch³opcami porozumiewawcze spojrzenie. — Dobra jest — szepn¹³ — on nie ma ochoty zajmowaж siк t¹ spraw¹. 2 — Jakoœ nam oblecia³o — szepn¹³ Pere³ka, pa³aszuj¹c z apetytem kaszк mannк obficie okraszon¹ mas³em. — Dziкki szanownemu Marsjaninowi burza przesz³a bokiem i zapowiada siк miejscowe rozpogodzenie — dorzuci³ Paragon. Mand¿aro siedzia³ zamyœlony. Widaж by³o, ¿e przej¹³ siк rol¹ Sherlocka Holmesa. Myœla³ tak intensywnie, ¿e gdy Paragon spojrza³ na swego szefa, zda³o mu siк, ¿e w jego g³owie trzeszcz¹ komуrki mуzgowe, a myœli promieniuj¹ jak cia³o radioaktywne. A jednak œniadanie nie przesz³o tak g³adko, jak siк spodziewali. Pani Lichoniowa postawi³a na stole dzbanek z kaw¹, zatrzyma³a siк i powiod³a po ch³opcach ura¿onym spojrzeniem. — Macie dobre apetyty, ³apserdaki. W³aœciwie nie powinnam wam daж œniadania. ¯ebyœcie wiedzieli, co ja prze¿y³am. Ch³opcy opuœcili g³owy i utkwili wzrok w nylonowym obrusie. Paragon prуbowa³ ratowaж sytuacjк. — Taka wdechowa ta kaszka, pro... pani, ¿e grzechem by³oby jej nie zjeœж. Takiej kaszki nawet w „Bristolu” siк nie dostanie. Tym razem gospodyni nie zwrуci³a uwagi na komplementy ch³opca. — Co ja siк strachu przez was najad³am. Ju¿ chcia³am iœж na milicjк. Jak mo¿na tak pуŸno w³уczyж siк po nocy? — Nie mieliœmy, ciociu, zegarka — wtr¹ci³ niefortunnie Pere³ka. To jeszcze bardziej rozsierdzi³o ³agodn¹ pani¹ Lichoniow¹. Uderzy³a piкœci¹ w stу³, a¿ kubki podskoczy³y i zabrzкcza³y ³y¿eczki. — Waszym psim obowi¹zkiem jest przyjœж na kolacjк, a potem jazda spaж! — W tym miejscu g³os jej siк za³ama³, przeszed³ w ³agodn¹ skargк: — Pomyœlcie, co by to by³o, gdybyœcie byli blisko zamku. Tam straszy, a wy... — Prze¿egna³a siк szybko. — W imiк Ojca i Syna, nie mogк nawet wyobraziж sobie! Paragon kopn¹³ pod sto³em Pere³kк. Ten zamruga³ tylko rudawymi rzкsami i zrobi³ tak¹ niewinn¹ minк, jakby w tej chwili spad³ z nieba. Paragonem wstrz¹sn¹³ wewnкtrzny œmiech. Zd³awi³ go jednak szybko i odezwa³ siк pokornym g³osem: — Niech mi w³osy na podniebieniu wyrosn¹, jeœli to siк jeszcze powtуrzy. Gospodyni zwrуci³a ku niemu pe³ne wzruszenia oczy. — Ty, Paragon, jesteœ z nich najrozs¹dniejszy. Powinieneœ ich pilnowaж. Paragon podniуs³ szelmowsko g³owк. — Zrobione, pro... pani. Teraz bкd¹ chodziж jak w przedszkolu, za r¹czkк — i pos³a³ Pere³ce porozumiewawcze mrugniкcie. Pani Lichoniowa ze zrozumieniem pokiwa³a g³ow¹. — Pamiкtajcie, ¿eby mi to by³o ostatni raz, bo was odeœlк do Warszawy. — Jak w przedszkolu, pro... pani — powtуrzy³ Paragon. — No, chcia³abym wiedzieж — zabra³a pust¹ wazк po mannie, drobnymi kroczkami poszybowa³a w stronк kuchni. W drzwiach odwrуci³a siк jeszcze. — Taki prezent dosta³am od was na imieniny. Wstyd! Gdy znik³a w kuchni, ch³opcy odetchnкli z ulg¹. — Ni¿ baryczny ustкpuje — powiedzia³ Paragon. — Zanosi siк na rozpogodzenie. — Naraz zwrуci³ siк do Pere³ki: — Te, Boguœ, kiedy twojej cioci imieniny? — Jutro. — Oczywiœcie, piкtnasty sierpnia, Marii. Czegoœ nam nie przypomnia³? — A co chcesz zrobiж? — spyta³ wyrwany z zamyœlenia Mand¿aro. — Jak to: co? Trzeba po warszawsku, z honorem, jakiœ prezent zorganizowaж. — Nie mamy forsy. — Jesteœmy, ¿e tak powiem, na goœcinnym garnuszku, to nale¿y ruszyж elektronowym mу¿d¿kiem. Nie bуjcie siк, Paragon coœ wykombinuje. — Mo¿e byœmy przynieœli kwiaty? — zaproponowa³ Pere³ka. — Gdzie masz, bracie, kwiaty? — skrzywi³ siк Mand¿aro. — Na plebani!. Paragon cmokn¹³ zniecierpliwiony. — Odpada. Detektywom nie wypada organizowaж wi¹zanki na plebanii. Ja ju¿ forsк wykombinujк. Mand¿aro przerazi³ siк. — Tylko ¿eby nie by³o wsypy, Paragon. — Jakiej wsypy?! — obruszy³ siк Maniuœ. — Wszystko bкdzie korekt. Wezmк wуzek, pуjdк na stacjк i odwiozк goœciom walizki. Dobry pomys³? — Fenomenalny! — zawo³a³ z podziwem Pere³ka. — Ja ci pomogк. — Pуjdziemy z tob¹ — rzek³ Mand¿aro. — Myœlcie lepiej, jak rozwi¹zaж sprawк Marsjanina. Z reszt¹ sam sobie poradzк. W sprawach finansowych to ze mnie specjalista. Dwa razy obrуcк i bкdzie kapita³ na prezent. — A co kupimy? — Nie ma zmartwienia, ciocia Pere³ki bкdzie zachwycona. Mo¿e nam wreszcie przebaczy. 3 Po œniadaniu atmosfera nieco siк oczyœci³a. Leœniczego nie by³o od rana. Poszed³ na wyr¹b dopilnowaж robotnikуw leœnych. Pani Lichoniowa krz¹ta³a siк wokу³ gospodarstwa. Z daleka s³ychaж by³o jej piкkny, wysoki g³os, jak œpiewa³a „Kuku³eczkк”. Prawdopodobnie min¹³ jej gniew, a codzienne zajкcia kaza³y zapomnieж o k³opotach z ch³opcami. Stara Trociowa siedzia³a na werandzie. Obiera³a na obiad ziemniaki. Jej szara, pomarszczona twarz co chwila zwraca³a siк ku murom stercz¹cej nad lini¹ lasu baszty. Staruszka jeszcze raz prze¿ywa³a okropnoœж dwуch ostatnich wieczorуw i docieka³a, co to takiego mog³o siк zdarzyж, ¿e w zamku przebudzi³y siк z³e duchy. W leœniczуwce panowa³ spokуj. Paragon poszed³ do wozowni sprawdziж stan rкcznego wуzka, za pomoc¹ ktуrego mia³ zamiar zbiж kapita³ na kupno prezentu. Do tej pory jednak nie wiedzia³, co to ma byж za prezent. Gdyby mia³ du¿o pieniкdzy, kupi³by piкkny, jedwabny szal, taki sam, jaki ciocia Frania przechowywa³a w kufrze na Gуrczewskiej. By³ to karminowy szal z piкknymi, czarnymi rу¿ami. Ale takiego szala nie kupi, choжby codziennie odwozi³ goœciom walizki. Z zamyœlenia wyrwa³ go Pere³ka. Zjawi³ siк w drzwiach wozowni z niezwykle tajemnicz¹ min¹. — Gdzie Mand¿aro? — zapyta³ na wstкpie. — Szef w naszym namiocie myœli, jak rozwi¹zaж sprawк Marsjanina. Je¿eli mu g³owa pкknie, to, dajк s³owo, nie moja wina. Pere³ka zbli¿y³ siк do Paragona. — Te, s³uchaj — wyszepta³ — mo¿e by tak iœж tam na gуrк, do Marsjanina? — Gdzie, na zamek? — Nie, do jego pokoju. — Po jakiego jasnego go³¹bka? — Mo¿e on tam coœ zostawi³. Paragon uniуs³ d³oс do czo³a. — Niez³y pomys³. ¯e ja te¿ o tym nie pomyœla³em! — No, widzisz, teraz Pere³ka musi za was dedukowaж — powiedzia³ z dum¹ ma³y detektyw. Rozejrzeli siк, czy nikt ich nie widzi. Drzwiami od podwуrza weszli do kuchni, przez ciemny korytarz przeœliznкli siк na schody. Skradali siк cicho na palcach, by zeschniкte deski nie trzeszcza³y. Na koсcu schodуw natrafili na drzwi. Paragon nacisn¹³ klamkк. Stary zamek zazgrzyta³ i puœci³. Pchniкte drzwi ods³oni³y ma³y, mansardowy pokoik. — Jak on tu siк zmieœci³? — wyszepta³ Paragon. Pere³ka uniуs³ palec do ust. — Psss! Bo nas ktoœ us³yszy. Pokуj by³ ma³y, ale, wbrew zapewnieniom gospodyni, jasny i przytulny. Drewniane œciany pachnia³y œwie¿ym pokostem, a w uchylonym oknie a¿ pieni³o siк od czerwonych pelargonii. Z okna widaж by³o czuby drzew, a nad nimi wynios³¹ basztк zamczyska. Ch³opcy stanкli w progu. D³ug¹ chwilк wodzili po pokoju rozognionymi oczyma. Po chwili, gdy och³onкli z pierwszego wra¿enia, zabrali siк do poszukiwaс. Na pod³odze le¿a³o kilka starych gazet i zmiкtych papierkуw. Rozwijali je starannie, w nadziei, ¿e odnajd¹ przynajmniej drobny œlad, ktуry by im pozwoli³ zadzierzgn¹ж w¹tek œledztwa. Lecz za ka¿dym razem doznawali rozczarowania. Wreszcie zatrzymali siк przed ³у¿kiem. By³o jeszcze zaœcielone. Paragon zlustrowa³ je bacznym spojrzeniem. — Ciekawe — powiedzia³ jakby do siebie. — Jeszcze w nocy le¿a³ tutaj Marsjanin... Naraz zwrуci³ siк do Pere³ki: — Te, a mo¿e... coœ pod ³у¿kiem? Pere³ka w mig zrozumia³ myœl przyjaciela. Jak bramkarz w robinsonadzie rzuci³ siк na pod³ogк i kocimi ruchami wczo³ga³ pod ³у¿ko. Przez chwilк wystawa³y mu tylko piкty. Potem spod ³у¿ka wydoby³ siк triumfalny okrzyk: — Jest! — Co jest? — Notes i jakaœ mapka. — Dawaj piorunem! Pere³ka wyskoczy³ spod ³у¿ka zziajany, ze zmierzwionymi w³osami i roziskrzonymi oczami. W d³oni trzyma³ notes w ¿у³tej, plastykowej oprawie i ma³¹ mapkк, wyrysowan¹ na pergaminowym papierze. Podeszli do okna. Paragon wydar³ mu z rкki notes. Nerwowo zacz¹³ wertowaж kartki. Najpierw odnaleŸli kilka numerуw telefonуw z warszawskimi adresami, potem jakieœ tajemnicze notatki. Pismo by³o niewyraŸne, wiкc mozolili siк wspуlnie, by odczytaж przynajmniej fragmenty zapiskуw. Tu¿ za numerami telefonуw, na pierwszej stronie notatek, widnia³o serce przebite strza³¹, a obok napis drukowanymi literami: ZIUTEK — Ciekawe — wyszepta³ Pere³ka. — Mo¿e to jakiœ szyfr? Paragon skrzywi³ siк. — Zalatuje mi jak¹œ romantyczn¹ histori¹. I pismo wydaje mi siк babskie. — Mo¿e to dla zmylenia s³u¿by œledczej — szepn¹³ Pere³ka. — To siк oka¿e — rzek³ niezwykle powa¿nie Paragon. — Czytaj dalej. Szkoda, ¿e w naszej brygadzie nie mamy specjalisty grafologa. Nachyli³ siк nad notesem i nosem ora³ kartkк zapisan¹ drobnym pismem. Sylabizowa³: W poniedzia³ek sukienka z pralni... Œroda, godz. 5, randka z Z. List do Lali... Mira, ma³pa, nie odda³a 100 z³... 10 dkg m¹ki, 2 jaja, dwie ³y¿ki œmietany, 5 dkg margaryny... Paragon parskn¹³ œmiechem. — Jak ciociк Franiк kocham, przepis na ciastka. Ale Pere³ka upar³ siк. — Mуwiк ci, ¿e to szyfr. S³awni przestкpcy, a zw³aszcza szpiedzy, pos³uguj¹ siк zawsze szyfrem. Serce przebite strza³¹ mo¿e oznaczaж na przyk³ad... — Na przyk³ad co? — zapyta³ sceptycznie Paragon. — Byle co. Mo¿e jednostkк wojskow¹ albo miejsce ukrycia skarbu. — Dobrze, a gdzie masz klucz do odczytania szyfru? — Trzeba wydedukowaж. — W jaki sposуb? — Na przyk³ad: Mira, ma³pa, nie odda³a 100 z³ — to mo¿e byж: 100 metrуw na prawo znajduje siк sk³ad amunicji. Paragon pokiwa³ g³ow¹. — Z ciebie kosmiczny fantasta. Tyœ powinien zamiast £ajki lataж w miкdzyplanetarnych przestrzeniach. Mira jest na pewno ma³p¹, bo nie odda³a pieniкdzy. Pere³ka skrzywi³ siк. Przykro mu by³o, ¿e Paragon tak bezpardonowo zburzy³ jego koncepcjк o szyfrze. Broni³ siк jeszcze: — No, dobrze, ale sk¹d ten notes znalaz³ siк pod ³у¿kiem Marsjanina? — Czy tylko Marsjanin mieszka³ w tym pokoju? Przed nim mog³a mieszkaж jakaœ pani, ktуra przebi³a strza³¹ serce Ziutkowi. Kapujesz? — Kapujк — ust¹pi³ niechкtnie Pere³ka — ale w ka¿dym razie musimy schowaж ten notes. A nu¿ oka¿e siк, ¿e to szyfr? Paragon nie odpowiedzia³. Jego spojrzenie przesunк³o siк na mapkк. Wzi¹³ j¹ z rкki Pere³ki i przyjrza³ siк uwa¿nie. — O! — zawo³a³. — Tu mamy prawdziwy dokument! Patrz, bracie! Plan ca³ego zamku! Chwilк wydzierali sobie z r¹k szeleszcz¹cy arkusz pergaminowego papieru. Na szczкœcie papier okaza³ siк mocny i przetrwa³ ten napad niecierpliwoœci. Ch³opcy zgodnie pochylili g³owy nad tajemniczym planem. Nie ulega³o w¹tpliwoœci, ¿e by³ to plan zamku, a raczej jego podziemi, gdy¿ nadziemne mury zaznaczone by³y jedynie przerywan¹ lini¹. Mo¿na by³o rozpoznaж g³уwn¹ basztк, gotyck¹ bramк, dziedziniec ze studni¹ i lewe skrzyd³o z pozosta³ymi jeszcze strzelnicami. Ale g³уwny temat mapy stanowi³y podziemia. Paragon wpad³ na to pierwszy, rozpoznawszy zejœcie z lewego skrzyd³a do tajemniczego korytarza, ktуrym ubieg³ej nocy wydosta³ siк wraz ze studentami na zewn¹trz murуw. — Panie inspektorze Albinowski! — zawo³a³ grzmoc¹c po ramieniu Pere³kк. — Zrobiliœmy epokowe odkrycie kryminolo-lo-lo... — jкzyk utkn¹³ mu na œrodkowej sylabie i odmуwi³ pos³uszeсstwa. Pere³ka podskoczy³ z uciechy. — To ja znalaz³em tк mapк. — Legalnie. Dostaniesz za to order albo Marsjanin upiecze ciк na kosmicznych promieniach ultrafio³kowych. Grunt, ¿e mamy plan tajemnych przejœж. Teraz mo¿emy na w³asn¹ rкkк szukaж skarbуw. Pere³ka spojrza³ na przyjaciela z wyrazem ni to uznania, ni przera¿enia. — Paragon, czy ty naprawdк myœlisz, ¿e tam s¹ ukryte skarby? Maniuœ wyd¹³ wargi. — Mam nadziejк, ¿e Marsjanin nie szuka pod baszt¹ chrab¹szczy majowych. Po co by tam taska³ czarn¹ walizkк? Rozumiesz: czarn¹! Nie br¹zow¹ ani w kratkк, tylko czarn¹... Pere³ka patrza³ na Paragona jak urzeczony. — Rzeczywiœcie, czarn¹... W tym coœ musi byж. — A tu patrz, bracie! — Paragon trzepn¹³ d³oni¹ w mapkк. — Widzisz te tajemnicze znaki? Pere³ka ni¿ej pochyli³ g³owк nad planem. Istotnie, ca³y plan upstrzony by³ dziwnymi znakami. Najczкœciej powtarza³y siк krzy¿yki, kу³ka i kwadraciki w najrozmaitszych barwach. Widnia³y rуwnie¿ drukowane litery i cyfry. W dwуch miejscach znaki przybra³y kszta³t nietoperzy. To najbardziej zastanowi³o m³odych detektywуw. — Kapujesz? — zapyta³ szeptem Paragon. — Nic nie kapujк — Pere³ka zaprzeczy³ ruchem g³owy i spojrza³ b³agalnie na przyjaciela. — To jest w³aœnie tajemniczy szyfr Marsjanina i jego wspуlnikуw. — Jakich wspуlnikуw? — On musi mieж wspуlnikуw. Sam by siк nie odwa¿y³ zejœж w podziemia. Te znaki zaprowadz¹ nas do skarbu. Pere³ka patrzy³ z respektem. — Paragon — wyszepta³ — mу¿d¿ek rzeczywiœcie masz elektronowy. Ja bym na to nie wpad³. — G³upstwo — uœmiechn¹³ siк Paragon. — Jestem teraz pewien, ¿e trafiliœmy na œlady poszukiwaczy skarbуw. Pere³ka zatar³ d³onie i podskoczy³ kilka razy jak konik polny. — To jest naprawdк powa¿ne zadanie. Trzeba zawiadomiж Felka. Paragon przymru¿y³ oko. — Pan nadinspektor Mand¿aro ³amie sobie ³epetynк, a myœmy wpadli na trop... — Tylko, Paragon, nie b¹dŸ œwica i powiedz mu, ¿e to ja pierwszy znalaz³em tк mapк. — To siк samo przez siк rozumie. Zostaniesz przedstawiony do pochwa³y. 4 Kiedy ch³opcy weszli do sza³asu, nadinspektor Mand¿aro le¿a³ na cetynie pogr¹¿ony w ca³kowitej zadumie. W d³oni trzyma³ nieod³¹czny notes. Dedukowa³. Na jego widok Paragon uœmiechn¹³ siк cierpko, zamieni³ porozumiewawcze spojrzenie z Pere³k¹ i zapyta³ z nutk¹ kpiny: — Czy pan nadinspektor rozpracowa³ ju¿ sprawк Marsjanina? — Nie przeszkadzaж — rzek³ z grobow¹ powag¹ Mand¿aro. — Mam ju¿ pewn¹ koncepcjк. Zdaje mi siк, ¿e ten Marsjanin znikn¹³ z poddasza, ¿eby zmyliж w³adze œledcze. W tym celu zostawi³ na podwуrzu samochуd, ktуry nie przedstawia ¿adnej wartoœci. Sam zaœ ulotni³ siк wraz z czarn¹ waliz¹. — Uhm — potwierdzi³ Paragon, tr¹caj¹c ³okciem Pere³kк. — Dlatego w³уczy³ siк wczoraj po zamku. — W³уczy³ siк po zamku, ¿eby go ktoœ zobaczy³. Na tym w³aœnie polega jego podstкp. Tymczasem mуg³ wyjechaж nocnym poci¹giem... — Lipa z sosn¹ rуwno rosn¹ — przerwa³ mu nagle Pere³ka. Mand¿aro zgromi³ go spojrzeniem. — Co chcia³eœ przez to powiedzieж? — ¯e twoja metoda dedukcji jest, niestety, do chrzanu. Mand¿aro zerwa³ siк. Stan¹³ naprzeciwko Bogusia. — Inspektorze Albinowski, przywo³ujк ciк do porz¹dku! W tym momencie Paragon wyj¹³ z kieszeni plan, podsun¹³ go szefowi pod sam koniec nosa. — Panie nadinspektorze, tutaj mamy dowody, ¿e nasz Marsjanin przebywa na zamku. Mand¿aro cofn¹³ siк o pу³ kroku. — Co to? — zapyta³ niezwykle zaskoczony. Wtedy ch³opcy na przemian jкli mu t³umaczyж olbrzymie znaczenie swego odkrycia. Tak mu t³umaczyli, ¿e w koсcu nic z tego nie zrozumia³. Dopiero gdy roz³o¿yli przed nim plan i objaœnili jego znaczenie, pan nadinspektor zrobi³ niewyraŸn¹, minк. — Ja te¿ tak przypuszcza³em — powiedzia³ nieco speszony. Paragon parskn¹³ œmiechem. — Wiesz co, Feluœ, ty nie rуb z siebie wa¿nego. Je¿eli jesteœ morowy ch³op, to przyznaj siк, ¿e Ÿle wykombinowa³eœ. Mand¿aro obj¹³ go ch³odnym spojrzeniem. — Nie powiedzia³em wam, ¿e mia³em jeszcze drug¹ koncepcjк. Pere³ka stan¹³ miкdzy nimi. — Ja was b³agam, nie k³ужcie siк! Paragon uœmiechn¹³ siк z politowaniem. — Ja siк nie k³уcк, ale nie lubiк, jak ktoœ chce byж m¹drzejszy od samego siebie. Mand¿aro nachmurzy³ siк, g³owк wysun¹³ do przodu jak zaczepny kogut. — Co ci siк nie podoba, Paragon? — zapyta³ wyzywaj¹co. Maniuœ machn¹³ mu rкk¹ przed nosem. — Nie wyg³upiaj siк. Mand¿aro poczerwienia³. Zacisn¹³ piкœci i jeszcze bardziej pochyli³ g³owк. — Mo¿e nie chcecie, ¿ebym by³ nadinspektorem? — Nie o to chodzi — pisn¹³ pojednawczo Pere³ka. Paragon ¿achn¹³ siк. — Mo¿esz byж nawet szefem ca³ego Scotland Yardu. — Rozumiem. Mo¿e ty chcesz byж nadinspektorem? Paragon w³o¿y³ lekcewa¿¹co rкce do kieszeni. — Znasz mnie. Nie zale¿y mi na tym. — Mnie te¿. — Widocznie ci zale¿y, bo siк szarpiesz. Mand¿aro opuœci³ wolno rкce gotowe do bуjki. Cofn¹³ siк, uœmiechn¹³ pogardliwie i rzek³ za³amuj¹cym siк g³osem: — Mylisz siк. Mo¿ecie teraz zostaж sami. Ja rezygnujк. To powiedziawszy, odwrуci³ siк i szybkim krokiem wyszed³ z sza³asu. — Mand¿aro! — zawo³a³ st³umionym g³osem Pere³ka. Lecz Mand¿aro nie odwrуci³ siк. Pere³ka ruszy³ za nim, chc¹c go zatrzymaж. Paragon chwyci³ go za rкkaw. — Daj mu spokуj. Nie bкdziemy go prosiж. Jak taki wa¿ny, to niech idzie. Sami damy sobie radк. Pere³ka sta³ u wejœcia do sza³asu i patrzy³ niespokojnie za odchodz¹cym Mand¿arem. Ten szed³ wolno, brodz¹c po kolana w bujnej trawie. Zwiesi³ g³owк, lekko siк pochyli³. Widaж by³o, ¿e z ¿alem opuszcza sza³as. Gdy by³ ju¿ przy pierwszych drzewach, obejrza³ siк przez ramiк, lecz ujrzawszy stoj¹cych przed sza³asem ch³opcуw, odwrуci³ szybko g³owк i ruszy³ biegiem. Po chwili znik³ miкdzy drzewami. Pere³ka westchn¹³ ¿a³oœnie. — Szkoda. — Potem zwrуci³ siк do Paragona: — Cу¿eœ narobi³? Paragon sta³ z³y, zasкpiony. On te¿ ¿a³owa³, ¿e tak fatalnie zakoсczy³a siк ta nieprzewidziana sprzeczka. Nie spojrza³ na Pere³kк, tylko powiedzia³ g³oœno: — Jak nie chce, to nie trzeba! Pere³ka pokiwa³ z politowaniem g³ow¹. — By³o nas trzech, a teraz? Paragon wci¹¿ jeszcze patrza³ na skraj lasu, gdzie przed chwil¹ znikn¹³ ich przyjaciel. — Teraz? — powiedzia³ jakby do siebie. Chwilк zastanawia³ siк, po czym zaœwista³ przez zкby pierwsze takty „Ri-fi-fi”. — Teraz — rzek³ z hamowan¹ z³oœci¹ — muszк iœж na dworzec, ¿eby zarobiж forsк na prezent.
ROZDZIA£ PI¥TY 1 Poci¹g przyje¿d¿a³ o jedenastej trzydzieœci. Gdy Paragon zjawi³ siк na stacji, peron by³ niemal pusty. Jakaœ kobiecina z koszem pe³nym grzybуw tkwi³a pod daszkiem stacyjnego budynku, a za oknem widaж by³o czerwon¹ czapkк dy¿urnego ruchu. Paragon stan¹³ przy wyjœciu z peronu, obok zielonego ogrodzenia. Ze znudzon¹ min¹ spogl¹da³ na po³yskliwe tory kolejowe. Myœli mia³ zaprz¹tniкte niedawn¹ sprzeczk¹ z Mand¿arem. Z³y by³ na siebie, ¿e wda³ siк w k³уtniк i w ten sposуb rozbi³ brygadк detektywуw. Jednoczeœnie w przekorny sposуb stara³ siк usprawiedliwiaж siebie. „Co on sobie myœli, ¿e ja mu zawsze bкdк ustкpowa³? Tak siк szarpie, jakby zjad³ wszystkie rozumy i popi³ ptasim mlekiem. Gdyby by³ morowym koleg¹, to by siк nie obra¿a³ i nie odgrywa³ wa¿nego. On zawsze taki, nigdy nikomu nie chce ust¹piж. A przy tym powa¿ny jak karawaniarz. Szkoda go, ale dobrze mu tak. Mo¿e zrozumie, ¿e z kolegami trzeba inaczej...” Ten gorzki tok myœli przerwa³o mu zjawienie siк nowej postaci. Tu¿ przy jego wуzku zeskoczy³a z roweru dziewczyna. By³a pulchna, rumiana, uœmiechniкta i bardzo pewna siebie. Ubrana w spodnie rybaczki i wiatrуwkк, nosi³a siк jak zawadiacki ch³opiec. Z rumorem postawi³a rower obok wуzka i pewnym krokiem podesz³a do ogrodzenia. — O ktуrej przyje¿d¿a ten poci¹g? — zapyta³a nie patrz¹c na Paragona, jakby on by³ powietrzem lub szk³em. — Wed³ug rozk³adu jazdy — odrzek³ z cwaniackim uœmieszkiem. Dziewczyna dopiero teraz raczy³a spojrzeж na inspektora z Klubu M³odych Detektywуw. Oszacowa³a go szybkim, przelotnym draœniкciem oka, wydк³a lekko wargi i rzuci³a z przek¹sem: — O tym wie nawet niemowlк w ¿³obku. — Szanowna ksiк¿niczka ju¿ dawno ze ¿³obka wysz³a. Zatrzepota³a gкstymi rzкsami. — Przesz³am do szуstej klasy, je¿eli na tym komuœ zale¿y. — Do szуstej? — powtуrzy³ z szacunkiem. — A zachowanie jak w przedszkolu. Dziewczyna szerzej otworzy³a oczy. Dopiero teraz dok³adniej przyjrza³a siк Paragonowi. Sta³ oparty plecami o ogrodzenie, mru¿y³ zaczepnie kocie oczy i uœmiecha³ siк wyzywaj¹co. Dziewczyna odpowiedzia³a rуwnie zaczepnym spojrzeniem. — Kolega chyba z Warszawy? — To siк wie... z Woli. — A ja z Mokotowa. Mieszkam na Madaliсskiego. — Zaraz skapowa³em po szanownym zagajeniu. Rozeœmia³a siк pojednawczo. — Ale ty mуwisz... — Jak na Gуrczewskiej — podj¹³ szarmancko Paragon. — Pewno czyta³aœ o mnie w prasie. W zesz³ym roku zdobyliœmy puchar „¯ycia Warszawy” w turnieju dzikich dru¿yn. Ja zagrywam na lewym skrzydle... Wzruszy³a ramionami. — Nie interesujк siк sportem. Uwielbiam astronautykк. — To z ciebie kosmiczna dziewczyna — obrzuci³ j¹ jeszcze raz badawczym spojrzeniem, oceni³ jej tuszк i doda³ bez cienia z³oœliwoœci: — Ale do sputnika to byœ siк nie zmieœci³a. Linie masz op³ywowe. Dziewczyna uda³a oburzon¹. — Mama mуwi, ¿e jak wyrosnк, to zeszczuplejк. A zreszt¹ co ci do tego? — A nic... ja nawet lubiк takie, bo jak na nie patrzк, to mam lepszy apetyt. Dziewczyna zmarszczy³a ciemne brewki. — Arogant! Paragon wzruszy³ ramionami. — Ja wcale nie arogant, tylko detektyw... — w tym miejscu ugryz³ siк w jкzyk. Zrozumia³, ¿e bliski by³ zdradzenia wielkiej tajemnicy. Dziewczyna parsknк³a œmiechem. — Ty... detektyw? Urazi³ go jej kpi¹cy ton. Poczu³ siк niezrкcznie. Wiкc ¿eby wybrn¹ж z tej sytuacji, paln¹³: — Mo¿esz nie wierzyж, ale mamy tutaj Klub M³odych Detektywуw. Je¿eli masz ochotк, to... — chcia³ powiedzieж: „to mo¿esz do nas przyst¹piж”, ale znowu poj¹³, ¿e kropi g³upstwo za g³upstwem, dokoсczy³ wiкc zdanie nic nie znacz¹cym gestem. W oczach dziewczyny zapali³y siк ¿ywsze iskierki. Patrzy³a na Paragona z rosn¹cym zainteresowaniem. — Macie Klub M³odych Detektywуw — wyszepta³a — to wspaniale. Ja te¿ bym chcia³a... — urwa³a, gdy¿ Paragon zrobi³ tak¹ cierpk¹ minк, jakby po³kn¹³ plasterek cytryny. — To nie takie proste — rzek³ z niechкci¹. — Najpierw musia³abyœ zdaж egzamin. Chwyci³a go za rкkaw, jakby w obawie, ¿e za chwilк zniknie. Jej ³adne, zielonkawe oczy p³onк³y podnieceniem. — Zdam, jaki chcecie. Mуwiк ci, mam wybitne zdolnoœci detektywistyczne. Paragon przybra³ pozк doœwiadczonego agenta Scotland Yardu. „Poczekaj — pomyœla³ — teraz dam ci dobr¹ szko³к, ¿ebyœ tak nie zadziera³a nosa”. Strzykn¹³ œlin¹ przez zкby i zapyta³: — A dedukowaж umiesz? — Phi, czyta³am ca³ego Sherlocka Holmesa. To przestarza³a metoda. Teraz stosuje siк najnowsze metody naukowe: chemiк, fizykк, psychologiк, socjologiк... Paragonowi zrzed³a mina. Tak go zaskoczy³a t¹ litani¹, ¿e na chwilк zapomnia³ jкzyka w gкbie. Wnet jednak zebra³ myœli i nie trac¹c pewnej miny zapyta³: — A na duchach siк znasz? — Te¿! — zaœmia³a siк dziewczyna. — Moja ciotka jest znan¹ spirytystk¹. By³am u niej na jednym takim seansie, podczas ktуrego wywo³ywano ducha Napoleona. Na ten argument Paragon nie znalaz³ ju¿ odpowiedzi. Rozdziawi³ tylko usta i wyszepta³ z respektem: — Na... po... le... ona? — No! A potem Hitlera i Mussoliniego. Hitler nie chcia³ przyjœж, a Mussolini powiedzia³, ¿e nie umie po polsku... — To fantastyczne! — Najlepsze, ¿e pуŸniej okaza³o siк, ¿e Napoleonem by³ wujek Kazik, a Mussolinim pan Kantorowicz, kolega mamusi — uœmiechnк³a siк porozumiewawczo, a widz¹c zawiedzion¹ minк Paragona zapyta³a: — Ty wierzysz w duchy? — Ja? Nie! — zaprzeczy³ gorliwie i na potwierdzenie splun¹³ z obrzydzeniem. — Ja te¿ nie. A jednak podobno tu na zamku straszy. Nasza gospodyni mуwi³a, ¿e na baszcie ukazuje siк codziennie Bia³a Pani. „Mam ciк! — pomyœla³ inspektor Paragon. — W sprawie tutejszych duchуw to ty mnie nie zagniesz”. Przybra³ znowu postawк agenta Scotland Yardu i rzek³ z nonszalancj¹: — W sprawie duchуw to nigdy nic nie wiadomo. Je¿eli strasz¹, to w tym coœ musi byж. Mo¿e to jakieœ zjawiska spoza naszej planety? — S³uchaj — szarpnк³a go za rкkaw — je¿eli mamy Klub M³odych Detektywуw, to warto by tym siк zaj¹ж. Nie masz pojкcia, jak ja bym chcia³a zobaczyж takiego ducha... W tym momencie Paragon znieruchomia³ i zrobi³ najg³upsz¹ gкbк w swoim ¿yciu. Na peronie zobaczy³ w³aœnie Antoniusza we w³asnej osobie. „O duchu mowa, a duch tu!” — pomyœla³ i zapomnia³ zupe³nie o dziewczynie, ktуra usi³owa³a przekonaж go, ¿e nale¿y zorganizowaж wyprawк na zamek w celu zaznajomienia siк z tajemniczymi duchami. Antoniusz tymczasem wielkimi krokami przemierza³ peron. By³ tak zamyœlony, ¿e nie spostrzeg³ swego dobrego znajomego. Paragon szepn¹³ do dziewczynki: — Teraz, niestety, nie mam czasu. PrzyjdŸ do leœniczуwki, to pogadamy. Przeci¹³ drogк zasкpionemu asystentowi. — Szanowanie, panie asystencie — przywita³ go z najwiкksz¹ gracj¹, na jak¹ staж go by³o w tej chwili. — Jak tam szanowna praca naukowa? Antoniusz mrugn¹³ porozumiewawczo, ledwo uchwytnym ruchem przytkn¹³ palec do warg, a potem musn¹³ rud¹ brodк. — Co ty tu robisz, Paragon? Maniuœ ucieszy³ siк, ¿e szef duchуw nie zapomnia³ jego imienia. Odrzek³ wiкc z humorem: — Ja tutaj w celach handlowo-transportowych. Je¿eli szanowny pan asystent ma jakiœ baga¿, to chкtnie dostarczк go pod wskazany adres. Taksa dostкpna nawet dla najnкdzniejszych turystуw. Ubawiony Antoniusz poklepa³ go przyjacielsko po ramieniu. — Ty zawsze masz humor. — Co robiж, panie asystencie, my przecie¿ z Warszawy. Antoniusz przyjrza³ mu siк baczniej, jakby w tej chwili chcia³ powzi¹ж jak¹œ wa¿n¹ decyzjк. Potem skin¹³ porozumiewawczo g³ow¹. — S³uchaj, mam do ciebie wa¿n¹ sprawк — odci¹gn¹³ go na bok. Gdy znaleŸli siк na osobnoœci, zni¿y³ g³os i powtуrzy³: — To bardzo wa¿na sprawa. Czy mуg³byœ mi pomуc? — Z przyjemnoœci¹, panie asystencie. Dla szanownego pana wszystko. — Jesteœ morowym ch³opcem i dobrze ci z oczu patrzy. Musisz jednak jeszcze raz przyrzec mi, ¿e to, co ci powiem, zostanie miкdzy nami. — To siк rozumie, panie asystencie. U mnie jak w banku albo jak w grobie. Nie puszczк pary z ust. Rozpiera³a go radosna duma. Oto sam szef duchуw, wielki Antoniusz, zwraca siк do niego jak do kolegi i chce mu powierzyж wielk¹ tajemnicк. Z trudem powstrzymywa³ dr¿enie g³osu i z wielk¹ ufnoœci¹ patrzy³ w uœmiechniкte oczy asystenta. — Znasz ju¿ czкœж naszej tajemnicy, ale nie wiesz, w jakim celu robimy to wszystko. Muszк ci wyjaœniж, ¿ebyœ by³ dobrze zorientowany... — poci¹gn¹³ go za sob¹. Gdy usiedli na ³aweczce pod kasztanami, Antoniusz powrуci³ do zwierzeс. Mуwi³ wolno, z rozwag¹, patrz¹c bacznie na ch³opca: — Jestem tutaj na letnim obozie z grup¹ studentуw. Opracowujemy pod kierownictwem naszego profesora historiк tego zamku. Niestety, w pracy napotkaliœmy wielk¹ przeszkodк. Miejscowe w³adze, ktуre nie orientuj¹ siк w wartoœci zabytkowej zamku, postanowi³y wyburzyж lewe, najstarsze skrzyd³o i wybudowaж tam nowoczesny hotel. My jako historycy sztuki nie mo¿emy na to pozwoliж... — Legalnie — przerwa³ Maniuœ — to przecie¿ prehistoryczne zabytki. Antoniusz rozeœmia³ siк g³oœno. — Widzк, ¿e jesteœ rozs¹dny i zapewne dojdziemy do porozumienia. Paragon wyci¹gn¹³ d³oс. — Mo¿e pan przybiж bez zmru¿enia powieki. — Dobrze. Wiкc s³uchaj dalej. Nie mogliœmy dopuœciж do rozbiуrki lewego skrzyd³a. Dlatego profesor wyjecha³ do Warszawy, ¿eby powstrzymaж roboty. Tymczasem tutaj zebrano ju¿ robotnikуw. Co mieliœmy robiж? — Wiadomo, straszyж! — zawo³a³ Paragon. — Widzia³em na w³asne oczy, jak robotnicy zje¿d¿ali spod bramy. Mogк pogratulowaж. Zradiofonizowane duchy uda³y siк na sto dwa. — Niestety. Nie na sto dwa — zasкpi³ siк Antoniusz. — W³aœnie mamy du¿e k³opoty. WyobraŸ sobie, dzisiaj by³ u nas komendant posterunku i oskar¿y³ nas o zak³уcenie porz¹dku publicznego. — On przecie¿ nie wie, ¿e to wy straszycie. — Nie wie, ale domyœla siк. — To trzeba tak skombinowaж, ¿eby nie pos¹dza³ was. Antoniusz spojrza³ z uznaniem w skupion¹ twarz ch³opca. — O to w³aœnie chodzi — podj¹³. — Ty w mig poj¹³eœ ca³¹ sprawк. Trzeba odwrуciж od nas podejrzenia. — Niech siк pan nie martwi, my to za³atwimy. Antoniusz pos³a³ ch³opcu uœmiech. — U³o¿y³em ju¿ plan. Bкdziecie musieli nam pomуc. Paragon zerwa³ siк i zatar³ z radoœci rкce. — W charakterze duchуw? — Tak — jeszcze bardziej œciszy³ g³os. — Dzisiaj wieczorem my wszyscy musimy zostaж w namiotach, ¿eby komendant wiedzia³, ¿e nie mamy nic wspуlnego z tajemniczymi duchami. A jednoczeœnie duchy musz¹ ukazaж siк na murach... — To znaczy, ¿e my mamy odstawiaж zradiofonizowane upiory. Fenomenalnie! — zawo³a³ ch³opiec, lecz w tej samej chwili jego zapa³ nagle przygas³. Przypomnia³ sobie bowiem, ¿e leœniczy zabroni³ im oddalaж siк z leœniczуwki. Uniуs³ d³oс do czo³a i doda³ po chwili zafrasowany: — S¹ jednak pewne drobne przeszkody... — Jakie? — zaniepokoi³ siк Antoniusz. Paragon wyt³umaczy³ mu sytuacjк, w jakiej znaleŸli siк po wczorajszej nocnej wyprawie. Zakoсczy³ jednak optymistycznie: — Je¿eli pan asystent potrafi za³atwiж to z wujkiem Pere³ki, to my odstawimy takie duchy, ¿e ca³a okolica bкdzie o tym mуwiж. Antoniusz przebiera³ chwilк palcami w zaroœcie brody. — Myœlк, ¿e to siк da zrobiж. Zreszt¹ pogadamy o tym. Przyjdк do ciebie po obiedzie. 2 W tym momencie od lasu, w miejscu gdzie tor kolejowy wy³ania³ siк z gкstej soœniny, odezwa³o siк ciк¿kie sapanie parowozu. Wnet wytrysn¹³ bia³y ob³oczek dymu, a za chwilк weso³y gwizd przeszy³ powietrze. Ludzie wylegli na peron. Obok Paragona zjawi³a siк, jak spod ziemi, pulchna postaж dziewczyny z rowerem. Entuzjastka astronautyki patrzy³a teraz z uznaniem na detektywa. — Co to za rudzielec? — zapyta³a wskazuj¹c ruchem g³owy na asystenta. — Specjalista od prehistorycznych murуw — odpar³ z godnoœci¹ Paragon. — Wygl¹da na przestкpcк — szepnк³a z tajemnicz¹ nutk¹ w g³osie. — Mуwiк ci, ja mam dobrego nosa. Maniuœ wzruszy³ ramionami. — Nie znasz siк. Dziewczyna wydк³a wargi. — Zobaczysz. — Œciszywszy g³os zagadnк³a: — Co bкdzie z Klubem? Przyjmiecie mnie? Paragon pomyœla³, ¿e taka roztropna astronautka mo¿e im siк przydaж zw³aszcza teraz, gdy Mand¿aro z³o¿y³ rezygnacjк, a Klub czeka robota na zamku. Rzek³ jednak z rezerw¹: — To siк oka¿e. Je¿eli nam siк przydasz, to mo¿e siк zastanowimy. Wtedy w³aœnie poci¹g wtoczy³ siк na peron, a z wagonu wysypali siк pierwsi podrу¿ni. Paragon cofn¹³ siк przezornie do wуzka i wnet przedzierzgn¹³ siк w znakomitego transportowca. Bacznym spojrzeniem wy³awia³ podrу¿nych obci¹¿onych najwiкksz¹ liczb¹ baga¿y. Jego bystre oko spostrzeg³o nagle wœrуd t³umu znajom¹ lwi¹ grzywк. „To mуj malarz, ktуrego spotka³em na zamku” — pomyœla³ uradowany. Malarz szed³ wzd³u¿ wagonуw, szukaj¹c kogoœ wewn¹trz poci¹gu. Naraz zatrzyma³ siк przed oknem, z ktуrego wychyli³a siк kobieta. Z tej odleg³oœci nasz detektyw ujrza³ jedynie szopк niesfornych, na srebrno ufarbowanych w³osуw i ciemne okulary. Spoza tej srebrnosiwej szopy w³osуw wy³oni³a siк kanciasta, gorylowata twarz jakiegoœ mк¿czyzny. Oboje zamienili z malarzem kilka s³уw i za chwilк jegomoœж o gorylowatej twarzy zacz¹³ przez okno podawaж malarzowi pakunki. „Uwaga! — pomyœla³ Paragon. — To bкd¹ najodpowiedniejsi klienci”. Nie namyœlaj¹c siк wiele, zbli¿y³ siк do malarza i zagada³ z humorem: — Szanowanie mistrzowi! Widzк, ¿e szanowne towarzystwo na wczasy zjecha³o. Je¿eli trzeba, to s³u¿к luksusowym wуzkiem dla uci¹¿liwego baga¿u. Na jego widok malarz uœmiechn¹³ siк. — A, to ty. Poznaliœmy siк na zamku. — Zgadza siк. Mia³em przyjemnoœж podziwiaж pejza¿e szanownego mistrza. Picasso lepszych by nie namalowa³. To powiedziawszy chwyci³ pierwsz¹ z brzegu walizkк i bez porozumienia zaniуs³ j¹ na wуzek. Transakcja by³a za³atwiona. Po chwili ma³y wуzek ugina³ siк pod baga¿em egzotycznej trуjki. Egzotyczna — by³o to najtrafniejsze okreœlenie. Malarz z lwi¹ grzyw¹ opadaj¹c¹ na kark, m³oda kobieta ze strzech¹ srebrnych w³osуw na g³owie i jegomoœж o gorylowatej twarzy, z postawy podobny raczej do neandertalczyka ani¿eli do cz³owieka doby atomowej, ubrany przy tym w tyrolski kapelusik z kitk¹ i w tyrolskie spodenki z jeleniej skуry. Paragona pusty œmiech ogarnia³, gdy spogl¹da³ na te figury z panoptikum. By³ jednak zadowolony, ¿e bez trudu zdoby³ klientуw. Zapar³ siк mocno, pchn¹³ z miejsca kopiasto na³adowany wуzek. Uwagк jego zaj¹³ baga¿ nowo przyby³ych: dwie walizki oblepione zagranicznymi nalepkami, dwa nesesery, a na samym spodzie wielki brezentowy worek, ktуry najbardziej zainteresowa³ ch³opca. „Co w nim mo¿e byж? — zadawa³ sobie pytanie, pchaj¹c z wysi³kiem wуzek pod niewielk¹ pochy³oœж. — Mo¿e namiot? Mo¿e materace i sprzкt kempingowy? Mo¿e... A zreszt¹, co mnie to obchodzi. Grunt, ¿e baga¿ jest solidny, a za solidny baga¿ trzeba bкdzie solidnie zap³aciж”. Zerkn¹³ za siebie. Egzotyczna trуjka sz³a rуwnym szeregiem, rozmawiaj¹c ze sob¹ pу³g³osem. Paragon, jako detektyw, z przyzwyczajenia stara³ siк wy³owiж chocia¿ kilka s³уw, jednak turkot kу³ek na granitowej kostce zag³usza³ rozmowк. Nic wiкc dziwnego, ¿e uwaga ch³opca skierowa³a siк na barwne nalepki, z ktуrych stara³ siк odczytaж egzotyczne napisy: Budapeszt — Grand Hotel Astoria, Wien — Sport-Hotel, Split — Hotel Dalmacija, Dubrownik — Hotel Argentina, Paris — Hotel Tourist, Frankfurt — Grand Hotel Verona... Zako³owa³o mu siк w g³owie od barwnych napisуw, zielonych palm, b³кkitnych mуrz i od obco brzmi¹cych nazw. Przymkn¹³ na chwilк oczy, a gdy je znуw otworzy³, na horyzoncie, ponad zielonym parawanem lasуw, ujrza³ wynios³¹ basztк zamku i pomyœla³: „Niech im tam bкdzie Budapeszt, Wiedeс, Pary¿... U nas jednak naj³adniej i najciekawiej. Czy w Pary¿u maj¹ taki wdechowy zamek ze zradiofonizowanymi duchami?” Zbli¿ali siк do wioski. Paragon przystan¹³ na chwilк, zwrуci³ siк do malarza: — Mistrzu, gdzie mam odstawiж baga¿? — Na plebaniк — odrzek³ malarz. — To siк rozumie. Najelegantsza kwatera w ca³ej wsi. Widok na jezioro, na zamek i pejza¿e do malowania pod rкk¹. Lepszej nie mo¿na by³o znaleŸж. Mam nadziejк, ¿e szanowni wczasowicze bкd¹ zadowoleni z miejscowego komfortu, zw³aszcza z wiktu ksiкdza proboszcza... To przemуwienie spodoba³o siк ca³ej trуjce. Kobieta ze srebrn¹ strzech¹ zawo³a³a: — Jaki rezolutny ch³opiec! — Mi³y ch³opiec — potwierdzi³ jegomoœж w tyrolskim kapelusiku, ktуrego Paragon ochrzci³ krуtko: „Tyrolczyk”. Paragon pchn¹³ mocniej wуzek, ktуry teraz potoczy³ siк lekko po drodze opadaj¹cej ku jezioru. Wnet wjecha³ na dziedziniec plebanii. By³o tu cicho i ch³odno. Dwa olbrzymie kasztany rzuca³y cieс na oplecione dzikim winem mury. W gкstwinie ga³кzi pogwizdywa³ kos. Na turkot wуzka z okna wychyli³a siк gospodyni ksiкdza proboszcza. Jej blada, niemal woskowa twarz odbija³a siк na tle ciemnej ramy. — Przyjechali goœcie! — zawo³a³a w g³¹b pokoju. Paragon zacz¹³ zdejmowaж walizki. Gdy chwyci³ le¿¹cy na samym spodzie brezentowy worek, ugi¹³ siк pod jego ciк¿arem. Z pomoc¹ przyszed³ mu malarz. — Ciк¿ka sztuka — zauwa¿y³ Paragon k³ad¹c wуr na ziemi. Malarz nic nie odrzek³. — Ciekawe — zagadn¹³ Paragon — co w takim worze mo¿e byж? — Sk³adak. — Sk³adak? — zdziwi³ siк Paragon. — Ja myœla³em, ¿e transatlantycki parowiec. — Sk³adak i jakieœ inne rzeczy — odpar³ szybko malarz, jakby chcia³ zakoсczyж tк rozmowк. Paragon wci¹¿ jeszcze patrza³ na le¿¹cy pod murem wуr, krкc¹c z podziwem g³ow¹. — To musi byж jakiœ wielki sk³adak. — Ile ci siк nale¿y? — us³ysza³ zniecierpliwiony g³os malarza. — Ze stacji dwa kilometry — rzek³ przebiegle Paragon, w ktуrym nagle odezwa³a siк ¿y³ka handlowa. — Cztery sztuki i ten sk³adak — wyliczy³ naprкdce — wypad³oby piкж z³otych za sztukк, a za sk³adak dziesi¹taka. Ale je¿eli szanowny mistrz uwa¿a, ¿e to za ma³o, to mo¿e jeszcze co nieco dorzuciж, zw³aszcza ¿e to zagraniczny towar... — Ty masz g³owк do interesуw! — malarz rozeœmia³ siк i wrкczy³ ch³opcu piкжdziesiкcioz³otowy banknot. Paragon nie spodziewa³ siк takiego wynagrodzenia. Pstrykn¹³ szarmancko w daszek kolarki, szurn¹³ nogami i powiedzia³: — ¯yczк s³oсca, pogody i pomyœlnych wiatrуw, a jak bкd¹ paсstwo wyje¿d¿ali, to chкtnie odwiozк... — Jaki mi³y ch³opak — powiedzia³ Tyrolczyk. Maniuœ pos³a³ mu najmilszy ze swoich uœmiechуw, jeszcze raz uniуs³ palec do daszka i na po¿egnanie rzuci³: — Polecam prehistoryczne mury piastowskie i prawdziwe duchy w du¿ym asortymencie. Ciao! — odwrуci³ siк i wolnym, pe³nym godnoœci krokiem oddali³ siк. Gdy by³ ju¿ przy bramie, obejrza³ siк. Tyrolczyk z malarzem podnosili z ziemi wуr. Czynili to z wielkim wysi³kiem. Maniuœ pokrкci³ g³ow¹. „To wcale nie wygl¹da mi na sk³adak”. 3 Mand¿aro poszed³ do stodo³y. Po starej drabinie wspi¹³ siк na gуrк i zakopa³ w sianie. Ciк¿ko prze¿ywa³ rozstanie z ch³opcami. Walczy³ z sob¹, by nie zejœж na dу³ i nie pogodziж siк z nimi. By³ jednak uparty i ambitny. Wnioskowa³, ¿e gdy wrуci skruszony, pozbawi¹ go tytu³u nadinspektora, a o tym nie chcia³ nawet myœleж. Nie zniуs³by takiego upokorzenia. Je¿eli ma wrуciж do brygady, to z honorem. Przerу¿ne myœli b³¹ka³y mu siк po g³owie. Siano, odurzaj¹ce zapachem sza³wii i pio³unu, ugina³o siк miкkko. Pod dachem bzyka³y osy. Szybowa³y przez otwуr w deskach ku graniastym gniazdom jak miniaturowe helikoptery. Na dole gdaka³y kury. By³o cicho. Z sennego nastroju wyrwa³a ch³opca wspania³a myœl, ktуra rozproszy³a nagle wszelkie niepewnoœci i zw¹tpienia: trzeba wykazaж siк znakomitym czynem — rozwi¹zaж zagadkк Marsjanina. Wtedy nie tylko zyska uznanie kolegуw, ale bкdzie mуg³ œmia³o powrуciж do brygady na stanowisko nadinspektora. Trzeba rozwi¹zaж zagadkк Marsjanina! Dobrze, ale od czego zacz¹ж, skoro wszystkie pomys³y wziк³y w ³eb? Paragon z Pere³k¹ znaleŸli jak¹œ tajemnicz¹ mapkк podziemi zamku. Teraz maj¹ uproszczone zadanie... On im jednak poka¿e, ¿e bez ich pomocy potrafi zdobyж siк na taki wyczyn, ktуry d³ugo jeszcze bкd¹ wspominali. Niejednokrotnie wielki Sherlock Holmes by³ w jeszcze gorszym po³o¿eniu. Nie za³amywa³ siк jednak, nie rezygnowa³. Myœla³, wnioskowa³ i drog¹ dedukcji rozwi¹zywa³ najtrudniejsze zagadki. On, nadinspektor Mand¿aro, postara siк nie byж gorszy. Jeszcze poka¿e tym niesubordynowanym inspektorom, jak pracuje prawdziwy detektyw! Olœniony t¹ wspania³¹ myœl¹ u³o¿y³ szczegу³owy plan dzia³ania. Zsun¹³ siк szybko z drabiny, zahaczy³ o kuchniк, gdzie napi³ siк mleka, i pokrzepiony na duchu i na ciele zabra³ siк z zapa³em do roboty. Najpierw okr¹¿y³ dom. Postanowi³ bowiem odnaleŸж œlady stуp tajemniczego Marsjanina. Zadanie nie nale¿a³o do trudnych, poniewa¿ w³aœciciel przedpotopowego wehiku³u chodzi³ w ciк¿kich, turystycznych butach na wibramowej podeszwie. Tote¿ wkrуtce nasz nadinspektor natkn¹³ siк przy klombie na g³кboki œlad wibramowego buta, odciœniкty wyraŸnie w wilgotnej glinie. Z radoœci¹ zatar³ d³onie. „Teraz trzeba zrobiж gipsowy odlew” — pomyœla³. W szopie znalaz³ napoczкty worek z gipsem. Rozrobi³ gips w wodzie na gкst¹ papkк, zape³ni³ ni¹ g³кboki œlad, a za pу³ godziny mia³ ju¿ gotowy odlew. — Wspania³y! — wyszepta³, ogl¹daj¹c swe dzie³o. — Proszк patrzeж, jaka solidna robota. Gdy klкcza³ obok klombu i podziwia³ dzie³o swych zdolnoœci detektywistycznych, us³ysza³ nad sob¹ g³os pani Lichoniowej: — Co ty tu robisz, Mand¿aro? Nadinspektor znieruchomia³. Nie œmia³ unieœж g³owy ani spojrzeж w zaciekawione oczy gospodyni. — Wy w ogуle coœ przede mn¹ ukrywacie — us³ysza³ ³agodny g³os. — Powiedz no, co siк z wami dzieje? — A nic takiego wa¿nego, proszк pani — wyb¹ka³ staraj¹c siк ukryж pod wiatrуwk¹ odlew. Czyni³ to tak niezrкcznie, ¿e pani Lichoniowa spostrzeg³a jego manewry. — Co ty tam masz? — A nie... Tak sobie... — Co: tak sobie? — Tak sobie... bawi³em siк w modelarza — k³ama³. — W³aœnie zrobi³em model gipsowy podeszwy... — Mуj Bo¿e, to nie mo¿esz wymyœliж innej zabawy? — Ja, pro... pani, tak lubiк. Pani Lichoniowa pokrкci³a g³ow¹. — No, no! To po toœ przyje¿d¿a³ nad jeziora, ¿eby papraж siк w gipsie? Dziwny z ciebie ch³opiec. I zdaje mi siк, ¿eœcie wszyscy powariowali. Skinк³a z politowaniem g³ow¹ i oddali³a siк w stronк kuchni. Mand¿aro zawo³a³ za ni¹: — Proszк pani! Czy mogк iœж na przystaс? Wzruszy³a ramionami. — To bкdzie najm¹drzejsze, nie jakieœ tam g³upstwa. Odlew z gipsu... — parsknк³a œmiechem. „Jestem uratowany — pomyœla³ z radoœci¹ Mand¿aro. Nie zdekonspirowa³a mnie. A teraz do roboty!” Oczywiœcie, nie poszed³ na przystaс, tylko najkrуtsz¹ drog¹ pobieg³ na zamek. Po drodze jeszcze raz skrupulatnie rozwa¿y³ swуj plan. Je¿eli Paragon widzia³ Marsjanina wczoraj wieczorem na zamku, to znaczy, ¿e Marsjanin mia³ w tym jakiœ cel, ¿eby tam przebywaж. Je¿eli tam przebywa³, to prawdopodobnie znajd¹ siк jego œlady, a œlady zaprowadz¹ do kryjуwki. Mand¿aro znalaz³ siк przed gotyck¹ bram¹. Postanowi³ udawaж zwiedzaj¹cego ruiny turystк. Schowa³ wiкc gipsowy odlew pod wiatrуwkк. Z niezwykle powa¿n¹ min¹ j¹³ lustrowaж stare mury. Wodzi³ wzrokiem po flankach, lecz w myœlach jego niepodzielnie panowa³a dziwaczna postaж w³aœciciela przedpotopowego wehiku³u i œlad jego wibramowych butуw. Wszed³ na dziedziniec. By³o tu dzisiaj pusto i ponuro. Szare mury zlewa³y siк z chmurami wisz¹cymi tu¿ nad flankami baszty. Nawet baszta, pozbawiona b³кkitnego t³a, wydawa³a siк niska i jakby przygarbiona. Ch³opiec przeci¹³ dziedziniec, skierowa³ siк w stronк lewego skrzyd³a zamku. Naraz zatrzyma³ siк. Tu¿ przed nim zako³ysa³y siк krzaki kaliny, a z ich gкstwiny wy³oni³ siк m³ody mк¿czyzna. Ubrany by³ po sportowemu — welwetowe spodnie, granatowa wiatrуwka. Mand¿aro cofn¹³ siк gwa³townie. Wtedy dopiero m³ody cz³owiek spostrzeg³ go. Na jego twarzy odbi³o siк zdziwienie. Uczyni³ taki gest, jakby chcia³ zatrzymaж ch³opca. Chwilк stali naprzeciw siebie, zak³opotani tym nieoczekiwanym spotkaniem. Pierwszy odezwa³ siк m³ody mк¿czyzna: — Czego tu szukasz? — zapyta³ ostro. Mand¿ara na chwilк zamurowa³o. Mia³ ochotк odwrуciж siк i uciekaж, ale w swym trzeŸwym umyœle b³yskawicznie rozwa¿y³, ¿e dobrze bкdzie zasiкgn¹ж jкzyka. A poza tym dziwne zachowanie m³odego mк¿czyzny wyda³o mu siк podejrzane. „A mo¿e to jeszcze jeden przestкpca?” — wœliznк³a siк myœl. Trwa³o to moment. Pan nadinspektor odchrz¹kn¹³, przybra³ godn¹ postawк i odrzek³ gуrnolotnie: — Podziwiam prastare mury piastowskiego grodu. M³ody mк¿czyzna uœmiechn¹³ siк niewyraŸnie. — Pierwszy raz tu jesteœ? — To zale¿y. Dzisiaj pierwszy raz. — Kogo tu widzia³eœ? — Nikogo. — A mo¿e wiesz, kto siк tu krкci? Mand¿aro wzruszy³ ramionami opryskliwie: — Tu nikt siк nie krкci, tylko porz¹dni turyœci zwiedzaj¹ historyczne zabytki. Spojrzenie nieznajomego spoczк³o na wiatrуwce detektywa, spod ktуrej wybrzusza³ siк gipsowy odlew podeszwy Marsjanina. — Co tam masz? — zapyta³ jeszcze ostrzej i szybkim ruchem siкgn¹³ po odlew. Mand¿aro nie zd¹¿y³ uskoczyж, gdy¿ nieznajomy z³apa³ go ju¿ za wiatrуwkк. Szarpn¹³ siк. Odlew wyœlizn¹³ siк spod wiatrуwki i upad³ na ziemiк, roz³upuj¹c siк na dwie czкœci. Ch³opiec krzykn¹³ ¿a³oœnie. Nieznajomy schyli³ siк i podniуs³ rozbity odlew. — Przepraszam — wyszepta³. W jego oczach odbi³o siк bezgraniczne zdziwienie. Przeniуs³ spojrzenie na ch³opca i zapyta³: — Kto ci to da³? Mand¿aro ¿achn¹³ siк. — To pana nie powinno obchodziж. Nieznajomy z³apa³ go za ramiк. Gwa³townym ruchem przyci¹gn¹³ do siebie. — Mуw natychmiast! Mand¿aro zaci¹³ zкby. — Czego pan chce ode mnie? — powiedzia³ wyzywaj¹co, chocia¿ czu³, ¿e nogi dr¿¹ mu w kolanach, a na plecach cierpnie mu skуra. M³ody cz³owiek zmieni³ nagle ton. — Ciekaw jestem, kto zrobi³ ten odlew? — Ja sam — odrzek³ z dum¹. — A... — zdziwi³ siк tamten — pewno kogoœ poszukujesz? — To moja sprawa i nic panu do tego. Nieznajomy pokrкci³ g³ow¹. Po chwili rzek³ poufnie: — Bardzo mnie interesuje ten stary zamek i to wszystko, co siк tu dzieje. Dlatego w³aœnie pytam ciк, sk¹d masz ten odlew? „Nie nabierzesz mnie, ptaszku” — pomyœla³ Mand¿aro i chc¹c pozbyж siк niepo¿¹danego towarzystwa powiedzia³ ju¿ ³agodniej: — Je¿eli pana interesuje zamek, to proszк iœж do strу¿a, ktуry udzieli szczegу³owych informacji. Nieznajomy rozeœmia³ siк. — Mуwisz bardzo rozs¹dnie, a zamek jest rzeczywiœcie ciekawy. — Czкœж murуw pochodzi z czternastego wieku — rzuci³ ch³opiec che³pliwie. — Widzк, ¿e siк znasz na starej architekturze. — Czyta³em o tym coœ niecoœ. — I dlatego przychodzisz tu z gipsowym odlewem? — przymru¿y³ oko. — Mo¿e to odlew stopy jakiegoœ ducha? Mand¿aro natк¿y³ uwagк. „To niebezpieczny temat” — pomyœla³. Odrzek³ wiкc wykrкtnie: — Duchy mnie nic a nic nie obchodz¹. — W takim razie kto ciк obchodzi? Mand¿aro wzruszy³ ramionami. — Ju¿ panu mуwi³em, ¿e przyszed³em tutaj w celach turystycznych. — Bujaj zdrowo! Nieznajomy uœmiechn¹³ siк i pokrкci³ z niedowierzaniem g³ow¹. Nagle przykucn¹³, rozchyli³ d³oni¹ trawк, a gdy znalaz³ kawa³ek wilgotnej, nagiej ziemi, odcisn¹³ w niej z³o¿one starannie po³уwki gipsowego odlewu. Potem uniуs³ g³owк, spojrza³ przekornie i powiedzia³ z nutk¹ kpiny: — Ten cz³owiek chodzi w butach na wibramowej podeszwie, prawda? — Piкknie pan to wydedukowa³ — uœmiechn¹³ siк ch³opiec. — A ty na darmo usi³ujesz go odnaleŸж — za¿artowa³ m³ody cz³owiek. Mand¿aro spojrza³ naс badawczo: „Co on chce przez to powiedzieж? Mo¿e jest w zmowie z Marsjaninem, a mo¿e chce mnie zachкciж do zeznaс?” Zawaha³ siк. Nie wiedzia³, co ma odpowiedzieж. M³odzieniec wyczu³ jego zak³opotanie, uœmiechn¹³ siк pojednawczo i odda³ mu gipsowy odlew. — Je¿eli zrobisz jakieœ odkrycie, to podziel siк ze mn¹ — powiedzia³ ¿artobliwie. — A poza tym uwa¿aj ch³opcze, bo ten zamek jest niebezpieczny. Lepiej wracaj do leœniczуwki i baw siк z kolegami. — To powiedziawszy odszed³ w kierunku g³уwnego dziedziсca. Mand¿aro sta³ jak zaczarowany. „Sk¹d ten typ wie, ¿e mieszkam w leœniczуwce? Widocznie interesuje siк naszym Klubem. Poczekaj, ptaszku, zdaje ci siк, ¿e jesteœ m¹drzejszy od nadinspektora Mand¿aro. Wybij to sobie z g³owy. My siк jeszcze spotkamy”. Tak mкdrkuj¹c i rozwa¿aj¹c doszed³ wkrуtce do wniosku, ¿e sprawa Marsjanina zaczyna siк komplikowaж. Co mia³o znaczyж tajemnicze ostrze¿enie: „Na darmo usi³ujesz go odnaleŸж” albo: „Uwa¿aj, bo ten zamek jest niebezpieczny”. Dlaczego nieznajomy najpierw dopytywa³ siк, czyj to odlew, a potem zwrуci³ mu go bez s³owa? To jakiœ bardzo tajemniczy jegomoœж. I od tej chwili ch³opiec nazywa³ go w³aœnie „Tajemniczy”. Przed zdymisjonowanym nadinspektorem piкtrzy³y siк nowe trudnoœci i wy³ania³y siк nowe zadania. Nic dziwnego, ¿e Mand¿aro, po odejœciu cz³owieka w granatowej wiatrуwce, wyj¹³ nieod³¹czny notes i zanotowa³ skrupulatnie wszystkie spostrze¿enia. Po gruntownym przemyœleniu ca³ej sprawy postanowi³ nadal poszukiwaж œladуw Marsjanina. Min¹³ podcienia, ma³y dziedziniec i wnet odnalaz³ przejœcie do lewego skrzyd³a. Przejœcie, o ktуrym wspomina³ Paragon. Przebi³ siк przez gкstwinк kalin i stan¹³ pod murami. Tutaj, wœrуd chwastуw i krzakуw, prowadzi³a w¹ska, ledwo widoczna œcie¿ynka. Pochyli³ siк jak pies goсczy, z nosem niemal przy samej ziemi wypatrywa³ œladуw. W miejscach wilgotnych, bardziej os³oniкtych, odbija³y siк one wyraŸnie na gliniastym gruncie. Rozrу¿nia³ œlady trampek, tenisуwek i pionierek. G³кbszych wg³кbieс, jakie powinny pozostawiaж wibramy, nie by³o. Nie zra¿ony niepowodzeniem brn¹³ wzd³u¿ œcie¿ki, œledz¹c ka¿de najdrobniejsze jej rozga³кzienie. W ten sposуb znalaz³ wyrwк w murze, przez ktуr¹ wczoraj przedziera³ siк Paragon. Bez namys³u przelaz³ na drug¹ stronк. Tutaj zaroœla by³y jeszcze bardziej gкste i zbite. Brodzi³ w nich jak w zielonym nurcie rzeki. Naraz przystan¹³. W miejscu gdzie ros³a bujna trawa odnalaz³ ma³¹, zakrzep³¹ ka³u¿к. Skorupa b³ota zasch³a w marmurkowy wzуr popкkaс. Na œrodku widnia³ wyraŸny œlad wibramowej podeszwy... — Jest! — wyszepta³ z nieopanowan¹ radoœci¹. Pad³ na kolana. Spod wiatrуwki wyj¹³ gipsowy odlew, z³o¿y³ go dok³adnie i skrupulatnie przy³o¿y³ do œladu. Pasowa³ jak ula³. — Jest! — wyszepta³ jeszcze raz, a fala podniecenia uderzy³a mu do g³owy. Teraz nale¿a³o iœж bezcennym tropem i nie zgubiж go w ¿adnym wypadku. Nadinspektor Mand¿aro nawet nie podniуs³ siк z klкczek. Na czworakach sun¹³ dnem ledwo dostrzegalnej œcie¿ynki. Miejsce by³o wilgotne, dobrze os³oniкte od s³oсca, wiкc œlady odbija³y siк wyraŸnie na wydeptanej glinie. Prowadzi³y wzd³u¿ murуw. Przeby³ w ten sposуb mo¿e z trzydzieœci metrуw, kiedy nagle natrafi³ na marmurowe stopnie prowadz¹ce w g³¹b ruin lewego skrzyd³a. Œlady w tym miejscu urywa³y siк, lecz ich kierunek wskazywa³, ¿e Marsjanin wszed³ do wnкtrza ruin. Na kamiennych stopniach widnia³y bowiem grudki œwie¿ej gliny, prawdopodobnie spod karbowanych podeszew wibramowych butуw. Schody prowadzi³y do obszernej sali. By³a ona oko³o piкtnaœcie krokуw d³uga i oko³o dziesiкж — szeroka. Jej nagie œciany oplata³ bluszcz i powуj. Na wystкpach ros³y kкpy bujnych chwastуw. £ukowe sklepienia, wsparte na wysmuk³ych kolumnach, sta³y jeszcze ca³e i krzepko podtrzymywa³y kamienny strop. Znawca rozkoszowa³by siк zapewne przepiкkn¹ harmoni¹ i rysunkiem ³ukуw, ale m³ody detektyw nie mia³ na to ani czasu, ani ochoty. Za wszelk¹ cenк stara³ siк odnaleŸж œlady Marsjanina. Nie nale¿a³o to do ³atwych zadaс. Pod³ogк sali zaœciela³ bowiem gruz i zarasta³y mech i porosty. Z sali prowadzi³y a¿ trzy wyjœcia. Jedno naprzeciw schodуw, a dwa z bocznych œcian. W ktуrym iœж kierunku? Wybra³ otwуr w przeciwleg³ej œcianie. Podszed³szy doс, cofn¹³ siк z przera¿eniem. Tu¿ za kamiennym progiem chodnik urywa³ siк nagle, przechodz¹c w ciemn¹, wilgoci¹ ziej¹c¹ przepaœж. Jej g³кbiк potкgowa³y gкste krzewy zas³aniaj¹ce dno czeluœci. Cofn¹³ siк gwa³townie. Obra³ lewe przejœcie. Tutaj otwуr drzwiowy prowadzi³ do mniejszej sali, a stamt¹d na kru¿ganek. Ch³opiec szed³ ostro¿nie, niemal na palcach. W uszach zadzwoni³a mu cisza. Stare mury milcza³y tajemniczym milczeniem, w ktуrym by³o pe³no szmerуw, szelestуw, jakby szare, omsza³e kamienie oddycha³y w pу³œnie. Na kru¿ganku powesela³o, zrobi³o siк jaœniej i bardziej przestronno. Szmat szarego nieba, wisz¹cy nad warownymi murami, wlewa³ tu œwiat³o przes¹czone przez kaskady dzikiej zieleni. W g³кbi le¿a³ ma³y dziedziniec, na ktуrym pas³a siк brodata koza. Jaskу³ki przecina³y powietrze i swym œwiergotem rozbudza³y uœpione mury. W pewnym miejscu kru¿ganek urywa³ siк, a wielka wyrwa w murze kaza³a ch³opcu cofn¹ж siк przezornie do du¿ej sali. Pozostawa³y jeszcze drzwi z prawej strony. Je¿eli one rуwnie¿ prowadz¹ donik¹d, wtedy nie pozostaje nic innego, jak zrezygnowaж z dalszych poszukiwaс. Z bij¹cym sercem przekroczy³ otwуr drzwiowy i znalaz³ siк w ma³ym, pozbawionym okien korytarzyku. Naraz coœ nad nim miкkko zatrzepota³o. Na twarzy poczu³ ch³odniejszy powiew. Potem to coœ jeszcze raz przemknк³o nad jego g³ow¹ i nagle wszystko ucich³o. Mand¿aro nie nale¿a³ do ch³opcуw bojaŸliwych, zamkn¹³ jednak oczy i wyszepta³ z przejкciem: — Niech siк dzieje, co chce! Gdy po chwili spojrza³ przed siebie, u wy³omu muru, tu¿ nad sob¹ zobaczy³ dwa wisz¹ce g³ow¹ na dу³ nietoperze. Wnet uœwiadomi³ sobie, ¿e to przecie¿ zupe³nie naturalne: nietoperze zamieszkuj¹ stare mury zamczysk. Ruszy³ przed siebie. Tym razem kilka nietoperzy oplot³o jego g³owк miкkkimi, bezszelestnymi pкtlami. Ciemny korytarz o¿y³ nagle. Nasz detektyw zapragn¹³ jak najszybciej wydostaж siк z tej wiruj¹cej ciemnoœci. Na szczкœcie przed sob¹ ujrza³ jaœniejsz¹ smugк œwiat³a. Wkrуtce znalaz³ przesmyk w murze, tak w¹ski, ¿e z trudem przepchn¹³ siк przezeс. Po drugiej stronie by³ ma³y podest, a dalej schody opadaj¹ce œlimakowato w dу³. Z bij¹cym sercem opuœci³ siк kilka stopni, lecz wnet siк zatrzyma³. Ogarn¹³ go lкk. Z do³u wia³o piwnicznym ch³odem i zionк³o nieprzeniknion¹ ciemnoœci¹. Zejœж ni¿ej, bez latarki, by³oby zuchwalstwem. Cofn¹³ siк wiкc pospiesznie, a gdy znowu znalaz³ siк w wielkiej sali, postanowi³ wrуciж tu z latark¹. Tymczasem wyj¹³ notes i zrobi³ szkic sytuacyjny tego fragmentu zamku. By³ przekonany, ¿e odnalaz³ nowe zejœcie do podziemi. Zejœcie, z ktуrego korzysta³ prawdopodobnie Marsjanin. Wszystko wskazywa³o na to, ¿e znalaz³ œlady tajemniczego w³aœciciela przedpotopowego wehiku³u. Zadowolony i pe³en nowych planуw wraca³ na obiad do leœniczуwki. 4 Tymczasem Paragon zatrzyma³ dwuko³owy wуzek na œrodku podwуrza i zagwizda³ cicho na palcach. Spoza stodo³y wybieg³ ma³y Pere³ka. — Ileœ zarobi³? — zawo³a³ z daleka. — Zgadnij. — Dwadzieœcia. — Eee... — Trzydziestaka? — Eee... — Piкж dych! — Zgad³eœ. Po po³udniu obrуcк jeszcze raz i bкdzie prezent dla kochanej ciotuni. Pchn¹³ wуzek w kierunku szopy, a gdy ustawi³ go na swoim miejscu, zwrуci³ siк niepewnie do Pere³ki: — Te... mamy nowy nabytek. — Pewno znalaz³eœ bezdomnego szczeniaka. — Nie... astronautkк. — Co?... — No, mуwiк ci: astronautkк. — A po co nam to? — Do Klubu, na miejsce Mand¿ara. — Babк? — Podobno zna siк na kryminologii. — Radzк ci, nie zaczynaj z kozami. Ona bкdzie nam przeszkadzaж. — Mamy nowe zadanie. We dwуjkк nie damy rady. — Jakie zadanie? Paragon westchn¹³ radoœnie. — Ej, bracie, je¿eli ci powiem, ¿e dzisiaj bкdziesz odgrywa³ na baszcie œwietlne zjawisko w postaci strasz¹cej ksiк¿niczki, to i tak nie uwierzysz... — Mуw, bo nie mogк wytrzymaж z ciekawoœci. — To fakt nie lekrama — rzek³ Paragon powa¿nie. — Mamy dziœ straszyж na zamku. Pere³ka zblad³, otworzy³ usta, zamruga³ rudymi rzкsami i z najwiкkszym przejкciem wyszepta³: — To po prostu fan-tas-tycz-ne! — Legalnie, panie inspektorze Albinowski. Do wieczora musimy przemieniж siк w istoty nadprzyrodzone — rozeœmia³ siк Paragon i zwiкŸle opowiedzia³ ca³¹ rozmowк z Antoniuszem. Dokoсczy³ jednak doœж minorowo: — Teraz wszystko zale¿y od czcigodnego wujka Lichonia. Je¿eli Antoniusz nie przekona go, ¿e jesteœmy bezgrzesznymi anio³ami w ludzkich postaciach, to ca³a akcja do kitu. Antoniusz zjawi³ siк w momencie, kiedy pani Lichoniowa stawia³a na stole wielk¹ wazк pe³n¹ grzybуw. Moment by³ niezbyt odpowiedni, zw³aszcza dla grzybуw, ktуre nie lubi¹ stygn¹ж. Na widok Antoniusza Pere³ka zakrztusi³ siк, Paragon upuœci³ na ziemiк talerz po zupie, a Mand¿aro tak zbarania³, ¿e ³y¿kк zamiast do ust uniуs³ do ucha. Tymczasem Antoniusz, odziany w brezentow¹ pelerynк, po³yskuj¹c z dala rudaw¹ brod¹, zbli¿y³ siк do werandy z min¹ powa¿n¹ jak egipski mag. Po drodze zd¹¿y³ jedynie pos³aж Paragonowi porozumiewawcze spojrzenie. Stan¹³ na najwy¿szym stopniu werandy, opar³ siк jedn¹ rкk¹ o porкcz i niezwykle uprzejmie powita³ starszych, a zw³aszcza leœniczego. Po tym niemal teatralnym wstкpie zwrуci³ siк do g³owy rodziny. — Jak panu wiadomo — mуwi³ — jesteœmy studentami historii sztuki i przyjechaliœmy opracowaж monografiк tutejszego zamku piastowskiego. Niestety, jest nas zbyt ma³o, by podo³aж tej niezwykle po¿ytecznej dla kultury polskiej pracy. W tym miejscu przerwa³ i powiуd³ badawczym spojrzeniem, chc¹c sprawdziж, jakie wra¿enie wywar³o jego przemуwienie. Pani Lichoniowa s³ucha³a go z otwartymi ustami, a jej ma³¿onek uczyni³ niezwykle m¹dr¹ minк, dumny, ¿e przedstawiciel nauki zwraca siк doс w tak wa¿nej sprawie. Ch³opcy siedzieli jak trusie. Antoniusz ci¹gn¹³ ze swad¹: — Tymczasem s¹ tu we wsi rozmaite sza³awi³y i urwipo³cie, smyki i obiboki, ktуre nie wiedz¹, co ze sob¹ zrobiж... Dobrze trafi³, to w tym momencie pani Lichoniowa, zwrуciwszy spojrzenie na ch³opcуw, przerwa³a mu: — Œwiкta prawda, na przyk³ad robi¹ jakieœ odlewy w gipsie i paprz¹ siк jak œwintuchy. Mand¿aro zrobi³ grobow¹ minк i opuœci³ g³owк. Ch³opcy tr¹cili siк ³okciami, nie wiedz¹c, o co chodzi, a Antoniusz jako wytrawny dyplomata podchwyci³ skwapliwie myœl gospodyni. — Otу¿ to. Nale¿a³oby ich czymœ zainteresowaж. Po³¹czyж zdrowy odpoczynek z po¿ytecznym zajкciem. Dlatego pozwoli³em sobie przyjœж do szanownego pana — tu sk³oni³ siк leœniczemu — i poprosiж go, czy nie zezwoli³by tym mi³ym ch³opcom, ¿eby nam pomogli w naszej pracy... Pani Lichoniowa wznios³a dziкkczynnie rкce: — Mo¿e pan ich zabraж nawet na ca³y dzieс. Przynajmniej naucz¹ siк historii Polski! Leœniczy skin¹³ tylko g³ow¹. Antoniusz uœmiechn¹³ siк wdziкcznie i doda³: — Proszк siк nie obawiaж, chodzi o najprostsz¹ pomoc. Robimy pomiary. Trzeba wiкc pomocnikуw do taœmy. Zarкczam, ¿e nikt z tych obywateli nie przemкczy siк u nas. Pani Lichoniowa rozpromieni³a siк. — Ale¿ oczywiœcie. To im tylko na zdrowie wyjdzie. Zamiast b¹ki zbijaж i spadaж z drabiny, bкd¹ mieli zajmuj¹c¹ i pouczaj¹c¹ pracк. — Naraz jej dobrotliwe oblicze stк¿a³o. — Zaraz, zaraz... — unios³a d³oс do czo³a. — Pan mуwi, ¿e na zamku? — Na zamku — odpar³ Antoniusz. — A czy to... bezpieczne dla takich ch³opcуw? — Bкd¹ stale pod nasz¹ opiek¹. — Zaraz... — rzek³a zak³opotana. — Mo¿e panowie nie wiecie... ale ludzie mуwi¹, ¿e tam straszy. Krach! Duchy stanк³y nagle na przeszkodzie duchom! Paragon a¿ zasycza³ i kopn¹³ Pere³kк w kostkк. Ten zamruga³ z przejкcia. Antoniusz jednak nie da³ siк zbiж z tropu. — To tylko ludzie tak opowiadaj¹ — rzek³ z szataсskim uœmieszkiem. — My mieszkamy w namiotach pod samym zamkiem, chodzimy po murach, ba, po podziemiach, i dot¹d jeszcze nie spotkaliœmy nawet najmniejszego ducha. — A, widzisz! — odezwa³ siк leœniczy. — Mуwi³em ci, ¿e te duchy to babski wymys³. Pani Lichoniowa zwrуci³a ku niemu pe³n¹ oburzenia twarz. — Jak to: wymys³, Bolciu, kiedy Trociowa na w³asne oczy widzia³a. I nie tylko Trociowa. A robotnicy? Dlaczego robotnicy nie chc¹ zabraж siк do rozbiуrki? — Bo g³upi — zaperzy³ siк leœniczy. — Oni g³upi i twoja Trociowa ciemna. Je¿eli wierzysz w duchy, to nie ma co gadaж. — Jak tu nie wierzyж, jeœli sama gospodyni od ksiкdza proboszcza powiedzia³a, ¿e na baszcie co wieczуr ukazuje siк Bia³a Pani. Leœniczy chlasn¹³ siк w kolano. — No, widzi pan? — zwrуci³ siк do Antoniusza. — Moja kochana ¿ona wierzy gospodyni z plebanii, a nie panu, ktуry zajmuje siк naukowo tymi sprawami. No, niech¿e pan jej ³askawie powie, s¹ na zamku duchy czy nie ma duchуw? Antoniusz po³o¿y³ d³oс na sercu. — Mogк przysi¹c, ¿e ¿adnych duchуw nie ma, nie by³o i nie bкdzie. Pani Lichoniowa nie chcia³a jednak ust¹piж. — Pan mo¿e nie widzia³, ale sam komendant milicji twierdzi, ¿e tam dziej¹ siк niestworzone rzeczy. Leœniczy uderzy³ piкœci¹ w stу³. — To dobre! Wiкc dlaczego komendant nie zaaresztowa³ jakiegoœ upiora? — Naraz zwrуci³ siк do Antoniusza: — Widzi pan, jak to u nas na wsi? Ludzie wierz¹ w duchy i zabobony, a nie chc¹ uwierzyж nauce. Przytyk by³ a¿ nadto przejrzysty, wiкc pani Lichoniowa odк³a siк i rzek³a obra¿ona: — Jak chcesz. Ja jednak uwa¿am, ¿e ch³opcy nie powinni zbli¿aж siк do zamku. Antoniusz widz¹c, ¿e kobieta ustкpuje, rzek³ z przekonaniem: — Zarкczam, ¿e oni nie bкd¹ nara¿eni na ¿adne niebezpieczeсstwa. Wierzк, ¿e pani ma zrozumienie dla potrzeb nauki. Pani Lichoniowa westchnк³a: — ¯eby tylko nie by³o jakiegoœ nieszczкœcia. Leœniczy zawo³a³ zniecierpliwiony: — Nie martw siк! Im nawet duchy nie dadz¹ rady. Antoniusz sk³oni³ siк niezwykle uprzejmie. — W takim razie mogк liczyж na pomoc... — A niech ich licho bierze! Przynajmniej w domu bкdzie spokуj. — W takim razie — zwrуci³ siк Antoniusz do ch³opcуw — zg³osicie siк dzisiaj o szуstej w namiotach pod zamkiem. Musimy was najpierw zaznajomiж z nasz¹ prac¹, a jutro od rana zabieramy siк do powa¿nej roboty. — Tak jest — wykrztusi³ Paragon. — I niech ich pan porz¹dnie przypilnuje — dorzuci³ leœniczy — bo to urwipo³cie. — O to mo¿e pan byж zupe³nie spokojny — odpar³ Antoniusz z ca³¹ powag¹. Sk³oni³ siк szarmancko, odwrуci³ siк, a gdy odchodzi³, Paragonowi zdawa³o siк, ¿e plecy dr¿¹ mu od œmiechu. — O szуstej — szepn¹³ Pere³ka i dopiero teraz zabra³ siк do zimnych ju¿ grzybуw. Mand¿aro siedzia³ zamyœlony. „Co te¿ oni kombinuj¹ z tym Antoniuszem?” 5 Po obiedzie Pere³ka zbli¿y³ siк do Mand¿ara. — Pуjdziesz z nami? — zapyta³ pojednawczo. Mand¿aro skrzywi³ siк. — Mam wa¿niejsze zadanie. — Rozpracowujesz Marsjanina? — To moja sprawa. A wy? — zapyta³ z udan¹ obojкtnoœci¹. — My? My pomagamy Antoniuszowi. — W czym? Pere³ka chcia³ zwierzyж siк z planu, ale widz¹c nieprzejednan¹ i groŸn¹ postawк by³ego nadinspektora, pomyœla³, ¿e by³oby nieostro¿noœci¹ wtajemniczaж go w ich zamiary. A nu¿ sypnie... Powiedzia³ wiкc niewinnie: — Jak to: w czym? Przecie¿ s³ysza³eœ. Bкdziemy mierzyli mury. — To powodzenia. Ja mam ciekawsz¹ robotк. — Powodzenia — po¿egna³ go Pere³ka z nutk¹ smutku w g³osie. — Je¿eli masz ciekawsz¹ robotк, to ci nie bкdziemy przeszkadzaж. Rozstali siк ch³odno, nie spojrzawszy nawet na siebie. Pere³ka wolnym krokiem poszed³ za szopк. — No i co? — zapyta³ Paragon, ktуry ju¿ czeka³ na niego. — Nic. Wa¿ny! Powiedzia³, ¿e ma ciekawsz¹ robotк. — No widzisz. Ja go znam. Odgrywa obra¿onego krуlewicza z bajki. — We dwуch bкdzie nam trudno — zmartwi³ siк Pere³ka. — Trzeba bкdzie zaanga¿owaж tк dziewczynк. — Babк? — Co robiж, jak nie mamy innego kandydata. Nie martw siк, bracie. Zdaje mi siк, ¿e ona nam siк przyda. Wygadana, to fakt. — A jak nie przyjdzie? — O to siк nie bуj. Mуwi³a, ¿e ma detektywistyczne zdolnoœci, a jak jej powiedzia³em o Klubie, to a¿ jej oczy na wierzch wysz³y. — Trudno — szepn¹³ z rezygnacj¹ Pere³ka. — Dziewczyna to nie to samo, co Mand¿aro, ale jak nie ma kogo innego... — Zobaczysz, ¿e dobrze bкdzie, tylko musimy j¹ wzi¹ж do galopu, ¿eby nie zadziera³a nosa... — urwa³, gdy¿ na drodze pod lasem zobaczy³ pкdz¹cy rower, a na rowerze pulchn¹ jak p¹czek postaж dziewczyny. Tr¹ci³ Pere³kк ³okciem. — Mуwi³em, ¿e przyjedzie. — Dobrze ju¿ — wyszepta³ Pere³ka przygl¹daj¹c siк rowerzystce — tylko ¿eby nie by³o z ni¹ k³opotu. Jola spostrzeg³a ich z daleka. Okr¹¿y³a klomb, zahamowa³a i lekko zeskoczy³a z roweru. — Serwus, ch³opcy! — zawo³a³a zbli¿aj¹c siк do stoj¹cych pod szop¹ detektywуw. Ci patrzeli na ni¹ wyczekuj¹co. Powiod³a po nich zdziwionym spojrzeniem. — Wiкc co, przyjmujecie mnie? — Tak — odrzek³ powa¿nie Paragon. — Mo¿emy ciк przyj¹ж, ale przedtem bкdziesz musia³a zdaж egzamin. — Z najwiкksz¹ przyjemnoœci¹. Wiкc co mam zrobiж? — Dzisiaj na plebaniк przyjechali nowi goœcie. PrzywieŸli ze sob¹ wielki, brezentowy wуr. Twoim zadaniem bкdzie zbadaж, co jest w tym worze. Je¿eli wykonasz zadanie do pу³ do szуstej, zostaniesz przyjкta do Klubu i... — chcia³ powiedzieж, ¿e weŸmie udzia³ w wieczornej akcji, ale w porк po³kn¹³ wymykaj¹ce siк s³owo. Dokoсczy³ z namaszczeniem: — I dostaniesz stopieс inspektora. Jola zaklaska³a w d³onie. — Œwietnie! — Bкdziesz pierwszym inspektorem wœrуd dziewcz¹t. — Wspaniale! — Postaraj siк dobrze spe³niж zadanie. — Zrobi siк, panie szefie. Znam dobrze gospodyniк z plebanii. Moja mama bierze od niej mleko. — W takim razie mo¿esz odmaszerowaж. Jola z rozpкdem wskoczy³a na rower i wnet zniknк³a za zabudowaniami. Paragon rozeœmia³ siк. — Alem jej da³ bobu! Dobrze jej tak, bo na stacji zadziera³a nosa. Jak myœlisz, dobry z niej bкdzie detektyw? — Myœlк, ¿e dobry. — Trochк za gruba. — To nic, schudnie. — Pere³ka zamyœli³ siк. Tar³ z roztargnieniem policzek. Wreszcie wyszepta³ z przejкciem: — Wiesz co, Maniuœ, ona mi siк nawet podoba. — Co? — zdumia³ siк Paragon. — Widzia³eœ, ma ³adne oczy. — Puknij siк w g³owк. Detektyw nie musi mieж ³adnych oczu. Musi mieж mу¿d¿ek elektronowy. Kapujesz? Lecz Pere³ka nie s³ucha³ go. Patrza³ na skraj lasu, gdzie przed chwil¹ znik³a Jola. 6 Kandydatka na inspektora zatrzyma³a siк przed plebani¹. Zostawi³a rower u drzwi, zapuka³a z wrodzonym sobie tupetem. Po chwili w drzwiach ukaza³a siк pani Anastazja, gospodyni proboszcza. By³a to kobieta wysoka, koœcista, niezwykle blada — tak blada, jak woskowa œwieca. Ubrana od stуp do g³уw w czerс, przypomina³a raczej zakonnicк ani¿eli osobк œwieck¹. — Dzieс dobry pani — przywita³a j¹ beztrosko Jola. — Mamusia zapytuje, czy jutro bкdzie œmietana? Gospodyni zrobi³a okr¹g³e oczy. — Moja droga — rzek³a szeptem — przecie¿ mamusia by³a tutaj przed kwadransem po jajka. Twierdzi³a, ¿e nie potrzebuje œmietany. Jola nie zmiesza³a siк. Chrz¹knк³a tylko, jakby chcia³a prze³kn¹ж gorzk¹ pigu³kк, i fantazjowa³a bez zmru¿enia powieki: — Tak, ale w³aœnie pani Pilecka przynios³a mamusi grzyby i mamusia chce jutro zrobiж je w œmietanie. Gospodyni zmarszczy³a groŸnie brwi. — To niemo¿liwe, bo w³aœnie przed kilkoma minutami by³am u pani Pileckiej i zdaje mi siк, ¿e pani Pilecka w ogуle nie chodzi³a dzisiaj na grzyby. Jolк z lekka zamurowa³o. Myli³by siк jednak ktoœ, kto by przypuszcza³, ¿e zapomnia³a jкzyka w buzi. Chrz¹knк³a jeszcze raz, uœmiechnк³a siк przymilnie i rzuci³a: — Mo¿liwe, ¿e pani Pilecka nie chodzi³a na grzyby, ale ktoœ jej przyniуs³ z Podbrzуzek, a wiкc odst¹pi³a mamusi. Mуwiк pani, jakie piкkne... same borowiki. — Taaak... — tym razem zamurowa³o gospodyniк. D³ugo patrzy³a na rezolutn¹ dziewczynkк i porusza³a bladymi wargami. Wreszcie wyszepta³a swoim cichym, przyt³umionym g³osem: — To ciekawe. Muszк pos³aж Marysiк do pani Pileckiej, mo¿e ma jeszcze trochк grzybуw... Bo ja mam goœci i chcia³abym im zrobiж na kolacjк. „Masz babo placek — pomyœla³a Jola. — Teraz wszystko siк wyda. I co ona o mnie pomyœli?” Rzuci³a wiкc szybko: — Mo¿e siк pani nie fatygowaж, bo pani Pilecka nie ma ju¿ grzybуw. Widzia³am, jak swoja, czкœж obra³a i suszy³a... Gospodyni przewierci³a j¹ nieufnym spojrzeniem. — Ty coœ krкcisz, moja droga... — Ale sk¹d¿e, proszк pani — zaprzeczy³a ura¿ona Jola. — Œmietana koniecznie mamusi potrzebna i w ogуle u pani zawsze najlepszy nabia³. Pochlebstwo zrobi³o swoje. Z oczu gospodyni znik³a nieufnoœж, a na jej wargach pojawi³ siк niedowarzony uœmiech. — Je¿eli mamusi potrzebna œmietana, to mo¿esz przyjœж jutro rano. Ale ju¿ uprzedza³am, ¿e mam goœci i teraz nie bкdк mog³a sprzedawaж... — Szkoda — westchnк³a Jola — u pani taka dobra œmietana. — No, dla mamusi to zawsze coœ siк tam znajdzie. Jola odetchnк³a z ulg¹. Trudny wstкp mia³a ju¿ poza sob¹. W tej chwili przypomnia³a sobie, ¿e mia³ to byж niewinny pretekst do przeprowadzenia wywiadu w sprawie tajemniczego brezentowego worka. Uœmiechnк³a siк przymilnie i natychmiast skierowa³a rozmowк na nowe tory. — Jak tu piкknie u pani na plebanii... i zawsze pe³no wczasowiczуw. Gospodyni skinк³a g³ow¹. — Tak, tak... chwa³a Bogu, na brak goœci nie mogк narzekaж. Jola podjк³a sprytnie: — Wie pani... ja ju¿ mуwi³am mamusi, ¿e na przysz³y rok musimy zamieszkaж u pani. Gospodyni zwinк³a wargi w ciup, pos³a³a dziewczynce dziкkczynny uœmieszek. — To bardzo mi³o z twojej strony, ale nie wiem, czy bкd¹ wolne miejsca. — Czy mog³abym obejrzeж pokoje? Podobno bardzo ³adne... — Masz szczкœcie — powiedzia³a gospodyni, pobrzкkuj¹c kluczami w fa³dach sukni — bo goœcie wyszli w³aœnie na pla¿к... Jola by³a ju¿ niemal pewna, ¿e wykona zadanie. Czu³a, ¿e zjedna³a sobie gospodyniк i zdo³a z niej wyci¹gn¹ж sporo informacji dotycz¹cych dziwnych lokatorуw. Gdy po ciemnych schodach wspina³y siк na piкtro, zapyta³a nieœmia³o: — Oni pewno z Warszawy? — Nie, z Wroc³awia. — Podobno jeden z nich to artysta malarz. — Artysta — wyszepta³a gospodyni z odcieniem dumy w g³osie. — Mуwiк ci, jak¹ on ma piкkn¹ fryzurк... Jak Chopin albo Balzac... Prawdziwy artysta... Nawet ³aty ma na spodniach. By³y ju¿ w ciasnym, œwie¿o pobielonym korytarzyku. Gospodyni zatrzyma³a siк przed pomalowanymi na br¹zowo drzwiami. — On tu mieszka z tym drugim... Pokaza³ mi akwarelк, ktуr¹ wczoraj malowa³ na zamku. Mуwiк ci, jak ¿ywe! To wielki artysta. Pchnк³a drzwi i wesz³a do œrodka. Jola zatrzyma³a siк w progu. — Jaki ³adny pokуj — powiedzia³a z udanym zachwytem. Bystrym spojrzeniem szuka³a brezentowego worka. Pod œcian¹ sta³a jeszcze nie rozpakowana walizka, a na stole le¿a³ zgrabny, skуrzany neseser. Worka nigdzie nie by³o. Jola dozna³a uczucia zawodu. Nie traci³a jednak nadziei. Zapyta³a mimochodem: — Ci paсstwo zapewne na d³ugo, gdy¿ przywieŸli du¿o rzeczy. — Przemili goœcie — podjк³a gospodyni. — Zap³acili z gуry za dwa tygodnie i powiedzieli, ¿e zostan¹ prawdopodobnie do koсca miesi¹ca. — Rzeczywiœcie, mili... a pokуj zapewne bardzo im siк podoba? — S¹ zachwyceni. — Ja rуwnie¿. Czy mog³abym obejrzeж ten drugi? — Zaraz ci poka¿к. Tamten jest mniejszy. Mieszka w nim to czupirad³o... — Jakie czupirad³o? — Ta m³oda, ktуra z nimi przyjecha³a — gospodyni w tym miejscu skrzywi³a siк, wyra¿aj¹c w ten sposуb swe niezadowolenie. — Panowie s¹ bardzo mili, ale ta... wygl¹da jak straszyd³o na wrуble. Wymalowane to, wypudrowane jak nieszczкœcie i do tego w³osy pofarbowa³a na srebrno. Widzia³aœ coœ podobnego? Na srebrno! — Taka dziœ moda — zauwa¿y³a nieœmia³o Jola. Gospodyni pierwszy raz podnios³a g³os: — Jak taka moda, to niech siedzi we Wroc³awiu, a nie przyje¿d¿a na plebaniк! Jak j¹ ksi¹dz proboszcz zobaczy, to zemdleje. Ja bym jej tu nie wpuœci³a... — £adny pokуj. Mo¿e jeszcze ³adniejszy ni¿ tamten — przerwa³a jej Jola. Nie mia³a ochoty wys³uchiwaж jej narzekaс na modк i lokatorkк. Gospodyni jednak powtуrzy³a gniewnie: — Ja bym jej tutaj nie wpuœci³a, jedynie ze wzglкdu na tego artystк malarza... Jola szpera³a wzrokiem po wnкtrzu pokoju. Panowa³ tutaj nieopisany nie³ad. Lokatorka ze srebrnymi w³osami wyrzuci³a ca³¹ zawartoœж walizki na ³у¿ko. Czкœж jej garderoby i bielizny le¿a³a na krzes³ach, czкœж na pod³odze. Neseser tkwi³ na œrodku sto³u jak œniкta ryba z wypatroszonymi wnкtrznoœciami. W powietrzu unosi³ siк zapach perfum. Brezentowego worka nigdzie jednak nie by³o. „Czy ten zarozumia³y szef detektywуw zakpi³ sobie ze mnie? — pomyœla³a strapiona. — A mo¿e zrobi³ mi kawa³? Co bкdzie je¿eli nie rozwi¹¿к zagadki? Mog¹ mnie nie przyj¹ж do Klubu...” Ta przykra myœl zachкci³a j¹ do energicznego dzia³ania. — Widzia³am, jak ci paсstwo przyszli na plebaniк — rzek³a obojкtnym tonem. — Zdawa³o mi siк jednak, ¿e mieli wiкcej baga¿u. — A tak — podjк³a gospodyni — mieli jeszcze taki du¿y pakunek. Mуwili, ¿e to kajak sk³adany. W³aœnie niedawno wynieœli go z domu. — No, proszк, zwyk³y sk³adak! — krzyknк³a niemal Jola i natychmiast odzyska³a humor. — A ja myœla³am, ¿e to coœ nadzwyczajnego... 7 „W domu pomyœl¹, ¿e poszed³em z Paragonem pomagaж studentom — kalkulowa³ Mand¿aro, przerzucaj¹c swe przedpo³udniowe notatki. — Wszystko dobrze siк sk³ada. Bкdк mia³ dosyж czasu, by zdemaskowaж Marsjanina”. By³ bowiem pewny, ¿e tajemne zejœcie do podziemi zamku doprowadzi go do kryjуwki. Jedynie myœl, ¿e samotnie bкdzie musia³ prowadziж poszukiwania w podziemiach, przejmowa³a go niezadowoleniem. „Lepiej by³oby zejœж ca³¹ brygad¹...” Tymczasem jednak stara³ siк odsuwaж od siebie w¹tpliwoœci. T³umaczy³ sobie, ¿e Sherlock Holmes niejednokrotnie spotyka³ siк oko w oko z nie takimi b³ahymi sprawami, a zawsze potrafi³ wybrn¹ж z ka¿dej sytuacji. Dlaczego wiкc on, Mand¿aro, przywуdca ch³opcуw z Gуrczewskiej i niedawny szef brygady m³odych detektywуw, ma siк obawiaж niebezpieczeсstw, ktуre jeszcze nie zaistnia³y? Postanowi³ solidnie przygotowaж ca³¹ wyprawк i jak najszybciej wyruszyж na zamek. Okolicznoœci mu sprzyja³y. Poza Trociow¹ nikogo nie by³o w domu. Leœniczy poszed³ na wyr¹b, pani Lichoniowa pojecha³a na rowerze do miasteczka. Paragon zabra³ wуzek i uda³ siк na stacjк, a Pere³ka znik³ gdzieœ w tajemniczy sposуb. Mand¿aro dzia³a³ wiкc swobodnie. Najpierw wyszpera³ w szopie latarkк. By³a to du¿a, wojskowa latarka z prawie nowymi bateriami. Bi³a jak reflektor. Zadowolony z tego odkrycia, wyci¹gn¹³ z maszyny do szycia wielk¹ szpulк nici. By³a zaledwie napoczкta, wiкc powinna mieж z pу³ kilometra. Ubra³ siк w dresy i zarzuci³ na ramiona nieprzemakaln¹ wiatrуwkк. By³ bowiem przewiduj¹cy i s¹dzi³, ¿e w podziemiach bкdzie ch³odno i wilgotno. Dla uzupe³nienia ekwipunku wbi³ w kieszenie dwie spore pajdy chleba i z tкg¹ min¹ wyruszy³ na podziemn¹ wyprawк. Nie uszed³ jednak daleko. Gdy okr¹¿y³ stodo³к i obory, spostrzeg³, ¿e ktoœ wolno zbli¿a siк w stronк leœniczуwki. Mand¿aro w jednej chwili przemieni³ siк w czujnego wywiadowcк i ukry³ za wкg³em szopy. Po chwili nieznany cz³owiek wyszed³ z sosnowego m³odnika. — Tajemniczy! — szepn¹³ Mand¿aro z przejкciem. Pozna³ go od razu po granatowej wiatrуwce i berecie. Wszed³ wiкc do szopy i przez szparк w deskach z zapartym tchem obserwowa³ nieznajomego. Cz³owiek w granatowej wiatrуwce okr¹¿y³ polanк i od strony obory i zbli¿a³ siк do leœniczуwki. Mand¿aro straci³ go chwilowo z oczu, lecz wnet ujrza³ go znowu, jak szed³ wzd³u¿ szopy. Naraz zatrzyma³ siк. Posta³ tak chwilк, po czym zupe³nie ju¿ swobodnym krokiem zbli¿y³ siк do werandy. W momencie kiedy mia³ wst¹piж na schodki, z kuchni wychyli³a g³owк Trociowa. — A pan do kogo? — zatrajkota³a g³oœno i zaczepnie. Nieznajomy drgn¹³, ale odrzek³ swobodnie: — Do tego pana, co tu mieszka — ruchem g³owy wskaza³ piкterko. — Nikt tu nie mieszka. — Widzк, ¿e samochуd stoi przed domem. Trociowa zbli¿y³a siк do schodуw, jakby chcia³a sw¹ w¹t³¹ postaci¹ zagrodziж natrкtowi drogк. — Mуwiк panu, ¿e nikt tu nie mieszka. Flegmatycznym ruchem wyci¹gn¹³ z kieszeni papierosa, wolno zapali³. Z ukosa, nieco przekornie, spojrza³ na Trociow¹. — Je¿eli nie mieszka, to w ka¿dym razie mieszka³. Widzia³em, jak tu przyjecha³. Trociowa objк³a go lкkliwym spojrzeniem. — A pan kto? — Ja? Chcia³em go odwiedziж. Czy ten pan wyprowadzi³ siк? — A czy ja tam wiem? — rzek³a starowinka i rozejrza³a siк, jakby chcia³a sprawdziж, czy mo¿e spodziewaж siк pomocy. — Ja tam nic nie wiem. Wiem ino, ¿e siк tu dziwne rzeczy dziej¹. — O, jakie to rzeczy? Trociowa zrozumia³a, ¿e nieznajomy zaczyna j¹ ci¹gn¹ж za jкzyk. ¯achnк³a siк. — Panie, niech pan lepiej idzie na milicjк, tam panu powiedz¹. — Chwileczkк — zatrzyma³ j¹ gwa³townym ruchem. — Czy ten pan jeszcze nie wrуci³? — Nie wrуci³! — odkrzyknк³a niemal ze z³oœci¹. — Ale kto go ta wie, mo¿e jego duch wrуci³ — to powiedziawszy z³apa³a siк za g³owк. — Panie, ja ju¿ sama nie wiem, czy to sen, czy to jawa. Niech pan st¹d idzie, bo nikogo nie ma w domu... Ukryty w szopie Mand¿aro by³ zaszokowany t¹ dziwn¹ rozmow¹. Nie ulega³o w¹tpliwoœci, ¿e tajemniczy cz³owiek w granatowej wiatrуwce poszukuje Marsjanina. „Mo¿e to jego wspуlnik albo rywal? A mo¿e...” W trzeŸwym umyœle m³odego Sherlocka Holmesa powsta³ zamкt. Nie mia³ jednak czasu zastanawiaж siк nad istot¹ ca³ej sprawy, gdy¿ cz³owiek w granatowej wiatrуwce sk³oni³ siк Trociowej i ruszy³ jak gdyby chc¹c odejœж. Po chwili jednak zerkn¹³ dyskretnie przez ramiк, a gdy stwierdzi³, ¿e Trociowa znik³a w drzwiach kuchni, odwrуci³ siк i stan¹³ za wкg³em budynku. Mand¿aro czu³, ¿e z podniecenia pal¹ go policzki i ca³y dr¿y jak w gor¹czce. Nie chcia³ zdradziж swego stanowiska, wiкc tkwi³ przy szparze w deskach, nie œmi¹c g³кbiej odetchn¹ж. Cz³owiek w wiatrуwce wychyli³ siк zza wкg³a, rozejrza³ ostro¿nie, a gdy nabra³ pewnoœci, ¿e nikt go nie obserwuje, zacz¹³ siк skradaж ku werandzie. Przy schodkach przystan¹³ jeszcze raz... By³o cicho, tak cicho, ¿e Mand¿aro s³ysza³ pobrzкkiwanie naczyс w kuchni i w³asny oddech. Czas zatrzyma³ siк w miejscu. Postaж stoj¹cego przy schodkach cz³owieka zakrzep³a w bezruchu... Wtem granatowa wiatrуwka mignк³a na tle œciany domu i nagle znik³a na werandzie. Sta³o siк to tak szybko, ¿e Mand¿aro przez chwilк trwa³ na miejscu jak zaczarowany. Gdy poj¹³, co siк sta³o, wyprysn¹³ z szopy, pкdem przemierzy³ podwуrze i jednym sprк¿ystym skokiem pokona³ schodki. Na werandzie by³o pusto. W drzwiach kuchni sta³a Trociowa. W rкkach trzyma³a ociekaj¹cy wod¹ garnek i mokr¹ œcierkк. — Co siк sta³o? — wyszepta³a nieruchomymi wargami. Mand¿aro przeci¹³ powietrze niecierpliwym gestem rкki. By³ ju¿ na schodach. Wpad³ z takim rozpкdem, ¿e zatrzeszcza³y pod nim ¿a³oœnie. Przesadzaj¹c po trzy, cztery stopnie, gna³ na gуrк. Korytarzyk pusty, drzwi do pokoju Marsjanina otwarte. Jak kula wpad³ do œrodka. W pokoju nie by³o nikogo... Trwa³ chwilк w stanie nieopisanego zdumienia, nie mog¹c poj¹ж, co siк sta³o z nieznajomym, ktуry kilka sekund wczeœniej wœlizn¹³ siк na klatkк schodow¹. Potem opanowa³o go zdenerwowanie. Zacz¹³ kr¹¿yж, obszukuj¹c k¹ty, jakby уw tajemniczy cz³owiek zdematerializowa³ siк lub skurczy³ do rozmiarуw karze³ka. Gdy poszukiwania nie da³y ¿adnych skutkуw, po³o¿y³ siк obok ³у¿ka i zajrza³ pod nie. W³osy zje¿y³y mu siк na g³owie... W ciemnym k¹cie coœ siк poruszy³o... I naraz ujrza³ czarnego kota. Maciuœ na jego widok zamiaucza³ przyjaŸnie i wyskoczy³ spod ³у¿ka. — A idziesz, ty! — fukn¹³ naс ze z³oœci¹ i nagle rozeœmia³ siк. Szuka³ groŸnego i niebezpiecznego przestкpcy, a tymczasem u nуg ³asi³ mu siк puszysty kot. — Co u licha! — szepn¹³. — Gdzie on siк podzia³? Czarodziej czy mo¿e duch? Chyba jednak nie rozp³yn¹³ siк? Wszelkie dociekania wyda³y mu siк bezcelowe. Nie wierzy³ w cuda ani w duchy, ale w tym wypadku sk³onny by³ pomyœleж, ¿e si³y nadprzyrodzone pomog³y znikn¹ж tajemniczemu m³odzieсcowi. Jeszcze raz rozejrza³ siк po pokoju, jeszcze raz wyjrza³ przez okno. Okno by³o wprawdzie otwarte, ale trudno uwierzyж, by ten cz³owiek zd¹¿y³ przez nie wyskoczyж. M³ody Sherlock Holmes stan¹³ bezradnie na œrodku pokoju. Pomyœla³, ¿e ¿ycie detektywa pe³ne jest niespodzianek. Doszed³szy do tego wniosku, zszed³ na dу³, zostawiaj¹c drzwi otwarte. W korytarzyku natkn¹³ siк na Trociow¹. Sta³a z tym samym nie wytartym garnkiem i z tym samym wyrazem bezgranicznej bezmyœlnoœci na twarzy. Kiedy j¹ mija³, zapyta³a: — Czegoœ tam szuka³? — Ducha — rzuci³ rozdra¿niony i zaraz zapyta³: — Czy ktoœ tu schodzi³ z gуry? — Nikt. — A ten pan, co tu by³ przed chwil¹? — Przecie on ju¿ dawno sobie poszed³... — Nikt nie schodzi³ i nikogo nie by³o? Trociowa spojrza³a na ch³opca podejrzliwie. — Coœ ty taki dziwny? Mand¿aro zacisn¹³ tylko zкby. — W takim razie duch tu by³ — rzek³ z przek¹sem. Trociowa unios³a garnek do gуry. — Bo¿e, u nas te¿ straszy!... 8 M³ody Sherlock Holmes nie rezygnowa³ jednak z dalszych poszukiwaс Marsjanina. Uzbrojony w latarkк, szpulkк nici, szkic terenu i niewyczerpany zapas cierpliwoœci, wspi¹³ siк na zamek. Bez trudu odszuka³ dojœcie do lewego skrzyd³a i wnet znalaz³ siк w wielkiej sali z kolumnami. Tutaj w niewidocznym miejscu umocowa³ koniec nici do kamienia. Wszed³ do ciemnego korytarza. Na odg³os jego krokуw spod stropu oderwa³o siк kilka nietoperzy. Popiskuj¹c cicho, wirowa³y nad jego g³ow¹, wprawia³y powietrze w ³agodny ruch. Mand¿aro wzdrygn¹³ siк, lecz wnet opanowa³ ogarniaj¹cy go lкk, a gdy po spiralnych schodach zacz¹³ opuszczaж siк w g³¹b podziemi uspokoi³ siк niemal zupe³nie. Strumieс jasnego œwiat³a, bij¹cy z latarki, œlizga³ siк po wilgotnych, omsza³ych murach, wyrywa³ z ciemnoœci opadaj¹ce w dу³ stopnie. Nitka, ktуr¹ rozwija³ ze szpulki, dawa³a mu uczucie bezpieczeсstwa. £¹czy³a ten podziemny, mroczny œwiat z powierzchni¹ ziemi. Szed³ wolno, ostro¿nie. Jego bystrym oczom nie uszed³ ani jeden szczegу³. Najpierw natkn¹³ siк na tajemniczy znak skreœlony na murze bia³¹ kred¹. By³ to kwadrat przekreœlony po przek¹tnych krzy¿em. „Ju¿ wiem — pomyœla³ — to pewno tajemne znaki Marsjanina. Tak jak ja pos³ugujк siк nici¹, tak zapewne Marsjanin u¿ywa tych znakуw”. Nie omieszka³ w tym miejscu uzupe³niж swego planu i przenieœж naс уw znak, ktуry w przysz³oœci mуg³ mu bardzo pomуc w ciк¿kiej pracy detektywa. W miejscu gdzie znajdowa³ siк tajemniczy znak, schody urywa³y siк nagle, przechodz¹c w niewielk¹, licz¹c¹ zaledwie trzy kroki szerokoœci platformк. Z tego miejsca droga rozwidla³a siк w dwуch kierunkach — na wprost i na prawo. Mand¿aro zatrzyma³ siк i zawaha³ przez chwilк, lecz wnet na murze, na wysokoœci oczu, ujrza³ taki sam znak, ktуry wskazywa³ drogк wiod¹c¹ w prawy korytarz. Teraz by³ ju¿ przekonany, ¿e Marsjanin znaczy drogк tajemnymi znakami. Chcia³ siк jednak jeszcze upewniж, czy korytarz prowadz¹cy na wprost jest rуwnie¿ znakowany, wrуci³ wiкc kilka krokуw. Wtem ze zdziwieniem ujrza³ inny znak: kу³ko przekreœlone pionowo. „Co, u licha? — zastanowi³ siк. — Czy¿by obie drogi by³y znaczone?” Postanowi³ iœж za kwadratami. Droga wiod³a nisko sklepionym korytarzem. By³a sucha i dobrze wydeptana, tak ¿e buty nie zostawia³y na niej ¿adnego œladu. Co kilka krokуw na murze widnia³ kredowy znak — kwadrat z krzy¿em. Panowa³a zupe³na cisza. W smudze œwiat³a wirowa³ lekki py³. Korytarz zdawa³ siк nie mieж koсca. Mand¿aro co chwila spogl¹da³ za siebie. Doznawa³ takiego wra¿enia, jakby mu brakowa³o powietrza, a œciany korytarza par³y do œrodka, gotowe zdusiж go i zmia¿d¿yж. W d³oni œciska³ kurczowo szpulк z niжmi, a miкdzy spoconymi palcami czu³ przesuwaj¹c¹ siк nitkк. By³o ch³odno, ale koszula lepi³a mu siк do plecуw. Dr¿a³. Naraz poczu³, ¿e nitka naprк¿y³a siк. Przystan¹³, chc¹c j¹ rozluŸniж, lecz gdy ruszy³ znуw do przodu, nitka opad³a wiotko, nie stawiaj¹c oporu. Przerwana! Zrobi³o mu siк nagle gor¹co, a potem poczu³ straszliwy lкk. Odwrуci³ siк i zacz¹³ biec w przeciwn¹ stronк. Naraz na koсcu korytarza us³ysza³ czyjœ g³os. By³ tak wystraszony, ¿e nie zrozumia³ ani jednego s³owa, a g³os doszed³ do niego jak z dna prу¿nej beczki — przyt³umiony, a jednoczeœnie tajemniczy. Zatrzyma³ siк gwa³townie. Nads³uchiwa³ dochodz¹cych z g³кbi korytarza g³osуw. Rezonowane przez puste sklepienie, ros³y, rozp³ywa³y siк w tajemne szepty. Naraz us³ysza³ wyraŸnie: — Ktoœ tu musia³ byж. Mand¿aro wyobrazi³ sobie, ¿e to cz³owiek w granatowej wiatrуwce przemawia do Marsjanina. Uczu³ w kolanach obezw³adniaj¹c¹ niemoc. Nie mia³ si³y post¹piж kroku. Zdoby³ siк jedynie na wysi³ek przesuniкcia wy³¹cznika latarki. Korytarz pogr¹¿y³ siк w zupe³nej ciemnoœci. Dozna³ takiego uczucia, jakby mu ktoœ zalepi³ smo³¹ oczy. Z ciemnoœci doszed³ go wyraŸny, g³oœny szept: — Trzeba siк wycofaж. W tej samej chwili, gdzieœ w g³кbi, za za³omem muru, prawdopodobnie na w¹skiej platformie, mignк³o nik³e œwiate³ko. Na oœwietlonym wycinku muru zarysowa³ siк olbrzymi cieс g³owy i ramiona cz³owieka. Potem na tle œciany ukaza³a siк kobieca postaж w spodniach. Przemknк³a tak szybko, ¿e ch³opiec zd¹¿y³ zapamiкtaж jedynie jej sylwetkк i jeden szczegу³ — dziwnie upiкte, srebrzyste w³osy. Za ni¹ przemknк³a postaж mкska — cz³owiek w bia³ych, p³уciennych spodniach... Za chwilк œwiat³o przesz³o w ³agodny pу³mrok, a¿ wreszcie zupe³nie zla³o siк z ciemnoœci¹. W ciszy s³ychaж by³o pospieszne kroki... Z najwy¿szym wysi³kiem woli ruszy³ przed siebie. Pocz¹tkowo szed³ w zupe³nej ciemnoœci jak cz³owiek niewidomy. Po chwili zdecydowa³ siк zaœwieciж latarkк. W¹ska smuga œwiat³a wskaza³a mu drogк. Puœci³ siк w szaleсczy bieg. Dotar³ do platformy, odnalaz³ spiralne schody, wspi¹³ siк na korytarz nietoperzy i nawet nie wiedzia³, kiedy siк znalaz³ w kolumnowej sali. Oœlepi³o go dzienne œwiat³o. Chwilк sta³ bezwolnie, mru¿y³ oczy, by przepкdziж spod powiek taniec tкczowych figur. Wreszcie gdy odzyska³ zdolnoœж swobodnego patrzenia, wybieg³ przed mury i z uczuciem nieopisanej ulgi rzuci³ siк w gкste zaroœla. Gdy nieco och³on¹³, przypomnia³ sobie ostrze¿enie cz³owieka w granatowej wiatrуwce: „Nie krкж siк tutaj, bo to niebezpieczne. Wracaj lepiej do leœniczуwki i baw siк z ch³opcami...”
ROZDZIA£ SZУSTY 1 Paragon z ulg¹ wtoczy³ wуzek do szopy. Otar³ rкkawem czo³o i triumfalnie spojrza³ na Pere³kк. — Bracie, alem siк namacha³. Przewioz³em baga¿ ca³ej rodzinki. Siedem sztuk. Myœla³em, ¿e wуzek siк rozleci. — Mуwi³em, ¿e ci pomogк. — G³upstwo. Grunt, ze prezent bкdzie. — Kupi³eœ? — Tak, ale jutro siк dowiecie co. Na razie tajemnica. — Powiedz — Pere³ka pos³a³ mu b³agalne spojrzenie. — Tajemnica — rzek³ przeci¹gle Paragon. — Nie martw siк, ciocia na pewno bкdzie zadowolona. Naraz spojrza³ zaniepokojony w stronк zamku. — Ktуra godzina? — Dopiero pi¹ta. — Jola jeszcze nie wrуci³a? — Nie. — Ciekaw jestem, jak wywi¹¿e siк z tego zadania. Pere³ka wzruszy³ ramionami. — Co ci do g³owy strzeli³o dawaж jej takie g³upie zadanie? — Nigdy nie wiadomo, co w trawie piszczy... I w ogуle to ca³e towarzystwo z plebani i wydaje mi siк podejrzane. — Ty ju¿ wszystkich podejrzewasz. — Nie martw siк, mуj elektronowy mу¿d¿ek pracuje... W tym momencie spoza domu wypad³ w szalonym pкdzie rower Joli. Dziewczynka zeskoczy³a zgrabnie i zbli¿y³a siк do ch³opcуw. — A wiкc... co jest w tym brezentowym pokrowcu? — zapyta³ Paragon. Dziewczyna uœmiechnк³a siк lekcewa¿¹co. — Takie ³atwe zadanie! Moglibyœcie daж mi coœ trudniejszego. — Nie czaruj, tylko odpowiadaj. Jola wydк³a wargi, przymru¿y³a zielonkawe oczy. — O zawartoœci pokrowca dowiedzia³am siк w ci¹gu dziesiкciu minut. Paragon sykn¹³ zniecierpliwiony. — Nie czaruj. Mуw, czegoœ siк dowiedzia³a. — Mam jeszcze wa¿niejsze wiadomoœci — droczy³a siк. — No, mуw! — zawo³a³ Pere³ka, ktуry przez ca³y czas z podziwem patrzy³ na dziewczynк. — Phi... Na przyk³ad, ¿e tam mieszka jeden artysta malarz... — O tym ju¿ wrуble na dachu жwierkaj¹! — przerwa³ jej Paragon. Ogarn¹³ Jolк lekcewa¿¹cym spojrzeniem i dorzuci³: — Ty jesteœ dla nas za s³aba. To nie zabawa, to uczciwa robota. Jola przestraszy³a siк. Wyrecytowa³a jak w szkole: — W brezentowym pokrowcu by³ sk³adak. Paragon parskn¹³ œmiechem. — Widzia³aœ? — Co mia³am widzieж? — Ten sk³adak. — Wi... — zaczк³a z tupetem Jola, ale w porк ugryz³a siк w jкzyk i dokoсczy³a mniej pewnie: — To znaczy nie widzia³am, tylko mуwi³a mi pani gospodyni. Paragon zamieni³ porozumiewawcze spojrzenie z Pere³k¹. — To ma byж inspektor Scotland Yardu! — Daj spokуj. Nie mкcz jej — pisn¹³ Pere³ka. Paragon zwrуci³ siк do Joli: — Ja ci mуwiк, ¿e tam nie by³o sk³adaka. Taszczy³em ca³y baga¿ ze stacji. Jak na sk³adak, to za ciк¿ki by³ ten brezentowy worek. — Przecie¿ gospodyni wyraŸnie mуwi³a, ¿e zabrali sk³adak i poszli nad jezioro. To proste. — Sprawdzi³aœ? — Nie. — W takim razie wszystko do kitu. — Co do kitu? — Nie zda³aœ. — Daj¿e spokуj — jкkn¹³ Pere³ka. — Przecie¿ ci mуwi, ¿e sk³adak. — Nie mo¿na wierzyж tak na gкbк. — Mogк sprawdziж — szepnк³a potulnie Jola. — Teraz nie ma czasu. — Wiкc nie przyjmiecie mnie? Paragon chcia³ ju¿ potwierdziж jej pytanie, gdy nagle wyrwa³ siк Pere³ka: — Zobaczymy. Najpierw musimy udaж siк na naradк. — Na jak¹ naradк? — zdziwi³ siк Maniuœ. Pere³ka odci¹gn¹³ go w stronк sza³asu. — Ty, jak jesteœ dobrym koleg¹, to j¹ przyjmij. — Nie uznajк protekcji. — Ona siк przy nas nauczy. — Nie przyjmujк tak na piкkne oczy. — Ja siк ni¹ zajmк... Paragon spojrza³ prosto w oczy swemu najbli¿szemu koledze. — Ej, Pere³ka, Pere³ka... Widzк, ¿e wpad³eœ! — No, cу¿... podoba mi siк. A zreszt¹ zobaczysz, ¿e z niej bкdzie pierwszorzкdny detektyw. — Zobaczymy... — To znaczy? — Przyjmujemy j¹ na prуbк. Ale jak jeszcze raz skrewi, to wyrzucк bez lekramacji. Legalnie! — ulubione s³уwko zabrzmia³o teraz twardo i stanowczo. Gdy wyszli spoza sza³asu, Jola sta³a z opuszczon¹ g³ow¹. Na ich widok wyprostowa³a siк. Spojrza³a pytaj¹co. — Przyjmujemy ciк na prуbк — powiedzia³ uroczystym g³osem Paragon. — Bкdziesz tymczasem sier¿antem. Dajк ciк pod opiekк inspektorowi Albinowskiemu. Je¿eli skrewisz, to wylatujesz bez pardonu. Rozumiesz? — Rozumiem. — A teraz musisz przysi¹c, ¿e dochowasz wszystkich tajemnic, czyli nie puœcisz pary z gкby. Jola unios³a d³oс do gуry. — Przysiкgam! — W takim razie wszyscy walimy do Antoniusza, bo ju¿ zbli¿a siк szуsta. 2 S³oсce zapad³o za ponure mury starego zamczyska, kiedy komendant posterunku zbli¿a³ siк do obozu studentуw historii sztuki. By³ w niezwykle dobrym nastroju. Zaciera³ pulchne d³onie i powtarza³ w myœli: „Ja im dzisiaj wybijк te duchy z g³owy. Niech sobie nie myœl¹, ¿e bкd¹ wszystkich nabijaж w butelkк. Robotnicy mogli uwierzyж, ale u mnie nie ma cudуw. Odpowiedz¹ mi za zak³уcanie spokoju i porz¹dku publicznego...” Tak rozumuj¹c, stan¹³ na polanie pod zamkiem. Polanк zalega³ ju¿ cieс. Przed namiotami p³onк³o niewielkie ognisko, a wokу³ niego siedzia³o kilkanaœcie osуb. Poœrodku rudobrody Antoniusz mуwi³ coœ g³oœno, ¿ywo gestykuluj¹c. „Co u licha? — zastanowi³ siк sier¿ant Antczak. — Czy¿by duchy mia³y dzisiaj odpoczynek?” Zbli¿y³ siк wolno do krкgu ludzi otaczaj¹cych ognisko. Ci nie zwracali na niego uwagi, jakby go w ogуle nie spostrzegli. Antoniusz mуwi³ z zapa³em: — Je¿eli uda nam siк dotrzeж do ostatniej kondygnacji podziemia, wtedy bкdziemy mogli stwierdziж, w ktуrym wieku rozpoczкto budowк zamku. S¹dzк, ¿e sami nie damy sobie rady. Bкdziemy musieli poprosiж o pomoc kolegуw archeologуw... W tym miejscu komendant posterunku mia³ ju¿ doœж wyk³adu. Nie po to tu przyszed³, by wys³uchiwaж m¹droœci. Chrz¹kn¹³ wiкc znacz¹co, chc¹c w ten sposуb daж do zrozumienia, ¿e w obozie zjawi³a siк wa¿na osobistoœж. Antoniusz, ktуry spostrzeg³ go ju¿ wczeœniej, uda³, ¿e jest zaskoczony. Zerwa³ siк, wyprostowa³ i rzek³ niezwykle uprzejmie: — Dobry wieczуr, panie komendancie! Jeœli pana interesuje nasza codzienna odprawa, to bardzo prosimy. Pozostali przywitali go d³ugim, pe³nym podziwu: „Aaa...” Sier¿ant poprawi³ pas, chrz¹kn¹³ jeszcze kilka razy dla dodania sobie animuszu i, okr¹¿ywszy ognisko, stan¹³ przy asystencie. — To piкknie, to piкknie, ¿e wy, panowie studenci, tak bardzo zajmujecie siк nauk¹... Antoniusz zrobi³ przymiln¹ minkк. — Dziкkujemy za uznanie, panie komendancie. Sier¿ant powiуd³ bystrym spojrzeniem po otaczaj¹cych go twarzach. Wyczyta³ w nich coœ niezwykle niepokoj¹cego, a zarazem piekielnie weso³ego. — To piкknie — powtуrzy³ ju¿ nieco ciszej. — Ale czy wy, panowie studenci, co wieczуr tak przyk³adnie zajmujecie siк sprawami nauki? — Co wieczуr — odpowiedzieli chуrem. — Co wieczуr jest u nas odprawa — wyjaœni³ Antoniusz. — Omawiamy osi¹gniкcia minionego dnia i program prac na dzieс nastкpny. Sier¿ant przymru¿y³ zaczepnie oczy. — To bardzo piкknie. Trzeba przyznaж, ¿e dobrze pracujecie na tym zamku. — Taaak... — odpowiedzia³y bez³adnie g³osy. Antoniusz doda³: — Opracowujemy monografiк tego piastowskiego grodu. Bкdzie to pierwsza praca o tym zamku. — Ho, ho, ho... — pokrкci³ g³ow¹ sier¿ant. — Pierwsza praca... To naprawdк piкknie, ¿e nasza m³odzie¿ akademicka tak po¿ytecznie spкdza wakacje... — W tym miejscu urwa³ i znowu powiуd³ wzrokiem po otaczaj¹cych go twarzach. Napotka³ oblicza skupione, niemal uroczyste. Chrz¹kn¹³ i dorzuci³: — A powiedzcie, panowie czy wam tu nic nie przeszkadza? Antoniusz spojrza³ w stronк baszty, nad ktуr¹ ci¹gnк³a siк jeszcze smuga jaœniejszego, dogasaj¹cego zachodem nieba. Rzek³ niezwykle powa¿nie: — Wszystko by³oby w porz¹dku, jedynie duchy broni¹ tajemnic zamku. W krкgu otaczaj¹cym ognisko podniуs³ siк g³uchy szmer. Sier¿ant rozeœmia³ siк g³oœno. — O, w³aœnie! Ja te¿ tak myœla³em, ¿e te cholerne duchy przeszkadzaj¹ nam w pracy, i postanowi³em, ¿e to siк skoсczy. — Ooo! — okrzyk podziwu zawtуrowa³ s³owom komendanta. — Bкdziemy panu bardzo wdziкczni — da³ siк s³yszeж g³os Antoniusza. — To drobnostka — rzek³ buсczucznie komendant — nie z takimi duchami dawaliœmy sobie radк. — Umm! — jкknкli z podziwu studenci. Sier¿ant spojrza³ na nich ostrzej, przynaglaj¹co. Uniуs³ g³owк, wci¹gn¹³ brzuch, wyprostowa³ siк i waln¹³ piкœci¹ w d³oс. — Doœж tych ¿artуw, panowie! Zapanowa³a g³кboka cisza. S³ychaж by³o przyspieszone oddechy i trzask ga³кzi na ognisku. Oczy wszystkich zwrуci³y siк na sier¿anta. Ten sta³ w ca³ej okaza³oœci swej urzкdowej figury. Naraz tonem nie znosz¹cym sprzeciwu zwrуci³ siк do Antoniusza: — Ilu was jest, panie asystencie? — Trzynastu. — Wszyscy obecni? — Tak jest. — W takim razie zapewniam panуw, ¿e dzisiaj na zamku nie bкdzie straszyж. Uniуs³ rкkк do gуry jak dowуdca prowadz¹cy wojska do ataku, spojrza³ na mury i nagle zastyg³ w pe³nym wyrazu geœcie. Twarz jego stк¿a³a, zblad³a, oczy znieruchomia³y... W tym samym bowiem momencie koronк baszty rozjaœni³o niebieskawe œwiat³o, jakby z drugiej strony ktoœ puœci³ silny reflektor. W murach lewego skrzyd³a coœ straszliwie zawyto, a na baszcie ukaza³a siк zwiewna, b³кkitnawa postaж kobieca... Stanк³a nieruchomo, potem wolnym, majestatycznym krokiem okr¹¿y³a koronк baszty. Sunк³a jakby poruszana powiewem wiatru. Jej przeœwietlone szaty powiewa³y niby skrzyd³a, a oczy ¿arzy³y siк czerwonymi ognikami. Naraz znik³a, zapad³a siк w murach... Nasta³a d³uga chwila ciszy. Sier¿ant sta³ jak skamienia³y. Porusza³ tylko bezwiednie wargami. Jego uniesiona w gуrк rкka opad³a nagle i w tej okropnej ciszy da³o siк s³yszeж: — Niech was dunder œwiœnie! Powiedziawszy to, powiуd³ zbarania³ymi oczami po milcz¹cych i pokornych twarzach studentуw. Znowu zapanowa³a cisza. Sier¿ant energicznym ruchem rкki przeci¹³ nagle powietrze. — Niech to dunder œwiœnie! Panowie, wybaczcie, pos¹dza³em was, ¿e to wy straszycie na zamku, a teraz... Teraz sam ju¿ nie wiem. Panowie! Jako pracownicy nauki musicie mi pomуc w rozwi¹zaniu tej dziwnej zagadki. Bo je¿eli ja tu jestem komendantem posterunku, to, do jasnego ogуrka, nie powinno straszyж na zamku. Antoniusz wysun¹³ siк do przodu, stan¹³ przed sier¿antem. W blasku ogniska wygl¹da³ jak pos¹g. Jego ruda broda po³yskiwa³a p³omiennie, a g³os brzmia³ niezwykle uroczyœcie. — Panie komendancie, s¹ takie chwile, kiedy duchy budz¹ siк, by broniж swych praw. Chciano naruszyж ich spokуj, wiкc ocknк³y siк z wiekowego snu... Sier¿ant patrzy³ naс jak na zjawк. — Panie, chyba pan sam nie wierzy w to, co pan mуwi. — A jednak... — podj¹³ Antoniusz. — A jednak... — zawtуrowa³ mu chуr studentуw. Komendant roz³o¿y³ rкce ruchem pe³nym przesady. — Panowie, chyba nie wierzycie... — A jednak — rzek³ Antoniusz. — A jednak — da³ siк s³yszeж chуr uroczystych g³osуw. Sier¿ant przesun¹³ czapkк na ty³ g³owy i d³u¿szy czas tar³ czo³o. — A jednak — powtуrzy³ — w tym coœ musi byж. Panowie, chodŸcie ze mn¹ na zamek. Przekonamy siк sami... — Idziemy! Idziemy! — odezwa³y siк zewsz¹d ochocze g³osy. Pierœcieс otaczaj¹cy ognisko pкk³, rozprysn¹³ siк na wszystkie strony. Polanк zape³ni³y ruchliwe cienie. Antoniusz zbli¿y³ siк do studenta w kraciastej koszuli i wspania³ym sombrero na g³owie. — Marek — szepn¹³ — wal do ch³opcуw i przeprowadŸ ich podziemnym przejœciem. My idziemy z komendantem na basztк. M³odzieniec w sombrero podniуs³ d³oс do ronda kapelusza i jak cieс znik³ miкdzy namiotami. Reszta obozowiczуw ruszy³a za sier¿antem. 3 S¹ takie chwile w ¿yciu m³odego detektywa, kiedy ogarnia go radosne uniesienie i zdaje mu siк, ¿e prze¿ywa chwile najprawdziwszego szczкœcia. W takim w³aœnie nastroju by³ pan inspektor Albinowski, gdy po odegraniu niezapomnianej roli uroczej zjawy schodzi³ z wysokiej baszty. To on, Pere³ka, zosta³ wyznaczony przez rudobrodego Antoniusza do spe³nienia najwa¿niejszego zadania! Jemu przypad³o odegranie œwietlistego zjawiska na baszcie tajemniczego zamku! To on przyprawi³ dziesi¹tki, a mo¿e i setki ludzi o strach i wprowadzi³ w ich umys³y zamкt, to w³aœnie on w g³уwnej mierze pomуg³ studentom w wydostaniu siк z przykrej opresji! Schody by³y bardzo spadziste i w¹skie, opuszcza³y siк œlimakowato w dу³ kamiennego szybu jak w przepaœж. Mimo to ch³opiec podkasawszy przeœcierad³o pкdzi³ na z³amanie karku. W umуwionym miejscu, pod baszt¹, mia³ bowiem spotkaж siк z Paragonem, a potem po drodze zabraж grub¹ Jolк, ktуra w akcji pe³ni³a rolк radiotelegrafisty, uruchamia³a ukryty w podziemiach magnetofon i za pomoc¹ g³oœnika wywo³ywa³a efekty dŸwiкkowe — wycia, jкki i spazmatyczne ³kania potкpieсcуw. Pкdz¹c na oœlep, min¹³ ju¿ miejsce, gdzie w¹ski przesmyk prowadzi³ do bramy wychodz¹cej na dziedziniec zamku. Mia³ w³aœnie skrкciж ku ma³ej niszy, sk¹d wiod³y schody do podziemi, gdy nagle nogi zapl¹ta³y mu siк w fa³dach przeœcierad³a... Run¹³ jak d³ugi. W oczach mu pociemnia³o, a w ustach poczu³ s³odkawy smak krwi. „Pewno przeci¹³em sobie wargк” — pomyœla³, podnosz¹c siк z kamiennej pod³ogi... I naraz struchla³. Jeden krуtki b³ysk latarki oœlepi³ go i osadzi³ w miejscu. Przed nim, za œwietlistym snopem, sta³ jakiœ cz³owiek. Widzia³ jedynie jego wyci¹gniкt¹ rкkк. Pere³ka cofn¹³ siк instynktownie, chc¹c uciekaж. Wtedy poczu³, ¿e ktoœ ³apie go za ramiк. Chwyt by³ mocny i tak b³yskawiczny, ¿e ch³opiec nie zd¹¿y³ nawet pisn¹ж, gdy znalaz³ siк twarz¹ w twarz z tajemniczym cz³owiekiem. Wokу³ by³o ju¿ ciemno. Widocznie tamten zd¹¿yж zgasiж latarkк. Chwilк panowa³a martwa cisza, w ktуrej s³ychaж by³o dwa oddechy — jeden krуtki, przyspieszony, drugi regularny. Naraz ma³y detektyw us³ysza³ nad sob¹ spokojny, niemal ³agodny g³os: — Nie bуj siк... £atwo by³o powiedzieж „nie bуj siк”, kiedy pod Pere³k¹ nogi dygota³y przeraŸliwie. Tajemniczy cz³owiek poci¹gn¹³ go w g³¹b korytarza. Gdy zatrzymali siк, zapyta³: — Kto ciк pos³a³ na basztк? Pere³ka milcza³. By³ przygotowany na najgorsze, a jednak honor i poczucie obowi¹zku wzglкdem Klubu nie pozwala³y mu zdradziж tajemnicy. „Niech siк dzieje, co chce — pomyœla³ — ale nie puszczк pary z ust”. — Nie bуj siк — powtуrzy³ tamten jeszcze ³agodniej. — Ja ci nic nie zrobiк. Powiedz tylko, kto ciк tu przys³a³. Ma³y detektyw zaci¹³ zкby. Tamten znowu zapyta³: — Ty mieszkasz w leœniczуwce? — Tak. — Czy ciк tu pos³a³ ten pan, ktуry wynaj¹³ tam pokуj? — Nie. — A wiкc kto? — Niech mnie pan nie pyta, bo i tak nic nie powiem. A jak pan chce wiedzieж, to sam tu przyszed³em. Nieznajomy rozeœmia³ siк cicho. — Twarda z ciebie sztuka. To bardzo ³adnie, ale... — zastanowi³ siк. Po chwili podj¹³: — ...ale ja i tak wiem, kto ciк tu pos³a³. Pere³ka rzek³ ze z³oœci¹: — Jak pan wie, to po co pan pyta i w ogуle, niech mnie pan puœci, bo muszк wracaж do domu. — Wrуcisz. Powiedzia³em, ¿ebyœ siк nie ba³. Ja ci nic z³ego nie zrobiк. Powiedz mi tylko, kto z tob¹ przyszed³? — Powiedzia³em panu, ¿e sam tu przyszed³em. — Was jest trzech w leœniczуwce. Gdzie twoi koledzy? — Nie wiem. — Widzia³em jeszcze jedn¹ dziewczynkк. — Nic nie wiem. — Bujasz. — A pan niepotrzebnie mnie pyta. Nieznajomy mocniej œcisn¹³ jego ramiк. G³os jego zabrzmia³ ostro, przynaglaj¹co: — Chcia³em z tob¹ ³agodnie, ale widzк, ¿e mnie nie zrozumia³eœ. Zastanуw siк. Pere³ka znуw zadygota³ ze strachu. Mia³ takie wra¿enie, ¿e ca³a krew odp³ywa mu z g³owy, pozostawiaj¹c straszliw¹ pustkк. Z wielkim wysi³kiem wyszepta³: — I tak nic nie powiem. Nieznajomy klepn¹³ go mocno w plecy. — Zuch z ciebie. Lubiк takich ch³opcуw. Chcia³em ciк tylko wyprуbowaж... £adnie siк bawicie w te duchy... Tylko... sk¹d macie takie znakomite urz¹dzenia? „Uwa¿aj, Pere³ka! — pomyœla³ ma³y detektyw. — Ten chytrus chce ciк podejœж”. Rzek³ wiкc g³oœno: — Sami ¿eœmy sobie wykombinowali. — Ktoœ jednak wam pomaga³. — Nikt. Nieznajomy rozeœmia³ siк i mia³ zadaж nastкpne pytanie, ale w tej chwili u wejœcia na dziedziniec odezwa³y siк czyjeœ g³osy. Obaj zamilkli. Nas³uchiwali z napiкciem. Naraz Pere³ka pozna³ niski, tubalny g³os komendanta posterunku: — Dziadku — wo³a³ tamten — nie widzieliœcie tu kogo? — Nie — odpowiedzia³ mu z daleka dr¿¹cy g³os staruszka. — A mo¿e siк tu ktoœ krкci³? — Dyж mуwiк, ¿e nie. Nikogo tu nie widzia³em. Wtedy w ten duet wda³ siк trzeci, dobrze ch³opcu znany g³os Antoniusza: — W takim razie wejdŸmy na basztк. — Baszta zamkniкta — oznajmi³ dziadek. — Jak to: zamkniкta? — obruszy³ siк komendant. — Przecie mi pan komendant kaza³ zamkn¹ж a¿ do odwo³ania. Jak zamkn¹ж, to zamkn¹³em. — Niech to dunder œwiœnie! — zawo³a³ komendant. Otwierajcie, dziadku, ale piorunem. Dopiero teraz Pere³ka zastanowi³ siк, sk¹d tajemniczy cz³owiek znalaz³ siк w baszcie, skoro baszta by³a zamkniкta. Widocznie zna podziemne przejœcie, ktуrym przeprowadzili ich studenci. Nie by³o jednak czasu na rozwa¿ania. Nieznajomy poci¹gn¹³ go w g³¹b korytarza. Pere³ka chcia³ krzyczeж, wo³aж pomocy, ale zrozumia³, ¿e w ten sposуb zdradzi³by wszystkich wobec komendanta posterunku. Bez s³owa da³ siк prowadziж w g³¹b ciemnego korytarza. Szli po omacku. By³o tak ciemno, ¿e nie widzia³ nawet zarysu poprzedzaj¹cego go cz³owieka. „Co ze mn¹ bкdzie?” — pomyœla³ nagle, a myœl ta sparali¿owa³a go zupe³nie. Pierwszy raz w swej karierze detektyw zrozumia³, ¿e znalaz³ siк w sytuacji niemal bez wyjœcia. 4 Kiedy na baszcie umilk³y piekielne wrzaski i potкpieсcze pojкkiwania, Paragon zrozumia³, ¿e zadanie, jakie im powierzy³ Antoniusz, zosta³o wykonane bezb³кdnie. Teraz, siedz¹c w podziemnym korytarzu, oczekiwa³ zjawienia siк Pere³ki. Umуwili siк, ¿e gdy Pere³ka zejdzie z baszty, razem pуjd¹ zwolniж Jolк, ktуra wraz z magnetofonem czeka³a na nich w lewym skrzydle zamku. Nie mia³ zegarka. Wnioskowa³ jednak, ¿e gdy doliczy do stu, Pere³ka powinien do³¹czyж do niego. Tymczasem zaczyna³ ju¿ liczyж pi¹t¹ setkк, a ciemny wylot korytarza wci¹¿ by³ pusty i g³uchy. Zaleg³a martwa cisza. S³ychaж by³o jedynie g³os kropel spadaj¹cych z wilgotnego sklepienia i dziwny szelest, jakby ktoœ przesypywa³ suche ziarno. Paragona zacz¹³ z wolna ogarniaж niepokуj. Co siк sta³o z dzielnym inspektorem Albinowskim? Przecie¿ z baszty do podziemnego korytarza prowadzi³a prosta droga i trudno by³o zab³¹dziж. Maniuœ nie umia³ d³ugo zastanawiaж siк. Je¿eli inspektor nie zg³asza siк, to trzeba go poszukaж. Zapali³ elektryczn¹ latarkк, zagwizda³ swoje ulubione „Ri-fi-fi” i ruszy³ w stronк schodуw prowadz¹cych do baszty. Gdy by³ ju¿ niedaleko przejœcia na dziedziniec, us³ysza³ nagle dudnienie krokуw i zmieszane odg³osy rozmowy. Zatrzyma³ siк gwa³townie i zgasi³ latarkк. Ogarnк³a go nieprzenikniona ciemnoœж, jakby nagle zapad³ w mroczn¹ g³кbiк. A z tej g³кbi doszed³ doс wyraŸny g³os Antoniusza: — Je¿eli nikogo nie bкdzie na baszcie, to nie wiem, co o tym myœleж... Odpowiedzia³ mu zadyszany bas komendanta posterunku: — Mуwiк wam, ¿e z³apiemy tego ptaszka. Paragon dopiero teraz zaniepokoi³ siк powa¿nie. Mia³ wra¿enie, ¿e w dok³adnie obmyœlonej akcji coœ siк nie uda³o. To, ¿e Antoniusz z komendantem znaleŸli siк na baszcie by³o do przewidzenia. Ale, do stu tysiкcy karaluchуw, co mog³o staж siк z Pere³k¹? £adnie bкd¹ wygl¹dali, jeœli szanowny komendant posterunku zastanie na gуrze przebranego detektywa. A mo¿e ma³emu detektywowi coœ siк sta³o? Trudno by³o w tej chwili odpowiedzieж na cisn¹ce siк pytania, zw³aszcza ¿e Paragon nie mуg³ wiedzieж, i¿ Pere³ka jest o kilkanaœcie krokуw w bocznej niszy. Jedno wyda³o siк pewne — coœ tu nie gra³o. Trzeba jak najszybciej zawiadomiж studentуw o znikniкciu g³уwnego aktora dzisiejszego wieczoru. Wiedzia³, ¿e po skoсczonej akcji ma ich œci¹gn¹ж z posterunku student w kraciastej koszuli. By³ pewien, ¿e spotka go w podziemnym korytarzu. Postanowi³ wiкc jak najszybciej wycofaж siк i zawiadomiж go o znikniкciu Pere³ki. Nie myli³ siк. W po³owie drogi, miкdzy baszt¹ a lewym skrzyd³em zamku, ujrza³ migotliwe oczko zbli¿aj¹cej siк latarki. Po chwili sta³ ju¿ naprzeciw kraciastej koszuli. — Nie ma Pere³ki — powiedzia³ st³umionym szeptem. Student spojrza³ z niedowierzaniem. — Jak to: nie ma? — No, nie ma. Nie przyszed³. — A co siк sta³o? — ¯ebym ja wiedzia³. — Psiakrew — sykn¹³ tamten — to niedobrze! — Bojк siк, ¿e go z³api¹ na baszcie. Student przesun¹³ sombrero na ty³ g³owy. — Zaraz... zaraz... trzeba szybko dzia³aж. Ja wrуcк na dziedziniec i do³¹czк do Antoniusza, a ty tymczasem przejdŸ jeszcze raz korytarzem. — Zrobione! — powiedzia³ Paragon. Nie uœmiecha³o mu siк tkwiж nadal w ponurych podziemiach, ale trudno, trzeba szukaж przyjaciela, ktуry nie wiadomo w jakich znajduje siк opa³ach. Ciemna sylwetka studenta oddali³a siк, zniknк³a za za³omem murуw. Jeszcze na chwilк na wilgotnej œcianie zachwia³ siк wielki cieс sombrera. Potem zadudni³y oddalaj¹ce siк kroki, a gdy i one ucich³y, Paragon ruszy³ z powrotem w kierunku baszty. Skrada³ siк wolno, nie zapalaj¹c latarki. Wnet pod stopami poczu³, ¿e grunt wznosi siк lekko, a za chwilк potkn¹³ siк o pierwszy stopieс kamiennych schodуw. Straci³ rуwnowagк i str¹ci³ jakiœ kamieс, ktуry stoczywszy siк narobi³ takiego rumoru, jakby lawina zasypa³a dno korytarza. Wtedy nad sob¹, wœrуd zupe³nych ciemnoœci, us³ysza³ przyt³umiony g³os Pere³ki: — To ty, Paragon? — Ja — odrzek³ uradowany. — To wyrywaj!... — krzykn¹³ niemal ch³opiec, lecz s³owa jego nagle przesz³y w rzк¿enie. Paragon zdumia³ siк. Czy¿by przyjaciel znalaz³ siк w niebezpieczeсstwie? W pierwszej chwili zerwa³ siк do ucieczki, lecz po kilku krokach zatrzyma³ siк gwa³townie. Nie by³by Paragonem, najdzielniejszym ch³opcem z Gуrczewskiej, gdyby w tej sytuacji opuœci³ przyjaciela. Stan¹³ pod murem, spocon¹ d³oni¹ wyczu³ chropowatoœж kamieni. Nas³uchiwa³. Nad nim, w miejscu gdzie koсczy³y siк kamienne schodki, s³ychaж by³o przyspieszone oddechy i odg³osy szamotaniny, po chwili ktoœ zawo³a³ napiкtym g³osem: — Kto tam? Paragon zdrкtwia³ ze strachu. G³os nie nale¿a³ do Pere³ki. „Pere³ka w niebezpieczeсstwie!” Ta myœl jak sygna³ alarmowy pchnк³a Maniusia do dzia³ania. Jak kot — bezszelestnie — zacz¹³ siк wspinaж na schody. W gуrze panowa³a cisza. Tylko oddechy dalekie, a jednoczeœnie zwielokrotnione przez puste sklepienia podziemi, wskazywa³y, ¿e ktoœ jest ponad schodkami. Naraz poczu³ bliskoœж czyjegoœ cia³a i w tym samym momencie snop œwiat³a uderzy³ mu w oczy. Ktoœ z ciemnoœci wysun¹³ ku niemu rкkк, ale Paragon zdo³a³ uskoczyж. Odwrуci³ siк akrobatycznym skokiem i znуw by³ na schodach. Gna³ w dу³ ow³adniкty panicznym strachem. Za sob¹ s³ysza³ g³os Pere³ki: — Uciekaj! Paragonowi nie trzeba by³o powtarzaж. Bieg³ opкtany jedn¹, jedyn¹ myœl¹: „Trzeba sprowadziж pomoc!” 5 — Niech to dunder œwiœnie! — jкkn¹³ zasapany sier¿ant kiedy znaleŸli siк na koronie baszty. Niskie chmury wisia³y nad murami. W mroku bezszelestnie kr¹¿y³y nietoperze. Ociera³y siк niemal o ramiona i g³owy. W dole szumia³ niewidoczny las, a ni¿ej, nad jeziorem mruga³y œwiat³a przystani. Stali chwilк w milczeniu. Sier¿ant skierowa³ zdumione spojrzenie na Antoniusza. — Niech to dunder œwiœnie! — powtуrzy³. — Ani s³ychu, ani dychu... Nikogo. — Nikogo — odpowiedzia³ jak echo Antoniusz. — Co siк mog³o staж? — odezwa³ siк zza jego plecуw st³umiony œmiechem g³os. — To dziwne — podj¹³ sier¿ant Antczak. — Przecie¿ brama na basztк by³a zamkniкta... — To bardzo dziwne — g³os Antoniusza zabrzmia³ grobowo. — Przyznam siк, ¿e nie mogк znaleŸж wyt³umaczenia tej zagadki. — Ale co to mo¿e byж? — Niech siк pan nie k³opocze, panie komendancie — pocieszy³ go Antoniusz. — Postaramy siк wyjaœniж to nadzwyczajne zjawisko. — Jak tu wyjaœniж, kiedy cz³owiek nie mo¿e poj¹ж zdrowym rozumem. Dajк wam s³owo honoru, ¿e odk¹d tu jestem, nigdy jeszcze nie straszy³o na zamku. W tym momencie na baszcie zjawi³ siк student w kraciastej koszuli. By³ mocno zdyszany i zdenerwowany. Odci¹gn¹³ na bok Ewк. — S³uchaj, ten ma³y ch³opiec, ktуry by³ na baszcie, znik³. Nie widzieliœcie go po drodze? — Nie. — To niedobrze. Trzeba go szukaж. Ewa odci¹gnк³a na bok Antoniusza. Szepnк³a: — Trzeba szukaж ma³ego Pere³ki. Antoniusz przerazi³ siк. — Jak to... przecie¿ wszystko by³o dok³adnie umуwione? — Nie mam pojкcia... ch³opiec nie przyszed³ na wyznaczony punkt. Antoniusz wyda³ szybko zarz¹dzenie: trzech ch³opcуw pуjdzie od strony lewego skrzyd³a, trzech od strony baszty. Trzeba przeszukaж dok³adnie korytarze. Mo¿e ma³y zab³¹dzi³. Przez chwilк s³ychaж by³o st³umione szepty, potem szeœж cieni oderwa³o siк od grupy. Po chwili jak duchy zniknк³y w gкstym mroku. Na dziedziсcu trуjka, ktуra uda³a siк w kierunku lewego skrzyd³a, natknк³a siк na biegn¹cego Paragona. Ch³opiec wpad³ na nich z impetem. — Ratunku! Ktoœ z³apa³ Pere³kк — wykrztusi³ dr¿¹cym z przejкcia g³osem. Student w kraciastej koszuli przyci¹gn¹³ go do siebie. — Kto? — Nie mam pojкcia. — Mo¿e siк mylisz? — Nie. Jak ciociк Franiк kocham, widzia³em na w³asne oczy. — Gdzie? — Tam, gdzie siк schodki z podziemia koсcz¹. Student w kraciastej koszuli da³ znak rкk¹. — Lecimy, wiara! Tylko gazem. 6 Kiedy Paragon umkn¹³ tajemniczemu mк¿czyŸnie, Pere³ka wiedzia³ ju¿, ¿e nie zostanie opuszczony; wierzy³ w Paragona i mia³ nadziejк, ¿e inspektor Tkaczyk zawezwie pomoc. Zaraz nabra³ pewnoœci siebie. — Nie ma pan czego tu szukaж — powiedzia³ zuchowato. Tamten rozeœmia³ siк szczerze. — Kto to by³ ten ch³opiec? Pewno kolega z leœniczуwki. — On sprowadzi pomoc. Lepiej niech mnie pan puœci, bo bкdzie z panem krucho. — O! — ¿artowa³ tamten. — Rzeczywiœcie okropnie siк bojк i zastanawiam siк, co teraz z tob¹ zrobiж... — zerkn¹³ w stronк bramy prowadz¹cej na dziedziniec. Nas³uchiwa³ z natк¿eniem. — Mo¿e zaprowadziж ciк w tym stroju do leœniczуwki? — powiedzia³ nagle. Pere³ce wyd³u¿y³a siк twarz. £adnie by wygl¹da³, gdyby go w leœniczуwce ujrzeli w takim przebraniu. Poci¹gn¹³ wiкc nosem i rzuci³ pojednawczo: — Najlepiej pan zrobi, jak mnie pan puœci. — Boisz siк wrуciж do leœniczуwki? — przekomarza³ siк nieznajomy. — Nie... tylko... — Tylko siк boisz. Okaza³oby siк, ¿e najwiкksze straszyd³o w okolicy to w³aœnie ty. Dosta³byœ porz¹dne lanie, co? Pere³ka przyzna³ mu w myœli racjк i zrozumia³, ¿e nale¿y jakoœ dyplomatycznie wyjœж z tego przykrego po³o¿enia. Z pomoc¹ przyszed³ mu nieznajomy. — Mуwi³em ci, ¿ebyœ siк mnie nie ba³. Chcia³em jedynie dowiedzieж siк kilku szczegу³уw, ktуre i tak jutro bкdк zna³. A teraz to ju¿ czas na ciebie. W domu bкd¹ siк martwiж. Musisz wracaж. Uj¹³ go za rкkк i podprowadzi³ do samej bramy wiod¹cej na dziedziniec. Tutaj przystan¹³. Rozejrza³ siк. Z gуry, z baszty, dochodzi³y g³osy. Na dziedziсcu by³o pusto i cicho. Nieznajomy œcisn¹³ silniej rкkк ch³opca. — Widzisz, ¿e nie jestem taki straszny. Mam nadziejк, ¿e siк jeszcze spotkamy. Masz wtedy u mnie podwуjne lody. Do widzenia. — Puœci³ ch³opca i ruszy³ w stronк dziedziсca. Teraz dopiero Pere³ka na szarym tle kamieni ujrza³ jego sylwetkк. By³ to mк¿czyzna œredniego wzrostu. Mia³ na g³owie beret, a na ramionach ciemn¹ wiatrуwkк, ktуrej barwк trudno by³o w mroku rozrу¿niж... Ch³opiec odprowadzi³ go zdumionym spojrzeniem. „Kto to mo¿e byж? Cу¿ za dziwny typ?” — myœla³. Tymczasem sylwetka nieznajomego taja³a w mroku, a¿ zupe³nie zla³a siк z otaczaj¹cymi dziedziniec murami. Inspektor Albinowski odsapn¹³ z niewypowiedzian¹ ulg¹. By³ wolny, ale do tej pory nie mуg³ w to uwierzyж. W g³owie wci¹¿ pl¹ta³o siк pytanie: „Kto to by³? Zachowywa³ siк okropnie dziwnie i zupe³nie nie tak, jak prawdziwy przestкpca, a jednak chcia³ koniecznie wiedzieж, kto wys³a³ nas na mury i dopytywa³ siк o Marsjanina”. W tej chwili, gdyby nawet by³ samym Sherlockiem Holmesem, nie potrafi³by odpowiedzieж na to pytanie. Pomyœla³ jedynie, ¿e brygada m³odych detektywуw ma przed sob¹ nowe zadanie do rozwi¹zania. Ta myœl wyrwa³a go z zamyœlenia. Postanowi³ jak najszybciej odszukaж Paragona i Jolк. Przypuszcza³, ¿e znajdzie ich w lewym skrzydle przy magnetofonie. Jeszcze raz spojrza³ na basztк, sk¹d dochodzi³y przyciszone odg³osy rozmowy. Pokrzepiony myœl¹, ¿e mu siк tak ³atwo upiek³o, ruszy³ w stronк lewego skrzyd³a. Kiedy zbli¿a³ siк do ma³ego dziedziсca, wœrуd ruin ujrza³ b³ysk latarki. Przezornie ukry³ siк w zaroœlach. Naraz z radoœci¹ us³ysza³ g³os Paragona. Inspektor Tkaczyk mуwi³ do kogoœ p³aczliwym g³osem: — Jak ciociк Franiк kocham, ja sam pуjdк go szukaж. To mуj najlepszy kolega. Ja go tam nie zostawiк... Pere³ka z radosnym okrzykiem wyskoczy³ z zaroœli. — Paragon! Ja tu jestem! To ja, Pere³ka. Wnet otoczy³a go zwarta ci¿ba studentуw, a Paragon rzuci³ mu siк na szyjк i z ca³ej si³y j¹³ go ok³adaж piкœciami. — Jesteœ, stary! Jesteœ! — powtarza³ gor¹czkowo. — A ja myœla³em, ¿e ciк zakasowa³ Marsjanin. — Jaki Marsjanin? — zapyta³ zdziwiony student w kraciastej koszuli. — Eee, to tylko tak... — odpar³ wykrкtnie Paragon. — Ty coœ bredzisz? — Nie... to taki nasz szyfr — k³ama³, nie chc¹c zdradziж tajemnicy. Marsjanin stanowi³ wy³¹czn¹ w³asnoœж Klubu M³odych Detektywуw i nikt nie mуg³ siк wtr¹caж w jego sprawy. Oni go odkryli i oni odgadn¹ jego zagadkк. Student w kraciastej koszuli stan¹³ przed Pere³k¹. Nachyli³ siк. Jego bia³e sombrero os³oni³o ch³opca jak parasol. — Kto to by³ ten cz³owiek, ktуry ciк zatrzyma³? — ¯ebym to ja wiedzia³ — wzruszy³ ramionami. — Czego chcia³ od ciebie? — Dopytywa³ siк, kto mnie pos³a³ na wie¿к. Wœrуd studentуw zaszemrano. — A ty co? — zapyta³ ktoœ z boku. — Siк rozumie, ¿e ani mru-mru. — Nie powiedzia³eœ, ¿e to my? — Ani s³owa — powtуrzy³ ch³opiec z naciskiem. — Pan go jeszcze nie zna — wtr¹ci³ ura¿ony Paragon. — Gdyby mu dali wycisk, to by te¿ niepotrzebnego s³owa ze siebie nie wyplu³. Studenci uspokoili siк. Tajemnica zosta³a utrzymana. Teraz nale¿a³o jedynie zawiadomiж Antoniusza, ¿e zguba odnalaz³a siк. Gdy zostali sami, Paragon poci¹gn¹³ Pere³kк w g³¹b zaroœli. Zapyta³ z tajemnicz¹ min¹: — Te, kto to by³? — Nie wiem. — Marsjanin? — Nie. — Bujasz. — Dajк ci s³owo detektywa. — Widzia³eœ go? — Nie. By³o tak ciemno, ¿e nie pozna³em jego gкby. — Bi³ ciк? — Nie. W ogуle dziwny goœж. Obieca³ mi lody. — A jak wygl¹da³? — Jak cz³owiek. Poza tym — beret i ciemna wiatrуwka. — To wa¿ne. — I wiedzia³, ¿e mieszkamy w leœniczуwce. — O, pluskwa jedna! To znaczy, ¿e nas œledzi. — I ¿e Jola z nami... — w tym miejscu Pere³ka a¿ zach³ysn¹³ siк powietrzem. — Te! — krzykn¹³. — A co z Jolk¹? Paragon trzepn¹³ siк weso³o. — Niech mnie kawki zadziobi¹, na œmierж o niej zapomnia³em! — Haсba! — rzuci³ Pere³ka i nie dodawszy jednego s³owa ruszy³ w stronк lewego skrzyd³a. Paragon pobieg³ za nim. Po drodze trapi³a go myœl, ¿e Jola mog³a rуwnie¿ znikn¹ж jak Pere³ka. Kiedy jednak przybiegli do zawalonej i z wszystkich stron os³oniкtej niszy, ujrzeli Jolк zdrow¹ i ca³¹. Na ich widok jкknк³a ¿a³oœnie: — Jestem strasznie g³odna, okropnie g³odna. — To g³upstwo — zawo³a³ uradowany jej widokiem Paragon — grunt, ¿e ci siк nic nie sta³o. — To wcale nie g³upstwo, bo na kolacjк s¹ pierogi z jagodami, a ja jestem taka g³odna. — Pierogi nie uciekn¹. — Najlepsze s¹ œwie¿e. Paragon spojrza³ z niedowierzaniem na beczu³kowat¹ dziewczynк wy³aniaj¹c¹ siк z krzakуw. — Tu siк dziej¹ takie rzeczy, a ona o pierogach. Nic ci nie bкdzie, jak trochк schudniesz. Pere³ka, onieœmielony widokiem dziewczyny, zauwa¿y³ nieœmia³o: — Czy jej nie wolno byж g³odn¹? — Och, jaka jestem g³odna! — westchnк³a czuj¹c poparcie ma³ego detektywa. — A wyœcie o mnie zapomnieli. — Ja nie. Nigdy! — zaprotestowa³ ostro Pere³ka. — Jesteœ na praktyce — osadzi³ j¹ Paragon. Jola wydк³a wargi. — Praktyka praktyk¹, a kolacja... — Na drugi raz bierz z sob¹ wa³уwк — przerwa³ jej Paragon. — Jak zadanie? — zapyta³ zbli¿aj¹c siк do magnetofonu. Jola rozeœmia³a siк. — Wiecie, to by³o nawet zabawne. Koncert fortepianowy Czajkowskiego puszczony od koсca... Œwietna zabawa! — Œwietna zabawa — powtуrzy³ Pere³ka. — A ja ca³y czas martwi³em siк o ciebie. — O mnie? — zdziwi³a siк Jola. — Tak jest, sier¿ancie, o ciebie — westchn¹³ inspektor Albinowski. Paragon wyci¹gn¹³ d³oс. — Gratulujк, sier¿ancie. Zadanie wykonaliœcie solidnie, awansujemy was na inspektora i przyjmujemy do Klubu M³odych Detektywуw.
ROZDZIA£ SIУDMY 1 Ju¿ dawno koguty odpia³y pobudkк, kury odgdaka³y ranne ploteczki, nawet kaczki, najwiкksze œpiochy, pomaszerowa³y do k¹pieli, a ch³opcy wci¹¿ jeszcze spali po czubki g³уw zagrzebani w pachn¹cym sianie. Gdyby ktoœ spojrza³ teraz na ich zarumienione twarze, na niewinnie przymkniкte oczy i lekko rozchylone usta, nie odgad³by zapewne, ¿e ma przed sob¹ dzielnych detektywуw. Pochrapywali rozkosznie jak wzory niewinnoœci. Pierwszy obudzi³ siк Paragon. Gdy przetar³ zaspane oczy i ujrza³ pod swoim nosem brudn¹ piкtк Pere³ki, zorientowa³ siк, ¿e jest w stodole leœniczуwki, a nie w mrocznych podziemiach zamczyska. Odetchn¹³ z ulg¹. Usiad³, podwin¹³ pod siebie nogi i d³ugo czochra³ zmierzwion¹ czuprynк, wyczesuj¹c z niej palcami ŸdŸb³a siana. Potem po³echta³ s³omk¹ Pere³kк w sam¹ piкtк. Ten wierzgn¹³ jak ra¿ony pr¹dem. — Odczep siк! — wymamrota³ zaspanym g³osem. — Pobudka! — zaœmia³ siк Paragon i jednym szarpniкciem zdar³ z niego koc. Pere³ka by³ zupe³nie nieprzytomny. Wodzi³ wokу³ mкtnymi oczami, ziewa³ jak m³ody hipopotam. — Te — zamrucza³ — czy ja jeszcze ¿yjк? — Uszczypnij siк w poœladek, to siк przekonasz. — Zdaje mi siк, ¿e ¿yjк. A œni³o mi siк, ¿e ju¿ umar³em. Paragon naci¹ga³ trampki. — A mnie siк œni³o, ¿eœmy z³apali Marsjanina. — Gdzie? — W podziemiach. A ten facet w berecie to by³ jego pomocnik. W tym momencie spod trzeciego koca odezwa³ siк g³os Mand¿ara: — Jaki facet w berecie? Ch³opcy zamienili nieco zdumione spojrzenia i jednoczeœnie parsknкli œmiechem. Spod koca wysun¹³ niezwykle powa¿n¹ twarz by³y nadinspektor Mand¿aro. — Pytam, jaki facet w berecie? Paragon rozeœmia³ siк. — Przeprosi³ siк ksi¹¿к Walii? Mand¿aro usiad³ w kucki. Mia³ teraz minк fakira po³ykaj¹cego no¿e. — Ja wcale siк nie przeprosi³em, tylko... tylko mnie interesuje facet w berecie. — Je¿eli ciк interesuje facet w berecie, to idŸ na zamek i poszukaj go w podziemiach — powiedzia³ z nutk¹ wy¿szoœci Pere³ka. — To siк samo przez siк rozumie. Ja ju¿ to dawno wydedukowa³em... Paragon patrza³ na Mand¿ara spojrzeniem, w ktуrym wiкcej by³o politowania ni¿ z³oœci. — Te — rzuci³ pojednawczo — nie wyg³upiaj siк. Dzisiaj imieniny cioci Pere³ki. Musimy wszyscy razem zanieœж prezent. Mand¿aro certowa³ siк jeszcze chwilк. — Ja nie mam prezentu. — Powiedzia³em, ¿e ja zorganizujк. Wczoraj dwa razy obrуci³em w charakterze tragarza i prezent jest. Wypada, ¿ebyœmy wszyscy razem poszli z³o¿yж ¿yczenia, bo przecie¿ wszyscy wtrajamy pierogi z wiœniami i inne gastronomiczne cuda. — A co kupi³eœ? — wtr¹ci³ zaciekawiony Pere³ka. Maniuœ podczo³ga³ siк pod okap. Z siana wygrzeba³ pude³ko. — Prezent ery podrу¿y miкdzyplanetarnych. Mam nadziejк, ¿e twoja ciocia bкdzie zadowolona. — Poka¿! — Mand¿aro wyci¹gn¹³ rкkк. Paragon mrugn¹³ doс przyjaŸnie. — Zgoda? — Zgoda! — Mand¿aro mocno uœcisn¹³ jego d³oс. Pere³ka rzuci³ siк do obu. Mocno obj¹³ ich za szyje. — Zgoda! Ja tak nie lubiк, jak wy siк k³уcicie. Paragon machn¹³ rкk¹. — Nie ma o czym gadaж. Chwilowe zachmurzenie z przelotnymi opadami. No, patrzcie! — otworzy³ pude³ko i wyci¹gn¹³ jakiœ metalowy przedmiot z ma³¹, plastykow¹ korbk¹. — Co to? — ch³opcy z niedowierzaniem gapili siк na nieznany przyrz¹d. — Atomowa maszynka do ubijania œmietany. — Fantastyczna! — zawo³a³ Pere³ka. — A ty co na to? — zapyta³ Paragon Mand¿ara. — Tak sobie... Ja myœla³em o innym prezencie. Bardziej reprezentacyjnym. Jakieœ kwiaty, jakaœ bombonierka... — Cz³owieku! — natar³ na niego Pere³ka. — Przecie¿ kwiaty wiкdn¹, a to u³atwi cioci ¿ycie. — Ma³o eleganckie — szepn¹³ nie przekonany rzeczowymi argumentami kolegi. Paragon nie mia³ ochoty k³уciж siк, wiкc rzek³ pojednawczo: — Prezent mo¿e nie lordowski, ale za to œmietana bкdzie gкsta jak mas³o. Wyobra¿acie sobie pierogi z tak¹ œmietan¹? Mand¿aro wygrzeba³ siк z siana. — Œmietana œmietan¹, ale nie powiedzieliœcie, co z tym facetem w berecie. — Bomba — powiedzia³ Pere³ka. — Jeszcze jedna zagadka — doda³ Paragon i naraz, jakby dopiero teraz ocknкli siк ze snu i spostrzegli wczorajsze zdarzenia w blasku pogodnego dnia, zaczкli opowiadaж na wyrywki o nocnej wyprawie na zamek i przygodzie Pere³ki z tajemniczym mк¿czyzn¹ w berecie i ciemnej wiatrуwce. Mand¿aro s³ucha³ tego opowiadania z min¹ fakira zaklinaj¹cego wк¿a, ale w miarк nowych sensacyjnych szczegу³уw traci³ sfinksowe oblicze i coraz szerzej rozdziawia³ usta. — To rzeczywiœcie bomba! — zawo³a³, gdy ch³opcy skoсczyli opowiadanie. — Ale prawdziw¹ bombк us³yszycie ode mnie. W tym miejscu uœmiechn¹³ siк tajemniczo, a gdy ch³opcy umilkli, zacz¹³ mуwiж o przedpo³udniowej wyprawie na zamek, spotkaniu z tajemniczym cz³owiekiem w berecie, o odnalezieniu nowego zejœcia do podziemi, niecodziennych prze¿yciach w podziemnych korytarzach, zjawieniu siк kobiety ze srebrnymi w³osami... a gdy doszed³ do miejsca, w ktуrym nieznajomy cz³owiek w berecie zjawi³ siк w leœniczуwce, a potem w nadprzyrodzony sposуb ulotni³ siк z pokoju Marsjanina, ch³opcy a¿ pobledli z wra¿enia. — To fan-tas-tycz-ne! — wyszepta³ z przejкciem Pere³ka. Paragon z pasj¹ tar³ czo³o, wreszcie powiedzia³ powa¿nie: — Panowie, z tak¹ histori¹ to nawet Sherlock Holmes mia³by pe³ne rкce roboty... — Nad tym trzeba siк powa¿nie zastanowiж — zawtуrowa³ mu Mand¿aro. — Fakt, nie lekrama, ¿e to najwiкksza zagadka kryminolo... nolo... molo... — zaci¹³ siк, wiкc splun¹³ i dokoсczy³: — Legalnie najwiкksza... W tym momencie z dala da³ siк s³yszeж œpiewny g³os pani Lichoniowej: — Ch³opcy, na œniadanie! Paragon zerwa³ siк pierwszy. — Kryminologia kryminologi¹, ale œniadanie trzeba grzecznie skonsumowaж, zw³aszcza ¿e dzisiaj imieninowe... 2 Ch³opcy weszli na werandк. Stanкli przed pogodnym, rozpromienionym obliczem pani Lichoniowej. Pere³ka tr¹ci³ ³okciem Paragona: — Ty mуw. Inspektorowi nie trzeba by³o powtarzaж. Znany by³ przecie¿ na ca³ej Woli z lotnego jкzyka. Wyst¹pi³ wiкc naprzуd, sk³oni³ siк szarmancko i zacz¹³: — Kochana i wielce szanowna solenizantko! W tym piкknym dla nas dniu nawet Wicherek z PIHM-u nie zrobi³ zawodu i na szanowny dzieс imienin sza³ow¹ pogodк bez chmurki zamуwi³. ¯yczymy Ci wiкc, ¿eby i Twoje ¿ycie bez przelotnych zachmurzeс i zatok ni¿owych lecia³o. ¯eby zawsze wy¿ baryczny zalega³ bez wzglкdu na porк roku. Pod wzglкdem ekonomicznym natomiast — du¿o szczкœcia w szanownym udoju... i ¿eby kochane kurki po dziesiкж jajeczek dziennie nosi³y. No i przede wszystkim du¿o szczкœcia i sto s³onecznych lat... I ¿eby z nami do koсca miesi¹ca nie by³o k³opotu... — sk³oni³ siк jeszcze raz, wyci¹gn¹³ przed siebie pud³o i wnet wpad³ w szeroko rozwarte ramiona pani Lichoniowej. — Paragon, mуj Bo¿e — mуwi³a wzruszona — jak¿eœ to piкknie powiedzia³! Maniuœ uœmiechn¹³ siк po swojemu. — Jeszcze nie tak, jak sobie pomyœla³em. Pу³ przemуwienia po³kn¹³em. — W³aœnie o takim roztrzepywaczu marzy³am! — zawo³a³a solenizantka otwieraj¹c pud³o. — To od nas wszystkich, z podziкkowaniem... W wieku Gagarina i Titowa nie wypada, ¿eby œmietana by³a ubijana w³asnorкcznie... W tym momencie Paragon zaci¹³ siк. Nie mуg³ ju¿ wypowiedzieж najprostszego s³owa, gdy¿ wbrew zapowiedzi na horyzoncie zjawi³a siк ciк¿ka chmura w postaci komendanta posterunku, Antczaka. Ch³opcy zbledli: zamienili ostrzegawcze, alarmuj¹ce spojrzenia i gdyby nie uroczysta chwila, z pewnoœci¹ ulotniliby siк lub wsi¹kli w ziemiк. Sier¿ant Antczak z marsow¹ min¹ toczy³ siк wprost w kierunku werandy. Nie mieli w¹tpliwoœci, ¿e przychodzi ich aresztowaж. — Czegу¿ on chce? — zapyta³a strapiona pani Lichoniowa. — Pewno znowu w sprawie tego przeklкtego goœcia. Pos³a³a pe³ne nienawiœci spojrzenie w kierunku starego austro-daimlera, ktуry sta³ przed leœniczуwk¹ jak zaprzeczenie nowoczesnej techniki. Z kuchni wysunк³a ptasi¹ g³owк Trociowa. — W imiк Ojca i Syna... pewno znowu w sprawie duchуw. Pere³ka jкkn¹³ cichutko: — Pewno po nas. Tymczasem pan sier¿ant Antczak by³ ju¿ na schodkach i salutowa³ z urzкdow¹ powag¹. — Dzieс dobry — zwrуci³ siк do pani Lichoniowej — chcia³em jeszcze raz obejrzeж ten pokуj na gуrze. — A co siк sta³o, mуj Bo¿e? — wyszepta³a pani Lichoniowa. — A nic — sier¿ant uœmiechn¹³ siк tajemniczo. — Mam pewne podejrzenia... — Nie znaleŸliœcie tego gagatka? — Niech siк pani nie boi, my go ju¿ znajdziemy. Ch³opcy odetchnкli z ulg¹. Zdawa³o siк, ¿e burza przesz³a obok. Pani Lichoniowa prowadzi³a niespodziewanego goœcia na gуrк. Trociowa sz³a za nimi jak cieс. — Czy nikt siк o niego nie pyta³? — zagadn¹³ sier¿ant, gdy znaleŸli siк na poddaszu. — A by³ tu wczoraj jeden taki. Komendant natar³ na ni¹: — To dopiero teraz pani o tym mуwi?! — A kiedy mia³am mуwiж? Sier¿ant odsapn¹³. — Kto to by³? — A czy ja wiem? — A kto ma wiedzieж? Przecie¿ go pani widzia³a. Trociowa tak spojrza³a na komendanta, jakby mia³a przed sob¹ ducha. — Chryste Panie, by³ jakiœ i pyta³ siк o tamtego. — Jak by³ ubrany? — A ¿ebym to ja pamiкta³a. Zaraz wyda³ mi siк podejrzany... W tym coœ musi byж. Komendant zniecierpliwi³ siк. — By³, a pani nie wie, jak wygl¹da³? — Dziwnie wygl¹da³. — E, pani w ogуle nic nie wie. — Jak tu wiedzieж, kiedy siк takie dziwne rzeczy dziej¹. Nasi detektywi stali na dole. Z piek¹c¹ ciekawoœci¹ ³owili ka¿de s³owo, ktуre do nich dociera³o. Gdy Trociowa wspomnia³a o tajemniczej wizycie nieznajomego, Mand¿aro szepn¹³: — Mo¿e mu powiedzieж? — Ani siк wa¿... to sprawa naszej brygady — zastopowa³ go Paragon. Pere³ka mia³ jednak w¹tpliwoœci. — Mo¿e lepiej bкdzie... ¿eby milicja... — Nie — uci¹³ szybko Paragon. — My sami musimy wydedukowaж — by³ niezmiernie zadowolony, ¿e to piekielne s³owo tak g³adko przesz³o mu przez usta. Po chwili sier¿ant Antczak zeszed³ ciк¿kim krokiem ze schodуw. — Mуwi pani, ¿e pani tam nie sprz¹ta³a? — powiedzia³ do pani Lichoniowej. — Ja to siк tam nawet bojк wchodziж! Wczoraj przecie znуw na zamku straszy³o. — To mo¿e duch jaki — wystкka³a Trociowa. — Kto? — zapyta³ ostro sier¿ant. — A ten, co tu przychodzi³. Mуwiк panu, ja od razu pomyœla³am, ¿e on jakiœ dziwny. — Kto, do stu tysiкcy?! — wrzasn¹³ sier¿ant. Trociowa skuli³a siк, przera¿onymi oczyma powiod³a doko³a i wyszepta³a: — A¿ebym to ja wiedzia³a. Sier¿ant wzruszy³ ramionami. Naraz zwrуci³ siк do ch³opcуw: — A wy, m³odzieсcy, nie widzieliœcie tu kogoœ, kto by siк pyta³ o tego lokatora z samochodem? — My? — zastanowi³ siк Mand¿aro. — My nie — odpowiedzia³ za niego Paragon. Komendant posterunku posta³ im przyjazny uœmiech. — Gdybyœcie przypadkowo coœ zauwa¿yli, to zaraz zawiadomcie posterunek. — To siк samo przez siк rozumie — r¹bn¹³ Paragon. — Bo tacy ch³opcy mog¹ zawsze coœ wyszperaж — wyjaœni³ pan sier¿ant. — Nigdy nie wiadomo, co w trawie piszczy. Paragona dusi³ wewnкtrzny œmiech. Gdyby tak pan komendant wiedzia³, ¿e ma przed sob¹ oryginalne wczorajsze duchy, zapewne nie uœmiecha³by siк tak serdecznie. Ale komendant posterunku mia³ inne k³opoty. Tak bardzo siк spieszy³, ¿e nie przyj¹³ nawet zaproszenia pani Lichoniowej na imieninowe œniadanie. Zasalutowa³, podci¹gn¹³ pas na brzuchu i raŸnym krokiem poszybowa³ w stronк przystani. — Burza przesz³a — rzek³ Paragon. — Zapowiada siк ca³kowite rozpogodzenie. Pere³ka prychn¹³ œmiechem. — Nie wiadomo, co w trawie piszczy! — szepn¹³ i da³ Mand¿arowi porz¹dnego kuksaсca. W tym momencie na polanie ukaza³a siк jad¹ca na rowerze Jola. Okr¹¿y³a stary samochуd, zeskoczy³a z gracj¹ i zawo³a³a weso³o: — Czo³em, ch³opcy, jak siк czujecie? Mand¿aro zrobi³ minк fakira po³ykaj¹cego ¿ywego wк¿a. — Kto to? Pere³ka zakrztusi³ siк. — Zapomnieliœmy ci powiedzieж, ¿e wczoraj w³aœnie przyjкliœmy do Klubu... Mand¿aro zasycza³: — Babк? Paragon uœmiechn¹³ siк chytrze. — W³aœnie, mamy w brygadzie pierwszego inspektora rodzaju ¿eсskiego. — To niemo¿liwe!... Okrzyk ten pozosta³ bez odpowiedzi. Paragon ¿artobliwie zwrуci³ siк do Joli: — Mam nadziejк, ¿e szanowny inspektor skonsumowa³ ju¿ swoje œniadanko i nie umiera z g³odu? Jola przymru¿y³a zielone oczy. Oblizawszy siк z apetytem, zerknк³a w stronк suto zastawionego sto³u. — Poniek¹d tak, ale widzк, ¿e u was dzisiaj jakieœ dobre rzeczy. Na przyk³ad te dro¿d¿owe ciasteczka... — Masz babo placek! — jкkn¹³ Mand¿aro, ktуry ca³y czas z niepokojem i dezaprobat¹ spogl¹da³ na grub¹ dziewczynк. — Ciasteczka nie najgorsze — droczy³ siк Paragon. — Ale po œniadaniu nie bкd¹ ci smakowa³y. — Dlaczego? — uœmiechnк³a siк Jola. — Muszк przyznaж, ¿e u nas by³o dzisiaj skromne œniadanie. Z kuchni wychyli³a siк pani Lichoniowa. — Dlaczego nie zaprosicie kole¿anki? — zawo³a³a. Jola wcale nie czeka³a na zaproszenie. Jednym zwinnym skokiem znalaz³a siк u sto³u. Wnet w jej ustach znik³o pierwsze rumiane ciasteczko. — Pycha! — powiedzia³a zapchanymi ustami. Paragon pokrкci³ g³ow¹. — Co jak co, ale nie chcia³bym byж twoim ¿ywicielem. Stuprocentowe bankructwo! — Pycha! — zachwyca³a siк Jola. — Dawno nie jad³am takich smacznych ciasteczek. Pere³ka patrzy³ na ni¹ niemal z rozrzewnieniem. — Proszк ciк bardzo, proszк — podsun¹³ jej ca³y pу³misek. — Wolnego — za¿artowa³ Paragon. — Tylko nie po dwa, ¿eby dla innych zosta³o. — Pycha! — Jola przymru¿y³a oczy i z rozkosz¹ pa³aszowa³a nastкpne ciastko. Mand¿aro pokiwa³ g³ow¹. — Piкknie. Je¿eli bкdzie tak pracowa³a w brygadzie, jak teraz wcina, to mo¿e zostaж. 3 Imieninowe œniadanie pozwoli³o naszym detektywom jaœniej i ostrzej spojrzeж na czekaj¹ce ich zadania. Gdy po uczcie poszli do sza³asu, ka¿dy mia³ w³asny i niezbity s¹d o sytuacji. Niestety, s¹dy ich by³y tak rozbie¿ne, ¿e trudno by³o znaleŸж nawet punkt wyjœcia dla prowadzenia dalszego œledztwa. Jeden Mand¿aro stara³ siк w rozs¹dny sposуb uporz¹dkowaж zdarzenia. Rozci¹gn¹³ siк wygodnie na mchu, wyci¹gn¹³ nieod³¹czny notes, zamyœli³ siк, a kiedy w sza³asie zapad³a cisza, zacz¹³ rzeczowo: — Najpierw trzeba wiedzieж, jakie mamy dane. A wiкc pierwsze: nasz Marsjanin znik³ z mieszkania i do tej pory nikt z nas nie wie, gdzie siк znajduje. — W podziemiach zamku — przerwa³ mu Pere³ka. Przecie¿ Paragon widzia³ go przedwczoraj wieczorem. — Uspokуj siк — osadzi³ go Mand¿aro. — Widzia³ go przedwczoraj, ale nie w podziemiach. — Ty sam widzia³eœ jego znaki na murach — wtr¹ci³ Paragon. — To jeszcze nie dowуd, ¿e on tam jest. Mo¿emy jedynie wnioskowaж, ¿e siк tam ukrywa. Ale nale¿y to sprawdziж. — Legalnie — potwierdzi³ Paragon. — To przecie¿ nasze g³уwne zadanie. — Po drugie — ci¹gn¹³ Mand¿aro — ze spraw¹ Marsjanina wi¹¿e siк sprawa cz³owieka w berecie. Nazwijmy go: Tajemniczy. Trzeba sprawdziж, jaki ma zwi¹zek Tajemniczy z Marsjaninem. Dlaczego go poszukuje i dlaczego stale przebywa w okolicach zamku? — W ogуle nie wiemy, kto to jest — odezwa³a siк Jola. Mand¿aro skarci³ j¹ spojrzeniem. — Proszк mi nie przerywaж. Od tego nasza brygada, ¿eby siк dowiedzia³a, kim jest Tajemniczy. Ja myœlк, ¿e to najwiкkszy przestкpca. — Eee... — skrzywi³ siк Pere³ka. — Najwiкkszy przestкpca nie zaprasza³by na lody. — To dla zaszklenia oczu, czyli maskowanie siк — zauwa¿y³ fachowo Paragon. — Po trzecie — ci¹gn¹³ Mand¿aro — musimy wyjaœniж, czego szuka w podziemnych korytarzach ta pani ze srebrn¹ wiech¹ na g³owie. Dla u³atwienia nazwijmy j¹ Srebrna. — Czy malarz tam te¿ by³? — zapyta³ Paragon. — By³ ktoœ drugi, ale go nie widzia³em. Za to, ¿e by³a tam Srebrna, dam sobie uci¹ж g³owк. — Ciekawe — zamyœli³ siк Paragon. — Szkoda, ¿e nie wiemy, co by³o w tym pokrowcu na sk³adak. Mand¿aro wzruszy³ ramionami. — To drobiazg. — A ja ci mуwiк, ¿e to wa¿ne. Bo ten sk³adak by³ mi coœ za ciк¿ki. — Dobrze, i o tym mo¿emy pomyœleж. Najwa¿niejsze, ¿e do tej pory w³aœciwie nic nie wiemy. — Najwa¿niejsze, ¿e mamy przestкpcуw. Ty siк martwi³eœ, sk¹d ich znaleŸж, a teraz masz ca³y asortyment — paln¹³ weso³o Paragon. Jola zatar³a d³onie. — Panowie, ale bкdzie robota. Tylko mуwiк wam trzeba stosowaж naukowe metody. — Oczywiœcie, tylko naukowe metody — powtуrzy³ Pere³ka. — Najpierw trzeba u³o¿yж plan — Mand¿aro j¹³ coœ zapisywaж w notesie. — Jest nas czworo. Proponujк, ¿e ja z Paragonem zajmiemy siк Marsjaninem. Jeszcze raz sprawdzimy odkryte przeze mnie przejœcie. Mo¿e te znaki nas zaprowadz¹ do kryjуwki przestкpcy. — To ja znalaz³em plan podziemia — wtr¹ci³ nieœmia³o Pere³ka. — Legalnie, znalaz³ go pod ³у¿kiem — potwierdzi³ Paragon. — Plan nam bardzo pomo¿e. Sprawdzi³em, ¿e zejœcie, ktуre znalaz³em, jest na planie, a korytarz ci¹gnie siк daleko pod lewe skrzyd³o. — Pere³ka powinien dostaж pochwa³к albo odznaczenie. — Inspektor Albinowski dostanie odznaczenie dopiero wtedy, kiedy sprawdzimy, ¿e plan jest dobry i doprowadzi nas do kryjуwki Marsjanina. Pere³ka machn¹³ rкk¹. — Niech bкdzie. Mnie na tym nie zale¿y. — A ja jakie dostanк zadanie? — wyrwa³a siк Jola. Mand¿aro zajrza³ do notesu. — Ty musisz œledziж Srebrn¹. Najpierw dowiesz siк, kim oni w ogуle s¹, ci goœcie z plebanii. — Phi, to bagatelka. — Ostrzegam inspektora Radoсsk¹, ¿e to wcale nie bagatelka, tylko niezwykle wa¿ne zadanie. Zadanie numer dwa — rozpracowaж szajkк Srebrnej. — Rozkaz! — A ja? — g³os Pere³ki brzmia³ cicho i skromnie. — Inspektor Albinowski otrzyma zadanie rozpracowania Tajemniczego. — No, widzicie — ¿achn¹³ siк Pere³ka — mnie zawsze wlepi najtrudniejsze. — Spokуj — zastopowa³ go Mand¿aro. — Ty przecie¿ go ju¿ znasz. I on obieca³ ci lody. A wiкc — zwrуci³ siк do pozosta³ych — inspektor Albinowski zajmie siк tymczasem rozpracowaniem Tajemniczego, a potem ktoœ z nas mu pomo¿e. Mam nadziejк, ¿e zrozumieliœcie dobrze, o co chodzi i z honorem wype³nicie swe zadania. A teraz ¿yczк wszystkim z³amania karku. Czeœж! Mand¿aro uniуs³ siк. G³ow¹ siкga³ dachu sza³asu. Tym razem mia³ minк prawdziwego nadinspektora Scotland Yardu. Inspektorzy stanкli przed nim. Ich spojrzenia by³y twarde i zdecydowane. Wszyscy zdawali sobie sprawк, ¿e stoj¹ przed niezwykle ciк¿kimi zadaniami i nie wiadomo, jakie jeszcze czekaj¹ ich niespodzianki. W milczeniu uœcisnкli sobie d³onie. 4 — Dzieс dobry pani! — Jola z wystudiowanym uœmieszkiem na niewinnej twarzyczce przywita³a gospodyniк plebanii. — Mamusia pyta, czy na jutro bкd¹ œwie¿e jajka. Gospodyni wychyli³a siк z okna i nieufnym spojrzeniem œwidrowa³a dziewczynkк. — Ty, moja droga, coœ krкcisz. Jola unios³a ramiona gestem zniecierpliwienia. — Je¿eli pani nie wierzy, to ³atwo siк przekonaж. Jutro bкdzie tu mamusia, wiкc mo¿e pani zapytaж. Woskowata twarz gospodyni zakrzep³a w wyrazie niezdecydowania. — Poczekaj, mo¿e siк coœ znajdzie — da³a jej znak rкk¹, by wesz³a do kuchni, i po chwili znik³a z prostok¹ta ramy okiennej. Pani inspektor rozejrza³a siк bacznie po dziedziсcu. By³o zupe³nie cicho, tylko pszczo³y bzyka³y monotonnie w klombach pieni¹cych siк od kwiatуw. Od strony zabudowaс gospodarskich dochodzi³o porykiwanie krуw, a z daleka, zza parku, p³ynк³a muzyka z przystani. Ktoœ œpiewa³ po w³osku, s³odko i melodyjnie. Jola spojrza³a w okna piкtra. Odbija³y jaskrawy blask s³oсca jak srebrne tafle. By³y zamkniкte i dziwnie tajemnicze. „Gdzie znajduj¹ siк w tej chwili lokatorzy?” — pomyœla³a i z gotowym ju¿ planem dzia³ania wesz³a do sieni. W ciemnej sieni natknк³a siк na gospodyniк. Jej czarna suknia zaszeleœci³a w pу³mroku. Pachnia³a woskowymi œwiecami i talkiem. — Masz do czego wzi¹ж te jajka? — zapyta³a gospodyni. — Och, na œmierж zapomnia³am. Ale to nie. Bкdк wracaж z przystani, to wst¹piк po nie. Gospodyni uczyni³a gest zniecierpliwienia. — Aleœ ty roztrzepana... I powiedz jeszcze raz mamusi, ¿e mam goœci i ju¿ nie mogк wszystkiego sprzedawaж. — W³aœnie, w³aœnie... widzia³am dzisiaj tк pani¹ ze srebrnymi w³osami... Gospodyni machnк³a koœcist¹ d³oni¹. — Skaranie boskie, widzia³ kto takie czupirad³o z siebie robiж? — Okropne — basowa³a Jola. — I do tego te w¹skie spodnie w paski. — Wygl¹da jak b³azen z cyrku. I w ogуle to ca³e towarzystwo nie podoba mi siк! — Co pani mуwi? — Jolanta uradowa³a siк, ¿e tak ³atwo przysz³o jej nawi¹zaж rozmowк na temat goœci z plebanii. Gospodyni œciszy³a g³os. — To dziwni ludzie. Ten malarz niby maluje, a w³aœciwie to w³уczy siк bez celu. To czupirad³o chodzi³o wczoraj po plebanii w samym kostiumie k¹pielowym. Dobrze, ¿e ksiкdza nie by³o... A ten trzeci to mruk, ktуry nie powie nawet dzieс dobry. Gdybym wiedzia³a, to bym ich tu nie wpuœci³a. Nie potrzeba mi takich goœci. W tym momencie Jola by³a ju¿ niemal pewna, ¿e zdo³a od gospodyni wydobyж cenne wiadomoœci. Zapyta³a wiкc zupe³nie otwarcie: — Gdzie oni trzymaj¹ ten sk³adak? Gospodyni jeszcze bardziej zni¿y³a g³os, ktуry przeszed³ w œwiszcz¹cy szept: — W³aœnie to mnie najbardziej zastanowi³o. Podobno przywieŸli sk³adany kajak, a wczoraj ten mruk dopytywa³ siк, gdzie mo¿na wynaj¹ж ³уdkк. Je¿eli maj¹ sk³adak, to po co im ³уdka? — Oczywiœcie. A gdzie ten sk³adak? — Licho ich wie. Mo¿e w ogуle to nie by³ sk³adak. Ja ju¿ sama nie wiem, co o tym myœleж... Na gуrze skrzypnк³y drzwi. Po chwili na schodach ukaza³a siк srebrna strzecha lokatorki plebanii. Kobieta schodzi³a wolnym krokiem, a gdy mija³a gospodyniк, pos³a³a jej md³y, nic nie znacz¹cy uœmiech, jakby w ten sposуb chcia³a usprawiedliwiж sw¹ obecnoœж. Jola patrzy³a za ni¹. Naraz b³ysnк³a jej myœl. Je¿eli teraz nie wykorzysta odpowiedniej chwili, to straci nadzwyczajn¹ okazjк. Podbieg³a wiкc szybko do srebrnej pani i zapyta³a niewinnie: — Przepraszam bardzo, czy mog³aby mi pani po¿yczyж na pу³ godziny tego sk³adaka? Kobieta zatrzyma³a siк gwa³townie, jakby napotka³a niewidzialn¹ przeszkodк. Objк³a dziewczynkк zdumionym, pe³nym pop³ochu spojrzeniem. — Sk³adaka? Jakiego sk³adaka? — zapyta³a opryskliwie. — Pani gospodyni mуwi³a, ¿e paсstwo macie sk³adak, a ja lubiк wios³owaж... po prostu uwielbiam. Srebrna gestem zdziwienia unios³a ramiona. — To jakaœ pomy³ka... My nie mamy kajaka. — W takim razie bardzo pani¹ przepraszam — Jola skinк³a g³ow¹ i odesz³a. W momencie kiedy z³apa³a Srebrn¹ na k³amstwie, pani inspektor poczu³a ¿ywszy rytm serca. ¯y³ka detektywistyczna kaza³a jej natychmiast dzia³aж. Po¿egna³a szybko gospodyniк, przebieg³a wzd³u¿ muru oddzielaj¹cego plebaniк od koœcio³a, a potem zawrуci³a w stronк parku. Z odleg³oœci dwudziestu krokуw widzia³a pasiaste spodnie Srebrnej migaj¹ce na tle gкstych zaroœli. Srebrna przeciк³a na ukos park. Szybkim krokiem skierowa³a siк w stronк przystani. Nie spodziewa³a siк, ¿e za ni¹ jak cieс posuwa siк okr¹glutka, zaaferowana Jola. Przystaс le¿a³a wœrуd wspania³ych, starych grabуw. Tonк³a ca³a w cieniu. Przy pomoœcie krкcili siк ludzie. Spychali na wodк kajaki, wci¹gali na maszty ¿agle. W porannym œwietle woda le¿a³a cicho i spokojnie, odbijaj¹c jak w lustrze nadbrze¿ne drzewa. Dalej ma³a ¿aglуwka pru³a spokojn¹ toс, marszcz¹c jej powierzchniк w œlad wyd³u¿onego trуjk¹ta. Ponad przystani¹ szybowa³y dwie rybitwy. Jedna z nich zatrzepota³a nagle skrzyd³ami i jak kamieс spad³a na wodк, po czym wzbi³a siк, unosz¹c w dziobie migoc¹c¹ rybkк. Srebrna minк³a pomost, hangar na kajaki i skierowa³a siк ku ma³emu pawilonowi, przed ktуrym sta³o kilka barwnych stolikуw os³oniкtych wielkimi parasolami. By³a to kawiarenka. Stoliki sta³y puste. Tylko przy jednym z nich siedzia³ krкpy jegomoœж w tyrolskich spodenkach. Twarz zakry³ p³acht¹ gazety, jakby w ten sposуb stara³ siк odgrodziж od otaczaj¹cego go œwiata. Srebrna podesz³a do niego. Gazeta opad³a, ukazuj¹c szerokie, niemal kwadratowe oblicze czytelnika. „To ten trzeci... ten Tyrolczyk — pomyœla³a Jola. — Zaraz zobaczymy, czy pop³yn¹ sk³adakiem. Je¿eli zdecyduj¹ siк na to, w takim razie wypo¿yczк kajak i pop³ynк za nimi”. Srebrna usiad³a przy Tyrolczyku. Wnet zjawi³a siк kelnerka. Zamieni³y ze sob¹ kilka s³уw, ktуrych jednak Jola nie us³ysza³a. Tyrolczyk znowu zag³кbi³ siк w lekturze. Jola tymczasem okr¹¿y³a hangar, podesz³a do pawilonu od strony jeziora. Brn¹c po kostki w grz¹skim mule, p³osz¹c wystraszone ¿aby, przedar³a siк przez zaroœla. Nie spostrze¿ona przez nikogo, dobrnк³a a¿ do p³otu. Tutaj z zadowoleniem spostrzeg³a, ¿e znajduje siк niemal za plecami cz³owieka czytaj¹cego gazetк. Widzia³a jego nagie, ow³osione ramiona i tкgi, atletyczny kark, a dalej, poprzez a¿urowy parkan, przeœwieca³a blada twarz Srebrnej. Tyrolczyk od³o¿y³ nagle gazetк gestem pe³nym zdenerwowania. Po chwili zabrzmia³ jego suchy, rozdra¿niony g³os: — To miejsce, coœmy wczoraj wybrali, jest niestety wilgotne. W ¿adnym wypadku nie bкdzie mo¿na tam zostawiж p³уcien. Jola s³ysza³a wyraŸnie ka¿de s³owo. Wstrzyma³a oddech, natк¿y³a uwagк. Stara³a siк zapamiкtaж treœж rozmowy. — Mo¿emy znaleŸж inne — odpar³a spokojnie Srebrna. Mк¿czyzna ¿achn¹³ siк. — Mo¿emy, ale to wymaga sporo czasu, a my musimy st¹d wyje¿d¿aж, bo nas nakryj¹... — Nie przesadzaj. — Ju¿ wczoraj wpadliœcie na tego szczeniaka. Ca³e szczкœcie, ¿e was nie zauwa¿y³. Jola dopiero teraz pojк³a sens rozmowy. Chodzi³o przecie¿ o Mand¿ara, ktуry nakry³ ich wczoraj w podziemiach zamku. „Tylko wam siк zdaje, ¿e nie zauwa¿y³” — pomyœla³a z przekor¹. — Nie przesadzaj — rzek³a Srebrna. — Zamek jest najlepszym miejscem, jakie mogliœmy znaleŸж. A okolicznoœci te¿ wymarzone. Teraz tam nikt nie chodzi, bo wszyscy obawiaj¹ siк duchуw i upiorуw. Mк¿czyzna machn¹³ rкk¹. — Zreszt¹ nie jestem pewien, czy ten smarkacz was nie widzia³. — Uspokуj siк. Jesteœ przewra¿liwiony. — Mуwiк ci, to miejsce mi nie odpowiada. — Janusz wyszuka drugie... Jola zrozumia³a, ¿e chodzi o trzeciego lokatora z plebanii — o malarza. Tyrolczyk irytowa³ siк coraz bardziej. — Janusz w³aœciwie wszystko sknoci³. Mia³ doœж czasu, ¿eby przygotowaж odpowiednie miejsce. — Nie zwalaj wszystkiego na Janusza. — Powinien ju¿ dawno byж tutaj. Mуwiк ci, zdaje mi siк, ¿e nas tutaj obserwuj¹. — W takiej dziurze? — W³aœnie w takiej dziurze trzeba byж ostro¿nym. — Jesteœ przewra¿liwiony i dlatego... — Jestem po prostu ostro¿ny — przerwa³ jej ostro mк¿czyzna. — Nie mam ochoty wpaœж przez to, ¿e Janusz jest niedo³кg¹. — Jestem przekonana, ¿e wszystko siк dobrze skoсczy. Okolicznoœci s¹ bardzo korzystne. Studenci postrasz¹ pewnie jeszcze kilka dni. Dowiedzia³am siк, ¿e ten profesor do wczoraj jeszcze nie wrуci³ z Warszawy. Przez ten czas zdo³amy znaleŸж odpowiednie miejsce i wszystko bкdzie w porz¹dku. W tym miejscu urwa³a, gdy¿ wœrуd parasoli zjawi³ siк nagle malarz. Minк mia³ niezbyt bojow¹. Zbli¿y³ siк ostro¿nie do rozmawiaj¹cych. Opar³ o krzes³o sztalugi i spojrza³ wyczekuj¹co. — No, jak? — zapyta³ ostro Tyrolczyk. Malarz wzruszy³ jedynie ramionami. — Wszystko gotowe. — A cement i woda? — Przygotowa³em. Nie macie pojкcia, jak siк przy tym zmacha³em. — Nikt ciк nie widzia³? — Nikt... — rzek³ malarz z namys³em. — Ktу¿ mуg³by mnie widzieж o szуstej rano? — Mo¿e kogoœ spotka³eœ? — Spotka³em jakiegoœ faceta, ale cу¿ to ma za znaczenie? Srebrna rozeœmia³a siк z³oœliwie. Ruchem g³owy wskaza³a na Tyrolczyka. — On boi siк w³asnego cienia. Tamten obruszy³ siк. — Nie mam ochoty wpaœж przez was. Gdzie to nowe miejsce? — zapyta³ oschle malarza. — W bocznym korytarzu. — Suche? — Suche, ale nie tak pewne jak tamto. — Co chcesz przez to powiedzieж? — Trudniejsza bкdzie robota. — To nic. Kamienie przygotowane? — Powiedzia³em, ¿e wszystko w porz¹dku. — W takim razie idziemy. Tylko b³agam, ostro¿nie. ¯eby nas ktoœ nie zobaczy³. — Mo¿e zaczekaж do wieczora? — Nie mamy czasu, a zreszt¹ wieczorem krкc¹ siк ci przeklкci studenci. — Jak uwa¿asz. — Malarz zarzuci³ na ramiк pud³o i sztalugi. — Zaczekam na was przy wejœciu. Tyrolczyk skin¹³ mu g³ow¹. Malarz wolnym, nieco sztywnym i jakby zmкczonym krokiem oddali³ siк w stronк drogi wiod¹cej na zamek. Nie skrкci³ w lewo, gdzie prowadzi³a droga ku g³уwnej bramie, lecz zaraz przy zakrкcie zboczy³ w prawo i zgin¹³ wœrуd zaroœli. Tamci dwoje zostali przy stoliku. Jola zrozumia³a, ¿e nadszed³ czas, by wycofaж siк z kryjуwki. W chwili gdy do stolika podesz³a kelnerka, rozgarnк³a lekko krzaki i ostro¿nie wycofa³a siк nad brzeg jeziora. W g³owie mia³a zamкt. Z szybkiej tej rozmowy pozosta³y tylko strzкpy. Jedno by³o pewne, natrafi³a na prawdziwych przestкpcуw, ktуrzy postanowili ukryж coœ w podziemiach zamku. Mo¿e rzeczywiœcie odnaleŸli jakiœ skarb, o ktуrym z uporem wspomina³ Paragon, i postanowili przenieœж go chwilowo w inne miejsce, a mo¿e s¹ to po prostu pospolici z³odzieje i chc¹ zamelinowaж ³up pod murami zamku. Mуwili przecie¿ o jakimœ p³уtnie czy p³уtnach... Jakie¿ to p³уtno mogliby ukrywaж w podziemiach? Prawdopodobnie niezwykle drogocenne, skoro Tyrolczyk upiera³ siк, by schowek by³ zupe³nie suchy. Okr¹¿aj¹c hangar i pomost, myœla³a tak intensywnie, ¿e pot wyst¹pi³ na jej czo³o. By³a oblepiona pajкczyn¹ i suchymi badylami, w sanda³ach chlupota³o jej b³oto, lecz nie zwa¿a³a na te drobiazgi. Stanк³a za pniem drzewa na pustej w tej chwili drodze. Po jakimœ czasie zza hangaru wy³oni³y siк dwie sylwetki — Srebrnej i Tyrolczyka. Oboje szli w milczeniu. Przeciкli wolno szosк, rozejrzeli siк uwa¿nie, a potem znikli w zaroœlach, w tym samym miejscu, co poprzednio malarz. Pani inspektor czeka³a zniecierpliwiona na moment, kiedy bкdzie mog³a udaж siк za nimi. Nas³uchiwa³a. Ze zbocza, ktуre piк³o siк od szosy wprost pod basztк i mury lewego skrzyd³a, dochodzi³ suchy trzask ³amanych ga³кzi i turkot osypuj¹cego siк ¿wiru. Gdy odg³osy te nieco ucich³y, Jola odnalaz³a wœrуd zaroœli œcie¿kк. Ledwo widoczna w g¹szczu trawy i bujnego zielska, piк³a siк z ukosa pod zamkow¹ gуrк. Jola sz³a ostro¿nie. Rкkami rozgarnia³a zasieki leszczyny, st¹pa³a lekko, jakby w tej chwili straci³a nagle swe szeœжdziesi¹t kilogramуw solidnej wagi, nawet oddycha³a oszczкdnie, nie chc¹c sapaniem zdradziж swej obecnoœci. Nie dziw, ¿e wnet zasapa³a siк podwуjnie. Przystanк³a wiкc na chwilк, by odetchn¹ж g³кbiej. Ponad ni¹ wci¹¿ trzeszcza³y ga³¹zki, a drobne kamyki sypa³y siк wœrуd zaroœli. Na szczкœcie na przystani g³oœnik zarycza³ jak¹œ ognist¹ piosenkк hiszpaсsk¹. Rytm rumby wdar³ siк w ciszк i wnet zag³uszy³ wszelkie inne odg³osy. Dziewczynka œmielej ruszy³a przed siebie. Œcie¿ka piк³a siк coraz stromiej i coraz czкœciej ginк³a miкdzy stercz¹cymi jak zielone œwiece krzakami ja³owcуw. Grunt stawa³ siк kamienisty. ¯wir sypa³ siк gкsto. W gуrze miкdzy ja³owcami szarza³y ju¿ mury zamku. Naraz pani inspektor przypad³a do krzaku ja³owca. Wœrуd zieleni mignк³y pasiaste spodnie Srebrnej. Przylgnк³a do suchych, nagrzanych s³oсcem kamieni. Wytк¿y³a wzrok. Ze zdumieniem spostrzeg³a, ¿e Tyrolczyk wraz z malarzem odwalaj¹ spod murуw du¿e kamienie. „Jeszcze jedno tajemne wejœcie do podziemi” — zanotowa³a w pamiкci. Mк¿czyŸni pracowali szybko i nerwowo. S³ychaж by³o g³uchy ³omot odwalanych ska³. Jedna z nich potoczy³a siк i runк³a w dу³. Skacz¹c miкdzy ja³owcami, przefrunк³a obok Joli. Ktoœ zd³awi³ na gуrze g³oœne przekleсstwo. Wkrуtce mк¿czyŸni zakoсczyli pracк. Jola widzia³a, jak malarz wczo³ga³ siк przez niski otwуr. Za nim poszed³ Tyrolczyk. Przejœcie nastrкcza³o mu wiкcej trudnoœci, gdy¿ by³ szerszy i solidniej zbudowany. Chwilк jego grube, ow³osione ³ydki trzepota³y w ciasnym przesmyku. Srebrna zosta³a na zewn¹trz. Usiad³a leniwie na odwalonej skale, a potem bacznie rozejrza³a siк doko³a. Pani inspektor zrozumia³a, ¿e dalsze œlкczenie pod baszt¹ jest traceniem czasu. Wywnioskowa³a, ¿e dwaj mк¿czyŸni zeszli do podziemi tym nowym, nikomu nie znanym zejœciem, by zamurowaж tajemnicze p³уtna. Srebrn¹ zostawili jako ubezpieczenie. Nale¿a³o wiкc s¹dziж, ¿e w razie niebezpieczeсstwa mк¿czyŸni maj¹ inn¹ drogк odwrotu. Ale jak¹? Jola postanowi³a wycofaж siк spod baszty i jak najszybciej odnaleŸж ch³opcуw. W tej sytuacji sama nie mog³a niczego zdzia³aж. Ale gdzie szukaж detektywуw, skoro poszli na zwiad? W tej chwili poczu³a, ¿e nadmierny wysi³ek i napiкcie uwagi zaostrzy³y jej apetyt. Pomyœla³a beztrosko: „Najpierw pуjdк do domu przek¹siж co nieco, a potem... Potem zobaczymy”. 5 Wielk¹, kolumnow¹ salк lewego skrzyd³a spowija³ fio³kowy pу³mrok. Smugi œwiat³a przebijaj¹ce siк przez szczeliny w murze przecina³y j¹ jak z³ote pasy. Stoj¹ca najbli¿ej wejœcia kolumna, ca³a sk¹pana w jaskrawym s³oсcu, p³onк³a jak s³up roz¿arzonego metalu. W bluszczu zatrzepota³ ptak. Zerwa³ siк na odg³os krokуw ma³ych detektywуw jak pocisk i przeci¹³ pasmo œwiat³a. Paragon obejrza³ siк za nim. — Widzia³eœ? — zwrуci³ siк do Mand¿ara — Kowalik. Pewno ma tu gniazdo. Mand¿aro nic nie odpowiedzia³. Wyj¹³ z kieszeni notes, przerzuci³ kartki. Paragon patrzy³ na to z uœmieszkiem pow¹tpiewania. — Czego szukasz? — A nic, chcia³em tylko sprawdziж notatki. — Notatki dobra rzecz, ale najwa¿niejszy to dobry wкch — za¿artowa³ Paragon. — Zdaje mi siк, ¿e czujк w powietrzu kosmiczny sw¹d Marsjanina. Mand¿aro pos³a³ mu pe³ne nagany spojrzenie. — Dawaj tк mapkк. Usiedli pod os³onecznion¹ kolumn¹. Mand¿aro wodzi³ palcem po zatartych nieco liniach planu. — Wszystko siк zgadza. Widzisz, tu siк zaczynaj¹ schodki, a potem korytarz znaczony przekreœlonymi kwadratami, a tam korytarz z kу³kami. Oba schodz¹ siк w miejscu, gdzie mamy jakieœ szersze przejœcie zaznaczone dwoma nietoperzami... — Te gacki to wa¿na rzecz — zauwa¿y³ Paragon. — To pewno jego szyfr. — Doszed³em wczoraj do tego miejsca — Mand¿aro pokaza³ palcem. — Jeœli nam siк uda dobrn¹ж do przejœcia zaznaczonego dwoma nietoperzami, to... — To bкdzie wielka rzecz — wtr¹ci³ Paragon. — Czy idziemy z asekuracj¹? — Z jak¹ asekuracj¹? — zdziwi³ siк Paragon. — No... czy asekurujemy siк niжmi? Kupi³em wczoraj mocne, szewskie nici. Teraz nie³atwo bкdzie je przerwaж. — Nie trzeba... Przecie¿ mamy znaki. — A jeœli ktoœ poœciera³ znaki? — To zobaczymy na dole. Walmy, bracie, bo do obiadu nie mamy du¿o czasu. — Trzymamy siк oczywiœcie razem. — To siк rozumie. Paragon imponowa³ Mand¿arowi zuchowat¹ min¹, ale gdy znaleŸli siк w ciemnym korytarzu, a wokу³ ich g³уw zaczк³y kr¹¿yж nietoperze, pan inspektor Tkaczyk straci³ nieco ze swej zuchowatoœci. — Niech to koczkodan po³knie, zupe³nie jak w piekle — szepn¹³ z kwaœnym humorem. — Boisz siк? — us³ysza³ w ciemnoœci g³os Mand¿ara. — Nie... ale trochк... — Ja te¿ trochк. — Ja mo¿e nawet wiкcej ni¿ trochк — zaœmia³ siк cichutko Paragon. — Co tu du¿o gadaж mam porz¹dnego pietra. Ale to nic, jakoœ nam pуjdzie. Mand¿aro prowadzi³. Jego latarka przeszywa³a gкst¹ masк mroku, kraja³a go œwietlistymi smugami. Wnet znaleŸli siк na dole. Mand¿aro oœwietli³ za³om muru, pokaza³ towarzyszowi tajemniczy znak. — Tutaj zaczyna siк korytarz znaczony kwadratami. — Zgadza siк — potwierdzi³ Paragon. — Walimy tкdy... — Jak do cioci na pierogi. — Nitka niepotrzebna, bo widaж znaki. Paragon skin¹³ tylko g³ow¹. Ruszyli raŸnym krokiem, gnani ciekawoœci¹ i t³umionym niepokojem. Prowadzi³ ich nik³y strumieс œwiat³a. By³o duszno, mieli takie wra¿enie, ¿e posкpne sklepienie zwк¿a siк, jakby ich chcia³o przygnieœж do ziemi. Dwaj œmia³kowie, zagubieni w labiryncie podziemnych korytarzy, sunкli w milczeniu jak duchy. Mand¿aro przystan¹³ na chwilк. Pochyli³ siк. Z ziemi podniуs³ bia³¹ nitkк. — Do tego miejsca doszed³em wczoraj. Tutaj pкk³a mi nitka. — Walmy dalej — przynagla³ coraz ciszej Paragon. Gdy spojrza³ przed siebie, a spojrzenie jego, biegn¹c po nik³ej strudze œwiat³a, napotyka³o dalej œcianк mroku, poczu³, ¿e go coœ œciska za gard³o i d³awi. Splun¹³ wiкc z obrzydzeniem, jakby wraz z œlin¹ pragn¹³ wypluж atakuj¹cy go strach. Teraz korytarz zacz¹³ gwa³townie opadaж w dу³. — O — sykn¹³ Paragon — schodzimy na samo dno. Mand¿aro milcza³ wpatrzony tкpo przed siebie. By³ blady i wargi mu lekko drga³y. — Mo¿e ja teraz poprowadzк? — Nie czekaj¹c na odpowiedŸ inspektor Tkaczyk wyprzedzi³ Mand¿ara. Zacz¹³ zbiegaж po stromiŸnie. Po kilkudziesiкciu krokach g³adkie dno korytarza przesz³o w strome schodki. Mand¿aro dogoni³ Paragona, z³apa³ go za ramiк. Uniуs³szy palec do ust, da³ znak, ¿eby milcza³. Potem j¹³ bacznie nas³uchiwaж. Z g³кbi, jak spod ziemi, dochodzi³o st³umione, urywane dudnienie. — Co to? — wyszepta³ Paragon. Mand¿aro wzruszy³ ramionami. Milczeli w tк¿ej¹cej ciszy przerywanej miarowym dudnieniem. Zdawa³o im siк, ¿e to w nich coœ dudni, ko³acze i rozkrusza resztki odwagi. Tkwili w miejscu, nie mog¹c zdobyж siк na najdrobniejszy ruch. Naraz dudnienie usta³o, zapanowa³a jeszcze przeraŸliwsza cisza. Paragon zwrуci³ wzrok na Mand¿ara. Nadinspektor mia³ tak przera¿on¹ gкbк, ¿e Maniuœ zachichota³ cichutko. — Nie wyg³upiaj siк — us³ysza³ jego dr¿¹cy g³os. — Co to mog³o byж? Mand¿aro uczyni³ taki gest rкk¹, jakby chcia³ powiedzieж: „A sk¹d ja mogк wiedzieж”. Paragon pierwszy ruszy³ z miejsca. Wysun¹³ do przodu nogк jak cz³owiek wstкpuj¹cy w lodowat¹ wodк. Szed³ wolno. Struga œwiat³a bij¹cego z latarki napotka³a nagle œlep¹ œcianк. Zdawa³o mu siк, ¿e znaleŸli siк w zau³ku bez wyjœcia. Ale gdy kr¹g œwiat³a zatoczy³ ³uk na murze, wydoby³ z mroku w¹sk¹ szczelinк, prowadz¹c¹ w lewo. Znowu przystanкli. Zamienili pytaj¹ce spojrzenia. Co robiж? Czy pchaж siк dalej, czy rezygnowaж i wracaж? Paragon by³ ju¿ gotуw zawrуciж, gdy za sob¹ us³ysza³ szept Mand¿ara: — Mo¿e byœmy tak wrуcili? Pchniкty uczuciem przekory ruszy³ w kierunku szczeliny. Naraz otworzy³o siк przed nimi w¹skie, zalane wod¹ przejœcie. Brodz¹c po kolana w ch³odnej wodzie przedosta³ siк na drug¹ stronк. Tutaj na œcianie zobaczy³ dwa wyrysowane kred¹ nietoperze. Odwrуci³ siк. W œwietle latarki ujrza³ blad¹ twarz Mand¿ara. Wstrz¹sn¹³ nim bezg³oœny œmiech. Ba³ siк, a jednoczeœnie niezwyk³y smak przygody pcha³ go z niezmo¿on¹ si³¹. Jeszcze o kilka krokуw posun¹³ siк do przodu i znowu zastyg³ w bezruchu. W dole, jakby pod jego stopami, rozleg³o siк to samo miarowe dudnienie. — Zgaœ latarkк — us³ysza³ za sob¹ szept Mand¿ara. Bezwiednie wykona³ jego rozkaz. Na chwilк utonкli w osaczaj¹cej ciemnoœci. Czu³, ¿e zi¹b przenika jego spocone cia³o, a strach obezw³adnia go zupe³nie. Wtedy na koсcu tego w¹skiego, zalanego wod¹ korytarza ujrza³ szarawy odblask na œcianie. Cofn¹³ siк sp³oszony nag³ym odkryciem, lecz napotka³ tkwi¹cego za nim Mand¿ara. Z niepokojem spojrza³ przed siebie. Teraz ten odblask zmatowia³, jakby ktoœ przys³oni³ Ÿrуd³o tajemniczego œwiat³a. Potem nagle przeciwleg³¹ œcianк zala³ jasny potok blasku. Paragon przylgn¹³ plecami do wilgotnej œciany. Czu³, jak mu serce zamiera, a œciœniкte gard³o hamuje oddech. Jeszcze raz obejrza³ siк na Mand¿ara. W pу³mroku ujrza³ tylko jego b³yszcz¹ce i wytrzeszczone strachem oczy. Pierwszy krok by³ chybotliwy, niepewny, jakby stopa napotka³a grzкzawisko, dalsze nabra³y sprк¿ystoœci. Posuwa³ siк wolno wzd³u¿ œciany, szoruj¹c plecami mokry, chropowaty mur. Za sob¹ czu³ oddech Mand¿ara. Naraz drgn¹³, zatrzyma³ siк. Przed sob¹ ujrza³ urwisko, w g³кbi, na dnie wielkiej, okr¹g³ej groty, klкcza³a jakaœ postaж. W pierwszej chwili nie pozna³ jej, gdy¿ by³a okryta zielon¹, brezentow¹ wiatrуwk¹... Dopiero po chwili spostrzeg³ bia³¹ fura¿erkк i wielkie wilbramowe buciska. — Marsjanin — szepn¹³. Gdy opanowa³ pierwsze przera¿enie, bacznie przyjrza³ siк klкcz¹cej postaci. Nie mуg³ siк myliж, by³ to Marsjanin, w³aœciciel przedpotopowego wehiku³u. Teraz ju¿ zupe³nie wyraŸnie widzia³ go pochylonego nad ma³ym, podziemnym strumykiem p³yn¹cym przez œrodek lochu. Nad nim, umocowana na d³ugim sznurku, wisia³a naftowa lampa. Rzuca³a ¿у³te œwiat³o na jego zgarbione plecy. Marsjanin trzyma³ w rкku latarkк, a snop jej œwiat³a skierowa³ na strumyk. Po chwili jednak podniуs³ le¿¹cy obok ³om i m³otek, od³o¿y³ latarkк i zacz¹³ kuж brzeg strumyka, jakby chcia³ go poszerzyж w tym miejscu. „Szuka skarbуw — przemknк³o przez oszo³omiony umys³ Paragona. Ale wnet nasunк³a siк w¹tpliwoœж: — Dlaczego mia³by poszukiwaж ich w strumyku? A wiкc co robi?” — Jest? — us³ysza³ st³umiony szept Mand¿ara. Cofn¹³ siк i po³o¿y³ siк na zalanej wod¹ ziemi, by mуc wygodniej obserwowaж pracuj¹cego w dole Marsjanina. Uniуs³ siк lekko na ³okciu i da³ znak Mand¿arowi. Po chwili obaj wysunкli g³owy spoza krawкdzi opadaj¹cej ostro œciany. Przed sob¹ widzieli sznurow¹ drabinkк siкgaj¹c¹ dna pieczary, dalej pracuj¹cego Marsjanina, a jeszcze dalej pneumatyczny materac, bez³adnie zarzucony kocem, kocher, kilka naczyс i czarny kufer. Marsjanin kilka razy uderzy³ m³otkiem w ³om, a gdy ska³a odprys³a, od³o¿y³ narzкdzia. Wolnym ruchem siкgn¹³ po latarkк. Nagle rкka mu drgnк³a. Wolno zwrуci³ g³owк w gуrк, w stronк ch³opcуw. Cofnкli siк gwa³townie, a w tej samej chwili us³yszeli ostry g³os: — Kto tam? Pytanie by³o w tym momencie tak zaskakuj¹ce i tak bezsensowne, ¿e nasi detektywi zakrzepli na chwilк w bezruchu. Pierwszy rzuci³ siк do ucieczki Mand¿aro. Jego trampki klasnк³y o mokre kamienie. Paragon ruszy³ za nim. Uciekali w panicznym pop³ochu, gnani zamieraj¹cymi echami tego jednego pytania. Drogк, ktуr¹ przebyli w takim napiкciu i trudzie pokonali obecnie niemal w sprinterskim tempie. Spoceni, zziajani, pe³ni nieopanowanego lкku, zatrzymali siк dopiero za bram¹ zamku. Tutaj obejrzeli siк bojaŸliwie. Nikogo nie by³o, tylko na skarpie pas³a siк bia³a koza dziadka. 6 „Oczywiœcie, oni znowu mi dali najtrudniejsze zadanie” — myœla³ inspektor Pere³ka, podchodz¹c pod strome zbocze zamkowej gуry. S³onko mocno przypieka³o jego piegowat¹ twarz. T³uste ob³oczki smyka³y ponad zrкbami murуw, a w powietrzu unosi³ siк odurzaj¹cy zapach miкty i pio³unu. Pere³ka szed³ po czubek g³owy pogr¹¿ony w sprzecznych myœlach. Chcia³ siк wykazaж solidn¹ prac¹, a tymczasem gdzie tu szukaж Tajemniczego? Obszed³ ju¿ ca³¹ wioskк. By³ przy koœciele, na plebanii, obok stra¿y po¿arnej, zajrza³ nawet na cmentarz, ale nigdzie nie mуg³ znaleŸж cz³owieka w berecie i granatowej wiatrуwce, tajemniczego mк¿czyzny, ktуry wczoraj pod baszt¹ wystawi³ go na tak ciк¿k¹ prуbк. Z tej prуby ma³y inspektor wyszed³ wprawdzie z honorem, ale teraz musia³ za to p³aciж. Gdy mija³ bramк, na skarpie ujrza³ bia³¹ kozк. Wyszczerzy³ do niej zкby, a gdy bia³a wychowanica dziadka w odpowiedzi zabecza³a, pokaza³ jej jкzyk. W ten sposуb ul¿y³ sobie. — Tobie to dobrze, nie musisz szukaж Tajemniczego. Koza beknк³a przeci¹gle, a w dowуd zupe³nego braku zainteresowania sprawami m³odych detektywуw pokaza³a mu ogon. Pere³ka min¹³ bramк, wszed³ na dziedziniec. Wielki, kamienny czworobok sta³ pusty, przepo³owiony lini¹ ukoœnego cienia. Nad murami jak strza³y przelatywa³y jaskу³ki. Ich pisklкta œwiergoli³y w za³omach skalnych. By³o pogodnie i niemal weso³o. Pere³ka przeci¹³ dziedziniec. Zbli¿y³ siк do bramy prowadz¹cej na basztк. Z radoœci¹ zauwa¿y³, ¿e ciк¿kie, dкbowe wrota sta³y uchylone. Widocznie dziadek wprowadzi³ kogoœ na basztк. Ma³y detektyw pomyœla³, ¿e dobrze by by³o jeszcze raz zapuœciж siк do podziemi pod baszt¹. Mo¿e w³aœnie tam natrafi na Tajemniczego? Spokojnie przemkn¹³ siк przez bramк, wyci¹gn¹³ z kieszeni latarkк i niemal bez lкku zapuœci³ siк w korytarz, w ktуrym z³apa³ go wczoraj Tajemniczy. W dzieс przejœcie to nie wygl¹da³o tak groŸnie. W¹skie przeœwity umieszczone wy¿ej, na wie¿y, przepuszcza³y do wnкtrza korytarza ³agodne œwiat³o. Powoli oczy zaczк³y przywykaж do ciemnoœci. Ma³y detektyw posuwa³ siк krok za krokiem. By³o zupe³nie cicho. Tylko gdzieœ ni¿ej ciurka³a po murze woda. Dobrn¹³ do schodуw. Tutaj dopiero zaœwieci³ latark¹. Wilgotne œciany zalœni³y zielonym mchem i rdzawymi naciekami. Spod sklepienia zerwa³ siк oszo³omiony œwiat³em nietoperz. P³ochliwie wirowa³ nad g³ow¹ ch³opca, a¿ zapad³ gdzieœ w mrok. By³o coraz bardziej ponuro i coraz straszniej. Ma³y detektyw szed³ jeszcze pewnym krokiem, ale w serce jego z wolna zacz¹³ siк wkradaж lкk. Wiedzia³, ¿e podziemny korytarz wiedzie na przeciwn¹ stronк zamku i prowadzi za mury. Tкdy przecie¿ wczoraj przyprowadzili go studenci. Ale to by³o wczoraj... Czy przez ten czas ktoœ nie mуg³ zamurowaж przejœcia lub przekopaж nowego? Wczoraj, gdy szli na basztк, Pere³ka s³ysza³ rуwnie¿ rozmowк studentуw, z ktуrej wywnioskowa³, ¿e pod zamkiem znajduje siк kilka poziomуw podziemi i wiele zawalonych i nie zbadanych jeszcze przejœж. Potkn¹³ siк nagle o jak¹œ nierуwnoœж. Latarka wypad³a mu z rкki, potoczy³a siк kilka metrуw. Kiedy j¹ podnosi³, w smudze œwiat³a le¿¹cej na ziemi ujrza³ wyrysowan¹ kred¹, niemal ju¿ zupe³nie start¹ strza³kк. Wskazywa³a na lewo. Podniуs³ latarkк, skierowa³ œwiat³o we wskazanym kierunku. Drgaj¹cy kr¹g przesun¹³ siк po szarych œcianach i naraz zapad³ w g³кbok¹ rozpadlinк. Przed naszym inspektorem otwiera³a siк nowa droga. Pchniкty piek¹c¹ ciekawoœci¹, zapuœci³ siк w ten boczny korytarz wykuty w litej skale. Przejœcie by³o w¹skie i ukosem opada³o w dу³. Widocznie prowadzi³o do ni¿szego poziomu podziemi. Naraz œwiat³o latarki rozproszy³o siк. Pere³ka wszed³ do nisko sklepionej, lecz doœж obszernej, podziemnej sali. Œwiat³o latarki przesunк³o siк po g³adkich sklepieniach, wydoby³o z mroku wnкkк. Pere³ka ruszy³ w jej kierunku. By³a tak niska, ¿e musia³ siк schyliж, by wejœж w ni¹. Jeszcze kilka krokуw... i naraz natrafi³ na drewniane oszalowanie. Zbutwia³e, potк¿nej gruboœci pale podtrzymywa³y skalne sklepienie. Wœrуd nich znalaz³ sklecone z desek drzwi. Pchn¹³ je. Nie ust¹pi³y. Jeszcze raz oœwietli³ je dok³adnie i wtedy spostrzeg³, ¿e s¹ przymocowane do bocznych pali grubym drutem. Nie zastanawiaj¹c siк, j¹³ odkrкcaж drut. Sz³o mu to niezwykle ciк¿ko. Gruby drut wpija³ siк w spocone d³onie, rani³ palce. Pere³ka nie ustкpowa³. Sycz¹c z bуlu walczy³ z opornym metalem. Wreszcie odkrкci³ ostatni zwуj. Odetchn¹³ z ulg¹ i niezwykle ostro¿nie pchn¹³ drzwi. Zardzewia³e zawiasy zapiszcza³y ¿a³oœnie, grube pale zatrzeszcza³y, lecz drzwi ust¹pi³y. Za chwilк znalaz³ siк w drugiej, znacznie mniejszej i zasypanej skalnym gruzem niszy. W s³abn¹cym œwietle ujrza³ najpierw kilka zwalonych na dno kamieni, a potem... a¿ westchn¹³ ze zdumienia. Obok kamieni le¿a³ brezentowy, wielki pokrowiec. Od razu przypomnia³ sobie relacjк Paragona. Czy¿by to by³ w³aœnie pokrowiec sk³adaka, ktуry przywieŸli ze sob¹ lokatorzy z plebanii? Kilkoma susami dopad³ pokrowca, ukl¹k³ przed nim i woln¹ rкk¹ zacz¹³ obmacywaж wilgotny brezent. By³ to gruby, solidny materia³ wzmocniony na szwach i po bokach rzemieniami. Mosiк¿ne sprz¹czki s³u¿¹ce do zapinania zosta³y rozpiкte. Rкka Pere³ki b³¹dz¹ca we wnкtrzu pokrowca napotka³a papierowy worek i nagle jak w m¹ce ugrzкz³a w mia³kiej substancji. Pere³ka bli¿ej przyœwieci³ latark¹. D³oс jego by³a osypana popielatym pudrem... W worku znajdowa³ siк cement. „£adny sk³adak! — pomyœla³. — Paragon mia³ dobrego nosa. S³usznie podejrzewa³ malarza i jego wspуlnikуw. Ale, do stu tysiкcy korniszonуw, po cу¿ oni taskali tutaj cement?” Na odpowiedŸ nie musia³ d³ugo czekaж. Gdy tylko powiуd³ latark¹ wokу³, spostrzeg³ natychmiast ma³¹ k³adkк z desek, na ktуrej widnia³y œlady ¿wiru skalnego zmieszanego z zakrzep³ym cementem, a dalej wyrwк w œcianie, zawalon¹ ska³ami i czкœciowo ju¿ zabetonowan¹. Zerwa³ siк. Dobieg³ do wyrwy. Niestety, by³a zupe³nie pusta. Ma³e lusterko wody zebranej na jej dnie odbi³o zawiedzione oblicze ch³opca. W napiкtym skupieniu obejrza³ dok³adnie ka¿dy drobiazg. Wyrwa w skale zamurowana zosta³a mo¿e do jednej trzeciej. Murarka, ktуr¹ ogl¹da³, wskazywa³a, ¿e nie wysz³a spod fachowej rкki. W brezentowym pokrowcu, obok worka z cementem, by³ jeszcze mniejszy worek, do po³owy zape³niony gipsem, oraz kilka ¿elaznych prкtуw, s³u¿¹cych zapewne do wzmocnienia murуw. Gdy nachylony nad pokrowcem szpera³ w jego wnкtrzu, zda³o mu siк, ¿e z przeciwnej strony, niskim korytarzem, ktуry prowadzi³ w g³¹b podziemi, ktoœ siк zbli¿a. Z oddali s³ychaж by³o narastaj¹cy odg³os krokуw. Pere³ka wyprostowa³ siк. Jeszcze chwilк nas³uchiwa³. Odg³os przyt³umionych krokуw zbli¿a³ siк coraz bardziej. Nie mo¿na by³o d³u¿ej pozostawaж w niszy... Niemal bezszelestnie wycofa³ siк za zbite z desek drzwi. Chcia³ uciekaж, ale rozs¹dek kaza³ mu zostaж na miejscu. Trzeba by³o zamkn¹ж prowizorycznie drzwi, by nie wzbudziж podejrzenia, a potem zobaczyж, kto to w podziemiach zamku zabawia siк murark¹. Desperacko szarpn¹³ ciк¿kie, namok³e deski. Ust¹pi³y, wydaj¹c przeraŸliwy jazgot... Na œcianach korytarza zamigota³y ju¿ pierwsze odblaski zbli¿aj¹cych siк latarek. Podniуs³ z ziemi zwуj drutu i b³yskawicznie przymocowa³ drzwi do belki. Uspokoi³ siк nieco. Je¿eli tamci zechc¹ go œcigaж, bкd¹ musieli oddrutowaж przejœcie, co da mu czas na ucieczkк. Ukry³ siк wiкc za belk¹, przytkn¹³ twarz do szpary i czeka³ ze wzrastaj¹cym napiкciem. Nagle z przeciwleg³ej strony rozjaœni³o siк. Blask potoczy³ siк po œcianach i sklepieniach, a z nim wyp³ynк³y dwa wielkie, zniekszta³cone cienie. Potem u wejœcia pokaza³ siк cz³owiek z latarni¹. Pere³ka pozna³ go... By³ to malarz. Za nim wsun¹³ siк krкpy cz³owiek w tyrolskich spodniach. Fala ¿у³tego œwiat³a nape³ni³a niszк. Dwaj mк¿czyŸni bez s³owa zbli¿yli siк do brezentowego pokrowca. Malarz pochyli³ siк nad nim i z wysi³kiem wyj¹³ worek cementu. Spoza jego plecуw odezwa³ siк ten drugi: — Czy wystarczy nam tego cementu? — Mam nadziejк, ¿e tak... — Trzeba mieж pewnoœж. Co zrobimy, jeœli nie starczy? Malarz nie odpowiedzia³. Cz³owiek w tyrolskich spodniach podniуs³ nieco g³os. Wibrowa³o w nim zdenerwowanie: — Tamto miejsce te¿ do bani. Za du¿o trzeba murowaж. Malarz wzruszy³ ramionami. — To znajdŸ lepsze. — Mia³eœ tyle czasu. Teraz widzк, ¿e na jutro nie zd¹¿ymy i zabraknie nam cementu. Malarz oczyszcza³ deski ze ¿wiru. Milcza³. Tamten niecierpliwi³ siк. — Takie sprawy trzeba dobrze przemyœleж! A my tu grzebiemy siк ju¿ drugi dzieс. — Nie mog³em przewidzieж, ¿e podejdzie woda — b¹kn¹³ zaczepnie malarz. Krкpy mк¿czyzna uczyni³ rкk¹ gest rezygnacji. — Wszystko nawala. Malarz u³o¿y³ worek na deskach i bez s³owa da³ znak towarzyszowi. Unieœli wspуlnie. Malarz ruszy³ przodem... Zanim szerokie plecy jego wspуlnika zginк³y w wylocie korytarza, Pere³ka wolnym krokiem odszed³ od drzwi. Po chwili ruszy³ szybciej. Chcia³ donieœж ch³opcom o niezwykle wa¿nym odkryciu. Nie spodziewa³ siк bowiem, ¿e Jola ju¿ wczeœniej wpad³a na œlady ca³ej szajki z plebanii. 7 Gdy znalaz³ siк na dziedziсcu, z przyjemnoœci¹ odetchn¹³ suchym, nagrzanym powietrzem. Œwiat wyda³ mu siк niezwykle piкkny i pe³en urokуw. Zag³кbiony w myœlach, nie spostrzeg³ nawet, ¿e w cieniu stoi cz³owiek w berecie i granatowej wiatrуwce. Dopiero gdy go mija³, ujrza³ go i stan¹³, jakby mu nogi wros³y w ziemiк. Tajemniczy uœmiecha³ siк z przyjazn¹ poufa³oœci¹. — Czo³em, nocna zjawo! — przywita³ go ¿artobliwie. — Co ty tu robisz o tej porze? Pere³ka patrzy³ na niego szeroko rozwartymi oczami. Nie mуg³ uwierzyж, ¿e ma przed sob¹ cz³owieka, ktуrego bezskutecznie szuka³ od rana. Zamruga³ wiкc rudymi rzкsami i rzek³ zacinaj¹c siк: — Ja... ja w³aœnie... w³aœnie szukam pana. — O, bardzo mi mi³o, ¿eœ nie zapomnia³ o mnie. — Od rana mam ochotк na lody. — Dlatego schodzi³eœ pod basztк? — Przypuszcza³em, ¿e pana tam znajdк. Baczne spojrzenie ma³ego detektywa objк³o ca³¹ postaж Tajemniczego. By³ to cz³owiek m³ody, œredniego wzrostu, o bystrej, lecz ³agodnej, a nawet mi³ej twarzy. W œwietle dziennym nie przypomina³ wczorajszego, owianego tajemnic¹, wyolbrzymionego strachem cz³owieka z podziemi. Sta³ teraz na lekko rozstawionych nogach, przechyli³ g³owк i uœmiecha³ siк przekornie. — A jak wieczorem? By³o lekkie trzepanie portek? Pere³ka od¹³ siк. Detektywowi nie wypada³o nawet wspominaж o tego rodzaju komplikacjach ¿yciowych. Spojrza³ wiкc zaczepnie. — Gdybym nawet dosta³, to na w³asne konto. — A tam czego szuka³eœ? — Gdzie? — Pod baszt¹. — Pana. — Masz do mnie jak¹œ sprawк? — Nie, tylko mia³em ochotк na lody. Tajemniczy poklepa³ go po ramieniu. — Mi³y z ciebie ch³opiec. A ja... ju¿ wszystko wiem. Ma³y detektyw wyba³uszy³ oczy. — Pan? A co? — Na przyk³ad: kto was wczoraj wys³a³ na basztк. — To pan nas œledzi? — Oczywiœcie — rozeœmia³ siк Tajemniczy. — Wyœledzi³em, ¿e pomagaliœcie studentom. Ten z brod¹ wszystko mi powiedzia³. Pere³kк zamurowa³o na chwilк. Tajemniczy uœcisn¹³ ramiк ch³opca. — Nie martw siк. Wszystko w porz¹dku. Nie bкdziecie musieli straszyж. W³aœnie dzisiaj rano przyjecha³ z Warszawy ich profesor i przywiуz³ zakaz rozbiуrki lewego skrzyd³a. Ch³opiec zasmuci³ siк. — To nieklawo... — Co? — A bo ja bym jeszcze chкtnie postraszy³. Tajemniczy przyjrza³ siк bacznie ch³opcu. — To ³adnie, ¿eœcie pomagali studentom, ale radzi³bym tobie i twoim kolegom nie krкciж siк po podziemiach. To bardzo niebezpieczne. Pere³ka wzruszy³ ramionami. — A pan siк nie boi? — Jeszcze jak! — za¿artowa³. — To dlaczego pan... — Ja — przerwa³ mu Tajemniczy — prowadzк tutaj pewne badania... — Naukowe? — Pere³ka znacz¹co przymru¿y³ oko. — O, zgad³eœ. Widzк, ¿e jesteœ bystry. — To siк wie. — A teraz muszк ju¿ odejœж. Wybacz, ¿e dzisiaj nie zafundujк ci lodуw. Niestety, nie mam czasu — uniуs³ d³oс do beretu, uœmiechn¹³ siк na po¿egnanie i ruszy³ raŸnym krokiem w kierunku ma³ego dziedziсca. Pere³ka odczeka³ chwilк, po czym przesun¹³ siк wzd³u¿ muru, a gdy tamten znikn¹³ za za³omem œciany, kilkoma sprк¿ystymi susami znalaz³ siк wœrуd zaroœli. Wyjrza³ spoza nich. Nikogo nie by³o widaж. Wœciek³y na siebie, rzuci³ siк w g¹szcz. Przebieg³ wzd³u¿ ma³ego dziedziсca, przystan¹³, rozgl¹da³ siк. Ani ¿ywej duszy... Pustka dzwoni³a wœrуd starych murуw. Pere³ka z roztargnieniem podrapa³ siк za uchem. „Niech to krokodyl po³knie! Wyko³owa³ mnie! Co ja teraz powiem w brygadzie?” By³ tak strapiony, ¿e nie spostrzeg³ Tajemniczego, ktуry schowany za wyrw¹ sta³ mo¿e o piкж krokуw od niego i uœmiecha³ siк zagadkowo. „Co ja powiem ch³opcom? — powtуrzy³ w myœli Pere³ka. Naraz pstrykn¹³ palcami. — Raz kozie œmierж! Jeœli Tajemniczy potrafi znikaж i rozp³ywaж siк w powietrzu, to nic na to nie poradzк”.
ROZDZIA£ УSMY 1 Gdy inspektor Pere³ka schodzi³ z gуry zamkowej, nie przypuszcza³, ¿e kilkanaœcie krokуw od drogi, zaszyci w gкstych g³ogach i ja³owcach, gor¹czkowo naradzaj¹ siк jego przyjaciele: Paragon i Mand¿aro. Mуwili szeptem, jakby obawiali siк, ¿e cieс groŸnego Marsjanina mo¿e w ka¿dej chwili wy³oniж siк spoza murуw zamczyska. Mand¿aro wbi³ spojrzenie w mapkк. — Ja ci mуwiк, ¿e najlepiej bкdzie zawo³aж resztк brygady i sprуbowaж uj¹ж go w jego jamie. Paragon skrzywi³ siк. — Odpada. Legalnie jesteœmy za s³abi. — W takim razie trzeba zawiadomiж milicjк. — Odpada. Myœmy nara¿ali ¿ycie, a oni legalnie go capn¹. — W takim razie co proponujesz? Mand¿aro zwrуci³ na niego pytaj¹ce spojrzenie. Paragon zerwa³ listek g³ogu i chwilк gryz³ go w milczeniu. Naraz uderzy³ siк d³oni¹ w czo³o. — Jest! Mу¿d¿ek elektronowy pracuje! Trzeba go koniecznie wywabiж z podziemi! — Ale jak? — Za pomoc¹ duchуw... Mand¿aro rozdziawi³ usta. — Duchуw? Myœlisz, ¿e on siк zlкknie duchуw? — Nic nie wiadomo... mo¿e on siк boi? — Odpada — zawyrokowa³ nadinspektor. — Marsjanin nie ma prawa baж siк innych duchуw. On jest na to za cwany. Poza tym gdyby siк ba³, toby nie zamieszka³ w grocie. Kapujesz? — A mo¿e jednak sprуbowaж? — broni³ siк Paragon. Wsta³, zerwa³ ca³¹ ga³¹zkк i j¹³ nerwowo obrywaж listki. — Tak, bracie — mуwi³ z zapa³em — to jest myœl. Zaczniemy tak wyж, ¿e wystraszymy wszystkie nietoperze. Sk¹d wiesz, ¿e Marsjanin nie bкdzie mia³ pietra? — A ty sk¹d wiesz, ¿e siк przelкknie? — Czujк to. — To jeszcze ma³o. — Warto sprуbowaж. Mand¿aro zastanawia³ siк. Po swojemu tar³ d³oni¹ czo³o i zerka³ z ukosa w notes. — Mo¿e warto sprуbowaж... — zamyœli³ siк. Naraz uderzy³ d³oni¹ w notes. — Mam pomys³. Przebierzemy siк, a jak siк przebierzemy, to mo¿emy udawaж, ¿e o niczym nie wiemy, ¿e siк tak na niby bawimy w duchy, i Marsjanin nic nam nie zrobi. Paragon cisn¹³ ga³¹zkк. — Widzк, ¿e ci siк przejaœni³o w g³owie. To jest myœl: udawaж, ¿e siк udaje. No nie? — Dobrze! — zawo³a³ nadinspektor. Roz³o¿y³ na notesie plan Marsjanina, przyg³adzi³ go d³oni¹. — Mamy dwie drogi do groty nietoperzy. Jedna znaczona przekreœlonymi kwadracikami, druga kу³kami. Jeden z nas pуjdzie za kwadratami, drugi za kу³kami. Je¿eli Marsjanin bкdzie nas œciga³ jedn¹ drog¹, to my brykniemy drug¹. Trzeba go wyko³owaж. — Legalnie — potwierdzi³ Paragon. — Grunt go wywabiж na dwуr. A jak bкdzie na dworze, to jakoœ sobie poradzimy. — W takim razie do roboty. Trzeba zejœж do studentуw, ¿eby nam po¿yczyli przeœcierade³ i tych elektrycznych urz¹dzeс. Mand¿aro rozgarn¹³ krzaki, rozejrza³ siк, a gdy stwierdzi³, ¿e droga jest pusta, ruszy³, przedzieraj¹c siк przez g¹szcz. Minкli opustosza³e baraki. Nowiutkie œciany po³yskiwa³y w s³oсcu naciekami ¿ywicy. W szybach otwartych okien widaж by³o odbicie zamkowych murуw. Wewn¹trz krz¹ta³y siк kobiety. My³y pod³ogк. Paragon podszed³ bli¿ej i zawo³a³ ¿artobliwie w g³¹b pomieszczenia: — Szanowanie! Robi siк porz¹dek po duchach? Jedna z kobiet unios³a spocon¹ twarz. — Duchy ju¿ posz³y spaж. Teraz bкdzie tu kolonia dla dzieci. — Powodzenia! — po¿egna³ j¹ Paragon. Naraz zwrуci³ siк do Mand¿ara i z nutk¹ dumy rzek³: — Uratowaliœmy bezcenne zabytki... Od baraku skrкcili w w¹sk¹ œcie¿kк, ktуra poprzez stok zamkowej gуry prowadzi³a na polanк. Z dala ujrzeli ¿у³te dachy namiotуw, a na polanie siedz¹cych krкgiem studentуw. W wianuszku g³уw rozpoznali rud¹ brodк Antoniusza. Asystent siedzia³ obok starszego pana z rozwichrzon¹, siw¹ czupryn¹ i t³umaczy³ mu coœ ¿ywo. Na widok nieœmia³o zbli¿aj¹cych siк ch³opcуw skin¹³ przyjaŸnie. — Oto nasze duchy i upiory, panie profesorze. Starszy pan poprawi³ okulary, uœmiechn¹³ siк. — Antoniusz opowiada³ mi o was. Muszк przyznaж, ¿e spisaliœcie siк dzielnie. Ale teraz ju¿ nie bкdziecie musieli straszyж. Antoniusz wyjaœni³ z humorem: — Pan profesor wrуci³ w³aœnie z Warszawy. Przywiуz³ zakaz rozbiуrki lewego skrzyd³a. Ruiny zosta³y uratowane, a duchy mog¹ iœж na emeryturк. Profesor pokiwa³ przyjaŸnie g³ow¹. — Oj, ch³opcy, najedliœcie siк strachu, prawda? Paragon przybra³ zuchowat¹ minк. — To nic, panie profesorze, grunt, ¿e mury zosta³y ocalone. Je¿eli trzeba bкdzie, to my dla kochanej nauki wszystko zrobimy. Aby tylko nam siк rozwija³a... Profesor z podziwem krкci³ g³ow¹. — Popatrzcie, panowie, jaki rezolutny ch³opiec. Paragon sk³oni³ siк szarmancko, ³ypn¹³ porozumiewawczo w stronк Antoniusza i szepn¹³ mu do ucha: — My do pana asystenta w niezwykle wa¿nej sprawie. — A co takiego? — Antoniusz po zagadkowych i powa¿nych minach wywnioskowa³, ¿e ch³opcy znowu szykuj¹ niespodziankк. — A nic — oci¹ga³ siк Paragon — wola³bym na osobnoœci. To prywatna sprawa. Antoniusz przeprosi³ profesora, wsta³, odszed³ z ch³opcami w stronк namiotуw. — Co wy znowu kombinujecie? — Mamy do pana asystenta wielk¹ proœbк — powiedzia³ Mand¿aro. — Chodzi o po¿yczenie kostiumуw do straszenia. — Wykluczone — przerwa³ mu Antoniusz. — Chcecie coœ narozrabiaж? — Wcale nie, panie asystencie, my tylko w celach doœwiadczalnych — t³umaczy³ Paragon. — Nie ma mowy. Raz na zawsze koniec z duchami. Paragon pos³a³ mu ¿a³osne spojrzenie. Twarz Antoniusza z³agodnia³a. — O jakie doœwiadczenie wam chodzi? — Podziemne. — Ja ju¿ was znam. Kogo chcecie nastraszyж? — My chcemy tylko udawaж, ¿e straszymy... — Wybaczcie, ale ja z tego nic a nic nie rozumiem. Paragon waln¹³ siк piкœci¹ w pierœ. — Dajк s³owo honoru, ¿e chodzi o dobro zamku. Antoniusz zamyœli³ siк. — W takim razie mo¿ecie mi powiedzieж... — Na kie³ przedpotopowego mamuta, ¿e to tajemnica. Asystent zmru¿y³ porozumiewawczo oko. — Mnie nie powiecie? — Nawet rodzonej cioci, panie asystencie. W pana szanownych rкkach spoczywa teraz nasz honor. Je¿eli pan nam nie pomo¿e, zamek bкdzie w niebezpieczeсstwie. — Mog¹ siк staж straszliwe rzeczy — doda³ z zapa³em Mand¿aro. Antoniusz spojrza³ ch³opcom badawczo w oczy i wreszcie skapitulowa³. — No, dobrze — rzek³ przeci¹gle. — Wierzк wam, ale musicie mi przyrzec, ¿e nie uczynicie nic takiego, czego moglibyœcie siк wstydziж. — Wprost przeciwnie! — W g³osie Paragona da³ siк s³yszeж odcieс oburzenia. — My wyjdziemy z honorem. — I jeszcze jedno: ¿ebyœcie siк niepotrzebnie nie nara¿ali. Paragon zamieni³ z Mand¿arem krуtkie, porozumiewawcze spojrzenie. — My... — zaj¹kn¹³ siк, ale wnet pomуg³ sobie gestem rкki. — Nic siк nam nie stanie. Pan asystent mo¿e sobie spokojnie uci¹ж poobiedni¹ drzemkк. — Pamiкtajcie — upomina³ ich Antoniusz. — Wierzк wam i dlatego... — No to rкka — przerwa³ mu gwa³townie Paragon i mocno schwyci³ jego d³oс. — Ale z ciebie dyplomata, Paragon. — Co robiж, panie asystencie... 2 S³oсce sta³o ju¿ wysoko ponad baszt¹ zamku, kiedy ch³opcy znaleŸli siк znowu w kolumnowej sali lewego skrzyd³a. Ukryci za granitow¹ kolumn¹ ³owili najdrobniejsze odg³osy. Cisza zalega³a salк. W tej ciszy spoza murуw dolatywa³ czysty, melodyjny œpiew kosa. W bluszczu i powojach brzкcza³y roje much. Basowa³ im przez chwilк trzmiel, a ponad wszystkim wzbija³ siк œwiergot jaskу³ek, przecinaj¹cych czarnymi zygzakami sp³acheж jasnego nieba. — Przebieramy siк — szepn¹³ Mand¿aro. Paragon cisn¹³ na ziemiк zwitek przeœcierade³ i banda¿y. — Kto bкdzie Bia³¹ Pani¹? — Mo¿esz byж ty. — Dobrze. Mand¿aro zarzuci³ na ramiona wielki, na czarno pomalowany worek z kapturem. — Ja bкdк mnichem — powiedzia³ wyci¹gaj¹c cienk¹ szyjк z otworu worka. Paragon parskn¹³ cichutko. — Ale, bracie, wygl¹dasz! — Spiesz siк — przynagla³ go nadinspektor. Paragon przy pomocy przyjaciela j¹³ owijaж twarz banda¿ami. Wnet jego g³owa zginк³a w bia³ych zwojach. Pozostawili jedynie otwуr na usta, nos i oczy. Ponad czo³em umieœcili dwie ma³e, czerwone ¿arуweczki, przewody prowadz¹ce do baterii przeci¹gnкli pod banda¿ami, na piersiach przypiкli wielk¹ latarkк z reflektorem. Potem Mand¿aro owin¹³ Paragona w przeœcierad³o. — Pierwszorzкdnie! — zawo³a³, spojrzawszy na przebranego. — Teraz prуba œwiate³. Paragon w³¹czy³ najpierw baterie. Nad czo³em zajarzy³y siк czerwone Ÿrenice ¿arуwek. Potem zaœwieci³ latark¹. Przeœcierad³o zap³onк³o seledynowym œwiat³em. Mand¿aro a¿ westchn¹³ z zachwytu. — Mуwiк ci, robisz wielkie wra¿enie. — Legalnie? — zapyta³ Paragon. — Szkoda, ¿e nie mamy lustra. Marsjanin wysiada. — Zobaczymy. Na tym urwa³a siк rozmowa. Mand¿aro ruchem g³owy da³ znak do wymarszu. Wyjкli elektryczne latarki, jeszcze raz rozejrzeli siк wokу³, jakby chc¹c po¿egnaж blask s³onecznego dnia, œpiew ptakуw i bzykanie owadуw. Potem bez s³owa pogr¹¿yli siк w mroku podziemnych korytarzy. Drogк nieŸle ju¿ znali, wiкc bez zatrzymania siк dobrnкli do miejsca, gdzie rozchodzi³y siк dwa korytarze. Naradzali siк chwilк. — Ja pуjdк do koсca, a¿ do groty — szepta³ Paragon — ty zostaс tutaj, w bocznym korytarzu. Je¿eli uda mi siк wywabiж go... — Na myœl o wielkim Marsjaninie s³owa utknк³y mu w gardle. Zrobi³o mu siк nagle zimno i nieswojo. — Je¿eli mi siк uda, to chodu! Zwiewam, a ty zostaniesz i sprawdzisz, co jest w grocie. Mand¿aro g³кbiej nasun¹³ kapelusz na oczy. Przed sob¹ widzia³ bia³¹ postaж Paragona i na sam jej widok zimne mrowie przebieg³o mu po plecach. — Czeœж! — szepn¹³ Paragon. Jego bia³a postaж, prowadzona nik³¹ strug¹ œwiat³a bij¹cego z latarki, znika³a wolno w d³ugim tunelu podziemnego korytarza. Zbli¿a³ siк do miejsca, gdzie korytarz nagle zaczyna³ opadaж ku grocie. Odetchn¹³. Mimo przejmuj¹cego ch³odu czu³, ¿e spocona koszula klei mu siк do cia³a. Mia³ ochotк odwrуciж siк i uciekaж. Jakaœ podœwiadoma si³a prowadzi³a go jednak stromym zejœciem ku Marsjaninowi. Kiedy dobrn¹³ do zalanego wod¹ prze³azu, na œcianach skalnych ujrza³ szarawy odblask œwiat³a. „Jest — pomyœla³. — Teraz trzeba byж ostro¿nym jak nigdy”. I zaraz, jakby siк pozby³ strachu, myœl jego zaczк³a pracowaж jasno, niemal bezb³кdnie. „Teraz podejdк na krawкdŸ groty, w³¹czк wszystkie œwiat³a i zaryczк — uœmiechn¹³ siк z zadowoleniem. — Zobaczymy, jak mu bкdzie...” Sama myœl, ¿e wielki Marsjanin mo¿e siк przestraszyж, wyda³a mu siк ogromnie zabawna. Zatrz¹s³ siк ca³y od t³umionego œmiechu. Naraz znieruchomia³. Us³ysza³ bowiem, ¿e w grocie ktoœ siк porusza, œwiat³o zako³ysa³o siк na œcianach wprawiaj¹c w ruch cienie. Przylgn¹³ plecami do œciany. Nagle opuœci³a go weso³oœж, pierzch³a gdzieœ zuchowatoœж, pozosta³ nagi strach. Przesuwa³ siк wolno, krok za krokiem. T³umi³ przyspieszony oddech, ale gdy tylko odetchn¹³, zdawa³o mu siк, ¿e jego p³uca graj¹ jak miechy, a serce w trwo¿nym rytmie rozsadza mu pierœ. By³ ju¿ blisko krawкdzi. Œwiat³o wisz¹cej u sklepienia latarni oœwietla³o jaskrawo œciany, rysowa³o ostrymi cieniami ka¿dy za³om. Na dole ktoœ by³... Przechyli³ siк i... instynktownym ruchem przetar³ powieki... Jeszcze raz spojrza³ w dу³... Nie myli³ siк. Nisko, na samym dnie groty, zamiast Marsjanina zobaczy³ Tajemniczego. Cz³owiek w granatowej wiatrуwce i w berecie klкcza³ nad otwart¹ czarn¹ walizk¹ i szpera³ w niej spokojnie. By³ tak zajкty sw¹ prac¹, ¿e nie wyczu³ obecnoœci detektywa. Paragon patrzy³ jak zaczarowany. Nie mуg³ uwierzyж w to, co widzia³... Naraz Tajemniczy wyprostowa³ plecy, uniуs³ siк. Wtedy nasz inspektor odsun¹³ siк gwa³townie od krawкdzi groty. Mia³ na tyle rozs¹dku, ¿e nie rzuci³ siк w paniczn¹ ucieczkк, lecz zacz¹³ przesuwaж siк wolno wzd³u¿ œciany. Gdy dobrn¹³ do korytarza za schodkami, zatrzyma³ siк. W g³кbi groty dochodzi³y odg³osy krokуw. Latarnia zako³ysa³a siк nagle, granice cieni i œwiate³ przesuwa³y siк ruchem wahad³owym. By³ to sygna³ do szybszego odwrotu. Paragon wysoko podkasa³ przeœcierad³o, odetchn¹³ g³кbiej i ruszy³ szybkim krokiem. Gdy jeszcze raz obejrza³ siк za siebie i stwierdzi³, ¿e nikt go nie œciga, puœci³ siк biegiem. Jego rozcz³apane trampki zatupota³y po wyklepanej glinie korytarza, rozwiane po³y przeœcierad³a szybowa³y jak bia³e skrzyd³a. Przy niszy, gdzie rozchodzi³y siк dwa korytarze, zatrzyma³ siк. Krzykn¹³ zd³awionym g³osem: — Mand¿aro! — Co? — us³ysza³ z g³кbi drugiego korytarza. — Zje¿d¿amy! — Co siк sta³o? — Z mroku wysunк³a siк czarna postaж mnicha. Dwie strugi œwiat³a skrzy¿owa³y siк jak dwie roz¿arzone szpady. — Co siк sta³o? — powtуrzy³ Mand¿aro, odsuwaj¹c kaptur z czo³a. — Tajemniczy! — tyle tylko potrafi³ z siebie wykrztusiж, schwyci³ Mand¿ara za rкkк, poci¹gn¹³ za sob¹. Nadinspektor ruszy³ bez s³owa sprzeciwu. Zatrzymali siк dopiero w kolumnowej sali. — Tajemniczy tam by³? — zapyta³ zziajany Mand¿aro. — By³... widzia³em go tak, jak teraz ciebie. — A Marsjanin? — Marsjanina nie by³o. — To co siк z nim sta³o? — Nie wiem. — Mo¿e to jego wspуlnik? Mo¿e go sprz¹tn¹³? — Je¿eli Marsjanin znalaz³ skarby, to wszystko mo¿liwe. — Dlaczegoœ go nie nastraszy³? Paragon zdar³ z g³owy banda¿e. Twarz mia³ czerwon¹. W jego oczach b³¹ka³ siк lкk. — Czyœ ty, bracie, zwariowa³? Tajemniczego? Przecie¿ to najwiкkszy z naszych przestкpcуw! — Ja bym sprуbowa³... Paragon parskn¹³. — Szkoda, ¿e ciк tam nie by³o. — Obejrza³ siк z lкkiem za siebie. — Lepiej, bracie, st¹d zje¿d¿ajmy. Wybieg³ z sali, skierowa³ siк w lew¹ stronк, ku murom, gdzie w przepustach miкdzy œcianami ros³y najgкstsze krzaki. Jak nurek w wodк rzuci³ siк w zielon¹ gкstwinк. Za nim znik³ Mand¿aro. ZnaleŸli siк pod strzelnic¹. Przeœwit w murach rzuca³ na krzaki jasny dywan œwiat³a. By³o cicho i spokojnie. Pod murami ros³a puszysta trawa. Dyszeli ciк¿ko. — To ci, bracie sensacja! — odezwa³ siк Paragon. — Sherlock Holmes te¿ mia³by z tym k³opot. Polujemy na Marsjanina, a tu Tajemniczy... Mand¿aro wolno zrzuca³ z siebie czarny worek. — Nad tym trzeba siк dobrze zastanowiж! — Bкdziemy myœleli do wieczora i niczego m¹drego nie wymyœlimy. — Trzeba siк zastanowiж, co siк sta³o z Marsjaninem — rzek³ z rozwag¹ Mand¿aro. — Czy ty jesteœ pewny, ¿e go tam nie by³o? — Nie by³o go, to fakt... chyba ¿e Tajemniczy go sprz¹tn¹³ i schowa³ do walizki. — To ma³o prawdopodobne. Je¿eli Marsjanina nie by³o w grocie, to znaczy, ¿e musi byж gdzie indziej. — Ale z ciebie filozof — zaœmia³ siк Paragon. — A je¿eli nie ma go gdzie indziej? — Nie przeszkadzaj — ofukn¹³ go nadinspektor. Wyj¹³ z kieszeni notes i pogr¹¿y³ siк w rozwa¿aniach. — Przyjmijmy, ¿e Marsjanin odnalaz³ w grocie skarby, a Tajemniczy œledzi³ go... — To siк nawet zgadza — podj¹³ Paragon. — Fakt, ¿e go szuka³ w leœniczуwce i stale krкci³ siк na zamku. I pyta³ o niego Pere³kк. To by nawet doœж dobrze klapowa³o. — Tak. Tajemniczy na pewno œledzi³ Marsjanina, a dzisiaj go odnalaz³. Teraz musimy rozwi¹zaж zagadkк, czy on go zakatrupi³. — Zakatrupi³ — westchn¹³ Paragon. — To jeszcze nie jest takie pewne. — Je¿eli tamten znalaz³ skarby, to Tajemniczy legalnie go zakatrupi³. Tak mi dyktuje mуj niezawodny mу¿d¿ek elektronowy. Mand¿aro poblad³. — A mo¿e twуj mу¿d¿ek siк myli? — Da³by Bуg, bo strasznie nie lubiк truposzуw... W tym momencie spojrzenie Paragona pad³o na skraj murуw. Na tle czystego nieba sta³... Marsjanin. Paragon zamruga³ powiekami, jakby chcia³ sp³oszyж senn¹ zjawк, lecz zjawa nie mia³a zamiaru znikn¹ж. Ch³opiec wyda³ jкk zdumienia. Wyci¹gniкtym ramieniem pokaza³ w kierunku strzelnicy. — Marsjanin! — wybe³kota³ Mand¿aro. D³ugi jak tyka, pogiкty jak korzeс, tajemniczy jak duch — Marsjanin sta³ zapatrzony przed siebie. Budzi³ podziw i grozк. Ch³opcy patrzyli naс jak zaczarowani. Tymczasem zjawa zaczк³a schodziж w kierunku przejœcia wiod¹cego do kolumnowej sali. — To bкdzie kawa³, jak on napatoczy siк na Tajemniczego — szepn¹³ Paragon. — Cii — Mand¿aro przytkn¹³ palec do ust gestem nakazuj¹cym milczenie. Obaj znakomici detektywi z wielkim napiкciem wpatrywali siк w niezdarn¹ postaж Marsjanina. On natomiast wolnym krokiem zbli¿a³ siк do schodkуw i... min¹wszy wejœcie do kolumnowej sali, poszed³ ku ma³emu dziedziсcowi. Paragon zrzuci³ z siebie resztк przebrania. Zawinкli przeœcierad³a w worek, ukryli je w krzakach i pospiesznie ruszyli za w³aœcicielem przedpotowego wehiku³u. Gdy dobiegli do bramy ujrzeli na drodze jego bia³¹, mocno przybrudzon¹ fura¿erkк. W³adca podziemnego krуlestwa majestatycznie zstкpowa³ z zamkowej gуry. Paragon mocno œcisn¹³ ramiк Mand¿ara. — Teraz to ju¿ go mamy! 3 Na werandzie willi „Rusa³ka” pani inspektor Radoсska z bajecznym apetytem zajada³a drugie œniadanie. Jej zielonkawe oczy uœmiecha³y siк do rumianych bu³eczek posmarowanych mas³em, do poziomek p³ywaj¹cych w œmietanie i do pe³nego kubka pachn¹cego kakao. Pani inspektor mia³a czu³e podniebienie i nieludzki wprost apetyt. Nic wiкc dziwnego, ¿e po takim œniadaniu, kiedy ogarnк³a j¹ b³ogoœж, radoœniej mog³a spojrzeж na œwiat i cieszyж siк ¿yciem. Nic nie potrafi³o zak³уciж jej dobrego nastroju — nawet nurtuj¹ca j¹ myœl, ¿e jednak do tej pory nie zawiadomi³a nikogo o wspania³ych wynikach swego porannego wywiadu. By³a mile zadowolona, ¿e to w³aœnie ona — dopiero co mianowana inspektorem — wpad³a na œlad szajki przestкpcуw. Wszystko bowiem wskazywa³o na to, ¿e lokatorzy z plebanii stanowi¹ niezwykle ciekawy obiekt dla m³odych detektywуw. Niepokoi³o j¹ jedynie jedno: co oni mogli zamurowaж w podziemiach zamku. S³ysza³a wyraŸnie, jak rozmawiali o jakichœ p³уtnach czy p³уtnie, ale czy dla p³уtna warto tak bardzo siк trudziж i nara¿aж na niebezpieczeсstwo? Wychodz¹c z domu zapyta³a matkк, ktуra opala³a siк w ogrodzie na le¿aku: — Mamusiu, jakie mo¿e byж drogocenne p³уtno? Matka zdjк³a przeciws³oneczne okulary, spojrza³a z roztargnieniem na cуrkк. — Drogocenne p³уtno? Nie mam pojкcia, o co ci chodzi. — Po prostu o p³уtno! — P³уtno... czy p³уtno w ogуle mo¿e byж drogocenne? Mamy kilka gatunkуw p³уcien. S¹ p³уtna lniane, bawe³niane... O jakie p³уtno ci chodzi? — O drogocenne, dla ktуrego mo¿na by siк nara¿aж... ktуre na przyk³ad mo¿na by ukraœж... Matka z jeszcze wiкkszym zaciekawieniem spojrza³a na cуrkк. — Ukraœж? P³уtno? — Pani Radoсska z niedowierzaniem krкci³a g³ow¹. Naraz unios³a rкkк do czo³a. — Czekaj, czekaj... Czy nie chodzi o p³уtno malarskie... po prostu o obrazy? Teraz na odmianк Jola zrobi³a zdziwion¹ minк. — Obrazy? — Tak, obrazy. Fachowcy nazywaj¹ obrazy p³уtnami. Mуwi siк na przyk³ad: jakie ³adne p³уtno, albo: malarz namalowa³ ciekawe p³уtno... — Czekaj, czekaj, mamusiu — Jola unios³a oczy w niebo. — Drogocenne p³уtno, czyli drogocenny obraz... — Oczywiœcie — uœmiechnк³a siк pani Radoсska — mo¿na ukraœж drogocenne p³уtno. Dwa tygodnie temu czyta³am w „¯yciu” o niezwykle zuchwa³ej kradzie¿y obrazуw z Muzeum Dolnoœl¹skiego we Wroc³awiu... Skradziono z pracowni konserwatorskiej kilka flamandуw. — Jakich flamandуw? — Tak siк mуwi. To znaczy kilka p³уcien starych mistrzуw flamandzkich. — Czy to coœ bardzo cennego? — O, tak! Takie obrazy bywaj¹ nieraz bezcenne. Jola jeszcze raz wbi³a oczy w b³кkit nieba. Nagle zerwa³a siк do biegu, jakby straci³a szeœжdziesi¹t kilogramуw swej solidnej wagi i sta³a siк dobrze nadmuchanym balonikiem. — Co siк sta³o? — zawo³a³a za ni¹ pani Radoсska, ale Jola nie s³ysza³a matki. Jak tocz¹ca siк kula wpad³a na drogк i skrкci³a w stronк leœniczуwki. 4 Przed plebani¹, gdzie droga z zamku krzy¿owa³a siк z drog¹ wiod¹c¹ do leœniczуwki, pani inspektor wpad³a na Pere³kк. Ch³opiec zachwia³ siк, z trudnoœci¹ utrzyma³ rуwnowagк. — Mam! — zawo³a³a rozpromieniona Jola. — Zrobi³am sensacyjne odkrycie! — Ja te¿ — wyszepta³ niepewnie. Jola nie da³a mu dojœж do s³owa. — Gdzie Paragon? — ¯ebym to ja wiedzia³. — A Mand¿aro? — Pewno w akcji. Ale powiedz... co to za sensacyjne odkrycie? — To z³odzieje obrazуw! — Kto? — Ci z plebanii. Ukradli flamandуw. — Flamandуw? — Pere³ka rozdziawi³ usta. Patrzy³ na dziewczynк b³кdnymi z przejкcia oczami. — Rozumiesz, mistrzуw szko³y flamandzkiej! Obrazy! — To mуw, ¿e obrazy, a nie flamandуw. — Idiota! Pere³ka nachmurzy³ siк. — Licz siк ze s³owami. Jestem starszym inspektorem od ciebie. Jola odsapnк³a. — Zrozum, we Wroc³awiu z³odzieje ukradli z muzeum kilka bezcennych p³уcien... — Jakich p³уcien? — Obrazуw... a ja wpad³am na œlady tych z³odziei. To w³aœnie lokatorzy z plebanii!... — Sk¹d wiesz? — Bo mуwili o p³уtnach... — A co maj¹ p³уtna do obrazуw? Jola unios³a rкce ku niebu. — Bo¿e, zlituj siк nad tym niedorozwiniкtym... — Wypraszam sobie — oburzy³ siк inspektor Pere³ka. — Przecie¿ ci t³umaczк, ¿e p³уtna to obrazy. — Mo¿e komu innemu to t³umaczy³aœ, mnie w ka¿dym razie nie... — W takim razie zapamiкtaj sobie: obrazy w jкzyku fachowym nazywaj¹ siк p³уtna. — Postaram siк zapamiкtaж, ale co z tego? Jola œciszy³a g³os. — Chodzi o to, ¿e ci lokatorzy z plebanii chc¹ ukryж pod zamkiem skradzione obrazy... s³ysza³am ich rozmowк... Maj¹ tam cement i coœ muruj¹... — Zgadza siк. Cement jest! — zawo³a³ triumfalnie Pere³ka. Teraz Jola zbarania³a. — Sk¹d wiesz? — By³em tam. Widzia³em, jak ten malarz z tym drugim nosili cement. — By³eœ? — zdumia³a siк pani inspektor. — A co myœlisz! Oni w tym pokrowcu ukryli cement i gips. Dlatego by³ taki ciк¿ki. Jola spojrza³a na Pere³kк niemal z podziwem. — Jak¿eœ tam wszed³? — Od baszty. — A ja znalaz³am now¹ drogк... wejœcie, ktуrym oni dostaj¹ siк do podziemi! — Fantastyczne! Gdzie ono jest? — W³aœnie, musimy iœж zobaczyж, co siк tam dzieje. Tylko trzeba uwa¿aж, bo to srebrne czupirad³o stoi tam na stra¿y. Po krуtkiej naradzie zdecydowali, ¿e razem podejd¹ pod mury zamku i jeszcze raz sprawdz¹, jak wygl¹da po³o¿enie tajemniczego wejœcia. Ruszyli w kierunku przystani. Po chwili piкli siк ju¿ w¹ziutk¹ œcie¿k¹ pod zbocze zamkowej gуry. Gdy doszli do ja³owcуw, pod murami baszty ujrzeli ukryt¹ w cieniu Srebrn¹. Kobieta siedzia³a w tym samym miejscu, w ktуrym znajdowa³a siк, gdy Jola opuszcza³a sw¹ kryjуwkк. Poprzez zaroœla przeœwieca³y jej bluzka i pasiaste spodnie. Pere³ka przysun¹³ siк bli¿ej i szepn¹³ Joli do ucha: — Mo¿e byœmy tak j¹ zwabili na dу³? Jola da³a znak, by milcza³. — Nie wolno siк zdradziж. — W takim razie bкdziemy tu siedzieж do wieczora. Jola unios³a ostrzegawczo rкkк. Spojrzeniem pokaza³a na wyjœcie z podziemia. W w¹skim prze³azie pojawi³a siк kкdzierzawa g³owa Tyrolczyka. Po chwili atletycznie zbudowany mк¿czyzna stan¹³ przed Srebrn¹. Rozmawiali ze sob¹ przyt³umionymi, lecz wzburzonymi g³osami. Po chwili oboje zabrali siк do zawalania wejœcia kamieniami. Zakoсczywszy robotк, szybko zaczкli zbiegaж ze zbocza. Przechodz¹c obok ukrytych w ja³owcach detektywуw, zamienili kilka urywanych zdaс. — Musisz siк wystaraж o cement — mуwi³ Tyrolczyk. — A sk¹d ja ci go wezmк? — Za ka¿d¹ cenк. Zapytaj... mo¿e maj¹ na plebanii... — A jeœli nie? — To zaduszк tego... Tyle tylko nasi znakomici detektywi us³yszeli z tej pe³nej napiкcia rozmowy. Resztк zag³uszy³y osypuj¹ce siк spod nуg kamyki. Srebrna strzecha i kкdzierzawa g³owa zniknк³y wœrуd drzew i zaroœli. Nasi detektywi odetchnкli z ulg¹. — O czym oni mуwili? — zapyta³a Jola. — Zabrak³o im cementu. — To siк zgadza — wnioskowa³a w zamyœleniu pani inspektor. — Oni znaleŸli najpierw jakieœ niedobre, wilgotne miejsce... — To siк zgadza — przerwa³ jej Pere³ka dysz¹c z podniecenia. — Na w³asne oczy widzia³em to miejsce. Podesz³o wod¹... — Wszystko siк znakomicie zgadza, bo Tyrolczyk ju¿ rano martwi³ siк, ¿e mo¿e im zabrakn¹ж cementu. — To œwietnie, bo nie skoсcz¹ przed wieczorem. — Ale co my teraz mamy robiж? — zapyta³a Jola. Pere³ka odrzek³ z godnoœci¹: — Ja mam plan. — Spojrza³ w stronк wejœcia zawalonego kamieniami, a potem wzrok przeniуs³ na Jolк. Dziewczyna patrzy³a wyczekuj¹co. — Teraz tam zosta³ sam malarz. On nie taki straszny. Mo¿na go ³atwo wyko³owaж. — W jaki sposуb? — Zajdziemy go z obu stron. Ty pуjdziesz od tej strony, a ja od dziedziсca, od baszty. Bкdziemy udawali, ¿eœmy zab³¹dzili. — A jak nas z³apie? — Mуwiк ci, bкdziemy udawaж, ¿eœmy zab³¹dzili w podziemiach. — Rozumiem. Niez³a myœl. Ale jak tamci wrуc¹? — Nie martw siк. O cement tutaj nie tak ³atwo. Zanim go znajd¹, to mo¿e nam siк uda wywieœж w pole malarza. Chodzi o to, ¿eby siк dowiedzieж, gdzie oni maj¹ to drugie miejsce. Gdzie chc¹ zamurowaж tych flamandуw. — Dobra myœl! — Je¿eli nam siк uda rozpracowaж do koсca ca³¹ szajkк, to... — utkn¹³, nie mog¹c znaleŸж s³уw. — W takim razie bierzemy siк do roboty. Pere³ce nie trzeba by³o dwa razy powtarzaж. Za chwilк odwala³ ju¿ pierwszy kamieс. Pracy nie mieli wiele, gdy¿ Srebrna z Tyrolczykiem tylko prowizorycznie zasypali wejœcie. Gdy oczyœcili je z grubszych g³azуw, Pere³ka uœcisn¹³ d³oс Joli. — Trzymaj siк! Ja walк na basztк. — Trzymaj siк, Pere³ka — powiedzia³a Jola. — Bкdк ca³y czas myœla³ o tobie... bo... bo... Nie masz pojкcia, jak mi siк podobasz! Jola z radosnym zdumieniem spojrza³a w roziskrzone oczy inspektora Albinowskiego. — I ty jesteœ mi³y... bardzo mi³y... — Ciao! — Pere³ka skin¹³ jej d³oni¹. Naraz odwrуci³ siк, zrкcznymi susami j¹³ zeœlizgiwaж siк ze zbocza. Jola patrza³a za nim. Powtarza³a w myœli jego s³owa: „Nie masz pojкcia, jak mi siк podobasz!” Uœmiechnк³a siк do siebie zalotnie: „Co on przez to chcia³ powiedzieж? Czy naprawdк mnie tak bardzo lubi?...” Nie by³o czasu na rozwa¿ania. Pani inspektor zerknк³a w stronк oczyszczonego w³azu. Dozna³a takiego uczucia, jakby j¹ coœ d³awi³o, odbiera³o zdolnoœж poruszania siк. Lecz trwa³o to krуtk¹ chwilк. Otrz¹snк³a siк z tego przykrego wra¿enia i pomyœla³a: „Jak udawaж, to udawaж! Przecie¿ ka¿demu wolno chodziж podziemnymi korytarzami”. 5 Marsjanin wolnym, majestatycznym krokiem schodzi³ z gуry zamkowej ku jezioru. Jego bia³a fura¿erka raz ukazywa³a siк w œwietle, to znowu ginк³a, zapada³a w cieс. Dwaj detektywi posuwali siк skuleni jak psy goсcze; z g³owami wtulonymi w ramiona, z nosami przy samej niemal ziemi, z oczami wbitymi w szczud³owat¹ postaж Marsjanina. Zbli¿ali siк do skrzy¿owania. — Ciekaw jestem, gdzie on pуjdzie? — szepn¹³ rozgor¹czkowany Mand¿aro. Paragon wzruszy³ ramionami. — Je¿eli do domu, to wpad³. — A je¿eli zaraz odjedzie tym swoim gratem? — To mu poprzebijamy opony. Tymczasem Marsjanin skrкci³ w stronк przystani. Po drodze zatrzyma³ siк przy kiosku „Ruchu”. Ch³opcy œledzili go bacznie. — Zdaje mi siк, ¿e Tajemniczy to jego wspуlnik — zauwa¿y³ Mand¿aro. — Legalnie. On go zostawi³ w grocie, a sam... — urwa³, gdy¿ nie wiedzia³, co w³aœciwie mia³ zamiar zrobiж Marsjanin. W tej chwili na przyk³ad kupowa³ ca³y plik gazet i czasopism. A¿ dziwne wyda³o siк naszym detektywom, ¿e tak tajemniczy cz³owiek kupuje i czyta zwyk³e gazety. Jedn¹ z nich rozpostar³ ju¿ przy kiosku i wlepiwszy w ni¹ oczy, ruszy³ jeszcze wolniejszym krokiem. Paragon tr¹ci³ Mand¿ara ³okciem. — Te... ja czyta³em, ¿e przestкpcy porozumiewaj¹ siк czasem gazetowym szyfrem. Daj¹ og³oszenia do prasy... — Mo¿liwe, ¿e on szuka jakiegoœ znaku od swoich. — To prawie pewne. Po co tak filuje do „Expressu”? Wygrzebali siк z przydro¿nego rowu. Kryj¹c siк za drzewami, krok w krok szli za Marsjaninem. Gdy ten przystawa³ na chwilк, by odwrуciж stronк gazety, ch³opcy jak szperacze dawali nura w chwasty rowu; gdy rusza³ przed siebie, wyskakiwali z rowu i kryli siк za pniami drzew. W ten sposуb doszli do przystani. Wœrуd potк¿nych pni topoli i wi¹zуw ukaza³a siк pomarszczona tafla jeziora. Dwa kajaki pru³y toс jak dwie wielkie ryby, w dali bia³y ¿agiel przesuwa³ siк na tle drugiego brzegu. Z g³oœnika p³ynк³a senna melodia w³oska. Marsjanin zatrzyma³ siк przy pomoœcie, uniуs³ d³oс do oczu i zakrzep³ na chwilк w tym ruchu, pe³nym wyczekiwania. Wygl¹da³ jak ktoœ, kto zab³¹dzi³ i nie wie, dok¹d iœж. Nagle szybkim ruchem z³o¿y³ gazetк, odwrуci³ siк i przyspieszonym krokiem skierowa³ siк do kawiarenki. Wszystkiego mogli spodziewaж siк nasi detektywi, ale nie tego. Przed sekund¹ zdawa³o im siк, i¿ za chwilк zniknie w przybrze¿nym sitowiu, jak znik³ w podziemiach zamku. Tymczasem wielki Marsjanin najzwyklej w œwiecie wszed³ do kawiarenki, min¹³ kilka barwnych parasoli i — o dziwo! — usiad³ sobie spokojnie w najdalszym i najbardziej ocienionym k¹cie. To nie mog³o zadowoliж naszych Sherlockуw Holmesуw. By³o zbyt codzienne i zwyczajne. Mand¿aro skrzywi³ siк. — Te! — sykn¹³ na Paragona. — On mi coœ za bardzo udaje. — Pewno odgrywa zwyk³ego wczasowicza — rzek³ rozczarowany inspektor. — To ich system. — Mo¿e siк maskuje? — Legalnie, ¿e siк maskuje. Szkli nam oczy... — A czy on wie, ¿e my... — Pewno siк domyœla. — Eee, nie. Trzeba go zaskoczyж. — Jak? Paragon przesun¹³ kolarkк z czo³a na sam czubek g³owy. By³ to znak, ¿e intensywnie myœli. Twarz jego spowa¿nia³a. Brwi zbieg³y siк nad przymru¿onymi oczami. — Jak ciociк kocham — westchn¹³. — Teraz nie damy rady bez pomocy szanownej milicji. Nadszed³ czas, ¿eby go aresztowaж. — Co ty? — Mand¿aro z przera¿eniem patrzy³ na Paragona. — Legalnie, aresztowaж. — Naszego Marsjanina?! — Sherlock Holmes te¿ nieraz u¿ywa³ agentуw ze Scotland Yardu. — Ale my nie. — Jak chcesz. Ale je¿eli nam jeszcze raz zniknie, to ja za to nie odpowiadam. Nie odrywali oczu od stolika, przy ktуrym siedzia³a ich ofiara. Marsjanin w tej chwili zamawia³ u kelnerki. Gdyby mu za chwilк przynios³a pу³misek dymi¹cy piekielnymi wyziewami, te¿ by siк zbytnio nie zdziwili. Ale nic podobnego. Kelnerka przyszybowa³a z pawilonu z tack¹, na ktуrej widaж by³o nakrycie do normalnego œniadania — fili¿anka, spodeczki, rogaliki, mas³o, kawa. Po³o¿y³a tackк przed w³adc¹ podziemi i bezszelestnie znik³a. Wielki Marsjanin zabra³ siк do jedzenia. Tego by³o ju¿ za wiele. Paragon szepn¹³ ze z³oœci¹: — On sobie za du¿o pozwala. Wal, bracie, po komendanta milicji! — Teraz? — Zanim wtroi œniadanie, bкdzie ju¿ w kajdankach. Mand¿aro waha³ siк chwilк, ale wnet rуwnie¿ doszed³ do przekonania, ¿e nadarza siк nadzwyczajna okazja do skoсczenia z groŸnym przestкpc¹. Nadinspektor wyda³ ostatnie rozkazy: — Nie spuszczaj go z oka, a jak bкdzie chcia³ odejœж, to zatrzymaj go za wszelk¹ cenк. Ja walк... To powiedziawszy, indiaсskim krokiem przebieg³ pierwsze piкжdziesi¹t metrуw, potem wyprostowa³ siк i jak sprinter ruszy³ w kierunku wioski. Jego piкty tylko miga³y na jasno os³onecznionej drodze. Paragon zosta³ sam. Po jakimœ czasie znudzi³o mu siк sterczeж pod p³otem, postanowi³ wejœж do kawiarenki. Mia³ w kieszeni jeszcze kilka z³otych, ktуre zosta³y mu po kupnie prezentu dla pani Lichoniowej. Nic wiкc nie sta³o na przeszkodzie, by usi¹œж w pobli¿u groŸnego Marsjanina i skonsumowaж porcjк lodуw. W³aœciwie tak jest bardziej elegancko i godnie. Porz¹dny inspektor nie bкdzie stercza³ jak byle pкtak pod p³otem. Wygrzeba³ siк z krzakуw, doprowadzi³ do porz¹dku ubranie, przyliza³ d³oni¹ niesforne w³osy i z min¹ bywalca najwytworniejszych lokali wszed³ do ogrуdka. W kawiarence by³o niemal pusto. Prуcz Marsjanina pod parasolem siedzia³a jeszcze jakaœ pani z ma³ym brzd¹cem i karmi³a go ciastkami. Paragon wbi³ d³onie w kieszenie, zadar³ lekko nosa i œwiszcz¹c cichutko swoje „Ri-fi-fi”, przedefilowa³ wzd³u¿ ca³ej kawiarenki. Wybra³ stolik naprzeciw Marsjanina. Usiad³ z min¹ angielskiego lorda. Wytar³ rкkawem blat sto³u, za³o¿y³ nogк na nogк, k¹cikami oczu zerkn¹³ w stronк Marsjanina. Ten tkwi³ na swoim miejscu: nachylony nad gazet¹, jedn¹ rкk¹ kruszy³ rogalik, drug¹ trzyma³ nie dopit¹ kawк. Zdawa³o siк, ¿e w ogуle nie spostrzeg³ naszego detektywa. „Udaje, ¿e mnie nie widzi — pomyœla³ inspektor. — Poczekaj! Zobaczymy, kto kogo przetrzyma. Nie chcia³bym byж na twoim miejscu!” Ruchem milionera uniуs³ do gуry rкkк i zawo³a³ w stronк zbli¿aj¹cej siк kelnerki: — Pani szefowo, jedne ma³e lody za dwa z³ote! Kelnerka krytycznym spojrzeniem ogarnк³a nowego klienta. — Za dwa z³ote to mo¿esz dostaж przy bufecie. Paragon trzepn¹³ d³oni¹ w stу³. — Pani szefowa wybaczy, ja mam ¿yczenie skonsumowaж przy stoliku. — To du¿¹ porcjк, za piкж... — Mo¿e byж — wykona³ gest, jakby w ogуle nie zwraca³ uwagi na takie drobiazgi, jak cena. To rzek³szy, spojrza³ w kierunku Marsjanina, ktуry pochylony nad gazet¹, z fili¿ank¹ w jednej, a rogalikiem w drugiej d³oni, nie zwraca³ uwagi na otaczaj¹cy go œwiat. „Legalnie siк maskuje — myœla³ Paragon oczekuj¹c na porcjк lodуw. — Ale smutna jego dola”. Ju¿ wyobra¿a³ sobie dumnego Marsjanina zakutego w kajdanki, prowadzonego wzd³u¿ przystani. Ludzie przystaj¹, t³ocz¹ siк na drodze zdumieni niecodziennym widokiem, a on i Mand¿aro krocz¹ dumnie obok z³oczyсcy. Wszyscy szepc¹: „To oni z³apali niebezpiecznego przestкpcк”. A dwaj detektywi z godnoœci¹ powtarzaj¹: „Proszк siк rozejœж! To nic ciekawego. Proszк nie hamowaж ruchu!” Jego spojrzenie powкdrowa³o znowu w kierunku Marsjanina. Ten uniуs³ w³aœnie do ust œwie¿y rogalik. Czyni³ to tak wolno, jakby rogalik wa¿y³ tonк... Wtedy kelnerka postawi³a przed inspektorem Paragonem lody. 6 Komendanta Antczaka nie by³o na posterunku. — A gdzie pan sier¿ant mo¿e byж? — zapyta³ Mand¿aro tkwi¹cego za sto³em milicjanta. Przedstawiciel w³adzy ogarn¹³ detektywa badawczym spojrzeniem. — A ty co chcia³eœ od pana sier¿anta? Mand¿aro dygota³ z przejкcia i zdenerwowania. — Ja... ja w wa¿nej sprawie... — To mуw. — Kiedy ja chcia³em osobiœcie z panem sier¿antem. Milicjant spojrza³ ostrzej. Postaж ch³opca wyda³a mu siк podejrzana. Mand¿aro by³ spocony, rozczochrany, brudny. We w³osach mia³ ca³y zielnik, a na spodniach i koszuli mapк geologiczn¹ okolicy. — Co siк sta³o? — zapyta³ milicjant. — A nic — Mand¿aro stara³ siк g³osowi nadaж jak najobojкtniejszy ton. — Chcia³em rozmawiaж osobiœcie z panem sier¿antem Antczakiem. — Pan sier¿ant poszed³ na obchуd. — Dziкkujк. Mand¿aro okrкci³ siк wokу³ swej osi i wybieg³ z posterunku. Zaraz za progiem zatrzyma³ siк. By³ zrozpaczony. Co teraz robiж? Gdzie szukaж komendanta? Je¿eli go nie znajdzie natychmiast, Marsjanin gotуw uciec, a wszystkie wysi³ki pуjd¹ na marne. Przed nim ci¹gnк³a siк pusta, zalana jaskrawym s³oсcem ulica. Pod oknem s¹siedniego domu wygrzewa³ siк wielki, czarny kot. Przez drogк przemkn¹³ rowerzysta, pozostawiaj¹c za sob¹ dymek z³otego py³u. Zgarbiona kobiecina z wi¹zk¹ chrustu na grzbiecie przeciк³a ulicк i jak cieс zginк³a w op³otkach. S³oсce la³o na ziemiк ¿ar i spiekotк. Mand¿aro sta³ chwilк bezradny. Nie by³o jednak czasu na zastanawianie siк. Ruszy³ wiкc desperacko w stronк wie¿y stra¿y po¿arnej. Naraz zatrzyma³ siк przed Gospod¹ Ludow¹. Ze œrodka dochodzi³y podniesione g³osy... ktoœ œpiewa³... ktoœ wykrzykiwa³... s³ychaж by³o pobrzкkiwanie szk³a. Mand¿aro wbieg³ do pierwszej sali. Dozna³ wielkiej ulgi. Przy bufecie ujrza³ bowiem roz³o¿yste, ciasno opiкte mundurem plecy sier¿anta Antczaka. Komendant, z wyrazem b³ogoœci na pe³nej twarzy, s¹czy³ pieniste piwo. Nadinspektor doskoczy³ do niego jak sprк¿yna, z³apa³ go za rкkaw. — Panie komendancie, mamy Marsjanina! Sier¿ant wyba³uszy³ na niego oczy. — Co ty, ch³opcze, bredzisz? — Z³apaliœmy go na zamku. Komendant posterunku by³ wyraŸnie niezadowolony, ¿e przerwano mu ceremoniк picia piwa. — Kogo? — zapyta³ ospale. — Tego, co mieszka³ w leœniczуwce... co pan sier¿ant pyta³ o niego. — Jakiego Marsjanina? — My go tak nazywamy. — Kto? — No, my... zreszt¹ to niewa¿ne. Siedzi teraz na przystani w kawiarni. Sier¿ant nic nie mуg³ zrozumieж z chaotycznego opowiadania ch³opca. Otar³ z warg smakowit¹ pianк, odsapn¹³ i rzek³ sennym g³osem: — Tobie siк coœ pomiesza³o. — Dajк s³owo honoru, ¿e to ten sam, ktуry przyjecha³ do leœniczуwki tym starym gratem. — Aaa! — dopiero teraz do œwiadomoœci przedstawiciela w³adzy dobrnк³a myœl, ¿e ch³opiec przynosi cenn¹ wiadomoœж. — Gdzie on jest? — Na przystani, w kawiarni! — Mand¿aro szarpn¹³ za rкkaw sier¿anta. — Niech pan natychmiast idzie, bo nam mo¿e uciec! — Spokojnie, spokojnie, mnie nikt jeszcze nie uciek³ — powiedzia³ sier¿ant i jednym tchem wydulda³ pу³ du¿ego kufla. Jeszcze raz wytar³ usta, poprawi³ pas na brzuchu i uroczystym krokiem ruszy³ za ch³opcem. 7 Pan inspektor Paragon dawno ju¿ wyliza³ lody ze spodka, a tymczasem Mand¿ara z komendantem nie by³o widaж. Zacz¹³ siк denerwowaж. Mia³ powa¿ne powody. Marsjanin przed chwil¹ skoсczy³ przegl¹danie prasy i nagle przypomnia³ sobie, ¿e kawa i œwie¿e rogaliki nie s³u¿¹ jedynie do жwiczenia sprawnoœci i wytrzyma³oœci r¹k. J¹³ wiкc w piorunuj¹cym tempie poch³aniaж resztк darуw bo¿ych. Wnet w jego nienasyconym ¿o³¹dku znik³o ca³e œniadanie. Paragonowi przez chwilк zdawa³o siк, ¿e po³knie wszystkie spodki, ³y¿ki i z apetytem schrupie szklankк. Marsjanin poprzesta³ jednak na artyku³ach ¿ywnoœciowych. Kiedy po³kn¹³ ostatni kкs i popi³ go ostatnim ³ykiem kawy, zwrуci³ sw¹ d³ug¹, zaroœniкt¹ twarz w stronк pawilonu i rykn¹³ tubalnym g³osem: — Proszк p³aciж! Paragonowi zrobi³o siк nagle gor¹co. „Odejdzie — pomyœla³. — Co siк z nimi sta³o? Dlaczego tak d³ugo nie przychodz¹?” Poczu³, ¿e na czo³o wystкpuje mu pot. Czas nagle rozpкdzi³ siк, zacz¹³ bezlitoœnie uciekaж. Wnet przy stoliku Marsjanina zjawi³a siк kelnerka. Wypisa³a na bloczku rachunek. „Zatrzymaj go za wszelk¹ cenк!” — przypomnia³ sobie ostrze¿enie Mand¿ara. £atwo mu by³o powiedzieж: zatrzymaj. Ale co teraz robiж? Tymczasem Marsjanin odebra³ ju¿ resztк, z³o¿y³ gazety. Mia³ odchodziж... Paragon wci¹¿ tkwi³ bezradnie. Naraz, jak zbawienie, przypl¹ta³a siк myœl: zemdleж! Wyda³ g³oœny okrzyk, podobny do jкkniкcia ducha, wyprostowa³ siк, stк¿a³ i naraz osun¹³ siк z krzes³a na trawк... Gdy upad³ na ziemiк, pomys³ wyda³ mu siк tak beznadziejnie g³upi, ¿e a¿ wstyd go ogarn¹³. Nie wypada³o jednak wycofaж siк, zw³aszcza ¿e przez szparkк w powiekach dostrzeg³ zbli¿aj¹cego siк Marsjanina. „Chwyci³o” — pomyœla³ zadowolony. Twarzy swej stara³ siк nadaж wygl¹d najprawdziwszego truposza. Rozchyli³ wiкc lekko wargi, wywali³ oczy do gуry i przymkn¹³ powieki. Nad sob¹ wyczuwa³ pochylaj¹cego siк Marsjanina. Naraz dozna³ wra¿enia, ¿e jakaœ winda unosi go ponad wierzcho³ki drzew. By³ na rкkach w³adcy podziemi. Ponad nim — gdy uchyli³ lekko powieki — b³кkitnia³o niebo. Tubalny g³os hucza³ nad jego uchem: — Niech pani przyniesie trochк lodu. Zaraz mu przejdzie. To pewno z upa³u. Przez chwilк szybowa³ w powietrzu na rкkach wielkoluda. Wnet jednak wyl¹dowa³ na trawie, pod zwisaj¹cymi ga³кziami, gdzie panowa³ przyjemny ch³уd. „Trzymaj siк, Paragon — myœla³ z uporem. — Udawaj truposza, bo inaczej Ÿle z tob¹ bкdzie”. Marsjanin nachyli³ siк nad nim. Przytkn¹³ ucho do piersi ch³opca. — W porz¹dku — zawyrokowa³. — Nic strasznego. Chwilowe os³abienie. Zrzuci³ z siebie wiatrуwkк, zwin¹³ j¹ w wa³ek, pod³o¿y³ ch³opcu pod g³owк. Paragon le¿a³ bezw³adnie. Stara³ siк wstrzymaж oddech, lecz im d³u¿ej z nim walczy³, tym oddycha³ normalniej. Myœla³ o jednym — ¿eby nareszcie zjawi³ siк Mand¿aro. Zamiast Mand¿ara nadesz³a kelnerka z kube³kiem pe³nym lodu. Marsjanin wpakowa³ pe³n¹ garœж kruszywa do swej chusteczki i przytkn¹³ do czo³a ch³opca. Okruchy lodu posypa³y siк na pierœ i za ko³nierz naszego detektywa. Zdawa³o mu siк, ¿e za chwilк zerwie siк i, nie zwa¿aj¹c na Marsjanina, zacznie wytrzepywaж zza koszuli kawa³ki lodu. Ale dzielnie wytrzyma³ tortury. Zacisn¹³ zкby i powtarza³ w myœli: „¯eby tylko przyszed³ Mand¿aro! ¯eby tylko skoсczy³a siк ta heca!” — Lepiej ci ju¿? — us³ysza³ nad sob¹ g³os Marsjanina. — Lepiej — pisn¹³ nieœmia³o. — Nic ci nie bкdzie. To od tego piekielnego upa³u. Paragon nieœmia³o otworzy³ oczy. Najpierw zobaczy³ wielkie szk³a okularуw, a w szk³ach odbicie swej twarzy. By³a tak przeraŸliwie g³upia i komicznie œmieszna, ¿e mia³ ochotк parskn¹ж, ale w tym po³o¿eniu nie wypada³o. Wykrzywi³ siк wiкc p³aczliwie i wyszepta³ najniewinniejszym g³osem: — Tak mi niedobrze — i jeszcze raz opad³ na ziemiк. — Niech pani przyniesie coœ zimnego do picia — rozkaza³ Marsjanin kelnerce. Paragon dysza³ ciк¿ko, pojкkiwa³. — Mo¿e ciк brzuch boli? — zapyta³ Marsjanin. Na to tylko czeka³ nasz dzielny detektyw. — Oj, boli, boli... — potwierdzi³ gorliwie. Jeszcze raz ³ypn¹³ okiem w stronк furtki. Nikt nie nadchodzi³. „Jak d³ugo da siк go tutaj przetrzymaж? — myœla³, pojкkuj¹c tak boleœnie, ¿e wzbudzi³by wspу³czucie w najbardziej zatwardzia³ym i nieczu³ym cz³owieku. — Je¿eli oni zaraz nie przyjd¹, to chyba udam, ¿e dosta³em ataku padaczki!” Kelnerka zjawi³a siк ze szklank¹ zimnej wody sodowej. Marsjanin zatrzyma³ j¹ w po³owie drogi: — On ma boleœci. Lepiej bкdzie daж mu gor¹cej herbaty. — Wody czy herbaty? — zabrzmia³ jej zniecierpliwiony g³os. — Mуwiк pani, ¿e herbaty! — odrzek³ ostro Marsjanin. Na Paragona bi³y ju¿ уsme poty. Pojкkiwa³ cichutko i lewym okiem ³ypa³ w stronк furtki. Naraz odetchn¹³. Na drodze ujrza³ bowiem jasn¹ czuprynк Mand¿ara, a za nim w blasku s³oсca b³ysn¹³ srebrny orze³ek na czapce komendanta. — Lepiej ci? — us³ysza³ nad sob¹ g³os Marsjanina. — O, tak, du¿o lepiej — rzek³ z ulg¹. Uniуs³ siк na ³okciach. Odsiecz zbli¿a³a siк. Byli ju¿ przy furtce. Ju¿ pod parasolami... Ju¿ o kilka krokуw... Paragon nagle ozdrawia³. Podkurczy³ nogi, wsta³ tak sprк¿yœcie, ¿e Marsjanin zbarania³ ze zdumienia. Chcia³ coœ powiedzieж. Zanim jednak zd¹¿y³ otworzyж usta, zwali³a siк na niego ciк¿ka postaж sier¿anta. — Proszк dowуd osobisty! — wyr¹ba³ komendant najni¿szym basem, na jaki go by³o staж. Marsjanin prostowa³ wolno sw¹ pokrzywion¹ postaж. Paragon patrza³ naс z przera¿eniem. Oczekiwa³ cudu. Zdawa³o mu siк, i¿ za chwilк w³adca podziemi albo rozp³ynie siк w powietrzu, albo zrobi coœ nadzwyczajnego. Naraz Marsjanin zdj¹³ okulary i z niezwyk³ym zdumieniem spojrza³ na przedstawiciela w³adzy. — Czego pan w³aœciwie sobie ¿yczy? — Dowуd osobisty! — powtуrzy³ ostro komendant. — Pan chyba ¿artuje? — Nie mam zwyczaju ¿artowaж — komendant energicznie wysun¹³ rкkк po dowуd. Po chwili Marsjanin z tylnej kieszeni szortуw wyci¹gn¹³ dobrze sfatygowan¹ ksi¹¿eczkк. Ze z³oœliwym grymasem na ustach wrкczy³ dowуd sier¿antowi. — Je¿eli pan sobie ¿yczy... proszк bardzo... ale to chyba jakaœ pomy³ka. — Dobrze, dobrze — uspokoi³ go sier¿ant. Szybko otworzy³ dowуd. Odszuka³ stronк z fotografi¹. Jego spojrzenie przeskakiwa³o teraz z fotografii na twarz Marsjanina i z powrotem. Nagle zagadn¹³: — Jak siк pan nazywa? — Seweryn Nieszporowicz. — Miejsce zamieszkania? — Wroc³aw. — Zawуd? — Profesor uniwersytetu. Zaleg³a cisza. Ch³opcy zamienili pe³ne zawodu spojrzenia. Komendant posterunku jakby siк skurczy³ i nagle straci³ swoj¹ urzкdow¹ postawк. Wszystko nabra³o innego smaku, innego znaczenia. Ciszк przerwa³ spokojny g³os Marsjanina: — Czego pan w³aœciwie chce? Sier¿ant oddawa³ mu dowуd. — Przepraszam... zdaje mi siк, ¿e to rzeczywiœcie... pomy³ka. — Nie rozumiem, o co w³aœciwie chodzi? Sier¿ant znowu przypomnia³ sobie, ¿e jest przedstawicielem w³adzy. Pe³nym g³osem hukn¹³ na ch³opcуw: — Co to w³aœciwie znaczy? Mand¿aro wbi³ wzrok w ziemiк. Paragon cofn¹³ siк o pу³ kroku. — Przecie¿ pan sier¿ant kaza³ meldowaж... — O czym meldowaж? Paragon wzruszy³ ramionami. Nie mуg³ znaleŸж odpowiedzi. — O czym meldowaж? — zapyta³ ubawiony Marsjanin, ktуry w³aœciwie przesta³ byж Marsjaninem. Sier¿ant uczyni³ niewyraŸny gest. — Bo te¿ pan profesor narobi³ tutaj galimatiasu. — Ja? — Pan — rzek³ pewniej sier¿ant. — Po pierwsze, nie zameldowa³ siк pan... Marsjanin poprawi³ okulary. — Rzeczywiœcie... zapomnia³em. — Po drugie, znik³ pan jak duch, nie powiedziawszy w leœniczуwce ani s³owa. Marsjanin uniуs³ d³oс do czo³a. — Zaraz... zaraz, czy ja rzeczywiœcie nie powiedzia³em, ¿e idк na kilka dni biwakowaж do groty? — Rzeczywiœcie pan nie powiedzia³. Jak tak mo¿na znikaж? — Przepraszam, by³em tak zajкty, ¿e widocznie zapomnia³em. — A po trzecie, niech to dunder œwiœnie, co pan profesor porabia na dnie zamkowych podziemi? Profesor nerwowym ruchem zerwa³ okulary. — Jak to: co? Pracujк... — Czy nie mo¿e pan profesor wybraж sobie odpowiedniejszego miejsca? Uczony Marsjanin przeciera³ zmкczone oczy. — To w³aœnie najodpowiedniejsze miejsce dla mojej pracy naukowej. Jestem profesorem zoologii i teraz zajmujк siк faun¹ grot i podziemi. Domniemany przestкpca, groŸny w³adca podziemi, tajemniczy Marsjanin jest badaczem paj¹czkуw, much i nietoperzy? Ch³opcy nie wiedzieli, co z sob¹ pocz¹ж. Komendant posterunku nadrabia³ min¹. — To rzeczywiœcie pomy³ka — rzek³ z md³ym uœmieszkiem. — Serdecznie pana profesora przepraszam, a na przysz³oœж radzi³bym zastosowaж siк do przepisуw... zw³aszcza ¿e na zamku przez ten czas dzia³y siк rу¿ne rzeczy... — W tym miejscu mrugn¹³ porozumiewawczo do stoj¹cego obok Paragona. Ten dla dodania sobie odwagi chrz¹kn¹³ i prze³kn¹³ g³oœno œlinк. — My te¿... — zacz¹³ nieœmia³o, potykaj¹c siк na ka¿dym s³owie. — My te¿... przepraszamy... szanownego przedstawiciela nauki... Myœleliœmy, ¿e pan profesor... wystкpuje w charakterze przestкpcy. Profesor baczniej przyjrza³ siк stoj¹cym u boku komendanta detektywom. Przetar³ okulary i nagle ca³ym jego d³ugim i pokrкconym cia³em wstrz¹sn¹³ spazmatyczny œmiech. — Przestкpca! Przestкpca! — powtarza³. — To pewno wy byliœcie dzisiaj w mojej grocie? Paragon nie œmia³ mu spojrzeж w oczy. Skin¹³ tylko potakuj¹co g³ow¹. Profesor uj¹³ go pod brodк. — Masz wielkie zdolnoœci aktorskie. To zemdlenie odegra³eœ jak artysta... — Musia³em siк maskowaж... — wyb¹kn¹³. — A sk¹d¿e wpadliœcie na ten pomys³, ¿eby mnie œledziж? — Wydedukowaliœmy — wtr¹ci³ Mand¿aro. — Przestкpca! — parskn¹³ jeszcze raz profesor. — Dobrzeœcie mnie ubawili. A skoro naprawdк chcecie poznaж ¿ycie podziemi, to przyjdŸcie do mnie jutro. W³aœnie jutro mam zamiar obr¹czkowaж nietoperze. A teraz do widzenia, ch³opcy! Mуwiк wam, ¿e ubawi³em siк setnie... — skin¹³ ch³opcom g³ow¹ i pogrozi³ im ¿artobliwie. Odchodz¹c, zwrуci³ siк do sier¿anta: — Przepraszam, ¿e pana niepokoi³em. Dzisiaj postaram siк zameldowaж. Sk³oni³ siк, a po chwili ko³ysz¹cym krokiem przemierza³ ju¿ przestrzeс miкdzy parasolami. Mand¿aro tr¹ci³ ³okciem Paragona. — Te! — szepn¹³. — Mo¿e go ostrzec przed Tajemniczym? Paragon kopn¹³ go w kostkк. — Cicho! Je¿eli sypniesz Tajemniczego, to kto nam zostanie? Mand¿aro wzruszy³ ramionami. Patrza³ za ko³ysz¹c¹ siк postaci¹ profesora, badacza podziemnej fauny, naukowca, ktуry jeszcze przed kilkoma minutami by³ groŸnym Marsjaninem i budzi³ w nich strach. Profesor przeszed³ ju¿ ca³¹ kawiarenkк, a gdy znalaz³ siк za furtk¹, obejrza³ siк i z uœmiechem skin¹³ rкk¹. Paragon odpowiedzia³ mu skinieniem. — Niech to gкœ kopnie — rzek³ z gorycz¹. — Mamy cholernego pecha do naukowcуw.
ROZDZIA£ DZIEWI¥TY 1 Jola zosta³a sama. Przed ni¹ widnia³o w¹skie i niskie wejœcie do podziemnego korytarza. Gdy Pere³ka znik³ wœrуd zalegaj¹cych zbocze ja³owcуw i g³ogуw, pani inspektor zawaha³a siк: „A mo¿e zawo³aж go i odradziж ryzykown¹ wyprawк?” Wnet jednak dosz³a do przekonania, ¿e by³oby to po prostu tchуrzostwem. „Na obiad prawdopodobnie bкdк ju¿ w domu” — pomyœla³a i z desperack¹ zaciкtoœci¹ rzuci³a siк w czarn¹ czeluœж. Przejœcie by³o w¹skie. Z trudem przecisnк³a siк przez prze³az. Po chwili znalaz³a siк w ma³ej niszy omurowanej p³askimi ciosami. Zaœwieci³a latark¹. Po s³onecznym blasku promieс bij¹cy z latarki wyda³ siк tak nik³y, ¿e z trudem ods³ania³ przed ni¹ drogк. Dopiero gdy zwк¿one Ÿrenice przywyk³y do mroku, ujrza³a przed sob¹ sprуchnia³e pale, podtrzymuj¹ce kamienne sklepienie. Miкdzy palami, po omsza³ych œcianach, sp³ywa³y rdzawe strumyki wody. Powietrze by³o duszne i stкch³e. Sz³a wolno, ostro¿nie, przystaj¹c co chwila i rozgl¹daj¹c siк doko³a. D³ugi korytarz zdawa³ siк nie mieж koсca. Nape³nia³ go gкstniej¹cy mrok i niemal niedos³yszalne szmery. By³o ciemno. Poczu³a siк zupe³nie osamotniona, jakby ten mrok odgradza³ j¹ od reszty œwiata. Zadr¿a³a... Chcia³a zawrуciж, kiedy w g³кbi korytarza us³ysza³a coœ jak ciche westchnienie. Ogarn¹³ j¹ strach... Przylgnк³a do wilgotnej, œliskiej belki i szeroko rozwartymi oczami œledzi³a czarny tunel. „Mo¿e mi siк tylko tak zdawa³o” — przemknк³a pokrzepiaj¹ca myœl. W tunelu znowu by³o pusto i g³ucho. Jola ruszy³a przed siebie. ¯wir cienko zazgrzyta³ pod jej sanda³ami. „Kiedy nareszcie skoсczy siк ten przeklкty korytarz?” Zanim to pomyœla³a, kr¹g œwiat³a z jej latarki natrafi³ na œlep¹ œcianк. Wydawa³o siк, ¿e korytarz koсczy siк w tym miejscu, lecz rozejrzawszy siк, z lewej strony spostrzeg³a niskie wejœcie do bocznego odga³кzienia. Czarny otwуr zion¹³ jeszcze gкstszym mrokiem. Bi³o zeс lodowatym ch³odem. Jola zatrzyma³a siк. Wpatrzona w czarny otwуr sta³a nieruchomo. Nie mia³a odwagi ruszyж siк ani nawet g³кbiej odetchn¹ж. Wtedy znowu, jakby spod ziemi, dosz³y do niej jakieœ odg³osy — podobne do podzwaniania opuszczonym ³aсcuchem. Drgnк³a. „Zawrуcк — pomyœla³a z ulg¹. — Nie ma sensu nara¿aж siк dla zabawy... Ch³opcy Klub Detektywуw traktuj¹ strasznie powa¿nie, ale przecie¿ to tylko zabawa... A jednak nie wypada wycofywaж siк... Tam z drugiej strony idzie Pere³ka... On liczy na mnie... Nie³adnie by³oby go zawieœж... Niech siк dzieje, co chce!” Myœl o Pere³ce, ktуry zbli¿a³ siк od strony baszty, doda³a jej odwagi. Ruszy³a przed siebie. Strome schody opada³y gwa³townie na dno czarnej czeluœci. Schodz¹c, Jola dozna³a wra¿enia, ¿e za ka¿dym stopniem otwiera siк pod ni¹ niezg³кbiona otch³aс. Schodzi³a wci¹¿ ni¿ej... ni¿ej... Naraz znalaz³a siк w podziemnej pieczarze. Œwiat³o latarki rozla³o siк, rozproszy³o... Z g³кbi mroku wy³oni³y siк ocembrowane œciany... Jola odetchnк³a... Zrobi³a jeszcze kilka krokуw. Wtem w oczy chlusnк³a jej smuga jasnego œwiat³a... Oœlepi³a j¹ zupe³nie jak cios zadany miкdzy oczy. Krzyknк³a krуtko, rozpaczliwie. Ktoœ schwyci³ j¹ za ramiк i w tej samej chwili us³ysza³a napiкty g³os: — Co ty tu robisz? Latarka wypad³a jej z r¹k. Potoczy³a siк po kamieniach, zgas³a. Ludzki g³os nabra³ tajemniczej barwy: — Co ty tu robisz? Nie mog³a pozbieraж sp³oszonych myœli, d³ug¹ chwilк milcza³a. Nagle ocknк³a siк, wszystko wyda³o jej siк proste i nawet nieco komiczne. Przecie¿ cz³owiekiem, ktуry œciska³ jej ramiк, mуg³ byж tylko malarz z plebanii. Powiedzia³a wiкc normalnym g³osem: — O, jak dobrze, ¿e pana spotka³am... zdaje mi siк, ¿e zab³¹dzi³am. Spoza œciany œwiata ujrza³a chud¹, blad¹ twarz malarza. W jego oczach tkwi³o przera¿enie. — Kto ciк tu sprowadzi³? — Mnie? — wzruszy³a ramionami. — Ja tu sama przysz³am. — Nie k³am! Jak tu trafi³aœ? — Normalnie. — K³amiesz! — zawo³a³. Przyci¹gn¹³ j¹ bli¿ej i jeszcze mocniej œcisn¹³ jej ramiк. — Dlaczego pan siк tak denerwuje? Mуwiк panu, ¿e zab³¹dzi³am... Nie przypuszcza³am, ¿e te podziemne korytarze s¹ takie d³ugie — powiedzia³a z nutk¹ kpiny. Strach zupe³nie j¹ opuœci³. Zdawa³o jej siк, ¿e malarz bardziej od niej siк boi. — Jak siк tutaj dosta³aœ? — Od strony przystani. — Wejœcie by³o otwarte? — zdumia³ siк. — Po prostu znalaz³am dziurк... Myœla³am, ¿e to grota, i wesz³am. By³abym panu bardzo wdziкczna, gdyby mnie pan st¹d wyprowadzi³, bo zdaje mi siк, ¿e sama nie dam rady. Powiedzia³a to tak prosto, tak naturalnie, ¿e malarz zamilk³ na chwilк. Jola nie da³a mu jednak wytchnienia. Z nutk¹ zadowolenia zapyta³a: — A pan?... Co pan tu robi? Malarz zakl¹³. Potem nachyli³ siк nad ni¹ i rzek³ sycz¹cym, wœciek³ym g³osem: — S³uchaj, je¿eli powiesz komukolwiek, ¿e mnie tu widzia³aœ, to... zapamiкtaj, ¿e koniec z tob¹... Jola zrozumia³a, ¿e w tej chwili skoсczy³a siк towarzyska rozmowa. Wzruszy³a jednak ramionami i powiedzia³a zdziwiona: — No, wie pan... a co mnie to wszystko obchodzi? Malarz jeszcze mocniej œcisn¹³ jej ramiк. — Pamiкtaj... nikogo tutaj nie widzia³aœ i w ogуle tutaj nie by³aœ. — Je¿eli panu na tym zale¿y, to mogк w ogуle nie wiedzieж o pana istnieniu. — I o istnieniu tego wejœcia, rozumiesz? — Rozumiem. I w ogуle mogк o niczym nie wiedzieж. B³agam tylko, ¿eby mnie pan wyprowadzi³ z tych potwornych ciemnoœci, bo nied³ugo mam obiad i mama siк bкdzie denerwowa³a. Malarz odetchn¹³ z ulg¹. Pani inspektor tak znakomicie odegra³a rolк niewinnej dziewczynki b³¹dz¹cej w podziemiach zamku, ¿e mistrz palety uspokoi³ siк niemal zupe³nie. Teraz chodzi³o jedynie o to, ¿eby j¹ wyprowadziж z podziemi, zanim wrуc¹ wspуlnicy. Wyci¹gn¹³ wiкc z kieszeni chustkк. — Nie bуj siк — zwrуci³ siк do Joli — muszк ci zawi¹zaж oczy. Za dziesiкж minut bкdziesz ju¿ poza zamkiem. Pani inspektor wyczu³a, ¿e malarz znalaz³ siк w kropce, wiкc powiedzia³a: — Czy ta chustka jest koniecznie potrzebna? Malarz jednak nie zwraca³ uwagi na jej protesty. Zawi¹za³ jej mocno oczy, wzi¹³ j¹ za rкkк i poci¹gn¹³ za sob¹. 2 W momencie kiedy malarz wyprowadzi³ Jolк z pieczary, Pere³ka dobrn¹³ do drzwi, ktуre dzisiaj rano zabezpieczy³ pкtl¹ z drutu. Teraz odkrкci³ drut. Deski zaskrzypia³y jкkliwie. Potem nagle ucich³o. Nap³ynк³a aksamitna fala ciszy. I wtedy Pere³ce zda³o siк, ¿e w gуrze, w ciasnym korytarzyku, s³yszy czyjeœ kroki. Znieruchomia³. Kroki zbli¿a³y siк. Teraz by³ ju¿ pewny, ¿e ktoœ za nim idzie. Przerazi³ siк. Droga odwrotu zosta³a odciкta. Zatrzasn¹³ za sob¹ drzwi i b³yskawicznie zaplуt³ pкtlк, tak ¿e dwa splecione koсce pozosta³y po jego stronie. Potem niemal biegiem przemierzy³ pieczarк, w ktуrej rano natkn¹³ siк na pokrowiec z workiem cementu. Pokrowiec le¿a³ na starym miejscu. Pere³ka bez trudu znalaz³ korytarz, ktуrym rano przybyli malarz ze swym towarzyszem. Kiedy siк weс zapuœci³, za sob¹ us³ysza³ odg³os trzeszczenia desek. Ktoœ szamota³ siк z zadrutowanymi drzwiami. Pan inspektor przyspieszy³ kroku. By³ pewny, ¿e za chwilк natknie siк na malarza albo spotka Jolк... Przebieg³ mo¿e piкжdziesi¹t krokуw, gdy nagle ujrza³ przed sob¹ kilka wielkich, drewnianych s³upуw, tworz¹cych rodzaj obudowania. Jeden z nich, sprуchnia³y i poros³y mchem, le¿a³ zwalony w poprzek korytarza. Przesadzi³ go jednym skokiem i znalaz³ siк naprzeciw nowych drzwi. Pchn¹³ je. Polecia³y z ³oskotem na ziemiк... Zamar³ w nag³ym przera¿eniu. Znowu zaleg³a cisza. Tylko w dali, za jego plecami, wci¹¿ s³ychaж by³o ³omotanie i trzeszczenie desek. „Jeszcze nie otworzy³” — przemknк³o mu przez g³owк. Stan¹³ na przewalonych, starych wrotach, przejecha³ latark¹ po œcianach. Znajdowa³ siк w nowej pieczarze. By³a obszerna, sucha, zawalona starymi, zbutwia³ymi deskami. Znalaz³ drogк miкdzy zwa³ami drzewa, œwie¿e wdeptane w glinк œlady butуw zaprowadzi³y go do mniejszej i prawie pustej groty... Gdy stan¹³ u jej wejœcia, zatrzyma³ siк gwa³townie. Biegn¹cy za œwiat³em latarki wzrok natrafi³ nagle na zbit¹ z desek platformк, na ktуrej widnia³y resztki wilgotnego jeszcze cementu. „Jest! — pomyœla³ oszo³omiony tym widokiem. — Jest miejsce, o ktуrym wspomina³a Jola. Tutaj zapewne szajka stara siк ukryж skradzione obrazy”. Nie myli³ siк. Tu¿ za platform¹ ujrza³ naturalne wg³кbienie zamurowane niemal ca³kowicie... Rzuci³ siк w tym kierunku. Przez szczelinк w wilgotnym jeszcze murze wsadzi³ rкkк do wnкtrza wg³кbienia. Napotka³ ch³odny metal. Dr¿¹cymi palcami zaczepi³ o krawкdŸ omurowania. Natrafi³ na kanciasty kamieс. Szarpn¹³ go. Kamieс nie ust¹pi³. Szarpn¹³ powtуrnie...Teraz œwie¿e omurowanie rozsypa³o siк, przygniataj¹c ch³opcu rкkк. Sykn¹³ z bуlu. Odgarn¹³ kamienie i jeszcze raz siкgn¹³ do œrodka. G³adki, metalowy przedmiot mia³ okr¹g³awe kszta³ty. Podwa¿y³ go d³oni¹ i szybko wy³uska³ z wg³кbienia. Gdy zaœwieci³ latark¹, zobaczy³ prawie metrow¹ blaszan¹ tulejк. By³a niezbyt ciк¿ka. Przyjrza³ siк jej uwa¿niej, z obu koсcуw mia³a zalutowane dna. Potrz¹sn¹³ tulej¹. Nic nie zadzwoni³o ani nie zatelepa³o w œrodku. Tuleja by³a czymœ zwarcie nape³niona. Nie mia³ ani chwili do stracenia. Przypuszcza³, ¿e cz³owiek, ktуry szamota³ siк z drzwiami, mуg³ zaraz zjawiж siк w grocie. W³o¿y³ tulejк pod ramiк, przycisn¹³ j¹ kurczowo. Zacz¹³ szukaж drogi odwrotu. Smuga œwiat³a z latarni kr¹¿y³a nerwowo po œcianach. Po chwili napotka³a za³om zaznaczony g³кbokim cieniem. Ruszy³ szybko w tamtym kierunku. Natrafi³ na stromo pn¹ce siк stopnie. „To pewno droga, ktуra prowadzi do tajemniczego wejœcia pod baszt¹” — pomyœla³ i w pop³ochu zacz¹³ siк wspinaж ku gуrze. By³ tak oszo³omiony faktem znalezienia dziwnej tulei, ¿e zapomnia³ o malarzu i Joli. Myœla³ tylko o jednym: jak najszybciej wydostaж siк ze znalezionym skarbem z podziemnych korytarzy. Wspina³ siк mozolnie po spadzistych stopniach. Gdy dobrn¹³ do korytarza stemplowanego drewnianymi palami, by³ ju¿ ogromnie zmкczony. Nie zatrzyma³ siк jednak ani na chwilк. Puœci³ siк biegiem wzd³u¿ suchego, prostego korytarza. W g³кbi widaж ju¿ by³o jaœniejszy kr¹g œwiat³a... To otwiera³ siк przed nim wylot podziemnego labiryntu. Odetchn¹³ g³кbiej i naraz ten nik³y kr¹g dziennego œwiat³a nape³ni³ go radoœci¹. Rzuci³ siк do prze³azu, poczu³ w Ÿrenicach k³uj¹c¹ jasnoœж s³onecznych promieni... Schyli³ siк, przepe³zn¹³ pod niskim, skalnym okapem, ujrza³ jasny p³at nieba i ciemn¹ koronkк wierzcho³kуw drzew i nagle pociemnia³o mu w oczach. Przy wejœciu do pieczary sta³a Srebrna, a obok krкpy mк¿czyzna z kкdzierzaw¹ g³ow¹. Tyrolczyk! Chcia³ rzuciж siк do ucieczki lecz w tej samej chwili mк¿czyzna z³apa³ go b³yskawicznie za kark. — Sk¹d to masz? — us³ysza³ st³umiony, pe³en zdumienia i pasji okrzyk. Szarpn¹³ siк, jкkn¹³ coœ niezrozumiale i nagle otrzyma³ krуtki, suchy cios w twarz. Cios by³ tak silny, ¿e ch³opiec zatoczy³ siк, wypuœci³ tulejк i upad³ na kamienie. Ton¹³ w szarorу¿owych krкgach i naraz — zda³o mu siк — run¹³ w czarn¹ otch³aс... Gdy siк ockn¹³, ujrza³ nad sob¹ zamazan¹ sylwetkк jakiegoœ mк¿czyzny... Przera¿ony zamkn¹³ szybko oczy. Cz³owiek pochylony nad nim poci¹gn¹³ go za ramiк. — Kto ciк tak urz¹dzi³? — dobieg³ doс cichy g³os. Przez szparki w powiekach ujrza³ granatowy beret. „Tajemniczy! — przemknк³o mu przez myœl. — Sk¹d tu siк wzi¹³? Czego chce ode mnie? Przecie¿ przed chwil¹ widzia³em tamtego...” — Nie bуj siк — us³ysza³ nalegaj¹cy g³os Tajemniczego. — To ja... Pere³ka otworzy³ szerzej oczy. Uniуs³ siк na ³okciach. Tajemniczy pomуg³ mu wstaж. — Powiedz, kto to by³? Pere³ka wci¹¿ jeszcze by³ oszo³omiony. Uniуs³ rкkк do czo³a. Patrza³ na Tajemniczego szeroko rozwartymi, pу³przytomnymi oczami. Tamten szarpn¹³ go za ramiк: — Mуw, to ty ucieka³eœ przede mn¹ w grocie? To ty zadrutowa³eœ drzwi? Mуw, bo ka¿da chwila jest droga. Pere³ka spojrza³ nieufnie. W odpowiedzi wzruszy³ tylko ramionami. Tajemniczy uj¹³ go pod brodк, uniуs³ lekko jego g³owк. — S³uchaj! Powiedz! Jestem oficerem s³u¿by œledczej. Pere³ka zatrzepota³ rudymi rzкsami. — Pan... oficerem s³u¿by œledczej? — wymamrota³. Naraz wszystko wyda³o mu siк jasne. Uœmiechn¹³ siк niemrawo i doda³: — A myœmy myœleli, ¿e pan... — Mуw — przerwa³ mu oficer. — ¯¹dam od ciebie œcis³ych wyjaœnieс. Kto ciк uderzy³? Pere³ka odpowiada³ teraz krуtko, zwiкŸle i jasno, jak na m³odego detektywa przysta³o. — Ten gorylowaty typ z plebanii. — Sam by³? — Nie, ze Srebrn¹, to znaczy z t¹ pani¹, ktуra ma tak¹ srebrn¹ strzechк na g³owie. — Wiкc to ty by³eœ w grocie? — Tak. — Czego tam szuka³eœ? — Obrazуw. Twarz oficera wyd³u¿y³a siк w nag³ym, nieopanowanym zdumieniu. Zapyta³ teraz ostro, przynaglaj¹co: — Sk¹d wiedzia³eœ, ¿e oni ukradli obrazy? — Jola mi powiedzia³a. — Ktуra Jola? — Ta gruba. — A sk¹d ona wiedzia³a? — Wydedukowa³a z gazety... Wyczyta³a, ¿e we Wroc³awiu zginк³y flamandy. Na surowej twarzy oficera pojawi³ siк uœmiech. — Kogo spotka³eœ w grocie? — To w³aœnie dziwne, ¿e nikogo. Mia³ byж ten malarz i Jola... — A ten, co ciк uderzy³? — Tego spotka³em dopiero tutaj. Szed³ pewno z cementem... Bo im cementu zabrak³o. — A tк zamurowan¹ dziurк kto rozwali³? — Ja... Oficer mocno œcisn¹³ ch³opca za ramiona. — Co tam znalaz³eœ? — Coœ takiego... jakby blaszan¹ rurк. — Gdzie j¹ schowa³eœ? — On mi j¹ odebra³... Oficer wrzasn¹³ niemal: — To dlaczego od razu tego nie powiedzia³eœ?! Pere³ka roz³o¿y³ rкce gestem bezgranicznej rozterki. — Jedno wiem, ¿e dosta³em od niego w ucho... Zanim to powiedzia³, oficer zniecierpliwionym ruchem przeci¹³ rкk¹ powietrze, odwrуci³ siк i zacz¹³ zbiegaж ze zbocza, za chwilк znik³ wœrуd drzew. Pere³ka patrza³ za nim pe³en os³upienia. — Oficer s³u¿by œledczej — wyszepta³ bezwiednie. Naraz przypomnia³ sobie o Joli. Ogarn¹³ go lкk. Co z Jol¹? Mo¿e malarz uwiкzi³ dzieln¹ dziewczynк? Mo¿e jej siк coœ sta³o? Uniуs³ zwiniкte d³onie do ust i zawo³a³ nabrzmia³ym lкkiem g³osem: — Jola! Jola! Spod lasu odpowiedzia³o mu tylko echo. Sta³ chwilк bezradnie. Potem wolnym krokiem zacz¹³ schodziж ku jezioru. Naraz zatrzyma³ siк. „Nie wolno jej zostawiж samej!” Zawrуci³. Zdecydowanym ruchem przeczesa³ palcami w³osy, przetar³ oczy i szybko wœlizn¹³ siк przez otwarty w³az do groty. 3 — Zostaliœmy skompromitowani — rzek³ z naciskiem Mand¿aro. Dla zaakcentowania swego rozczarowania kopn¹³ z pasj¹ le¿¹c¹ na drodze szyszkк. Paragon milcza³. Wbi³ d³onie w kieszenie, oczami pow³уczy³ po piaszczystej drodze, wiod¹cej od przystani w stronк plebanii i koœcio³a. Prze¿ywa³ boleœnie paternoster, jaki na po¿egnanie dostali od pana sier¿anta Antczaka. Komendant posterunku da³ im do zrozumienia, ¿e s¹ w³уczykijami i obwiesiami, ¿e zamiast po¿ytecznie spкdzaж wakacje, wtr¹caj¹ siк w nie swoje sprawy i na szwank nara¿aj¹ autorytet w³adzy. Zapowiedzia³ rуwnie¿ uroczyœcie, ¿eby mu znikli z oczu i nie pokazywali siк w obrкbie jego posterunku. Trudno by³o prze³kn¹ж tak gorzk¹ pigu³kк. Nic wiкc dziwnego, ¿e obaj detektywi wracali z nosami na kwintк. — Czy ty masz pojкcie, jaka to kompromitacja? — zajкcza³ znowu ponurym g³osem Mand¿aro. — Nie... nie mam pojкcia — b¹kn¹³ pod nosem Paragon. — To twoja wina. — Moja? — Pewno, ¿e twoja. Kto wydedukowa³, ¿e Marsjanin to przestкpca? — A kto kaza³ go rozpracowaж i umieœci³ w notesie na pierwszym miejscu? — To przez ciebie. Ty mia³eœ ten genialny pomys³ z poszukiwaniem skarbуw. — A ty pierwszy robi³eœ odlew gipsowy jego buta. — Wypraszam sobie — ¿achn¹³ siк Mand¿aro. — Ja robi³em to w celach doœwiadczalnych, ale nigdy nie mуwi³em o ¿adnych skarbach... Paragon uœmiechn¹³ siк pob³a¿liwie. — Czy nietoperze i paj¹czki wodne to nie skarby dla naukowca? Legalnie skarby. I... mo¿emy byж dumni, ¿eœmy odkryli takiego s³awnego profesora. Mand¿aro przychylniej zerkn¹³ na przyjaciela. — Gdyby nie my, to pan sier¿ant do tej pory nie wiedzia³by, jak znakomita osobistoœж przebywa w jego rewirze. To te¿ coœ znaczy — zakonkludowa³ ostatecznie Paragon. — To te¿ coœ znaczy — westchn¹³ z ulg¹ Mand¿aro. Nastroje uleg³y polepszeniu. Teraz szli ju¿ raŸniej i g³owy unieœli nieco wy¿ej. Gdy doszli do drogi, ktуra skrкca³a ku zamkowej bramie, Paragon zatrzyma³ siк. — Mуj mу¿d¿ek elektronowy przeczuwa, ¿e najwiкkszy z naszych przestкpcуw to Tajemniczy. — Z czego to wydedukowa³eœ? — Z rу¿nych rzeczy, bracie. Przede wszystkim z jego szanownej fizjonomii. Nie podoba mi siк... — To jeszcze ma³o. — I w ogуle to podejrzany facet. Mуwiк ci, ¿e jak go rozpracujemy, to bкdzie œwiatowa sensacja. — A ci z plebanii? — To te¿ ciekawa robota, ale Tajemniczy najwa¿niejszy — klepn¹³ Mand¿ara w plecy. — Co siк martwisz? W historii kryminologii by³a niejedna pomy³ka... Mand¿aro uœmiechn¹³ siк nikle. — To prawda. Trzeba powiedzieж, ¿e z honorem spe³niliœmy nasze zadania. Marsjanin by³ jednak przestкpc¹, poniewa¿ nie zameldowa³ siк na milicji. — A ja z honorem zemdla³em w kawiarni! Kosztowa³o mnie to wszystko piкж zet, bo musia³em sobie fundn¹ж lody! — zawo³a³ ju¿ zupe³nie weso³o Paragon. — Dobre by³y? — Cz³owieku, nawet nie pamiкtam! Mand¿aro z respektem spojrza³ na basztк. — Ciekaw jestem, jak powiod³o siк naszym inspektorom? — O, w³aœnie — podj¹³ Paragon. — Trzeba ich poszukaж, bo nie wiemy, co siк z nimi sta³o. Mo¿e maj¹ jakieœ trudnoœci? Umуwili siк, ¿e Paragon pуjdzie do leœniczуwki sprawdziж, czy nie zostawili dla nich wiadomoœci, a Mand¿aro jeszcze raz wejdzie na gуrк zamkow¹ zbadaж teren. Mieli siк spotkaж po obiedzie. — Ciao! — po¿egna³ Paragon swego nadinspektora. — Czeœж! Rozstawali siк pogodzeni z losem i z myœl¹, ¿e nawet najlepsi detektywi prze¿ywaj¹ swoje pora¿ki. 4 Paragon zbli¿a³ siк do leœniczуwki. Z otwartych drzwi kuchni zalecia³o nagle sosem dzikiej pieczeni i waniliowym kremem. Pan inspektor z zachwytem wci¹gn¹³ w nozdrza wonn¹ smugк zapachуw. Pomyœla³, ¿e po trudach i zawodach dzisiejszego ranka warto by coœ przek¹siж. Wszed³ na werandк. W drzwiach ujrza³ such¹, przygarbion¹ postaж Trociowej. — Nie by³o tu Pere³ki? — zapyta³, zerkaj¹c w stronк sto³u, na ktуrym sta³a wielka miska z waniliowym kremem. Trociowa unios³a g³owк znad pieca. — Nie by³o — mruknк³a niechкtnie. — A tej dziewczyny, co tu rano jad³a z nami œniadanie? — Nie by³o. — Co pani Trociowa w takim z³ym humorze? — zapyta³ przyjaŸnie. Spojrza³a na ch³opca ma³ymi, za³zawionymi oczkami. — Aaa... szkoda gadaж... — Szanowne zdrowie nie dopisuje czy reumatyzm ³amie? Trociowa machnк³a œcierk¹. — Œwiat nic niewart... Wszystko k³amstwo. — A co siк sta³o? — Jeszcze siк pytasz? Wedle tych duchуw... Przyszed³ pan leœniczy i powiedzia³, ¿e to studenci straszyli. Paragon uda³ zdziwienie. — Niemo¿liwe! Co te¿ pani Trociowa mуwi? — Ja te¿ mуwiк, ¿e niemo¿liwe... Gdzie by tam studenci tak potrafili straszyж? Przecie widzia³am na w³asne oczy tк postaж w niebiaсskim œwietle... — Jeszcze raz machnк³a œcierk¹. — Ale pan leœniczy powiedzia³, ¿e to nieprawda, to studenci. I komu tu wierzyж? — Je¿eli pani Trociowa na w³asne oczy widzia³a, to chyba prawda. Trociowa unios³a rкce. — Tyœ m¹dry ch³opiec, Paragon. Ja pierwsza widzia³am... A jak huknк³o pod zamkiem, to jakby siк ziemia rozwar³a... — Jakby siк ziemia rozwar³a — zabasowa³ Paragon. Spojrza³a naс z rozczulaj¹c¹ wdziкcznoœci¹. — Tyœ mi³y ch³opiec... Bo to przecie niemo¿ebne, ¿eby studenci... prawda? — Legalnie, ¿e niemo¿ebne. — No w³aœnie! Paragon zerkn¹³ w g³¹b kuchni. Jeszcze raz owionк³y go zapachy. Poci¹gn¹³ nosem. — Alem g³odny — westchn¹³ ¿a³oœnie. Trociowa przechyli³a ptasi¹ g³owк, uœmiechnк³a siк, pokazuj¹c dwa pieсki po¿у³k³ych zкbуw. — Mo¿e byœ co, synku, zjad³? — Z najmilsz¹ chкci¹. — Ale niedu¿o, bo zaraz bкdzie obiad. — Ukroi³a kromkк chleba i z rynienki pe³nej smakowitego miкsiwa uciк³a wielki p³at. — Na, boœ ty mi³y ch³opiec... Maniuœ z wilczym apetytem wbi³ zкby w kanapkк. — Pierwsza klasa! Dziкkujк pani Trociowej! Mуwi pani, ¿e te duchy to prawdziwe — pstrykn¹³ palcami w daszek kolarki i, pos³awszy starowinie najmilszy ze swych uœmiechуw, zbieg³ z werandy. Po przek¹sce pierzch³y wszelkie zmartwienia. Paragon zagwizda³ swoje „Ri-fi-fi”, wsadzi³ rкce w kieszenie, rozejrza³ siк po pogodnym œwiecie, uœmiechn¹³ siк do sun¹cych nad lasem ob³okуw i raŸnym, tanecznym krokiem poszybowa³ w stronк sza³asu. W sza³asie nikogo nie by³o, tylko spod s¹siednich krzakуw smyrgn¹³ m³ody zaj¹c, pokazuj¹c panu inspektorowi bia³y ogonek. W zaroœlach zanosi³y siк œpiewem ptaki. Dziкcio³ ku³ pieс starej sosny. Jego czerwony kapturek dygota³ w pracowitym rytmie. Znad strumyka zerwa³a siк kraska. Przemknк³a nad czubami m³odych œwierkуw i zaszy³a siк w gкstwinie. Panowa³ radosny nastrуj s³onecznego, letniego po³udnia. Paragon zastanowi³ siк chwilк. „Jeœli ich tutaj nie ma, to bкd¹ gdzie indziej”. Doszed³szy do takiego wniosku, skierowa³ kroki nad brzeg jeziora. Mia³ ochotк wyk¹paж siк, zmyж z siebie brud podziemnych korytarzy i pieczar. Z daleka, wœrуd kкp olch i pуl sitowia, ujrza³ rozpalon¹ blaskiem s³oсca taflк wody. By³a lekko zmarszczona bryz¹, odbija³a œwiat³o jak ³uska srebrzystej ryby. Pan inspektor zatrzyma³ siк nad brzegiem. Chwilк obserwowa³ rodzinк dzikich kaczek, ¿eruj¹c¹ na skraju sitowia. ¯al mu by³o p³oszyж ptaki... W sitowiu by³o z³ociœcie. Suchy szelest trzcin nastraja³ do rozmyœlaс. Paragon zaduma³ siк. Jakaœ pogodna myœl b³¹dzi³a mu po g³owie... myœl, ktуr¹ nie³atwo by³oby wypowiedzieж, a ktуra pierzcha i ju¿ nigdy nie wraca... W tej chwili us³ysza³ trzask ³amanej ga³кzi. Obejrza³ siк. Mo¿e dwadzieœcia metrуw za nim, œcie¿k¹, ktуra wiod³a od leœniczуwki, szed³ Tyrolczyk — kud³aty lokator plebanii. Jego pojawienie siк by³o tak nag³e i tak nieoczekiwane, ¿e Paragon instynktownie ukry³ siк za pieс olchy. Z ukrycia widzia³ krкp¹ postaж jegomoœcia migaj¹c¹ miкdzy pniami. Z jego ruchуw, z postawy widaж by³o, ¿e skrada siк ostro¿nie. Gdy wy³oni³ siк spoza drzew, bystre oko detektywa spostrzeg³o, ¿e nieznajomy niesie jakiœ przedmiot pod rкk¹. Zastanowi³o go, czego o tej porze i w tej okolicy mo¿e szukaж lokator z plebanii, dlaczego skrada siк tak ostro¿nie? Co kilka krokуw zatrzymywa³ siк, przystawa³ i rozgl¹da³ jak cz³owiek osaczony. Pan inspektor ruszy³ za nim, kryj¹c siк za pnie i kкpy krzakуw. Utrzymuj¹c odleg³oœж oko³o dwudziestu krokуw szed³ za nim jak nieod³¹czny cieс. Po jakimœ czasie zbli¿yli siк do ma³ej zatoczki, ukrytej wœrуd olch i sitowia, gdzie na brzegu sta³a szopa przeznaczona na przechowywanie sprzкtu rybackiego. Szopa nale¿a³a do leœniczуwki. Przed szop¹ zbudowany by³ na palach ma³y pomost, a przy pomoœcie ko³ysa³y siк dwie przycumowane ³odzie. Tyrolczyk zatrzyma³ siк pod olchami. Tym razem baczniej i staranniej bada³, czy go ktoœ nie œledzi. Gdy zda³o mu siк, ¿e jest zupe³nie bezpieczny, kilkoma susami dopad³ szopy. Znik³ po jej cienistej stronie. Paragon jak poluj¹cy kot podczo³ga³ siк do najbli¿szych zaroœli, ukry³ siк w gкstwinie nadbrze¿nego ³opianu, z bij¹cym sercem obserwowa³ szopк. Jej omszony, pochylony ku jezioru dach po³yskiwa³ w s³oсcu. Pomost ton¹³ w g³кbokim cieniu. Nagle spoza sczernia³ej œciany wysunк³a siк postaж z dziwnym przedmiotem pod pach¹. Tyrolczyk ostro¿nie wszed³ na pomost, ukl¹k³, zacz¹³ odpl¹tywaж ³aсcuszek cumy. Wolno, ostro¿nie przyci¹gn¹³ ³уdkк do pomostu, na dnie po³o¿y³ tajemniczy przedmiot, a potem sam wœlizn¹³ siк do œrodka. £уdŸ zako³ysa³a siк pod jego ciк¿arem i stuknк³a burt¹ o pomost. Tyrolczyk jeszcze chwilк tkwi³ nieruchomo na dnie ³odzi. Potem nagle wyprostowa³ siк, chwyci³ wios³o i zdecydowanym pchniкciem odbi³ od brzegu. Ca³y pomost zatrzeszcza³ ¿a³oœnie jak na alarm i nagie zamar³a zatoczka o¿y³a od tego jednego pchniкcia: ³уdka pomknк³a, woda zafalowa³a, wioœlarz zacz¹³ biж wios³em, a¿ z sitowia umknк³y sp³oszone kaczki. Paragon kilkoma susami by³ przy szopie. £уdka nabra³a ju¿ rozpкdu, sunк³a wzd³u¿ sitowia. Wioœlarz szerokimi uderzeniami zagarnia³ wodк... Na g³adkiej tafli ods³ania³ œlad jak wielk¹ ranк. Nasz detektyw zszed³ wolno na pomost. Druga ³уdka ko³ysa³a siк ³agodnie na wodzie. Paragon czeka³ jeszcze chwilк, a¿ tamten zniknie poza lini¹ olch. Potem szybko odcumowa³ ³уdkк, wskoczy³ do niej i dobra³ siк do wiose³. Wios³owa³ wzd³u¿ sitowia. Wysokie trzciny ukrywa³y go ca³kowicie. Gdy wyp³yn¹³ poza cypel, ujrza³ przed sob¹, mo¿e w odleg³oœci piкжdziesiкciu metrуw, szerokie plecy Tyrolczyka pochylone nad wios³ami. Mк¿czyzna wios³owa³ teraz spokojniej, p³yn¹³ wci¹¿ zacienionym brzegiem. Raz kry³ siк pod nawisami ga³кzi, to znowu wyp³ywa³ na g³adk¹ taflк jeziora. Nasz detektyw zadawa³ sobie pytanie: „Dok¹d on ma zamiar pop³yn¹ж?” £уdka Tyrolczyka zginк³a wœrуd nawisуw ga³кzi. Zdawa³o siк, ¿e wp³ynк³a w zielon¹ grotк i utknк³a w niej na zawsze. Paragon niecierpliwi³ siк. „Mo¿e on dobi³ do brzegu, wysiad³ i...” Na myœl, ¿e mo¿e straciж jego œlad, porwa³ go gniew. Chcia³ wyp³yn¹ж z sitowia, wrуciж do pomostu i brzegiem jeziora œcigaж uciekiniera, ale w tym w³aœnie momencie na g³adk¹ taflк jeziora wyp³ynк³a ³уdka. Wioœlarz pchn¹³ j¹ ku wysepkom, ktуrych zielone, soczyste kкpy wystawa³y z g³adziny jeziora. „To jasne, on wali na wyspy” — myœla³ Paragon wpatrzony w samotn¹ ³уdkк. Wci¹¿ jeszcze tkwi³ w sitowiu. Nie chcia³, by Tyrolczyk go spostrzeg³. Tymczasem spoza najbli¿szej wyspy, niby dwie srebrzyste wa¿ki, wy³oni³y siк dwa kajaki. B³ysk uderzaj¹cych o wodк wiose³ zam¹ci³ niezwykle czyst¹ i spokojn¹ toс jeziora. Kajaki pru³y prosto w stronк ³уdki. „Co on zrobi?” — zastanawia³ siк ma³y detektyw. Tyrolczyk zwolni³ nieco rytm wios³owania, lecz ani o metr nie zboczy³ z obranego kierunku. Po chwili kajaki minк³y jego ³уdkк, pop³ynк³y ku brzegom. Wtedy wioœlarz znowu przyspieszy³. Wios³a mocniej pchnк³y ³уdkк, plecy g³кbiej pochyli³y siк nad wios³ami, œlad na wodzie poszerzy³ siк i piana spod wiose³ bujniej zasrebrzy³a siк w s³oсcu. Paragon z rosn¹cym napiкciem obserwowa³, jak ³уdka maleje i znika za ³agodn¹ lini¹ wyspy... Teraz ch³opiec wypchn¹³ swoj¹ ³уdkк z szeleszcz¹cych trzcin. Gdy znalaz³a siк na g³adkiej wodzie, skierowa³ j¹ w stronк bli¿szego brzegu wyspy. Wios³owa³ zawziкcie. D³onie mdla³y mu, ramiona s³ab³y, lecz nie poddawa³ siк. Jak najszybciej chcia³ przeci¹ж drogк uciekinierowi i pod os³on¹ wyspy dostaж siк na przeciwleg³y jej brzeg. Gdy dop³ywa³ do wielkiego pola sitowia, ktуre jak z³otawe ramiк wrzyna³o siк w stalow¹ toс jeziora, by³ ju¿ prawie u kresu si³. Z ulg¹ od³o¿y³ wios³a. Przez chwilк da³ swobodnie p³yn¹ж rozpкdzonej ³уdce. Jej burta z szelestem ociera³a siк o suche trzciny, dno szorowa³o po gкstych w tym miejscu wodorostach. Paragon zaczerpn¹³ d³oni¹ wody. Op³ukiwa³ spocon¹ twarz. Rozejrza³ siк. Znajdowa³ siк po przeciwleg³ej stronie wyspy. Nale¿a³o przypuszczaж, ¿e lokator plebanii okr¹¿y³ wyspк i przybi³ do brzegu albo przep³yn¹³ jezioro. Paragon musia³ teraz p³yn¹ж niezwykle ostro¿nie, ¿eby niespostrze¿enie dostaж siк poza cypel wyspy. Od strony brzegu os³ania³y go wysokie trzciny. Ros³y bujnie jak las. Skuli³ siк wiкc, przyp³aszczy³ i jednym wios³em, na pychуwkк, zaczaj przedzieraж siк przez szeleszcz¹ce zasieki sitowia. Gdy znalaz³ siк poza cyplem, wyjrza³ w stronк wolnej po³aci jeziora. By³a g³adka a¿ po przeciwleg³y brzeg. Nikt nie mуg³ przeci¹ж w tym czasie jeziora. Tyrolczyk zosta³ wiкc na wyspie. „Teraz nie daж siк tylko zaskoczyж” — pomyœla³ Paragon. Zbada³ wios³em g³кbokoœж wody. Nie by³o g³кboko. Postanowi³ wiкc zostawiж ³уdkк w sitowiu i w brуd przedrzeж siк do brzegu. Rozebra³ siк, niemal bezszelestnie zanurzy³ siк w wodк. Nogi ugrzкz³y mu po ³ydki w miкkkim mule, woda siкga³a po pierœ. Pchn¹³ ³уdkк g³кbiej w sitowie, by wiatr nie zniуs³ jej na wodк, i zacz¹³ mozolnie przedzieraж siк ku brzegowi. Na szczкœcie nie by³o daleko. Wnet znalaz³ siк na twardym gruncie. Brzeg opada³ stromo piaszczyst¹ skarp¹, przetykan¹ ods³oniкtymi wкz³ami korzeni. Wspi¹³ siк szybko na skarpк i bezszelestnie zapad³ w gкst¹ leszczynк. Teraz rozejrza³ siк wzd³u¿ brzegu. O jakieœ dwadzieœcia metrуw od swojej ³уdki, w ma³ej, niemal zupe³nie wolnej od sitowia zatoczce, zobaczy³ ³уdŸ Tyrolczyka. Ko³ysa³a siк spokojnie na fali. By³a pusta. Paragon rozgarn¹³ wolno leszczynк i zacz¹³ przeœlizgiwaж siк pod g¹szczem bujnych krzakуw. Ka¿dy ruch wymaga³ rozwagi i zrкcznoœci. Przybrze¿ne krzewy rzed³y, dalej ci¹gn¹³ siк wysokopienny, poszyty miкkkim mchem las. Paragon odetchn¹³, przylgn¹³ na chwilк do miкkkiego mchu. Gdy uniуs³ g³owк, przed sob¹ o rzut kamienia ujrza³ Tyrolczyka, a raczej jego pochylone plecy. Klкcza³ bowiem i piуrem wios³a kopa³ w piasku dу³. By³ tak zajкty gor¹czkow¹ prac¹, ¿e nawet nie uniуs³ znad ziemi g³owy. Obok niego le¿a³ ten dziwny przedmiot podobny do rury albo okr¹g³ego futera³u. Paragon przylgn¹³ mocniej do ziemi. Obserwowa³ ka¿dy jego ruch. Naraz w ruchliwym umyœle pana inspektora zrodzi³ siк nieprawdopodobny pomys³. Pocz¹tkowo przerazi³a go jego zuchwa³oœж, lecz gdy jeszcze raz spojrza³ na pochylone plecy Tyrolczyka, gdy w jego rкkach zobaczy³ wios³o odrzucaj¹ce piasek, gdy uchwyci³ wzrokiem tajemnicz¹ blaszan¹ rurк, uœmiechn¹³ siк przekornie. Zacz¹³ ostro¿nie, metr po metrze, wycofywaж siк z zaroœli, a gdy poczu³ siк bezpieczny i dobrze os³oniкty, przedar³ siк szybko przez krzaki, zeskoczy³ ze skarpy, w napiкciu przeczeka³ kilka chwil. Nikt go nie goni³... Trzciniaki zawodzi³y w zasiekach sitowia, a na wolnej, wyb³yszczonej p³achetce wody wœrуd szuwarуw p³yn¹³ flegmatycznie perkoz. Wolno przesuwa³ siк wzd³u¿ skarpy. Stopy miкkko grzкz³y w rozgrzanym piasku. Zbli¿a³ siк do miejsca, gdzie Tyrolczyk zostawi³ swe czу³no. Wnet ujrza³ je wœrуd trzcin. Dobrn¹³ do ³уdki wp³aw. Z radoœci¹ dotyka³ jej wyœlizganej, sczernia³ej burty. Pchn¹³ j¹ lekko do ty³u, a gdy dziуb znalaz³ siк pod rкk¹, chwyci³ za cumк i zacz¹³ prowadziж czу³no wzd³u¿ linii sitowia. Brn¹³ po pachy w wodzie. W miejscach gdzie otwiera³a siк g³кbia, p³yn¹³ na boku, ci¹gn¹c czу³no za cumк. By³ zupe³nie zakryty trzcinami, tak ¿e nawet z wysokiej skarpy nikt nie mуg³ go dostrzec. Dop³yn¹³ wreszcie do swojej ³уdki. Przyczepi³ do niej przyholowan¹ ³уdŸ, wpe³z³ do œrodka, uchwyci³ wios³a i po kilku uderzeniach by³ ju¿ na g³кbinie... Jeszcze raz obejrza³ siк za siebie. Za rozko³ysanym na wietrze polem trzcin smu¿y³y siк ¿у³te piaski brzegu, a nad nimi drzewa zwiesza³y swe ciк¿kie ga³кzie. — Uda³o siк — wyszepta³ i jeszcze mocniej schwyci³ za wios³a. 5 „Dok¹d on mnie prowadzi?” — pytanie to coraz bardziej niepokoi³o Jolк. Brodzi³a w zupe³nej ciemnoœci. Mocno zawi¹zana chustka wpija³a siк w nasadк nosa, uciska³a ty³ czaszki, nie przepuszcza³a ani promyka œwiat³a. D³oс, mocno œciœniкta przez malarza, wilgotnia³a od potu, drкtwia³a. Szli — przynajmniej tak jej siк zdawa³o — doœж d³ugo i drog¹, ktуrej konfiguracja nie przypomina³a korytarza wiod¹cego od tajemnego wejœcia. Najpierw bowiem, zamiast wspinaж siк w gуrк, opuszczali siк drog¹ zalan¹ wod¹, potem podchodzili przepustem zasypanym gruzem. Teraz przesmykali siк jakimœ krкtym i bardzo niskim korytarzem. Malarz kaza³ jej nisko siк schyliж i uwa¿aж na g³owк. Co chwila zmieniali kierunek. Jola mia³a doœж tej uci¹¿liwej drogi. Szarpnк³a mocno rкkк. — Dok¹d pan mnie prowadzi? — zawo³a³a p³aczliwym g³osem. Malarz chwyci³ j¹ mocno za ramiк. — ChodŸ, bo ciк tu zostawiк. — Ja ju¿ nie mogк... Niech mi pan odwi¹¿e oczy, bo mi siк krкci w g³owie... Malarz mocniej poci¹gn¹³ j¹ za sob¹. — Ju¿ niedaleko. Wytrzymasz. — Zacznк krzyczeж — tupnк³a Jola. Poci¹gn¹³ j¹ jeszcze mocniej. Zaparta siк nogami w skalisty grunt, zaczк³a wo³aж rozpaczliwie: — Ratunku! Ra... Malarz zakry³ jej usta d³oni¹. Zaczк³a siк d³awiж i dusiж. Jeszcze raz prуbowa³a zawo³aж, lecz d³oс malarza jeszcze mocniej zd³awi³a jej okrzyk. — Cicho! — sykn¹³. — Mуwiк ci, ¿e ju¿ niedaleko. Za dwie minuty bкdziemy na wierzchu — szepta³ niepewnym g³osem. — Wybieraj: albo wyjdziesz z lochуw i wrуcisz do domu, albo zostawiк ciк tutaj... — urwa³ nagle i uczyni³ taki ruch, jakby siк chcia³ cofn¹ж. Nasta³a cisza. W tej ciszy Jola us³ysza³a jakieœ t³umione odleg³oœci¹ g³osy. Malarz poci¹gn¹³ j¹ ku œcianie. Jeszcze mocniej zaciska³ d³oс na jej ustach, ale czu³a, ¿e dr¿y ca³y z wielkiego napiкcia. G³osy zbli¿a³y siк, narasta³y. Malarz wci¹¿ jeszcze tkwi³ w miejscu, lecz by³ tak zaszokowany, ¿e z wolna ucisk jego d³oni na ustach Joli rozluŸni³ siк. Pani inspektor wyczu³a, ¿e nadszed³ odpowiedni moment. Szarpnк³a siк, zerwa³a jego d³oс z ust i przeraŸliwym g³osem zawo³a³a: — Ratunku! Malarz rzuci³ siк do ucieczki. Znik³ tak szybko, ¿e Jola nie us³ysza³a nawet, w ktуrym uciek³ kierunku. Zaraz pofolgowa³a sobie. — Ratunku! Z³odzieje! Bandyta! — Jej g³os nape³ni³ korytarz alarmuj¹cym wo³aniem, zag³uszy³ dudnienie i tupot nуg zbli¿aj¹cych siк ludzi, wprawi³ w dr¿enie posкpne mury podziemi. Pani inspektor zdar³a z oczu chustkк. W tym samym momencie ujrza³a ludzi wy³aniaj¹cych siк z g³кbi skalnego tunelu. Zamigota³y œwiate³ka latarek, zatupota³y buty, spiкtrzy³y siк przyspieszone oddechy i naraz, tu¿ przed ni¹, wyros³a wielka, szeroka postaж z rud¹ brod¹. — Antoniusz! — zawo³a³a radoœnie. — Jola! Co ty tu robisz? Pytanie by³o niezbyt fortunne, lecz Jola, radosna i uszczкœliwiona widokiem asystenta i studentуw, zaczк³a mуwiж chaotycznie: — Œcigajcie go! Prкdzej! On uciek³! O, tam! Prкdzej! — Kto? — Malarz... z³odziej obrazуw! — To on ciк tu wci¹gn¹³? — G³upstwo! Prкdzej, bo wam ucieknie! Antoniusz ruszy³ pierwszy. Jego latarka, przeszywszy mrok smug¹ œwiat³a, wskaza³a drogк. Za Antoniuszem ruszyli inni. Jola patrzy³a na ich zgiкte, pochylone postacie przepychaj¹ce siк przez w¹sk¹ gardziel wykutego w caliŸnie tunelu. Ginкli na zakrкcie, wtapiali siк w mroczne ska³y. Przy Joli zosta³a piкkna studentka — Ewa. Pog³adzi³a j¹ czule po policzku. — Nie bуj siк. To ju¿ minк³o. Musia³aœ siк porz¹dnie najeœж strachu... — Oj, najad³am siк porz¹dnie — westchnк³a z ulg¹ pani inspektor. — Myœla³am, ¿e ju¿ st¹d nie wyjdк. S³yszeliœcie moje wo³anie? — Tak. A kto to w³aœciwie by³? — Malarz. — Jaki malarz? — On niby malowa³ obrazy, a tymczasem zdaje mi siк, ¿e je krad³ z muzeum. — Co ty pleciesz? — Nie jestem pewna, ale tak mi siк zdaje, ¿e nakryliœmy piкkn¹ szajkк z³odziei obrazуw. — Jakich obrazуw? — To pani nie czyta³a o tej kradzie¿y mistrzуw flamandzkich z Muzeum Dolnoœl¹skiego? — zapyta³a z nutk¹ wy¿szoœci w g³osie. — Oczywiœcie, ¿e s³ysza³am, ale co ma wspуlnego ta kradzie¿... — Ma — przerwa³a jej Jola. — Oni chcieli w podziemiach zamurowaж jakieœ bezcenne p³уtna. Na mуj nos, to w³aœnie te skradzione we Wroc³awiu... Studentka ruchem pe³nym troski dotknк³a czo³a pani inspektor. — Moja droga, ty chyba dosta³aœ nerwowego szoku? Jola wzruszy³a ramionami. — Nic mi siк nie sta³o. Jestem zdrowa, mo¿e tylko trochк zg³odnia³am... — To musia³o byж straszne prze¿ycie — doda³a Ewa ze wspу³czuciem. — Mam wra¿enie, ¿e ten okropny malarz ba³ siк bardziej ode mnie. A je¿eli chodzi o szok, to pani zobaczy, jaki oni, ci z³odzieje, prze¿yj¹ szok, gdy siк dowiedz¹, ¿e wykryli ich m³odzi detektywi. Studentka spojrza³a na Jolк z nieukrywan¹ trosk¹. — Tutaj strasznie duszno — zauwa¿y³a — pewno m¹ci ci siк w g³owie. Lepiej wyjdŸmy na powietrze. — A gdzie my w³aœciwie jesteœmy? Ten ³otr prowadzi³ mnie z zawi¹zanymi oczami. — Jesteœmy teraz w korytarzu, ktуry nazwaliœmy korytarzem nietoperzy. St¹d wychodzi siк do piкknej gotyckiej sali z kolumnami. Dzisiaj w³aœnie odkryliœmy to przejœcie. — Tam s¹ nietoperze? — Tak. — To mogк pani¹ zapewniж, ¿e nasz nadinspektor Mand¿aro odkry³ ten korytarz du¿o wczeœniej — wyjaœni³a Jola. — A ja z Pere³k¹ nakryliœmy tych wstrкtnych z³odziei obrazуw. Jak pani myœli, czy napisz¹ o nas w gazecie? Ewa ogarnк³a j¹ zaniepokojonym spojrzeniem. „Ona ma gor¹czkк. Przerazi³a siк i teraz bredzi” — pomyœla³a i rzek³a g³oœno: — ChodŸmy ju¿, bo rzeczywiœcie tu okropnie duszno. — ChodŸmy — zgodzi³a siк wspania³omyœlnie Jola. — Rzeczywiœcie duszno, a poza tym czas ju¿ na obiad. Dziœ maj¹ byж pieczone kurczaki. 6 — Jola! Jola! Jolka, gdzie jesteœ? Pere³ka stan¹³ na œrodku skalnej pieczary, uniуs³ zwiniкt¹ d³oс do ust, wrzeszcza³ tak g³oœno, ¿e pod skalnym sklepieniem echa sk³кbi³y siк w jeden ³omot. — ...esteœ, ...esteœ, ...esteœ — odpowiedzia³y mu echa. Po chwili ucich³o. Pere³ka rozejrza³ siк, przyœwiecaj¹c sobie latark¹. By³ w tej samej pieczarze, w ktуrej znalaz³ metalowy cylinder. Wszystko zosta³o tutaj tak, jak w chwili, gdy j¹ opuszcza³: gruz z rozwalonego muru zasypa³ po³owк platformy, obok sta³o brezentowe wiadro na wodк, ma³a ³opatka, dalej le¿a³a kielnia. „Gdzie podzia³ siк malarz z Jol¹?” — myœla³ strapiony Pere³ka. Ogarn¹³ go lкk. W tym momencie uœwiadomi³ sobie, ¿e z pieczary lub obu korytarzy musi byж jakieœ trzecie wyjœcie... Zacz¹³ gor¹czkowo wodziж latark¹ po œcianach. Œciany g³adko sklepia³y siк wokу³ niszy. Pere³ka poszed³ dalej, do pieczary, ktуra — jeœli dobrze sobie przypomina³ — by³a zawalona zbutwia³ym drewnem. Po chwili znalaz³ siк wœrуd omsza³ych pni podpieraj¹cych murowane sklepienie. Pieczara wygl¹da³a jak fragment skamienia³ego lasu. Zdawa³o siк, ¿e pnie wyrastaj¹ ze ska³y i w ska³ach, jak w mglistym niebie, gubi¹ swe korony. — Jola! — zawo³a³ jeszcze raz ch³opiec. Ruszy³ przed siebie i wtedy us³ysza³, ¿e gdzieœ zza zbutwia³ych pni dochodzi odg³os krokуw biegn¹cego cz³owieka. Ukry³ siк za pieс, zgasi³ latarkк. Zapad³ w nieprzeniknion¹ noc. Jeszcze wyraŸniej us³ysza³ tupot i przyspieszony, nierуwny oddech biegn¹cego. Po chwili na pniu mignк³o nik³e œwiate³ko, a potem spoza oszalowania trysnк³o nagle œwiat³o ¿ywe i jaskrawe. Ukaza³ siк malarz. Pere³ka nie widzia³ jego twarzy, tylko sylwetkк obwiedzion¹ bladym œwiat³em odbitym od œcian, lecz pozna³, ¿e jest bardzo zmкczony i porusza siк resztk¹ si³. Tamten wbieg³ na œrodek pieczary. Przez chwilк siek³ mrok smug¹ bij¹c¹ z latarki. Waha³ siк, w ktуr¹ stronк uciekaж. Ale wnet zadudni³y inne kroki. Malarz rozpaczliwie rzuci³ siк w stronк przejœcia wiod¹cego na basztк. Jego pochylona postaж z wysi³kiem pomknк³a ku zwalonym drzwiom. Pieczara nape³ni³a siк ludŸmi. W migotliwych smugach œwiat³a wy³ania³y siк schylone postacie. — Gdzie on pobieg³? — zapyta³ czyjœ zdyszany g³os. Pere³ka wyskoczy³ z ukrycia. Stan¹³ w œwietle latarki. — Tam! Tam! — wskaza³ przewalone drzwi. W tym samym niemal momencie us³ysza³ zdumiony g³os: — To ty, Pere³ka? Pozna³ brodatego Antoniusza. — Ja! — zawo³a³ dr¿¹c ca³y z radoœci. — A gdzie Jola? — Jest! — krzykn¹³ ktoœ ze studentуw. Pere³ka pierwszy rzuci³ siк ku prze³azowi. — Za mn¹! — zawo³a³. — Ja znam tк drogк! 7 Na posterunku Milicji Obywatelskiej, w pokoiku, ktуry znajdowa³ siк za kancelari¹, Tajemniczy przes³uchiwa³ Srebrn¹. Z³apa³ j¹ na plebanii w momencie, kiedy w panicznym poœpiechu pakowa³a walizki. Teraz, siedz¹c za biurkiem komendanta posterunku, g³osem twardym i nie znosz¹cym sprzeciwu zadawa³ kobiecie pytania. — Gdzie jest ten pani towarzysz, ktуry uderzy³ ch³opca? Srebrna wzruszy³a ramionami. — Ju¿ trzeci raz powtarzam, ¿e nie mam pojкcia. — Ch³opiec twierdzi, ¿e pani by³a z nim przy wejœciu do groty. — By³am, ale to nie ma znaczenia. On pуŸniej poszed³ na przystaс. — Z obrazami? Srebrna uda³a zdziwienie. — Z jakimi obrazami? Oficer uderzy³ d³oni¹ w stу³. — Niech pani nie odgrywa naiwnej. Pani wie, ¿e w tej metalowej os³onie by³y skradzione p³уtna. Srebrna uœmiechnк³a siк nikle. — Nie mam pojкcia, co tam by³o. Na twarzy oficera pojawi³ siк z³oœliwy grymas. — Pani doskonale wie. Mam nadziejк, ¿e wkrуtce bкdк mуg³ pani to udowodniж. Kobieta jeszcze raz wzruszy³a ramionami. Mia³a tak znudzon¹ minк, jakby ta rozmowa bezgranicznie j¹ nu¿y³a. Tylko jej palce, przebieraj¹ce nerwowo na krawкdzi sto³u, œwiadczy³y, ¿e jest bardzo zdenerwowana. — W takim razie — zapyta³ ostro oficer — niech mi pani wyt³umaczy, w jakim celu chcieliœcie zamurowaж уw blaszany futera³ w podziemiach zamku? Kobieta roz³o¿y³a rкce. — Mo¿e pan zapytaж o to ktуregoœ z tych panуw. Mnie to zupe³nie nie interesowa³o. — K³amie pani. Przecie¿ pani im pomaga³a. Kobieta odpowiedzia³a zniecierpliwionym gestem d³oni. — Przyjecha³am tutaj odpocz¹ж. — Dlatego dŸwiga³a pani z tym osobnikiem worek cementu — rozeœmia³ siк kpi¹co oficer. Naraz jego g³os nabra³ twardoœci. — Przeci¹ga pani przes³uchanie, gra pani na zw³okк, ale zapewniam, niewiele pani zyska. Milicja jest ju¿ zaalarmowana. Ten pani wspуlnik nie zdo³a uciec daleko... W tym momencie jego spojrzenie pobieg³o w stronк okna. Za oknem widaж by³o fragment ogrodu, a dalej drogк. Na drodze ukaza³a siк chmara ludzi. Oficer zerwa³ siк zdumiony. Na przedzie dziwnego pochodu ujrza³ bowiem swych dawnych znajomych — ma³ego Pere³kк i tocz¹c¹ siк jak balonik Jolк. Za nimi szli studenci, a wœrуd nich, trzymany mocno za ramiona, jakiœ osobnik... Otacza³a ich gromada rozwrzeszczanej dzieciarni. Oficer zwrуci³ siк do kobiety. — O, proszк — rzek³ z nutk¹ zadowolenia — zjawi³ siк jeszcze jeden pani wspуlnik. Mo¿e on nam wyjaœni, co by³o w blaszanym futerale? Srebrna poblad³a, odwrуci³a g³owк od otwartego okna, zacisnк³a jaskrawo wymalowane wargi, a jej palce kurczowo zacisnк³y siк na krawкdzi sto³u. Oficer uœmiechn¹³ siк z³oœliwie. — Nie poznaje go pani? W tej chwili drzwi otwar³y siк z ³omotem, a w progu ukaza³ siк sier¿ant Antczak. — Obywatelu kapitanie — rzek³ urzкdowo — studenci przyprowadzili tego malarza. Kancelaria posterunku zape³ni³a siк nagle ludŸmi. Oficer wsta³, zbli¿y³ siк do drzwi. Pierwszego ujrza³ ma³ego Pere³kк. Nasz dzielny inspektor by³ zmкczony, umorusany, zziajany, lecz na widok Tajemniczego jego piegowata twarz rozpromieni³a siк. Zamruga³ rudymi rzкsami. — Meldujк... ¿e z³apaliœmy przestкpcк! Oficer rozeœmia³ siк. — Brawo! Nale¿y ci siк podwуjna porcja lodуw. Ch³opiec jeszcze raz zamruga³ rzкsami. — Mnie... — wyr¹ba³ ogarniкty radosnym wzruszeniem — mnie i Joli. Ona... ona wyœledzi³a ca³¹ szajkк i najwiкcej... najwiкcej nara¿a³a siк. — To g³upstwo — powiedzia³a dzielna pani inspektor, wy³aniaj¹ca siк z ci¿by studentуw. — Najwa¿niejsze, ¿e... Nie dokoсczy³a, gdy¿ za jej plecami rozleg³ siк g³os Paragona: — Gdzie jest pan sier¿ant Antczak? — Gdzie pan sier¿ant? — wydziera³ siк detektyw. W tej chwili w³aœnie przybieg³ znad jeziora. By³ tak zmкczony, ¿e s³ania³ siк na nogach. G³os jego zabrzmia³ jednak alarmuj¹co. Wszyscy rozst¹pili siк, przepuszczaj¹c go do œrodka kancelarii. Paragon wdar³ siк, stan¹³ na œrodku pokoju i zbarania³ do reszty. Ujrza³ bowiem wokу³ siebie wianuszek twarzy w tak zastanawiaj¹cym komplecie, ¿e naraz zapomnia³, gdzie siк znajduje. Oto piegowate oblicze Pere³ki, obok ksiк¿ycowa twarz Joli, poblad³a — malarza, zdumiona — Antoniusza, pe³na rozterki — komendanta posterunku, a na dodatek, jakby zza mg³y, zmкczonym jego oczom ukaza³ siк najwiкkszy przestкpca — Tajemniczy! Pan inspektor rozdziawi³ gкbк. — To jego te¿ ¿eœcie przyskrzynili? — zapyta³ zdumiony. — Co siк sta³o? — zawo³a³ pan sier¿ant. Te s³owa przywrуci³y Paragonowi zdolnoœж trzeŸwego myœlenia. Przypomnia³ sobie, z jak¹ sensacyjn¹ wiadomoœci¹ przyby³ na posterunek. — Tyrolczyk na wyspie zakopuje skarby! — zawo³a³ alarmuj¹cym g³osem. — £apcie go! Zabra³em mu ³уdkк! * * * Pierwszy do ³odzi ratowniczej wskoczy³ oficer, zachwia³ siк, lecz wnet, opar³szy siк o burtк, podbieg³ do motoru i nerwowymi ruchami zacz¹³ okrкcaж linkк starteru. Milicjant, ktуry wszed³ do ³уdki za oficerem, patrzy³ na ciemn¹ liniк wyspy, poprawi³ przy pasie kaburк pistoletu. Sier¿ant Antczak niepokoi³ siк. — Prкdzej, kapitanie, on mуg³ przep³yn¹ж na drug¹ stronк. „Prкdzej! Prкdzej! — powtarza³ w myœli Paragon. Sta³ na pomoœcie przystani wœrуd grupy studentуw, zaciska³ piкœci i dr¿a³ ca³y. — ¯eby tylko zd¹¿yli, zanim Tyrolczyk zorientuje siк, ¿e zosta³ wywiedziony w pole. Zanim skoсczy zakopywaж blaszan¹ rurк”. Pere³ka tr¹ci³ go ³okciem. — Te! Szkoda, ¿e nie mo¿emy z nimi pop³yn¹ж. Chcia³bym zobaczyж, jak go capn¹ na wyspie. — Szkoda! — westchn¹³ ¿a³oœnie Paragon. — To bкdzie niezwykle zabawne — powiedzia³a rezolutnie Jola. — Ciekaw jestem, co oni, u licha, schowali w tej rurze — zastanawia³ siк Pere³ka. — Chyba nie obrazy, bo przecie¿ obrazy by nie wlaz³y. W tej chwili kapitan jeszcze raz szarpn¹³ linkк starteru. Motor prychn¹³, potem zawarcza³ miarowo. Pan sier¿ant wtoczy³ siк do ³odzi. Pod jego ciк¿arem zanurzy³a siк g³кbiej i jeszcze mocniej zako³ysa³a. Kapitan uj¹³ uchwyt motoru, zanurzy³ œrubк w wodк. Wci¹gnк³a siк w toс, rozpieni³a w srebrze zielonkawe przezrocze, pchnк³a gwa³townie ³уdŸ od pomostu. Ruszyli... Zatoczyli pу³kole wokу³ zakotwiczonych ¿aglуwek. £уdŸ nabiera³a rozpкdu. Jej uniesiony dziуb pru³ taflк lekko zmarszczonej wody. Za burt¹ pieni³ siк g³кboki œlad. £уdŸ pomknк³a prosto ku cyplowi wyspy. Kapitan prowadzi³ j¹ pewn¹ rкk¹. Z dygoc¹cego silnika wyciska³ maksimum obrotуw. Zbli¿ali siк szybko do wyspy. Ju¿ w ciemnej kopule lasu mo¿na by³o rozrу¿niж poszczegуlne drzewa, ju¿ zarysowa³a siк ¿у³ta smuga przybrze¿nych piaskуw i z³otawa gкstego sitowia... Mijali szerokie ramiк trzcinowego pola. Spoza sitowia wy³oni³a siк g³adka w tym miejscu tafla wody, a na jej œrodku, miкdzy wysp¹ a przeciwnym brzegiem, ma³y punkt ci¹gn¹cy za sob¹ pofalowany œlad. — Jest! — zawo³a³ m³ody milicjant. — P³ynie! — zawtуrowa³ sier¿ant. Kapitan nic nie powiedzia³, tylko g³кbiej pochyli³ siк nad motorem i lekkim ³ukiem skierowa³ ³уdŸ w stronк p³ywaka. Teraz œlad ³odzi szed³ jak pкtla rzuconego lassa ku wynurzaj¹cej siк miarowo g³owie p³ywaka.
ROZDZIA£ DZIESI¥TY 1 Zapada³ zmierzch. Od ³¹ki wiatr nawiewa³ zapach œwie¿ego siana, a z drzwi kuchni zalatywa³o wanili¹ i pieczeni¹ na dziko. W leœniczуwce zapalono ju¿ œwiat³a. Przez otwarte okna w g³кbi jadalnego pokoju widaж by³o suto zastawiony stу³, a wokу³ niego gкsty wianuszek biesiadnikуw. Po kilku kieliszkach nalewek i porzeczkowego wina zrobi³o siк weso³o. Ktoœ z goœci wsta³, zaintonowa³ „Sto lat”. Potem ju¿ imieninowe przyjкcie potoczy³o siк g³adko jak kula po bilardowym stole. M³odzie¿y nakryto ma³y stolik na werandzie. Czwуrka dzielnych detektywуw w skupieniu pa³aszowa³a donoszone z kuchni smako³yki. W³aœnie koсczyli znakomit¹ pieczeс z makaronem, gdy zjawi³a siк solenizantka z pу³miskiem. Nie trzeba by³o byж detektywem, ¿eby od razu odgadn¹ж, co na nim jest. — Tort — szepnк³a z rozkosznym przejкciem Jola. Pani Lichoniowa zatrzyma³a siк przed sto³em. By³a dzisiaj w jedwabnej sukni w kwiaty, a we w³osy mia³a wpiкt¹ bia³¹ rу¿к. Wygl¹da³a bardzo ³adnie i niezwykle m³odo. Teraz jednak zatrzyma³a siк, zmarszczy³a brwi i powiod³a po detektywach spojrzeniem tak surowym, ¿e ch³opcy opuœcili g³owy. — W³aœciwie powinniœcie dostaж po sto kijуw zamiast tego tortu... Cisza. Nikt nawet nie mrukn¹³. Pani Lichoniowa pokiwa³a znacz¹co g³ow¹. — Niewini¹tka, siedz¹ jak trusie. A kto wczoraj straszy³ na zamku? Ch³opcy skurczyli siк. Jola kawa³kiem chleba zbiera³a z talerza sos. — Sk¹d pani siк dowiedzia³a? — zapyta³ pokornym g³osem Paragon. — Wszystko wiem! — huknк³a pani Lichoniowa. — Taki prezent przygotowaliœcie mi na imieniny! — My... proszк pani... dla dobra nauki — odezwa³ siк Mand¿aro. Pani Lichoniowa postawi³a tort na stole. — A dzisiaj kto sprowadzi³ milicjк na Bogu ducha winnego profesora, co? Czy to te¿ dla dobra nauki? Mand¿aro wbi³ wzrok w resztki makaronu na talerzu. Nie mia³ ochoty wdawaж siк w dyskusjк. Jeden Paragon stara³ siк broniж honoru Klubu M³odych Detektywуw. Prze³kn¹³ z wysi³kiem œlinк. — Pan profesor sam sobie winien, bo siк nie zameldowa³... — Tak, tak — przerwa³a mu gospodyni — z was w ogуle dobre ziу³ka. — Zaczк³a wprawnymi ruchami dzieliж czekoladowy tort. — A jak zobaczк tego rudzielca, to mu powiem, ¿eby was sobie zabra³. Asystent historii sztuki, a tymczasem ba³amuci takich malcуw. Paragon k¹cikami oczu zerkn¹³ na tort i pomyœla³, ¿e skoro pani Lichoniowa go dzieli, to nie jest tak katastrofalnie. Zdoby³ siк wiкc na odwagк i rzek³ potulnie: — To nie jego wina. Ja go namуwi³em, ¿eby nas zabra³ na zamek. Karc¹ce spojrzenie solenizantki spoczк³o teraz na Paragonie. — Na tobie najbardziej siк zawiod³am. Myœla³am, ¿e jesteœ rozs¹dny, ¿e bкdziesz opiekowa³ siк kolegami, a tymczasem sam... Paragon poczerwienia³. Wyprostowa³ siк. — Niech mnie karaluchy zjedz¹, je¿eli chcia³em zrobiж pani przykroœж! Powiedzia³ to tak gwa³townie, tak przekonywaj¹co, ¿e pani Lichoniowa spojrza³a naс uwa¿nie, a na jej twarzy zjawi³ siк uœmiech przebaczenia. — Ja wiem, ¿e to wszystko z g³upoty. Ale pomyœlcie, co by to by³o, gdyby was dzisiaj z³apali pod zamkiem ci okropni z³odzieje? — Przecie¿... to myœmy ich z³apali, ciociu — wtr¹ci³ cieniutko Pere³ka. Pani Lichoniowa zmarszczy³a groŸnie brwi, ale jej oczy œmia³y siк do ch³opcуw ³agodnie. — £adnych rzeczy siк dowiadujк... Podobno œcigaliœcie tego niedopieczonego malarza. Jola skoсczy³a w³aœnie oczyszczaж chlebem talerz. Wydк³a lekko wargi i z nutk¹ dumy zaznaczy³a: — Jak pani wiadomo, zlikwidowaliœmy ca³¹ szajkк z³odziei... — Mуj Bo¿e — westchnк³a pani Lichoniowa — przecie¿ wy jeszcze dzieci, a odgrywacie doros³ych. Chwa³a Bogu, ¿e wszystko skoсczy³o siк szczкœliwie. To rzek³szy zabra³a talerze i oddali³a siк szybko. Siedzieli chwilк w milczeniu. Pierwszy odezwa³ siк Paragon: — Burza przesz³a bokiem. Zapowiadaj¹ siк chwilowe przejaœnienia. — Poezja nie tort — zauwa¿y³a Jola. Mand¿aro zgromi³ j¹ spojrzeniem. — Tu siк dziej¹ takie wa¿ne sprawy, a ona o torcie. — Tylko, proszк was bardzo, nie k³ужcie siк — wtr¹ci³ nieœmia³o Pere³ka. Mand¿aro wyj¹³ swуj nieod³¹czny notes. Przerzuca³ wolno kartki. — Dokonaliœmy niezwyk³ego wyczynu — powiedzia³ powa¿nie. — Nasza brygada zlikwidowa³a groŸn¹ bandк z³odziei. Chcia³bym przedstawiж ca³¹ nasz¹ brygadк do odznaczenia. — Akcja jeszcze nie zakoсczona — zauwa¿y³ cierpko Paragon. — Zlikwidowaliœmy bandк, a jednoczeœnie nie wiemy, co by³o w blaszanej tulei. Mo¿e k³aki starego kundla... Kto to mo¿e wiedzieж? Mand¿aro ¿achn¹³ siк. — W ka¿dym razie coœ wa¿nego, skoro wszystkich aresztowano. Jola prze³knк³a wielki kawa³ tortu. — Ja dalej twierdzк, ¿e tam by³y obrazy. — Jakie obrazy? — zaprotestowa³ Pere³ka. — Ja przecie¿ mia³em tк blaszankк w rкkach. — Mo¿e mikrofilmy — zauwa¿y³ Mand¿aro. — A mo¿e jakieœ wa¿ne dokumenty. Pere³ka roz³o¿y³ rкce. — W tej chwili nic m¹drego nie wykombinujemy. Zdaje siк, ¿e brygada ma jeszcze jedno zadanie. Mand¿aro skwapliwie siкgn¹³ po notes. — Tak jest, inspektor Albinowski ma racjк. Przed nami jeszcze jedno zadanie: dowiedzieж siк, co by³o w blaszanej tulei. Zadanie to powierzam... — spojrza³ na ma³ego Pere³kк. Ten zaprotestowa³: — Znowu ja! — Tu nie ma co filozofowaж — wtr¹ci³ pojednawczo Paragon. — Wszyscy pуjdziemy na posterunek i postaramy siк... — Œledztwo jest w toku, nikt nam tego nie powie — przerwa³ mu Mand¿aro. — Ja mam pomys³! — zawo³a³a Jola. — Przecie¿ ten Tajemniczy, to znaczy pan kapitan, winien nam jest lody. — Legalnie! — Pуjdziemy z nim do kawiarni i wyci¹gniemy z niego wszystko. Mand¿aro zanotowa³ coœ pospiesznie. — Tak, nad tym warto siк zastanowiж. — W takim razie walimy na posterunek — powiedzia³ Paragon. Po cichu wymknкli siк z werandy. Gdy byli ju¿ przy klombie, us³yszeli za sob¹ wo³anie pani Lichoniowej: — Ch³opcy! Gdzie wy idziecie? — Na przystaс, ciociu — powiedzia³ Pere³ka. — Taki ³adny wieczуr. — No dobrze, tylko ¿ebyœcie mi nie wa¿yli siк iœж na zamek. — Nie ma po co, proszк pani! — odkrzykn¹! Paragon. — Tam ju¿ nie ma przestкpcуw. 2 Mijali plebaniк. Jola zadar³a g³owк. Spojrza³a w okna na piкtrze. By³y ciemne. Westchnк³a cicho. — Tak... To by³a naprawdк ciк¿ka robota z tymi z³odziejami. Pomyœleж, ¿e jeszcze rano mieszkali tam na gуrze — pokaza³a rкk¹ ponure, milcz¹ce okna. Weszli w cienist¹ alejк. Wysokie wi¹zy splot³y w gуrze swe konary, tworz¹c ciemny, w ¿ywej zieleni wy¿³obiony tunel. W dali po³yskiwa³y œwiat³a przystani. S³ychaж by³o cich¹, sentymentaln¹ piosenkк, p³yn¹c¹ z g³oœnika. Pod trampkami skrzypia³ cienko ¿wir. Szli w milczeniu. Naraz Paragon tr¹ci³ ³okciem Mand¿ara. — Patrzcie, kto idzie. W g³кbi alei ukaza³a siк tyczkowata postaж Marsjanina. Wysoko, niemal pod okapem drzew, sunк³a bia³a fura¿erka. Detektywi rozst¹pili siк z respektem. — Moje uszanowanie panu profesorowi! — powiedzia³ niezwykle szarmancko Paragon. Marsjanin zatrzyma³ siк gwa³townie. Przetar³ okulary. — A, to wy! — przywita³ ich weso³o i zaœmia³ siк basowym, pe³nym bulgotu œmiechem. — Jak id¹ szanowne badania? — Dziкkujк, dziкkujк. Je¿eli macie ochotк, to przyjdŸcie jutro do groty. Bкdк obr¹czkowa³ nietoperze. — Dziкkujemy bardzo, na pewno skorzystamy z zaproszenia. Marsjanin uniуs³ rкkк do czo³a. — WyobraŸcie sobie, ¿e znowu zapomnia³em siк zameldowaж! Mam nadziejк, ¿e mnie nie zaaresztujecie z tego powodu — wzniуs³ d³oс do fura¿erki i skin¹³ przyjaŸnie rкk¹. — Do widzenia, moi mili! Przyrzekam, ¿e jutro na pewno siк zameldujк. Odszed³ wolnym, lekko podryguj¹cym krokiem. Detektywi patrzyli za nim z sympati¹ i podziwem. — Tak, tak — westchn¹³ Mand¿aro — to prawdziwy profesor. — Wiкcej ni¿ profesor — rzek³ z respektem Paragon. — To prawdziwy mкczennik nauki. Zamiast w wygodnym ³у¿ku œpi w podziemnej grocie... z nietoperzami. Poszli dalej. Wnet znaleŸli siк przy przystani. Pomost ton¹³ w mroku. Lekki przybуj ko³ysa³ na wodzie przycumowanymi kajakami. Dalej na brzegu sta³y zakotwiczone ¿aglуwki. Zatrzymali siк przed ogrodzeniem kawiarenki. Pod kolorowymi parasolami by³o gwarno i weso³o. Po upalnym dniu letnicy wylegli nad jezioro, by rozkoszowaж siк wieczornym ch³odem. Z g³oœnika p³ynк³a wci¹¿ ta sama, rzewna, monotonna melodia. Nasi detektywi stali chwilк w milczeniu, przypatruj¹c siк ci¿bie. Naraz us³yszeli za sob¹ znajomy g³os: — Co wy tu, smyki robicie? Obejrzeli siк jak na komendк. Za nimi sta³ Tajemniczy. — My — odezwa³ siк Paragon — my... w³aœnie szukamy pana kapitana. Tajemniczy uœmiechn¹³ siк. — To siк dobrze sk³ada, bo ja szed³em do was, do leœniczуwki. — To siк znakomicie sk³ada — wtr¹ci³a rezolutnie Jola — bo podobno obieca³ pan komuœ lody. Kapitan pokrкci³ ¿artobliwie g³ow¹. — Trudno. Zapraszam was wszystkich. Uj¹³ Jolк pod rкkк i pierwsz¹ wprowadzi³ do kawiarni. Pocz¹tkowo rozmowa nie klei³a siк. Ch³opcy z nabo¿eсstwem spogl¹dali na kapitana. W g³owach nie mog³o im siк pomieœciж, ¿e siedz¹ przy jednym stoliku z prawdziwym oficerem s³u¿by œledczej. Kapitan spogl¹da³ na nich z dobrotliwym uœmiechem. Wreszcie, gdy ju¿ wyskrobali resztki ze spodeczkуw, zapyta³ powa¿nie: — Musicie mi wyjaœniж, w jaki sposуb wpadliœcie na tк szajkк. W jednej chwili o¿ywili siк. Zaczкli wykrzykiwaж jeden przez drugiego: — To ja pierwszy zobaczy³em Srebrn¹ w korytarzu pod zamkiem! — zawo³a³ Mand¿aro. — W³aœciwie pierwszy na ich œlad wpad³ Paragon — sprostowa³ Pere³ka. — To przecie¿ jemu wyda³o siк podejrzane, ¿e ten worek brezentowy by³ za ciк¿ki. — A ja pierwsza zrobi³am wywiad na plebanii — wtr¹ci³a Jola. — No, dobrze, dobrze — przerwa³ im kapitan — powiedzcie mi jednak, dlaczego w ogуle œledziliœcie tych ludzi? Detektywi zamienili szybkie spojrzenia. Pytanie by³o zasadnicze, wiкc nale¿a³o siк zastanowiж, czy mo¿na udzieliж odpowiedzi. Mand¿aro skin¹³ g³ow¹, jakby chcia³ w ten sposуb zaznaczyж, ¿e wobec starszego kolegi nie wypada mieж tajemnic. Na ten znak odezwa³ siк Paragon: — Powiemy panu kapitanowi, je¿eli pan przyrzeknie, ¿e nas nie zdradzi. Kapitan uniуs³ do gуry d³oс. — Przyrzekam. Paragon œciszy³ g³os. — My jesteœmy detektywami. Mamy w³asny Klub z ca³¹ brygad¹. Teraz pan kapitan rozumie? Kapitan przymru¿y³ oko. — Rozumiem. I powiem wam szczerze, ¿e od chwili gdy przy³apa³em tego kolegк — wskaza³ Mand¿ara — z odlewem gipsowym, zacz¹³em podejrzewaж, ¿e dzia³a tu jakaœ zorganizowana grupa detektywуw... — Proszк pana — wyrwa³a siк Jola — proszк nam powiedzieж, co pan znalaz³ w tej blaszanej tulei, bo my umieramy z ciekawoœci. Kapitan spojrza³ na ni¹ uwa¿nie, a potem wyszepta³ tajemniczo: — Skarby. — Skarby! — zawo³a³ uradowany Paragon. — A nie mуwi³em, ¿e to skarby... Kapitan zastopowa³ go wyci¹gniкt¹ rкk¹. — Chwileczkк! Najpierw musimy wszystko po kolei wyjaœniж. — O, w³aœnie — wtr¹ci³ Mand¿aro — pan kapitan wie ju¿ wszystko o naszej brygadzie, a my nie wiemy nic o nim. — Masz racjк — skin¹³ potwierdzaj¹co. — Je¿eli uda³o siк nam wspуlnie zlikwidowaж szajkк, to musicie wiedzieж, jak do tego dosz³o. Zaczк³o siк, jak wiecie, we Wroc³awiu... — To jednak chodzi o obrazy — ucieszy³a siк pani inspektor. — Nie przerywaj! — ostrzeg³ j¹ Mand¿aro. Kapitan uniуs³ rкkк na znak, ¿eby milczeli. — Otу¿ we Wroc³awiu — ci¹gn¹³ — z pracowni konserwatorskiej ukradziono piкж cennych p³уcien szko³y flamandzkiej z XVII wieku. Powierzono mi sprawк wykrycia sprawcуw kradzie¿y. — W tym miejscu uœmiechn¹³ siк porozumiewawczo. — Jak sami wiecie, praca detektywa nie jest ³atwa. Ja rуwnie¿ mia³em wiele trudnoœci. Wreszcie wpad³em na bardzo nik³y œlad... Podejrzewa³em pewnego woŸnego z pracowni konserwatorskiej, ¿e bra³ udzia³ w tej kradzie¿y. Ostatnio przysz³a do niego depesza z tej w³aœnie miejscowoœci. Depesza zastanowi³a mnie. Postanowi³em wiкc przyjechaж tutaj... — Ciekaw jestem, co by³o w tej depeszy? — zapyta³ nieœmia³o Paragon. Kapitan uœmiechn¹³ siк. — Depesza by³a tajemnicza. Brzmia³a: „Nietoperz znalaz³ swe gniazdo”. Przyznam siк, ¿e zmyli³a mnie potem. — Ju¿ wiem — zawo³a³ Mand¿aro — pan kapitan myœla³, ¿e tк depeszк wys³a³ nasz kochany profesor, specjalista od nietoperzy. — Nie przerywaj! — pisn¹³ Pere³ka. — Zaraz wam wszystko wyjaœniк. Przyjecha³em tutaj zupe³nie incognito, to znaczy nawet komendant posterunku nie wiedzia³, kim jestem. Zacz¹³em rozgl¹daж siк po okolicy. I na waszym podwуrku spostrzeg³em samochуd ze znakami wroc³awskimi. To mnie zmyli³o. Myœla³em, ¿e jego w³aœciciel ma coœ wspуlnego z szajk¹. — Dlatego pan wtedy przyszed³ do leœniczуwki? — zapyta³ Mand¿aro. — O, w³aœnie — potwierdzi³ kapitan — a ty mi pomiesza³eœ szyki. Chcia³em przerzuciж pokуj profesora, a ty tymczasem... — Przepraszam, ale ja naprawdк nie wiedzia³em, kim pan kapitan jest — t³umaczy³ siк Mand¿aro. — I w ogуle — wtr¹ci³ Paragon — myœmy myœleli, ¿e pan kapitan to najwiкkszy przestкpca. — I proszк mi wyt³umaczyж, jak pan to zrobi³, ¿e gdy wbieg³em na gуrк, rozp³yn¹³ siк pan w powietrzu? — zapyta³ Mand¿aro. Kapitan rozeœmia³ siк. — Mуj drogi, cudуw nie ma. Gdy ty wbieg³eœ na gуrк, mnie ju¿ nie by³o w pokoju. Sta³em w korytarzu za otwartymi drzwiami. By³eœ tak okropnie przejкty, ¿e mnie nie zauwa¿y³eœ. Ale to niewa¿ne. Tak jak wy, pos¹dzi³em niewinnego profesora, oczywiœcie nie wiedz¹c, ¿e to profesor, o udzia³ w szajce. Zw³aszcza podejrzane by³o jego tajemnicze znikniкcie. Zacz¹³em wiкc poszukiwania. I wtedy natkn¹³em siк na tajemnicze duchy... — Na mnie — wtr¹ci³ z dum¹ Pere³ka. — Pocz¹tkowo myœla³em, ¿e sprawa duchуw ma jakiœ zwi¹zek ze spraw¹ znikniкcia obrazуw, ale wystarczy³a jedna rozmowa z asystentem, zwanym Antoniuszem, ¿eby wszystko wyjaœniж. Duchy broni³y dostкpu do lewego skrzyd³a, a dziadek pilnuj¹cy zamku pomaga³ im, jak mуg³, ba³ siк, ¿e rozbiуrka murуw i budowa hotelu pozbawi go pracy i mieszkania. Teraz, poinformowany przez studentуw o istnieniu podziemnych korytarzy, zacz¹³em je skrupulatnie przeszukiwaж... — I odnalaz³ pan grotк nietoperzy — wyrwa³ siк Paragon. — Tak, odnalaz³em grotк nietoperzy i jednoczeœnie przekona³em siк, ¿e zamieszkuje j¹ znany naukowiec, profesor wroc³awskiego uniwersytetu, œwiatowej s³awy zoolog i znawca grot. Wystarczy³o zbadaж zawartoœж czarnego kufra... — Na w³asne oczy widzia³em, jak pan w nim czegoœ szuka³! — zawo³a³ Paragon. — To my z Mand¿arem byliœmy tam wtedy... Kapitan pogrozi³ mu ¿artobliwie. — Ej, muszк powiedzieж, ¿e przez ca³y czas utrudnialiœcie mi pracк. Mand¿aro roz³o¿y³ rкce. — Bardzo nam przykro, ale myœmy tak¿e nie wiedzieli, ¿e pan kapitan jest w³aœnie ze s³u¿by œledczej... — Grunt, ¿e wszystko dobrze siк skoсczy³o dla mnie i dla was. — Naraz g³os jego nabra³ jeszcze cieplejszego tonu. — Chcia³em wam podziкkowaж. Byliœcie bardzo dzielni... — Spe³niliœmy tylko nasz obowi¹zek! — r¹bn¹³ po wojskowemu Mand¿aro. — Z honorem — dorzuci³ Paragon. Jola zaczк³a wierciж siк na krzeœle. — A my wci¹¿ nie wiemy, co by³o w tej blaszanej tulei. Kapitan uœmiechn¹³ siк. — Przecie¿ wam powiedzia³em... — Skarby! — zawo³a³ Paragon. — Ja zawsze mуwi³em, ¿e skarby! Kapitan potwierdzi³ skinieniem g³owy. — Prawdziwe skarby: piкж flamandzkich p³уcien. Teraz Jola zerwa³a siк i uderzy³a w d³onie. — Obrazy! Ja jednak mia³am racjк! Paragonowi zrzed³a nieco mina. — Czy takie bezcenne obrazy to nie skarby? — zaatakowa³a Jola. — O, w³aœnie — podj¹³ kapitan — uratowaliœcie bezcenne skarby kultury. Pere³ka zamruga³ rzкsami. — W porz¹dku — rzek³ z niedowierzaniem — ale jak takie obrazy mog³y zmieœciж siк w okr¹g³ej tulei? — To proste — wyjaœni³ kapitan. — Z³odzieje dla u³atwienia transportu wyjкli p³уtna z ram, zwinкli je i ukryli w zalutowanej tulei. — Kapitan wsta³, jeszcze raz powiуd³ rozeœmianymi oczami po dzielnej czwуrce. — Na mnie ju¿ czas. Muszк wracaж na posterunek. Czo³em urwisy! A na drugi raz nie w³aŸcie w paradк s³u¿bie œledczej! Po kolei œciska³ d³onie detektywom. Gdy po¿egna³ Paragona, ten ³ypn¹³ zaczepnie okiem. — Szanowanie, panie kapitanie. Dziкkujemy za owocn¹ wspу³pracк. Je¿eli bкdziemy potrzebni, to niech pan napisze do Warszawy: Klub M³odych Detektywуw, ulica Gуrczewska. Wystarczy! Kapitan uniуs³ rкkк do beretu. — Nie zapomnк! Trzymajcie siк zdrowo! Stali w milczeniu, odprowadzaj¹c go spojrzeniami a¿ do furtki. Gdy znik³ w cieniu drzew, Mand¿aro wyci¹gn¹³ notes. Wolno, z namaszczeniem przewraca³ kartki. Po chwili rzek³: — Panowie, na dzisiaj s³u¿ba skoсczona. Jutro po œniadaniu zbieramy siк w sza³asie. Paragon uœmiechn¹³ siк pob³a¿liwie. — Ja, panie nadinspektorze, proszк o urlop. — O urlop? — zdziwi³ siк Mand¿aro. — Tak! Wszystkim nam nale¿y siк urlop. Na jutro PIHM zapowiada bezchmurn¹ pogodк, idziemy siк k¹paж. ZAKOPANE, WRZESIEС 1961
Комментарии к книге «Wakacje z duchami», Adam Bahdaj
Всего 0 комментариев